MELDING OG FRAMLEGG TIL KU-PROGRAM FOR VIERMYR- OG AUSTDØLA KRAFTVERK - FRÅSEGN

Transkript

1 HORDALAND FYLKESKOMMUNE Regionalavdelinga Klima- og naturressursseksjonen Arkivsak Arkivnr. 344 Saksh. Anne-Gro Ullaland, Lars Øyvind Birkenes Saksgang Kultur- og ressursutvalet Fylkesutvalet Møtedato MELDING OG FRAMLEGG TIL KU-PROGRAM FOR VIERMYR- OG AUSTDØLA KRAFTVERK - FRÅSEGN SAMANDRAG Statkraft ynskjer å nytte delar av restvassføringa i Austdøla i Osafjellet i Ulvik til kraftproduksjon. Denne meldinga gjeld to kraftverk; Viermyr kraftverk og Austdøla kraftverk, i tillegg til regulering av Austdølsvatnet. Samla vil kraftverka kunne gje 36 GWh. Vassføringa i Austdøla er sterkt redusert etter utbygginga av Eidfjordverka, og landskapet har tydelege spor etter utbygginga med regulerte vatn, anleggsveg og kraftliner. Området har likevel framleis viktige verdiar for mellom anna friluftsliv, naturmangfald og fisk. I tillegg vert grunnvatn nytta til vassforsyning i Osa nedstraums dei planlagde kreftverka. FORSLAG TIL INNSTILLING 1. Framlegg til KU-program for Viermyr- og Austdøla kraftverk ser ut til å innehalde dei viktigaste fagemna som fylkeskommunen ynskjer svar på i samband med konsekvensutgreiing for prosjektet. Fylkesutvalet vil særleg peike på at utgreiinga må ta omsyn til retningslinene frå fylkesdelplan for små vasskraftverk, og tydeleg vise alle naudsynte inngrep, i tillegg til fotoillustrasjon som viser nærverknad og fjernverknad av inngrep med varierande vassføring. Planprogrammet bør og gje meir konkrete føringar for korleis kulturminnetema skal utgreiast. 2. Fylkesutvalet rår til at undersøkingsplikta etter 9 i Kulturminneloven vert oppfylt i samband med konsekvensutgreiinga. 3. Fylkesutvalet peikar på at undersøkingane må gjerast slik at vassdraget kan klassifiserast etter krava i vassforskrifta. Konsekvensutgreiinga bør klargjere om tilstanden i vassførekomsten etter utbygging vil oppfylle kravet til god økologisk status. Ein vil vidare vise til at arbeidet med vassforskrifta i området kan medføre at konsesjon for Eidfjord Nord om nokre år kan bli kalla inn til revisjon, og at ein i samband med konsesjonshandsaming og fastsetting av eventuell minstevassføring tek høgde for endringar som kan kome som følgje av ein slik prosess. Paul M. Nilsen Vedlegg: Kart Retningsliner frå fylkesdelplan for små vasskraftverk Jan Per Styve

2 FYLKESRÅDMANNEN, : 1. Innleiing Statkraft ynskjer å nytte delar av restvassføringa i Austdøla i Osafjellet i Ulvik til kraftproduksjon. Denne meldinga gjeld to kraftverk; Viermyr kraftverk og Austdøla kraftverk, i tillegg til regulering av Austdølsvatnet. Samla vil kraftverka kunne gje 36 GWh. Statkraft har i samråd med NVE valt å gjennomføre full konsekvensutgreiing mellom anna for å sikre god lokal medverknad i planarbeidet. For utbygging over 40GWh er det alltid krav om full konsekvensutgreiing. Noregs vassdrags- og energidirektorat (NVE) har sendt saka på høyring med frist 28.januar Målet med høyringa er å gje informasjon om tiltaka og få innspel på kva konsekvensutgreiinga skal omhandle for at høyringspartane seinare skal kunne ta stilling til saka når konsesjonssøknaden vert sendt på høyring. 