NORDFJORD Magasin for Nordfjord folkehøgskule, friluftslivskulen mellom bre, fjell og fjord Skuleåret 2015/16 Nordfjordfolk Møt tre tidlegare elevar Dra til sjøs! Med Statsraaden til Shetland Ti friluftslivlinjer Velg din favoritt Jakt og fiske * Ekspedisjon * Vind og vatn * Norske eventyr Ski og surf * Aktivitet * Fjellsport * KRIK * Vegleiing * Bu og fritid MAGASIN FOR NORDFJORD FOLKEHØGSKULE, FRILUFTSLIVSKULEN MELLOM BRE, FJELL OG FJORD * 1
* NORDFJORD Foto: Øystein Røen NORDFJORD Annonsemagasin for Nordfjord folkehøgskule friluftslivskulen mellom bre, fjell og fjord Å vere ilag Ein eg kjenner fortalde nyleg at det beste dottera hans visste med ferie var å vere ilag. Eg kjenner meg igjen i den beskrivelsen. Det å vere ilag, bruke tid saman med andre menneske, kunne finne på ting saman og oppleve noko er det beste eg og veit. Sannsynlegvis har du også opplevd noko av kor bra det kan vere når ting berre klaffar,- når du får henge med dei rette folka, når sola skin og fjellskoa knirkar mot mosen, når du veit at det ikkje heng over deg prøvar eller innleveringar, når ingen masar då kjenner ein at livet er bra. Å gå på folkehøgskule er ikkje eit år der vi kan garantere at kvar dag kjem til å kjennest like bra. Likevel veit vi at om du vel folkehøgskule så vil det neste skuleåret kunne verte ditt viktigaste år i livet. Det er ikkje berre noko eg finn på, men det er veldig mange av våre tidlegare elevar som seier akkurat dette. I dette magasinet får du møte nokre av desse. Kvifor oppleves det slik? Eg trur det er dette med å vere ilag. Å oppleve kva det vil seie å få heilt nye og kanskje annleis vener, ta ein pause frå alt det vanlege, lære ting på nye måtar, kjenne på naturen sine skiftingar gjennom eit heilt år, sveitte saman og fryse saman, fungere ilag med andre folk, klare det du ikkje visste du klarte. vi trur du kjem til å merke dette på ein positiv måte. Alle er sjølvsagt velkomne til skulen uansett eige livssyn og meiningar, og saman set vi spor i kvarandre. På Nordfjord folkehøgskule får du ein pakke av det beste vi har å tilby uansett kva linje du skulle velje. Lærarane og dei andre tilsette jobbar kvar dag for at du skal få mest mogleg ut av året. Du får lære dei tinga som berre kan lærast gjennom prøving og erfaring, slikt som å sette segl, vurdere vinddraget på jakt og klare å finne fram i skodda. Og kanskje like viktig, du får lære meir om kven du er, åleine og saman med andre. Mange finn ut kva dei eigentleg trivst med og drøymer om for livet vidare gjennom eit slikt år. Det vil eg kalle ei god investering. Vi ønskjer deg velkomen som elev ved Nordfjord folkehøgskule! Gjer deg klar til det som kan bli ditt beste og viktigaste år. Ansvarleg redaktør: Hildegunn Gjesdal Tennebø Prosjektleiar: Odd Harald Halse Design: Innoventi Opplag: 8 000 KONTAKTINFO Nordfjord folkehøgskule Vereide, 6823 Sandane Tlf 58 86 80 40 kontor@friluftslivskulen.no SOSIALE MEDIA facebook.com/friluftslivskulen vimeo.com/friluftslivskulen instagram.com/nordfjordfhs #nordfjordfhs OM SKULEN Etablert i 1923 Friluftslivskule sidan 2000 Eigd av Normisjon, region Sogn og Fjordane Elevplassar: 135 Gjennomsnittsalder: 20 år Kontonummer for gåver og betaling: - Skulen: 3710.05.00117 - Bistand: 3705.13.05842 - Kompetansefond: 3705.26.67853 SØKNAD OG SØKNADSFRIST Vi har ingen søknadsfrist men startar opptaket 1. februar. Dei siste åra har vi hatt stor pågang, og enkelte linjer blir raskt fullteikna. Det er lurt å søke i god tid før opptaket. Sjekk friluftslivskulen.no for søknadsskjema, oppdatert informasjon, foto, film, turrapportar og meir. Nordfjord folkehøgskule sin visjon er å sette spor under ein open himmel. Mange spor blir sette på turar og gjennom store opplevingar. Vi trur at det å vere ilag eit slikt år også opnar opp for nokre av dei store samtalene og viktige spørsmåla i livet,- slikt som er med på å sette spor som varer utover eit skuleår. Skulen vår er bygt på eit kristent livssyn, og Hildegunn rektor Les meir om fagprofilen og verdigrunnlaget til skulen på friluftslivskulen.no FRAMSIDEFOTO: God stemning på den luftige toppen Søre Brekketind (1419moh) i Sunnmørsalpane. I bakgrunnen ruvar den meir kjende toppen Slogen. Foto: Elisabeth Frette 2 * MAGASIN FOR NORDFJORD FOLKEHØGSKULE, FRILUFTSLIVSKULEN MELLOM BRE, FJELL OG FJORD
