VIERMYR OG AUSTDØLA KRAFTVERK. Austdølvatnet sett mot nord BROSJYRE FOR ORIENTERING OM VIERMYR- OG AUSTDØLA KRAFTVERK

Transkript

1 VIERMYR OG AUSTDØLA KRAFTVERK Austdølvatnet sett mot nord BROSJYRE FOR ORIENTERING OM VIERMYR- OG AUSTDØLA KRAFTVERK November 2010

2 INNLEIING Statkraft er eit statseigd kraftselskap som er Noregs største produsent av elektrisk kraft, og som står for om lag ein tredjedel av vasskraftproduksjonen her i landet. Selskapet legg eit langsiktig perspektiv til grunn for all verksemd for å sikre tilfredsstillande økonomiske resultat, ta vare på naturmiljøet og gje energi til komande generasjonar. For Statkraft er det til ei kvar tid viktig å nytte dei resursane som er til rådvelde på ein best mogleg måte, og samstundes slik at både omsynet til miljø og økonomi vert godt ivareteke. Statkraft fekk konsesjon for utbygging av Eidfjord-Nord med Lang-Sima kraftverk 18. mai Utbyggingsplanane for Viermyr kraftverk og Austdøla kraftverk, som omtales i denne brosjyren, grensar opp til områda for Lang-Sima utbygginga som vart gjennomførd 1974 til Figur 1 Kart over noverande kraftutbygging og kraftleidningar i området 1

3 BAKGRUNN FOR PLANANE Bakgrunn for planane er dels å nytta restpotensiale i Austdølavassdraget nedanfor Rundavatnet, og dels å betra tilhøva for laks og sjøaure med ei monaleg auke av vintervassføringa i nedste del av vassdraget. Produksjon ved dei to kraftverka er førebels rekna til ca 36 GWh/år. Kostnadane er på same vis rekna til ca 130 millionar kroner. Neste Dam Midtre Alternative for plasseringar av Austdøla kraftstasjon Øvre Viermyr kraftverk Figur 2 Kartskisse med påteikning av dei nye anlegga med ulik plassering av Austdøla kraftverk REGULERING AV AUSTDØLVATNET Planane legg til grunn ei regulering av Austdølvatnet frå dagens nivå på kote 907 til kote 912, og vidare ei senking til kote 904. Til saman gjev dette eit magasin på omlag 1,6 mill. m³. Reguleringa inneber at Øvre- og Nedre Austdølvatnet i lag med eit lite ikkje namngjeve vatn vest for Nedre Austdølvatnet, flyt saman og gjev ei felles overflate når vasstand er over kote 907. Reguleringa krev at det vert bygd ein betongdam på om lag 10 m høgde i utløpet frå Nedre Austdølvatnet. I botn av dammen vert det ventil eller luke for og å kunne tappa direkte frå magasinet, når det er naudsynt. 2

4 VIERMYR KRAFTVERK Inntak til Viermyr kraftverk er planlagt i det vesle namnlause vatnet med ei bora sjakt ned til ein ny tunnel. I tunnelen vert det overgang til røyr ut til kraftstasjonen i dagen. Kraftstasjonen vert plassert inn mot fjellet til venstre for brua på Viermyr. Til kraftstasjonen vert det ny permanent veg og ei ny kort 22 kv leidning eller jordkabel. Figur 3 Utløp frå Austdølvatnet Figur 4 Område for Viermyr kraftverk AUSTDØLA KRAFTVERK Inntak til Austdøla kraftverk vert nedanfor Viermyr kraftverk og nedanfor samløp med bekken, som kjem frå Grasbotntjørni ved Langvatnet. Det er vurdert tre alternative plasseringar for kraftstasjonen, alle like ved Austdøla, men med ulik høgde. Med unnatak for dei to nedste alternativa kor røyret over ei kortare strekning mellom kote 520 og kote 430 vert lagt ope i dagen, vert røyret elles anten grave ned eller lagt i tunnel/borehol. For det nedste alternativet er kraftstasjonen plassert noko ovanfor Røykjafossen. Også for Austdøla kraftverk må det byggjast ein ny kort veg og førast fram 22 kv leidning, som og kan leggjast i grøft i den nye vegen. Figur 5 Inntak til Austdøla kraftverk Figur 6 Austdøla kraftverk til høgre i bilde 3