2. Prosjektet 2.1 Utbyggingsområdet Utbygginga grenser opp til nedbørsfelt som er overført til Eidfjord og nytta i Lang-Sima, eit av dei to kraftverka i fjellhallen i Sima. I samband med denne utbygginga (Eidfjord Nord) vart det i 1973 gjeve løyve til regulering og overføring av Skrulsvatnet og Tverrelvi til Floskefonnvatnet, og vidare overføring til Rundavatnet. Øvre del av Austdøla vart saman med Demmevatnet overført til Langvatnet. Rundavatnet og Langvatnet vart også regulert, og alt vatnet vart til sist overført til kraftstasjon i fjellhall i Simadalen. Kraftverket stod ferdig i 1981 og gjev årleg kring 1200GWh. I samband med utbygginga vart det bygd permanent veg og 22kV kraftline frå Osa opp Austdalen til Rundavatnet og Langvatnet. Området har slik vesentlege inngrep frå tidlegare kraftutbygging. Området har og spor etter tidlegare forsøk på kraftutbygging, frå 1917 med Osa Fossekompani og tyske planar frå med tanke på bygging av aluminiumsverk. I tillegg til dei meldte kraftveka arbeider Statkraft med fleire andre prosjekt i Norddøla og Austdøla i Ulvik som ikkje inngår i meldinga: Norddøla kraftverk bruk av vatnet mellom kote 300 og kote 150 (to til tre kulpar ovanfor anadrom strekning). Kan gje kring 5,9 GWh. To nye bekkeinntak mellom Skrulsvatnet og eksisterande bekkeinntak i Tverrelvi. Vil auke produksjonen i Lang-Sima med 6,8 GWh. Floskefonn kraftverk bruk av fallet mellom Skrulsvatnet og Floskefonnvatnet ved å plassere turbin i utløp av overføringstunnel. Kan gje kring 4,3 GWh. Rundavatn kraftverk etablering av småkraftverk som nyttar fallet mellom Floskefonn og Rundavatnet. Kan gje kring 7 GWh. 2.2 Viermyr kraftverk I Viermyr kraftverk vil ein nytte eit nedbørsfelt på 8,5km 2 i Austdøla. Med ein 10m høg betongdam i utløp av Nedre Austdølsvatn vert det etablert eit reguleringsmagasin som omfattar Øvre Austdølsvatnet (kote 907), Nedre Austdølsvatnet (kote 903) og eit namnlaust tjern (kote905), og magasinet har ei planlagd regulering mellom ca kote 912 og 904. Frå vatnet vert det bora sjakt med overgang til horisontal tunnel fram til kraftstasjon som vert liggjande i dagen på Viermyr ved tunnelportalen om lag ved kote 760. Det vert 150m ny veg fram til kraftstasjonen. Kraftverket vil få ein installasjon på 1,7MW og er venta å produsere 5,2 GWh. Utbyggingskostnad er i storleik 25 mill kr. 2

3 2.3 Austdøla kraftverk Austdøla kraftverk vil nytte eit nedbørsfelt på 11,3 km 2. Det er skissert tre ulike utbyggingsalternativ ut frå kvar kraftstasjonen vert plassert. Øvre alternativ har kraftstasjon på kote 400, midtre alternativ har kraftverk på kote 220, medan nedre alternativ har kraftverk på kote 180. Alle tre har same inntaksstad ved kote 740 nær eit gamalt riggområde frå Eidfjordutbygginga. Vatnet vert i hovudsak ført i bora sjakt i fjell og dels i grøft. For dei to nedste alternativa vil røyrgata bli liggjande i dagen i eit bratt parti mellom kote 520 og 430. Kraftverksinstallasjon og produksjon for dei ulike alternativa vil vere 5,0 MW / 17,5 GWh for det øvste alternativet, 8,5 MW / 28,5 GWh for det midtre alternativet og 9,2MW/30,7 GWh for den nedste alternativet. Utbyggingskostnad er i storleik 112 mill kr for det nedste alternativet. 3. Verdiar i området og mogelege konsekvensar Vassføring Austdølsvatnet er forventa å vere nedtappa til kote 904 i slutten av april, og vil vere tilnærma fylt til kote 912 i løpet av juni. Magasinet er venta å pendle mellom kote 907 og 912 fram mot tidleg vinter. Magasinet vert tappa med l/s gjennom vinteren for å oppretthalde ein stabil vassføring på anadrom strekning i Austdøla nedstraums kraftverka. Ein planlegg installasjon av omløpsventil i kraftverka for å oppretthalde jamn vassføring sjølv om kraftverka stansar. Landskap Austdalen har storslagen topografi og strekker seg frå fjord til fjell. Dalen er i stor grad prega av bratte fjellsider med rasmarker. I dalbotnen er det skog. Vassdraget er regulert og har sterkt redusert vassføring. Saman med anleggsvegen og kraftlina som går gjennom dalen påverker dette landskapet tydeleg i dag. Redusert vassføring på strekninga frå Austdølsvatnet til Viermyr