LEGETENESTER I STORD OMFANG OG ORGANISERING

Transkript

1 Arkivref: 2010/ /2012 Saksh.: Lars Helge Sørheim Saksframlegg Saksnr Utval Møtedato Komité for rehabilitering, helse og omsorg LEGETENESTER I STORD OMFANG OG ORGANISERING Framlegg til vedtak: 1. Komiteen viser til saksutgreiinga og ønskjer ei utvikling der fleire fastlegar er fast tilsette i Stord kommune. 2. Evt. utviding av rammene for allmennmedisinsk offentleg legearbeid må vurderast i samband med rullering av økonomiplan. 3. Komiteen legg til grunn at rådmannen arbeider vidare med organisering av legetenesta i samsvar med saksutgreiinga

2 Rådmannen, Vedlegg Ingen Innleiing Administrasjonen vil i denne saka ta initiativ til ei politisk drøfting av retning for utvikling av legetenesta i Stord. Det gjeld omfang og organisering med tanke på etterleving av nytt lov og forskriftsverk og tilpassing til nye finansieringsordningar for deler av helse og omsorgstenestene. Organisering og drift av legevakt er ikkje teke med i denne saka då kommunane Stord, Fitjar og Bømlo har sett ned 2 prosjektgrupper som arbeider med dette og det vil koma som eigne politiske saker seinare. Saksutgreiing Samarbeidsutvalet mellom Stord kommune og fastlegane har ved fleire høve drøfta framtidig organisering og dimensjonering av legetenestene i Stord. Det har vore semje om trong for styrking av legetenesta i sjukeheimar ved større deltidsstillingar og betring av samarbeid mellom fastlegane og heimebaserte tenester. Stord kommune har hatt avtale med dei legane som var fastlønslegar ved innføringa av Fastlegeordninga i 2001, om drift av 2 legesenter. Kommunen leiger ut lokale og personell inkl. driftsutgifter til desse. Legane skal betala leige slik at kommunen ikkje har større utgifter til denne delen av legetenesta enn dei andre fastlegekontora. Administrasjonen har i første omgang sagt opp avtalane frå Det har, frå fleire av legane ved desse kontora og andre kontor, kome fram ønskje om overgang til fastlønstilling som fastlegar. Dette vil innebera at kommunen driv legekontora vidare og at inntektene frå pasientarbeidet vert overført til kommunen. Driftsstyret vart orientert om dette i sak 1/12 og ved eit notat frå rådmannen. Driftsstyret vart og orientert om at rådmannen tok sikte på å leggja fram ei sak som drøftar omfang og organisering av legetenesta i Stord i god tid før oppseiingstidspunktet. Nye lover om folkehelse og helse og omsorgstenester med verknad frå , gjev signal om endra krav til kommunane. Det vil koma forskrifter som stettar målsetjingane i lovverket. Målsetjingane er auka livskvalitet for alle styrka meistingsevne heilskapelege og koordinerte tenester redusert trong for helsetenester redusert vekst i bruk av sjukehus Det skal leggjast til rette for ei berekraftig utvikling i høve forventa behov og dei pårekna framtidige utfordringane, som lokalsamfunnet vil møta. Utfordringane for kommunane er m.a. Oppdelte tenester og spesialisering i høve effektivitet og samhandling Folkesetnaden si utvikling (eldre/livsstil ) krev tiltak utanfor spesialisthelsetenesta i samarbeid med denne Å avgrensa aktuell sjukdomsutvikling, førebyggja nye sjuketilfelle, styrkja folkesetnaden for å leva betre med sjukdom og leggja til rette for at tal på på nye sjuketilfelle vert redusert. Strategiar er Satsing på helsefremjande og førebyggjande arbeid 2 av 5