* INNHALD Foto: Vegard Voll Bøyum Marte Fredrikke Skarstein Foto: Matias Myklebust 10 Heim Du flyttar ut. Pappa har lånt tilhengar og fylt den opp med alt han og mamma meiner du treng i livet. Og så køyrer dei deg vekk. Langt ut på bygda. Det fine er at du ikkje berre flyttar ut. Du flyttar inn. * NORDFJORDFOLK Møt tre tidlegare elevar 6/9 Foto: Sofie Hagland Børseth * FELLESTUR Til sjøs med Statsraaden Meir: 4 Årets bilde 12 Valfag 26 Nepal Foto: Sofie Hagland Børseth 14 27 #nordfjordfhs Smakebitar frå kvardagslivet Linjefag 16-25 Harde fakta Foto: Katrina Murray Det er viktig å vere ambisiøs. Og vi vil vere ambisiøse. Difor seier vi: Velkomen heim! Dei sa det faktisk allereie tidleg på 1900-talet, då Nordfjord folkehøgskule vart oppretta. Skulen er ein heim, sa dei. Og denne heimen er ein skule. Og akkurat slik skal det vere, også i 2015. Heime får du vere den du er. Heime har ikkje alle like meiningar, men alle blir respekterte for dei meiningane dei har. Heime bidreg alle for at det skal vere ein god plass å vere. På Nordfjord folkehøgskule bur dei aller fleste elevane på dobbeltrom. Og på tur er det tre eller fire i teltet. Du lærer å leve tett på. Året ved friluftslivskulen er starten på noko nytt. Starten på ditt eige sjølvstendige liv, der du vel kva som er viktig. Starten på nye venskap, venskap som varer. Du møter folk som deler friluftsinteressene dine. Du møter lærarar og medelevar med ulik bakgrunn, meiningar og livssyn. Du møter deg sjølv. Det du lærer aller mest på friluftslivskulen, er å vere menneske. Velkomen heim. MAGASIN FOR NORDFJORD FOLKEHØGSKULE, FRILUFTSLIVSKULEN MELLOM BRE, FJELL OG FJORD * 3
* ÅRETS BILDE Det blir tatt mange flotte bilde i løpet av eit skuleår. Kvart år arrangerer vi fotokonkurranse. Vinnaren skuleåret 2013/2014 vart Harald Undheim med dette bildet av Lodalskåpa. 4 *
MAGASIN FOR NORDFJORD FOLKEHØGSKULE, FRILUFTSLIVSKULEN MELLOM BRE, FJELL OG FJORD * 5
* NORDFJORDFOLK Foto: Steinar Rorgemoen Foto: Kari Sunde Svalbard-guiden Tekst: Jorunn Eikenes Ho fekk bestått i gym i 1. klasse på vidaregåande. Som det einaste faget. Og meir utdanning enn det har det eigentleg ikkje blitt. Bortsett frå folkehøgskule. No bur Charlotte Sandmo (24) på Svalbard, jobbar som guide og har nettopp kjøpt seg hus. - Eg har det veldig, veldig bra! Eg har visst blitt ordentleg vaksen, har kjøpt meg hus, og har planar om å starte eiga bedrift. - Men du har altså ikkje utdanning? - Nei. Ikkje ein pinne. Gym frå vidaregåande er det einaste eg har etter grunnskulen. I tillegg til folkehøgskule. Eg har jo tatt litt sertifikat og kurs i ettertid, men eg har ikkje formell utdanning. - Men altså korleis hamna du på Svalbard? - Eg budde på Svalbard saman med familien frå eg var 10 til eg var 16. Så flytta vi sørover. Eg skulle gå på vidaregåande, men eg fungerte ikkje på skulen. Eg trengte rammer, men klarte ikkje sitte i ro, eg var usikker på meg sjølv, fekk ikkje til ting. Eg hadde kort sagt veldig behov for å gjere noko anna, og gjere ting som eg syns var kjekt. - Og så kom du til Nordfjord folkehøgskule? - Ja. Eg fann ein plass der eg kunne vere meg sjølv, der det var gode folk rundt meg. Eg fekk vere ute på tur nesten heile tida, og eg fekk kome meg vekk frå det vante og begynne heilt på nytt. Eg gjekk på Ekspedisjonslinja, og dette vart jo ei utdanning for meg, eg lærte veldig mykje som eg brukar i jobben min i dag: Eg lærte å vere på tur med masse folk, å tenke at alle er forskjellige, å sjå alle rundt meg, og det å få folk til å fungere i lag sjølv om dei er forskjellige. Og så lærte eg å lage mat! Veldig lurt. Og ikkje minst lærte 6 * MAGASIN FOR NORDFJORD FOLKEHØGSKULE, FRILUFTSLIVSKULEN MELLOM BRE, FJELL OG FJORD
