Øystese kraftverk, Kvam herad.

Transkript

1 Øystese kraftverk, Kvam herad. Informasjonsbrosjyre Mars 2012

2

3 INNLEIING Øystese Kraft AS har søkt om konsesjon for å byggje og drive eit kraftverk i Øysteseelva i Kvam herad. Det er utarbeidd ein utfyllande konsesjonssøknad med tilhøyrande konsekvensutgreiing for prosjektet, og denne brosjyra gjev ein kortfatta presentasjon av utbyggingsplanane, moglege konsekvensar og den vidare prosessen. Øystese, mars 2012 På vegne av Øystese Kraft AS, Martin Vik Per Rykken Styreleiar Dagleg leiar PRESENTASJON AV TILTAKSHAVAR Øystese Kraft AS er eit selskap som er 100 % eigd av fallrettshavarane langs den aktuelle elvestrekninga. Som overordna rådgjevar har selskapet engasjert Norsk Kraft AS, som vil bistå grunneigarane frå planleggingsstart til ferdig kraftverk. BAKGRUNN FOR SØKNADEN Kostnads og produksjonsoverslag viser at den planlagde utbygginga er bedrifts og samfunnsøkonomisk økonomisk lønsam. Årleg middelproduksjon er utrekna til ca. 63,1 GWh, og heile 46 % av dette er vinterkraft. Utbygginga vil koste ca. 180,6 mill. kr, noko som gjev ein utbyggingspris på 2,86 kr/kwh. Øystese kraftverk vil vere eit positivt bidrag til kraftforsyninga, både regionalt og nasjonalt. På bakgrunn av resultata frå konsekvensutgreiinga meiner Øystese Kraft AS av utbygginga kan gjennomførast utan store negative konsekvensar for miljø, naturressursar eller samfunn. Øystese Kraft AS er av den oppfatning at negative konsekvensar for mellom anna landskap og biologisk mangfald i stor grad kan avbøtast gjennom tiltak som bl.a. minstevassføring og oppussing/ revegetering av massedeponi og andre område som vert påverka i anleggsfasen. Desse tiltaka ligg difor inne som ein del av utbyggingsplanane. Ei utbygging av Øystese kraftverk vil gje både direkte og indirekte inntekter til kommunen og skape arbeidsplassar og vekstvilkår lokalt. Kraftproduksjon vil kunne bli ei viktig attåtnæring for landbruket, noko som vil bidra til å oppretthalde busetnad og landbruk i dette området. OM UTBYGGINGSPLANANE Den omsøkte utbygginga (alt. A) inneber bygging av dam og inntak i Øysteseelva mellom Ørredalsfossen og Fitjadalsvatnet. Betongdammen vil bli ca. 6 m høg, og vil heve vasstanden i elva frå kote 254 til kote 260. Frå inntaket vil vatnet bli leia gjennom ei bratt sjakt og ned på overføringstunnelen til kraftstasjonen. Kraftstasjonen vil ligge i fjell på vestsida av elva, og utløpet er planlagt ved Laksehølen (ovanfor Storeholmen ASVO). I tillegg er to alternativ (B og C) med tunnel og nedgravd rørgate på austsida av elva vurdert, men av miljømessige (store inngrep i terrenget) og økonomiske årsaker (begge er ca. 15 mill. kr dyrare enn omsøkt alternativ) ikkje vurdert som aktuelle. Tabell 1. Nøkkeltal for det omsøkte prosjektet i Øysteseelva. Nedbørfelt (km²) 40,8 Middelvassføring (m³/s) ved inntaket 4,8 Alminneleg lågvassføring (m³/s) ved inntaket 0,19 Inntak (kote) 260 Utløp (kote) 35 Brutto fallhøgde (m) 225 Slukeevne, maks. (m³/s) 12,0 Slukeevne, min. (m³/s) 0,72 Installert effekt (MW) 23,4 Gjennomsnittleg energiekvivalent (kwh/m³) 0,55 Vassveg, lengde (km) 1,8 2,0 Produksjon, vinter (1/10 30/4) (GWh) 29,1 Produksjon, sommar (1/5 30/9) (GWh) 34,0 Produksjon, årlig middel (GWh) 63,1 Utbyggingskostnad (mill.kr) 180,6 Utbyggingspris (kr/kwh) 2,86 Side 1