3 Satsing på habilitering og rehabilitering Brukarpåverknad/medverknad At ein større del av helsetenesta vert ytt av kommunehelsetenesta Avtalte pasientlaup Forpliktande samarbeidsavtalar Førebygging og samhandling knytt opp mot meir døgnopne kommunar skal gje redusert bruk av spesialisthelsetenester. Viktige kortsiktige grep i kommunen er tiltak som møter følgjande endringar: Kommunerollen tydlegare på helsefremjing, førebygging og tidlege tiltak Folkehelselova og reguleringar utanfor helsetenesta Endra finansieringsordning - kommunane har fått/vil få ytterlegare, overført midlar til Delfinansiering av behandling i sjukehus av ein del pasientar (vesentleg del) Dekkja deler av kostnader til utskrivingsklare sjuke som treng kommunale tenester frå 1. døgn (liten del) Tilbod om heildøgnsomsorg ø. hj. (innan ) i kommunen til dei som treng dette, utan trong for spesialiserte helsetenester (minste del) Krav om heilskaplege pasientlaup avtalar Vurdering I høve helsefremjing, førebygging og tidlege tiltak må kommunen avgjera i kva grad det trengst offentleg allmennmedisinsk legearbeid i slike tenester. I framlegg til revidering av fastlegeforskrifta, som har vore på høyring, kan fastlegane framleis tilpliktast 7 timar med slik teneste. Dette vert små stillingar. Innafor nokre område er det viktig at legen har høve til å vera med i kvalitetssikring og utvikling av tenesta og ved små stillingar vert det ofte ikkje rom for dette. I framtida, med auka krav til kommunane, må vi forventa trong for utvikling av nye tiltak. Vi må då ha ein struktur som gjer at kvaliteten på tiltaka vert slik at vi haustar helsemessig gode resultat. I arbeidet med forskriftsendringa vert det og drøfta om overgang til fastløn i fastlegestillingar, kan vera ein reiskap som gjer at legane i større grad får høve til å ta del i det tverrfaglege arbeidet og utvikling av helse- og omsorgstenesta i kommunane. Det kan vera kombinasjon av 50% allmennmedisinsk offentleg legearbeid og 50% pasientpraksis. Fleire av legane er interesserte i ei slik ordning m.a. for å sleppa arbeidsgivaransvar for dei tilsette, sleppa administrative oppgåver kring drift av praksis og få ei arbeidsform der inntekt ikkje er avhengig av tal på konsultasjonar kvar dag. Dette er ofte ein god måte å starta som allmennlege og særleg er kvinner interessert i den tilsetjingsforma. Strategiske endringar i finansieringsordningane skal gje meir rett bruk av ressursar på best effektive omsorgsnivå (BEON). Sjukehusinnlegging og poliklinisk behandling i spesialisthelsetenesta ved sjukehus vert i stor grad starta opp av fastlege/legevaktlege. Det er tilstandar som oftast krev legevurdering i større eller mindre grad. Tilbod i kommunen avgjer i kor stor grad sjukehus må nyttast, for å stetta trongen for behandling. Kommunen må gjera seg i stand til å gje eit tilbod av minst like god eller betre kvalitet for den det gjeld. Allmennlegane og legevaktordningar har portvaktar funksjon som styrer dei som treng hjelp, mot den staden trongen kan stettast og såleis regulerer dei kommunen sine utgiftene til pasientbehandling. Det vert etterlyst betre leiing og styring av allmennlegetenesta, både allmennmedisinske offentlege legeoppgåver og av at behandlande praksis er i tråd med helsepolitiske prioriteringar. Det trengst oppfølging av at legane sin praksis rettar seg etter nasjonale kvalitets- og funksjonskrav og er i tråd med 3 av 5

4 god medisinsk praksis. Fastlegeordninga er ein del av den kommunale helse- og omsorgstenesta og det trengst reiskapar for å gjera dette tydlegare. Ein viktig bakgrunn for revidering av forskrifta er altså trong for ei betre integrering av fastlegetenesta i det kommunale helse- og omsorgstilbodet. Det vert hevda at fastlegeordninga har betra dette, men det trengst ytterlegare tiltak. Det gjeld tilgjenge i det daglege, oppfølging der det trengst tverrfagleg grunnlag for avgjerder og deltaking i medisinsk fagleg rådgiving ved utvikling av tenesteområda. Folk har krav på å sleppa å verta innlagde i overfylte sjukehus dersom tilgjenge til samarbeid mellom fastlege og helse og omsorgspersonell i kommunen eller kommunale institusjonar, kan stetta trongen for hjelp/behandling. Ny lov og varsla nytt forskriftsverk i samband med drøftinga av NOU om Samhandlingsreforma gjer at sjukeheimsmedisin må prioriterast. Personar