Innkalling Eldrerådet. Sakliste. Møtestad: Globen Møtedato: Møtetid: 10.30

Transkript

1 Innkalling Eldrerådet Møtestad: Globen Møtedato: Møtetid: Eventuelt forfall skal meldast til tlf servicekontoret eller til Varamedlemmar møter etter nærare innkalling. Møtet er ope for tilhøyrarar. Saksdokument er lagt ut til offentleg gjennomsyn på nettsida til kommunen. Sakliste Sak nr. Sakstittel 022/17 Godkjenning av møtebok 023/17 Referatsaker 024/17 Politisk kvarter 025/17 Finansforvaltning - status pr /17 Møteplan for eldrerådet haust /17 Saker eldrerådet vil fylgja opp Storebø, Bjørn Eirik Klepsvik Leiar 1

2 Saksframlegg Saksnr Utval Type Møtedato 022/17 Eldrerådet PS Sakshandsamar Arkiv ArkivsakID Norunn Malene Storebø FE /715 Godkjenning av møtebok Tilråding frå rådmannen: Møteboka frå møte i kommunestyret dd.mm.åååå vert godkjent slik ho ligg føre. Vedlegg: Møteprotokoll - Eldrerådet Bakgrunn for saka: Møteboka er lagt ut på kommunen si heimeside under politikk/saksdokument: 2

3 Austevoll kommune Møteprotokoll Eldrerådet Møtestad: Globen Møtedato: Møtetid: Sak nr: /17 Følgjande medlemmar møtte Arne Teisnes Bjørn Eirik Klepsvik Inger Lomheim Kirsten Taranger Edvard J. Stangeland Parti ANDRE Sp Møteleiar Frå adm. møtte Orientering Merknader Innkalling Bjørn Eirik Klepsvik Anita Johanessen Bjørkelund møtte som sekretær Stina Nordbak orienterte om «strategisk plan for eldreomsorg» Ingen Ingen Bjørn Eirik Klepsvik Kirsten Taranger Arne Teisnes Inger Lomheim Edvard Johs.Stangeland 3

4 Sakliste Sak nr. Sakstittel 013/17 Godkjenning av møtebok 014/17 Referatsaker 015/17 Svar på spørsmål stilt i møte /17 Politisk kvarter 017/17 Forslag til kommunal forskrift om rett til sjukeheimsplass 018/17 Evaluering konkurranseutsetting 019/17 Etablering av Austevoll aktivitetshus 020/17 Saker eldrerådet vil fylgja opp 021/17 Invitasjon til dialogmøte - Leve Hele Livet 4

5 013/17: Godkjenning av møtebok Eldrerådet - 013/17 Handsaming: Vedtak: Møteboka frå møte i eldrerådet 08.mars 2017 vert godkjent slik ho ligg føre. 014/17: Referatsaker Eldrerådet - 014/17 Handsaming: Fellesframlegg frå eldrerådet: Støttekontaktordninga i Austevoll kommune: Eldrerådet meinar det er rett at ein får kompensert for køyring frå og til brukar som ein er støttekontakt for. Kompensasjonen bør gjevast enten som køyregodtgjersle etter statens regulativ eller som kompensasjon inkludert i lønn. Folkebiblioteket og eldres digitale deltakelse: Vedtak: Eldrerådet bed om at kommunestyret tek eldre sin digitale deltaking opp som eigen sak, og at ein setter i verk tiltak som sikrar eldre sitt behov for opplæring innanfor informasjonsteknologi. Dette for å unngå at vi får eit større digitalt skilje i befolkninga i kommunen. Brevet av fra Statens Seniorråd v/ Wenche Frogn Sellæg belyser et samfunnsproblem som må få forsterket fokus Kurs i Eldrerådets oppgåver og funksjoner (Nestor Melsomvik): Inger Lomheim orienterte om Nestor kurset i Melsomvik, kurs i eldrerådsarbeid som ho hadde deltatt på. Ho opplevde kurset som lærerikt og gjevande. Det var gode foredragshaldarar og ein hadde lærerik erfarings-utveksling og god dialog med andre kommunar på kurset. Kopi av kursmateriale kan ein få ved å henvende seg til Inger Lomheim. «Veileder i eldrerådets oppgåver og funksjon» vert lagt ved som vedlegg til referat frå eldrerådsmøte. Det er satt opp nytt kurs i eldrerådsarbeid frå 31 mai til 2 juni, Det var ingen av representantane i eldrerådet som kunne delta då, men ein vil prioritere deltaking i kurs i eldrerådsarbeid ved neste anledning. Overbelegg på sjukeheim: Kommentar: Eldrerådet tek orienteringa til etterretning. Vedtak: Støttekontaktordninga i Austevoll kommune: Eldrerådet meinar det er rett at ein får kompensert for køyring frå og til brukar som ein er støttekontakt for. Kompensasjonen bør gjevast enten som køyregodtgjersle etter statens regulativ eller som kompensasjon inkludert i lønn. 5

6 Folkebiblioteket og eldres digitale deltakelse: Vedtak: Eldrerådet bed om at kommunestyret tek eldre sin digitale deltaking opp som eigen sak, og at ein setter i verk tiltak som sikrar eldre sitt behov for opplæring innanfor informasjonsteknologi. Dette for å unngå at vi får eit større digitalt skilje i befolkninga i kommunen. Brevet av fra Statens Seniorråd v/ Wenche Frogn Sellæg belyser et samfunnsproblem som må få forsterket fokus Kurs i Eldrerådets oppgåver og funksjoner (Nestor Melsomvik): Inger Lomheim orienterte om Nestor kurset i Melsomvik, kurs i eldrerådsarbeid som ho hadde deltatt på. Ho opplevde kurset som lærerikt og gjevande. Det var gode foredragshaldarar og ein hadde lærerik erfarings-utveksling og god dialog med andre kommunar på kurset. Kopi av kursmateriale kan ein få ved å henvende seg til Inger Lomheim. «Veileder i eldrerådets oppgåver og funksjon» vert lagt ved som vedlegg til referat frå eldrerådsmøte. Det er satt opp nytt kurs i eldrerådsarbeid frå 31 mai til 2 juni, Det var ingen av representantane i eldrerådet som kunne delta då, men ein vil prioritere deltaking i kurs i eldrerådsarbeid ved neste anledning. Overbelegg på sjukeheim: Kommentar: Eldrerådet tek orienteringa til etterretning. 015/17: Svar på spørsmål stilt i møte Eldrerådet - 015/17 Handsaming: Legemiddelgjennomgåing hos brukarar av heimesjukepleia og i institusjon: Ein er nøgd med uttalen frå kommuneoverlege Inger Uglenes vedkomande heimebuande pasientar. Ein ventar på tilbakemelding frå Aleris Austevoll på korleis ein i varetek legemiddelgjennomgåing på institusjon. Vedtak: Eldrerådet ynskjer ein tilbakemelding på kvifor det vert gjort ei endring i høve til fastlege ordninga hos pasientar som er innlagt på institusjon. Ved innkomst på institusjon er det tilsynslege som overtek det medisinsk faglege oppfylginga av pasienten, ikkje fastlegen. Kva er årsaka til dette? Og er endring i forhold til fastlegeordninga? Svar på førespurnad frå eldrerådet frå Iren S. Melingen, samt gjennomgang etter møte som vi hadde onsdag 26 april. Viser til møte som vi hadde med Eldrerådet samt leiar for helseservicekontoret på onsdag 26 april. Da gjekk vi igjennom spørsmåla frå Dykk som eg fekk på mail 16 mars. Sak 1: Hagane rundt Austevoll p.o senter. Kultur og aktivitetsleder informerte om at Aleris har kome med handlingsplan om kva tiltak som skal gjerast i hagane for å gjere den meir vedlikehaldsfrie. Aleris ynskjer vidare at me får avtale med ein person som kan ta jamnleg vedlikehaldsarbeid i uteområda rundt Austevoll p.o senter. Der har Aleris dialog med Austevoll kommune. Olav Jarnes har tipsa oss om ein person som er på timebasis tilsett i Austevolll kommune, og som har kapasitet til å ta dette viktige arbeidet på seg. Me avventer svar frå Olav Jarnes om timepris. Etter det blir arbeidet sett i gong frå vår side. 6

7 Sak 2 ; Ernæring blant eldre. Teamleder Isabell Heggen orienterte om måltidsstruktur/endring av tidspunkt på måltida for bebuarane ved Austevoll p.o senter. Ein har sidan Januar 2017 endra på måltidsstrukturen for bebuarane på spesialavdelingane avd E og F. Dette har vore udelt positivt for bebuarane. Frå før hadde dei middag i tida, no blir middagen erstatta av lunsj og middagen blir servert i tida. Me har rutine på å ta vektkontroll x 1 per månad av bebuarane, og den viser utan unntak at bebuarane legg på seg. Det me er obs på er at det er somme bebuarar som ikkje burde legga på seg, så her blir det satt i verk individuelle tiltak for å unngå det. I mars 2017 innførte me same endring på måltidsstruktur også på dei andre avdelingane(somatiske avdelingar), også der ser det ut som om dette er eit kjærkomen tiltak. Måltida blir fordelt utover døgnet, og det viser seg at sukkermengda i mat som bebuarar et, er no redusert og erstatta med meir ernæringsinnhald. Vidare opplev me at måltida er jamnare fordelt utover døgnet. Alle som ynskjer mat etter kvelds i tida, får også no som før tilbod om det. Me vonar og at ein positiv ringverknad av endringa vil vere at bebuarar opplev mindre uro på kveld når middagen vert seinare servert seinare. Dette var områda som var skissert i førespurnaden som du sendte. Eldrerådet ville på møte 26 april også vite meir om kva tilbod bebuararne fekk hos Aleris når det gjeld aktivitetar. Underteikna orienterterte om dette. Aleris har jo satsa særs mykje på aktivitørar. Vi har 3 stk som jobbar med ulike aktivitetar. Det er kultur og aktivitetsleiar og 2 aktivitørar. Vi driv dagsenter 3 dagar per veke. Dette er eit særs populært tilbod, og dei stortrives dei som nyttar seg av dette tilbodet. Det e rog slik sjølvsagt at tilsette som jobbar på avdelingane gjer individuelle aktivitetar saman med bebuarane. Bebuarar som klarer å gå sjølv brukar gonger, fellesareal og hagane når det er vær til det. For dei som treng assistanse så tilbyr tilsette vedkomande til å vere med på tur. Bebuarane får regelmessig tilbod om å vere med på tur, vi har nokre som har individuelt tilpassa turar ute dagleg. Elles får bebuarar som har korttidsopphald og har behov for fysioterapeut tilbod om det. Vi har gymnastikk/trening kvar fredag. Dette er et samarbeid mellom fysioterapeut/ergoterapeut i Austevoll kommunen og kultur og aktivitetsleiar i Aleris omsorg. Dette er eit særs populært tiltak. Vidare har vi elektrisk sykkel som tilsette/pårørande/friviljuge kan ha med seg 1 2 bebuarar som passasjer. Vår/sommar er det høgsesong med denne. Vi har i Aleris innført Aktivitetsdosett. Det blir gjort ei kartlegging på alle bebuarane om deira interessefelt. Målet er å få systematisert interesser som dei ynskjer å ivareta. Dei vil då få eit tilbod om planlagde aktivitetar på faste vekedagar. Her kan kvar og ein velja det dei har mest lyst til å gjera. Viss ein bebuar ynskjer å gå ut på tur f. eks 2 gongar i veka, så forpliktar tilsette som er på jobb å syte for at bebuaren kjem seg ut. Elles har vi på spesialavdelingane til målsetting at om laurdagen inviterer vi til dans. Vi har også saman med Austevoll kommune blitt einige om å kjøpe Motiview sykkel. Vi reknar 7

