nordfjord Magasin for Nordfjord folkehøgskule, friluftslivskulen mellom bre, fjell og fjord Skuleåret 2014/15 Dra til sjøs! Med Statsraaden til Shetland Nordfjordperler Bli med på kortreiste eventyr Ti friluftslivlinjer Velg din favoritt Jakt og fiske * Ekspedisjon * Vind og vatn * Norge på langs Ski og surf * Aktivitet * Vertikalt * KRIK * Vegleiing * Bu og fritid Magasin for Nordfjord folkehøgskule, friluftslivskulen mellom bre, fjell og fjord * 1
* Nordfjord Foto: Øystein Røen Nordfjord Annonsemagasin for Nordfjord folkehøgskule friluftslivskulen mellom bre, fjell og fjord Å dele noko nært Er det ikkje rart kor mykje større ei oppleving, ei erfaring eller ein lærdom blir med ein gong du deler den med andre? Dei gjer liksom litt meir ut av seg desse situasjonane som du opplever i lag med nokon: Ein artig kommentar, eit rart ansiktsutrykk, ei spennande utfordring eller ei grense som blir flytta på. Slik er det i folkehøgskulen. Du har nokon i lag med deg. Folkehøgskulen er både ein heim og ein skule. Der har du både undervisninga og fritida di. Dei du møter i klasserommet og dei du deltar på kurs saman med, er dei same som du deler hus, stove og måltid med. Du trenar med dei og deler kanskje scene med dei. Det blir fort respekt, samhald og vennskap av slikt. Slik er det òg med friluftslivet. Når vi er på tur, viskar vi ut dei faste rammene som vi elles organiserer kvardagen og samfunnet etter. Vi oppsøker flotte naturopplevingar, tar utfordringar saman og gjer oss meir avhengige av både kvarandre og naturen. på langtur med linja. Der får vi innblikk i nye landskap og del i andre kulturar. Der utvidar vi horisontane. Men det er dei kortreiste og nære opplevingane det er flest av i eit skuleår. Vi har eit flott nærområde som vi gler oss til å dele med deg. Dei mange breane, fjordane, elvane, stryka, fjella, sykkelstiane og snøbakkane i Nordfjord ligg og ventar på at fleire skal besøke dei. Dei ventar på at fleire skal ta del i opplevingane som blir skapte der. Vi vil gjerne gjere dette saman med deg. Det er derfor vi inviterer deg hit. Vår visjon er å sette spor under ein open himmel. Vi inviterer deg til å komme hit og sette avtrykk etter deg med alt du er og alt du har med deg. Vi inviterer til gode samtalar om det som ligg både ditt og vårt hjarte nærast. Vi trur du vil lære mykje nytt både fagleg og menneskeleg. Og vi føler oss trygge på at du vil ha med deg mange gode minne og nye venner når skuleåret ein gong tek slutt. Ansvarleg redaktør: Tore Humstad Redaksjon: Jorunn Eikenes, Odd Harald Halse Design: Innoventi Opplag: 8 000 Kontaktinfo Nordfjord folkehøgskule Vereide, 6823 Sandane Tlf 58 86 80 40 kontor@friluftslivskulen.no Sosiale media facebook.com/friluftslivskulen vimeo.com/friluftslivskulen instagram.com/nordfjordfhs #nordfjordfhs Om Skulen Etablert i 1923 Friluftslivskule sidan 2000 Eigd av Normisjon, region Sogn og Fjordane Elevplassar: 135 Gjennomsnittsalder: 20 år Kontonummer for gåver og betaling: - Skulen: 3710.05.00117 - Bistand: 3705.13.05842 Søknad og søknadsfrist Vi har ingen søknadsfrist men startar opptaket 1. februar. Dei siste åra har vi hatt stor pågang, og enkelte linjer blir raskt fullteikna. Det er lurt å søke i god tid før opptaket. Sjekk friluftslivskulen.no for søknadsskjema, oppdatert informasjon, foto, film, turrapportar og meir. På friluftslivskulen i Nordfjord får du dele både kunnskap, tru og naturglede gjennom det som blir skapt i møtet mellom deg, dei andre elevane og læraren din. Du får dele noko som er nært for deg og høyre om noko som er viktig for dei andre. Den eine dagen deler du ei latterkule med ein god venn, den neste dagen er det kanskje ein frustrasjon som må ut. Arenaen kan vere ringen rundt leirbålet, teltet, framdekket på seglbåten, samtalen over middagsbordet, eit møte i kapellet eller ein prat med romkameraten før du sovnar for natta. Nokre gonger reiser vi på skuletur eller rektor Les meir om fagprofilen og verdigrunnlaget til skulen på friluftslivskulen.no Framsidefoto: Elevar på tur ved Lodalskåpa (2083 moh). Fjellet som blir kalla Vestlandsdronninga, ligg omkransa av Jostedalsbreen og er ei av dei mange kortreiste perlene i Nordfjord. 2 * Magasin for Nordfjord folkehøgskule, friluftslivskulen mellom bre, fjell og fjord
* Innhald Foto: Eirik Halset 27 14 #nordfjordfhs Smakebitar frå kvardagslivet * Fellestur Til sjøs med Statsraaden 8 Meir: 4 Stjernehimmel 12 Valfag 13 Læraren 26 Nepal HARDE FAKTA 6 * Difor vart det nordfjord Kva får folk frå heile landet til å ta eit skuleår mellom fjord og fjell? Foto: Signe Brønstad Nordfjordperler Tre høgdepunkt frå nærområdet Linjefag 10 Ti friluftslivlinjer Få oversikt på side 16-25 Magasin for Nordfjord folkehøgskule, friluftslivskulen mellom bre, fjell og fjord * 3
