INNLEDNING Dette studiet er særleg sikta inn mot lærarar og folk i andre yrke som arbeider med språk og litteratur, og som ønskjer å heve kompetansen sin i faget nordisk Mål Studiet siktar mot å gi øving i vitskapleg haldning, og vil øve opp evna til å sjå sjølvstendig og kritisk på forskingsmetode og forskingsresultat i faget. Vidare siktar studiet mot å gi studentane menneskeleg vekst og modning. Det siktar òg mot å utvikle evna til å uttrykkje seg på eit rett, ledig og naturleg norsk i begge dei offisielle målformene, og til å vurdere måten andre brukar språket på. MÅLGRUPPE Studiet retter seg mot alle som ønsker å utvikle kunnskaper og ferdigheter innen norskfaget Målet med påbyggingsstudiet i nordisk er å kvalifisere studentane til å undervise i faget norsk i grunnskole og vidaregåande skole og til anna yrkesverksemd der gode kunnskapar i norsk er ein føresetnad.. OPPTAKSKRAV Norsk 60 studiepoeng KOMPETANSE Studiet kan brukes som et valgfag i en allmennlærerutdanning, bachelorgrad eller som videreutdanning. Studiet gir eit godt grunnlag for to av høgskolens masterstudium: Master i kultur- og språkfags didaktikk og Master i språk, kultur og digital kommunikasjon. Innhald Påbyggingsstudiet har to fagemne á 15 studiepoeng: eit i språk og eit i litteratur. Kursa er emnestudium, og lærarane på studiet avgjer kva for emne det vil bli gitt undervisning i frå år til år. Studentane kan òg velje å fordjupe seg i eit emne der det ikkje blir gitt undervisning. Pensum for eit sjølvvalt emne må godkjennast av lærarane på det respektive emnestudiet. Forkunnskapar Studiet krev at studentane på førehand har anten a) ei utdanning i nordisk som svarar til 60 studiepoeng (årseining (grunnfag) frå universitet eller høgskole), eller to studieeiningar med norsk à 30 studiepoeng frå lærarutdanninga eller b) Norsk 1 (30 studiepoeng), og der ein tek Norsk 2 (30 studiepoeng) parallelt med Påbyggingsstudiet i nordisk. Her er regelen at eksamen frå Påbyggingsstudiet ikkje er gyldig før eksamen frå Norsk 2 er bestått. 1
Undervisninga i språk krev at ein har tileigna seg teori og elementærkunnskapar i fonetikk og språkvitskap. Undervisninga i litteratur krev litteraturhistorisk kunnskap tilsvarande Per Thomas Andersens Norsk litteraturhistorie (2001). Dugleik i skriftleg bruk av bokmål og nynorsk er ein føresetnad, og det blir stilt like krav til korrekt språkbruk i begge målformer. Obligatorisk fremmøte til undervisning i henhold til semesterplanen i emnet. Minst 80 % tilstedeværelse kreves for å få godkjent studiet. Studenten er ansvarlig for at tilstedeværelse registreres. 2
Organisering og arbeidsformer Emnestudia i språk og litteratur har tre komponentar: a) teoripensum b) tekstpensum c) emneoppgåve Emneoppgåvene skal vere tematisk knytte til emnestudia. Undervisninga går over 12 veker i høstsemesteret, og tolv veker i vårsemesteret. Vi gjer bruk av det IKT-baserte studiestøttesystemet Fronter. Kurset er organisert som ein kombinasjon av forelesningar, seminarar og litteraturlesing. Eksamenstidspunkta er desember for språkemnet, og mai for litteraturemnet. Vurdering Eksamen består av dei to individuelle emneoppgåvene, ei i språk og ei i litteratur, den eine på bokmål og den andre på nynorsk. Oppgåvene skal ha eit omfang på om lag 4800 6000 ord, og dei skal skrivast under rettleiing. Oppgåver som ikkje blir godkjende, kan reviderast og leverast inn til ny vurdering ved neste frist. I tillegg til dei skriftlege oppgåvene kjem ein munnleg eksamen i litteratur og ein munnleg eksamen i språk, der kandidatane kan bli eksaminerte i alle delar av pensum. Kandidatane må ha stått på den skriftlege oppgåva før dei kan gå opp til munnleg eksamen i kvar modul. Den munnlege eksamen kan til vanleg justere den gitte karakteren på den skriftlege oppgåva eitt trinn opp eller ned. Det vil også vere mogleg å få ikkje godkjend (karakteren F) etter munnleg eksamen, uavhengig av karakteren på den skriftlege oppgåva, om munnleg eksamen viser store manglar i studentens kunnskapar. Kandidatane kan eventuelt få ei stadfesting av at ho/han har teke eksamen i ein av modulane. Dei som har fullført begge modulane, får eit vitnemål med karakterane frå dei to modulane og ein samanrekna karakter. 3