Foto: Frede Lamo eg å sjå gleda i pittesmå ting, å ta seg ein tur i skogen, å brenne bål. Ekspedisjonslinja reiste på skuletur til Svalbard, og eg fann ut at det var der eg ville vere. Og ha ein jobb som handla om å vere ute. Så då eg var ferdig på Nordfjord reiste eg rett til Svalbard. - Men då var du jo berre 18 år?? Og reiste åleine til Svalbard? Unnskyld meg, men det er jo litt vilt? - Eg hadde ikkje jobb, eg berre reiste. Første året fekk eg jobb på sportsbutikk. Og så fekk eg jobb som scooterguide vinteren etter. Først var eg second-guide i eitt år, og var med som hjelpar på dagsturar og slikt. Og så vart eg guide året etter, og no jobbar eg i Basecamp Spitsbergen, med overnattingsturar. Eg tek med gjestar på tur, både på scooter og på lengre skiturar. Og så fotturar, kajakk og bre. Mange av turane har overnatting i telt. - Kvar lærer du alt du treng å kunne? - Eg har jo tatt ein del kurs, og så har eg vore masse i lag med erfarne folk, det er veldig mange av dei her oppe. Det er det som er spesielt med Svalbard. Dei som bur her er så gira på tur, dei er eventyrlystne, det er mange likesinna. Og dei deler kunnskapen sin. - Du har jo forresten blitt kjendis det har vore intervju i VG og diverse blad og magasin, og for litt sidan såg vi deg på NRK der du guida eit reisefølgje. Og for ein autoritet du har, altså! Kva har du den frå? - Sei det det veit eg ikkje. Autoriteten sit ikkje i utdanninga i alle fall. Nei, eg begynte jo som 19-åring og skulle guide og halde styr på 40-åringar på firmatur som ville køyre bajas på scooter. Då må ein jo berre kline til! - Og dei har respekt for deg? Åja! Dei har respekt, ja. Når du tar slipset av desse mannfolka, puttar dei inn i ein scooterdress og så ut i 20 minus, så blir dei fort tamme. Og så prøvar eg å ikkje vere streng, men heller flytte fokuset deira. Eg prøver å hjelpe dei som er med på tur til å sjå kva som er viktig og fint. - Kva er framtidsdraumen din? - Å vere på tur. Å fortsette å vere på tur. Ha det som ein jobb. Eg vil vere på Svalbard, alltid! Og kanskje guide sånne skikkeleg lange turar! 3-4 veker på tur, Svalbard på langs, eller Grønland kanskje - Kva er det beste med livet ditt akkurat no? - Alle dei fine folka rundt meg. Kollegaene mine. Og den snøen som kom i dag, då. MAGASIN FOR NORDFJORD FOLKEHØGSKULE, FRILUFTSLIVSKULEN MELLOM BRE, FJELL OG FJORD * 7
* NORDFJORDFOLK Foto: Synne Seiertun Bjerke truleg var ei trygg løype. Men brått så stod det ein moskus der, berre 30 meter frå meg! Heldigvis stod den berre der, eg er faktisk usikker på om den såg meg. Men uansett var det berre å kome seg vekk så fort som mogleg! - Noko anna eg ikkje likte, var å gå på snaufjellet medan det tordna. Lynet slo ned like bortanfor der eg var, kanskje ein halv kilometer vekke, då føler du deg ikkje særleg smart! Eg måtte legge meg ned, og snike meg mellom treklyngene. På tvers Det finaste Det flottaste og finaste med turen, seier Synne, var å oppleve Norge. Det å vandre frå aust mot vest, og ha så god tid til å legge merke til forandringane i landskapet. - Og så er det veldig fint å ha klart ein sånn tur. Eg har faktisk gått Norge på tvers. Og det var utruleg flott å få vere lenge på tur, så lenge at det ikkje lenger berre var ein tur, men at det faktisk vart ein livsstil. Å gå, lage leir, lage mat på primus det var veldig fint. 53 dagar. Akkurat så lang tid tok det for Synne Seiertun Bjerke å gå Norge på tvers. Åleine. Ein tur som inkluderte sommarsol, tropevarme, nærkontakt med moskus og ei uendeleg mengde naturopplevingar av første klasse. Foto: Synne Seiertun Bjerke Synne gjekk vestover frå Femundsmarka på svenskegrensa, heilt