Informasjon i samsvar med krava i kapitalkravforskrifta del IX (Pilar 3)

Transkript

1 Informasjon i samsvar med krava i kapitalkravforskrifta del IX (Pilar 3) 31. desember 2013 Innhald 1 Innleiing og føremål med dokumentet Konsolidering Oversikt over dotterselskap, tilknytta selskap m.m Ansvarleg kapital og kapitalkrav Ansvarleg kapital Kapitalkrav Kredittrisiko og motpartsrisiko Definisjon av misleghald og verdifall Metode for berekning av nedskriving Engasjement fordelt på engasjementstype, type motpart og geografiske område Engasjement fordelt på engasjementstype og gjenståande løpetid Misleghald, nedskriving og avsetning på garantiar Endring i nedskrivingar og avsetningar på garantiar Bruk av offisiell rating for kapitaldekningsføremål Sum engasjement og bruk av sikring m.m. ved fastsetjing av kapitalkrav Motpartsrisiko knytt til derivat Eigenkapitalposisjonar Renterisiko Styring og kontroll av risiko Føremål og prinsipp for ICAAP Styring og kontroll av einskilde risiko Ordningar kring godtgjersle i banken Endringslogg for malen: Versjon nr. Kva Dato 1.1 Kapittel 6 oppdatert i tråd med endring i ICAAP mal a Etablering av dokument Godkjent i styret i Vik Sparebank Endring i kapittel 3. Kapittel 6 og 7 har bytt plass a Pilar III dokument godkjent i styret i Vik Sparebank Inkludert avsnitt om godtgjersle. Endring kap a Pilar III dokument godkjent i styret i Vik Sparebank b Pilar III dokument godkjent i styret i Vik Sparebank c Div. endringar + Pilar III dokument godkjent i styret i Vik Sparebank

2 1 Innleiing og føremål med dokumentet Føremålet med dette dokumentet er å oppfylla krava til offentleggjering av finansiell informasjon etter kapitalkravføreskrifta del IX (pilar 3). Alle tal i dokumentet er per 31. desember 2013 med mindre anna går fram av teksten. Banken nyttar standardmetoden ved berekning av kapitalkrav for kredittrisiko. Dette vil seia at det vert brukt standardiserte risikovekter vedtekne av styresmaktene ved berekning av kapitalkravet. For berekning av kapitalkrav for operasjonell risiko vert basismetoden nytta som gjer at kapitalkravet vert berekna i forhold til inntekt siste tre år. Banken har ikkje handelsportefølje for obligasjonar og bereknar derfor ikkje kapitalkrav for marknadsrisiko. 2 Konsolidering 2.1 Oversikt over dotterselskap, tilknytta selskap m.m. Vik Sparebank har ikkje dotterselskap. Vik Utvikling as vart skipa i 2011, der Vik Sparebank eig 50% og BAG Invest AS 50%. Føremålet med selskapet er etablering eller ta del i investeringar på ein forretningsmessig måte som har som føremål å styrka og gi ei positiv utvikling i heile Vik Kommune. Utviklingsselskapet har vore engasjert i ny molo/flytebrygge med byljedempar i samarbeid med Vik Båtforening. Selskapet fekk først i 2012 omsetnad og aktivitet som var av noko omfang med ein omsetnad på kroner 2,4 mill. og eit resultat i balanse. Aksjekapitalen i firma er på pålydande kroner 0,5 mill. og innbetalt sum inkl. overkurs er kroner 2,0 mill. 2

3 3 Ansvarleg kapital og kapitalkrav 3.1 Ansvarleg kapital Vik Sparebank har ein ansvarleg kapital som er basert på kjernekapital, dvs. sparebank- og gåvefondet. ANSVARLEG KAPITAL Kjernekapital: (i tusen kr) 2013 (i tusen kr) 2012 Sparebankfondet Gåvefond Frådrag i kjernekapitalen: - Overfinansiering av pensjonsforplikting (sum -28%) Goodwill og andre immaterielle aktiva Kjernekapital: Tilleggskapital: Frådrag i tilleggskapitalen: Ansvarleg kapital i andre finansinstitusjonar utover 10% Tilleggskapital TELJANDE ANSVARLEG KAPITAL I VIK SPAREBANK Kapitalkrav Tabellen nedanfor viser kapitalkrav for kredittrisiko fordelt på dei einskilde engasjementkategoriane slik dei er definert i kapitalkravforskrifta. I tillegg vert det vist til kapitalkrav for motpartsrisiko og operasjonell risiko og samla kapitalkrav. MINIMUMSKRAV ANSVARLEG KAPITAL Kredittrisiko standardmetoden Berekningsgrunnlag Berekningsgrunnlag Lokale og regionale styresmakter Institusjonar Føretak Massemarknad Pantesikring fast eigedom Forfalne engasjement Obligasjonar med fortrinnsrett (OMF) Øvrige engasjement Sum berekningsgrunnlag og kapital for kredittrisiko Marknadsrisiko 0 0 Operasjonell risiko Minimumskrav diverse risiko Frådrag i tilleggskapitalen MINIMUMSKRAV ANSVARLEG KAPITAL OVERDEKNING I HØVE MINSTEKRAVET TIL KAPITALDEKNING ANSVARLEG KAPITAL I PROSENT 20,10% 19,24 % 3