5 FORHOLDET TIL SAMPLA PLAN OG VERNEPLANAR Utbygginga er under grensa på 50 GWh og er difor friteke for handsaming etter Samla Plan. INNGREP I NATUREN For arbeida med dam, inntak og sjakt ved Austdølvatnet trengs det mellombels brakke for kvile/mat, mogleg og for overnatting. Ved dei andre arbeidsstadane på Viermyr og ved stasjonsområdet for Austdøla kraftverk vert det truleg berre brakke for mat og kvile. Alle brakkane vert fjerna når anleggstia er over. Det same vert alle mellombels vegar for tilkomst til inntak og til grøft for trykkleidning. For Austdølvatnet, vert reguleringa på om lag 8 meter. I tillegg til den nye betongdammen ved utløpet,vert dette dei største synelege og varige inngrep ved utbygginga. Heving av vasstand krev og at vegen langs vatnet må hevast over ei lengd på om lag 200 meter. I tillegg til dei teknisk inngrepa,vert det sterkt redusert vassføring på strekninga frå Austdølvatnet ned til Viermyr kraftverk. Tider på året med låg vassføring vert det ikkje anna enn det styresmaktene fastsett som minstevassføring. Det vert i hovudsak same forhold for strekninga frå inntaket til Austdøla kraftverk og ned til kraftstasjonen. Men her får nedste del av strekninga tilførsel frå fleire sidebekker, noko som gjer at verknaden nedover dalen vert mindre. Sprengmassar frå tunnelbygging til Viermyr kraftverk på om lag m³ er i hovudsak tenkt nytta til ny veg langs Austdølvatnet. Masse utover dette vert å leggja i deponi anten ved kraftstasjonen på Viermyr, eller ved gammalt riggområde nedanfor Viermyr. Kraftverka skal koplas til eksisterande 22 kv leidning, som går langs anleggsvegen frå Osa. Tilkoblinga vert truleg gjort med jordkabel langs vegane inn til stasjonane. Frå Austdøla kraftverk og ned må den gamle leidningen oppgraderast for å få ut den nye krafta. På Viermyr vert kraftstasjonsbygning og veg dei synlege inngrepa for Viermyr kraftverk. Inntak for Austdøla kraftverk vert rett nedanfor samløp med bekken, som kjem frå Grasbotntjørni. Det vert støypt ein terskel med ventil eller luke for slepp av vatn. Øvste del av vassvegen vert borehol før overgang til trykkrøyr i grøft. Som nemnd ovanfor, er det tre alternative plasseringar for kraftstasjonen. Alle vert ovanfor lakseførande strekning og ovanfor Røykjafossen. For nedste og mellomste alternativet vert trykkrøyret lagt synleg i dagen over ei særs bratt strekning mellom kote 520 og kote 430. Vidare ned vert grøfta i hovudsak liggjande i eller langs vegen ned til kraftstasjonen. AVBØTANDE TILTAK Som avbøtande tiltak, vert det montert ventilar for slepp av vatn i begge kraftstasjonane. Desse skal opna seg i fall turbinane går til såkalla uønska stopp. Dette for å unngå brå endringar i vassføringa med mogleg stranding av fisk og yngel på lakseførande strekning. Det nye magasinet i Austdølvatnet på om lag 1,6 mill. m³ gjer at noverande vintervassføring kan aukas monaleg med mellom l/s. Dette vil og verta eit viktig tiltak for avbøting av verknad frå tidlegare utbygging. 4

