Preike 20. september Det så rbåre livet. Førre søndag preika Ranveig diakonen vår om at vi menneske er evangeliet sine hender og føter i verda. Vi har som kall å reise andre menneske opp til eit verdig liv. Teksta denne søndagen fortset i same tema. Vi reiser oss og les evangelieteksta frå Markus 1, v 40-45: Ein mann som var spedalsk kom til han, fall på kne og bad: Dersom du vil, kan du gjere meg rein. Jesus fekk inderleg medkjensle med han, rette ut handa og rørte ved han. Eg vil, sa han. Bli rein! Med det same var sjukdomen borte og mannen vart rein. Jesus tala strengt til han og sende han straks bort. Sjå til at du ikkje seier eit ord til nokon om dette, sa han. Men gå og vis deg for presten og ber fram dei offer for reinsinga si som Moses har gjeve påbod om. Det skal vera eit vitnemål for dei. Men mannen gjekk av stad og gav seg til å fortelje om det som hadde hendt, han gjorde det vidt og breidt. Difor kunne ikkje Jesus visa seg i nokon by lenger. Han heldt seg utanfor byane, på aude stader. Men folk kom til han frå alle kantar. Slik lyder Guds ord. Kva skjer om nokon spør deg korleis du har det? Ofte seier vi til kvarandre: Går det bra med deg? Det er vanskeleg å seie anna enn ja til eit slikt spørsmål? Ofte er det lett og greitt å svare på, men når livet er sårbart kan dette spørsmålet vere vanskeleg. Fordi alle vil vere tru mot seg sjølv, men samstundes hkan det vere vanskeleg å skulle trekke ned stemninga og ikkje innfri forventinga om at skal vere så greitt. Men kva skjer då om vi spør kvarandre korleis vi har det? Ofte får vi tilstandsrapportar, fortel kvarandre med gjensidig informasjon om stort og smått, deler fine fortellingar om meining og liv- og ynskjer kvarandre alt godt. Slike møter gjer oss glade og vi kjenner oss sett og at vi fekk gje noko fint til eit anna menneske. Nokre gonger klagar folk veldig, over alt som er gale, kor ulike plager dei har.. og alle som ikkje gjer ting rett. Då får vi aldri noko svar på korleis dei verkeleg har det, korleis det er å vere til i alt dette. Og av og til er det ikkje lett å svare, fordi ein kanskje ikkje veit det heilt sjølv.. kanskje har ein berre nok krefter til å leve, akkurat i dag. Det er dessverre nokon gonger ein opplever at folk spør fordi dei er nyskjerrige, fordi dei brukar informasjon på ein nedvurderande måte- som dei gjev fort vidare... Alle stader til alle tider har folk snakka bak ryggen på folk, og dette rammar mest av alt dei som gjer det. Men
det er vondt å oppleve å vere sårbar, og at andre ukritisk boltrar seg i andre si ulykke og sjukdom dette er langt frå den måten Jesus møtte menneske på, og den kvardagssynda folk flest tek lett på å begå..dette er til ettertanke til nokon og ein kvar av oss. Fortel vi om andre på ein slik måte at vi ivaretek den andre sitt verd som menneske? Tekstene frå Bibelen i dag er retta inn på korleis vi har det. At vi angår kvarandre.. og at heile livet vårt angår Gud. Gud bryr seg om korleis vi har det. - Fyrst: Den ramsalte klagen og opplevinga av meiningsløyse vi høyrde frå salmane si bok: Om angsten- hjartet som hamrar, lyset som sloknar i augene.. vener som sviktar og baksnakkar.. om gode ord som ikkje når inn, om ord som ikkje kjem ut Slik er livet av og til for dei fleste av oss. Og slik kan det vere lenge for mange Og denne livskjensla er det tabubelagt å ha for mange.. men Bibelen er tydeleg på