4 4 Kredittrisiko og motpartsrisiko 4.1 Definisjon av misleghald og verdifall Misleghaldne engasjement: Eit engasjement er misleghalde når kunden ikkje har betalt forfallen termin innan 90 dagar etter forfall, eller når overtrekt rammekreditt ikkje er ordna innan 90 dagar etter at kreditten vart overtrekt. Tapsutsette engasjement: Tapsutsette lån er lån som ikkje er misleghaldne, men der kunden sin økonomiske situasjon sannsynleg gjer at tap kan koma på eit seinare tidspunkt. Verdifall/nedskriving: Utlån og garantiar vert vurdert etter Forskrift om regnskapsmessig behandling av utlån og garantiar i finansinstitusjonar av Utlån vert målt ved fyrstegangs balanseføring til verkeleg verdi (lånesum som er overført til kunden). Ved seinare måling vert utlån vurdert til amortisert kostnad fastsett ved bruk av effektiv rentemetode, som forenkla kan seiast å vera utlånet sin balanseførte verdi ved fyrstegangs måling justert for mottekne avdrag og eventuell nedskriving for tap. Dersom det føreligg objektive bevis for at eit utlån eller ei gruppe av utlån har verdifall, føretek ein nedskriving for verdifallet. Banken har utarbeidd eigne retningslinjer for nedskriving for tap på utlån og garantiar. Retningslinjene omhandlar hovudsakeleg fyljande dimensjonar: Personmarknad/bedriftsmarknad Vesentlege/uvesentlege engasjement * Grenseverdi personmarknad: 1,0 mill. kroner * Grenseverdi bedriftsmarknad: 0,5 mill. kroner Misleghaldne/ikkje misleghaldne engasjement Risikoklassar Vilkåra for berekning av nedskrivingar på individuelle utlån er at det føreligg objektive bevis for verdifall. Objektive bevis på at eit utlån har verdifall inkluderar, ifølge utlånsforskrifta, observerbare data banken har kjennskap til om fyljande tapshending: a) Vesentlege finansielle problem hjå debitor. b) Betalingsmisleghald eller andre vesentlege kontraktbrot. c) Innvilga utsetjing av betaling eller ny kreditt til betaling av termin, avtalte endringar i rentesatsen eller andre avtalevilkår som fylje av finansielle problem hjå debitor. d) Det vert sett som sannsynleg at debitor vil inngå gjeldsforhandling, anna finansiell restrukturering eller at buet til debitor vert teke under konkurshandsaming. 4

5 4.2 Metode for berekning av nedskriving Sum for nedskriving vert berekna som skilnaden mellom balanseført verdi og noverdien av estimerte framtidige kontantstraumar. I noverdiberekninga vert det nytta løpande effektiv rente. Ved berekning av dei framtidige kontantstraumar vert tryggleiken vurdert til pårekna salspris fråtrekt salskostnad. Identifiseringa av tapsutsette engasjement tek hovudsakeleg utgangspunkt i tapshendingar som føreligg på balansedagen, men objektive bevis på manglande framtidig oppgjersevne hjå debitor vert også vurdert. Banken føretek kvartalsvise vurderingar av vesentlege engasjement med tanke på individuelle og gruppevise nedskrivingar. Nedskriving på gruppe av utlån vert føreteke dersom det føreligg objektive bevis for verdifall i den aktuelle utlånsgruppa. Banken har delt inn utlåna i grupper med tilnærma like risikoeigenskapar med omsyn til debitor si evne til å betale ved forfall. Fyljande risikogruppe vert nytta (for offentleggjering): Personkundar Næring Offentleg Verdifall for gruppe av utlån vert rekna som prosentdelar av brutto utlån etter frådrag for individuelle nedskrivingar, avhengig av risikogruppe og risikoklasse. 4.3 Engasjement fordelt på engasjementstype, type motpart og geografiske område Matrisa viser samla engasjement etter individuelle nedskrivingar fordelt på engasjementstype, type motpart og geografiske område. Engasjement 1 fordelt på ulike engasjement, geografiske område og ulike motparter (sum i tusen kroner) Utlån og garantiar fordelt etter sektor og tap: Type motpart Utlån og krav Unytta ramme Garantiar Sum Personmarknad Næringsliv Stat/kommune - - Eika BoligKreditt AS Andre finansinstitusjonar Sum Vik kommune Andre delar av Noreg Gjennomsnitt Etter individuelle nedskrivingar 2 Snitt av inngåande og utgåande balanse siste år 3 Finansinstitusjonar ligg her, t.d. Norges Bank og vår oppgjersbank Dnb. 5

