Helgeland Landbrukstjenester Omsetning 2015 44 162 000 Antall årsverk 115 Antall ansatte, alle stillingsstørrelser 750 Timer ferie-/fritidsavløsing 135 107 Timer sykdomsavløsing 32 735 Timer andre oppdrag 9 433 Årsverk landbruksvikar 10

Velferdsordninger Avløysing ved ferie og fritid Avløysing ved sjukdom og fødsel o.l. Landbruksvikar Sjukepengar Tidligpensjon til jordbrukarar

Avløysing ved ferie og fritid Avløysing ved ferie og fritid (avløysartilskot) er ei refusjonsordning der føretak med husdyrproduksjon kan få dekka utgifter til avløysing. For å kunne få tilskot til avløysing må føretaket disponere dyr per 1.1 ved inngangen av avløysaråret, og søkje om refusjon av faktiske utgifter i januar året etter. NB! Nytt system for søknad fra 2017. Føremålet med ordninga er å medverke til å dekke kostnadane til avløysing i jordbruket og bidra til «et aktivt og bærekraftig jordbruk innenfor de målsettinger Stortinget har trukket opp» (jf. forskrift om produksjonstilskudd og avløsertilskudd i jordbruket 1). Ordninga skal leggje til rette for at husdyrbrukarar skal kunne ta ferie og få ordna fritid og hjelp til avlasting gjennom å bidra til finansiering av arbeidskraft som blir leigd inn

Avløysing ved ferie og fritid Du kan få tilskot til avløysing for utgifter til arbeidsoppgåver som det ikkje er uvanleg at jordbrukarar sjølv utfører. Det betyr at avløysing ikkje er avgrensa til tradisjonell «fjøsavløysing», men kan også omfatte saueklipping, klauvskjering, vedlikehald av driftsbygning i form av til dømes maling eller snikkararbeid, rundballepressing, jordarbeiing, spreiing av husdyrgjødsel, gjerdehald, beiterydding og frakt av dyr til og frå beite. Omgrepet avløysing omfattar berre sjølve tenesta. Utgifter til leige av maskiner eller til andre varer som eventuelt blir nytta når tenesta blir utført gjev ikkje grunnlag for tilskot.

Det er no opna for kjøp av avløysertenester frå andre føretak enn avløserlag/-ring. Alle typar føretak må på førespurnad frå kommunen kunne dokumentere at det har hatt utgifter til avløysing, dvs. utgifter til tilsett avløysar, avløysarlag, avløysarring eller til andre føretak som tilbyr avløysartenester. Døme på dokumentasjon av avløysarutgifter er; a-meldinga Avløysing ved ferie og fritid bankbilag og faktura rekneskap som viser avløysarringens refunderbare utgifter og korleis desse er fordelt mellom medlemmane Tilskotet blir gjeve for avløyserutgifter eksklusive moms. Moms skal altså ikkje vere ein del av dei utgiftene som som blir oppgjeve i søknaden.

Avløysing ved ferie og fritid Dersom føretaket du kjøper avløysartenester frå også tilbyr andre varer eller tenester, skal det vere spesifisert på fakturaen kva for utgifter som gjeld avløysartenester. Ettersom det ikkje blir gjeve tilskot til leige av maskiner eller andre varer som blir nytta når ei teneste blir utført, må det gå fram av fakturaen kva som er utgifter til leige av personell, og kva som er utgiftene til maskinleige osv. Rapportering av lønns- og ansettelsesforhold til Skatteetaten, NAV og Statistisk sentralbyrå (SSB) er samla i a-meldinga og skal sendast inn kvar månad av alle som betalar ut lønn, pensjon og andre ytingar. Avløysaren må vere minst 15 år og ikkje ha næringsinntekt frå føretaket eller vere ektemake eller sambuar med ein som har inntekt frå føretaket. Tilskotsatsar og maksimalbeløp finn du i rettleiingsheftet og i jordbruksavtala

Avløysing ved ferie og fritid Dyreslag Sats kr/dyr Melkeku 3 557 Ammeku 982 Øvrige storfe 593 Melkegeit og melkesau 820 Sau over 1 år og ammegeit 514 Avlsgris 1 173 Slakta gris1 og gris solgt som livdyr2 med lev ende vekt på minst 50 kg 40 Verpehøne og avlsdyr av ender, kalkuner og gjess 10,3 Hest (alle) 3 1 173

Avløysing ved ferie og fritid Avlskanin4 292 Gås, kalkun og and1 3,59 Kylling og kalkun5 solgt som livdyr2 3,59 Slaktekylling1 0,44 Økologiske slaktekylling1 1,71 Revetispe 322 Minktispe 94 Hjort (alle) 399

