NR.2 2015 56. ÅRGANG Innhald I kyrkjeporten...2 Bibelmaraton takk...2 Andakt...3 Kyrkjevalet 2015...4 Dei unge fyller gudstenesta Lutherstadt Wittenberg fram mot 2017...5 BUK 2015... 6 Ål Kyrkjeakademi... 6 Kva er «Open kyrkje»?...6 Vi går i kyrkja... 7 Gravstell...7 Topp med leir!...8 «For Gud, som er opphav og endemål for alt, han ville føra mange born til herlegdom. Då måtte han la opphavsmannen til frelsa nå fullendinga gjennom lidingar» Foto: Øystein Kilde. Dansegruppe frå Ål kulturskule. 26. april kl. 11.00 blir det gudsteneste FOR ALLE prega av ungdom. Samtlege konfirmantar vil ha ei oppgave i eller rundt gudstenesta. glimt fra konfirmantåret og konfirmanttankar vil bli delt, drama og dans kan det bli, sang og musikk og kyrkjekaffi, sjølvsagt. Hebr. 2,10. Folkemusikkliturgien vil bli nytta denne dagen, og det blir arbeidd for å få ungdommelege musikarar. Konfirmantane skal bidra i alle ledd, så langt som råd, i førebuing, gjennomføring og etterarbeid. Du vil møte konfirmantar i døra som ønskjer deg velkommen. Konfirmantar vil lese tekstar og lede bøner, I gamledagar var det overhøyring. Seinere vart det samtalegudsteneste. Dei siste åra har konfirmantane i Ål prega den ordinære gudstenesta i alle ledd søndag før første konfirmasjonssøndag. Det er berre å gle seg og kome!
OPPSUMMERT Fire dager med hundrevis av ungdommer, magiske konserter, inspirerende møter og høy faktor med organisering kjennes i kroppen. Etter få timers søvn gjennom helga nærmer jeg meg festivallanding og gudstjeneste i kirka. Skjærgårds vinter 2015 er snart gjennomført. Jeg blir sittende å se utover en fullsatt kirke der majoriteten er ungdom og unge voksne. Salmer er byttet ut med lovsang, - orgelet er byttet ut med band og solister, - og salme boka er byttet ut med lysbilder på powerpoint. Men menneskene er ikke byttet ut. De er her - fra de helt små til de godt voksne. Her er alle generasjoner. Mange kjente og mange ukjente. Kanskje noen «sluker noen kameler» i denne gudstjenesten, for den er ikke som den bruker å være. I så fall gjør de det med glans. Når vi inviterer til fest blir det alltid annerledes, -mer spenstig og mer utradisjonelt. Vi mennesker har lett for å mislike endringer det er trygt og godt med det vi kjenner best. Noen ganger hindrer det at nye ting spirer fram og at nye kommer til. Det er da vi må gå noen skritt, og tillate usikker heten og det ukjente å komme, for hemmeligheten med suksess er alltid å ville noe. (Benjamin Disraeli) Og uten å ville noe får man ingenting gjort. Bibelmaraton- TAKK! Tusen, tusen takk til alle dykk som stilte opp både på natta og på dagtid for å vera med å lesa gjennom Bibelen under Bibelmaraton på Gol. Det var så mange som stilte opp. Og det var litt spesielt å lesa Bibelen kontinuerleg fra første til siste side i fire dagar og tre netter! Det me ynskte var ikkje å setja nokon rekord. Men det var å setja fokus på Bibelen, Guds levande ord og å inspirere til meir bibellesing. Eit av måla var óg å «opne» denne boka for fleire. Det var folk som les på mange ulike språk både santali, aseri, gassisk, tagalog, på swahili m.fl. På den måten fekk vi også sett fokus på at vi er ein del av ei verdensvid kyrkje. Normisjon er også oppteken av at fleire folkeslag skal få Guds ord på sitt språk, så det arbeidet støtter vi også. Samlinga på søndag ettermiddag vart veldig spesiell. Litt før kl.18. kom dei to inn som hadde lese siste timen, framfor dei gjekk