6 4.4 Engasjement fordelt på engasjementstype og gjenståande løpetid Matrisa viser sum for ulike engasjementstypar fordelt på løpetid. NOTE 9. RESTERANDE LØPETID PÅ DIVERSE EIGNELUTAR OG GJELDSPOSTAR (i heile 1.000) Inntil Frå 3 Frå 1 år mnd. Resterande løpetid ---> 3 mnd. til 1 år til 5 år Over 5 år Diverse eignelutar: Innskot i og utlån til andre finansinstitusjonar Utlån Obligasjonar, rentefond Diverse gjeldspostar: Lån og innskot frå andre norske finansinstitusjonar Innskot frå kundar Kasse-, drifts-, brukskreditt og byggjelån o.l. er vurdert som utlån 3-12 mnd. 4.5 Misleghald, nedskriving og avsetning på garantiar Matrisa viser misleghaldne utlån og individuelle nedskrivingar på utlån samt avsetning på garantiar fordelt på type av motpart og geografisk område. Misleghald, nedskrivingar og avsetningar på garantiar (sum i tusen kroner) Type motpart Misleghaldne engasjement Engasjement med nedskrivingar Samla nedskrivning1 Resultatførte nedskrivningar1 Garantiar med siste år avsetning2 Avsetningar på garantiar Personmarknad Næringsliv Offentleg Sum Vik kommune Rest Noreg Kun individuelle nedskrivingar 2 Samla garantisum der der er føreteke avsetning 4.6 Endring i nedskrivingar og avsetningar på garantiar Tal i 1000 kr. Utlån til og krav på kundar Total Utlån til og krav på kundar Garantiansvar Garantiansvar Total Individuelle nedskrivingar Periodens konstaterte tap med tidl. individuelle nedskr Auka individuelle nedskrivingar i perioden Nye individuelle nedskrivingar i perioden Tilbakeføring av individuelle nedskrivingar i perioden = Individuelle nedskrivingar Endringar i nedskriving på grupper av utlån siste år (sum i tusen kroner) Inngåande balanse /- Nedskrivingar på grupper av utlån i perioden 0 Utgåande balanse

7 Endringar i tapsavsetjingar i perioden (tal i 1000 kr) Endring i individuell nedskriving i perioden Endring i gruppevise nedskrivingar i perioden Inntektsføring av gruppevise nedskrivingar til eigenkapital\skatt Konstaterte tap i perioden som det tidlegare år er avsett individuelle nedskrivingar for Konstaterte tap i perioden som det tidlegare år ikkje er avsett individuelle nedskrivingar for Inngått i perioden på konstaterte tap i tidlegare periodar Tapskostnad i perioden Bruk av offisiell rating for kapitaldekningsføremål Etter standardmetoden vil kapitalkravet kunne avhenge av motparten sin offisielle rating. Offisiell rating vil i liten grad være aktuelt for banken sine lånekundar, men kan være aktuelt for utstedar av verdipapir som banken plasserar i. I så fall er det rating frå Standard & Poor's, Moody's og/eller Fitch som er aktuelle. Vik Sparebank har per rapporteringstidspunkt ingen engasjement der ratinga påverkar kapitaldekninga. 4.8 Sum engasjement og bruk av sikring m.m. ved fastsetjing av kapitalkrav Matrisa viser samla engasjement før og etter at det er teke omsyn til sikring samt sum engasjement som er fråtrekt den ansvarlege kapitalen. Engasjement og bruk av sikring m.m. ved fastsetjinga av kapitalkrav (sum i tusen kroner) Engasjementskategori Engasjement før sikring Engasjement etter sikring Fråtrekt den ansvarlege kapital Nytta ratingbyrå Del sikra med pant 1 Del sikra med garantiar 1 Statar og sentralbankar ingen 0 % 0 % Lokale og regionale styresmakter 0 0 ingen 0 % 0 % Offentleg eigde føretak 0 0 ingen 0 % 0 % Multilaterale utviklingsbankar 0 0 ingen 0 % 0 % Internasjonale organisasjonar 0 0 ingen 0 % 0 % Institusjonar ingen 0 % 0 % Føretak ingen 0 % 0 % Massemarknadsengasjement 0 0 ingen 0 % 0 % Engasjement med pantesikring i bustad ingen 85 % 0 % Forfalne engasjement ingen 85 % 0 % Høgrisikoengasjement 0 0 ingen 0 % 0 % Obligasjonar med fortrinnsrett ingen 0 % 0 % Partar i verdipapirfond ingen 0 % 0 % Andre engasjement ingen 0 % 0 % Sum ) Her vert det kun teke omsyn til garantiar og pant som har betyding for berekning av kapitalkrav. Andel er rekna av engasjement før sikring. 7

