Verksemda i Høgsterett i 2010

Transkript

1 Verksemda i Høgsterett i 2010 Hovudmåla for Høgsterett Høgsterett dømmer i siste instans og er ankeinstans for avgjerder som er tekne i lågare instansar. Høgsterett behandlar både sivile saker og straffesaker og har myndigheit på alle rettsområde. Hovudmåla for Høgsterett er å arbeide for rettseinskap, rettsavklaring og rettsutvikling. Det inneber ein konsentrasjon om prinsipielle rettsspørsmål og retningsgivande avgjerder. Saksmengda Ei rekkje ulike saker blir bringa inn for Høgsterett, og talet på saker har dei seinare åra vore aukande. Talet på saker i 2010 var omtrent det same som i I 2010 kom det inn 426 sivile ankar over dommar til Høgsterett. Det tilsvarande talet for 2009 var 482. Cirka 14 % av ankane over dommar i sivile saker blei viste til behandling i avdeling. Det kom inn 502 sivile ankar over orskurdar og vedtak, medan det tilsvarande talet i 2009 var 478. Når det gjeld straffesaker, kom det inn 446 ankar over dommar og 658 ankar over orskurdar og vedtak. Dei tilsvarande tala for 2009 var 410 ankar over dommar og 644 ankar over orskurdar og vedtak. Cirka 18 % av ankane over dommar i straffesaker blei viste til behandling i avdeling. Høgsterett behandla i 2010 i alt 68 sivile saker i avdeling, medan det tilsvarande talet i 2009 var 60. I 2010 blei 75 straffesaker behandla i avdeling, medan det tilsvarande talet for 2009 var 77. Det har vore mange tunge og arbeidskrevjande saker. Mange av sakene reiste rettsspørsmål der internasjonale rettskjelder er sentrale. Storkammer Da den nye tvistelova tredde i kraft 1. januar 2008, blei det samtidig gjort ei endring i domstollova 5, som inneber at ankar som ankeutvalet har tillate fremma til Høgsterett, kan avgjerast av eit storkammer som består av 11 dommarar. Storkammer er eit alternativ til regulær avdelingsbehandling med fem dommarar, eller plenumsbehandling, der alle dommarane i Høgsterett deltek. Storkammer skal etter lova nyttast i saker som er særleg viktige. Høgsterett har i 2010 behandla éi sak i storkammer. Saka gjaldt prøving av avslag på krav om gjenopning frå Gjenopptakingskommisjonen. I desember 2008 avgjorde Høgsterett i storkammer at alle avgjerder om å nekte ein anke som er fremma etter straffeprosesslova 321 andre ledd, skal grunngiast. Den domfelte i den aktuelle saka kravde å få gjenopna ei tidlegare straffesak mot han som var rettskraftig avgjord, under tilvising til at lagmannsretten ikkje hadde grunngitt ei slik nektingsavgjerd i saka hans. Plenum Høgsterett behandla i 2010 fire saker i plenum. To av dei fire sakene blei behandla saman. Dei to første plenumssakene dreidde seg om skattlegging av reiarlag og tilhøvet til Grunnlova 97 om forbodet mot tilbakeverkande lover. Den neste plenumssaka reiste spørsmål om ein instruks om innløysing og regulering av festeavgift i tilfelle der m.a. Opplysningsvesenets fond er tomteeigar, gav resultat som er i strid med Grunnlova 106 om det Geistligheden