4 Kraftstasjonen vil få ein installert effekt på 23,4 MW. Den maksimal slukeevnen er sett til 2,5 gongar middelvassføringa, eller 12,0 m 3 /s. Minste slukeevne vil vere 0,72 m 3 /s. Dette inneber at kraftstasjonen vil stoppe, og alt vatn vil gå i overløp over dammen, når vassføringa i elva er lågare enn 1120 l/s (dvs l/s) i sommarhalvåret eller 870 l/s ( l/s) i vinterhalvåret. Middelproduksjonen er utrekna til ca. 63,1 GWh/år, fordelt på 29,1 GWh (46 %) i vinterhalvåret og 34,0 GWh (54 %) i sommarhalvåret. Fleire alternative løysingar for nettilknytting er vurdert. Alternativet med 22 kv jordkabel frå kraftstasjonen, gjennom atkomsttunnelen og vidare frå påhogget i grøft fram til koplingsanlegget ved vegkrysset mellom Stuve og Kjosås er per i dag vurdert som den økonomisk og miljømessig beste løysinga. Øystese Kraft ønskjer imidlertid at alle alternativa (sjå konsesjonssøknaden) vert utgreia vidare i neste fase, og at eit endeleg vedtak når det gjeld nettilknyttinga først vert fatta under detaljprosjekteringa. I tillegg vil det vere behov for jordkabel/kraftlinje opp til dammen. Den delen av tunnelmassene som ikkje kan nyttast til lokale føremål er tenkt deponert i søkket på vestsida av Øysteseelva (sjå figur 1). Dette er ei landskapsmessig god lokalisering. Ved å deponere delar av massen her vil ein kunne utvide enten tilgrensande jordbruksareal eller industriområdet. For å redusere effekten av utbygginga på mellom anna landskap, kulturmiljø, naturmiljø, fisk og friluftsliv legg Øystese Kraft AS opp til å oppretthalde ei minstevassføring på 400 l/s i sommarhalvåret og 150 l/s i vinterhalvåret. I tillegg vil restfeltet mellom inntak og kraftstasjon bidra med noko vatn (i snitt 130 l/s). Dette tiltaket ligg inne som ein del av utbyggingsplanane. Tabellen under viser framdriftsplanen for prosjektet. Tabell 2. Framdriftsplan Figur 1. Oversiktskart som viser utbyggingsplanane. Melding Konsesjonssøknad / KU Konsesjonsbehandling Kontrahering Prosjektering/bygging Drift Side 2

5 EKSISTERANDE TILHØVE I VASSDRAGET Nedre del av Øysteseelva, omtrent frå planlagt utløp og ned til fjorden, er forbygd for å hindre skade på eigedomar og bustader ved flaum. Rundt Fitjadalsvatnet er det ein god del fritidsbusetnad. To eksisterande kraftliner ( kv) kryssar prosjektområdet, og Statnett si planlagde 420 kv line mellom Sima og Samnanger vil gjere det same når den er bygd. På grunn av svært bratt og utilgjengeleg terreng er det få tyngre, tekniske inngrep langs sjølve elvestrengen mellom planlagt inntak og utløp. Det er imidlertid laga ein sti ned til Ørredalsfossen, samt ei utsiktsplattform nede ved elva. Det er ingen inngrepsfrie naturområde etter DN sin definisjon i dette området. vassdrag i regionen, jmf. St.prp. nr. 53 ( ). Dette vedtaket opna for at Øystese Kraft AS kunne søkje om konsesjon for den planlagde utbygginga. Utbyggingsplanane har ikkje tidlegare vore vurdert i Samla Plan. Det er difor søkt om fritak frå Samla Plan handsaming for dette prosjektet, og denne søknaden vart innvilga av Direktoratet for naturforvaltning (DN) den 6. mai MOGLEGE KONSEKVENSAR AV EI UTBYGGING I dei neste kapitla er det gjeve eit kort samandrag av dei viktigaste resultata frå konsekvensutgreiingane. Vi viser til dei ulike fagrapportane for meir informasjon. Hydrologiske forhold (vassføring) Figur 3 på neste side viser vassføringa i Øysteseelva i eit middels år, før og etter ei eventuell utbygging. Som figuren viser vil ei utbygging naturleg nok føre til ein forholdsvis stor reduksjon i vassføringa på strekninga mellom inntaket og utløpet frå kraftstasjonen. I dei periodane vassføringa er mellom kraftstasjonen sin minste (0,72 m 3 /s) og største (12,0 m 3 /s) slukeevne vil det meste av vatnet bli leia inn på tunnelen og utnytta til kraftproduksjon. Men i periodar med låg vassføring, dvs. under 1120 l/s i sommarhalvåret eller 870 l/s i vinterhalvåret, vil kraftstasjonen stoppe og alt vatnet vil gå i overløp over dammen. Som figur 3 viser, vil det òg gå ein god del vatn i overløp i periodar med snøsmelting eller mykje nedbør (når vassføringa er godt over 12,0 m 3 /s). Figur 2. Inntaksområdet på kote 254. Dammen vert liggande ca. 575 m nedanfor utløpet frå Fitjadalsvatnet. FORHOLDET TIL SAMLA PLAN OG VERNEPLAN FOR VASSDRAG Øystesevassdraget har vore vurdert verna gjennom den avsluttande suppleringa av verneplan for vassdrag, men Olje og energidepartementet (OED) valde å ikkje verne vassdraget fordi det ikkje er dokumentert at vassdraget har spesielle kvalitetar utover det som finst i allereie verna Som tidlegare nemnt er det lagt opp til ei minstevassføring på 400 l/s i sommarhalvåret og 150 l/s i vinterhalvåret. I tillegg til dette vil avrenning frå restfeltet (i snitt 130 l/s) og overløp i periodar med mykje nedbør eller snøsmelting bidra til noko større vassføring på strekninga mellom inntaket og utløpet i Laksehølen i enkelte periodar. Sidan det ikkje er lagt opp til magasinering av vatn eller start stopp køyring, vil det ikkje bli endringar i vassføringa nedstraums utløpet frå kraftstasjonen (i forhold til dagens situasjon). Figur 4 viser vassføringa i Øysteseelva i tørre år (5%), normale år og våte år (95%), samt slukeevna til den planlagde kraftstasjonen. Side 3