med plass i sjukeheim er ein stor del av dei som vert lagde inn i sjukehus for snøgghjelp i spesialisthelsetenesta, utan at dette er best effektive omsorgsnivå (BEON) i høve funksjonssvikten eller sjukdommen. Kroniske sjuke med mellombels forverringar av kjend tilstand, og folk som bur på sjukeheim, er storforbrukarar av sjukehustenester. Helsetenesta set inn store ressursar til spesialistbehandling i den siste livsfasen til folk, utan at det er fagleg grunngjeve eller sikkert til nytte for den einskilde. Sjukehusa vert gjerne ein framand plass som ofte behandlar folk inn i den siste del av livet. Dette er ofte meir resultat av organisatoriske tilhøve, enn fagleg grunngitt. Det ligg ikkje tilstrekkeleg tilrette for at folk skal kunna få naudsynt omsorg der dei bur. Kommunane bør få på plass ei vaktordning som gjer at sjukeheimslegane vert kontakta utover normalarbeidstida, når det vert trong for medisinsk fagleg vurdering. Det er ikkje sentrale avtalar for tilgjenge av sjukeheimslege på dagtid utover fast avtalte oppmøtetider, som til vanleg er ein dag i veka. Tilgjenge ved behov utover dette, er ulikt organisert og tufta på lokale ordningar. Det fører mange stader til bruk av legevakt som ikkje kjenner pasienten, sjukehistorien, eller tilhøva og kompetanse til personell i institusjon. I tillegg kan det vera legevikarar i vakt som kjenner lite til helse og omsorgstenesta i kommunen, kombinert med innleigde sjukepleievikarar som har ufullstendig informasjon kring den som treng auka tenester eller utgreiing. Ei interkommunal vaktordning mellom sjukeheimslegar der sjukeheimslegen i neste omgang har god tilgang til fastlegen til personar på korttidsopphald/rehabilitering, vil truleg gje eit meir tilpassa og smidig tenestetilbod. Personell som arbeider og folk som bur på sjukeheimane, treng ei trygg legeteneste å samhandla med og med betre kontinuitet i tilgjenget, enn i dag. Personell vert ofte ståande åleine utan tilstrekkeleg fagleg støtte og vert usikre i meir krevjande situasjonar. Saman med drøfting med ukjende legar, kan dette lett føra til auka bruk av spesialisthelsetenester. Trongen for tenester kan eigentleg medisinsk fagleg og med fordel, stettast i kommunen, ved ei organisering som legg til rette for meir tilgjengeleg og meir kvalifisert personell. Styrking av legetenesta krev styrking av kompetansen til anna personell. Sjukeheimslege opplever at det er ein føremon både for pasient, personell på sjukeheim og det vidare behandlingsopplegget at dei som kjenner pasienten, tidlegare sjukehistorie og medikasjon hjå denne, kan setja i verk og følgja opp ein behandlingsplan. Kommunane har i dag uformelle ordningar i høve mange institusjonar som gjer at sjukeheimslegen kan kontaktast ut over ordinær arbeidstid, om det er mogleg, men der legevakta er siste sikringa. Det er likevel ufullstendige ordningar for å stetta dette behovet no og i høve framtida med meir døgnopne kommunar. I samband med nytt lovverk og revidert fastlegeforskrift må kommunen leggja ein strategi for i kva grad det kan vera aktuelt å gå inn i drift av legesenter. Det er ulike måtar å driva eit legesenter på: 1. Kommunal drift og leigeavtale med ei gruppe sjølvstendig næringsdrivande fastlegar. Det er denne driftsforma vi har ved 2 legesenter i dag. Den byggjer på at kommunen eig eller leiger lokala, syter for drift og vedlikehald av desse tillegg til at kommunalt personell er tilsett ved kontora. Legane vert kravd for ei leige som gjer at legane skal dekkja alle utgifter, som kommunen har til dette. Inntekta til legen er eigendelar frå pasientane og refusjon frå HELFO. I tillegg betaler kommunen eit tariffesta basistilskot til drift av praksisen. Legen har ingen arbeidstakarrettar i eit slikt system. Kommunen må kjøpa tenester frå legen til andre oppgåver enn pasientpraksis og betaler då løn for dette arbeidet. I tillegg vert det gjeve ein praksiskompensasjon, for at legen må vera borte frå kontoret i den tida, har praksisutgifter, men kan ikkje driva praksis. 4 av 5

