MÅNEN SOM VILLE LYSE SOM EI SOL

Transkript

1 MÅNEN SOM VILLE LYSE SOM EI SOL v /Elin Grimstad Den Kulturelle Skolesekken På turné til: Karasjok, Hammerfest, Måsøy, Nordkapp, Hasvik, Høgtun 25. sept og juni 2016 side 1

2 Om produksjonen Forfatter Elin Grimstad leser bildeboka «Månen som ville lyse som ei sol» (Samlaget 2012) og elevene får oppleve hvordan de spesielle bildene i boka har blitt til i et papirklippeverksted. Bildeboka «Månen som ville lyse som ei sol» kom ut på Samlaget i mai Boka er skrevet og illustrert av Elin Grimstad, og det er hennes debutbok. Boka har fått svært gode omtaler i media. «Månen som ville lyse som ei sol» kom i høst ut i India, og er oversatt til tre språk -bengali, hindu og engelsk. Et videoinnslag om boklagingen: side 2

3 Gjennomføring Elin begynner med å vise bilder og fortelle fra arbeidsprosessen med boka. Boka er inspirert av kunstnerisk papir-utklipptradisjon, og bildene er laget av 100-vis av papirutklipp plassert på et 2,5 m høyt glassbord, med 5-12 glassplater satt i forskjellige høyder. Det blir som et horisontalt papirteater, en slags «iscenesetting» av papirfigurene. Et kamera henger over bordet, pekende ned på arbeidet. Elin lyssetter og til slutt fotograferer hun bildene. Hun har med mange av utklipps-figurene fra boka, så elevene får se. Elin leser så fra boka, mens hvert oppslag fra boka blir prosjektert parallelt med opplesinga. Etter opplesinga diskuteres innholdet i boka. I den andre skoletimen vil de samme elevene få være med på et papirklippe-verksted, der det forvandles papir til kunst. Elevene må begynne å klippe med det samme, uten å tenke seg om eller tegne skisser. Etterhvert kommer det forskjellige former, og elevene opplever at de får fram egne kunstverk i papir. Formene begynner å ligne noe. Det sees på utklippskunstnere som Matisse som inspirasjon. Elevene får prøve seg på forskjellige klippe- og bretteteknikker, og et enkelt ark blir for eksempel et vakkert snøflak, en sommerfugl eller en forheksa skog! Elevene lærer å lime forskjellige farger og former sammen. Til slutt ses på kunstverka sammen, hvor disse diskuteres. Klippe-verkstedet kan være en introduksjon til et prosjekt elevene kan jobbe med. Den vitenskapelige delen av boka kan brukes videre i undervisninga. side 3

4 Bokanmeldelser «Strålende barnebokdebut (...) sjeldent fin kombinasjon av tradisjon og innovasjon (...) Månen som ville lyse som ei sol er en barnebokdebut det står respekt av». Anne Cathrine Straume, Kulturhuset, NRK P2 «Elin Grimstads barnebokdebut er finstemt og poetisk. Gjentakelsene i teksten brukes for å skape gjenkjennelse og gir en god rytme til fortellingen. (...) Illustrasjonene er fargerike og varierer fra det myldrende til det rolige». Maya Troberg Djuve, Dagbladet «Grimstad visar med sin bok att det kan rymmas mycket inom ramen för en till synes enkel berättelse, där ord och bilder samspelar och läsaren själv tillåts fylla ut resten. Utan att tänka på det får vi också en gratis lektion i fysik. Det är smart gjort. (...) lyckas att förmedla komplexa sidor av oss människor på ett intresseväckande sätt. Detta i kombination med höga konstnärliga ambitioner har blivit en fin bok i en genre som borde få mycket mer uppmärksamhet». Per Andreas Persson, Debutant.nu Web-sider Om utøveren Grimstad er utdanna innen animasjonsfilm fra Bath Spa University og har gått barnebokforfatterutdanninga ved Norsk Barnebokinstitutt. Hun driver selskapet Grimfilm og har spilt i gruppene «TinyToo» og «Je Suis Animal». Hun bokdebuterte i 2012 med bildeboka «Månen som ville lyse som ei sol». side 4