6 20,0 18,0 16,0 Før Etter 14,0 12,0 10,0 8,0 6,0 4,0 2,0 0, Vannføring (m³/s) Figur 3. Vassføring ovanfor planlagt utløp ved Laksehølen i eit middels år (2009), før og etter utbygging % 95 % 5 % Slukeevne jan 01.feb 29.feb 31.mar 30.apr 31.mai 30.jun 31.jul 31.aug 30.sep 31.okt 30.nov 31.des Figur 4. Vassføringa i Øysteseelva i tørre (5%), normale (50%) og våte år (95%), samt kraftstasjonen sin planlagde slukeevne. Figur 5. Kraftstasjonen sitt nedbørfelt, samt restfelta ned mot fjorden. Side 4

7 Landskap Øystese kraftverk vil bli eit fjellanlegg, og det vil vere få synlege spor i terrenget litt ut i driftsfasen, dvs. etter at anleggsområda er pussa opp og revegeterte. Både dam/inntaksbasseng og utløp ligg godt skjerma av topografi og vegetasjon. Tunnelmassene vil bli lagt i eit søkk på vestsida av elva, og bli dekt med jordsmonn og revegetert. Deponiet vil difor bli lite synleg i driftsfasen. Nettilknyttinga er tenkt løyst med jordkabel frå kraftstasjonen og opp til eksisterande koplingsanlegg på Stuve. Dei landskapsmessige konsekvensane av desse inngrepa er vurdert som små. Dei langsiktige konsekvensane av ei utbygging i Øysteseelva er i første rekkje knytta til redusert vassføring i Ørredalsfossen. Fossen vil opplevast som mindre mektig på nært hald (sjå figur 6 og 9). Verknaden på landskapet på eit meir overordna nivå vil vere små, sidan Ørredalsfossen er lite synleg frå fjorden og stader der folk normalt ferdast (sjå figur 7). Figur 6. Ørredalsfossen ved låg vassføring (ca. 590 l/s, eller 148 % av foreslått minstevassføring på 400 l/s). Samla sett er utbygginga av Øystese kraftverk vurdert å ha liten til middels negativ konsekvens ( / ) for landskapet i området i driftsfasen. Figur 7. Ørredalsfossen sett frå Buaneset. Side 5