5 Dette er truleg den mest vanlege driftsforma i norske kommunar i dag. Nokre kommunar subsidierer slik drift ved redusert leige i rekrutteringssamanheng, eller som resultat av avtalar som vart gjorde i samband med overgang til fastlegeordning i Privat drift og sjølvstendig næringsdrivande legar I denne driftsforma tek kommunen eit syta for ansvar, men er ikkje inne i drifta. Kommunen overfører eit basistilskot avhengig av kor mange personar som er tilknytt fastlegelista. Tenester frå legen til andre oppgåver enn pasientpraksis, må kommunen kjøpa frå legen som under pkt Privat drift og sjølvstendig næringsdrivande legar som leiger personell frå kommunen Dette er ei driftsform som kan representera ei overgangsløysing for dei 2 aktuelle legesentra sidan personellet i dag er tilsett i kommunen, men kommunen har som mål å avvikla heile leigeavtalen på sikt. Legane får då ansvar for drifta. Dette er eit avtaletilhøve som er lettare å etterleva og kontrollera enn dei avtalane som gjeld i dag. Den må følgjast av ei ordning der legane sjølve tek over arbeidsgivaransvar ved nytilsetting av personell. 4. Kommunal drift og fastløna fastlegar Dette er ei driftsform som gjer legen fast tilsett i kommunen med fulle rettar som arbeidstakar. Kommunen syter for drifta på same måte som under pkt. 1. Eigendelar frå pasientane og refusjon frå HELFO går til kommunen. Talet personar på lista til fastlegen avgjer kor mykje kommunen sparer i basistilskot. Inntektssida vert i tillegg regulert av aktiviteten i praksisen. Det vert i tillegg redusert utgift til praksiskompensasjon då det er kommunen som eig praksisen og får reduserte inntekter når legen ikkje driv pasientarbeid. Økonomi I ei fastlønsordning er det kommunen som tek den økonomiske risikoen i høve inntening i praksis og kostnadsutvikling i høve drift. Legane kan i større grad disponerast til oppgåver utanom pasientretta praksis. Dette vil gje redusert inntening, men vert ei meir fleksibel ordning som kan styrast ved fastsetjing av kor mange personar legen skal ha på fastlegelista si. Utgifter til kontor og bemanning med hjelpepersonell kan stipulerast til ,- pr lege i gj.sn. ved praksis som omfattar liste på 1200 personar. Dette vert lågare ved redusert listestorleik. I tillegg kjem fastløna til legen. Kommunen sparar på den andre sida basistilskot til fastlegepraksis og praksiskompensasjon ved anna allmennmedisinsk arbeid, ved ei slik organisering. Eigendelar frå pasientar og refusjon frå HELFO vert kommunal inntekt. Administrasjonen meinar at inntekt/red. utgift vil kunna dekka legelønn og dei andre driftsutgiftene i praksisen. Inntening i praksis vil kunna gå litt ned i høve til gj.sn. som gjeld i privatisert legepraksis i dag. Legen har likevel ansvar for den lista han har tatt på seg og personane på lista har sine rettar overfor legen. Utgifter i praksis kan tilpassast den totale listekapasiteten ved senteret. Om ei slik organisering fører til betre førebyggjande arbeid, betre samordning mellom tenestene i kommunen og betre oppfølging med meir rett bruk av spesialisthelsetenestene, vil det gje reduserte utgifter til medfinansiering for kommunen. Reduksjon av sjukehusopphald/behandling (gjennomsnittleg kommunal kostnad sett til kr ,- ) med 2 tilfelle kvar veke gjennom året, vil årleg gje om lag 1 mill. mindre kostnad til kommunal medfinansiering. Dette inneber om lag 5% reduksjon av sjukehustenester i høve i dag for Stord kommune. Administrasjonen meinar såleis at det kan vera ein god strategi å framover arbeida for at det vert ei jamnare fordeling mellom legesenter som har driftsavtale med kommunen og senter der legane har fastløn. 5 av 5