4 *
* Under ein Open himmel Det er heilt ekte. Alt i hop. Akkurat slik er ei vakker septembernatt i magiske Molladalen på Sunnmøre. Magasin for Nordfjord folkehøgskule, friluftslivskulen mellom bre, fjell og fjord * 5
* Difor kom eg til Nordfjord Kva får ungdomar frå heile landet til å investere eit år på friluftslivskulen? Sondre Woll Jørandli Kristiansand I fjor satsa Sondre på toppidrett. Han spelte handball i førstedivisjon og er vant til å pushe kroppen. I år er det eit anna tempo, med mindre krav og heilt andre aktivitetar. - Dette er frihet. Når ein driv med toppidrett, kan det bli veldig monotont og einsidig, men på linja eg har valt får eg gjort masse eg ikkje har prøvd før, surfing og kiting og elvekajakk. Og så er det utruleg sosialt. Og med så mange nye aktivitetar får eg utfordring nok, altså! Foto: Signe Brønstad Foto: Jostein Venås Sigrid Sævik Gausdal - Det er godt å få lov til å vere. Å berre vere Sigrid. Heime hadde eg det ganske hektisk, var leiar i tensing, speidarleiar, konfirmantleiar, trente, tok skulen ganske seriøst. Når eg vakna om morgonen låg eg og planla dagen min og alt som skulle skje. No øver eg meg på å planlegge mindre. På internatet er det mange seine kveldar og masse koslege folk over alt. Av og til tenkjer eg: Burde eg gå og pakke til tur eller ordne noko anna? Men så tenkjer eg at nei, no skal eg berre sitte her og strikke saman med dei andre. Her prøvar eg å leve i nuet, eg prøvar å nyte no. Det er ein stor overgang. Eg er takknemleg. 6 * Magasin for Nordfjord folkehøgskule, friluftslivskulen mellom bre, fjell og fjord
Foto: Jostein Venås Øyvind Lindgård Trondheim - Det beste med friluftsliv er følelsen av å vere fri. Oj. Det var svulstig. Men det er sånn! Å berre kunne vere på tur og ikkje trenge å tenkje på noko anna. Høgdepunktet hittil i skuleåret er Molladalen på Sunnmøre. Heilt klart. Det å klatre på Bladet var ei stor oppleving. Og så var det stort å berre vere i dette området og denne fjellkjeda og å bestige dei spisse toppane. Det var spesielt då heile klassa klatra opp på eit litt for lite platå, og vi stod der og såg utover skylaget under oss der dei spisse toppane stakk opp. Det var spektakulært. Foto: Øystein Røen Foto: Connie Lindén Marie Fossen Nordal Tromsø - Eg likar nei, eg ELSKAR å stå på ski! Og så har eg veldig lyst til å lære å surfe, eg har alltid hatt lyst til å ta ei grøn bølgje. Marie trur ho nesten alltid har hatt ein plan om å gå på Nordfjord. Og det endelege valet skjedde då ho gjekk på ungdomsskulen. - Då bestemte eg meg for at det var hit eg ville, til ein friluftslivskule på Vestlandet. Eg har gleda meg veldig til å kome hit. Vi får prøve masse forskjellig friluftsliv, og det er så bra å få vere her i eit fellesskap med andre friluftsfolk! Hans Haugstad Avdem Lesja - Eg vil måle krefter med naturen. Og samtidig lære meg å leve med naturen, ikkje mot den. Og for å lære det, må eg jo vere i naturen. Eg vil mest mogleg ut på tur og få størst mogleg utfordringar i naturen. Friluftsliv er ein livsstil, og eg trur dette folkehøgskuleåret blir ein slags base i livet mitt som eg kan bygge vidare på. Det er vanskeleg å leve av friluftsliv, men eg vil halde fram med friluftsliv og vil veldig gjerne på ekspedisjon åleine. Eg trur at eg er i stand til det etter dette året på Nordfjord. Magasin for Nordfjord folkehøgskule, friluftslivskulen mellom bre, fjell og fjord * 7
* Fellestur Foto: Tore Humstad 8 * Magasin for Nordfjord folkehøgskule, friluftslivskulen mellom bre, fjell og fjord
Dra til sjøs! Himmel og hav. Og ei skute, naturlegvis. Med 130 spente, ferske sjøfolk, og kaptein og sersjant og kokk og matros og fleire til. Nordfjord folkehøgskule kryssar Nordsjøen med skuleskipet Statsraad Lehmkuhl. Foto: Tore Humstad Om bord på skuta frå 1914 er alle medseglarar. Elevar og personale er delt i tre vaktlag, og alle er med i turnusen for å drive skuta framover. Dag og natt. Med sol eller stjerner over mastetoppen, og med blikkstille hav eller store dønningar under kjølen. Den gamle skuta har motor, men om vind og sjø samarbeider godt, er det segla som gjev den gode farten over til Shetland. Og for å få segla til topps er det rå muskelkraft som gjeld! Når elevane ikkje heiser segl eller står til rors eller har vakt på annan måte, går tida med til å bli kjent med medelevar, lære fleire namn, utfordre høgdeskrekken i riggen, spele kort i banjeren, sole seg på dekk, slappe av i hengekøya eller rett og slett berre nyte himmel og hav. Les meir på friluftslivskulen.no/lehmkuhl Skuleåret 2014-2015 blir det nytt segltokt. Elevar og personale mønstrar på måndag 15. september. Turen går til Shetland, og vi er tilbake på norsk jord laurdag 20. september. Magasin for Nordfjord folkehøgskule, friluftslivskulen mellom bre, fjell og fjord * 9