til ho enda ved havet på Stad. Ho er veldig fornøgd etter gjennomført tur, og syns det gjekk overraskande bra å vere på tur så lenge. Ho hadde ikkje lagt opp til så veldig lange etappar, og det var rekna mange kviledagar. Så når ho kom i mål på Stad, kjende ho seg ikkje så sliten. Synne seier sjølv at ho gjekk seg i form i løpet av turen, det var eigentleg starten som var mest slitsom. - For at ikkje turen skulle virke så lang, delte eg den opp i etappar på 10 dagar og tenkte på desse dagane som ein tur som eg gjennomførte før eg tok ein kunstpause og begynte på ein ny tur på 10 dagar. Eg hadde planlagt depot, slik at eg gjekk i ca 10 dagar før det kom ny forsyning av proviant. Nokre av depota kom i posten til avtalt adresse, andre depot kom familien med. Eg hadde planlagt alt veldig nøye, så familien som var bakkemannskap berre følgde ordrane mine. Åleine Synne er friluftsdame inn til beinet, og har gått turar åleine før. Men ikkje så langt og lenge som dette. At ho ville gå Norge på tvers kom ho på for tre år sidan, og etter eit heilt år med friluftsliv på folkehøgskule kjendest planen meir realistisk. I løpet av folkehøgskuleåret lærte ho mykje om å vere lenge på tur, og om førebuingane som må til. Men kvifor gjekk ho åleine? - Eg hadde bestemt at eg skulle gå turen uansett om eg måtte gå åleine. Eg var open for at nokon kunne vere med viss dei ville, men det er ikkje alle som er gira på å gå like langt som meg Men på slutten, dei siste dagane, fekk eg litt selskap, og det var jo både hyggeleg og uvant. Eg måtte jo plutseleg vere sosial og prate! Hehe, nei, det var veldig koseleg! Ho møtte på folk stort sett kvar dag, og ho kjende seg ikkje einsam. Kanskje bortsett frå på bursdagen, då var det ikkje mobildekning nokon plass Forresten hadde ho med seg hunden Troiken, ein luring med sans for sauer. Synne innrømmer at det eigentleg var litt styr å ha med hund men det var hyggeleg å ha han i leiren. Lyn og moskus Synne er ikkje så veldig redd av seg. Men på Dovre var det grunn til å bli redd for både det eine og det andre. - Eg visste at det var moskus i området der eg skulle gå, og eg tenkte eg måtte passe godt på. Det var ei gruppe turistar der som var på moskus-safari, og eg tenkte at eg kunne gå omtrent der dei hadde gått fordi det Synne Seiertun Bjerke, 20 år, frå Vestre Gausdal Elev på linja Friluftsliv/Ekspedisjon ved Nordfjord folkehøgskule 2013-2014. Gjekk Norge på tvers åleine sommaren 2014 frå Femundsmarka på svenskegrensa i aust, til Stad i vest. Ho bar med seg eit lite einmannstelt med plass til seg sjølv og hunden Troiken når det regna. Planla, førebudde og gjennomførte turen åleine. Hadde mellom anna laga all turmaten sjølv, det var intensiv tørking av kjøt og grønsaker i vekene før turen. Råd frå Synne til andre som vil gjere det same: Du må vere målbevisst og vere klar over at det krev mykje, du må vere motivert og planlegge godt. Og så må du vere glad i å vere på tur! 8 * MAGASIN FOR NORDFJORD FOLKEHØGSKULE, FRILUFTSLIVSKULEN MELLOM BRE, FJELL OG FJORD
Foto: Sigvart Bjerga Foto: Stig Oksavik Lockertsen Jaktfrelst? Ja Dette er historia om Sigvart, ein 26 år gammal, nyutdanna lærar frå Stavanger. Han likte friluftsliv. Veldig godt, faktisk. Turar, ski, fjell og fisking var gode greier. Men så kom jakta og forandra alt. I 2007 hadde Sigvart Bjerga tenkt å gå på ski-linja på Nordfjord folkehøgskule. Han var 19 år og mildt sagt gira på ski. Men etter å ha sjekka skulebrosjyra, fann han ut at det vart nok timar på ski uansett kva linje han tok. Så han bestemte seg like godt for å gå på Jakt og fiske-linja. - Eg hadde aldri tatt i eit våpen før eg starta på den linja. Eg hadde ikkje peiling på jakt. Men så snart vi var i gang, så ja, det var berre utruleg kjekt. Og det var faktisk såpass kjekt at han vart frelst på heile greia. Jaktfrelst. Og det skjedde nesten umiddelbart. - For min del kom