5 Arrangørdata Arena: Klasserom Målgruppe: 5. kl. (mellomtrinn) og kl. (småtrinn) Max ant. elever per event: 35 Max ant. eventer per dag: 2 Varighet per event: 2 skoletimer Oppriggstid: 20 minutter opprigging Nedriggstid: 15 minutter nedrigging Teknisk behov Trenger blending (nok til at man ser bildene som blir prosjektert på skjerm, men også viktig at elevene ser Elin, så et helt mørklagt rom er ikke bra, men noe midt i mellom). Skolen må stille med Papir, sakser og lim-stift. Helst tynt papir (A4) i ulike farger og A3 papir i hvitt eller andre farger. Elevene får en saks, tre A4 ark i forskjellige farger og ett A3-ark hver. KONTAKTPERSON/arrangør må være tilgjengelig når utøveren kommer, slik at eventuelle praktiske spørsmål kan avklares. Noen tips for et vellykket forfatterbesøk 1. Læreren må være til stede under besøket. Forfatteren erstatter ikke læreren. 2. Det kan være lurt, men ikke nødvendig, at klassen har forberedt noen spørsmål. 3. Møt gjerne forfatteren ved inngangen. Det kan være vanskelig å komme til et nytt sted. Tilbud om kaffe eller te blir alltid satt pris på. 4. Ikke gjør endringer i programmet i siste liten. 5. Gled dere, og vær forberedt på skoletimer utenom det vanlige! For-/etterarbeid med elevene Det ser skolene selv. Dette kan være som del av større prosjekt, hvor man lærer teknikk for å komme i gang. side 5

6 Kontakt For spørsmål vedrørende tidspunkt, spillsted, turnérute: Scene Finnmark ved turnélegger Espen Nystad E-post: Tlf.: For spørsmål vedrørende litteraturprogrammet i DKS: Finnmark fylkesbibliotek, ved Mads Munkvold E-post: mads.munkvold@ffk.no Tlf: Kontakt utøvere på turné: Elin Grimstad E-post: grimfilm@gmail.com Tlf.: Den kulturelle skolesekken (DKS) er en nasjonal satsing, der kultur- og opplæringssektoren samarbeider om å medvirke til at elever i skolen får oppleve, kan gjøre seg kjent med og utvikle forståelse for kunst- og kulturuttrykk av alle slag. Ordningen finansieres av spillemidler og er et samarbeid mellom Kulturdepartementet og Kunnskapsdepartementet. Gjennom DKS turnerer profesjonelle utøvere med kunst- og kulturprogram spesielt rettet mot barn og unge. Finnmark fylkeskommune, ved Scene Finnmark, koordinerer DKS i fylket, og har ansvar for turneene. Finnmark fylkesbibliotek ( er produsent på tilbudet innen litteratur. Les mer på eller side 6

7 MÁNNU MII HÁLIIDII BÁITIT DEGO BEAIVVÁŠ Elin Grimstad bokte Kultuvrralaš skuvlalávka Gierdomátkkis čájáhusain: Kárášjohkii, Hámmárfestii, Muosáhii, Davvenjárgii, Ákŋoluktii, Høgtunii Čakčamánu 25. beaivvi 2015 ja geassemánu beaivvi 2016 side 7

8 Buvttadeami birra Girječálli Elin Grimstad lohká govvagirjjis, «Mánnu mii háliidii báitit dego beaivváš» (Samlaget 2012) ja oahppit besset vásihit mot girjji erenoamáš govat leat hábmejuvvon báber- čuohppanbájis. Samlaget almmuhii govvagirji «Mánnu mii háliidii báitit dego beaivváš» miessemánus Elin Gromstad lea sihke čállán ja sárgon girjji, mii lea su vuosttaš girji. Girji lea ožžon hui buriid árvvoštallamiid medias. «Mánnu mii háliidii báitit dego beaivváš» almmuhuvvui dán čavčča Indias, ja lea jorgaluvvon golmma gillii -bengalii, hindu ja eŋgelasgillii. Videobihttá girjeráhkadeami birra: side 8