* Turtips Nordfjordperler Lengst vest ligg havet og sandstrendene, i nord dei alpine tindane og i aust dei største breane. Over alt finn ein lune fjordarmar, frodige stølstun, heftige stryk og innbydande skibakkar. Det vakre landskapet kan opplevast frå mange ulike perspektiv. Vi har plukka ut tre av mange høgdepunkt frå naturen i Nordfjord. Foto: Kristian Aurlien Skåla den lengste motbakken Skal ein opp og fram her i livet, må ein øve seg på å trivast med motbakkane. Fjellet Skåla (1848 moh) er det høgaste av fjella i landet med fot på havnivå. Dette gjer fjellet til vår lengste motbakke. Turen opp dit kan vere hard nok, men lønna du får på toppen er ubetaleleg. For der ligg Skålatårnet, den ubetente DNT-hytta, som nokon meiner opprinneleg var bygd som eit sanatorium og som no er open og akkurat stor nok til å huse ei folkehøgskuleklasse. Her kan du nyte utsikta ned mot Loen og Nordfjorden, bort mot Jostedalsbreen og opp mot stjernehimmelen. Og gå inn og kjenne varmen frå vedomnen. Dersom snøforholda er gode om vinteren, gløymer du fort at motbakken var lang. Slikt er fort gjort når ein dansar seg ned den beste og lengste nedkøyringa i kongeriket. Jostedalsbreen den største leikeplassen Den største isbreen på det europeiske fastlandet er vår store nabo i aust. Isen har vore der i to tusen år, og med åra har han vorte seks hundre meter på det tjukkaste og seksti kilometer på det lengste. Breen vart gått på langs første gong i 1788. Eit par hundre år seinare gjorde Nordfjord folkehøgskule sine første innsteg på breen med stegjern, isøks, ski og pulk. Sidan dette har vi gått ei mengde turar gjennom dette landskapet av is, snø, himmel, ryggar, toppar og skjer både på langs og på tvers. Og har vi ikkje tid til å legge heile breen bak oss, tar vi oss meir enn gjerne ein skitur på Lodalskåpa (2083 moh) eller bind oss saman i taulag for ein tur på brearmane Flatbreen og Bødalsbreen. 10 * Magasin for Nordfjord folkehøgskule, friluftslivskulen mellom bre, fjell og fjord Foto: Oddvin Agnalt Østmo
Hoddevika perla ved Stad Dei store, iskalde bølgjene, den kilometer lange sandstranda, den barske naturen og den koselege bygda med det vesle surfe pensjonatet lokkar folk frå heile verda. Hoddevika på Stad er blitt eit slags mekka for surfarar. For oss er det eit nært og kjært turmål. Det er nært nok til at vi lett legg inn ein dagstur frå skulen og vakkert nok til at vi likevel ynskjer å overnatte der. Her er det utfordringar nok for både ferske og erfarne surfarar. Når du har komme deg opp på brettet og surfar på bølgjene, er det ikkje nokon annan stad i verda du heller skulle vore. Og når du først er i Hoddevika, kan du innimellom alle øktene i vatnet nyte synet av grøne åkrar, små koselege hus, kneisande fjell og beitande dyr. Magasin for Nordfjord folkehøgskule, friluftslivskulen mellom bre, fjell og fjord * 11
* Valfag og prosjektveker Ditt år frå ende til annan Det er du som vel kva linje du vil gå. Og ikkje nok med det, i løpet av året får du velje mellom 50 valfag du vil fordjupe deg i. Og så kjem prosjektvekene på toppen: Fire veker med eksklusive opplevingar i løpet av året. Valfag Tenk deg for ein unik sjanse du har til å komponere akkurat det året du vil ha. Bunken med valfag på Nordfjord folkehøgskule er stor og tjukk, vi nemner allidrett, ballspel, barmarkstrening, bibelfag, buldring, dans, filmproduksjon, filosofi, flugebinding, fotball, foto, gitar, havkajakk, hybelkokk, idrett, judo, jegerprøve, kajakkbygging, keramikk, klatring, knivmaking, kor, kristendom, longboard, musikk, smiing, terrengsykkel, topptur, toving, trearbeid, utstyrslaging og volleyball. For eit år det kan bli! Prosjektveker I prosjektvekene er timeplan eit framandord. Då er det store enkeltprosjekt i ei heil veke, og du kan for eksempel delta i revy, dykking, tradisjonsmatlaging, toppturar, jakt, praktiske byggeprosjekt, klatretur til Frankrike eller Tyrkia, bibelskule, treningsleir, kystveke, vinter-telttur eller musikk. Foto: Ørjan Brunstad Prosjektveke i november, velg mellom Revy Praktisk uteprosjekt Klatring i Tyrkia Din tur Kajakkbygging Prosjektveke i desember, velg mellom Smiing Treningsleir Kystveke Dykkarkurs Jaktveke Julebakst/juleverkstad Utstyrslaging Bibelskule Kite/topptur Maling og musikk Surfing i Hoddevika Prosjektveke i mars, velg mellom Toppturar Vintertur med telt Kystveke Skianlegg i Østerrike Skianlegg i Norge NB! Det kan bli enkelte endringar i fag og fagtilbod 12 *