Kode: 2NO44-1 Emnets navn: Påbyggingsstudiet i nordisk- språkleg emne Studiepoeng: 15 Semester: Språk: Norsk Innhald: Teoripensum Teoripensumet skal innehalde teoristoff og praktisk forsking kring språk og språkbruk. Dette pensumet bør ta opp problemstillingar som gjeld språket som system og/eller språket som kommunikasjonsmiddel. Pensumet kan ha hovudsakleg teoretisk karakter, eller det kan vere mest praktisk forsking, til dømes knytt til norskfaget i grunnskole og/eller vidaregåande skole. Pensumet skal setjast saman slik at det utgjer ein einskap. Omfanget skal vere 300-500 sider. Tekstpensum Tekstpensumet vil variere med emnestudiet. Det vil vere eit utval tekstar, frå ulike sjangrar og ulike sider av samfunnslivet. Tekstane vil bli analyserte ut frå den teorien som emnestudiet inneheld. Omfanget kan vere 10-100 sider. Ein kan òg velje eit språkleg emnestudium utan tekstpensum. Da vil omfanget av teoripensum bli tilsvarande større. Emneoppgåve Studentane skriv individuelt ei oppgåve over sjølvvalt emne i samband med det språklege emnestudiet. Dei vel sjølve tema/problemstilling for oppgåva, innafor dei rammene som emnestudiet trekkjer opp. Det blir sett fristar for val og godkjennning av emnet. Oppgåva skal skrivast under rettleiing av lærar. Det skal vere knytt eit teoristoff på om lag 100 sider til sjølve oppgåva. Oppgåva utgjer den skriftlege delen av eksamen i språk. Døme på tema på emnestudiet i språk: 1. Tekst (med hovudvekt på elevtekstar) 2. Skriftspråkutvikling 3. Norsk som andrespråk 4. Talemål 5. Språk og tekst i nye medium 6. Sidemålsdidaktikk i ungdomsskole og vidaregåande 7. Generativ grammatikk 8. Norsk i kontrastivt perspektiv 4
Litteraturliste Språklæring, språkutvikling, språkleg evolusjon: Aitchison, Jean (2001): Language Change. Progress or Decay? 3rd edition, Cambridge Approaches to Linguistics. Kap. 1-3 (48 s.) Faarlund, Jan Terje (2005): Revolusjon i lingvistikken. Noam Chomskys språkteori. Det Norske Samlaget. Kap. 2 og 5 (58 s.) Norsk grammatikk, grammatisk analyse, språktypologi og universalgrammatikk: Faarlund, Jan Terje (2005): Revolusjon i lingvistikken. Noam Chomskys språkteori. Det Norske Samlaget. Kap. 1.2, 3 og 4 (122 s.) Fagdidaktikk, faghistorie: Herzberg, Frøydis (1995): Norskfaget og grammatikken etter 1980. I Herzberg: Norsk grammatikk i historisk lys. Oslostudier i språkvitenskap 12. Oslo: Novus, s. 109-37 (29 s.) Hasund, I. K. 2006: Ungdomsspråk. Fagbokforlaget. (142 sider) Kompendium m fagartiklar, (ca 110 sider). (Blir del ut på første førelesing.) Vagle, W., M. Sandvik og J. Svennevig 1993: Tekst og kontekst. En innføring i tekstlingvistikk og pragmatikk. Landslaget for norskundervisning (LNU) / Cappelen. 7. opplag 2004. (291 sider) Svennevig, J, M. Sandvik og W. Vagle 1995: Tilnærminger til tekst. Modeller for språklig tekstanalyse. Landslaget for norskundervisning (LNU) / Cappelen. 4. opplag 2005. Kap. 1 og 2. (104 sider) 5
Kode: 2NO44-2 Emnets navn: Påbyggingsstudium i nordisk - litterært emne Studiepoeng: 15 Semester: Språk: Norsk Innhald Teoripensum Teoripensumet skal innehalde teoristoff og praktisk forsking, knytt til det tekstpensumet ein legg opp. Pensumet kan bestå av ei vitskapleg avhandling, utdrag frå ei eller fleire vitskaplege avhandlingar og/eller eit utval vitskaplege artiklar. Stoffet kan vere litteraturvitskaplege framstillingar, litteraturhistoriske framstillingar, analysar av einskildverk eller arbeid om einskilde forfattarskapar. Vidare kan det vere stoff innafor feltet litteratur-pedagogikk og stoff