to jenter med det lyset som hadde brunne heile tida sidan vi starta å lesa på torsdag morgon. Heile forsamlinga reiste seg, og vi fekk høyra Johannes openbarings siste kapittel lese der. Då var det mange av oss som hadde ei tåre i augekroken. Og etterpå steig takken opp til Gud både fordi vi fritt kan få lesa Bibelen, fordi vi har Guds ord på vårt eige språk og fordi vi fekk ta imot Guds levande ord. Gunnvor Kreken Sangen runger ut av høyttalerne i kirken, og gleden kommer i takt med musikken. Takknemmeligheten og forventningen stiger hos flere enn meg denne formiddagen. Det er håp for kirkene og menighetene våre i framtida, og det er håp for neste generasjon! Det er jeg sikker på Borghild Ulshagen
Fra død til liv AV ARNE JENSEN PROSTIPREST To kvinner som sørget over Jesu død gikk for å se til graven hans. Det som møtte dem da de kom frem var en tom grav, et blendende lys, og en engel som sa «Frykt ikke! Jeg vet at dere leter etter Jesus, den korsfestede. Han er ikke her, han er oppstått, slik som han sa». (Matteus 28,5-6) Troen på Jesus og Jesu oppstandelse er en gave. Uten Gud ville troen på et liv etter døden være noe vi kunne ønske oss eller drømme om, men ikke en tilstand vi kunne fremkalle selv. Med Jesu oppstandelse er denne «drømmen» blitt virkelighet. For godt til å være sant, vil noen si. Den kristne tro sier i stedet at dette både er sant og godt på én gang! De fleste av oss har selv gått den tunge veien til en grav. Hvert eneste navn på hver eneste støtte minner om adskillelse og oppbrudd, ofte til en veldig høy pris. Likevel synes mange at det er fint å rusle rundt på kirkegården. Kanskje fordi de samtidig blir minnet om at de ikke er alene. Det store antall gravstøtter viser at det er mange som har erfart hva det vil si å miste en de er glad i. Og i en slik setting kan vi kjenne at felles erfaring gir styrke. Et annet sted vi kan hente styrke er i Bibelen. I Romerbrevet 6,5 står det, «Har vi vokst sammen med Kristus i en død som er lik hans, skal vi være ett med ham i en oppstandelse som er lik hans». En gravplass minner oss om livets korthet, men samtidig om livets verdi. For Jesus er et menneskeliv likevel mye mer verdt enn det vi kan favne over under vår korte tid på jorden. Derfor gav han oss sin påske. Jesu oppstandelse mer enn bare Jesu oppstandelse. Dette har sammenheng med Jesu egne ord om at den som tror på ham, skal leve om han enn dør (Joh. 11,24). Jesus døde for å sette oss mennesker fri, og han gjorde det til en veldig høy pris. Hans sår vitner om at det finnes tilgivelse for synd. Gjennom dette åpner han veien til frelse. Jesu fødsel har gitt navn til vår tidsregning. Før Kristus og etter Kristus. Jesu oppstandelse peker også på et før og et etter. Kvinnene som kom til Jesu grav opplevde overgangen. De så Jesus både i lidelse, død og oppstandelse. Det de har fortalt fra disse opplevelsene gir oss grunn til å feire påske hele året. Påskekonsert...med Thor Olav Fjellhøi på trompet! Arr: B-karad`n www.bekarweb.no Stein-Ove Thon bind det heile saman med tekstlesing. Onsdag 1.april 2015, kl. 19.00 Pris: 100kr. /voksen -barn gratis. Ål kyrkje Velkommen til ein fin start på påskehøgtida saman med oss! KYRKJEBLAD FOR ÅL 2 15 3