8 Hovudtypar av pant som vert nytta for kapitaldekningsføremål er pant i bustad og fritidseigedom. Garantiar har i liten grad innverknad for kapitaldekninga. I nokre tilfelle nyttar ein garantiar frå bankar eller regionale styresmakter. Vik Sparebank nyttar seg ikkje av kredittderivat. Banken tek ikkje motrekning av eksponeringar i eller utanfor balansen ved berekning av kapitalkrav og kredittrisiko. Verdivurdering av sikring tek utgangspunkt i marknadsverdien til sikringa. Sikringsobjekt som er ukjende for oss, skal dokumentera sin verdi gjennom offentleg takst. På eigedomar i vår primærmarknad nyttar vi, i tillegg til offentleg takst, banken sin eigen marknadskunnskap ved fastsetting av verdi. Verdivurdering av bustadeigedomar vert oppdatert ved vesentlege endringar i marknaden og minst kvart tredje år. Det vert teke omsyn til konsentrasjonsrisiko i banken sin ICAAP. Dette skjer med ulike typar av sikring som eksplisitt ikkje vert tilordna kapitalbehov. 4.9 Motpartsrisiko knytt til derivat Samla engasjement der det vert berekna kapitalkrav for motpartsrisiko utgjorde NOK 0 mill. (engasjement før sikring og konverteringsfaktor). Vidare omtale av dette er difor ikkje gjort. 5 Eigenkapitalposisjonar Aksjar, partar og eigenkapitalbevis vert normalt delt inn i tre porteføljar: Handelsportefølje, øvrige omløpsmidlar og anleggsmidlar. Vik Sparebank har klassifisert eigenkapitalposisjonane som øvrige omløpsportefølje og anleggsportefølje. Det er i inneverande år ikkje føreteke endringar i dei nytta rekneskapsprinsipp. Omløpspostane er ordinære postar der intensjonen er å realisera kortsiktige vinstar på kurssvingingane, sjølv om dette ikkje er framtredande. Postane vert difor verdsett til marknadsverdi. Alle papir i denne porteføljen er børsnoterte, og børskursen per er derfor lagt til grunn som marknadsverdi. Anleggspostane, det vil sei postar berekna til varig eige eller bruk, er vurdert til det lågaste av kostpris og verkeleg verdi. Berekninga av verkeleg verdi er basert på informasjon om føretaket sine framtidige kontantstraumar, soliditet og framtidsutsikter. Nedskriving blir føreteke når verkeleg verdi er lågare enn kostpris og verdinedgangen skuldast forhold som må reknast å ikkje vere av forbigåande karakter. Nedskrivingane vert reversert når grunnlaget for dei ikkje lenger er vurdert å vere til stades. Pr utgjorde akkumulerte nedskrivingar for øvrige omløpsportefølje kr ,- ei positiv kursendring siste år på kr Anleggspostane hadde også nedskrivingar i 2013 på kr Vi praktiserar ikkje årleg verdisetting av anleggsaksjar m.a. sidan ingen av papira er børsnoterte, og det at i pilar 3 vert denne behaldninga omtalt som strategiske føremål. Matrisa under viser eigenkapitalposisjonar fordelt etter om dei vert plassert for vinstføremål eller strategisk føremål. Matrisa viser også type verdipapir og bokført verdi, 8

