CWD kva betydning kan det ha for forvaltning av hjortedyr?

Transkript

1 CWD kva betydning kan det ha for forvaltning av hjortedyr? Ingunn Hovland & Marthe Tinlund 3. års studentar på husdyrfag produksjon og velferd Nord universitet Steinkjer

2 Kva er CWD? Har fått namnet skrantesjuke på norsk Er ein prionsjukdom som alltid er døydeleg Inkubasjonstid opp til 2 år Opptrer hyppigst hjå dyr i alder 3-5 år The University of Arizona, 2003

3 Forskjell på elg og rein

4 USA og Canada Oppdaga første gong i Wyoming 1967 Er per no påvist i 24 delstatar I USA og 2 provinsar i Canada Overrepresentert hjå hanndyr Predatorar og smitte Karta henta fra Richard Davids

5 Oversikt over spreiing av CWD i Nord-Amerika

6

7

8

9

10

11

12

13

14 Dei fire delprosjekta Vetererinærinstitutte arbeidar med fire delprosjekt: 1. Forskjellar mellom elgtypen og reintypen av CWD 2. Epidemologi (sjukdomsmodelering) 3. Etablere CWD-test for bruk på levande hjortevillt 4. Kartlegging av genetisk sensitivitet hos norske hjortedyr

15 Nordfjella Alle dyr i sone 1 skal tas ut (ca villrein) innan 1. mai 2018 Sone 1 og sone 2 skjillas av rv. 52 Planen er å setje opp eit gjerde for å hindra at dyr frå sone 1 blandar seg med dyr frå sone 2. I sone 2 er det tamrein områder Sone 1 skal brakkleggjast i 5 år Villreinnemnda i Nordfjella har auka kvota på jakta i haust, på eige initiativ Jakta er framskunda til 1. august 2017 Den 8. mai 2017 beslutta Dale (landbruksmenistaren) å iverksettje saneringsprosjektet

16 Spørjeundersøking 26,4 % hadde høyrd om sjukdommen før den kom til Noreg 71,2 % var nøyd med informasjonen dei fekk i forkant av prøvetakinga 27,8 % fekk informasjonen frå Mattilsynet, 19,8 % frå jaktleiar og 18,9 % frå media 30,2 % leverte inn heile hovudet, berre 7,5 % tok prøven sjølv 28,8 % meinte at prøvetakinga ga litt meirarbeid, men 85,8 % er likevel positive til ei ny runde med prøvetaking 41 % av dei spurde meinte at råda om desinfisering av utstyret vart fulgt, 27,4 meinte dei ikkje vart det. Medan 31,6 % meinte råda delvis vart fulgt 50 % trur kanskje eit større utbråt av sjukdommen vil komme, 27,4 % meinar det vil komme, medan 22,6 % trur ikkje at det kjem eit utbråt 79,2 % var nøgd med prosjektet totalt sett

17 Komentarar frå spørjeundersøkinga «Prøvetakinga i Nordfejlla var vellykket. I og med at det var så godt som 100 % innsendte prøvar fra felte dyr etter jakta i Sakna at andre vill og tamreinområder i Sør-Norge tek det like alvorlig. Vonar dette vert realisert under kommande haustjakt og slakt. Samstundes må det påleggast at det vart teke meir prøvar tå andre hjortevilt under haustjakta. Jegarane burde få ein økonomisk kompensasjon for den innsatsen dei gjer utan prøvar har ikkje forskarane noko å forske på. Og sjølvsagt må kjøtt med påvist CWD smitte erstattas med ein fornuftig kilospris» «For lite informasjon om antall smittede dyr samt tiltak for å begrense smittebelastningen for jegere og overføring av smitte til rene soner»

18 «Vi fikk null info. om CWD i forkant av jakta. Det var tilfeldig at dette temaet dukket opp da en på laget hadde lest om sykdommen i jakt og fiske. Det er temmelig graverende og talentløst at informasjonsflyten fra statlige organer har vært så dårlig/ikke eksisterende. Strykkarakter!» «Det vart teke for lite prøvar frå anna hjortevilt til dømes hjort. Prøvesesongen for hjort vart avslutta for tideleg. For få prøvar fra andre villreinområder som Hardangervidda. Må også taka prøver frå tamrein, all tamrein som vart slakta»

19 Hva nå? Michael Miller, forskar, Colorado: «De har mest truleg hatt sjukdommen i år» Petter Bøckmann, Zoolog: «Skulle skutt ut heile stammen i vinter (2016)» Bjørnar Ytrehus, NINA: «Burde byrja på saneringa i vinter (2016)» Det er lite sannsynlig at vi har testet og eliminert de 5 eneste sykdomstilfellene som finnes. I tillegg fanger testen ikke opp dyr som er tidlig i inkubasjonsfasen, så å tro at vi har blitt kvitt problemet er naivt. Likevel tyder resultatene så langt på at prevalensen, altså antall infisert dyr, er rimelig lav, også i Selbu og Nordfjella-områdene, sier Benestad. (sakset fra nationen.no ) Vi erkjenner at vi må få kontroll på sykdommen. Samtidig er det en forsvinnende liten del av dyrene som er syke, trolig ligger antallet et sted mellom fem og førti dyr, sier Dale, som synes det er en vanskelig beslutning. (sakset frå nationen.no )

20 For å sitere forskar Mike Miller som jobbar ved Wildelife research senter i Colorado «Do you have wolves in Norway? You should keep them. Seriously, I wish we had wolves in Colorado» Takk for oss!