vil redusere variasjonen i landskapet i eit område der elva i dag er eit sentralt innslag. Etablering av reguleringsmagasin vil gje ei samanhengande vassflate for tre tidlegare vatn, noko som og vil endre landskapsbiletet. Flora og fauna Det er registrert artar av lav og karplantar på raudlista i området, og potensiale for funn av fleire raudlisteartar særleg i sørvendte lier med varmekjær lauvskog. Ei verdifull naturtype er registrert i Austdalen i samband med funn av sjeldne karplantar. Området ved Austdølsvatnet er registrert som beiteområde for villrein, og delar av planområde for Viermyr kraftverk er innafor dette villreinområdet. Trekkveg for hjort kryssar i nedre del av Austdalen. Fisk Både Austdøla og Norddøla har bestand av anadrom fisk (laks og sjøaure) på den nedste strekninga. Grunna tidlegare reguleringar er det sterkt redusert vassføring i begge elvene. I perioden har det vore konsesjonspålagd utsetting av fisk. Austdøla har ein redusert bestand av sjøaure og ein svært låg bestand av laks. Eigen rapport om tiltak for å forbetre tilstand for laks og sjøaure mellom anna i Austdøla utført for Statkraft rår til minstevassføring og slepp av ekstra vatn i tørre periodar sommar og vinter. Flaumførebyggjande tiltak og habitatsbetrande tiltak har vore iverksett mellom anna sikring av elvebreddene, forbetring av tersklar, kanalisering og heving av vasspegel. I Øvre Austdølsvatnet er det fjellaure, men vatnet vert i liten grad nytta som fiskevatn. Om ein regulerar Austdølsvatnet og tappar magasinet i løpet av 3-5 vintermånader vil dette gje eit supplement til vassføringa på l/s. I nedbørsfattige periodar kan dette vere eit svært viktig supplement til vassføringa i elva. For fisken i Austdølsvatnet vert det trong for nærare undersøkingar med prøvefiske for å kunne vurdere konsekvens av etablering av reguleringsmagasinet. Jord- og skogbruk Utbygginga vil i liten grad råke landbruksinteressene i området. Austdalen og Osa vert nytta til beite for sau. Influensområdet omfattar ikkje dyrka mark, og produktiv skog er berre i nedste del av 3

4 dalføret. Grunneigarane tek ut noko ved til eige bruk og noko for sal. For etablering av kraftstasjon og røyrgate må noko produktiv skog hoggast. Ferskvassressursar Osa Vanneksport har konsesjon til uttak frå ein grunnvasskjelde ved Austdøla nede i Osa. Ulvik herad har i tillegg to grunnvassbønner i Osa. Ved utbygging av Austdøla kraftverk vert vassføringa redusert på delar av elvestrekninga, men vatnet vert ført attende til elva i området ovanfor Røykjafossen. Totalt sett skal ikkje vassføring i elva bli redusert, men det kan bli ei auke på kring 200l/s vinterstid grunna tapping frå magasinet i Austdølsvatnet. Kulturminne og kulturmiljø Det er ikkje registret automatisk freda kulturminne i influensområdet, men det er potensiale for funn, i første rekkje knytt til bruk av utmarksressursar som jakt og fangst. Det er SEFRAK-registrerte tuftar frå ein gamal kraftstasjon nedstraums plassering for Austdøla kraftverk, medan restar av demning ligg ovanfor planlagd kraftstasjon (nedste alternativ). Forureining, vasskvalitet og vassforsyning Undersøkingar frå før Eidfjordutbygginga viser at vatnet den gong var fattig på mineralsaltar, svakt surt og med låg konsentrasjon av tarmbakteriar. Ved fråføring av kring 80% av nedbørsfeltet vart vassdraget meir utsett ved påverking frå forureining frå busetnad og landbruk. Målingar i 2000 i samband med undersøking for uttak av grunnvatn frå elva påviste tarmbakteriar etter samløp med Nordelva, mest truleg grunna beitedyr, men målingane låg innafor klasse II = god. Områda kring grunnvasskjeldene til Osa Vanneksport og