at slik er også livet. Salmane si bok er god lesnad for utslåtte her les ein ekte ord på livet. Ei god venninne- eg har fått lov å fortelje dette - gjekk gjennom ei tøff periode med samlivsbrot og arbeid med eigen identitet. I denne perioda då livet var veldig vanskeleg opplevde ho gudstenesta og fellesskapen meiningslaust; det einaste som fungerte var salmane si bok, og Johnny Cash.. der møtte ho kunnskap om kva smerte var. Ja, livet er sårbart og til tider smertefullt. Og det er vår utfording å skape ærlege rom for dette i våre liv, og i våre fellesskap. Ein skal få kome hit uansett og likevel få møte eit fellesskap som kan be når du ikkje orkar, som syng når din song sit fast i halsen, som reiser seg og vedkjenner trua.. også for deg Her skal det vere rom, for fortviling, smerte og spørsmål om Guds vei når eg har det så vondt. Dette rommar Jesus, dette rommar Bibelen, og dette vil vi at vårt kristne fellesskap også skal romme. Her er det rom for både håp og trass.. Håp og at det skal bli betre, og trassig tru på at det går an å leve med det som ikkje vert bra igjen. For i dag handlar det om korleis Jesus har medkjensle og gjev sine gåver til dei som er utstøtte vi som ikkje passar inn i eit glansbilete. Jesus har eit spørsmål han møte alle menneske med: «Kva vil du eg skal gjere for deg?» og det er som om Jesus allereie har spurt dette spørsmålet i teksta for den spedalske møte han med full tillit, og nesten eit krav Om du vil, kan du gjer meg rein! Spedalske har ein smittsom sjukdom utan helbred, som gjer at kroppen blir øydelagt og det er ein forferdeleg syn. På Jesus tid kalla ein det urein for dei tenkte at sjukdom var knytt til at nokon i slekta før hadde synda. Koblinga mellom synd og sjukdom tok Jesus eit oppgjer med, - sjukdom var ikkje Guds straff. Men Jesus var styrt av barmhjertig kjæreik, og han helbreder mange. Han gjorde menneske heile igjen, både sjel og kropp vart friske i møte med Jesu berøring. Heile mennesket treng nåde, frelse og kjærleik..
Og slik er Jesus i dag også. Han handlar med hjartet, frå hjarte til hjarte i det stille. Han rører ved våre liv, og vil røre ved våre liv og seier at han er hos dei som er svake og nedbøygde og spør alltid: Kva vil du eg skal gjere for deg? Nokon opplever å bli møtt her og no av Jesus, at dei blir friske, helbreda og inkludert i fellesskapen på eit blunk. Andre bruker lengre tid, alle helingsprosessar er ulike, og nokon sår kan ein aldri leke.. frå dåpen av står løftet om nærværet fast om at Jesus som går med alle dagar og at vi tilhøyrer i fellesskapen, i Jesu flokk ikkje fordi vi har gjort oss fortent til det men fordi Gud elska oss først! Ole Paus setter gode ord på dette i songen «Bøn»: Hvem kommer til meg når andre går bort, hvem blir igjen? Hvem våger se bak alt jeg har gjort, og likevel kalle seg venn? Hvem orker se meg som den jeg er, og elske meg som en sønn? Hva var løgn, hva var sant? Hvem kan gi svar? Jeg ble en tyv, jeg tok det jeg fant, og gikk før de så hvem jeg var. Jeg gjemte det jeg stjal, i hjertets svarteste dypeste brønn. Hvem venter på meg, hvem viser vei, hvem skal gjøre meg hel? Alt jeg flyktet fra gjensøker meg, som en gjemlengsel i min sjel. Jeg ser hver tåre, hvert blikk, hvert smil, hver latter, hvert rop, hvert stønn. Hvem vil ta meg inn til seg, når det blir kaldt, hvem vil si: du er av meg jeg elsker din sjel gjennom alt.