Foto: Oddvin Agnalt Østmo * Læraren Foto: Magnhild Seim Grøvlen Foto: Odd Harald Halse Erlend Aunevik Lærar på Friluftsliv/Vertikalt - Eg er blitt utruleg glad i Vestlandet. Og vestlandsnaturen. Gjennom eit år på Nordfjord vil eg at elevane mine skal få gjere og oppleve det som er ideelt å drive med akkurat her. Vi skal utnytte det nære. Det betyr toppturar, det betyr å drive tradisjonelt friluftsliv med vandreturar i dei nære fjella, det er å bruke fjorden her til for eksempel havkajakk, det er å sykle til klatrefelta, og det er å kite på Kleivane som òg ligg i kort avstand til skulen. Erlend Aunevik er frå Lyngdal på Sørlandet. Men etter å ha vore Nordfjordelev, Voldastudent og no Nordfjordlærar, kallar han seg for vestlending. Og for han passar det perfekt å vere lærar på Friluftsliv/Vertikalt. Foto: Oddvin Agnalt Østmo Foto: Ragnhild Tronvoll - Det fine med området rundt skulen, er at det er veldig kort veg frå kyst til høgfjell og alpint terreng. Dette mangfaldet i naturen det er vel det eg syns er aller mest stas med Vestlandet. To eksempel: På Sageflåten har vi kanskje Norges beste nybegynnarklatrefelt utandørs. I vest kan vi surfe ved Stad, noko som er ekstremt eksotisk og unikt. Vi treng ikkje leite etter noko anna nokon annan plass. Vi har det her. Magasin for Nordfjord folkehøgskule * 13
#nordfjordfhs På Instagram finn du over 1000 bilde frå skulen. Her ser du nokre av dei. Foto: Øystein Røen Foto: Margit Kollbotn Foto: Signe Brønstad Foto: Per Momrak Foto: Øystein Røen Foto: Connie Lindén Foto: Harald Undheim 14 *
Foto: Per Momrak Foto: Harald Undheim Foto: Jostein Venås Foto: Eirik Halset Foto: Øystein Røen Foto: Connie Lindén Foto: Asle Fyllingen Foto: Margit Kollbotn Magasin for Nordfjord folkehøgskule, friluftslivskulen mellom bre, fjell og fjord * 15
Linjefag Friluftsliv/VErtikalt Fakta Bratt læringskurve Vertikalt Klatretur til Sør-Europa Sportsklatring Isklatring Brekurs Tinderangling Toppturar haust og vinter Elvepadling Terrengsykling Havkajakk Skiveke i Sunnmørsalpane Kiting Vandretur om hausten Segltur med Statsraad Lehmkuhl Kokelagstur Førstehjelpskurs Skileik Skredkurs Snøholetur Skiveke i Hemsedal Vintertur Åleinenatt Pilegrimsvandring Nokre av oss har ein draum. Ein draum om kvite pudderdagar, ein draum om klatresko mot hardt fjell. Ein draum om å klatre opp, og køyre på ski ned. Sjå for deg ein sekk som alltid er ferdig pakka. Ei klatrerute som ventar trufast, ei offpistlinje på Sunnmøre. Eit ukjent fjell i Europa. Tenk deg så ein sliten kropp. Ein kropp som blir varma av bålet, og varma av orda frå dei gode klassekameratane. På denne linja får du det beste, både opp og ned. Foto: Per Momrak Ny klatrevegg Det siste nye i nærområdet til skulen er den splitter nye idrettshallen på Sandane. Og ein viktig ingrediens der er ein 370 kvadratmeter stor klatrevegg. Vertikaltlinja er nokre av dei som får utnytte klatreveggen aller mest og best, både i linjefag, valfag og på fritida. Klatreveggen er 15 meter høg, har 14-15 lederuter, og klatrerutene er gradert frå 4 til 8+. Idrettshallen i Trivselshagen, der klatreveggen er, ligg berre 6 km frå Nordfjord folkehøgskule, og det er allereie bestemt at skulen og klatreveggen er bestekompisar. 16 * Les meir på friluftslivskulen.no/vertikalt
Friluftsliv/Ekspedisjon Linjefag Dei lengste turane Foto: Oddvin Agnalt Østmo Foto: Lars-Ove Eikje Ekspedisjon! Eit ord lada med forventningar, med spenning, med Roald Amundsen, med Cecilie Skog, med Mount Everest og Sibir. Eit forlokkande ord, ikkje sant? Ekspedisjonar handlar om å reise frå det kjende og inn i det ukjende saman med folk du stolar på. Saman med folk du vil dele opplevingar med. Saman med gode vener. Hos oss skal du på lengre ekspedisjonar til tre av dei mest alpine fjellområda i landet vårt: Svalbard, Sunnmørsalpane og Jotunheimen. Du kan sjå fram til bre, skredkurs og klatrekurs, padling og ikkje minst; ei lang rekkje overnattingar i telt og under open himmel. Dette året vil krevje mykje av deg. Er du klar? Fakta Ekspedisjon Skitur på Svalbard (10-12 dagar) Hausteventyr (8-10 dagar) Langtur i vinterfjellet (6-8 dagar) Brekurs Klatring Havkajakk Tinderangling Kite/surfing Toppturar haust og vinter Vandretur om hausten Segltur med Statsraad Lehmkuhl Kokelagstur Førstehjelpskurs Skileik Skredkurs Snøholetur Skiveke i Hemsedal Vintertur Åleinenatt Pilegrimsvandring Svalbard 8. april 2013 Alt vel! Vi hadde leir rett sør ved Seipfjellet i natt, går over Fridtjovbreen nå. Vi har knallvær, det er kjempestemning og vi er alle mann alle! Skal ha hviledag ved Fridtjovhamna i morgen. Ingen isbjørn observert så langt, men det er spor i massevis. Vi snakkes! Lærar Lars-Ove Eikje på SMS frå linjeturen på Svalbard Les meir på friluftslivskulen.no/ekspedisjon * 17