8 Kulturminne og kulturmiljø Det er definert to kulturmiljø innanfor influensområdet til Øystese kraftverk: Gardane Mo, Vik og Øystese (KM 1) ligg høgt og fritt på ein terasse av breelvmateriale. Det er registrert fornminne på alle gardane, samt 34 SEFRAK registrerte bygningar. Bygningane representerer i stor grad gardsbusetnad tilbake til 1700 og 1800 talet. Dei mange troskykkjene (grindbygd hus brukt til lagring av hesjetro og staur) er særeigne for området og representerer ein viktig kulturhistorisk bygningstype. Dette kulturmiljøet er vurdert å ha stor verdi. Blåkoll (KM 2) ligger i hellande terreng ned mot Øysteseelva, like ovanfor planlagt inntak. I eit dokument frå 1614 blir staden nemnt som ein øydegard under namnet "Blaakilden". Dei skriftlege kjeldene og registrerte kulturminne innanfor kulturmiljøet viser stor tidsdybde i bruken av området. Spora etter øydegarden er noko forstyrra av seinare stølsdrift og plantefelt. Dette kulturmiljøet er vurdert å ha middels til stor verdi. For Mo, Vik og Øystese (KM1) vil den omsøkte utbygginga ha liten negativ konsekvens som følgje av at massedeponiet kjem i konflikt med ei SEFRAKregistrert bygning frå 1800 talet, samt at den midlertidige atkomstvegen over innmarka på Mo vil få innverknad på det verneverdige tunet og omkringliggande kulturlandskap. Redusert vassføring i Øysteseelva vil i liten grad påverke dette kulturmiljøet. I driftsfasen vil konsekvensane for Blåkoll (KM2) vere liten til ubetydeleg negativ og knytta til inntaksbassenget. Totalt sett er utbygginga av Øystese kraftverk vurdert å ha liten negativ konsekvens ( ) for kulturminne og kulturmiljø. Figur 8. Oversikt over kulturminne og kulturmiljø i influensområdet. Naturmiljø (flora og fauna) Influensområdet sine kvalitetar når det gjeld flora og fauna er i stor grad knytta til dei viktige naturtypane fossesprøytsone og rik edellauvskog, samt enkelte raudlisteartar. Ei relativt stor fossesprøytsone (klassifisert som viktig, B) er danna nedanfor Ørredalsfossen, medan ein lenger ned i bekkekløfta finn ein mindre førekomst av forholdsvis rik edellauvskog (klassifisert som lokalt viktig, C). Av raudlisteartar er det registrert m.a. alm (NT), ask (NT), barlind (VU) og strandsnipe (NT) langs elva. I kulturlandskapet og skogsområda rundt er det i tillegg registrert hønsehauk (NT), vipe (NT), storspove (NT) og stær Side 6

9 (NT). Når det gjeld vassdragstilknytta artar av fugl er det registrert hekkande fossekall nedstraum planlagt utløp, men ikkje på den aktuelle elvestrekninga. Strandsnipe er òg observert, medan ein art som vintererle ikkje er registrert så langt. Redusert vassføring i Ørredalsfossen vil kunne få negative konsekvensar for naturtypen og dei fuktigheitskrevjande planteartane som veks i fossesprøytsona på vestsida av elva. Ei utbygging i vassdraget vil sannsynlegvis redusere verdien av lokaliteten frå viktig (B) til lokalt viktig (C). Dei klimatiske forholda i bekkekløfta er ikkje optimale for edellauvskogen, noko som sannsynlegvis skuldast lite solinnstråling og eit kjøleg drag frå elva. I dette området er det ikkje påvist artar som er direkte avhengige av fuktigheit frå elva, men fleire oseaniske artar som er avhengige av høg årsnedbør er påvist. Redusert vassføring, og med det ein viss auke i lufttemperaturen langs elva, vil difor kunne vere gunstig for edellauvskogen i denne kløfta. Den føreslegne minstevassføringa i sommarhalvåret (400 l/s), pluss avrenning frå restfeltet (i snitt 130 l/s), er vurdert som tilstrekkjeleg for å oppretthalde næringstilgongen og hekkemoglegheitene for vassdragstilknytta artar av fugl. Minstevassføringa i vinterhalvåret (150 l/s) kan vere i minste laget for ein art som fossekall, spesielt på øvre del av elvestrekninga der bidraget frå restfeltet er lite. Lite vatn i etableringsfasen (mars/april) kan føre til at dei avstår frå hekking, eventuelt at dei utset hekkinga til vassføringa aukar til 400 l/s (frå 1. mai). Det vart imidlertid ikkje påvist hekkande fossekall på den aktuelle strekninga i Det hekkar fossekall nedanfor utløpet frå kraftstasjonen, og der vert forholda ikkje påverka i driftsfasen. Det er lite som tilseier at den planlagde utbygginga vil ha negative konsekvensar for jaktbare artar av vilt (hjort, skogsfugl, hare m.m.). Den omsøkte utbygginga vil ikkje medføre tap av inngrepsfrie naturområde (INON). Totalt sett er utbygginga av Øystese kraftverk vurdert å ha liten til middels negativ konsekvens ( / ) for naturmiljø (flora og fauna). Figur 9. Registrerte naturtypar, raudlisteartar m.m. i influensområdet. Side 7