Ulvik kommune er bandlagde med sikringssonar. Om kraftverka vert bygd må ein ha særleg beredskapsplan for tilfelle der det kan oppstå oljelekkasje frå anleggsmaskiner eller kraftstasjonar. Friluftsliv, jakt og fiske og naturbasert reiseliv Austdalen er del av eit større regionalt viktig (B) område for friluftsliv med namn Vassfjøra. Osafjellet vert nyta som friluftsområde for lokalbusetnad, særleg jakt (hjort og elg) og fiske. Det går bilveg opp Austdalen og vidare innover fjellet til Langvatnet, Rundavatnet og Floskefonnvatnet. Det vert kjørt busser opp frå hotella i Ulvik og frå Voss. Det dramatiske landskapet er hovudattraksjonen for turistane. Røykjafoss nedstraums tiltaksområdet er eit av måla turistane vert teke med til. Her er det noko tilrettelegging med sti, bru over elva og benk. Samfunn Utbygginga vil ha noko positiv innverknad på næringsliv og sysselsetting i anleggstida. Anlegget vil vere fjernstyrt og vil ikkje gje nye heiltids arbeidsplassar lokalt, men truleg trong for noko ettersyn at inntaksdam og kraftstasjon. Kommunen vil få noko inntekter t.d. frå eigedomsskatt og naturressursskatt, men storleik på dette er ikkje utrekna. Avbøtande tiltak Meldinga peikar særleg på tre konkrete avbøtande tiltak som vert lagt inn i prosjektet. Fleire kan komme til som følgje av konsekvensutgreiinga (KU). Dei tre planlagde avbøtande tiltaka er: Minimumsvassføring (nivå vert vurdert i samband med KU) Omløpsventiler i kraftstasjonane for å unngå stranding av rogn og yngel i elva Revegitering og arrondering av anleggsområde for å få best mogeleg landskapstilpassing 4. Framlegg til utgreiingsprogram Statkraft vil særleg ha fokus på å få avklart følgjande tema: 4

5 I kva grad vil utbyggingsplanane påverke tilhøva for laksen i Austdøla? I kva grad vil utbyggingsplanane påverke friluftsinteressene og natur- og kulturlandskapstilhøve i område? I kva grad vil planane få konsekvensar for drikkevassforsyningsinteressane? Kva vil utbyggingsplanane ha å seie for det biologiske mangfaldet i vassdraget og nedbørsfelta? Hydrologiske tilhøve Standard utgreiing med vassføringskurver før og etter utbygging, informasjon om restvassføring og flaumtilhøve. Ålmenn lågvassføring og 5-persentilverdiar som grunnlag for å vurdere minstevassføring. Vurdering av effekt på grunnvassmagasina rundt Osa og potensial for bruk. Vasstemperatur, is, lokalklima, erosjon og skredfare Forventa verknad av tiltaket er små for desse emna, og det vert kort omtale av tema og mogelege konsekvensar. Landskap Utgreiing av verknad på landskapet i dalføret. Konsekvensar av redusert vassføring, bygging av røyrgate og anleggsveg, deponering av masser og evt. andre inngrep i landskapet. Inngrepa skal i størst mogeleg grad visualiserast ved hjelp av bilete, kart og fotomontasjar. Naturmiljø Eigen fagrapport med utgreiing om utbygginga får konsekvensar for verdifulle naturtypar, trua vegetasjonstypar og trua eller sårbare artar av plantar og dyr. Kartlegging av vilt skal inngå. Kartlegging av ulike fuglearter med vekt på raudlisteartar og artar knytt til vasstrengen. Prøvefiske i Austdølsvatnet for å kartlegge bestandstatus og gytetilhøve. Vurdering av verknad på laks og sjøaure på strekning nedstraums Austdøla kraftverk. Forslag om avbøtande tiltak. Kulturminne og kulturmiljø Eigen fagrapport med detaljert kartlegging av automatisk freda kulturminne, nyare tids kulturminne og kulturmiljø innafor tiltaks- og influensområde. 