jakta som ein ny dimensjon inn i friluftslivet. På vidaregåande var eg ganske metta på det tradisjonelle frilufts livet, eg var litt lei av å berre traske rundt. Når eg lærte å gå på jakt, så vart det rett og slett meir å glede seg til. På jakt er heile vegen målet, det kan dukke opp fuglar eller dyr, eg kan gå og gå og gå det er ei veldig spenning. Sigvart innrømmer at han er ein spenningssøkar. Han er gira på at det skal skje ting. Men han syns ikkje nødvendigvis at skot-øyeblikket er det største. - Turane eg hugsar best er kanskje dei turane der vi ikkje fekk noko. Og dei turane hugsar eg på grunn av venene eg var saman med, eg hugsar naturopplevingar, veret og dyr eg såg. Det handlar om den store opplevinga det kan vere å berre å sitte i skogen, og vips der er det ein hjort. Som du ikkje nødvendigvis skal skyte, men som du får lov til å observere og nyte synet av. Du ser ei side av naturen du ikkje har sett før. Eit år som elev på Nordfjord folkehøgskule var ikkje nok, skuleåret etter var Sigvart stipendiat på den same linja. Men så, etter to år i Nordfjord, var det på tide å bli student i Volda. Og på fridagane handla det om ein ting: Jakt. - Eg stod opp klokka 6 om morgonen, tok ferja over fjorden, sykla frå ferjekaia og inn i dalen, og gjekk til toppen med geværet på skuldra. Eg kunne ikkje få nok av jakt. Dei eg budde i lag med måtte jo tru eg var ja eg trur ikkje dei skjønte seg på det. Han jaktar ikkje like mykje og like ofte no som då han var student. Men det blir ein god del. Ein av favorittane er seljakt like vest for Stavanger, eit anna høgdepunkt er hjortejakta på hausten. Fuglejakt er ein sikker vinnar, og Sigvart har fått seg fuglehund som alltid er gira på tur. Men kva blir eigentleg mest viktig? Natur eller jakt? - Treng det vere ei motsetning? Jakta skjer i naturen. Det er det som er poenget. Det er ikkje det å skyte dyret som er det flotte eller det viktige. Det er meir totalopplevinga. Det hadde ikkje vore det same å skyte duer i byen, akkurat! MAGASIN FOR NORDFJORD FOLKEHØGSKULE, FRILUFTSLIVSKULEN MELLOM BRE, FJELL OG FJORD * 9
* FELLESTUR Dra til sjøs! Himmel og hav. Og ei skute, naturlegvis. Med 130 spente, ferske sjøfolk, og kaptein og sersjant og kokk og matros og fleire til. Nordfjord folkehøgskule kryssar Nordsjøen med skuleskipet Statsraad Lehmkuhl. Foto: Tore Humstad Om bord på skuta frå 1914 er alle medseglarar. Elevar og personale er delt i tre vaktlag, og alle er med i turnusen for å drive skuta framover. Dag og natt. Med sol eller stjerner over mastetoppen, og med blikkstille hav eller store dønningar under kjølen. Den gamle skuta har motor, men om vind og sjø samarbeider godt, er det segla som gjev den gode farten over til Shetland. Og for å få segla til topps er det rå muskelkraft som gjeld! Når elevane ikkje heiser segl eller står til rors eller har vakt på annan måte, går tida med til å bli kjent med medelevar, lære fleire namn, utfordre høgdeskrekken i riggen, spele kort i banjeren, sole seg på dekk, slappe av i hengekøya eller rett og slett berre nyte himmel og hav. Les meir på friluftslivskulen.no/lehmkuhl Skuleåret 2015-2016 blir det nytt segltokt. Vi går om bord på Sandane måndag 14.09. og kjem sigande inn att den same fjorden laurdag 19.09. etter eit eventyr til havs. 10 * MAGASIN FOR NORDFJORD FOLKEHØGSKULE, FRILUFTSLIVSKULEN MELLOM BRE, FJELL OG FJORD
Havet overraskar stadig. Véret likeeins. Og når Nordsjøen vartar opp med blank flate og inviterer til solkrem på dekk, då legg mannskapet ut leider og seier: Førstemann uti. Bading med utsikt til oljeplattformer, 230 meters djup under fotsålane i det dei treff overflata. Slik kan det også vere til havs. Då er båtlivet, og livet elles, i grunnen heilt ålreit. Foto: Katrina Murray MAGASIN FOR NORDFJORD FOLKEHØGSKULE, FRILUFTSLIVSKULEN MELLOM BRE, FJELL OG FJORD * 11