Kyrkjevalet 2015 No er det berre 6 månader til valet. Og mange brikker fell på plass. Likevel er mykje att. Det tok tid før søknaden om ny sokneråd struktur for Ål vart godkjent. Og nokre spørsmål må sokneråda fi nne løysing på, men det let seg ordne. Ål kyrkjelege fellesråd vert nok som før: I alt 9 representantar, dvs 2 frå kvar kyrkjelyd med 2 varafolk på same måte, samt kyrkjev erje og prost/sokneprest, samt ein frå kommune/ formannskap med vara. Fellesrådet har oppgåva å vera formell arbeidsgjevar og styre økonomien/kostnadane i kyrkjene. Det nye Ål felles sokneråd (endeleg namn på rådet er ikkje bestemt) vert sett samen av 4 representantar frå Ål kyrkjelyd, 2 frå Leveld og 2 frå Torpo. Kvart kyrkjesokn skal også velja 5 varafolk. Dessutan er prost/sokneprest med i soknerådet. For Torpo t.d. vil dei to valde medlemene delta både i fellesrådet og soknerådet. Dei 5 varafolka vil få tildelt dei andre oppgåvene i si lokale kyrkje. Ål trusopplæringsutval skal saman med kyrkjelydspedagogen styre opplæringa av alle mellom 0-18 år. Kvart sokn skal framleis ha eit lokalt diakoniutval og ein del diakonikontaktar i samarbeid med diakonen, med dei same oppgåvene som før. I Ål misjonsråd deltek dei 5 store misjonsorganisasjonane i Ål, samt soknepresten. Dei arbeider med fellesarrangement og misjonsprosjekta i kyrkjene våre. Kyrkjebladet er eit fellestiltak for alle tre kyrkjelydane. Medlemene i sokneråd/fellesråd, samt varamedlemene vil også føre det lokale ansvar for kyrkja og kyrkjegarden, innspel til vedlikehald, utstyr, aktivitetar osv. Nominasjonsarbeidet er i godt i gang i skrivande stund - både til bispedømeråd og sokneråd. Her er det berre å melde seg til teneste for den lokale kyrkja! Ti gode grunnar til å vera med i soknerådet: 1. Du medverkar til å halda lokalkyrkja levande 2. Du vert ein del av eit kristent fellesskap 3. Du gjer ein viktig jobb for fellesskapet 4. Du kan syta for eit trygt og godt fritidstilbod for born og unge 5. Du får innblikk i og påverkar dei demokratiske prosessane i kyrkja 6. Du får eit nytt nettverk i lokalmiljøet ditt 7. Du kan syta for at di kyrkje er ei open og inkluderande kyrkje 8. Du pregar aktivitetstilbodet i nærmiljøet ditt 9. Du får nyttig styreerfaring som du kan bruka i andre samanhengar 10. Du kan oppdage nye sider ved deg sjølv. Lutherstadt Ål kyrkjelyd skal vere med på å markere «Lutherjubiléet». I januar fekk to representantar frå Ål gleda av å vere på studietur til Wittenberg for å sjå staden som har sett slike sterke spor i kyrkjehistoria. Johanne Marie Jordet og Kjellfred Dekko kom heim fylt av inntrykk og entusiasme. Om to år er det 500 år sidan Martin Luther slo opp sine 95 tesar på døra til slottskyrkja i Wittenberg. Dette vart ei hending som skulle forandre kyrkja og verda. Men kvar ligg Wittenberg og korleis er det der i dag? Wittenberg er ein liten by som ligg ein god times biltur sør for Berlin.Her finn me mykje som vitnar om at denne staden var viktig for Martin Luther og dei som stod han nær i tida fram mot reformasjonen. I dag er byen under ei total renovering. Denne har pågått i fleire år og målet er at byen skal stå fram i all si prakt i 2017. Då blir det venta storinnrykk av turistar og andre som ynskjer å feire jubiléet i byen der reformasjonen fekk sitt utspring. Sjølve «gamlebyen» er liten. I hovudgata finn me porten inn til Lutherhuset. Dette var universitetet 4 -omo-