9 undersøkingar vert føreslege gjennomført på eit tidspunkt etter KU-fasen når meir detaljinformasjon er på plass som massetipp, riggområde m.m. Vasskvalitet Med tanke på vassforsyningsinteressene i nedre del av vassdraget vert det nye målingar og analyser av vasskvaliteten før, under og etter utbygging. Eventuelle konsekvensar som følgje av utbygginga vert vurdert. Jord og skogbruk, mineral og masseførekomstar Forventa konsekvensar er små for desse tema. Kort omtale av tema. Friluftsliv, jakt og fiske og naturbasert reiseliv Utgreiing av dagens bruk av området, brukargrupper og tilgang på tilsvarande friluftsområde. Konsekvens av utbygging for bruken av området til friluftsliv, rekreasjon og naturbasert reiseliv. Samfunn Prosjektet sin innverknad med tanke på lokal og nasjonal kraftoppdekking. Utbygginga sin effekt på næringsliv og sysselsetting i området. Forventa inntekter til Ulvik herad. 5. Vurdering Fylkeskommunen har særleg ansvar for forvalting av kulturminne, innlandsfiske, vilt, friluftsliv og vassressursar. Oppfølging av regionale planar og ei generell vurdering av prosjektet opp mot ålmenne samfunnsinteresser står også sentralt når fylkeskommunen seinare skal ta stilling til ein eventuell konsesjonssøknad. 5

6 Utbygginga gjeld to kraftverk som kvar for seg er i småkraftverk-klassen, men samla overstig prosjektet 10 MW for dei største utbyggingsalternativa. I tillegg inneber prosjektet etablering av eit reguleringsmagasin. Når det gjeld strategiar, mål og delmål har klimaplan for Hordaland erstatta fylkesdelplan for energi. Frå klimaplanen har ein følgjande relevante mål: Energi - Strategi C: Hordaland skal vere ein føregangsregion i produksjon av fornybar energi Delmål 9 : Delmål 10: Hordaland skal produsere energi frå fornybare kjelder og med minst mogleg arealkonfliktar. Ein skal ta omsyn til naturmangfald, friluftslivområde og store landskapsverdiar i fylket. Jf. Fylkesdelplan for små vasskraftverk Effektivisering og modernisering av eksisterande vasskraftverk. For små vasskraftverk har ein fylkesdelplan for små vasskraftverk Temainformasjon, verdikart og retningsliner frå denne planen vil og vere relevant for større utbyggingssaker. Utbyggingsområdet inngår i eit delområde i småkraftplanen omtalt som Ulvik- Eidfjord: Ulvik-Eidfjord delområde har stort potensial for småkraft. Området høyrer til Hardangerfjorden der landskapet har stor verdi og er nasjonalt viktig for reiselivet. Konsesjonssøknader i dette området må ha god visualisering av inngrep frå sentrale utsiktspunkt. Utbyggingsprosjekt må ta vare på landskapskarakteren med god vassføring i eksponerte fossar og vassdrag, og god landskapstilpassing av tekniske inngrep. Sårbart høgfjell og villrein krev særskilt merksemd og spesielle tiltak, det same gjeld for den viktige villaksbestanden i Eidfjordvassdraget. Ein må vere merksam på at omfang av villmark i verna område kan bli redusert som følgje av utbygging i randsona til større inngrepsfrie område. Området har store verdiar for friluftsliv med viktige oppgangssoner til store turområde på Hardangervidda og Hardangerjøkulen. Mykje av vassdragsnaturen er alt er regulert i samband med kraftutbygging, og det vert viktig å ta dette med ved vurdering av sumverknad for området ved nye prosjekt. Villaks, villrein, oppgangssone til friluftsområde, og trong for å sjå på sumverknad saman med allereie vassdragsinngrep er særleg relevant. Utbygginga gjeld høgdelag mellom kote 220 og 912, og vil slik vere både i sårbart høgfjell og i fjordlandskap av stor verdi som krev særleg merksemd og god visualisering av tiltak. I denne fasen er retningslina som er retta mot søknadsfasen særleg relevant: R11 For små vasskraftverk i Hordaland gjeld følgjande krav for konsesjonssøknader samt søknader som har fått konsesjonsfritak og skal til kommunal handsaming 1) : 1. Alle søknader skal som minstemål følgje mal frå NVE for småkraftverksøknader. 