* VALFAG OG PROSJEKTVEKER Ditt år frå ende til annan Det er du som vel kva linje du vil gå. Og ikkje nok med det, i løpet av året får du velje mellom 50 valfag du vil fordjupe deg i. Og så kjem prosjektvekene på toppen: Fire veker med eksklusive opplevingar i løpet av året. Valfag Tenk deg for ein unik sjanse du har til å komponere akkurat det året du vil ha. Bunken med valfag på Nordfjord folkehøgskule er stor og tjukk, vi nemner: Allidrett Ballspel Barmarkstrening Bibelverkstad Buldring Båtførarkurs Dans Filmproduksjon Filosofi Flugebinding Fotball Foto Gitar Havkajakk Hybelkokk Idrett Jegerprøve Kajakkbygging Keramikk Klatring Knivmaking Kor Kristendom Langrenn Longboard Mat i det fri Musikk Praktisk filmproduksjon Segling Skred fordjuping Slakk line Smiing Terrengsykkel Topptur Toving Trearbeid Utstyrslaging Volleyball Yoga Foto: Matias Myklebust Prosjektveker I prosjektvekene er timeplan eit framandord. Då er det store enkeltprosjekt i ei heil veke, og du kan for eksempel delta i revy, dykking, tradisjonsmatlaging, toppturar, jakt, praktiske byggeprosjekt, klatretur til Tyrkia, bibelskule, treningsleir, kystveke, vinter-telttur eller surfing i Hoddevika. Foto: Simen Eid Nielsen Prosjektveke i november, velg mellom Revy Praktisk uteprosjekt Klatring i Tyrkia Din tur Kajakkbygging Prosjektveke i desember, velg mellom Trearbeid/longboard Treningsleir Kystveke Dykkarkurs Jaktveke Julebakst/juleverkstad Utstyrslaging Bibelskule Kajak Surfing i Hoddevika Prosjektveke i mars, velg mellom Toppturar Vintertur med telt Kiting Kystveke Skianlegg i Østerrike Skianlegg i Norge NB! Det kan bli enkelte endringar i fag og fagtilbod 12 *
Foto: Harald Undheim Foto: Matias Myklebust Foto: Harald Undheim Foto: Kristina Rabe Skarstein Foto: Harald Undheim Foto: Øystein Venås Sørensen Foto: Harald Undheim MAGASIN FOR NORDFJORD FOLKEHØGSKULE * 13
#nordfjordfhs På Instagram finn du over 1000 bilde frå skulen. Her ser du nokre av dei. Foto: Lars-Ove Eikje Foto: Karen Undheim Foto: Kjersti Melvær Foto: Geir Kristoffer Godtland Foto: Elisabeth Frette Foto: Jonas Been Henriksen Foto: Tilde Widding Hansen Foto: Jon Kjetil Fossli Foto: Jonas Been Henriksen Foto: Jonas Been Henriksen Foto: Jonas Been Henriksen 14 *
Foto: Per Momrak Foto: Elisabeth Frette Foto: Jonas Been Henriksen Foto: Odd Harald Halse Foto: Reidun Haarr Johansen Foto: Reidun Haarr Johansen Foto: Jonas Been Henriksen Foto: Audun Halveg Iversby Foto: Hilde Iden Nedland Foto: Elisabeth Frette Foto: Jakob Emil Larsen Foto: Per Momrak MAGASIN FOR NORDFJORD FOLKEHØGSKULE, FRILUFTSLIVSKULEN MELLOM BRE, FJELL OG FJORD * 15
Linjefag FRILUFTSLIV/EKSPEDISJON Dei lengste turane Ekspedisjon! Eit ord lada med forventningar, med spenning, med Roald Amundsen, med Cecilie Skog, med Mount Everest og Sibir. Eit forlokkande ord, ikkje sant? Ekspedisjonar handlar om å reise frå det kjende og inn i det ukjende saman med folk du stolar på. Saman med folk du vil dele opplevingar med. Saman med gode vener. Hos oss skal du på lengre ekspedisjonar til tre av dei mest alpine fjellområda i landet vårt: Svalbard, Sunnmørsalpane og Jotunheimen. Du kan sjå fram til bre, skredkurs og klatrekurs, padling og ikkje minst; ei lang rekkje overnattingar i telt og under open himmel. Foto: Øystein Røen Foto: Jakob Emil Larsen Dette året vil krevje mykje av deg. Er du klar? Fakta Ekspedisjon Skitur på Svalbard (10-12 dagar) Hausteventyr (8-10 dagar) Langtur i vinterfjellet (6-8 dagar) Brekurs Klatring Havkajakk Tinderangling Kite/surfing Toppturar haust og vinter Vandretur om hausten Segltur med Statsraad Lehmkuhl Kokelagstur Førstehjelpskurs Skileik Skredkurs Snøholetur Skiveke i Hemsedal Vintertur Åleinenatt Pilegrimsvandring Hausttur dag 4 «Værfast i Pyttbudalen. Snøstormen uler, lynet herjer vilt og det er julestemning! Vi holder fortet inntil videre. Alt vel altså :-)» Lærar Lars-Ove Eikje på SMS frå langturen i Reinheimen, oktober 2014. 16 * Les meir på friluftslivskulen.no/ekspedisjon