Å få oversett Bibelen til eit språk folket kunne forstå var eit viktig mål for Luther. Wittenberg fram mot 2017 Luther kom til då han flytta til Wittenberg. Her starta han etter kvart med forelesingar for teologistudentar. No er dette museum, og midt inni finn me to rom som er teke vare på i si originale form. Her budde Luther med sin familie. Mykje tyder på at Wittenberg var eit viktig kraftsenter for utdanning innan fleire fagfelt som filosofi, psykologi, jus og teologi. Ikkje langt frå Lutherhuset ligg Melangthons hus. Phillip Melangthon var ein av Luther sine nære medarbei- darar. Han var lærer ved sitetet i Wittenberg og med på å univerforfatte Confessio Augustana, som i dag er den Lutherske kyrkja sine vedkjennings skrifter. Luther var som me forstår ikkje aleine. Viktig var og Lucas Cranach. Han var målar ved hoffet til Fredrik den Vise på 1500-talet. Mykje på grunn av målarkunsten hans finn me i dag bilete av dei kjente personane frå denne tida. I hans atelier i Wittenberg vart det og måla mange altartavler. På fleire av desse finn me igjen kjente personar frå samtida i Wittenberg plassert inn i kjente bibelforteljingar. Melangthon var og viktig i samband med utviklinga av boktrykkarkunsten og trykking av Biblar. Å få oversett Bibelen til eit språk folket kunne forstå var eit viktig mål for Luther. Me finn i dag eit lite trykkeri som viser spor av korleis prosessen var då dei starta med trykking av Biblar. I enden av hovudgata ligg Slottskyrkja, tydeleg under oppussing. Det var her Luther i 1517 angiveleg skal ha slått opp dei 95 tesane han hadde utforma. Den gong var nok døra av tre, i dag er ho av metall der alle tesane er gravert inn. I løpet av dei siste åra har kyrkjelydar over heile verda vore på besøk i Wittenberg for å førebu og markere 500-års-jubiléet for reformasjonen. Dette finn me synleggjort av fleire hundretals nyplanta tre i «Lutherparken». Sett frå lufta har parken form som «Lutherrosa», med korset i midten som sentrum for vår tru. KYRKJEBLAD FOR ÅL 2 15 5
Blir ein friskare av å tru? Kva betyr tru og livssyn for mennesket i dag? Kan ein bli frisk, eventuelt friskare av å tru? Finst det vitskaplege prov for at tru og bøn førebyggjer eller lækjer sjukdom? Psykiater og professor Lars Lien, frå Hamar, har forska på desse spørsmåla og held foredrag om dette i Ål kyrkjeakademi andre fredag etter påske. Ål kulturhus, Neschmuseet Fredag 17. april kl. 19.15 Billettar: kr 120/150 BUK 2015 FOTSPOR Planlegg ferien og set av datoane allereie no 22. - 24. juni. Visst Eyvind Skeie skal & Sigvald våren Tveit komme san ger om håp KONSERT I ÅL KYRKJE laurdag 18. april kl. 17.00. Ål kantori og Voss og omegn kantori med dirigentar: Audun Flaen og Magnus Kløften. Solistar Gunhild og Sigurd Rotvik Tunestveit. FOTO: AUDUN MOEN BUK er feriesamling for born som er ferdige med 1.- 4. trinn. Frå kl 9.00-15.00 skal dagane fyllast med fullt liv og mykje moro. Det blir frisk song, leik, bibelsamlingar, konkurransar, turar, matkos og formingsaktivitetar. Me skal i år ha base i kyrkja og området rundt. Unge frå 5. tr og oppover må veldig gjerne melde seg som minileiarar/ungdomsleiarar. Send påmelding med fylgjande info; Namn, adresse, telefon mor/far, skule/kl.trinn, T-skjortestørrelse: 4-6, 8-10, 12-14, S, M, L Allergiar eller anna me treng å vite om Til e-post johanne-marie.jordet@hallingnett.no eller brev Ål kyrkjekontor, postboks 140, 3571 Ål. Påmeldingsfrist 1. juni.pris 300,- pr barn. Etter fristen 400,-. Det vert praktisert venteliste. Arr: Ål sokneråd/trusopplæringa i Ål Øystein Kilde, Johanne Marie Jordet, Ingvild Kaslegard I tillegg til gudstenester på sundagar er det høve til å gå i Ål kyrkje dei kvardagane når nokon av dei