10 Fisk og ferskvassbiologi Øysteseelva hadde ein brukbar bestand av laks og sjøaure fram til tidleg på 1990 talet. Etter den tid har det blitt teke svært lite laks i elva, medan det framleis blir teken ein og annan sjøaure. Den alvorlege situasjonen for laksen skuldast i første rekkje forhold utanfor sjølve vassdraget, som redusert overleving i sjø pga lakselus, og i mindre grad tiltak/inngrep i Øysteseelva. Laks og sjøaure går opp til Laksehølen, som ligg på ca. kote 35. Ovanfor dette vandringshinderet er det berre stasjonær bekkeaure. Undersøkingar har vist at fisken i Fitjadalsvatnet i stor grad gyt på utløpet frå vatnet, dvs. på dei øvste m av Øysteseelva. Dette er ovanfor planlagt inntaksbasseng, og prosjektet i liten grad vil påverke fiskebestanden i Fitjadalsvatnet. I samband med arbeidet med inntaksdam, tunnel og deponering av masse er det viktig å unngå avrenning av steinstøv og sprengstoffrestar til vassdraget, sidan dette kan medføre skade på fisk eller fiskedød. Avløpsvatn frå tunnel og deponi vil difor bli samla opp og reinsa før det blir ført tilbake til elva. Dersom dette tiltaket vert gjennomført vil utbygginga ha liten påverknad på vasskvaliteten og fiskebestanden elva i anleggsfasen. Øysteseelva (erfaringsmessig vil ein i område med mykje beitedyr kunne oppleve periodar med noko høgare konsentrasjon av tarmbakteriar i vatnet). Fritidsbusetnaden i øvre del av vassdraget (med spreidt avløp) tilfører nok vassdraget noko næringsstoff, men vasskvalitetsmålingar i Øysteseelva i 2009 viser at vasskvaliteten i elva er veldig god. I anleggsperioden vil arbeid i samband med bygging av dam/inntak og utløp kunne føre til noko tilførslar av steinstøv og jord til elva. Dette vil kunne føre til noko høgare turbiditet (tilslamming) av elva nedstraums i korte periodar. Tiltakshavar legg opp til at avrenning frå massedeponiet og tunnel går gjennom eit sedimentasjonsbasseng, slik at ein reduserer tilførslane av giftige nitrogenstoff (frå sprengstoffet) og steinstøv til elva. I driftsfasen vil redusert vassføring kunne påverke produksjonsforholda på elvestrekninga, men den føreslegne minstevassføring på 400 l/s om sommaren og 150 l/s om vinteren (pluss restfeltet sitt bidrag på 130 l/s i snitt) er vurdert som tilstrekkjeleg for å oppretthalde mykje av den biologiske produksjonen (inkl. rognplantinga) og det biologiske mangfaldet i elva. Det er ikkje lagt opp til start stopp køyring av kraftverket, og det vil i tillegg bli installert ein omløpsventil som sikrar minimum 1,5 m 3 /s på anadrom strekning dersom kraftverket stoppar pga driftsproblem eller låg vassføring. Dette tilseier at forholda på anadrom strekning i ubetydeleg grad vil bli påverka av bygginga av Øystese kraftverk. Totalt sett er utbygginga av Øystese kraftverk vurdert å ha liten negativ konsekvens ( ) for fisk og ferskvassøkologi. Vasskvalitet og vassforureining Med unnatak av noko avrenning frå industriområdet like ovanfor planlagt utløp er det ikkje registrert nokon forureiningskjelder langs den aktuelle elvestrekninga. Det er heller ikkje noko beitedyr langs denne delen av Figur 8. Frå midtre del av den aktuelle elvestrekninga. I driftsfasen vil utbygginga medføre noko redusert fortynning av eventuelle utslepp langs den aktuelle elvestrekninga som følgje av lågare vassføring. Sidan utsleppa på denne strekninga er svært små er det mykje som tilseier at den føreslegne minstevassføringa er tilstrekkeleg for å oppretthalde god vasskvalitet. Side 8