2 beneficerede Gods. Årets siste plenumssak dreidde seg om tiltale for ulovleg å ha påført ikkje-stridande sivile serbarar fridomstap under borgarkrigen i det tidlegare Jugoslavia i Spørsmålet var om straffansvaret var forelda, og om det ville vere i strid med Grunnlova 97 og forbodet mot tilbakeverkande lover å bruke dei nye føresegnene i straffelova 2005 kapittel 16 om krigsbrotsverk og brotsverk mot menneskeætta, som tredde i kraft 7. mars Saksbehandlingstid I 2010 har Høgsterett ført vidare den svært tilfredsstillande saksbehandlingstida frå Sakene blir tidsette så raskt som det lèt seg gjere ut frå førebuingane og programmet til prosessfullmektigane. Det er ikkje ventetid for å få ei sak opp i Høgsterett. Den gjennomsnittlege behandlingstida frå saka kjem inn til Høgsterett, til avgjerda i ankeutvalet ligg føre, er på under éin månad. Den gjennomsnittlege behandlingstida frå saka kjem inn til Høgsterett, til ankeforhandlinga er tidsett, er ca. tre månader i straffesaker og seks månader i sivile saker. Endringar i samansetjinga av dommarar Frå og med 1. januar 2010 er det 20 dommarembete i Noregs Høgsterett. Høgsterettsdommarane Karenanne Gussgard, Hans Flock og Kirsti Coward gjekk av for aldersgrensa høvesvis 1. februar 2010, 1. mai 2010 og 1. januar Høgsterettsdommar Ole Bjørn Støle døydde etter ei tids sjukdom 19. november Professor dr. juris Aage Thor Falkanger, advokat dr. juris Kristin Normann og lagdommar Ragnhild Noer tiltredde som høgsterettsdommarar høvesvis 1. mai, 9. august og 1. oktober Høgsterettsdommar Hilde Indreberg har i perioden 1. oktober 2010 til 31. mars 2011 permisjon frå stillinga som høgsterettsdommar, da ho er oppnemnd som medlem av Stortingets menneskerettsutval. Professor dr. juris Kirsten Sandberg er konstituert som høgsterettsdommar i perioden 15. november 2010 til 20. februar Fylkestur Som øvste domstol og den domstolen som dekkjer heile Noreg, legg Noregs Høgsterett stor vekt på å skaffe seg kunnskap om landet vårt. Som eit ledd i arbeidet med det reiser Høgsterett på synfaring/besøk til ulike delar av landet for å gjere seg kjende med særleg næringsliv, offentlege institusjonar og kultur. I 2010 gjekk reisa til Buskerud fylke. Internasjonal verksemd Ut over den dømmande verksemda har Høgsterett hatt ei betydeleg internasjonal verksemd i Dels har Høgsterett hatt besøk av utanlandske juristmiljø, særleg domstolar, dels har dommarane og i nokon grad andre frå domstolen delteke i kongressar, seminar og faglege møte i andre land. Det nordiske samarbeidet står her i ei særstilling. Formålet med den internasjonale verksemda er todelt. Verksemda skal bidra til kompetanseheving i Høgsterett, og ho skal vere eit bidrag til rettsstatsoppbygging og rettsstatsutvikling i andre land.

3 Besøk i Noregs Høgsterett Besøk av kinesiske statsadvokatar i regi av Sivilombodsmannen (27. april) Besøk av The Inter-American Court of Human Rights (ICHR) v/ m.a. presidenten ved domstolen, Diego García-Sayán (4. mai) Nordisk Høyesterettsbibliotekarmøte (3. 4. juni) Besøk av ein delegasjon frå Thailands Høgsterett (15. juni) Besøk av amerikanske studentar Hamline (15. juni) Besøk av ein delegasjon frå Kinas Høgsterett ( juni) Besøk av ein delegasjon frå Riksadvokatembetet i Estland (10. september) Besøk av ein kinesisk dommardelegasjon frå Chongqing High People s Court, Chongqing ( november) USAs ambassadør Barry White på visitt hos justitiarius i samband med ei omvising i Høgsterett (7. desember) Høgsterett har delteke med representantar på desse arrangementa i utlandet: 90-årsmarkeringa for Estlands Høgsterett, Tartu ( januar) Opninga av Den europeiske menneskerettsdomstolens domstolsår, Strasbourg (29. januar) Konferanse i regi av The International Association of Supreme Administrative Jurisdictions (IASAJ), Sydney og Canberra ( mars) Kollokvium i The Network of the Presidents of the Supreme Judicial Courts of the European Union, Dublin (19. mars) Nordisk høyesterettsdommerseminar, København ( mars) Nordisk kanslichefmøte, Stockholm ( mai) Nordisk Seminarium Foredrag for finske dommarar og advokatar, Helsingfors (28. mai) Kollokvium i The Association of the Councils of State and Supreme Administrative Jurisdictions of the European Union, Luxembourg (6. 9. juni) The International Society for the Reform of Criminal Law s 23. internasjonale konferanse, Lisboa ( juni)