Linjefag Friluftsliv/Norge på langs Foto: Hilde Hoel Stenmark Fakta Norge på langs Sykkeltur Nordkapp Lofoten Havkajakk og toppturar på Helgelandskysten Segltur Skitur gjennom Breheimen og Jotunheimen Sykkeltur Geilo Lindesnes Klatring Brekurs Toppturar haust og vinter Vandretur om hausten Segltur med Statsraad Lehmkuhl Kokelagstur Førstehjelpskurs Skileik Skredkurs Snøholetur Skiveke i Hemsedal Vintertur Åleinenatt Pilegrimsvandring Frå topp til tå Det beste av alt. Det beste av Norge og det beste av friluftsliv, eit eventyr frå nord til sør. Vi startar på sykkel frå Nordkapp, og padlar oss nedover Helgelandskysten. På Sunnmøre seglar vi i vind og blæst. Sørover gjennom Breheimen og Jotunheimen går vi på ski, og til slutt opplever vi våren på Lindesnes. Med base på skulen, men likevel eit år på reise i eige land. Norge på langs. Friluftsliv på tvers. Foto: Ingrid Johansen Andrea Loe Rønvik Oslo - Eg har reist masse i utlandet. Eg har budd eit år i USA. Og heile tida fekk eg spørsmålet: Korleis er Norge? Eg fekk eit behov for å oppleve mitt eige land i Norge har eg jo stort sett berre vore i og rundt Oslo. Elevane på Norge på langs er del av eit årsprosjekt, der gruppa har eitt felles mål: Å oppleve Norge og norsk natur frå nord til sør. Andrea er storfornøgd med dei lange turane på sykkel og med kajakk i haust, og hugsar spesielt ein dag på Helgelandskysten: - Eine dagen ute i kajakk var det helt blikkstille sjø, og vi bestemte oss for å vere heilt stille i 5 minutt. Vi sat der, såg ut over landskapet det var eit sånt wow-øyeblikk! 18 * Les meir på friluftslivskulen.no/norge
Friluftsliv/ski og surf Linjefag Eit år med fri flyt Foto: Johannes Kristianslund Det handlar om å flyte. Om å vere på toppen av elementa. Om å finne den rette kjensla i laussnøen ned frå kvasse vestlandsfjell. Eller blant bølgjene ute i Hoddevika ved Stad. Du skal ut og leite etter den rette balansen. Ut og leite etter dei største opplevingane. Om det no er i dei beste laussnø-anlegga på Vestlandet. Eller på ein draumestad i dei ekte Alpane. Du kan ikkje surfe gjennom heile livet. Men du kan surfe gjennom eit heilt skuleår i Nordfjord. Litt skummelt, mest moro! Fakta Ski og surf Surfing på Stad Toppturar haust og vinter Bretur Hav-/elvekajakk Klatring Segling Skikøyring i anlegg på Vestlandet Skikøyring i Alpane Toppturveke i Hurrungane Vandretur om hausten Segltur med Statsraad Lehmkuhl Kokelagstur Førstehjelpskurs Skileik Skredkurs Snøholetur Skiveke i Hemsedal Vintertur Åleinenatt Pilegrimsvandring - Det er litt skummelt når du bommar på ei bølgje og får den over deg. Men det er mest moro. Du må tole litt deng! Simen Eid Nielsen frå Oslo går Ski og surf, og syns det var stor stas med den første turen til surfeparadiset Hoddevika. Stad, og altså Hoddevika, ligg rett vestover frå skulen, heilt ute ved havet. - Naturen er storslått. Det er rett frå ope hav til høge fjell. Hoddevika er veldig fin! - Er det vanskeleg å surfe? - Å surfe er som å sykle. Det er litt vanskeleg å lære, men du gløymer det ikkje når du kan det. Vi hadde bølgjer på ca 1,5 meter, når du er nybegynnar opplevast det som ganske svært. Men det går fint! Alle på gruppa var med og surfa, og alle kom seg opp på brettet. - Korleis er følelsen? - Det er kaldt! Det er jo hav! Det er nesten som å fly å bli dradd framover utan å bruke krefter korleis skal eg beskrive det eg trur svevande er det rette ordet! Les meir på friluftslivskulen.no/skiogsurf * 19
Linjefag Friluftsliv/Jakt og fiske Fulltreffar Foto: Per Momrak Foto: Per Momrak Det er vilt i vest. Difor kan vi ønskje deg velkomen til eit år med jakt. Du skal jakte på rype, hare, rev, villsvin og hjort. Du skal jakte på den gode kjensla. Du skal leve som Lars Monsen, med teltet og rifla og heile villmarka som din nye heim. Du skal sette ut feller, fiske med fluge og garn, slakte og tilberede. Men ikkje berre det. Du skal få prøve deg på anna friluftsliv: spennande skiturar, vakre fjelltoppar og bratt klatring. Kort sagt: velkomen til eit vilt år. Fakta Jakt og fiske Hjortejakt Rype-, hare- og skogsfugljakt Revejakt Gåsejakt Seljakt Villsvin- og beverjakt i Sverige Innlandsfiske Havfisk / segling Kano / kajakk Klatring Toppturar haust og vinter Vandretur om hausten Segltur med Statsraad Lehmkuhl Kokelagstur Førstehjelpskurs Skileik Skredkurs Snøholetur Skiveke i Hemsedal Vintertur Åleinenatt Pilegrimsvandring Bukkefall i Eimhjellen Heile kvelden hadde eg og Arne Martin høyrt intens brøling oppe i den bratte lia ovanfor bygda. Og då kolla og bukken endelig kom til syne litt før midnatt var stemninga elektrisk. Med nokre få teikn, vart vi einige om at Arne prøvde seg fyrst. Men då bukken ikkje stoppa heilt ideelt til for Arne, gav han stafettpinna vidare. Eg fekk kasta opp rifla og leita meg fram til ein stor svart skugge, eg gav han raskt eit skot. Vi kunne sjå korleis han reiste av garde i mørket. Vi sat begge og skalv i det lyden av rifleskotet la seg. Då vi fekk summa oss og hadde fått fram lykta, kunne vi sjå mykje blodspor. Berre 50 m frå skotplassen låg 9-taggaren urørleg i graset. Den spente stemninga vart erstatta av ubeskrivelig glede og ein stor bamseklem. Knut Halvor Erikstein, Vinje. 20 * Les meir på friluftslivskulen.no/jaktogfiske