Avløysing ved ferie og fritid Telledato og søknadsfrister Det er to søknadsfrister og én utbetaling i det nye produksjonstilskuddssystemet. Hvordan søke om produksjons- og avløsertilskudd i 2017? I 2017 skal du søke om produksjons- og avløsertilskudd både i gammelt og nytt søknadsskjema. Til sammen skal du registrere opplysninger opptil tre ganger: Innen 20. januar 2017 søker du om produksjons- og avløsertilskudd i det vanlige søknadsskjemaet, på samme måte som tidligere. Sentral utbetaling av tilskuddene skjer i juni 2017. Første registrering i det nye søknadsskjemaet gjør du i perioden mellom 1. mai (telledato) og 15. mai (søknadsfrist) Andre registrering i det nye søknadsskjemaet gjør du i perioden mellom 1. oktober (telledato) og 15. oktober (søknadsfrist). Sentral utbetaling av tilskuddene du har søkt om i det nye søknadsskjemaet, skjer i februar 2018

Avløysing ved sjukdom og fødsel o.l. Tilskot til sjukdomsavløysing og liknande blir regulert i «Forskrift om tilskot til avløysing ved sjukdom og fødsel mv.». Reglane om berekning av tilskotet står i Jordbruksavtalen og tar utgangspunkt i dagsatsar som avheng av typen og storleiken på jordbruksføretaket sin produksjon. Det blir berre gitt tilskot for dokumenterte, faktiske utgifter til avløysing. Ved berekninga av tilskotet skal det gjerast frådrag for dei inntektene den avløyste hadde, eller kunne ha hatt, i søknadsperioden.

Avløysing ved sjukdom og fødsel o.l. Tilskot til avløysing ved sjukdom og fødsel o.l. skal bidra til å finansiere avløysing i føretak som driv husdyrproduksjon eller heilårs produksjon i veksthus, og finansiering av avløysing i onnetida for føretak som driv plante- eller honningproduksjon. Ein kan gje tilskot til avløysing når ein person som har næringsinntekt frå føretaket si jordbruk- eller gartneriverksemd, ikkje kan delta i arbeidet fordi vedkomande er sjukemeld frå arbeid i føretaket (samdrift kun 1 sykemeldt av gangen) er gravid og får svangerskapspengar får foreldrepengar eller eingongsstønad ved fødsel/adopsjon (inntil 14 dager) har omsorgspermisjon i samband med fødsel eller omsorgsovertaking følgjer barn til legeundersøking eller anna oppfølging i samband med sjukdom eller skade hos barnet (inntil fylte 12 år - 18år inntil 20 dager (40 dager)) har omsorg for barn med kronisk sjukdom, langvarig sjukdom eller nedsett funksjonsevne og pga. dette har markert auka risiko for fråvær i arbeidet har døydd (inntil 8 uker) Maksimal dagsats for tilskotet er 1500 kroner. Ved utrekning av tilskotet skal ein gjere frådrag for den avløyste sine inntekter i perioden i tråd med føresegnene om dette i Jordbruksavtalen.

Føretak (ENK, ANS eller DA) kan søkje om tilskot dersom ein person med minimum ½ G i årleg næringsinntekt frå føretaket ikkje kan delta i arbeidet i føretaket som følgje av sjukdom o.l. Føretaket må: vere registrert i Einingsregisteret drive vanleg jordbruksproduksjon Under 70 år Avløysing ved sjukdom og fødsel o.l. Nærståande etterlatne etter avdød jordbrukar (sambuar/ektefelle, barn eller foreldre) kan søkje om tilskot dersom: avdøde hadde minimum ½ G i årleg næringsinntekt frå føretaket føretaket er registrert i Einingsregisteret føretaket driv vanleg jordbruksproduksjon Maks tilskudd kr 1500 pr dag (7 dagers uke)

Landbruksvikar Landbruksvikarane skal avløyse bøndene ved sjukdom og i krisesituasjonar. Avløysarlaga har ansvar for at det er landbruksvikarar tilgjengeleg når det er behov for det. Ordninga omfattar om lag 240 landbruksvikarar som skal gje avløysing ved sjukdom og i krisesituasjonar for husdyr- og grøntprodusentar. Landbruksvikarane er tilsett i avløysarlaga. Bøndene må kontakte avløysarlaga ved behov for landbruksvikarar. Avløysarlaga får tilskot frå staten til landbruksvikarverksemda. Avløysarlaga kan maksimalt krevje 1500 kroner per dag i betaling for avløysing utført av landbruksvikaren. Dette svarar til den maksimale dagsatsen for tilskot til avløysing ved sjukdom og fødsel mv.