9 verkeleg verdi, realisert vinst/tap siste år og kor mykje av dette som er medrekna iht. kjernekapital og tilleggskapital. Eigenkapitalposisjonar Sum i tusen kroner Aksjar og andelar - vinstføremål Realisert vinst/-tap i Bokført verdi Verkeleg verdiperioden Urealisert vinst/-tap Av dette medrekna i kjernekapital 1 Av dette medrekna i tilleggskapital 1 - børsnoterte aksjar andre aksjar og andelar Aksjar og andelar - strategisk føremål - børsnoterte aksjar andre aksjar og andelar "Av dette" siktar til urealisert vinst/tap 6 Renterisiko Vik Sparebank har identifisert fyljande område med renterisiko: Utlån til kundar/andre bankar Renteberande plasseringar i verdipapir Innskot frå kundar Anna renteberande gjeld Eventuelle derivat Renterisiko på utlån til kundar oppstår i samband med både flytande- og fastrentelån. I samsvar med finansavtalelova (gjeldande for privatpersonar) har banken ein varslingsfrist på 6 veker før ein eventuell renteauke på utlån kan setjast i verk. I renterisikomålingane betraktar difor banken utlån med flytende rente på same måte som fastrenteutlån (6 veker fastrente), men med ein svært låg durasjon (0,10). Fastrenteutlån har ein mykje høgare durasjon. Banken nyttar ikkje renteswappar for å styre renterisikoen på fastrenteutlån, dette sidan samla fastrenteutlån er under den vedtekne ramma for sikring med renteswap som er på maksimalt NOK 10 mill. For utlån til andre bankar vil renterisiko berre vere knytt til fastrenteutlån/-plasseringar. Banken sine plasseringar i renteberande verdipapir består hovudsakeleg av papir med flytande rente som vert regulert kvartalsvis. Frå vår meklar mottek vi månadleg kurs- og renterisikooversikt som inngår i banken sin styring av renterisiko. Renterisiko knytt til kundeinnskot oppstår også i tilknytting til både flytande og fastrenteavtaler. Når det gjeld kundeinnskot er varslingsfristen i finansavtalelova nyleg auka til minst 8 veker ved rentenedgang og 14 dagar ved renteauke. Renterisikoen på innskot med flytande rentevilkår er difor betrakteleg lågare enn den tilsvarande risikoen på utlån. Renterisikoen knyta til fastrenteinnskot er normalt høgare, men f.t. har ikkje banken nokon avtale på dette. (Her er det normalt med rentebindingsperiodar frå 3 12 månader. På grunn av den relativt korte bindingstida ville det ikkje vore naturleg å nytta renteswapper her). Vik Sparebank har ikkje teke opp verdipapirgjeld. Heile summen på kr 70 mill. i anna renteberande gjeld som er innlån frå Kredittforeningen for Sparebankar har flytande renta knytt til 3 månaders NIBOR og 9

10 dermed hyppige rentejusteringar. I periodar der det vert inngått renteberande gjeld med fast rente, vil det verta vurdert om det er nødvendig med renteswap. Banken måler renterisikoen ved at det vert berekna ein snitt durasjon (tid til neste renteendring) for dei ulike renteberande postane. Durasjonen vert nytta så til å simulere betydinga av ein auke eller reduksjon i rentenivået på 1 %-poeng. Renterisikoen vert styrt etter vedtekne rammer og avgrensingar (hovudsakeleg basert på forvaltningskapitalen sine avgrensingar) i fylgjande policyar: Risikopolicy Marknadspolicy Renterisikoberekningar vert rapportert månadleg til styret. Renterisiko Renterisiko i tusen kroner Eignelutar Utlån til kundar med flytande rente Utlån til kundar med rentebinding -131 Renteberande verdipapir -241 Andre renteberande eignelutar - Gjeld Innskot med rentebinding 7 Andre innskot Verdipapirgjeld Andre renteberande gjeld 87 Utanom balansen Renterisiko i derivat - Sum renterisiko -138 Banken har ikkje renterisiko i utanlandsk valuta. 7 Styring og kontroll av risiko 7.1 Føremål og prinsipp for ICAAP ICAAP (Internal Capital Adequacy Assessment Process) er banken sin eigen prosess for å vurdere banken sitt kapitalbehov. Denne vurderinga av kapitalbehovet skal være framtidsretta, og dette inneber at kapitalbehovet skal vurderast i forhold til banken sine noverande og framtidige risikoprofil. Det er difor eit overordna prinsipp at banken i tillegg til å berekna behovet ut frå noverande eksponering (eventuelt ramme), også må vurdera kapitalbehovet i ljos av planlagt vekst, eventuelle vedtak om strategiske endringar, m.m. Ved berekning av samla kapitalbehov (for alle risikoane) kan det argumenterast for at dei ulike risikoane ikkje vil materialisera seg samtidig, og at det derfor eksisterer diversifikasjonseffektar som inneber at det samla kapitalbehovet er lågare enn summen av kapitalbehovet for dei einskilde risikoane. Banken har valt å leggja ein konservativ tilnærming til grunn, og ser difor vekk frå slike effektar. 10