4 Det nordiske høysterettspresidentmøtet, Vasa ( august) Det 15. nordiske kriminalistmøte, København ( august) The International Association of Tax Judges, Roma ( august) Seminar om asyl- og innvandringsrett, Brussel (17. oktober) EU forum for dommarar om miljørett, Brussel ( oktober) Foredrag for Moldovas Høgsterett i regi av Norlam, Chisinau ( oktober) The XV Yerevan International Conference i samband med 15-årsjubileet for Armenias konstitusjon, Yerevan ( oktober) Møte i The Network of the Presidents of the Supreme Judicial Courts of the European Union om felles portalløysing for avgjerder, Brussel (8. november 2010) Møte i The Network of the Presidents of the Supreme Judicial Courts of the European Union, Firenze ( desember) Møte hos presidenten i Finlands Högsta förvaltningsdomstol med presidenten i Russlands Supreme Commercial Court, Helsingfors (15. desember) Møte i The Association of the Councils of State and Supreme Administrative Jurisdictions of the European Union, Brussel (17. desember) Andre arrangement mv. Nordisk rettergangstävling om menneskerettigheter, København ( juni) Høgsteretts fylkestur til Buskerud ( september) Møte for administrasjonssjefane i domstolane, Trondheim ( oktober) Open dag i Høgsterett (23. oktober) Orientering i Høgsterett om verksemda i Den europeiske menneskerettsdomstolen ved dommar Sverre Erik Jebens (25. oktober) Høgsterettsdommarane har delteke som dommarar i finalen i prosedyrekonkurransar ved norske universitet. Omvisingar og orienteringar Høgsterett har i 2010 gjennomført 32 omvisingar for i alt 685 personar som har vore på besøk. På Open dag 23. oktober fekk 100 personar omvising og foredrag om verksemda.

5 Ulike sakstypar som er behandla i avdeling, storkammer og plenum 2010 Lista er ikkje uttømmande Sivile saker Kontraktsrett 11 Erstatningsrett 10 Skattar/avgifter 9 Familie/arv/skifte 4 Forvaltningsrett 4 Ekspropriasjon/skjønn/tomtefeste 3 Trygderett 3 Arbeidsrett 2 Immaterialrett 2 Miljørett 2 Utlendingsrett 2 Advokatrett 1 Forelding 1 Forsikringsrett 1 Pensjonsrettar 1 Selskapsrett 1 Statsforfatningsrett 1 Vassdragsrett 1 Krav om gjenopning 1 Krav til grunngiving 2 Div. andre sivilprosessuelle spørsmål 10 Straffesaker Narkotika 16 Seksuallovbrot 13 Lekamskrenkingar/truslar 12 Bedrageri/utruskap/korrupsjon 2 Drap 2 Dokumentfalsk ( skimming ) 1 Brotsverk i den offentlege tenesta 1 Føretaksstraff 1 Eldpåsetjing/skadeverk 1 Immaterialrett 1 Menneskehandel 1 Ran 1 Skattesvik/meirverdiavgiftsbedrageri 1 Statsforfatningsrett 1 Vegtrafikk 1 Div. brot på spesiallovgivinga 6 Utlevering 1 Krav til grunngiving 4 Div. andre straffeprosessuelle spørsmål 10

6 FORRETNINGSSTATISTIKK FOR HØGSTERETT VERKSEMDA I ANKEUTVALET SIVILE SAKER Sivile ankar over dommar Ikkje avgjorde saker ved starten av perioden 26 Innkomne saker 426 Avgjorde saker 405 Ikkje avgjorde saker ved slutten av perioden 47 Anken vist til Høgsterett Anken nekta fremma Anken avvist Heva ankesaker Ankeløyve gitt (verdi/dir.) Ankeløyve ikkje gitt Anna Resultat: Sivile ankar over orskurdar 57 saker 328 saker 4 saker 3 saker 1 saker 6 saker 6 saker 405 saker Ikkje avgjorde saker i ankeutvalet ved starten av perioden 32 Innkomne ankar over orskurdar 394 Saker avgjorde i ankeutvalet 363 Ikkje avgjorde saker i ankeutvalet ved slutten av perioden 63 Resultat: Ankar over orskurdar viste til Høgsterett Forkasta eller stadfesta Tekne til følgje/oppheva Anken avvist Heva ankar Anna Sivile ankar over vedtak 9 saker 274 saker 35 saker 23 saker 8 saker 14 saker 363 saker Ikkje avgjorde saker i ankeutvalet ved starten av perioden 15