tilsette arbeider i eller ved kyrkja. Ein del av oss har som regel ikkje høve til det og då kan me gå dit onsdagskveldane - frå klokka halv åtte til ni. For meg er det ikkje viktigast kva som foregår eller kven som er der. Men at eg kan vera der. Berre vera. Og at det er andre der som også vil vera i Guds hus. Gud er overalt, han ser oss overalt, men det gjer noko med oss når me møter opp, Kva er «OPEN KYRKJE»...? stiller oss innfor Guds åsyn om eg kan seia det slik. Bortsett frå ein litt lang sommarferie har me ei vaktliste, slik at to personar låser opp, tenner lys og set fram salmebøker. Me spelar ein CD med sangar frå Taize, åtte korte sangtekster omatt og omatt ein halv time. Så er det ein som les opp ein eller fleire av tekst ene for komande sundag før me startar opp att musikken. Då går det an at nokre samlast bakerst i kyrkja for samtale om det som er opplese, medan andre sit stille i benkane eller knelar ved altarringen eller studerer Ål-taket. I fastetid og advent er det korte nattverdgudstenester frå klokka halv åtte. Eg opplever desse kveldane som viktige, både for meg og mitt kristenliv og for kyrkjelyden ved at kyrkja er i bruk noko meir enn dei sundagane det er messe. Titelen «open kyrkje» syns eg også kan vera eit motto, for sjølv om eg veit mange syns det er vanskeleg å gå i kyrkja så ynskjer eg at alle skal kjenna at kyrkja er open nok til å gå dit når dei kjenner at dei har bruk for det eller lyst til det. Ål kyrkje er open kvar dag tysdag fredag mellom kl. 10. 14. og kvar onsdagskveld kl. 19.30 21.00. Då svara Herren: «Marta, Marta! Du gjer deg strev og uro med mange ting. Men det er eitt som er nødvendig. Maria har valt den gode delen, og den skal ikkje takast frå henne.» Asle 6 KYRKJEBLAD FOR ÅL 2 15
REDAKSJONSKOMITE: Magny Reinton Folkedal Borghild Ulshagen Arne Jensen Olav O. Moen Bankgiro: 2320.20.70272 ADRESSE: Postboks 140, 3571 Ål UTGJEVAR: Sokneråda i Ål, Torpo og Leveld GRAFISK PRODUKSJON: Kreator Kommunikasjon AS 3570 Ål Telefon 3208 2560 ÅL PRESTEGJELD KYRKJEKONTORET Ope tysdag fredag kl. 08.30 14.00 Tlf. 32 08 61 61 Vakttlf. kl. 17.00 08.00 + helgane 954 71 644 aal.kyrkje@hallingnett.no www.aal.kyrkja.no Prost/spr. Vigdis M. Storhaug Sokneprest Frank Vorhaug Prest/rådgj. Arne Lie Prostiprest Arne Jensen Kyrkjeverje Kjellfred Dekko Sekretærar Magny R. Folkedal Guro Stave Kantor Audun Flaen Organistar Ingunn S. Lie Håkon Tveito Diakon Bente K. Sletten Kyrkjelydsped. Johanne Marie Jordet Reinhaldar Gro Thoen Kyrkjetenarar Nils Medgard Håkon Tveito Per Hermann Kolsrud Soknerådsleiarar: Ål Øystein Kilde Torpo Anne Torild Grødum Leveld Ingvard Solberg Fellesrådsleiar: Ingvard Solberg 29.03.15 Palmesundag Vats fjellkyrkje 11.00 Familiegudsteneste 02.04.15 Skjærtorsdag Torpo kyrkje 11.00 Vats fjellkyrkje 11.00 Nystølskyrkja 12.00 Sportsandakt Sangefjell naturkatedral 13.00 Ål kyrkjestugu 18.00 Bordmesse 03.04.15 Langfredag Nystølskyrkja 12.00 Leveld kyrkje 18.00 Ål kyrkje 20.00 05.04.15 Påskedag Leveld kyrkje 10.00 Høgtidsgudsteneste Ål kyrkje 11.00 Høgtidsgudsteneste Nystølhovda, Opheimsåsen 12.30 Friluftsgudsteneste 06.04.15 2. påskedag Kårstugu 11.00 12.04.14 2. s. i påsketida Ål kyrkje 11.00 VI GÅR I KYRKJA Gravstell Ål kyrkjelege fellesråd tilbyr gravstell på kyrkjegardane i Leveld, Torpo og Ål. Prisliste finst på nettsida: http:// www.aal.kyrkja.no/nb-no/gravstad. aspx For at kyrkja kan ta på seg gravstell, er det nødvendig med plantekasse