9 Čađaheapmi Elin álgá čájehit govaid ja muitala mot girjji bargoproseassa lea leamaš. Girji lea hábmejuvvon dáiddalaš báberčuohppan árbevieru mielde, ja govat leat ráhkaduvvon čuohtenáre báberčuhpposiin mat leat biddjon 2,5 mehtera alu lásebeavdái, mas leat 5-12 lásepláhta iešguđet allodagas. Šaddá dego vealu báberteáhter, mas «lávdin» leat báberfiguvrrat. Okta filbmenapparáhta heaŋgá beavdde bajábealde, njuolga barggu guvlui. Elin stivre čuovggaid ja loahpas govve govaid. Sus leat mielde ollu čuhppojuvvon figuvrrat maid girjjis lea viežžan, vai oahppit besset daid oaidnit. Dasto Elin lohká girjjis, juohke govva mii lea girjjis čájehuvvo seammás go son lohká. Maŋŋel lohkama galgá girjji sisdoallu digaštallojuvvot. Nuppi skuvladiimmu besset seamma oahppit oassálastit báberčuohppanbájis, mas bábir hábmejuvvo dáiddan. Oahppit galget álget ovttatmano čuohppat, sii eai beasa jurdilit dahje sárgut sárggastusaid. Dađistaga bohtet iešguđet lágan hámit, ja oahppit vásihit ahte sii ožžot iežaset báberdáidagiid. Hámit álget sulastahttit juoidá. Dakkár bargui leat čuohppandáiddárat nugo Matisse addán inspirašuvnna. Oahppit besset geahččalit iešguđet lágan čuohppan- ja máhccunteknihkaid, ja vásihit ahte okta bábir sáhttá šaddat ovdamearkka dihte muohtačalbmin, beaiveloddin dahje lapmuduvvon vuovdin! Oahppit ohppet liibmet iešguđet lágan ivnniid ja hámiid oktii. Loahpas mii geahččat dáidagiid fárrolaga, ja digaštallat daid. Čuohppanbádji sáhttá leat álggaheapmi prošeavttaide maiguin oahppit galget bargat. Girjji dieđalaš oassi sáhttá geavahuvvot viidáset oahpahusas. side 9

10 Girjeárvvoštallamat «Girječállis hirbmat buorre vuosttaš čállojuvvon mánáidgirji (...) hárvenaš buorre kombinašuvdna árbevierus ja innovašuvnnas (...) Mánnu mii háliidii báitit dego beaivváš lea girječálli vuosttaš čállojuvvon mánáidgirji mas lea alla árvu». Anne Cathrine Straume, Kulturhuset, NRK P2 «Girječálli Elin Grimstads vuosttaš čállojuvvon mánáidgirji lea vuogas ja poehtalaš. Geardduheamit teavsttas geavahuvvo ráhkadit dovddiideami ja addá buori ritma muitalussii. (...) Sárggastusain leat ollu ivnnit ja dat molsašuddet hearvás govain jaskes govaide». Maya Troberg Djuve, Dagbladet «Grimstad čájeha girjjistis bokte ahte dasa čáhká ollu sisa, vaikko álggos orru leamen álkis muitalus, mas sánit ja govat ovttasdoibmet ja das beassá maid lohkki ieš deavdit sisa eará. Girjji bokte oažžu maid lohkki nuvttá fysihkkaoahpu, nu ahte ii oba jurddašge dan birra. Hui bures jurddašuvvon, dan dáfus maid. (...) son lea lihkostuvvan gaskkustit olbmo máŋggadáfotbeliid miellagiddevaš vugiin. Diet lotnolagaid alla dáiddalaš návccaiguin dagaha ahte girji lea šaddan buorre šáŋŋeris mii galggašii oažžut ollu eambbo beroštumi». Per Andreas Persson, Debutant.nu Web-siiddut Girječálli birra Grimstad lea gazzan animašuvdnafilbmaoahpu Bath Spa Universitehtas ja lea lohkan mánáidgirječálli oahpu Norgga Mánáidgirjeinstituhtas. Son jođiha Grimfilm fitnodaga ja lea leamaš mielde «TinyToo» og «Je Suis Animal» joavkkuin. Govvagirji "Mánnu mii háliidii báitit dego beaivváš" lea su vuosttaš girji mii almmuhuvvui side 10