11 Med risikotoleranse forstår vi storleiken på den risiko banken er villig til å ta i sitt virke for å nå sine mål. Risikotoleransen kjem til uttrykk i rammeverket for virket, herunder avgrensing i vedtekter, policy, fullmakt, retningslinjer og rutinar. For nokre av risikoane er det vanleg å fastsetja kvantitative avgrensingar på risiko, til dømes kvantitative rammer for marknadsrisiko, rammer for store engasjement, rammer for eksponering mot einskildbransjar osv. For andre risikotypar er det meir naturleg å nytta kvalitative avgrensingar. Slike avgrensingar angir kor langt ein er villig til å strekke seg på einskildrisikoar, og representerar difor ei forklaring av risikotoleransen for desse einskildrisikoar. Banken sin risikotoleranse er forsøkt reflektert i kapitalbehovet som vert berekna for kvar einskild risiko. Banken stresstestar effekten på kapitaldekninga av eit alvorlig økonomisk tilbakeslag/nedgangskonjunktur. I tillegg gjennomfører banken ein «omvendt» stresstest. I ein slik stresstest bestemmer banken først kva kapitaldekning som er så låg at banken risikerer å bli satt under administrasjon og/eller overtatt. Deretter simulerer banken med ulike kombinasjonar av parameterverdiar som i sum gir det resultat ein har bestemt. Hensikta med ein slik omvendt stresstest er å gi banken ytterligare kunnskap om kor mye som skal til før banken si kapitaldekning fell under eitt kritisk nivå. Banken gjennomfører også eigne stresstestar av marknadsrisiko og likviditetsrisiko. Banken har vedteke eit minimumsnivå for kapital som skal avspegla banken sin samla risikotoleranse. Vurderinga er basert på berekna kapitalbehov, offentlege krav og forventingane til marknaden. Det er etablert eit sett av handlingsregler, der det kjem fram kva tiltak som skal i verk setjast ved ulike nivå av faktisk kapital. Styret har godkjent utforming og metodeval for kapitalvurderinga og stresstestar. Administrasjonen gjennomfører dei relevante vurderingar og berekningar og legg fram dette for styret. En slik gjennomgang vert gjort minst éin gang per år. Banken sin interne kapitalbehovsvurdering inneberer en analyse og berekning av kapitalbehov for ulike risiko ved hjelp av ulike metodar: Kredittrisiko Marknadsrisiko Operasjonell risiko Konsentrasjonsrisiko Eigedomsprisrisiko Likviditetsrisiko Forretningsrisiko Omdømmerisiko Strategisk risiko Systemrisiko Restrisiko 11

12 7.2 Styring og kontroll av einskilde risiko I det fyljande vert det gitt ein gjennomgang av banken si handtering av dei einskilde risiko. Vik Sparebank er ein liten bank. Det er difor eit overordna mål for styret at banken sin risiko for kredittpolicyen er forsvarleg. Banken har utarbeida eige regelverk som er med på å avgrensa og styra finansiell risiko. Finansiell risiko vert delt inn i kredittrisiko, likviditetsrisiko og marknadsrisiko. Marknadsrisikoen er vidare delt opp i renterisiko, valutarisiko og aksjekursrisiko. Nedanfor fylgjer ei forklaring av dei ulike typar riskar, og korleis banken handterar dei. Risikostyringsfunksjonen er organisert som ein integrert del av internkontrollen til banken. Ansvarleg avdelingsleiar førestår her avviksrapportering til banksjef, som i neste omgang rapporterar vidare til styret i banken i dei situasjonar der det er påkravd. Kredittrisiko Kredittrisiko vert definert som risiko for tap knyta til at kundar eller andre motpartar ikkje kan gjere opp for seg til avtalt tid og i samsvar til skrivne avtalar, og at motteken sikring ikkje dekke uteståande krav. Denne risiko knyte seg normalt til større nærings- og privatengasjement, men også til plasseringar som banken gjer i verdipapir. Våre vedtekne regelverk/fullmakter både i kreditthandbok og for plasseringar i verdipapir gir klare avgrensingar i volum og krav til sikring. Heile 80% av våre samla utlån til kundar var sikra innafor 80% av forsvarleg verdi i fast bustadeigedom ved siste årsskiftet. Under 1% av våre utlån var ikkje sikra, og dette er små lønskontokredittar og lån. Obligasjonsporteføljen til banken er kjøpt for både å sikra likviditetsbuffer samt betre avkastning, og var ved årsskiftet bokført til kr 172,1 mill. Dette er ein kraftig auke siste året, men auken har hovudsakleg skjedd gjennom rentefond. Plasseringa i rentefonda reduserer kredittrisikoen for banken. Størstedelen av våre individuelle obligasjonar som normalt er pålydande kr 5 mill. pr. papir, er i obligasjonar med fortrinnsrett (OMF), kraftobligasjonar, men også i industri. Det er liten eller middels risiko i rentefond- og obligasjonsporteføljen. Individuelle obligasjonar og sertifikat er vurderte til lågaste verdi av kostpris og marknadsverdi. Verdien er vurdert etter porteføljeprinsippet, dvs. at heile verdipapirporteføljen vert vurdert under eitt. Obligasjonar vert skrivne ned i den grad det er usikkert om dei vert innfridde. Både person- og bedriftskundane vert risikoklassifiserte. Risikoklassifiseringssystemet gjer banken betre i stand til å berekna og styre risiko innafor utlånsområdet. Personkundane vert klassifiserte ut frå sikring, styring og betalingsevne. Næringskundane vert fyrst analysert i forhold til siste årsrekneskap. Deretter vert det teke omsyn til realisasjonsrisikoen, det vil seia kor stor del av engasjementet som eventuelt ikkje er sikra ved pant. På grunnlag av rekneskapsanalysen, styringa og sikringa får næringskundane tildelt ein risikoklasse. Både person- og næringskundar blir delt inn i fem risikoklassar, A til E: I praksis vil dette seia: Låg risiko, normal risiko, høg risiko og problemengasjement. Styret får årleg ein gjennomgang av alle engasjement over ein viss storleik, samt av alle utsette engasjement uansett storleik regelmessig gjennom året. 12