2. Oversiktskart som syner eksisterande kraftverk i området og område med særskilt vern skal vere del av søknaden. 3. Kart med innteikna kraftverk, inntaksdam, vassveg, tilkomstvegar, anleggsvegar, kraftliner, tipper og andre arealinngrep som er naudsynt for å gjennomføre utbygginga skal vere del av søknaden. 4. For tiltak som kan ha influens på område med særskilt vern må konsesjonssøknaden ha særleg grundig omtale av verneverdiar og verknader for desse. 5. I område der utbygging kan føre med seg skade på natur- og artstypar av stor verdi eller område med potensial for slike, skal dette kartleggjast. 6. Konsesjonssøknad skal innehalde fotoillustrasjon som viser nærverknad og fjernverknad av inngrep med varierande vassføring. 7. Som del av søknadsprosessen må fylkeskommunen som kulturminnestyresmakt kontaktast for oppfylling av undersøkingsplikta etter kulturminnelova. Eventuell felles synfaring og pålegg om arkeologiske undersøkingar må vere oppfylt innan fylkeskommunen skal ta stilling til saka. 8. Som del av søknadsprosessen må planstatus i høve til kommuneplan avklarast. 1) Punkt 4, 5 og 6 gjeld ikkje for søknader som har fått konsesjonsfritak. 6

7 Ein vil særleg peike på at alle relevante inngrep som inntaksdam, vassveg, tilkomstvegar, kraftliner, tipper og andre arealinngrep må vere planlagd, illustrert og vurdert i høve til ulike relevante tema i konsekvensutgreiinga. Vi vil og peike på punkt 6. med krav om fotoillustrasjon av nærverknad og fjernverknad ved varierande vassføring. Nærare vurdering av nokre emne der fylkeskommunen har særleg ansvar: Innlandsfisk, jakt og friluftsliv: Utkast til KU-program skisserar nye utgreiingar under dette tema med viltkartlegging og prøvefiske i Austdølsvatn for kartlegging av bestand og gyteområde. I tillegg kartlegging og vurdering av konsekvens for bruken av området til jakt, fiske og friluftsliv. Dette vil samla gje tilstrekkeleg grunnlagsmateriale for fylkeskommunen til å vurdere ein søknad opp mot desse emna. Kulturminne Det er ikkje registrert automatisk freda kulturminne i nærområdet til utbygginga, men stadnamn som Dyragrav (to stader nord og nordvest for Austdølsvatn) indikerar at potensial for funn knytt til eldre jakt og fangst er til stades. Frå flyfoto kan det sjå ut som tuft av eldre lagerbygning ligg langs vegen vest for plassering av Viermyr kraftstasjon. Dei ulike trasevala og oppdemmingsområdet for vatna må vurderast i høve til undersøkingsplikta jf 9 i Kulturminneloven. Det er viktig å få fram at ein ved utgreiing av kulturminne og kulturmiljø ikkje berre skal få fram opplysningar om kjende fornminne og freda bygningar som er oppført i arkiv/register/databasar, men også kulturminne i området som enno ikkje er registrert. Dette kan vere steingardar, gamle ferdselsårer, stølsmiljø, utmarksminne, tekniske kulturminne og eventuelle kulturlandskap. I samband med konsekvensutgreiinga må konfliktgraden mellom utbygging og kulturminne, både automatisk freda kulturminne, kulturminne frå nyare tid og kulturlandskap, gå klart fram. Verneverdien av dei ulike kulturminna innanfor planområdet og i influensområdet bør drøftast og skildrast i konsekvensutgreiinga og det bør gjerast greie for korleis ein kan ta vare på det som er verdfullt og eventuelt føreslå avbøtande tiltak. Når det gjeld undersøkingsplikta etter 9 i Kulturminneloven vil ein rå til å stilla krav om arkeologisk registrering for å få oppfylt undersøkingsplikta. Arkeologisk registrering bør gjennomførast som ein del av konsekvensutgreiinga, slik at ein kan vurdera konsekvensen av den føreslegne utbygginga og vurdera eventuelle avbøtande