8 med at denne kjem på plass om nokre månader. Dette ser vi fram til, og vi har allereie ein sykkel frå før, slik at det er to bebuarar som kan sykle samstundes og sjå på same skjerm. MOTiview er et motivasjonsverktøy som stimulerer eldre og personer med demens til økt fysisk aktivitet. Ved hjelp av levende bilder og lyd kan brukeren dra på sykkeltur i kjente omgivelser og barndomsminner. Elles ynskte også Eldrerådet å få vite meir om tilsynslegeordninga ved Austevoll p.o senter. Underteikna orienterte om at Aleris er særs nøgd med tilsynslegeordninga som vi har i dag. Vi har avtale med Austevoll kommune om tilsynslegeordning alle kvardagar. Utanom dette, kveldar og helg, så kontaktar me legevaktsentralen ved akutt sjukdom hos bebuarane. Det er Austevoll kommune som er arbeidsgjevar for tilsynslegane Inge Arve Birkeland og Arvid Helle. Dersom Eldrerådet ynskjer meir informasjon tilsynslegeordning så råda eg dei til å be om eit møte med desse. Eldrerådets møte med ledelsen i PO- senteret. Møte i eldrerådet vart avslutta med besøk på Austevoll po senter, der ein fyrst fekk ei orientering frå aktivitetsleiar ved dagavdelinga. Ho orienterte om planar med arbeid i hagane rundt pleie- og omsorgssenteret. Det var eit omfattande arbeid å i vareta alle hagane, og ein ville redusere på talet planter rundt pleie og omsorgssenteret. Bl.a ville ein fjerne busker og hekkplanter som stod i nærleiken til bebuarane sine vindu. Både av brannvern årsaker, men også fordi det medførte plager med innpåslitne veps som lett kom inn på pasient romma. Ein hadde fokus på beplantning i krukker, men også nytteplanter slik som urter og jordbær. Aktivitetsleiar visar elles til tidegare orientering til eldrerådet. Kvar 14 dag har Aleris Austevoll møte med kommunen der ein går gjennom vedlikehald av bygg og området rundt Pleie- og omsorgssenteret. Vedkomande ernæring og endring av tider for måltider ved Austevoll pleie og omsorgssenter, så hadde ein gjort seg gode erfaringar på avdeling E/F. Ein vidareførte måltidsplanen til somatisk avdeling frå mars månad. Erfaring frå E/ F er at bebuarane i all hovudsak er nøgd med flytting av middagsservering til kl 16. Det visast i kartleggingsundersøkingar og ved at bebuarar har hatt ei auke 8

9 i vekt. Måltidene er næringstette, og sidan ein har slutta med kaffimat, så vert det servert ferre måltider med høgt sukker innhald. Ein serverer no frukost, lunsj, middag og kvelds. Ein tilbyr også eit måltid etter kvelds til dei som ynskjer det. Vedkomande plan for aktivitet, så viste ein til «aktivitetsdosetten». Dette var ein metode der ein kartla kva bebuar tidlegare likte av aktivitetar. I tillegg satte ein opp ein vekeplan saman med bebuar der ein la inn kva aktiviteter den einskilde bebuar ynskte å vere med på i løpet av ei veke. Det vart også vist til at eldrebussen var med på å auke livskvaliteten til dei eldre. Både dei som fekk hjelp til å kome seg på dagavdeling, og ikkje minst bebuarar ved po senteret som nytta den til turar i Austevoll. Avslutningsvis fekk eldrerådet omvising på sjukeheimen, der ein viste fram avdeling D på somatisk avdeling, ØH seng, og dementavdelinga. Vedtak: Spørsmål, orienteringar og svar vert lagt ved møteboka. 016/17: Politisk kvarter Eldrerådet - 016/17 Handsaming: Status i plan om eldre strategi. Stina Nordbak møtte i eldrerådet og orienterte om status i arbeidet innanfor eldrestrategi. Stina Nordbak har ansvar for kommunale planar, og har som oppgåve å vere ein pådrivar i utforminga av plan om eldrestrategi. Dette er eit omfattande arbeid og det er ingen tidsplan for framdrift. Stina har tidlegare presentert status for eldrestrategiplan arbeidet for tenesteutvalet og det skal lagast ein framdriftsplan no i etterkant. I samband med presentasjonen av arbeidet som er gjort til no, så spør ein eldrerådet om arbeidsgruppa tenkjer rett, vert det opplevd at vi er på rett veg? Lysbilde presentasjonen vil bli lagt ved referat frå eldrerådsmøtet. I denne presentasjonen vil det også ligge ein link til kortversjonen av reforma «Leve hele livet» Eldrerådet bed om ein oversikt over tilbod arrangert på frivillig basis. Stina Nordbak ettersender dette i etterkant av eldrerådsmøte. Eldrerådet etterlyser ein plan for eldrestrategi som er meir konkret. Stina Nordbak informerer om at det vil bli laga ein handlingsplan når eldrestrategien vert godkjent. Vedtak: Vert lagt ved møteboka. 017/17: Forslag til kommunal forskrift om rett til sjukeheimsplass 9

10 Eldrerådet - 017/17 Handsaming: Samrøystes framlegg til vedtak: Eldrerådet tek forslaget til retteretning men har fylgjande kommentar. Eldrerådet har ein generell bekymring for at eldre einslege, utan pårørande, som får avslag på opphald ikkje har nokon som kan i vareta deira rettigheter. Eldrerådet meinar at kommunen har eit særskilt ansvar for å sikre at vedkomande får ein objektiv person til å i vareta desse rettighetane for den enkelte. Vedtak: Eldrerådet tek forslaget til retteretning men har fylgjande kommentar. Eldrerådet har ein generell bekymring for at eldre einslege, utan pårørande, som får avslag på opphald ikkje har nokon som kan i vareta deira rettigheter. Eldrerådet meinar at kommunen har eit særskilt ansvar for å sikre at vedkomande får ein objektiv person til å i vareta desse rettighetane for den enkelte. 018/17: Evaluering konkurranseutsetting Eldrerådet - 018/17 Handsaming: Kommentar: Eldrerådet tek saka til etterretning, men vil har mogelegheit til kome tilbake til saka ved eit seinare høve når rapporten føreligg. Vedtak: Eldrerådet tek saka til etterretning, men vil har mogelegheit til kome tilbake til saka ved eit seinare høve når rapporten føreligg. 019/17: Etablering av Austevoll aktivitetshus Eldrerådet - 019/17 Handsaming: Etablering av Austevoll aktivitetshus: Samrøystes framlegg til vedtak: Eldrerådet opplever det som positivt at rådmann har kome med forslag, og støttar prioriteringa i dei 2 fyrste alternativa. Eldrerådet foreslår at kommunen kjøper bygget, men at kommunen får leigeinntekter frå dei ulike laga som skal nytte bygget. Forslag til leige kan vere rentekostnader minus det tilskotet kommunen ville ha tildelt viss frivillig organisasjonar og lag hadde kjøpt bygget. Eldrerådet ser på alternativ 3 som uaktuelt. Vedtak: Eldrerådet opplever det som positivt at rådmann har kome med forslag, og støttar prioriteringa i dei 2 fyrste alternativa. Eldrerådet foreslår at kommunen kjøper bygget, men at kommunen får 10

11 leigeinntekter frå dei ulike laga som skal nytte bygget. Forslag til leige kan vere rentekostnader minus det tilskotet kommunen ville ha tildelt viss frivillig organisasjonar og lag hadde kjøpt bygget. Eldrerådet ser på alternativ 3 som uaktuelt. 020/17: Saker eldrerådet vil fylgja opp Eldrerådet - 020/17 Handsaming: Saker eldrerådet vil fylgje opp. 15/1471 Kommunal planstrategi 16/723 Høyring - kulturminneplan 11/1957 Omsorgsbustader ved sjøfronten - Storebø 16/1176 Eldresenter - aktivitetshus 17/238 Utgreiing - fysisk aktivitet og ernæring ved Austevoll po senter Kolerakyrkjegarden Legemiddelgjennomgåing hos brukarar av heimetenest og i institusjon Strategisk plan for eldreomsorga Aleris Austevoll spørsmål knytt til ernæring/ måltider, aktivitet og uteareal. Eldre sin digitale deltaking i kommunen, kompetanse utvikling hos eldre innanfor bruk av digitale løysingar. «Leve Hele Livet», dialog møte i regi av Helse- og omsorgsdepartementet for å skape kvalitetsreform for eldre med fokus på 4 hovudtema: mat, aktivitet og fellesskap, helsehjelp, samanheng og gjennomføring. Vedtak: Saker eldrerådet vil fylgje opp. 15/1471 Kommunal planstrategi 16/723 Høyring - kulturminneplan 11/1957 Omsorgsbustader ved sjøfronten - Storebø 16/1176 Eldresenter - aktivitetshus 17/238 Utgreiing - fysisk aktivitet og ernæring ved Austevoll po senter Kolerakyrkjegarden Legemiddelgjennomgåing hos brukarar av heimetenest og i institusjon Strategisk plan for eldreomsorga Aleris Austevoll spørsmål knytt til ernæring/ måltider, aktivitet og uteareal. Eldre sin digitale deltaking i kommunen, kompetanse utvikling hos eldre innanfor bruk av digitale løysingar. «Leve Hele Livet», dialog møte i regi av Helse- og omsorgsdepartementet for å skape kvalitetsreform for eldre med fokus på 4 hovudtema: mat, aktivitet og fellesskap, helsehjelp, samanheng og gjennomføring. 11

12 021/17: Invitasjon til dialogmøte - Leve Hele Livet Eldrerådet - 021/17 Handsaming: Fellesframlegg frå eldrerådet om at Inger Lomheim deltek på dialogmøte i Bergen Vedtak: Eldrerådet melder på Inger Lomheim til dialogmøte i Bergen