13 Marknadsrisiko Marknadsrisiko vert definert som risiko for tap i marknadsverdiar knytt til porteføljar av finansielle instrument som følgje av svingingar i aksjekursar, valutakursar, renter og råvareprisar. Aksjekursrisiko handlar om risiko i forhold til aksjar, eigenkapitalbevis, aksjefond og pengemarknadsfond. Desse vert delt inn i handelsportefølje, øvrige omløpsmidlar og anleggsmidlar. Vik Sparebank har kun papir i øvrige omløps- og anleggsmidlar. Øvrige omløpsporteføljen består av aksjar og eigenkapitalbevis der banken har plassert deler av sin overskotslikviditet. Storleiken på og kursutviklinga for denne behaldninga inngår i den månadlege rapporteringa til styret i banken. Anleggsbehaldninga er stort sett aksjar i strategiske selskap. Aktiviteten innan verdipapirmarknaden dvs. kjøp, sal og innløysing ved forfall av obligasjonar og sertifikat var lik null i Men vi har gjennom året kjøpt oss kraftig opp i rentefond som no utgjer over kr 122 mill. av samla portefølje kr 172 mill. Vår plasseringspolitikk vert styrt av eigne reglar fastsett av styret, og det er gitt klare fullmakter og volumavgrensingar på området. Valutarisikoen til banken er minimal, sidan vi ikkje handlar med valuta utover kjøp og sal av reisevaluta til våre kundar. Vår hovuddatasentral, SDC ligg i Danmark, og fakturaen frå dei er i danske kroner, noko som gir kurssvingingar, som dermed påverkar datakostnaden. Operasjonell risiko Operasjonell risiko vert definert som risikoen for tap som skuldast utilstrekkelege eller sviktande interne prosessar, svikt hjå menneske og i system eller eksterne hendingar. Tapet kan vera forårsaka av både bevisste og ubevisste handlingar/hendingar. Operasjonell risiko vert ei form for restrisiko som ikkje vert dekka av dei andre risikoområda. Risikoen vert styrt ved at det vert teke fortløpande kontrollar med utgangspunkt i banken sin etablerte rutine for internkontroll. Avdekka avvik vert rapportert løpande via/frå avdelingsleiar til banksjef, som i einskilde situasjonar rapporterar vidare til styret i banken. Konsentrasjonsrisiko Konsentrasjonsrisiko vert definert som risiko for tap som fylje av konsentrasjon om: Einskildkundar Einskilde bransjar Geografiske område Vik Sparebank har eitt stort engasjement som utgjer meir enn 10% av eigenkapitalen. Dette er svært godt pantesikra, slik at vi ikkje har berekna risikotillegg på desse Desse store engasjement som er svært sikre engasjement, vert årleg saman med andre større engasjement gjennomgått. Vik Sparebank har bedrifter i sitt nærområde som er konjunkturutsett. I vår marknad har vi vurdert ei bedrift som hjørnesteinsbedrift, men sjølve bedrifta har ikkje Vik Sparebank som hovudbanksamband. Vik Sparebank har omlag 59% av sine utlån gjennom eigen balanse primærområdet Vik kommune. Viktigaste marknaden utanfor kommunen er Bergen og Oslo. Dette gir samla ei god risikospreiing. Heile 68% av låna gjennom Eika Boligkreditt as er utanfor innvilga til kundar utanfor Vik kommune. Denne risiko vert vurdert årleg. 13