Hvem orker å se meg som den jeg er, og elske meg som en sønn? Det begynner å ligne et liv dette her, det begynner å bli en bønn Nokon opplever å bli møtt her og no av Jesus, at dei blir friske, helbreda og inkludert i fellesskapen på eit blunk. Andre bruker lengre tid, alle helingsprosessar er ulike, og nokon sår kan ein aldri leke.. Likevel for alle livssituasjonar står det fast løftet om nærvær som Jesus gir frå dåpen av. Jesus går med alle dagar og at vi tilhøyrer i fellesskapen, i Jesu flokk ikkje fordi vi har gjort oss fortent til det men fordi Gud elska oss først! Vi er utvalt i kjærleik. Gud har valt å elske oss, i dette valet er han fullt og heilt forankra i, i seg sjølv.. fordi han sjølv er kjærleik. Det er det mest fantastiske av alt i den kristne trua.. valet om kjærleik er forankra i Gud sjølv. Og så ber Han oss om å elske kvarandre. Og i dette ligg vår verdi, og i dette ligg det ei bøn: ei takk til Gud som har elska oss slik, og bøn om kraft til å våge elske sitt eige liv og sin neste som seg sjølv. Bøn er å rydde til side støy i livet vårt, for å sleppe Jesus til. Han som stiller dette enkle spørsmålet, «kva vil du eg skal gjere for deg?» Den finaste gåva Gud gir oss, for å vise at han elskar oss, er sitt nærvær. I Det gamle testamentet les vi om at det låg ei sky over Israelsfolket, ein brennande tornebusk, i form av englar som kom og var saman med dei. Guds nærvær er midt i mellom oss, og inni oss. Og tydelegast tilstade i ord og sakrament. Den heilage Ande kjenner ingen grenser, den er som vinden som varmer, den let oss erfare Guds kjærleik. Jesus våger sjå oss slik vi er, og kalle oss barn av Guds rike. Jesus bryr seg om heile vårt liv våre gode sider og våre mørkaste hemmeligheiter, vår helse glede og kraft, men også vår angst og våre sjukdomar. Og han som ikkje tåler urett og synd, let alltid nåden og kjærleiken gå fyrst inn døra hos oss. Slik endar denne søndagens tekster opp i det at å leve saman som kristne er å leve saman i kjærleik. Tidlegare biskop Finn Wagle lærte meg noko om dette for nokon år sidan. Han snakka om livet ilag som kristne som eit Skjebnefelleskap. Gudsteneste, kyrkjelydsarbeid og det kristne fellesskapet er ikkje berre fritidsaktivitetar eller kulturtilbod. Det er skjebnefellesskap.. disippelskap. Vi har ikkje valgt ut dette fellesskapet fordi vi er same aldersgruppe, likar dei same songane, er enige om nye liturgi, enige om alle saker eller for den saks skuld kjem så godt overens med alle. Men vi er ilag fordi Gud har elska oss fyrst og sett oss til å elske kvarandre. Til å dele tru, liv, bøn og sakramenta uansett. Vi høyrer saman fordi Kristus kallar oss saman, og ber oss dele liv og tru i Jesu namn. Då er den finaste gåva vi kan gje kvarandre, vårt nærvær.. at vi som Paulus skriv, ikkje held oss borte når kyrkjelyden samlast, men møter opp og møter Gud og kvarandre. Fordi vi høyrer saman i
Kristus og den som Kristus har kalla, kan ingen andre støte ut. Og det er til dette fellesskapet vi må invitere fleire inn i, kvar og en av oss kan peike på eit fellesskap, der ikkje alt er perfekt, men at det i Ulsteinvik fins fellesskap der folk lever ilag eit skjebnefelleskap uansett skilnader og dette fellesskapet har Gud kalla oss til å elske. Det fellesskap som seier noko sant om det sårbare livet, og samstundes held fast i den uendeleg verdien kvart menneske har uavhengig av kva vi prestere. Og som står solid grunnfesta i gleda og håpet i trua! Jesus hentar inn att alle utstøtte, - og byr oss å leve med kvarandre slik vi er i Kjærleik og sidan nærværet frå Gud og det nærværet vi kan gje kvarandre fleire gonger har dukka opp som tema i preika høver det å be sinnsrobøna til slutt: Sinnsrobøna: Gud, gje meg sinnsro til å godta dei ting eg ikkje kan forandre mot til å forandre dei ting eg kan og forstand til å sjå skilnaden. Amen.