13 Saksframlegg Saksnr Utval Type Møtedato 023/17 Eldrerådet PS Sakshandsamar Arkiv ArkivsakID Norunn Malene Storebø FE /715 Referatsaker Refererte skriv og meldingar: DokID Tittel Avsendar/mottakar 17/6622 Rådmannen sin status pr mai Austevoll 2017 formannskapaustevoll 17/5540 Budsjett og økonomiplan - tilbakemelding frå fylkesmannen 17/6544 Revidert nasjonalbudsjett 2017 og kommuneopplegget for /6549 Overbelegg ved Austevoll pleie- og omsorgsenter våren /6381 Samarbeid om opplæring av pasientar, brukarar og pårørande i eit lærings- og meistringsnettverk Tilråding frå rådmannen: Meldingane vert tekne til etterretning slik dei ligg føre. kommunestyre Fylkesmannen i HordalandHelge SkugstadMorten StorebøThomas Martin Larsen Fylkesmannen i HordalandHelge SkugstadMorten StorebøPlan - og beredskapsseksjonen Fylkesmannen i Hordaland Austevoll eldrerådaustevoll formannskapaustevoll kommunestyrerådet for menneske med nedsett funksjonsevnetenesteutvalet AdministrasjonsutvaletAustevoll eldrerådaustevoll formannskapaustevoll kommunestyrerådet for menneske med nedsett funksjonsevnetenesteutvalet 13

14 Notat til politisk nivå Til: Austevoll formannskap Austevoll kommunestyre Frå : Rådmannen Vår ref. Arkivkode Dykkar ref. Dato 17/49-5/ / Rådmannen sin status pr mai 2017 Rådmannen har etablert statusrapport for å syne kva saker administrasjonen har under arbeid og kvar i prosessane saker ligg. Den første rapporten blei lagt ut på intranettet, på kommunen sin heimeside og Facebookside. Vi nådde ut til mange innbyggjarar. Same praksis vil bli nytta denne og komande statusrapportar. Vedlagte nye oversikt tek føre seg ein del viktige sakar, og rådmannen vil understreke at lista ikkje er uttømmande. 14

15 Austevoll kommune Side 2 av 2 15 Arkivsak:

16 Rådmannen sin statusrapport pr mai 2017 Strandryddedag Strandryddedagen blei gjennomført 6. mai. Hundrevis av sekkar blei delt ut under aksjonen og fleire av konteinarane var stappfulle måndag morgon. Takk til alle som tok seg tid på ein laurdag for å gjere både vårt nærmiljø og det marine livet i havet litt reinare. No er det Storebø skule sin tur til å rydde strender. Du, lag og organisasjonar kan framleis søkje kommunen om midlar til å rydde strender og vikar. Send ein kort søknad til kommunen. På eige initiativ kan du framleis rydde ein strand eller ei vik. På servicekontoret eller Porsdalen SIM - miljøstasjon får du ryddesekkar. Dei returnerer du kostnadsfritt til Porsdalen SIM. I løpet av hausten tek vi eit felles løft og ryddar ei strandområde i lag. Meir info kjem seinare. Hummarfredning Arbeidet med å etablere eit hummarfredingsområde er i gang. Møte i ressursgruppa er 24. mai. Her deltek Fiskarlaget Vest, Havforskningsinstituttet og Fiskeridirektoratet og Austevoll. Kommuneplan Planprogram er under arbeid. Målet er politisk vedtak i juni. Andre planar kommunen har sendt innspel til: Marint verneområde, Kystsoneplanen og Regional transportplan Revidering ruspolitisk handlingsplan Handlingsplanen er under arbeid med ei tverrfagleg arbeidsgruppe. Eldrestrategi Bestillinga er under arbeid. Skisse er presentert for tenesteutvalet og Eldrerådet. Kartlegging av friluftsområder Kartlegginga er sett i gong i samarbeid med Bergen og omland friluftsråd. Jordmortenesta og Helsestasjonen Fylkesmannen har gjeve kr til eit prosjekt knytt til seksuell helse for flyktningar og innvandrarar. Målet er å vere ei lett tilgjengeleg tenste, tilby informasjon/rettleiing og praktisk bistand til dømes om tema som graviditet og abort. Tilsette i skule/barnehage skal få tilbod om fagdag om tema som kultur, kjønnslemlesting og tvangsgifting. Jordmortenesta og Helsestasjonen jobber fortsatt med å få på plass «Ammekyndig helsestasjon». Håper på godkjenning i løpet av hausten Fødselstall Fødselstallet for 2017 blir lavare enn dei siste åra. Forventer ca 65 fødslar. Fysio/ergoterapitenesta Aktuelt no er to prosjekt; tilbod til overvektige barn og ungdom (i samarbeid med helsestasjonen), samt kvardagsrehabilitering (lengst mogleg aktiv i eiga liv i eigen heim). Tenesta får for tida dekka to 80% fysioterapistillingar i 3 månader. Det er søkt om tilskot til styrking av habilitering og rehabilitering, fordi kommunen innan 2017 skal ha ein oppdatert plan på området. Det er søkt om tilskot til å kunne setje i verk nokre av tiltaka i planen som skal utarbeidast. Austevoll vaksenopplæring Som ei mellombels ordning skall vaksenopplæringa flyttast til nyare del av kommunehuset frå Det blir arbeida med tilrettelegging av lokala. 16

17 Austevoll folkebibliotek Prosjekt under utvikling, og det bli sak til politisk handsaming i mai/juni. Evaluering konkurranseutsetting KPMG skal føreta ein evaluering av konkurranseutsetting av pleie- og omsorgstenestene og drift av Austevoll pleie- og omsorgsenter. Planlegging, avgrensning og konkretisering av problemstillingar blir gjort før sommarferien, og gjennomføringa vil skje frå medio august. Oppdraget vert utført innanfor kontrakten sine rammer, slik at vi ikkje treng å lyse ut konkurranse for oppdraget. Brann og redning Eininga har gått til innkjøp av lift (høgdereidskap til brann- og redningstenesta) og mannskapsbil. Liften er eit spleiselag med Storebø Maritime AS og blir overlevert i august. Det er og kjøpt ein MOB-båt til brann og redningsoppdrag på sjø og anna transportoppdrag. Båten vert brukt av FDV, brann- og redningstenesta og Fiskarfagskulen i Austevoll. Mannskap i branntenesta har brukt mykje dugnadstimar til oppussing og klargjering før båten vart den vart sjøsett. Opplæring er forventa på plass før ferien. Gjensidigestiftelsen har bidrege med redningsdrakter, oppblåsbar gummibåt, søkeutstyr med meir. To av mannskapa har for ansvar for opplæring og gjennomfører kurs i løpet av hausten. Opplæring ved Norges brannskole i 2017: o 2 utrykningsleiarar, Beredskapsutdanning trinn 1 o 1 overbrannmeister, Forebyggende kurs o 1 overbrannmeister, Beredskapsutdanning trinn 3 haust 2017 o 2 mannskap Overflateredning - Kurs for lokale instruktører, (Gjensidige stiftelsen, Det store brannløftet) o 2 mannskap nettbasert kurs 6 mannskap/brannbefal fått førarkort i klasse C i regi av Tuft Transportskole. Tiltaket er eit spleiselag med Austevoll Laksepakkeri der mannskap dekker eigne kostnader til reise og løn. Feiartenesta Det er inngått kontrakt om servicevarsling for feiartenesta. Varsel om om feiing og tilsyn vert sendt på SMS til huseigar og avløyser varsel pr post. Systemet kan nyttast i samband i kommunal beredskap til dømes befolkningsvarsel i samband med uønska hendingar, (til dømes evakuerings situasjonar, epidemiar etc). Fritidsbustader vert omfatta av feie- og tilsynstenester, og brannsikkerheit vil være lik som for heilårsbustader. Arbeid med registrering i gang. Om lag 180 av 1039 eigarar av fritidsbustader har fylt ut elektronisk skjema. Ny melding på SMS vert sendt i slutten av mai til dei som ikkje har svart. Prosjektstatus Austevoll helsehus: Blei teke i bruk i april. Bekkjarvik kyrkjegard: Vigsla Salthella Fiskerihamn: 3 kaiar er i utføringsfase med 1 mnd forseinking. Austevoll ungdomskule: Sak skal til politisk handsaming i mai/juni. Omsorgsbustadar Eidsbøen: Prosjektet med bygging av to bustadar og fellesareal er i utføringsfase. Austevoll svømmehall: Prosjektet er i utføringsfase og skal stå ferdig våren Veg gjennom Gråsidal: Er i utføringsfase. Kultursal Selbjørn skule: Er i anbodsfase. Rusomsorga: Prosjekt går ut

18 Sakshandsamar, telefon Håvard Rød, Vår dato Dykkar dato Vår referanse 2017/ Dykkar referanse Austevoll kommune Kommunehuset 5392 Storebø AUSTEVOLL KOMMUNE - BUDSJETT OG ØKONOMIPLAN Fylkesmannen har motteke særutskrift av kommunestyresak om budsjett for 2017 og økonomiplan, vedteke i kommunestyremøte 15.desember Kommunen er ikkje under statleg kontroll og godkjenning etter kommunelova 60. Etter 15 i forskrifter om årsbudsjettet skal årsbudsjettet, slik det er vedteke av kommunestyret, liggja føre som eige dokument innan 15. januar. Økonomiske oversyn må vera utarbeidd innan 1. mars i budsjettåret. Etter kommunelova 45 tredje punkt skal innstillinga til årsbudsjett ha vore lagt ut til offentleg gjennomsyn i minst 14 dagar før handsaming i kommunestyret. Det er lagt opp til same skatteøyre for kommunane i 2017 som i 2016, 11,8 prosent. Frie inntekter Kommunen har budsjettert med kr ,- i skatt på eige og inntekt for I 2016 var det ein samla skatteauke for kommunane i landet på 9,7 prosent. Det er no rekna med ein skatteauke for kommunane frå 2016 til 2017 med 1,5 prosent. Kommunen sitt skattenivå i 2016 var 136,4 prosent av landsgjennomsnittet. I rammeoverføring til kommunane er det symmetrisk inntektsutjamning. Kommunar med skattenivå over landsgjennomsnittet får eit trekk i 2017 tilsvarande 60 prosent av differansen mellom eige skattenivå og landsgjennomsnittet. Kommunar med skattenivå under landsgjennomsnittet får kompensasjon i 2017 tilsvarande 60 prosent av differansen mellom landsgjennomsnittet og eige skattenivå. Kommunar med skattenivå under 90 prosent av landsgjennomsnittet får også tilleggskompensasjon tilsvarande 35 prosent av differansen mellom 90 prosent av landsgjennomsnittet og eige skattenivå. Kommunen sine frie inntekter består av ordinær skatt og statleg rammeoverføring, etter fråtrekk inntektsutjamning. Sum frie inntekter er budsjettert til kr. 330,1 mill. Fylkesmannen i Hordaland Postadresse: Postboks 7310, 5020 Bergen Besøksadresse: Statens hus, Kaigaten 9, Bergen Telefon: Kommunal- og samfunnsplanavdelinga Kontakt: Nettside: Org.nr:

19 Inntektsprognosen for 2017 er no oppdatert med endelege innbyggjartal per og innkomen skatt i Grunnlaget for inntektsutjamninga vil vere innbyggjartal per For innbyggjartilskot og utgiftsutjamninga med aldersfordeling er grunnlaget innbyggjartal per Dei budsjetterte frie inntektene kan vere noko for høge. Dei er om lag kr. 1,3 mill. høgare enn i den siste inntektsprognosen. Kommunen må vurdera utviklinga i dei frie inntektene nærare og om nødvendig gjennomføra budsjettrevisjon med sikte på eit realistisk nivå på dei budsjetterte inntektene. Eigedomsskatt Det er budsjettert med kr ,- i eigedomsskatt for Eigedomsskatten for 2017 er vedteke med sju promille på verk og bruk. Innkomen eigedomsskatt i 2016 var det same som budsjettert skatt for i år. Pris og kostnadsvekst Den samla pris- og kostnadsveksten i kommunane (kostnadsdeflatoren) er i statsbudsjettet 2,5 prosent. I dette inngår pårekna lønsvekst med 2,7 prosent. Avdrag I økonomireglane er det gitt minimumskrav for storleiken på årlege avdrag. Etter kommunelova 50 sjuande ledd kan attståande løpetid for kommunen si samla gjeldsbyrde ikkje overstiga den vegde levetida for kommunen sine anleggsmidlar ved det siste årsskiftet. Kommunelova set eit minstekrav til totale låneavdrag for kommunen. Ein hovudregel vil vere at årlege låneavdrag som eit minimum må utgjere om lag 3 ½ - 4 prosent av lånegjelda ( når formidlingslån og avdrag på slike lån ikkje er rekna med ). Fylkesmannen tilrår kommunane at dei ordinære avdraga minst er på dette nivået. Det er budsjettert med kr. 15,4 mill. i ordinære avdrag (utanom avdrag på formidlingslån). Dei budsjetterte avdraga utgjer om lag 3,8 prosent av kommunen si netto lånegjeld ved utgangen av Kommunen oppfyller det tilrådde minstenivået for ordinære avdrag i budsjettet. Lånegjelda kjem til å auka i år og difor også grunnlaget for ordinære avdrag. Driftsresultat Kommunelova 46 punkt 6 legg til grunn at det blir budsjettert med eit driftsresultat som minst er tilstrekkeleg til å dekka renter, ordinære avdrag og nødvendige avsetjingar ( inkl. inndekning av underskot ). Paragraf 3 i forskriftene om årsrekneskapen presiserer nærare det driftsrekneskapen og investeringsrekneskapen skal omfatta. Som hovudregel må til dømes ei inntekt og innbetaling som ikkje er ordinær bli ført i investeringsrekneskapen. Netto driftsoverskot i budsjettet for 2017 er om lag kr. 2 ½ mill. Dette er planlagt nytta til styrking av disposisjonsfondet. Netto driftsoverskot utgjer berre 0,6 prosent av driftsinntektene i budsjettet. 2 19

20 Det tekniske berekningsutvalet for kommunal og fylkeskommunal økonomi har tilrådd eit nivå for netto driftsoverskot, i prosent av driftsinntektene, på minst 1 ¾ prosent for kommunane generelt. Fylkesmannen si vurdering er at netto driftsoverskot bør vere noko høgare enn 1 ¾ prosent av driftsinntektene for å kunne handtere svingingar i inntektene og for å ha stabilitet i tenestene. Netto driftsoverskot i rekneskapen for 2016 er om lag kr. 11,0 mill. Det utgjer om lag 2,7 prosent av driftsinntektene i rekneskapen. Etter netto avsetjingar er det eit mindreforbruk i rekneskapen for 2016 med kr. 8,2 mill. Positivt resultat for 2016 har samanheng med høg skattevekst for kommunane i det året. Denne skatteveksten var berre mellombels i 2016 og blir ikkje vidareført i fleire år. Høg skattevekst for kommunane samla i 2016 gjer at trekket i inntektsutjamninga blir lågare for kommunen i det året. Investering, lånegjeld og kapitalutgifter I 2017 er det planlagt brutto investeringar for til saman kr ,-. I investeringane i år inngår symjehall til kr. 75,0 mill. Det er lagt til grunn at kr. 50 mill. av denne investeringa vil bli finansiert av private tilskot og spelemidlar. Den kommunale delen av investeringa blir m.a.o. kr. 25 mill. Investeringane for 2017 blir for ein stor del finansierte med lån. Det er både bruk av unytta lånemidlar (kr. 29 ½ mill.) og nye låneopptak ( kr. 22,6 mill.). Dessutan blir investeringane finansierte med momskompensasjon og bruk av investeringsfond. Det er planlagt investering i omsorgsbustader Storebø, samla investering på om lag kr. 53,4 mill. Denne investeringa vil i hovudsak kome i Investeringa vil bli finansiert av statleg investeringstilskot ( 45 prosent ) og lån dekt av leigeinntekter. Det er planar om rehabilitering / utbygging av Austevoll ungdomsskule. Det er førebels ikkje innarbeidd noko beløp i økonomiplanen for denne investeringa. Vi har rekna ordinær langsiktig gjeld per for kommunane samla i fylket, utanom Bergen, til kr ,- per innbyggjar. I dette talet er ikkje pensjonsforplikting medrekna. Det tilsvarande talet for kommunen er kr ,-. Kommunane samla i fylket, utanom Bergen, har eit gjeldsnivå som ligg noko høgare enn landsgjennomsnittet. Landsgjennomsnittet si langsiktige lånegjeld ved utgangen av 2015 var kr ,- per innbyggjar. Pensjonsforplikting er ikkje medrekna. Kommunen si brutto lånegjeld ved utgangen av 2016 er rekna til om lag kr. 437,2 mill., eller kr ,- per innbyggjar. Kommunen har no eit høgt gjeldsnivå. Gjelda kjem til å auka ytterlegare som følgje av planlagde investeringar. Kommunen må unngå at lånegjelda aukar i stor grad og blir for høg. 3 20

21 Lånegjelda må bli vurdert i samanheng med kommunen sine inntekter og netto driftsoverskot. Netto driftsoverskot er på eit svært lågt nivå i budsjettet for Overskotet for 2016 har samanheng med mellombels høg skatt på landsbasis for det året. Netto driftsoverskot må vere tilstrekkeleg høgt til å bere gjeldsnivået over tid. Auken i lånegjelda gjer kommunen sårbar for eit høgare rentenivå. Oppsummering Dei budsjetterte frie inntektene kan vere noko for høge. Kommunen må vurdera utviklinga i dei frie inntektene i år og om nødvendig gjennomføra budsjettrevisjon med sikte på eit realistisk nivå på dei budsjetterte inntektene. Netto driftsoverskot i budsjettet utgjer berre 0,6 prosent av driftsinntektene. Kommunen har no eit høgt gjeldsnivå. Gjelda kjem til å auka ytterlegare som følgje av planlagde investeringar. Kommunen må unngå at lånegjelda blir for høg. Kommunen må ha tilstrekkeleg høge inntekter og netto driftsoverskot til å bere den høge lånegjelda over tid. Med helsing Lars Sponheim Rune Fjeld ass. fylkesmann Brevet er godkjent elektronisk og har difor inga underskrift Gjenpart : Noraudit DA, Postboks 4 Nygårdstangen, 5838 Bergen 4 21

22 Fra: Rød, Håvard Sendt: onsdag 3. mai Til: Thomas Martin Larsen; Postmottak Austevoll Kopi: Fylkesmannen i Hordaland, *Postmottak Emne: Budsjettbrev Vedlegg: BU17-AUE.doc Hei Jeg sender vedlagt brev fra Fylkesmannen om budsjett og økonomiplan. Med venleg helsing Håvard Rød seniorrådgjevar Fylkesmannen i Hordaland kommunal og samfunnsplanavdelinga tlf: / Abonner på nyhende frå Fylkesmannen Send melding til Fylkesmannen 22

23 Sakshandsamar, telefon Håvard Rød, Vår dato Dykkar dato Vår referanse 2016/ Dykkar referanse Kommunane i Hordaland Revidert nasjonalbudsjett 2017 og kommuneopplegget for 2018 Fylkesmannen vil gi eit oversyn over hovudpunkta i framlegget til revidert nasjonalbudsjett 2017 og kommuneopplegget for 2018, jf. kommuneproposisjonen Prop. 128 S. I brevet betyr «kommunane» primærkommunane utan at fylkeskommunane er med og «departementet» Kommunal- og moderniseringsdepartementet (KMD). Endringar i det økonomiske opplegget for 2017 Lønsvekst Pårekna lønsvekst blir redusert frå 2,7 prosent i statsbudsjettet til 2,4 prosent i revidert nasjonalbudsjett. Samla kostnadsinnsparing for kommunesektoren som følgje av lågare lønsvekst er rekna til om lag kr. 900 mill. Av dette utgjer kostnadsinnsparinga for kommunane om lag kr. 720 mill. Kostnadsdeflatoren for kommunesektoren blir redusert frå 2,5 prosent i statsbudsjettet til 2,3 prosent i revidert nasjonalbudsjett. Løn tel om lag 2/3 del av deflatoren. Skatteinntekter Lågare lønsvekst fører til lågare skattevekst for kommunane. Pårekna skatteinntekter for kommunesektoren er redusert med kr. 850 mill. frå nivået i statsbudsjettet. Av dette utgjer kommunane sin skattereduksjon kr. 707 mill. Pårekna skattevekst i år for kommunane blir difor redusert frå 1,5 prosent til 1,0 prosent, i høve til faktisk innkomen skatt i Låg pårekna skattevekst frå 2016 til 2017, også opphavleg i statsbudsjettet, skuldast ekstraordinær høg skattevekst i Kr. 132 mill. av skattereduksjonen for kommunane skuldast endringar i skattereglane, blant anna auka minstefrådrag på pensjon. Denne delen av skattereduksjonen vil bli kompensert gjennom auka rammetilskot til kommunane. Investeringstilskot omsorgsplassar Det er framlegg om å utvida løyvinga i år for investeringstilskot til heildøgns omsorgsplassar. Det har vore stor søknadsinngang for å få investeringstilskot. Utvidinga vil gi grunnlag for å kunne gi investeringstilskot til 1300 fleire omsorgsplassar enn i statsbudsjettet. Løyvinga i statsbudsjettet ga grunnlag for investeringstilskot til plassar, slik at det no vil kunne bli gitt tilskot til plassar i år. Det vil også omfatta rehabilitering av eksisterande gamle plassar, jf. omlegginga av ordninga frå 2021 til berre å omfatta netto vekst i talet på plassar. Tilskotssatsane av godkjent investeringsgrunnlag er uendra, det vil seie 55 prosent for sjukeheimsplassar og 45 prosent for omsorgsbustader med heildøgns omsorg. Fylkesmannen i Hordaland Postadresse: Postboks 7310, 5020 Bergen Besøksadresse: Statens hus, Kaigaten 9, Bergen Telefon: Kommunal- og samfunnsplanavdelinga Kontakt: Nettside: Org.nr:

24 Tilskot til fleire barnehagelærarar Regjeringa ynskjer eit større krav til kompetanse i barnehagane. I statsbudsjettet er det løyvd kr. 172,2 mill. i øyremerkt tilskot til tilsetjing av fleire barnehagelærarar. Det er no framlegg om å innlemma dette øyremerkte tilskotet i rammetilskotet allereie for i år. Tilskotet, kr. 172,2 mill., er i år for perioden august og ut året, det vil seie 5/12 av året. I 2018 vil tilskotet som følgje av heilårseffekt bli utvida til om lag kr. 413 mill. Kommuneopplegget for generelt Det er gitt signal om ein realvekst i dei frie inntektene for kommunane på mellom kr. 3 ½ mrd. og kr. 4,0 mrd. frå 2017 til Veksten er rekna frå det inntektsnivået for i år som no er lagt til grunn i revidert nasjonalbudsjett. Denne veksten er realauke slik at priskompensasjon frå 2017 til 2018 vil kome som eit tillegg i inntektene. Prisindikatoren som blir nytta til priskompensasjon, vil bli kjent i statsbudsjettet til hausten. Skatteøyret blir fastsett først i statsbudsjettet til hausten for å tilpassa skatteveksten til målsetjinga om at skatteinntektene skal utgjere om lag 40 prosent av kommunane sine samla inntekter. Det er lagt opp til at auken i dei frie inntektene frå 2017 til 2018 skal dekka auka ressursinnsats i kommunane til: 1. Auka utgifter som følgje av befolkningsutviklinga, både med omsyn til folkevekst og alderssamansetjing, kr. 2,2 mrd. av dei frie inntektene. Utgiftsveksten er totalt rekna til om lag kr. 2,7 mrd. Av dette er kr. 2,2 mrd. den delen som må bli dekt av auken i dei frie inntektene. Den delen av utgiftsveksten som overstig om lag kr. 2,2 mrd. må bli dekt av auke i andre inntekter enn dei frie inntektene. Om lag heile utgiftsveksten knytt til befolkningsutviklinga vil vere for kommunane, det vil seie ikkje utgiftsvekst for fylkeskommunane. 2. For kommuneforvaltninga kan pensjonskostnadene samla kome til å auka med om lag kr. 350 mill. utover det som blir kompensert gjennom prisjustering av inntektene. Kommunane sin del av det utgjer om lag kr. 300 mill. Det er stor uvisse knytt til desse overslaga. Pårekna auke i pensjonskostnadene har blant anna samanheng med låg avkastning på pensjonsmidlane som følgje av det låge rentenivået. Veksten i dei frie inntektene i 2018 skal gi rom for fleire satsingar: 1. Opptrappingsplan for rus, kr. 300 mill. Det er eit trinn i ein opptrappingsplan med auka løyvingar til rusområdet i perioden Satsinga kjem i hovudsak ved at ein del av den årlege veksten i dei frie inntektene er grunngjeve med satsinga på rusomsorg. I 2016 og 2017 var denne opptrappinga på til saman kr. 0,7 mrd. Fordelinga mellom kommunane blir gjort etter delkostnadsnøkkelen for sosialhjelp i inntektssystemet. 2 24

25 Det er dessutan eit eige øyremerkt tilskot til føremålet, kapittel 765 post Tidleg innsats barnehage og skule, kr. 200 mill. Kr. 200 mill. av veksten i rammetilskotet er grunngjeve med denne satsinga. Det er eit eige øyremerkt tilskot til auka lærarinnsats på trinn i grunnskulen, kapittel 226 post 63. I framlegget til kommuneproposisjonen for 2017 var kr. 150 mill. av veksten i dei frie inntektene grunngjeve med tidleg innsats i grunnskulen. Stortinget vedtok i staden å flytta desse midlane over frå rammetilskotet til styrking av det øyremerkte tilskotet. 3. Kr. 200 mill. til førebyggjande tiltak for barn, unge og familiar. Det er ei målsetjing å gjere kommunane i stand til å ta eit større ansvar på barnevernsområdet, i lys av barnevernsreforma. Kr. 200 mill. av veksten i rammetilskotet er grunngjeve med denne satsinga. Det er på denne bakgrunn lagt opp til at kommunane skal få eit auka handlingsrom i 2018 på mellom kr. 0,3 mrd. og kr. 0,8 mrd. Det vil vere veksten i dei frie inntektene (før priskompensasjon) etter fråtrekk for auka utgifter knytte til befolkningsutvikling og pensjon, samt dei nemnde satsingane. Kommunereform Kompensasjon for redusert basistilskot og småkommunetilskot - overgangsordning ( ) Departementet har for 2017 sett av ei skjønsramme på inntil kr. 300 mill. til kommunar som går inn i kommunesamanslåing og som får redusert basistilskot og småkommunetilskot på grunn av nytt inntektssystem i Ingen av dei aktuelle kommunane i Hordaland får redusert småkommunetilskot som følgje av nytt inntektssystem. Dei kommunane som får kompensasjon i fylket får difor denne på grunn av omlegginga til gradering av basistilskotet. Førebels utrekna kompensasjon er om lag kr. 23,7 mill. til saman i 2017 til kommunane i fylket, etter at det er gjort fråtrekk for kompensasjon gjennom overgangsordninga INGAR. I 2017 vil kompensasjonen bli gitt som ein del av departementet sine skjønsmidlar. I 2018 og 2019 vil i staden kompensasjonen kome som ei eiga fordeling gjennom det ordinære rammetilskotet. Dette er departementet sine skjønsmidlar og endringa betyr ikkje noko for dei skjønsmidlane som fylkesmennene fordeler mellom kommunane. Tilskot til infrastrukturtiltak Det var for 2017 sett av kr. 150 mill. i tilskot til infrastrukturtiltak i kommunar som slår seg samen. Av det er kr. 100 mill. innanfor kommunane si skjønsramme og kr. 50 mill. innanfor fylkeskommunane si skjønsramme. Denne tilskotsordninga blir ikkje vidareført frå 2017 til Dette har heller ikkje betydning for dei skjønsmidlane som fylkesmennene fordeler. 3 25

26 Regionsentertilskot Det vil bli gitt tilskot til mellomstore kommunar etter at det er gjort nasjonalt vedtak om samanslåing. Ny kommune må ha meir enn 9000 innbyggjarar etter samanslåing og ikkje få storbytilskot. For 2017 er det på landsbasis ei ramme på kr. 100 mill., det vil seie med verknad for andre halvår i år. I 2018 blir ramma til føremålet med heilårsverknad kr. 200 mill. Det er lagt opp til at 60 prosent av ramma vil bli fordelt med ein sats per samanslåing og 40 prosent av ramma vil bli fordelt med ein sats per innbyggjar. Den endelege fordelinga av regionsentertilskotet og midlane i overgangsordninga (for redusert basistilskot) for 2017 blir gjort kjent etter Stortinget si handsaming av kommunereforma i år. Kommunereforma skal handsamast i Stortinget 08.juni d.å. Departementet vil kome attende med meir informasjon om desse tilskota for 2017 etter Stortinget sitt vedtak. Deretter vil departementet betala ut tilskot. Ufrivillig åleine Nokre kommunar har gjort vedtak om samanslåing med andre kommunar utan at det er gjort gjensidige vedtak i nabokommune. Fleire av desse kommunane taper på omlegginga i inntektssystemet i 2017 gjennom redusert basistilskot og redusert småkommunetilskot. Departementet vil gi ein kompensasjon i 2017 til kommunar som blir vurderte å vere ufrivillig åleine etter kommunereforma. Fordelinga av denne kompensasjonen mellom kommunar vil bli vurdert nærare i samarbeid med fylkesmennene. Eingongstilskot og inndelingstilskot Tilskot for eingongskostnader blir utbetalt i år etter at Stortinget har gjort nasjonalt vedtak om kommunesamanslåingar. Reformtilskot vil bli utbetalt etter at kommunesamanslåingane har vorte sett i verk,. Det vil seie etter 01. januar Storleiken på eingongstilskota, for eingongskostnader og reformtilskot, er vist blant anna i brevet vårt av 19.mai 2015 (s. 7) om kommuneproposisjonen for Årleg inndelingstilskot blir utbetalt frå og med år 2020 ( i år), det vil seie når samanslåingane er sett i verk. Det erstattar bortfall av basistilskot og eventuelt bortfall av småkommunetilskot/ reduksjon distriktstilskot som følgje av samanslåing. Inndelingstilskot vil vere basert på tilskot og kriteriegrunnlag for Det blir tillagt årleg priskompensasjon. Basistilskotet i 2016 var kr. 13,2 mill. Selskapsskatt Innføring av kommunal selskapsskatt blir utsett. Ei innføring no ville gitt større uvisse knytt til inntektene i kommunar med særlege utfordringar i næringslivet. Regjeringa ynskjer å kome attende til saka seinare. 4 26