Ein heilt annan fartskontroll Friluftsliv/Vind og vatn Linjefag Foto: Hanna Lønning Gjerdi Foto: Signe Brønstad Vind og vatn er dei mest fartsfylte elementa. Dei gir dei sterkaste opplevingane. Fordi naturen er på sitt aller sterkaste. Vindfulle dagar heng du i riggen om bord i ein seglbåt. Eller etter ein kite på Hardanger vidda. Regnvérsdagane fyller opp padleelvane på Voss. Varme solskinsdagar lokkar med bølgjesurfing. Og under vassflata ventar ei annleis verd. Tenk deg ein kvardag med ferskvatn, saltvatn og tørre snøkrystallar. Eit år med rein natur og rein moro. Eit år med wetlook og bakoversveis. Kajakkveke på Voss Elva på Voss behandlar deg ikkje veldig forsiktig sjølv om du er nybegynnar. Du stig i kajakken, legg ut frå elvebreidda, og så er tivoliet i gang! Stryka inviterer til ein rask dans, tersklane ligg i bakhald, og valsane rumlar, klare til å leike. Kajakkveka i elvane på Voss er eit av mange høgdepunkt på linja. Læringskurva er bratt, profesjonelle instruktørar lærer deg å lese elva, å sjå straumar, finne bakevjene, og gjere gode vegval. Frå å vere skvetten og småredd i kajakken blir du modig og eventyrlysten nedover elva. Du blir våt til skinnet, adrenalinet pumpar, og fjeset blir stivt og rart av å smile ei heil veke til endes. Fakta Vind og vatn Surfetur til Indonesia/Bali Snorkling Klatring Segling/kystveke Havkajakk Toppturar haust og vinter Elvepadling på Voss Surfing på Stad Tinderangling på Sunnmøre Kano Kiting på snø Vandretur om hausten Segltur med Statsraad Lehmkuhl Kokelagstur Førstehjelpskurs Skileik Skredkurs Snøholetur Skiveke i Hemsedal Vintertur Åleinenatt Pilegrimsvandring Les meir på friluftslivskulen.no/vindogvatn * 21
Linjefag Friluftsliv/KRIK Fakta Foto: Eirik Tengesdal KRIK Tur til Indonesia/Bali Leiartrening Surfing på Stad Elvekajakk Terrengsykling Klatring Akrobatikk Beachvolley Fotball Bretur Toppturar haust og vinter Skikøyring i Sunnmørsalpane Kiting Vandretur om hausten Segltur med Statsraad Lehmkuhl Kokelagstur Førstehjelpskurs Skileik Skredkurs Snøholetur Skiveke i Hemsedal Vintertur Åleinenatt Pilegrimsvandring Eit fartsfylt år Det er plass til mykje mellom himmel og jord! Eit helt folkehøgskuleår, for eksempel. Fylt av akrobatikk, beach-volley, terrengsykling, surfing, kiting, elvekajakk, klatring, fjellturar, skikøyring, teltliv, sprakande bål og stille morgonar. Det er idrettshall og klatrevegg, fjord og fjell. Og ikkje minst gode vener. KRIK står for Kristen Idrettskontakt, ein kristen organisasjon som har fokus på idrett, friluftsliv, ungdom og tru. På KRIK-linja vår her på skulen konsentrerer vi oss nettopp om dette. Vi skal samarbeide nært med kompetansegruppene i KRIK sentralt, og låne både aktivitetar og instruktørar frå alle undergruppene deira. Det vil seie KRIK Ski, KRIK Luft, KRIK Villmark, KRIK Surf og KRIK Elvepadling. Som KRIK-elev får du eit år der du vil vekse på mange måtar, og du får leiartrening og undervisning om kristen tru. Dette er året for friluftsliv, idrett, Gud og menneske. Friluftsliv/KRIK +Indonesia = Sant! På vårparten tek vi fram kartet og reiser mot sør og aust. Vi skal til Indonesia, og du får møte landet og nyte friluftslivet der. Samtidig skal du få møte og bety noko for menneske som bur der. Foto: Jon Kjetil Fossli 22 * Les meir på friluftslivskulen.no/krik
Friluftsliv/Aktivitet Linjefag Mykje vil ha meir Nokre gongar treng du ikkje velje. Her er turmiksen for deg som vil høgt og lågt. Som vil ha det meste av det beste innan friluftslivet. Gutar og jenter: vi har gleda av å presentere ei linje med mykje innhald, mange turar, tett program. Som klatring i fjell, vandring på bre, padling i elv, surfing på Stad, skiturar i vinterfjellet, kryssing av Josten og offpistekøyring på Sunnmøre. Denne linja reindyrkar variasjonen. Du får skredkurs den eine dagen, isklatring den andre og kiting den tredje. Foto: Rune Abrahamsen Foto: Steinar H Saltbones Her treng du ikkje velje bort noko. Her vel du alt på ein gong. Fakta Til toppen Aktivitet Toppturar haust og vinter Klatring Havkajakk