11 Når det gjeld vasskvalitet og forureining er utbygginga vurdert å ha liten negativ konsekvens ( ) i anleggsfasen og ubetydeleg/ingen konsekvens (0) i driftsfasen. næringsverksemd i Øystese. Ei utbygging er difor vurdert å ha middels positiv konsekvens (++) for landbruket i dette området. Støy og luftforureining I anleggsfasen vil potensielle konsekvensar med omsyn på støy og luftforureining vere knytta til følgjande kjelder: Sprenging og boring ved driving av tunnel. Eventuelt strukturlyd til støyømfintleg busetnad over tunnelen ved låg overdekning. Sprenging, boring og betongarbeid ved tunnelpåhogg, utløp og inntak. Anleggstrafikk rundt tunnelpåhogg og massedeponi, samt oppe ved planlagt dam/inntak og nede ved utløpet. Tunnelventilasjon. Tipping av tunnelmasser i deponi og planering/utjamning med bulldoser. Det er i første rekkje det siste punktet som vil kunne medføre ei viss støybelastning over tid. Sidan det ligg bustader nær inntil planlagt deponi både i sør og aust, vil det ein mest sannsynleg ikkje kunne deponere tunnelmasse på nattestid (mellom 23:00 og 07:00) utan å overskride tilrådd grenseverdi på 45 db. Anleggsarbeid berre på dag og kveldstid (07: ), støydemping av tunnelvifter, etablering av støyvoll/ skjerm og eventuelt ein viss reduksjon i massedeponiet si utstrekning mot søraust kan vere aktuelle avbøtande tiltak i anleggsfasen. I driftsfasen vil ikkje støy og luftforureining vere noko relevant problemstilling. Jord og skogbruk Arealbeslaga i samband med ei eventuell utbygging i Øysteseelva vil ikkje kome i konflikt med viktige jord, skog eller beiteområde, og utbygginga vil difor ikkje medføre vesentlege negative konsekvensar for landbruket sitt ressursgrunnlag, verken i anleggs eller driftsfasen. Tiltakshavar legg opp til at delar av tippmassane kan nyttast til å utbetre eller utvide jordbruksarealet på Mo, noko som vil vere positivt for landbruket. Den viktigaste konsekvensen for landbruket i området vil vere at utbygginga styrkar næringsgrunnlaget i området og gjev grunneigarane ei vesentleg tilleggsinntekt. Dette vil på sikt vere positivt for busetnaden og anna Figur 9. Ørredalsfossen ved relativt høg vassføring. Ferskvassressursar I følgje Kvam herad har Øysteseelva ingen funksjon med tanke på vassforsyning. Busetnaden i Øystese vert forsynt med vatn frå kommunalt vassverk. Vatnet vert henta frå Myklavatn, som ligg ca. 5 km nordvest for Norheimsund. Ei vassleidning kryssar gjennom øvre del av det planlagde arealet for massedeponi. Dersom det ikkje er tilstrekkeleg areal til deponering av tippmasser mellom industriområdet og vassleidninga så må den leggast om (den kan ikkje overdekkast av tippmasser). Tiltakshavar vil i så fall ta kostnaden for flytting av vassleidninga. Ferskvassressursane i elva vert med andre ord ikkje brukt verken til drikkevatn eller irrigasjon. Det er med andre ord ingen bruksinteresser knytta til sjølve vassressursen per i dag. Den omsøkt utbygginga er difor vurdert å ha Side 9