som vist i illustrasjonen. Kyrkja sel plantekasser i ulike størrelsar. Vats fjellkyrkje 11.00 Sportsandakt 19.04.15 3. s. i påsketida Leveld kyrkje 11.00 Torpo kyrkje 11.00 26.04.15 4. s. i påsketida Ål kyrkje 11.00 03.05.15 5. s. i påsketida Leveld kyrkje 11.00 Torpo kyrkje 11.00 Konfirmasjon 10.05.15 6. s. i påsketida Ål kyrkje 10.30 og 12.30 Konfirmasjon 14.05.15 Kristi Himmelf.dag Ål kyrkje 11.00 17.05.15 Grunnlovsdagen Ål kyrkje 10.00 Torpo kyrkje 11.00 Leveld kyrkje 12.30 Frist for å teikne ny avtale om gravstell er 15. mai. Avtale teikna etter denne datoen, trer i kraft året etter. DØYPTE Ål: 08.02. Alma Lunden-Gjeitsund 08.02. Olai Bjørnsen Skarpås 01.03. Mari Veslegard Torpo: 01.02. Idunn Nesje Ødegård 01.02. Alma Vestenfor Gullhagen 01.02. Anna Haugen Pettersborg DØDE Ål: 09.01. Thelma Helling f. 1925 11.01. Gudrun Margrethe Lien f. 1931 11.01. Gurid Solveig Asgrimplass f. 1930 21.01. Borghild Kristine Skjervheim f. 1930 25.01. Jon Bolstad f. 1923 06.02. Vidar Arne Grefsheim f. 1942 06.02. Sidsel Rønhovde f. 1954 09.02. Geir Irjan Hansen f. 1951 Leveld: 07.02. Sissel E. Arnegard f. 1927 21.02. Borgny Hagen f. 1942 Torpo: 24.01. Martin Johannes Engstrøm f. 1978 Samtaler for par, familier og enkeltpersonar Kommunikasjon, Konfliktløysing, Foreldrerettleiing, Mekling m.m Tilbodet er gratis Tlf. 32 08 11 75 Torget 5, Ål. Pb. 119, 3570 Ål kf.hallingdal@bufetat.no For døve og tunghøyrde; send sms til: 404 88 126 www.familievern.no www.bufetat.no Familieterapeutar: Liv A. Solberg Børge Bekkestad Marit Haug Noss Sekretær: Guro Stave Neste nr. av kyrkjebladet kjem til pinse. Stoff til bladet må leverast kyrkjekontoret innan 22. april. KYRKJEBLAD FOR ÅL 2 15 7
Informasjon til alle husstandar i Ål TOPP MED LEIR på Veslestølen! Hver høst og hver vinter er det barneleir på Veslestølen Leirsted i Votn dalen. Der er årlige ungdomsleirer, også. På leiren 6.-8. februar var det som i fjor venteliste. Så populært er det med leir på Veslestølen! Barn i alderen 2.-7.trinn fra Geilo og Gol, Hemsedal og Ål og fra Oslo med, fylte alle rom i hovedbygget og i underetasjen i styrerboligen. Lederne er også Hallingdals egne, med Hildegunn Joranger som sjef og Gro Thoen med solid mannskap på leirkjøkkenet. Det er gøy å reise på leir og oppleve masse forskjellig sammen med andre på omtrent samme alder. Og på leir er det helt naturlig å snakke om Jesus! På denne leiren var det tema fra Esra og Nehemia i Det gamle testamentet. Om Israelsfolket som glemte Gud. De var mer opptatt av å ligne på naboene. Da gikk det ikke så bra. Men Gud hørte deres bønn i fangenskapet i Babylon, og gjennom en fremmed konge gav Gud dem anledning til å reise hjem og gjenreise templet og Jerusalems bymurer. Og folket ble lei seg, da de hørte Guds Ord lest, for de skjønte at de hadde levd langt fra Guds gode vilje for dem. Det ble en ny start for folket. Vi skal også få be til Gud, når vi har det godt og når vi har det vanskelig. Og vi også kan få en ny start. Aking i lange, gode bakker framkalte mange gledeshyl, smil og latter. Noen danset. Noen spilte Wii. Mange nyttet bassenget på Actif i et par ettermiddagstimer. Og ellers spill, lek og prat. Og på lørdagskvelden ville underholdningsinnslagene fra barna (nesten) ingen ende ta. Også er det koselig å ligge å prate sammen på rommet etter at lyset er slukket. Vennskap. Nye vennskap. Gode vennskap. Leir skaper noe godt og viktig i utfordrende barneår! Frank Vorhaug