11 Lágideaddjidieđut Báiki: Luohkkálatnja Ulbmiljoavku: 5.luohkká (gaskadássi) ja luohkká (smávvaskuvladássi) Eanemus ohppiidlohku guhtege lágideamis: 35 Galle lágideami lea eanemusat beaivái: 2 Juohke lágideapmi bistá: 2 skuvladiimmu Válbmenáigi čájálmassii: 20 minuhta válbmenáigi Njeaidináigi: 15 minuhta njeaidináigi Teknihkalaš dárbbut Dárbbaša sevnnjodahttima (ferte lea doarvái sevnnjodahttin vai govat mat čájehuvvojit šearpmas oidnojit, muhto lea maid dehálaš ahte oahppit oidnet Elina, nu ahte áibbas sevnnjodahtton latnja ii leat buorre, ferte juoga gaskkal dien). Skuvllas fertejit leat Báhpirat, skárrit ja liimmat. OKTAVUOHTAOLMMOŠ/lágideaddji ferte leat olámuttos go girječálli boahtá, vai vejolaš praktihkalaš gažaldagat sáhttet čielggaduvvot. Muhtun rávvagat vai girječálli guossástallan lihkostuvvá 1. Oahpaheaddji ferte oassálastit lágideapmái. Girječálli ii boađe oahpaheaddji sadjái. 2. Sáhttá leat jierpmálaš, muhto ii dárbbašlaš, ahte luohkká lea ráhkadan muhtun gažaldagaid. 3. Dearvvat áinnas girječálli uskkádagas. Sáhttá leat váttis boahtit ođđa báikái. Váldojuvvo hui bures vuostá, jus fálat gáfe dahje deaja. 4. Ale rievdat prográmma juste ovdalaš go mii boahtit. 5. Illudehpet, ja ráhkkanehpet erenoamáš skuvladiimmuide! Ovda-/maŋŋelbargu ohppiiguin Skuvllat iežat mearridit dan. Dát sáhttá leat oassi stuorát prošeavttas, mas oahppit ohppet teknihka vai besset johtui. side 11

12 Oktavuohta Gažaldagat mat gusket áiggiide, báikkiide, gierdomátkkiide: Finnmárkku Lávdi gierdomátkeordnejeaddji Espen Nystad bokte E-poasta: Tlf Gažaldagat KS girjjálašvuođaprográmma birra: Finnmárkku fylkkagirjerájus, Mads Munkvold bokte E-poasta: Tlf Váldde oktavuođa girječálliiguin go lea gierdomátkkis: Elin Grimstad E-poasta: Tlf Kultuvrralaš skuvlalávka (DKS) lea našunála nannen gos kultur- ja oahpahussuorgi barget ovttas dainna ulbmilin ahte oahppit besset oahpásmuvvat ja oažžut áddejumi buot lágan ámmát dáidda- ja kultursurggiide. Ortnet ruhtaduvvo spealloruđaiguin ja lea ovttasbargu gaskal Kultur- ja girkodepartemeantta ja Máhttodepartemeantta. Ámmát dáiddárat lágidit DKS gierdomátkkiid bokte dáidda- ja kulturprográmmaid heivehuvvon erenoamážit mánáide ja nuoraide. Scene Finnmark Finnmárkku fylkkagielddas, ovttastahttá Kultuvrralaš skuvlalávkka fylkkas, ja vástida gierdomátkkiid. Finnmárkku fylkkagirjerájus ( lea girjjálašvuođafálaldaga buvttadeaddji. Loga eambo: dahje side 12