12 ubetydeleg/ingen konsekvens (0) for omfanget eller utnyttinga av ferskvassressursar. Andre naturressursar Ved ei utbygging i Øysteseelva vil det planlagde massedeponiet bli lagt inntil ein større lausmasse /grusførekomst. Det er lite aktuelt med uttak av grus i dette området i dag, sidan eit eventuelt uttak fort vil kome i konflikt med viktige jordbruksareal og busetnad, og utbygginga vil difor ikkje medføre negative konsekvensar for omfanget eller utnyttinga av mineral og masseførekomstar. Næringsliv, sysselsetting, tenestetilbod og kommuneøkonomi Ei eventuell utbygging vil ha ein positiv effekt på næringsliv og sysselsetting i anleggsfasen pga. auka etterspørsel etter varer og tenester. Dersom utbygginga vert gjennomført av ein nasjonal entrepenør (totalentreprise) vil potensialet for lokalt næringsliv i anleggsfasen normalt vere i området 8,8 14,4 mill. kr, tilsvarande ca. 4,4 7,2 årsverk. Dersom utbyggjar deler opp utbygginga i mindre pakkar (delentreprise) og satsar på bruk av lokale firma, vil dette potensialet kunne auke til opp mot mill. kr, eller årsverk. I driftsfasen ønskjer tiltakshavar å knytte til seg elektrofagleg personell til arbeid som krev denne kompetansen. Vidare legg grunneigarane sjølve opp til å utføre tilsyn og vedlikehald i eigen regi for arbeid som ikkje er elektrosertifisert. Ein forventar at dette vil medføre noko sysselsetting og lokal verdiskaping. Det er lite som tilseier at utbygginga vil medføre vesentlege negative konsekvensar for eksisterande næringsliv (t.d. reiseliv/turisme). Tabell 3. Direkte kommunale skatteinntekter ved ei utbygging i Øysteseelva. Inntektskjelde Anleggsperioden 1. driftsår F.o.m. 7. driftsår Naturressursskatt Konsesjonsavgift Eigedomsskatt Sum (netto) Den kommunale økonomien i Kvam vil få eit positivt bidrag i form av bl.a. auka skatteinngong i anleggsfasen, samt eigedomsskatt, naturressursskatt og auka inntektsskatt frå fallrettshavarane i driftsfasen. Tabellen over viser direkte kommunale skatteinntekter som følgje av utbygginga. Dei indirekte inntektene i driftsfasen vil avhenge m.a. av økonomien i prosjektet, som igjen vil avhenge av m.a. prisen på straum og grøne sertifikat, og er svært vanskeleg å berekne per i dag. Totalt sett er utbygginga vurdert å ha liten positiv konsekvens (+) for næringsliv, sysselsetting, tenestetilbod og kommuneøkonomi. Friluftsliv, jakt og fiske Verdien av influensområdet til Øystese kraftverk med tanke på friluftsliv varierer mellom øvre og nedre del. Øvre del, dvs. området frå Ørredalsfossen og vidare oppover dalføret, er registrert som eit svært viktig regionalt friluftsområde. Her er det gode forhold for naturoppleving, jakt, fiske og turar til fots og på ski. Ørredalsfossen har, saman med sjølve Fitjadalen og Fitjadalsvatnet, dei største landskapsmessige attraksjonane i influensområdet. Nedstraums Ørredalsfossen er elva lite synleg, og influensområdet er difor smalt. Med liten verdi for jakt og fiske, og liten ferdsel har området ned mot Øystese sentrum og utløpet frå kraftverket liten verdi for friluftslivet både lokalt og regionalt. Ei utbygging vil medføre ein vesentleg reduksjon i vassføringa mellom inntaket og utløpet frå kraftstasjonen. Dette vil redusere Ørredalsfossen sine inntrykksstyrkje noko (sjå figur 5 og 7), men vil ikkje påverke viktige friluftsområde oppstraums (Fitjadalsvatnet) eller nedstraums (anadrom strekning). Det er lite truleg at utbygginga vil ha nokon konsekvens for jaktopplevinga og jaktutbytte i området totalt sett. Dersom anleggsarbeidet pågår i jakttida, så vil ein kunne oppleve at hjortviltet trekkjer vekk frå anleggsområda. Effekten vil sannsynlegvis vere svært lokal og i hovudsak gjelde anleggsfasen. Utbygginga vil heller ikkje påverke fiskemoglegheitene i vassdraget i nemneverdig grad. Konsekvensane for friluftslivet er difor i stor grad knytta til redusert vassføring i Ørredalsfossen. Side 10