Landbruksvikar 1.Føremål Tilskotet skal bidra til å sikre at føretak med husdyr- og planteproduksjon får tilgang på kvalifisert hjelp til avløysing ved sjukdom og i krisesituasjonar. 2.Bruk av landbruksvikar Avløysarlaga skal ved sjukdom og i krisesituasjonar yte hjelp til føretak med husdyr- og planteproduksjon, som har rett på tilskot til avløysing ved sjukdom mv., jf. forskrift 19. desember 2014 nr. 1821 om tilskot til avløysing ved sjukdom og fødsel mv. Denne plikta er avgrensa til 14 dagar per tilfelle. Dersom landbruksvikaren ikkje nyttast i slik samanheng, kan vikaren nyttast til annan avløysing. Avløysarlag som mottek tilskot til landbruksvikarverksemd pliktar innanfor sitt geografiske ansvarsområde, fastsett av fylkesmannen etter samråd med avløysarlaga, å ha tilstrekkeleg landbruksvikarberedskap tilgjengeleg. Den maksimale dagsatsen som føretaket skal betale ved bruk av landbruksvikar ved sjukdom og i krisesituasjonar, skal ikkje vere større enn den maksimale dagsatsen for refusjon ved avløysing ved sjukdom.

Sjukepengeordninga for jord- og skogbrukarar Sjukepengeordninga skal sørgje for at jord- og skogbrukarar får utbetalt sjukepengar rekna ut frå 100 prosent av sjukepengegrunnlaget frå 17. dag av sjukemeldingsperioden. NAV forvaltar sjukepengeordninga for jord- og skogbrukarar som ein del av si vanlege sjukepengeforvalting, og du må sende søknaden til NAV. For å få sjukepengar må jord- og skogbrukarar oppfylle dei vanlege vilkåra for rett til sjukepengar i folketrygdlova. Dette inneber mellom anna at jord- og skogbrukaren må vere arbeidsufør på grunn av funksjonsnedsetting som klart kjem av eigen sjukdom eller skade, at inntektsgrunnlaget for sjukepengar utgjer minst femti prosent av grunnbeløpet (44 185 kroner), og at jord- og skogbrukaren tapar pensjonsgjevande inntekt på grunn av at han er arbeidsufør

Tidligpensjon til jordbrukarar Tidlegpensjonsordninga skal bidra til å lette generasjonsovergangar i jordbruket for dei som har hatt hovuddelen av inntektene sine frå jordbruk/gartneri og skogbruk. Hensikta er å bidra til tidlegare generasjonsskifte og dermed stimulere rekruteringa. Jordbrukarar som har fylt 62 år og som har drive jordbruk i minst 15 år, kan få tidlegpensjon. Men det blir stilt krav til inntekt i ein referanseperiode på fem år. Dette gjeld både næringsinntekt frå føretaket og anna inntekt. Ein føreset også at landbrukseigedomen er overdregen til ny eigar. Ny eigar kan ikkje vere ektefelle/sambuar.

Tidligpensjon til jordbrukarar For å få einbrukarpensjon blir det kravd at: Brukar må ha fylt 62 år før utbetalinga kan starte Landbrukseigedomen må vere overdregen til ny eigar eller forpaktingsavtale må vere sagt opp. Brukar må ha drive jordbruk i minst 15 år. Næringsinntekt frå jordbruk/gartneri og skogbruk må ha vore minst kr 90 000 i årsgjennomsnitt i referanseperioden. (5 år) Minst 25 prosent av næringsinntekt frå jordbruk/gartneri og skogbruk skal vere inntekt frå jordbruk/gartneri. Minst 67 prosent av samla inntekt må vere næringsinntekt frå jordbruk/gartneri og skogbruk Eller: Brukar og ektefelle/sambuar si samla næringsinntekt frå føretaket må utgjere minst 50 prosent av brukar og ektefelle/sambuar sine samla inntekter.

Tidligpensjon til jordbrukarar I tillegg ved tobrukarpensjon: Ektefelle/sambuar må ha fylt 57 år før utbetalinga kan starte. Både brukar og ektefelle/sambuar må fylle alderskrava før det blir utbetalt tidlegpensjon. Ektefelle/sambuar må ha budd og arbeidd på landbrukseigedomen dei siste fem åra. Brukar og ektefelle/sambuar si samla næringsinntekt frå føretaket må utgjere minst 50 prosent av dei samla inntektene til brukar og ektefelle/sambuar. Ektefelle/sambuar kan ikkje ha anna inntekt på meir enn kr 100 000 utanom føretaket i årsgjennomsnitt i referanseperioden

Storleiken på tidlegpensjonen blir fastsett i jordbruksoppgjeret. For 2015 og 2016 er tidlegpensjonen sett til inntil kr 100 000 pr. år for einbrukarpensjon og inntil kr 160 000 pr. år for tobrukarpensjon. Tobrukarpensjonen blir delt likt på dei to ektefellane/sambuarane. Tidligpensjon til jordbrukarar Den som får tidlegpensjon: Kan ha uavgrensa lønsinntekt og inntekt frå anna næringsverksemd i tillegg til tidlegpensjonen. Kan få fleksibel alderspensjon etter folketrygdlova frå 62 år. Kan ikkje ha næringsinntekt frå jordbruksføretak, men kan ha lønsinntekter frå til dømes avløysing. Kan ikkje få uførepensjon, arbeidsavklaringspengar eller attlevandepensjon frå folketrygda, eller avtalefesta pensjon