27 Skjønstilskot Basisramma blir fordelt av fylkesmennene mellom kommunane. Hordaland si ramme i 2017 er kr. 127,7 mill. Basisramma for skjønstilskot til kommunane for heile landet blir redusert frå kr mill. i 2017 til kr mill. i Reduksjonen på kr. 91 mill. blir overført til kommunane sitt innbyggjartilskot i inntektssystemet og i staden fordelt etter dei faste kriteria. Det kan for 2018 også bli endring i fordelinga av ramma mellom fylkesmennene. Overgangsordninga INGAR tek ikkje omsyn til endringar i skjønstilskot. Digitalisering Digitalisering er viktig i fornyingsarbeidet. Departementet har sett av kr. 25 mill. i prosjektskjønn for 2017 til ei KS - administrert ordning for finansiering av kommunale IKT - prosjekt. For 2018 tek departementet sikte på å setje av kr. 100 mill., slik at det totalt blir sett av kr. 125 mill. til føremålet. Kommunane må bidra med eigne midlar til prosjekt. Departementet vil saman med KS utarbeide nærare vilkår for bruken av midlane. Inntektssystemet Inntektsutjamning Inntektsutjamninga er 60 prosent av skilnaden mellom kommunane sitt skattenivå og gjennomsnittleg skattenivå for landet. Tilleggskompensasjonen er 35 prosent av det skattenivået er under 90 prosent av landsgjennomsnittet. Kompensasjonsgraden blir vidareført som i noverande inntektssystem, men graden vil kunne bli justert seinare. Overgangsordninga INGAR Overgangsordninga med inntektsgarantitilskot (INGAR) gir kompensasjon for ei utvikling i rammetilskotet med meir negativt avvik enn eit fastsett beløp per innbyggjar (grenseverdien) frå landsgjennomsnittet, frå eit år til det neste. Grenseverdien for kompensasjon blir justert opp frå kr. 300,- per innbyggjar i 2017 til kr. 400,- per innbyggjar i Det vil m.a.o. vere den delen av utviklinga i rammetilskot som er meir enn kr. 400,- per innbyggjar svakare enn landsgjennomsnittet som blir kompensert. Auken i grenseverdi blir gjort på bakgrunn av at rammetilskotet har auka vesentleg i perioden frå overgangsordninga INGAR blei innført i Grenseverdien, kr. 300,- per innbyggjar, har vore den same heilt frå ordninga blei innført. Med same nominelle grenseverdi i beløp over tid vil fleire kommunar få kompensasjon gjennom ordninga. Alle kommunane er med å finansiera overgangsordninga INGAR gjennom eit like stort trekk per innbyggjar. INGAR tek ikkje omsyn til endring i skatt, inntektsutjamning, veksttilskot og skjønstilskot. INGAR tek omsyn til endringar i inntektssystemet, innlemming av øyremerkte tilskot i rammeoverføring, oppgåveendringar, endringar i kriteriegrunnlaget (t.d. talet på eldre), bortfall av småkommunetillegg og nedgang i distriktstilskot. 5 27

28 Telletidspunkt Telletidspunkt for innbyggjartal og aldersfordelinga i utgiftsutjamninga vil vere i år som grunnlag for rammeoverføring i For inntektsutjamninga i 2018 er telletidspunktet innbyggjarar per For andre kriterium i utgiftsutjamninga enn aldersfordeling er telletidspunktet for rammeoverføring i Veksttilskot Veksttilskotet blir gitt til kommunar som har hatt ein årleg befolkningsvekst dei siste tre åra høgare enn 1,4 prosent (gjennomsnitt per år). Hordaland har fleire kommunar med høg folkevekst, særleg i omlandet til Bergen. Tilskotet er difor viktig i fylket. Veksttilskotet blir gitt med eit fastsett beløp per innbyggjar utover vekstgrensa. Distriktstilskot utanom småkommunetillegg Distriktstilskotet skal ivareta kommunar i Sør - Noreg med svak samfunnsmessig utvikling. Det blir gitt til kommunar som har ein distriktsindeks på 46 eller lågare. På grunn av svak utvikling i indre strøk, er også dette tilskotet viktig i fylket. Skattenivået må ha vore under 120 prosent av landsgjennomsnittet, i gjennomsnitt for dei siste tre åra, for at kommunen skal få tilskot. Den eine delen av tilskotet blir gitt med ein sats per kommune og den andre delen av tilskotet blir gitt med ein sats per innbyggjar. Begge delane blir gradert på grunnlag av distriktsindeksen slik at lågare indeks gir større tilskot. Småkommunetillegg Småkommunetillegget blir gitt til kommunar med under 3200 innbyggjarar. Tilskotet er frå og med 2017 gradert på grunnlag av distriktsindeks. Jo høgare distriktsindeks, jo høgare trekkprosent i høve til fullt tilskot. Dei kommunane som har lågast indeks får ikkje noko trekk i høve til fullt tilskot. Skattenivået må ha vore under 120 prosent av landsgjennomsnittet, i gjennomsnitt for dei siste tre åra, for at kommunen skal få tilskot. Trekk i 2017: Fitjar trekk 50 % Tysnes trekk 10 % Jondal ikkje trekk Ulvik ikkje trekk Granvin ikkje trekk Samnanger trekk 50 % Austrheim trekk 50 % Fedje ikkje trekk Masfjorden trekk 40 % Statsbudsjett 2018 Statsbudsjettet blir lagt fram torsdag 12.oktober d.å. 6 28

29 Med helsing Lars Sponheim Rune Fjeld assisterande fylkesmann Brevet er godkjent elektronisk og har derfor inga underskrift. 7 29

30 Fra: Rød, Håvard Sendt: mandag 22. mai Til: Askøy; Postmottak Austevoll; Post Austrheim; Bergen; Bømlo; Eidfjord; Etne; Postmottak Fedje; Fitjar; Fjell; Fusa; Granvin; Jondal; Kvam; Kvinnherad; Postmottak Lindås; Post Masfjorden kommune; Postmottak Meland; Postmottak Modalen; Odda; Os; Post Osterøy; Postmottak Radøy; Samnanger; Stord; Sund; Sveio; Tysnes; Ullensvang; Ulvik; Postmottak Vaksdal; Voss; Øygarden Kopi: Fylkesmannen i Hordaland, *Postmottak Emne: Brev kommuneopplegget Vedlegg: revnb17.doc Jeg sender vedlagt brev fra Fylkesmannen om revidert nasjonalbudsjett 2017 og kommuneopplegget for Med vennlig hilsen Håvard Rød, seniorrådgiver fylkesmannen i Hordaland 30

31 Notat til politisk nivå Frå : Rådmannen Vår ref. Arkivkode Dykkar ref. Dato 17/675-1/58 17/ Overbelegg ved Austevoll pleie- og omsorgsenter våren 2017 Situasjonen kring behov for opphald ved Austevoll pleie- og omsorgsenter har i 2017 synt seg å vera stabilt høgare enn kva dei 46 sengeplassane som det ligg føre avtale mellom Austevoll kommune og Aleris om å drifte. I tillegg til 46 plassar, driftar og Aleris øyeblikkeleg hjelp seng, når det vert rekvirert av legetenesta. Det vil sei at det er 5 senger att til disposisjon for kjøp av overbelegg. Det ligg i kontrakt at Aleris tek imot pasientar på overbelegg inntil 52 sengeplassar. Ved overbelegg på pleie- og omsorgsenteret, krev dette at Aleris set inn ekstra bemanning, for å handtere situasjonen fagleg forsvarleg. Det er ei utfordring for Aleris å rekruttere bemanning til den langvarige situasjonen med overbelegg. Noko av årsaka for at bemannig er utfordrande, er at sjukedomsbilete til pasientgruppa ofte er paseintar med samansette behov/diagnosar, noko som krev høg fagkompetanse. Som eit resultat av den langvarige situasjonen med overbelegg har dette til tider resultert i at paseinten vert liggande på sjukehus. Dette vert vurdert som særs uheldig både for pasient, andre pasientar som har behov for plass ved spesialisthelsetenesta samt pårørande til pasientane. Ressursar vert nytta feil. Pasient kjem ikkje til heimkommune, noko som ofte gir kvalitet i teneste, der og pårørande er i nærleiken. Austevoll kommunestyre vedtok ny forskrift med rett til langtidsopphold ved institusjon Slik pågangen av pasientar er i dag retta mot behov for opphold ved sjukeheim, klarar ein ikkje å innfri søknadene. Det er oppretta venteliste. Ein ser at det store behovet for korttidsplassar tek mykje av ressursane som ligg føre. Dette er med på at det kan vera vanskeleg å ha planlagde innleggingar for langtidsopphald grunna kapasistet. Anna tenestetilbod som Austevoll kommune og er pålagd å ha er avlastning. Det ligg føre søknader om rullerande avlastningsopphold. Grunna kapasitet kan ein ikkje innfri dette. Det kan vera gode førebyggjande tiltak med rullerande avlastningsopphold, for at ein skal få bu heime lengst mogeleg. Kapasitetsutfordring har og fått ringverknader som til dømes for bebuarar ved Eidsbøen bufellesskap som er tiltenkt vedtak om opphold ved pleie- og omsorgsenteret. Dette gjer at ein ikkje får sirkulasjon i pasientgruppa, noko som det er behov for, for å kunne ta inn til den unge brukargruppa. Det er vanskeleg å vete om dette er ein situasjon som er midlertidig, eller om pågangen og behovet for sjukeheimsplassar vil vare ved. 31

32 Austevoll kommune Side 2 av 2 Gjennomsnittleg liggedøgnstatistikk 2017: Januar: 43 døger med overbelegg Kostnad: kr Februar: 4 døger med overbelegg Kostnad: kr Mars: 47 døger med overbelegg Kostnad: kr April: 54 døger med overbelegg Kostnad: kr Mai til og med 22.05: 57 døger med overbelegg Kostnad: kr Sum kostnad overbelegg ved PO: Kostnad: kr I tillegg ligg det føre kostnader knytt til pasientar som har lagt ved spesialisthelsetenesta etter at dei er melde som utskrivningsklåre. Fram til april 2017 kr Arkivsak:

33 Notat til politisk nivå Til: Administrasjonsutvalet Austevoll eldreråd Austevoll formannskap Austevoll kommunestyre Rådet for menneske med nedsett funksjonsevne Tenesteutvalet Frå : Rådmannen Vår ref. Arkivkode Dykkar ref. Dato 17/685-1/58 17/ Samarbeid om opplæring av pasientar, brukarar og pårørande i eit lærings- og meistringsnettverk Frå og med vart det danna eit avtale hierarki mellom spesialistehelsetenesta og kommunane. Målet er å sikra så god ivaretaking og eit best mogeleg tenestetilbod til pasientane i samhandling mellom spesialisthelsetenesta og kommunane. Samarbeidsavtalane er fordelt på tre nivå: Nivå 1. Overordna samarbeidsavtale, nivå 2. Tenesteavtalar som er forankra i samarbeidsavtala, nivå 3. Særavtalar, knyta til tenesteavtalar, med føremål å regulera meir avgrensa faglege eller geografiske områder. Det er utarbeida ein særavtale knytt til tenesteavtalane 2, og 10. Føremålet med denne særavtala er å sikre vidsare drift av lærings- og meistringsnettverket, og styrke samarbeidet mellom kommunane og spesialisthelsetenesta i arbeidet med opplæring av pasientar, brukarar og pårørande. Særavtala tredde i kraft Den er underteikna og returnert. 33

34 Austevoll kommune Side 2 av 2 Dok.dato Tittel Sak 17 til SU_ Saksframlegg til Særavtale om Lærings og meistringsnettverk Særavtale: Lærings og mestringsnettverk, tenesteavtale 2, 6 og Særavtale Lærings og mestringsnettverk 34 Arkivsak:

35 Sak til samarbeidsutvalet Går til: Utval: Dato: Sakshandsamar: Saka gjeld: Medlemane av utvalet Samarbeidsutvala Samarbeidssekretariatet (SSE) Særavtale til Tenesteavtale 2, 6 og 10 Samarbeid om opplæring av pasientar, brukarar og pårørande i eit lærings- og meistringsnettverk Saksnummer /17 Bakgrunn: Opplæring av pasientar, brukarar og pårørande er ei lovpålagt oppgåve både for kommune- og spesialisthelsetenesta. Pasientforløp startar oftast i kommunehelsetenesta, nokre vil innom spesialisthelsetenesta for så igjen å ende opp der pasientane og brukarane bur, i kommunane. Det vil soleis være mykje å hente både medisinsk og økonomisk dersom tilboda i dei ulike tenestenivåa byggjer på kvarandre og utfyller kvarandre, slik at tenestane ser saumlause ut for brukarane våre. LMS-Bergen er eit samarbeid mellom Helse-Bergen og Haraldsplass Diakonale sjukehus, som i 2014 fekk tildelt 1.2 mill. kr i samhandlingsmidlar frå Helse Vest. Målet med samhandlingsmidlane var å utvikle «verktøy» for fagfolk som skulle bidra i undervisning av pasientar, brukarar og pårørande spesielt med fokus på endring av levevaner og mestring av kvardagsutfordringar. Vidare var det ønskje om å mobilisere og styrke kompetansen og samhandlinga mellom kommune- og spesialisthelsetenesta gjennom eit Lærings og Mestringsnettverk (LM nettverk). Nettverket har vært leia av ei arbeidsgruppe som har hatt ansvar for og som vil kunne fortsette å ha ansvar for å: - vidareutvikle og bygge solide nettverk (LM nettverk) for fagfolk som skal bidra i opplæring av pasientar, brukarar og pårørande - bidra til at kompetanseutvekslinga mellom kommune- og spesialisthelsetenesta vert tryggare, meir effektiv og at dialog med pasientar /brukarar og pårørande blir mest mogeleg saumlaus - etablere kompetansemodular for fagfolk som vil inngår i ei «verktøykasse» for læring, mestring og endring I samråd med samarbeidsutvala vart ein samde om at halvparten av samhandlingsmidla skulle nyttast til å etablere ei arbeidsgruppe for LM nettverket. Kvart samarbeidsutval fant ein person som representerer deira kommunar. I løpet av prosjektperioden vaks nettverket både ute i kommunane og inn i sjukehusa, mange nye tilbod vart etablert og mange tilbod er p.t. i startgropa. Kvar kommunerepresentant samt ein person fra spesialisthelsetenesta, fekk dekka ein stillingsressurs tilsvarande 20 % frå samhandlingsmidlane. Disse personane saman med ein brukarrepresentant utgjorde arbeidsgruppa. Arbeidsgruppa har kartlagt LM verksemd i kommunane og helseføretaka og held ein løpande oversikt over kva tiltak som er sett i verk for kven, kva som er under planlegging og held ein løpande oversikt over kven som inngår i LM nettverket. Arbeidsgruppa i LM nettverket har vært og vil vera heilt sentral i arbeidet med saumlause og heilskaplege LM tilbod. Den andre halvparten av samhandlingsmidlane vart brukt til å utvikle kursmodulane det er vist til ovanfor. 35 1

36 Drøfting: Gjennom denne avtalen ønskjer ein å føre vidare eit godt samarbeid om lærings og mestringstilbod mellom sjukehusa og kommunane via LM nettverket. Både LM-nettverket og kompetansemodulane er svært godt evaluert av involverte parter (evalueringsrapportar kan innhentast om ønskjelig). I tillegg til lover og dokumenter nemnt i tenesteavtalene byggjer denne særavtalen på Helsedirektoratet sin nye rettleiar: «Veileder for rehabilitering og habilitering, individuell plan og koordinator inkludert læring og mestring». Denne rettleiaren stiller klare krav til kommunane og sjukehusa om innhald og organisering av tenestane samt forankring av avtalar. Følgjande punkt er viktig i rettleiaren: 2, 3 og 6: 2. Læring og mestring er viktige element i et heilskapleg forløp. 3. Sterkare leiarforankring av koordinering og samarbeid. 6. Betre tverrfagleg og tverr sektorielt samarbeid. Desse punkta understøttar kravet om meir formalisert og gjensidig forpliktande avtale når det gjeld LM-verksemd. Forslag til vedtak: Samarbeidsutvalet for tilrår at partane sluttar seg til Særavtale til Tenesteavtale 2, 6 og 10 Samarbeid om opplæring av pasientar, brukarar og pårørande i eit lærings- og meistringsnettverk. 36 2

37 37

38 38

39 39

40 40

41 Fra: Bjorvatn, Cathrine Sendt: fredag 5. mai Til: Eidfjord Kommune, Postmottak; Postmottak Fedje; Fjell Kommune, Postmottak; Fusa Kommune, Postmottak; Granvin Kommune, Postmottak; Gulen Kommune, Postmottak; Kvam Kommune, Postmottak; Postmottak Lindås; Post Masfjorden kommune; Postmottak Meland; Postmottak Modalen; Os Kommune, Postmottak; Post Osterøy; Postmottak Radøy; Samnanger Kommune, Postmottak; Sund Kommune, Postmottak; Ulvik Kommune, Postmottak; Postmottak Vaksdal; Voss Kommune, Postmottak; Øygarden Kommune, Postmottak; Austrheim Kommune, Postmottak; Askøy Kommune, Postmottak; Postmottak Austevoll; Bergen Kommune, Postmottak Emne: Særavtale: Lærings og mestringsnettverk Vedlegg: Sak 17 til SU_ Saksframlegg til Særavtale om Lærings og meistringsnettverk.doc; Særavtale_LM-nettverk_2017.pdf Oppfølgingsflagg: Status for flagg: Følg opp Flagget Til Bergen kommune og rådmennene i dei andre 23 kommunane i Helse Bergen og Haraldsplass Diakonale Sjukehus sitt sjukehusområde. Vi viser til utarbeiding av særavtale og handsaming av denne i samarbeidsutvala/rådet i februar Alle samarbeidsutvala/-råd har tilrådd sine kommunar om å slutte seg til særavtalen. Med denne bakgrunn sender vi særavtalen til alle partane. Vi ber om at avtalen blir underteikna og returnert enten per post til: Lærings og mestringssenteret i Bergen, Ulriksdalen Bergen eller per til: LMS@helse-bergen.no Vi legg også ved saksframlegget i samarbeidsutvala, til orientering. På vegne av samarbeidssekretariatet(sse) Cathrine Bjorvatn Leder LMS-Bergen 41

42 42

43 Saksframlegg Saksnr Utval Type Møtedato 024/17 Eldrerådet PS Sakshandsamar Arkiv ArkivsakID Norunn Malene Storebø FE /715 Politisk kvarter Tilråding frå rådmannen: Vert lagt ved møteboka. Bakgrunn for saka: Politisk kvarter er politikarane sin arena for å ta opp spørsmål i formannskaps-, utvals- og kommunestyremøta. Spørsmåla kan rettast til politisk leiing ved ordførar eller administrasjonen ved rådmannen. Medlemmane vert oppmoda til å senda inn spørsmål skriftleg på førehand. Dersom spørsmåla ikkje kan svarast på direkte, vert desse svara på i neste møte. Det kan ikkje gjerast vedtak i sakar som vert teken opp dersom 1/3 av medlemmane eller møteleiar set seg mot dette, jfr. kommunelova. 43

44 Saksframlegg Saksnr Utval Type Møtedato 053/17 Formannskapet PS Saksnr Utval Type Møtedato Kommunestyre PS Saksnr Utval Type Møtedato 025/17 Eldrerådet PS Sakshandsamar Arkiv ArkivsakID Thomas Martin Larsen FE /237 Finansforvaltning - status pr Tilråding frå rådmannen: Austevoll kommunestyre tek Finansforvaltning status pr til orientering. Austevoll kommunestyre gir rådmannen fullmakt til å ta opp lån på kr 45,9 millionar. Rådmannen får fullmakt til å godkjenne lånevilkåra innanfor ramma til finansreglementet. Vedlegg: Analyse finanskostnader mai Bakgrunn for saka: I følgje Austevoll kommune sitt økonomi- og finansrelement skal rådmannen fremje sak om finansforvaltning pr. kvartal. Austevoll kommune har i dag innskot i to bankar; Nordea, som er hovudbankforbindelse, og i Sparebanken Vest. Totale innskot pr. bank er: Sparebanken Vest: kr Nordea: kr Av dette er om lag 23,2 millionar bundne midlar knytt til skattetrekk, fondsmidlar og unytta lånemidlar. Låneportefølje: 44

45 Status lån og investeringar Investeringsrekneskapen finansierast hovudsakleg med lån, momskompensasjon og bruk av fondsmidlar. Dei siste åra har Austevoll kommune teke opp eitt lån pr. år for å finansiere alle investeringane i årets investeringsbudsjett. I løpet av enkelte budsjettår har det kommen nye vedtak om å auke finansiering til enkelte prosjekt, eller å finansiere nye prosjekt med låneopptak. I den grad det har vore mulig har dei nye lånevedtaka vore finanisert med tilgjengelege unytta lånemidlar. Dette er lånemidlar som har vore tilgjengelig på grunn av ulik framdrift på dei ulike prosjekta. På denne måten har ein utsett låneopptak og avgrensa effekten av renter og avdrag i driftsrekneskapen. Etter ei gjennomgang av låneporteføljen, unytta lånemidlar og lånebehov i økonomiplanperioiden har rådmannen avdekka at det vil være naudsynt med større låneopptak enn det som var føresetnaden i budsjettgrunnlaget. I tillegg vil det være naudsynt å flytte delar av låneopptaket knytt til omsorgsbustadane på Prestaneset frå 2018 til Oppdatert finansieringsplan: Dei nye låneopptaka vil resultere i følgjande låneportefølje i økonomiplanperioden: 45