FRILUFTSLIV/FJELLSPORT Linjefag Foto: Matias Myklebust Eit år med utsikt Fakta Dei likar å bli brukt. Og dei bryr seg slett ikkje om du er fersk eller erfaren. Fjell treng folk - og folk treng fjell. Difor skal vi vere på fjella og rundt fjella. Klyve og klatre. Sykle stiane og padle elvane. Teste grenser og likevel vere trygge. Smile breitt frå toppen av klatreruta. Nyte vinterdagane med ski på beina. Sette svingar i urørt snø. Tenne bål og oppleve stilla ved foten av fjellet. Vi skal gløyme tida. Vi skal ut. Mitt første møte med klatring var på Nordfjord folkehøgskule. Tankene før jeg skulle opp i høyden, var mange. Jeg har alltid hatt stor respekt for høyder. Tanken på å sette mitt eget liv i fare for at et tau skulle holde meg i sikkerhet, var ganske skremmende. Men nye utfordringer har jeg alltid likt, så jeg ville iallfall gi det en sjanse! De første klyvene opp i fjellveggen var relativt greie, men da det begynte å bli litt høyere kom nervene. Jeg ga meg etter 3-4 meter på den aller første ruta. Men for hver runde, fikk jeg mer og mer selvtillit og større tillit til tauet, og den personen som sikret meg under. Det morsomste ved klatring, var definitivt å overvinne frykten for høyder, og å føle stor progresjon på kort tid, dette ga meg selvtillit. Jeg hadde aldri trodd at jeg kom til å bli komfortabel i klatreveggen, men etter hvert som jeg ble mer trygg på meg selv og klatringen, økte gleden og lysten til å prøve nye, vanskeligere ruter. Nora Staff Vågseth, elev 2014/2015 På bildet er Nora (t.h.) på Mohns topp i Molladalen. Foto: Mari Prestegård Fjellsport Skiveke i Jotunheimen/ Jotunheimen Haute Route Innføringskurs naturleg klatring Terrengsykling Brekurs Elvepadling Klatretur til Tyrkia Surfing Sportsklatring Tinderangling Isklatring Topptur Buldring Kiting Vandretur på hausten Segltur med Statsraad Lehmkuhl Kokelagstur Førstehjelpskurs Skileik Skredkurs Snøholetur Skiveke i Hemsedal Vintertur Førstehjelpskurs Åleinenatt Pilegrimsvandring Les meir på friluftslivskulen.no/fjellsport * 17
Linjefag FRILUFTSLIV/JAKT OG FISKE Fulltreffar Foto: Per Momrak Foto: Per Momrak Det er vilt i vest. Difor kan vi ønskje deg velkomen til eit år med jakt. Du skal jakte på rype, hare, rev, villsvin og hjort. Du skal jakte på den gode kjensla. Du skal leve som Lars Monsen, med teltet og rifla og heile villmarka som din nye heim. Du skal sette ut feller, fiske med fluge og garn, slakte og tilberede. Men ikkje berre det. Du skal få prøve deg på anna friluftsliv: spennande skiturar, vakre fjelltoppar og bratt klatring. Kort sagt: velkomen til eit vilt år. Fakta Jakt og fiske Hjortejakt 9-12 dagar Rype-, hare- og skogsfugljakt 8-10 d. Revejakt Gåsejakt Seljakt Vilsvin- og beverjakt i Sverige Innlandsfiske Hjortejakt i Skottland (valfritt) Havfisk / segling Kano / kajakk Klatring Toppturar Skredkurs Basistur haust Førstehjelpskurs Snøholetur Skiveke i Hemsedal Segltur med Statsraaden Kokelagstur Vintertur Åleinenat Skileik Pilegrimsvandring Å velje ut eit høgdepunkt frå desse åra er dritvanskeleg. Men rypejakta i fjor var jo heilt fantastisk. Då gjekk vi rundt på 1500 meters høgde i berre ulltrøye, i utruleg bra haustvêr. Og eg skaut mi første rype nokon sinne! Hanne Lindtveit er elev på linja jakt og fiske for andre gong. I fjor var ho elev, i år er ho stipendiat. Mykje av grunnen til at Hanne driv med jakt og fiske er den spenninga ho syns det gjev. Spenninga har gjort at Hanne i år har hatt eit nytt prosjekt. I år har eg brukt pulsklokke! Det er moro å sjå korleis spenninga på jakt får pulsen til å auke. På hjortejakta i haust fekk eg auge på ein bukk, og plutseleg hadde eg puls på 170! Og då satt eg dønn i ro! Hanne syns det å jakte skil seg frå det å berre gå på tur. Det er stor forskjell på å gå på skautur berre for å nå eit mål, i forhold til om du har med deg børsa. Eg likar at ein kan gå og vere litt spent, for ein har jo ikkje peiling på kva som kjem til å skje i løpet av turen! Hanne Lindtveit Elev 2013/2014, stipendiat 2014/2015 18 * Les meir på friluftslivskulen.no/jaktogfiske