7 Innkomne ankar over vedtak 108 Andre innkomne saker 15 Saker avgjorde i ankeutvalet 122 Ikkje avgjorde saker i ankeutvalet ved slutten av perioden 16 Resultat: Ankar over vedtak viste til Høgsterett 0 saker Forkasta eller stadfesta 99 saker Tekne til følgje/oppheva 10 saker Anken avvist 6 saker Heva ankar 1 saker Anna 6 saker 122 saker

8 HØGSTERETT I AVDELING SIVILE SAKER SIVILE ANKAR OVER DOMMAR Ikkje avgjorde saker ved starten av perioden 28 Viste til behandling 58 Avgjorde saker 57 Behandla i storkammer 1 Behandla i plenum 3 Heva 0 Ikkje avgjorde saker ved slutten av perioden 29 Saker med behandlingstid over seks månader frå dei kom inn til Høgsterett, til Saker med behandlingstid under seks månader frå dei kom inn til Høgsterett, til SIVILE ANKAR OVER ORSKURDAR/VEDTAK OG ANDRE SAKER Ikkje avgjorde saker ved starten av perioden 4 Viste til behandling 9 Avgjorde saker 11 Behandla i storkammer 0 Behandla i plenum 0 Heva 0 Ikkje avgjorde saker ved slutten av perioden 2 Saker med behandlingstid over seks månader frå dei kom inn til Høgsterett, til Saker med behandlingstid under seks månader frå dei kom inn til Høgsterett, til 1 10 SIVILE SAKER SAMLA Ikkje avgjorde saker ved starten av perioden 32

9 Viste til behandling 67 Avgjorde saker 68 Behandla i storkammer 1 Behandla i plenum 3 Heva 0 Ikkje avgjorde saker ved slutten av perioden 31 Saker med behandlingstid over seks månader frå dei kom inn til Høgsterett, til Saker med behandlingstid under seks månader frå dei kom inn til Høgsterett, til BEHANDLINGSTID FOR SIVILE SAKER ANKEUTVALET OG HØGSTERETT I AVDELING Gjennomsnittleg behandlingstid for ankar over dommar frå dei kom inn til Høgsterett, til dei var avgjorde i ankeutvalet Gjennomsnittleg behandlingstid for ankar over orskurdar frå dei kom inn til Høgsterett, til dei var avgjorde i ankeutvalet Gjennomsnittleg behandlingstid for ankar over vedtak frå dei kom inn til Høgsterett, til dei var avgjorde i ankeutvalet Gjennomsnittleg behandlingstid for sivile saker frå dei kom inn til Høgsterett, til dei blei tilviste av ankeutvalet Gjennomsnittleg behandlingstid for sivile saker frå dei blei tilviste av ankeutvalet, til avgjerda i Høgsterett Gjennomsnittleg samla behandlingstid for sivile saker frå dei kom inn til Høgsterett, til avgjerda i Høgsterett Gjennomsnittleg saksbehandlingstid for alle avgjorde sivile saker (ankeutval + Høgsterett i avdeling) Gjennomsnittleg behandlingstid for sivile saker frå dei kom inn til Høgsterett, til Gjennomsnittleg behandlingstid for sivile saker frå dei blei tilviste av ankeutvalet, til 1,0 md. 0,9 md. 0,9 md. 1,2 md. 4,8 md. 5,9 md. 1,3 md. 5,3 md. 4,2 md. VERKSEMDA I ANKEUTVALET STRAFFESAKER Straffeankar over dommar Ikkje avgjorde saker ved starten av perioden 32 Innkomne saker 446