6 MELDING OM IGANGSETT PLANLEGGING OG FORSLAG TIL UTGREINGSPROGRAM Alt i alt har Statkraft vurdert naturinngrepa med bygging av Viermyr kraftverk og Austdøla kraftverk til å vere innafor akseptable verdiar sett i høve til produksjonsgevinst og total samfunnsnytte. Det er og grunngjevinga for at Statkraft nå har sendt melding med forslag til program for utgreiing av konsekvensar, såkalla KUP til Norges Vassdrags- og Energidirektorat (NVE). NVE vil så senda denne på høyring til styresmakter og andre. Det skal og haldast ope informasjonsmøte i regi av NVE. Statkraft tilrår i sitt framlegg til KUP at det vert gjort undersøkingar og skrive rapportar, som gjev svar på desse hovudspørsmåla: Kva vert verknadane for laks og sjøaure? Kva vert verknadane for friluftsinteresse og kulturlandskap? Kva vert verknadane for grunnvatn og vassforsyning i Osa? Kva vert verknadane for nedbørfelt og det biologiske mangfaldet? Vidare inneheld KUP etter Statkraft sitt forslag mellom anna undersøkningar av: Vassføringstilhøve Istilhøve, vasstemperatur og lokalklima Sedimenttransport og erosjon Landskap og friluftsliv Naturmiljø Kulturmiljø og kulturminne Vasskvalitet, vassforsyning og ureining Næringsliv og sysselsetting Fase 1 meldingsfasen Denne brosjyren gjev oversyn over fase 1. Tiltakshavar gjer i meldinga greie for sine planar og kva slags utgreiingar han meiner er naudsynte. Føremålet med meldinga er: å informere om planane å få tilbakemelding på tilhøve, som tiltakshavar bør vurdera i den vidare planlegginga å få kjennskap til moglege verknader og konsekvensar, som bør takast med når det endelege programmet for konsekvensutgreiinga skal utformast. Høyring: Meldinga vert kunngjort i pressa og lagt ut til offentleg ettersyn på heradshuset i Ulvik herad. Samtidig vert den sendt på høyring til sentrale og lokale forvaltningsorgan og ulike interesseorganisasjonar. Meldinga og brosjyren vil være tilgjengeleg for nedlasting på i høyringsperioden. Ein papirversjon kan du få frå tiltakshavar. Alle kan komme med uttale. Denne kan du sende via nettsida på sida til saka, eller til NVE Konsesjonsavdelinga, Postboks 5091 Majorstua, 0301 OSLO. Høyringsfristen er minimum seks veker etter kunngjøringsdatoen. Ope møte: I høyringsperioden vil NVE arrangere eit ope folkemøte, der det vil verte orientert om saksgangen og utbyggingsplanar. Tid og stad for møtet vert kunngjort på og i lokalavisar. VIDARE SAKSGANG Noregs vassdrags- og energidirektorat (NVE) handsamar utbyggingssaka. Handsaminga vert etter reglane om konsekvensutgreiingar i plan- og bygningslova, og skjer i tre fasar: Som avslutning på meldingsfasen, fastsett NVE det endelege konsekvensutgreiingsprogrammet. 5

7 Ifølgje vassdragsreguleringslova kan grunneigarar, rettshavarar, kommunar og andre interesserte krevje utgifter til juridisk bistand og sakkyndig hjelp dekt av tiltakshavar, i den utstrekning det er rimeleg. Ved usemje om kva som er rimeleg, kan dei leggje saka fram for NVE. Vi anbefalar at privatpersonar og organisasjonar med samanfallande interesser samordnar sine krav, og at kravet vert avklara med tiltakshavar på førehand. Retten til å krevje desse utgiftene dekt fordrar at tiltakshavar fremjar ein konsesjonssøknad. Fase 2 utgreiingsfasen I denne fasen blir konsekvensane utgreidd i samsvar med det fastsette programmet, og dei tekniske og økonomiske planane vert utvikla vidare med utgangspunkt i meldinga, fråsegner og informasjon som kjem fram gjennom utgreiingane. Fasen vert avslutta med innsending av konsesjonssøknad med tilhørande konsekvensutgreiing til NVE. Fase 3 søknadsfasen Når planlegginga er avslutta, vil tiltakshavar sende søknaden med konsekvensutgreiing til Olje- og energidepartementet (OED) ved NVE. NVE vil sende saka på høyring til dei same forvaltningsorgan og interesseorganisasjonar som i meldingsfasen, og i tillegg til alle som kom med uttale til meldinga. Ein ny brosjyre vil orientere om vidare saksgang og dei endelege planane som konsesjonssøknaden byggjer på. NVE vil òg arrangera eit nytt ope folkemøte. Etter høyringsrunden vil NVE utarbeide tilråding i saka, og sende denne til OED til slutthandsaming. Endelig avgjerd vert teken av Kongen i statsråd. Store eller særleg konfliktfylte saker kan verte lagt fram for Stortinget. I ein eventuell konsesjon kan OED sette vilkår for drift av kraftverket og gje pålegg om tiltak for å unngå eller redusere skader og ulemper. 6

8 Spørsmål om sakshandsaminga kan rettas til: NVE - Konsesjonsavdelinga Postboks 5091 Majorstua, 0301 OSLO Kontaktperson: Stein Wisthus Johansen, tlf e-post: swj@nve.no Spørsmål om dei tekniske planane kan rettas til: Statkraft Energi AS Postboks 200 Lilleaker, 0216 OSLO Kontaktperson: Ivar Høberg, tlf e-post: ivar.hoberg@statkraft.no