13 Totalt sett er utbygginga vurdert å ha liten til middels negativ konsekvens ( / ) for friluftsliv, jakt og fiske i driftsfasen. Oppsummering Tabellen under oppsummerer konsekvensvurderinga for dei ulike temaene/fagområde i anleggs og driftsfasen. Tabell 4. Oppsummering av konsekvensgrad. Tema Samla konsekvensvurdering Anleggsfasen Landskap Middels negativ ( ) Driftsfasen Liten til middels negativ ( / ) Kulturminne og kulturmiljø Liten negativ ( ) Liten negativ ( ) Flora og fauna Liten negativ ( ) Liten til middels negativ ( / ) Fisk og ferskvassøkologi Liten negativ ( ) Liten negativ ( ) Vasskvalitet Liten negativ ( ) Ubetydelig/ingen (0) Støy og luftforureining Liten negativ ( ) Ubetydelig/ingen (0) Jord og skogbruk Ubetydelig til liten negativ (0/ ) Middels positiv (++) Ferskvassressursar Ubetydelig/ingen (0) Ubetydelig/ingen (0) Georessursar (mineral og masseførekomstar) Næringsliv og sysselsetjing Tenestetilbod og kommunal økonomi Ubetydelig/ingen (0) Ubetydelig/ingen (0) Ubetydelig til liten positiv (0/+) Ubetydelig til liten positiv (0/+) Liten positiv (+) Ubetydelig til liten positiv (0/+) Sosiale og helsemessige forhold Ubetydelig/ingen (0) Ubetydelig/ingen (0) Friluftsliv, jakt og fiske Liten negativ ( ) Liten til middels negativ ( / ) Reiseliv Ubetydelig/ingen (0) Liten negativ ( ) VIDARE SAKSGONG Noregs vassdrags og energidirektorat (NVE) handsamar utbyggingssaka. Handsaminga skjer i tre fasar: Fase 1 meldingsfasen Tidlegare har tiltakshavar lagt fram sine planar i ei melding (juli 2010), og gjort greie for kva slag konsekvensutgreiingar dei meinte var nødvendige. Meldinga vart deretter sendt på høyring av NVE. Etter å ha motteke høyringsfråsegner fastsette NVE eit konsekvensutgreiingsprogram. Fase 2 utgreiingsfasen Konsekvensane vart i denne fasen utgreidd i samsvar med det fastsette programmet, og dei tekniske og økonomiske planane vart utvikla vidare. Fasen vart avslutta med innsending av konsesjonssøknad med tilhøyrande konsekvensutgreiing til NVE. Fase 3 søknadsfasen Saka er no i denne fasen. Planlegginga er avslutta, og søknaden med konsekvensutgreiing er sendt til Olje og energidepartementet (OED) ved NVE. Høyring Søknaden vert kunngjort i pressa og lagt ut til offentleg ettersyn. Samstundes vert den sendt på høyring til sentrale og lokale forvaltningsorgan og ulike interesseorganisasjonar, og i tillegg alle som kom med fråsegn til meldinga. Søknaden med konsekvensutgreiing vil vere tilgjengeleg for nedlasting på i høyringsperioden. Alle kan komme med fråsegn. Denne kan du sende via nettsida eller til NVE Konsesjonsavdelinga, Postboks 5091 Majorstua, 0301 Oslo. Høyringsfristen er minimum tre månader etter kunngjeringsdatoen. Føremålet med høyringa av søknaden med konsekvensutgreiing er: Å informere om planane. Å få grunngjevne tilbakemeldingar på om alle vesentlege forhold er tilstrekkeleg utgreidd, jamfør krava i utgeiingsprogrammet. Side 11

14 Å få grunngjevne tilbakemeldingar på om tiltaket bør gjennomførast eller ikkje. Ope møte Å få eventuelle forslag til avbøtande tiltak. I løpet av høyringsperioden vil NVE arrangere eit ope folkemøte der deltakarane vil verte orienterte om saksgongen og utbyggingsplanane. Tidspunkt og stad for møtet vil verte kunngjort på og i lokalaviser. Slutthandsaming Etter at høyringsrunden er avslutta utarbeider NVE si tilråding i saka, og sender den til OED for slutthandsaming. Endelig avgjerd vert teken av Kongen i statsråd. Store eller særleg konfliktfylte saker kan verte lagt fram for Stortinget. I ein eventuell konsesjon kan OED sette vilkår for drift av kraftverket og gje pålegg om tiltak for å unngå eller redusere skadar og ulemper. I følgje vassdragsreguleringslova kan grunneigarar, rettshavarar, kommunar og andre interesserte krevje utgifter til juridisk bistand og sakkyndig hjelp dekt av tiltakshavar, i den utstrekning det er rimeleg. Ved usemje om kva som er rimeleg kan dei leggje saka fram for NVE. Vi anbefaler at privatpersonar og organisasjonar med samanfallande interesser samordnar sine krav, og at kravet om dekning vert avklara med tiltakshavar på førehand. EIGNE NOTATAR Side 12

15

16 MEIR INFORMASJON Høyringsfråsegner og spørsmål om sakshandsaminga kan rettast til: Noregs Vassdrags og Energidirektorat (NVE) Konsesjonsavdelinga Postboks 5091, Majorstua 0301 Oslo Kontaktperson: Jakob Fjellanger Tlf: E post: jfj@nve.no Spørsmål om utbyggingsplanane kan rettast til: Øystese Kraft AS Kontaktperson: Per Rykken Tlf: E post: prsbonde@online.no Konsesjonssøknad og konsekvensutgreiing er utarbeidd av: Multiconsult AS Postboks 265 Skøyen 0213 Oslo