Tinderangling Surfing på Stad Bretur Segling/kystveke Elvekajakk Kiting Isklatring Jostedalsbreen på langs Vandretur om hausten Segltur med Statsraad Lehmkuhl Kokelagstur Førstehjelpskurs Skileik Skredkurs Snøholetur Skiveke i Hemsedal Vintertur Åleinenatt Pilegrimsvandring Gjennom de foregående dagene hadde opplevelsene stått i kø. Helt fra vi med tunge sekker karet oss inn i dalen på mandagen hadde storstilt natur stått i sentrum. På tirsdagen delte de to aktivitetsklassene seg og den ene gikk til Jønshornet, mens den andre gikk til Mohnstopp, Randerstopp og Bladet. På onsdagen byttet de turer. Velsignet av værgudene besteg eventyrerne de luftige toppene, stikkende ut av den tette, lavtliggende tåken som gjemte vekk resten av verden og hyllet dem inn i illusjonen av at de spisse fjellformasjonene var det eneste som eksisterte. Nær sagt alle benyttet anledningen til å klatre Bladet, en skummelt smal bauta stikkende 7-8 meter opp av Mohnstopps veldige rygg. Thomas, Jonas og Brynjar, elevar 2013-2014 Les meir på friluftslivskulen.no/aktivitet * 23
Linjefag Friluftsliv/Bu og Fritid oto: Lisbeth Momrak På eigne bein Nye vener. Nye aktivitetar. Nye erfaringar. Som elev på Bu og fritid er du ein del av eit inkluderande fellesskap. Du får ansvar for å halde rommet ditt ryddig og koseleg. Du vil fort erfare at skitne klede ikkje blir reine av seg sjølv. Du får lære at her som andre stader, er det lurt å vere på rett plass til rett tid. Du har fri kvar ettermiddag og kan fylle tida med aktivitetar som du allereie er glad i, eller du kan prøve noko nytt. Dei tilsette på folkehøgskulen vil passe på at du får den hjelpa du treng. Når du er på skulen og når du er på tur, har du mange ungdomar å dele opplevinga med. Dette året vil bety mykje for deg. Og for alle oss andre som blir kjende med deg. Fakta Bu og fritid Overnattingsturar Mat og helse Fysisk aktivitet Personleg økonomi Arbeidstrening Statsraad Lehmkuhl Sosial trening Romvask Klevask Personleg hygiene Skiveke i Hemsedal Turdagar Norsk/data Musikk Teikning/maling Pilegrimsvandring Ida Flæthe Solheim Sogndal - Hit vil eg! Ida var på omvisning på Nordfjord folkehøgskule for å sjå om ho hadde lyst til å gå her. Og ho bestemte seg med ein gong. Ho ynskte å gjere noko anna etter vidaregåande, og ville prøve å klare seg på eiga hand. På linja får ho lære masse, og ho får vere aktiv. Og det syns Ida er viktig. Ho er frisk som ein fisk, veldig sprek, tek 50 situps kvar kveld - og planken. Linja er på tur kvar fredag, då er dei i skogen eller på fjellet eller ved sjøen, og dei lagar god mat. Ida syns at det aller kjekkaste på Nordfjord er alle medelevane på skulen, og måten dei har møtt ho på. - Her kan eg vere den eg er! Ida har Downs syndrom, og har ikkje alltid hatt så mange vener. - Eg har aldri blitt mobba, men folk har snudd ryggen til meg. Både på barneskulen og på ungdomsskulen. Her på Nordfjord ser alle meg. Alle stoppar for å prate med meg. Foto: Odd Harald Halse 24 * Les meir på friluftslivskulen.no/buogfritid
Når eit år ikkje er nok Friluftsliv/Vegleiing Linjefag Foto: Lars-Ove Eikje Stipendiatane Dette er dei 8 stipendiatane skuleåret 2013-2014. Dei starta skuleåret med brekurs på Nigardsbreen, for å gjere seg klare til å ta imot dei nye elevane. For nokre blir ti månader i Nordfjord for lite. Dei vil ha meir friluftsliv, og fleire utfordringar. Går du på Friluftsliv/Vegleiing er du stipendiat på skulen. For å få plass på denne linja må du ha eit år med friluftslivutdanning frå folkehøgskule eller tilsvarande bakgrunn. Som stipendiat får du praksis som vegleiar for andre elevar på tur, du er med i det sosiale miljøet på skulen på ettermiddags- og kveldstid, og du er assistent og støttekontakt for elevane på Bu og fritid. Du får undervisning og rettleiing, og personalet gir deg tett oppfølging. Før skulestart får du brekurs, og i løpet av året får du eigne kurs i bre/klatring, skred og skiinstruksjon. Eit år der du gir mykje av deg sjølv. Og får uendeleg mykje tilbake. Fakta Vegleiing: Friluftslivlære Miljøarbeid Assistent/støttekontakt Pedagogikk Spesialpedagogikk Leiarutvikling Personleg utvikling Gruppeprosessar Leiingsteori Skredkurs Brekurs Klatrekurs Les meir på friluftslivskulen.no/vegleiing * 25