som reiser problemstillingar av fagleg karakter. Omfanget skal vere om lag 500 sider. Tekstpensum ekstpensumet skal innehalde 7-8 verk. Som verk blir rekna romanar, skodespel, noveller (minst 100 sider), dikt (minst 40 sider), essay (minst 100 sider). Noko av dette tekstpensumet kan dessutan vere lesebøker, lærebøker for grunnskulen eller faglege artiklar. Tekstpensumet skal vere valt og avgrensa slik at det utgjer ein heilskap. Emneoppgåve Studentane skriv individuelt ei oppgåve i samband med det litterære emnestudiet. Dei vel sjølve tema/problemstilling for oppgåva, innafor dei rammene som emnestudiet trekkjer opp. Det blir sett fristar for val og godkjennning av emnet. Oppgåva skal skrivast under rettleiing av lærar. Studentane har krav på og plikt til rettleiing, etter nærare reglar. Det skal vere knytt eit teoristoff på om lag 100 sider til denne oppgåva. Oppgåva utgjer den skriftlege delen av eksamen i litteratur. Døme på emnestudium er: 1. ein sjanger ("novella") 2. ein forfattarskap (H.Ibsen) 3. eit tema ("skolen i litteraturen") 4. litteraturundervisning og lesebøker 5. nyare barne- og ungdomslitteratur Litteraturliste Allmenn del Aristoteles, (1997): Om dikterkunsten, overs. av Sam Ledsaak, Grøndahl og Dreyer, Oslo. (Her fins det ulike utgaver, og sideantallet varier etter utgaven. På dagslånshylla står en utgave i miniformat der sidetallet kommer opp i over 50 grunnet dette spesielle formatet) Iser, Wolfgang, (1981): i Værk og læser. Antologi om resepsjonsforskning red. Michel Olsen og Gunver Kelstrup, Kbh. (25 s.) * 6
Kittang, Linneberg, Melberg og Skei (1993): Moderne litteraturteori. En innføring. Universitetsforlaget, Oslo, (s.11-22, 35-129) Perkins, David, (1993): The Present State of the Discussion. I Is Litterary History Possible?, Baltimore: Hopkins university Press (25 s.) * Ca.200 sider Tekstar med * blir delt ut. Når det gjeld litterær analyse generelt, nytt gjerne Gaasland, Rolf, (1999): Fortellerens hemmeligheter. Innføring i litterær analyse, Universitetsforlaget, Oslo (Denne blir óg brukt på Norsk 2) Når det gjeld sjølve skriveprosessen, nytt gjerne Skrive for å lære. Skriving i høyere utdanning, av Dysthe, Hertzberg og Løkensgard Hoel, (2000), Abstrakt forlag Litteratur Aristoteles: Om dikterkunsten (1997), overs. av Sam Ledsaak, Grøndahl og Dreyer, Oslo, 2004 (50 s.) Gaasland, Rolf: Fortellerens hemmeligheter. Innføring i litterær analyse (1999), Universitetsforlaget, Oslo Iser, Wolfgang: Værk og læser. I Antologi om resepsjonsforskning red. Michel Olsen og Gunver Kelstrup, Kbh.1981 (25 s.) Kittang, Linneberg, Melberg og Skei (2003): Moderne litteraturteori. En antologi, Universitetsforlaget, Oslo, (Utvalgte 150 s.) Perkins, David: The present state of the discussion. I Is literary history possible? (1993), Baltimore: Hopkins university Press (25 s.) Emnedelen - Henrik Ibsens forfatterskap Artikler/praktisk forskning Andersen, Per Thomas: Stormen fra fjellet. Om Henrik Ibsens Brand, Fra Petter Dass til Jan Kjærstad. Studier i dikterkunst og komposisjon, Oslo 1997 ( 70s) Helland, Frode og Wærp, Lisbeth: Å lese drama, innføring i teori og analyse, 2005 (ca.130s.) Hoel, Ane: The Role of Women in Henrik Ibsen s The Pretenders. An Analysis of theforces of Destruction and healing, Ibsen Studies,vol, no.1/2000 (12s) Mori, Mitsuya: Ibsen s Dramatic Irony, Contemporary Approaches to Ibsen, Oslo 1970/71 (s.118-139) Northam, John(1953): Ibsen s dramatic Method, Oslo 1971 (En artikkel som korresponderer med oppgaven) Rekdal, Anne Marie: Skolens gjenganger? Et pedagogisk blikk på Ibsen, Oslo 2004 (s.11-30) Shaw, George Bernard (1913) : The Quintessence of Ibsenism, New York (En artikkel som korresponderer med oppgaven) Aarseth, Asbjørn: Ibsens samtidsskuespill: En studie i glasskapets dramaturgi, Oslo 1999 (s.11-44) 100 sider teori/metode og artikler skal for øvrig følge emnet for oppgaven. 7