tiltak. Vassforvalting Austdøla inngår i Hardanger vassområde. Det er viktig at arbeidet med konsekvensutgreiing for nye tiltak stør opp under det arbeidet som skal ta til i dei ulike vassområda, og at resultata har ein kvalitet og metodikk i samsvar med dette. Konsekvensutgreiinga bør klargjere om tilstanden i vassførekomsten etter de ulike utbyggingsalternativa vil oppfylle kravet til god økologisk status i forhold til krava i vassforskrifta. Undersøkingane må gjerast slik at vassdraget kan klassifiserast etter krava i vassforskrifta. I praksis betyr dette at miljøundersøkingane av vassdraget må inkludere metodikk omtalt i Metodikk for klassifisering av vannforekomster i Norge.(www. vannportalen.no) Austdøla har som følgje av tidlegare utbygging i vassdraget låg vassføring etter at kring 80% av vatnet er ført over til Eidfjord. For løyve etter vassdragsreguleringslova og industrikonsesjonslova har ein lovheimel til å revidere konsesjonsvilkåra etter ei gitt tid, og konsesjon for Eidfjord Nord vil vere mogeleg å kalle inn til revisjon av vilkår i Ut frå kjent kunnskap om dårlege tilhøve for anadrom fisk i elva er dette vassdraget aktuell for revisjon. Hovudformålet med ein revisjon vil vere å betre miljøforholda i tidlegare regulerte vassdrag. Kjernen i ein revisjon vil vere å vege dette føremålet opp mot føremålet med sjølve konsesjonen, som er kraftproduksjon. Revisjonsadgangen er meint å innebere ei modernisering eller ajourføring av konsesjonsvilkåra, mellom anna når det gjelder miljø. EUs rammedirektiv for vatn (vassdirektivet) og den norske vassforskrifta er sentrale i revisjonsprosessen. Lokale tiltaksanalysar og forvaltningsplanar gjev nyttige innspel til prioriteringane av miljøomsyn og kva tiltak som bør vurderast i revisjonen. Revisjon av konsesjonsvilkår vil vere et 7

8 verkemiddel for å forbetre miljøtilstanden. Revisjonsprosessen bør difor samordnast med vassdirektivarbeidet så langt det er mogeleg og tenleg. Dei nye tiltaka i vassdraget er presentert mellom anna for å bøte på dei negative verknadene overføringa har hatt for laksebestanden. Nye tiltak med fastsetting av minstevassføring i Austdøla må ta høgde for dei endringane som vil måtte kome som følgje av arbeid med forvaltingsplanar etter vassforskrifta og ein eventuell prosess med revisjon av konsesjonsvilkåra for Eidfjord Nord. Oppsummering Framlegg til KU-program for Viermyr og Austdøla kraftverk ser ut til å innehalde dei viktigaste fagemna som fylkeskommunen ynskjer svar på i samband med konsekvensutgreiing. Ein vil her vise til retningslinene for små vasskraftverk som er lagt ved saka. Ut frå retningsline for fylkesdelplan for små vasskraftverk vil ein peike på at alle relevante inngrep som inntaksdam, vassveg, tilkomstvegar, kraftliner, tipper og andre arealinngrep må framgå og vert illustrert/teikna inn på kart, og dei ulike relevante tema i konsekvensutgreiinga må omfatte verknad av alle sider av utbygginga. Ein vil og peike på punkt 6. med krav om fotoillustrasjon av nærverknad og fjernverknad ved varierande vassføring. Når det gjeld kulturminne vil ein rå til at planprogrammet gjev meir konkrete føringar for korleis kulturminnetema skal utgreiast. Ein rår til at undersøkingsplikta etter 9 i Kulturminneloven vert oppfylt i samband med konsekvensutgreiinga. Miljøundersøkingane i vassdraget må gjerast i samsvar med vassforskrifta. Vassdraget er regulert og har tydelege negative verknader for anadrom fisk. Eventuell fastsetting av minstevassføring må ta omsyn til at det om nokre år kan vere aktuelt å kalle konsesjonsvilkåra for Eidfjord Nord til revisjon som kan medføre endra krav til vassføring i elva. 8