FRILUFTSLIV/SKI OG SURF Linjefag Eit år med fri flyt Foto: Harald Undheim Foto: Matias Myklebust Det handlar om å flyte. Om å vere på toppen av elementa. Om å finne den rette kjensla i laussnøen ned frå kvasse vestlandsfjell. Eller blant bølgjene ute i Hoddevika ved Stad. Du skal ut og leite etter den rette balansen. Ut og leite etter dei største opplevingane. Om det no er i dei beste laussnø-anlegga på Vestlandet. Eller på ein draumestad i dei ekte Alpane. Du kan ikkje surfe gjennom heile livet. Men du kan surfe gjennom eit heilt skuleår i Nordfjord. Litt skummelt, mest moro! Fakta Ski og surf Surfing på Stad Toppturar haust og vinter Bretur Hav-/elvekajakk Klatring Segling Skikøyring i anlegg Skikøyring i Alpane Toppturveke i Romsdalen Vandretur om hausten Segltur med Statsraad Lehmkuhl Kokelagstur Førstehjelpskurs Skileik Skredkurs Snøholetur Skiveke i Hemsedal Vintertur Åleinenatt Pilegrimsvandring - Det er litt skummelt når du bommar på ei bølgje og får den over deg. Men det er mest moro. Du må tole litt deng! Simen Eid Nielsen frå Oslo gjekk Ski og surf, og syns det var stor stas med den første turen til surfeparadiset Hoddevika. Stad, og altså Hoddevika, ligg rett vestover frå skulen, heilt ute ved havet. - Naturen er storslått. Det er rett frå ope hav til høge fjell. Hoddevika er veldig fin! - Er det vanskeleg å surfe? - Å surfe er som å sykle. Det er litt vanskeleg å lære, men du gløymer det ikkje når du kan det. Vi hadde bølgjer på ca 1,5 meter, når du er nybegynnar opplevast det som ganske svært. Men det går fint! Alle på gruppa var med og surfa, og alle kom seg opp på brettet. - Korleis er følelsen? - Det er kaldt! Det er jo hav! Det er nesten som å fly å bli dradd framover utan å bruke krefter korleis skal eg beskrive det eg trur svevande er det rette ordet! Les meir på friluftslivskulen.no/skiogsurf * 19
Linjefag FRILUFTSLIV/NORSKE EVENTYR Foto: Malene Gagnat Fakta Norske eventyr Toppturar i Romsdalen Kystfriluftsliv og havkajakk i Bulandet Høgt og lavt i Lofoten (surfing, toppturar og lofotfiske) Surfing på Stad Skitur gjennom Breheimen og Jotunheimen Jostedalsbreen på langs Segling i Nordfjorden Via ferrata Loen Vandretur om hausten Toppturar haust og vinter Klatring Brekurs Segltur med Statsraad Lehmkuhl Kokelagstur Førstehjelpskurs Skileik Skredkurs Snøholetur Skiveke i Hemsedal Vintertur Åleinenatt Pilegrimsvandring Det beste Etter dette året veit du kva Norge er. Du har opplevd fjella. Du har padla mellom øyane. Du har gått på breane og segla på fjordane. Det er ein unik sjanse til å bli kjend i eige land. Til å oppleve natur og vêr, landskap og kontrastar, kjende attraksjonar og skjulte perler, turvener og fellesskap. Det er det beste av Norge og det beste av friluftsliv. Eit år på oppdagingsreise i eige land. - Det er vanskelig å trekke frem ett spesielt øyeblikk som har satt spor denne høsten. Men det å padle havkajakk i blikkstille vann mellom småøyer, med det åpne havet som mål, lage middag med horisonten som utsikt og oppleve at havørnen flyr rett over hodet på deg, gir en utrolig opplevelse av å være på eventyr. På padleturen tilbake til leiren igjen, dannet solnedgangen i havet et utrolig fargeshow på himmelen, da følte jeg meg fri! Foto: Matias Myklebust Foto: Margit Saaghus Vi var også på Myklebustbreen for en liten stund siden, og det var en helt unik opplevelse med knall vær! Vi skulle bestige Gloppens høyeste fjell, Snønipa. På toppen fikk vi en 360 graders panoramautsikt over både Myklebustbreen og Jostedalsbreen, og da ble til og med jeg stum noe som er et sjeldent tilfelle. Margit Saaghus, elev 2014/2015 20 * Les meir på friluftslivskulen.no/norskeeventyr