Heim Foto: Joachim Kibsgaard-Petersen Du flyttar ut. Pappa har lånt tilhengar og fylt den opp med alt han og mamma meiner du treng i livet. Og så køyrer dei deg vekk. Langt ut på bygda. Det fine er at du ikkje berre flyttar ut. Du flyttar inn. Foto: Joachim Kibsgaard-Petersen Foto: Øystein Røen Foto: Øyvind Kopperstad Det er viktig å vere ambisiøs. Og vi vil vere ambisiøse. Difor seier vi: Velkomen heim! Dei sa det faktisk allereie tidleg på 1900-talet, då Nordfjord folkehøgskule vart oppretta. Skulen er ein heim, sa dei. Og denne heimen er ein skule. Og akkurat slik skal det vere, også i 2014. Heime får du vere den du er. Heime har ikkje alle like meiningar, men alle blir respekterte for dei meiningane dei har. Heime bidreg alle for at det skal vere ein god plass å vere. På Nordfjord folkehøgskule bur dei aller fleste elevane på dobbeltrom. Og på tur er det tre eller fire i teltet. Du lærer å leve tett på. Det er Normisjon som eig skulen. Vi håpar du vil merke at den kristne trua pregar kvardagen på skulen, men du treng ikkje vere kristen for å vere elev her! Vi ynskjer å vise kva vi står for, men samtidig ha stor respekt for tankane dine. Året ved friluftslivskulen er starten på noko nytt. Starten på ditt eige sjølvstendige liv, der du vel kva som er viktig. Starten på nye venskap, venskap som varer. Du møter folk som deler friluftsinteressene dine. Du møter lærarar og medelevar med ulik bakgrunn, meiningar og livssyn. Du møter deg sjølv. Det du lærer aller mest på friluftslivskulen, er å vere menneske. Foto: Odd Harald Halse Utanfor bobla Folkehøgskuleelevar blir skulda for å leve eit år i si eiga verd, kapsla inn i ei einaste stor boble, og utan å tenke på verda rundt seg. Men slik er det faktisk ikkje! Kvart år har elevane på Nordfjord eit bistandsprosjekt der dei samlar inn pengar på ymse vis. I fjor kunne elevane, etter ein formidabel innsats, sende imponerande 304.402 kroner til eit sjukehus i Okhaldunga i Nepal. Velkomen heim. 26 * Magasin for Nordfjord folkehøgskule, friluftslivskulen mellom bre, fjell og fjord
Harde fakta Nordfjord folkehøgskule er ein friluftslivskule. Vi har lang erfaring med faget, og har lærarar med svært høg kompetanse. Foto: Jonas Eng Foto: Signe Brønstad Foto: Kristin Sundby Sentralt Det er kanskje å ta litt hardt i å seie at Nordfjord folkehøgskule ligg sentralt. Men: Det er berre 4 kilometer til Sandane lufthamn Anda. Og frå flyplassen kan du fly direkte til Oslo og Bergen. 300 meter frå skulen ligg E39, og der kan du gå på ekspressbussar til Oslo, Trondheim, Ålesund og Bergen. Skulen ligg 6 km frå Sandane sentrum. Du treng ikkje ha mykje friluftsliverfaring for å søkje på Nordfjord folkehøgskule, men du må like å vere ute, like å vere på tur, og ikkje minst like nye utfordringar. På skulen er det plass til 135 elevar, fordelt på 10 linjer. Gjennomsnittsalderen er ca 20 år, og dei siste åra har det vore like mange gutar og jenter. I løpet av året blir det minst 40 overnattingar i telt, hengekøye, båt, lavvo, hytte eller under open himmel. Skulen er stor og har mange rom, vi nemner smie, tresløyd, vektrom, gymsal, badstove, keramikkrom, syrom, mørkerom og ein 250 m 2 stor innandørs klatrevegg. Vi har òg vedfyrt badestamp, sandvolleyballbane, bålhus og gapahukar i skogen og ved fjorden. Rett nedanfor skulen har vi naust med eigne båtar. Også bygda har mykje å by på. I tillegg til rein natur er det preparerte skiløyper og skitrekk. På Sandane er det kunstgrasbane, og ikkje minst ein heilt ny og stor idrettshall med 3 handballbaner, vektrom, løpebane, eigen turnhall, klatrevegg og svømmehall. Elevane har tilgang til dette både i undervisninga og på fritida. Pengar. Eit år på Nordfjord folkehøgskule kostar ca 95.000 kroner. Dette varierer litt frå linje til linje og kva valfag og prosjektveker du vel. På friluftslivskulen.no/okonomi kan du finne ut meir nøyaktig kva året ditt vil koste. Alle norske elevar kan søkje lån gjennom Statens lånekasse via nettsidene deira www. lanekassen.no. Du kan låne rett i overkant av 90.000 kr. Når du har fullført skuleåret med minst 90 % frammøte, blir ca. ein tredjedel av lånet gjort om til stipend. Søknad. På nettsidene våre, www.friluftslivskulen.no, finn du søknadsskjema. Vi har ingen søknadsfrist, men startar opptaket 1. februar. Dei siste åra har skulen vore heilt full, og enkelte linjer er ekstra populære. Det er med andre ord lurt å søke tidleg. Miljø Vi er ein friluftslivskule, og nyt naturen i fulle drag. Og vi vil at generasjonane etter oss kan gjere det same. Difor vil vi inspirere deg til ein gjennomtenkt livsstil. Ein gjennomtenkt livsstil handlar om små ting. Bruk matboks, ikkje plast og papir. Skru av lyset. Ikkje kast mat. Dusj passeleg lenge. Sorter søppelet. Enkelt men viktig! Magasin for Nordfjord folkehøgskule, friluftslivskulen mellom bre, fjell og fjord * 27
* slik søkjer du: friluftslivskulen.no eller folkehogskole.no/nordfjord Nordfjord folkehøgskule Vereide, 6823 Sandane kontor@friluftslivskulen.no Tlf 57 86 80 40 Vi har ingen søknadsfrist, men startar opptaket 1. februar. Foto: Eirik Halset www.friluftslivskulen.no