14 Eigedomsprisrisiko Denne risikotypen vert definert som risiko for uventa verdifall på eigedomane til banken eller portefølje av eigedomsinvesteringar, eller uventa tap på lån til dotterselskap som er eigedomsselskap (ofte er eigedomsmassen skilt ut i eigne dotterselskap). Eigedomsprisrisiko knyta til utlån til eigedomssektoren eller eigedelar som sikring vert dekka under kredittrisiko og konsentrasjonsrisiko. Vik Sparebank har redusert eigedomsmassen betydeleg i 2013, men vi har framleis relativt mykje eigedom. Banken har 100% eigarskap av bankbygget (kr 4,1 mill), om lag 70% av forretnings-/handelssenteret Vikjatunet (kr 4,8 mill.), 100% av einebustad under opp gradering/påbygging (kr 4,0 mill.) og 4 leilegheiter i Gamlebanken (bokført til kr 6,9 mill.). Gamlebanken var i mars 2013 ferdig om- og påbygd frå nærings- til leilegheitsbygg der 10 av 14 leilegheiter er selde. Samla bokført alle eigedomar kr 20,7 mill. Den bokførde verdisettinga av bygningsmassen er vurdert som låg og risikoen for verdifall er difor også liten. Denne risiko vert vurdert årleg. Likviditetsrisiko Likviditetsrisiko vert definert som risiko for at ein bank ikkje klarar å oppfylla sine plikter og/eller finansiera auke i eignelutar utan at det oppstår vesentlege ekstrakostnader i form av prisfall på eignelutar som må realiserast, eller i form av ekstra dyr finansiering. Nivået på den ansvarlege kapitalen i banken vil vera ein sentral føresetnad for å kunne tiltrekka seg nødvendig funding til einkvar tid. Vik Sparebank har f.t. svært god likviditet m.a. sidan innskotsauken har vore god og det at våre utlån har hatt avlastning gjennom formidling til Eika Boligkreditt as. Likviditeten til banken er i hovudsak plassert i Noregs Bank, Dnb (oppgjersbank), obligasjonar og men hovudsakleg rentefond siste året. Samla utgjorde likviditetsreserven kr 261 mill. inkl. kontantar (auke frå 117 mill. i 2012). I tillegg kjem trekkrettane til banken. Styret vurderar likviditetssituasjonen til banken som svært god. Denne risiko vert vurdert årleg. Forretningsrisiko Forretningsrisiko vert definert som risiko for uventa inntektssvingingar ut frå andre forhold enn kredittrisiko, marknadsrisiko og operasjonellrisiko. Risikoen kan opptre i ulike forretnings- eller produktsegment og vera knytt til konjunktursvingingar og endra kundeåtferd. Denne risiko vert vurdert årleg. Omdømmerisiko Omdømmerisiko vert definert som risiko for svikt i innteninga og kapitaltilgang på grunn av sviktande tillit og omdømme i marknaden, dvs. hjå kundar, motpartar, eigar og styresmakter. Denne risiko vert vurdert årleg. Strategisk risiko Strategisk risiko vert definert som risiko for uventa tap eller sviktande inntening i forhold til prognosar knytt til vekstambisjonar, innpass i nye marknader eller oppkjøp. Vik Sparebank vurderar risiko som moderat for sviktande inntening i forhold til prognosar knytt til: Vekstambisjonar Innpass i nye marknader Felles finansdriftsløysingar Styresmaktene sine reguleringsoperasjonar av finansnæringa Resultatet av utviklinga kan vera at banken må gjera grep for å tilpassa seg dei endra rammevilkåra. 14

15 Systemrisiko Systemrisiko for Eika-bankane kan vera med problem hjå andre (større) bankar som kan smitte over på den einskilde Eika-bank. Dette kan bestå i - fallande verdiar på verdipapirportefølje - vanskeleg å få tak i likviditet plassert i andre banker - vanskeleg å få funding på normale vilkår - DNB som oppgjersbank ikkje er i stand til å gjennomføre oppgjer gjennom dagen. Alt dette kan utgjøre en systemrisiko dersom andre bankar får problem. Ovannemnte risiko vil dels være dekka opp ved kapitalbehovsvurdering av likviditets- og kredittrisiko. For Vik Sparebank som ein liten aktør i den norske marknaden, vil det etter det vi forstår ligge små forventningar frå styresmaktene om at det er behov for å holde kapital knytt til systemrisiko. Restrisiko Ingen restrisiko av betyding er registrert. 7.3 Ordningar kring godtgjersle i banken Banken har ikkje godtgjersle utover ordinær løn. Det gjeld også variabel godtgjersle som bonusar og liknande. Me viser også til note 4 i årsrekneskapen. 15