10 Avgjorde saker 419 Ikkje avgjorde saker ved slutten av perioden 59 Resultat: Anken tillaten fremma 74 saker Anken ikkje tillaten fremma 325 saker Anken avvist 5 saker Anken fråfalle/heva 7 saker Ankeløyve gitt (dir. anke) 0 saker Ankeløyve ikkje gitt 0 saker Anna 8 saker 419 saker Straffeankar over orskurdar Ikkje avgjorde saker i ankeutvalet ved starten av perioden 9 Innkomne ankar over orskurdar 309 Avgjorde saker i ankeutvalet 307 Ikkje avgjorde saker i ankeutvalet ved slutten av perioden 11 Resultat: Ankar over orskurdar viste til Høgsterett Forkasta eller stadfesta Tekne til følgje/oppheva Anken avvist Anken fråfalle Anna 5 saker 248 saker 20 saker 28 saker 5 saker 1 saker Straffeankar over vedtak 307 saker Ikkje avgjorde saker i ankeutvalet ved starten av perioden 27 Innkomne ankar over vedtak 349 Andre innkomne saker 22 Saker avgjorde i ankeutvalet 342 Ikkje avgjorde saker i ankeutvalet ved slutten av perioden 56

11 Ankar over vedtak viste til Høgsterett Forkasta eller stadfesta Tekne til følgje/oppheva Anken avvist Anken fråfalle Anna Resultat: 3 saker 285 saker 20 saker 11 saker 2 saker 21 saker 342 saker

12 HØGSTERETT I AVDELING STRAFFESAKER STRAFFEANKAR OVER DOMMAR Ikkje avgjorde saker ved starten av perioden 10 Viste til Høgsterett 74 Avgjorde saker 68 Behandla i storkammer 0 Behandla i plenum 1 Heva 0 Ikkje avgjorde saker ved slutten av perioden 16 Saker med behandlingstid over tre månader frå dei kom inn til Høgsterett, til Saker med behandlingstid under tre månader frå dei kom inn til Høgsterett, til STRAFFEANKAR OVER ORSKURDAR/VEDTAK OG ANDRE SAKER Ikkje avgjorde saker ved starten av perioden 1 Tillatne fremma til behandling / viste til Høgsterett 9 Avgjorde saker 7 Behandla i storkammer 0 Behandla i plenum 0 Heva 0 Ikkje avgjorde saker ved slutten av perioden 3 Saker med behandlingstid over tre månader frå dei kom inn til Høgsterett, til Saker med behandlingstid under tre månader frå dei kom inn til Høgsterett, til 2 6 STRAFFESAKER SAMLA Ikkje avgjorde saker ved starten av perioden 11

13 Tillatne fremma til behandling / viste til Høgsterett 83 Avgjorde saker 75 Behandla i storkammer 0 Behandla i plenum 1 Heva 0 Ikkje avgjorde saker ved slutten av perioden 19 Saker med behandlingstid over tre månader frå dei kom inn til Høgsterett, til Saker med behandlingstid under tre månader frå dei kom inn til Høgsterett, til BEHANDLINGSTID FOR STRAFFESAKER ANKEUTVALET OG HØGSTERETT I AVDELING Gjennomsnittleg behandlingstid for ankar over dommar frå dei kom inn til Høgsterett, til dei var avgjorde i ankeutvalet Gjennomsnittleg behandlingstid for ankar over orskurdar frå dei kom inn til Høgsterett, til dei var avgjorde i ankeutvalet Gjennomsnittleg behandlingstid for ankar over vedtak frå dei kom inn til Høgsterett, til dei var avgjorde i ankeutvalet Gjennomsnittleg behandlingstid for straffesaker frå dei kom inn til Høgsterett, til ankeutvalet tillét saka fremma Gjennomsnittleg behandlingstid for straffesaker frå ankeutvalet tillét saka fremma, til avgjerda i Høgsterett Gjennomsnittleg samla behandlingstid for straffesaker frå dei kom inn til Høgsterett, til avgjerda i Høgsterett Gjennomsnittleg saksbehandlingstid for alle avgjorde straffesaker (ankeutval + Høgsterett i avdeling) Gjennomsnittleg behandlingstid for straffesaker frå dei kom inn til Høgsterett, til Gjennomsnittleg behandlingstid for straffesaker frå dei blei tilviste av ankeutvalet, til 1,0 md. 0,3 md. 0,7 md. 1,1 md. 2,6 md. 3,7 md. 0,9 md. 3,4 md. 2,3 md.