46 I tillegg til dette kjem det eventuelt ytterligare låneopptak dersom det kjem vedtak om å utvide Austevoll ungdomsskule. Rådmannen har hatt ein gjennomgang av kommunen sin låneportefølje og renterisiko i samarbeid med KPMG. I denne gjennomgngen har KPMG også sett på konsekvensene av eitt låneopptak til ungdomsskulen. Vurderinga ligg vedlagt denne saka. Vurdering: Det vil være naudsynt å ta opp høgare lån i økonomiplanperioden enn det som var forutsatt. Det auka lånebehovet har oppstått på grunn av praksisen med å utsetja låneopptak, og ikkje fordi prosjekt har gått utover sine vedtekne rammer. Praksisen med å utsetja låneopptak har vore med på å avgrense effekten av finanskostnadar i drifta. I budsjettarbeidet for 2017 ble ikkje dei utsette låneopptaka handsama på korrekt måte, og grunnlaget for unytta lånemidlar ble feil. Dette burde vore ha oppdaga i samband med budsjett, rådmannen har etablert nye rutinar for oppfølging av dette for å unngå dette i framtida. Dersom det vert vedtak om å utvide Austevoll ungdomsskule vil dette kunne føre til auka finanskostandar i kommunen sitt driftsbudsjett. Kommunen vil ha gjeld som tilsvarer kr pr innbyggar samtidig som landsgjennomsnittet er kr pr innbygger. Netto låneopptak (nye lån avdrag) i økonomiplanperioden vil være 72,5 millionar. Men dersom det ikkje kjem nye og store investeringar i 2020 og fremover er det sansynleg at det er rom for å prioritere avdrag i budsjetta og få låna til eit meir normalt nivå. Austevoll vil bli enda meir sensitiv for renteoppgang og det vil være naudsynt å vurdere større grad av lån med fast rente. Låneporteføljen til kommunen består av ulike «typer» lån; startlån og lån med rentekompensasjon som har liten eller ingen renterisiko, lån som er tatt opp for å finanisere til dømes omsorgsboligar som gir begrensa renterisiko pga husleigeinntekt og lån med flytande rente. Den totale renterisikoen ved renteoppgang blir på grunn av dette noe redusert. I økonomiplanperioden er det lagt inn avdrag på kr 18 millionar pr år i åra Dette er ein avdragsprofil som ligger over lovbestemt minimumsavdrag. Dette betyr at det er noko rom i budsjettet til å omdisponere frå avdrag til betaling av rente dersom dette skulle bli aktuelt. 46

47 Finanskostnader Analyse Austevoll kommune Mai

48 Innhald 1. Innleiing Bakgrunn Føreseiingar Samandrag 2 2. Scenario 1 - noverande situasjon 3 3. Scenario 2 ny ungdomsskule 5 4. Låneportefølje Austevoll kommune 6 48

49 1. Innleiing 1.1 Bakgrunn Det synast til e-post korrespondanse og samtaler mellom Austevoll kommune og KPMG 26. og 27. april 2017, kor Austevoll har bedt KPMG gjennomføre ei analyse av korleis endringar i renter og avdrag vil verke inn på økonomien til Austevoll kommune, då i særleg høve til mogleg investering i ny ungdomsskule. KPMG har gjennomført ei analyse med utgangspunkt i driftsbudsjettet og planlagde investeringar/ låneopptak i økonomiplanen Analysa synar korleis endringar i renter og auka låneopptak vil påverke netto driftsresultat i kommunen. 1.2 Føreseiingar Analysen tek utgangspunkt i gjeldande økonomiplan i Austevoll kommune, men vi har berekna rentekostnaden i kommunen ut i frå dagens situasjon. Netto driftsresultat føreset at driftsinntekter og driftsutgifter vert som budsjettert i økonomiplanen. Startlån er holdt utenfor då desse er sjøvfinansierande. Nærare om dette i siste del. Ettersom kommunen vurderer å byggje ny ungdomsskule som følgje av endringar i innbyggjartal, er det sannsynleg at dette også vil påvirke kommunens driftsinntekter og utgifter. Både gjennom høgare rammetilskot og auka driftskostnader. Endringar i skulestrukturen vil også kunne føre til endringar driftskostnader som til byggforvaltning, -drift og -vedlikehald, kostnader til skuleskyss, etc. Dette vert ikkje teke omsyn til. Tabell 1 viser omfanget av planlagte investeringar og tilhørande låneopptak. År sum Planlagde investeringar i økonomiplan Planlagde låneopptak Tabell 1: Planlagte investeringar i perioden med tilhøyrande låneopptak, oppdatert frå administrasjonen. Tal i 1000 NOK I samme periode er det budsjettert med nedbetaling av lån med 69,2 mnok, slik at netto låneopptak vil vere omlag 12,5 mnok i perioden. Ein ny ungdomsskule er tenkt oppført i 2018/2019. Investeringa vil vere på omlag 64 mnok eks. mva, og vil finansiert med lån. Tabell 2 viser omfanget av investeringar og tilhørande låneopptak inkludert ny ungdomsskule. År sum Planlagde investeringar i økonomiplan Planlagde låneopptak Tabell 2: Planlagte investeringar inkludert ny Austevoll ungdomsskule på 64 mnok i 2018/2019. Tal i 1000 NOK Netto låneopptak vil då vere omlag 72,5 mnok i perioden. Vi viser nedenfor korleis dette vil slå inn på kommunen sine renteutgifter, minimumsavdrag og korleis ei renteauke vil påvirke netto driftsresultat. 49

50 I våre berekningar tar vi utgangspunkt i at nye lån vil tas opp jevnt gjennom året, og at rentesatsen tilsvarer kommunen si rente ved flytande lån. Vi tar ikkje omsyn til momskompensasjon på investeringer, då det ikkje vil påvirke berekning av minimumsavdraget, og har ikkje effekt på netto driftsresultat. Til slutt vil vi gå gjennom prognosen for gjeld ved utgangen av 2017 med tanke på kva risiko kommunen har knytt til renteauke. 1.3 Samandrag Austevoll kommune sin prognose viser en samla gjeld på omlag 490 mnok ved utgangen av Omlag 83 mnok eller 17% av denne gjelda har kommunen ikkje renterisiko for då det er lån til vidare utlån (startlån) eller investering er omfatta av rentekompensasjonsordning. Kommunen har i tillegg inngått fastrenteavtaler for å redusere risikoen. Ved utgangen av året er imidlertid 184 mnok av kommunens gjeld utsatt for renterisiko med mindre det blir inngått nye fastrenteavtaler. Dette er utgangspunktet for berekning av kommunen sitt netto driftsresultat i perioden , med og uten ny ungdomsskule. Dei to scenarioene viser at kommunen vil ha "dekning" for minimumsavdraget i dei budsjetterte avdraga med ny ungdomsskule vil minimumsavdraget auke til omlag 14,2 mnok, medan det er budsjettert med 18 mnok i perioden. Kommunen vil og ha eit positivt netto driftsresultat med dagens rentenivå. Ei renteauke på 1 % i perioden vil føre til 2,5-2,8 mnok auka rentekostnad (brutto). Dette vil føre til eit negativt netto driftsresultat om ikkje kommunen reduserer avdraget (evt aukar inntektene/reduserer kostnadene). Om vi tek omsyn til rentekompensasjonsordningen, vil den reelle belastningen være omlag 500 tnok lågere. Vi har bare berekna effektane i økonomiplanperioden. På lengre sikt øker risikoen for renteauke både på lån med flytende rente og lån med fast rente. Det er ikkje sjølvsagt at kommunen får inngå nye fastrenteavtaler med samme rentesats. Skulle Austevoll bli nødt til å refinansiere hele låneporteføljen med 1% høyere sats, vil dette gi 4-5 mnok høyere rentekostnad. I scenario 2 har vi berekna at kommunen vil har 3,8 mnok "å gå på" i høve til minimumsavdraget, riktignok uten hensyn til økt rentekompensasjon. For øvrig byggjer rentekompensasjonsordningen for skular og symjebasseng på serielån, og tilskotet vil difor gå ned over tid. 50

51 2. Scenario 1 - noverande situasjon Her tek vi utgangspunkt i det investeringsnivået som Austevoll kommune har budsjettert med i gjeldande økonomiplan. Dei største investeringane i perioden er: (1) nytt symjeanlegg, (2) omsorgsbustadar Storebø, og (3) Helsesenter. Desse utgjer 82 mnok av dei 112 mnok som er planlagt investert i perioden. Vi har lagt til grunn at Austevoll kommune kan ta opp lån til ei rente på 1,8 % som er den renta kommunen har på flytande lån per i dag. Vi har føresatt at nye lån har flytande rente, og at fastrentelån blir refinansiert til same rente (flytande) som dei har per i dag. Budsjett fra økonomiplan, tal i 1000 NOK Driftsinntekter Driftsutgifter utan avskrivingar Driftsresultat utan avskrivingar Avskrivingar Motpost avskringar Finansinntekter Øvrige renteinntekter og utbytte Motatte avdrag på lån Sum eksterne finansinntekter Finanskostnader Rentekostnader Minimumsavdrag Avdrag utover min Avdrag Utlån Sum eksterne finansutgifter Resultat eksterne finanstransaksjoner Netto driftsresultat Anbefalt netto driftsresultat 1,75 % TBU Renteøkning 1 % 1 % 1 % 1 % Renteøkning i kroner Netto driftsresultat ved renteøkning Tabell 3: Netto driftsresultat, gitt at investeringsnivå tilsvarande gjeldande økonomiplan. Minimumsavdraget vil, som tabellen synar, ligge mellom 12 og 13 mnok i åra framover. Budsjettert avdrag i perioden ligger på 18 mnok, og kommunen har såleis ein buffer mot rentesvingningar (eller andre uføresette utgiftar). 51

52 Ei renteauke på 1% frå dagens nivå frå og med andre halvår 2017 vil medføre auka renteutgiftar med meir enn 2 mnok per år med dagens bindingar. Berekningane visar at om ei slik renteauke skulle skje, vil ikkje kommunen ha positivt netto driftsresultat i 2018, men klarer det i 2019 og Dette er som nemnt innleiingsvis føresett driftsinntekter og driftsutgifter som budsjettert. Forholdet til anbefalt nøkkeltall for netto driftsresultat må vurderes konkret for den einskilde kommune. Austevoll kommune kan redusere avdrag og på den måten få eit betre netto driftsresultat, men vil på sikt bli meir sårbare for ei eventuell renteauke. Ein måte å redusere risikoen på, er å binde renta på deler av låneporteføljen. 52

53 3. Scenario 2 ny ungdomsskule Her tek vi utgangspunkt i det investeringsnivået som Austevoll kommune har budsjettert med i gjeldande økonomiplan, samt at kommunen byggjer ein ny ungdomsskule. Vi har forutsatt at skulen kjem i sum til å koste 64 millionar eks. mva, at den vil bli finansierast i sin heilskap gjennom lån, og at kommunen tek opp halvparten av lånet i 2018 og det resterande i Vi har lagt til grunn at Austevoll kommune kan ta opp lån til ei rente på 1,8 % som er den renta kommunen har på flytande lån per i dag. Vi har føresatt at nye lån har flytande rente, og at fastrentelån blir refinansiert til same rente (flytande) som dei har per i dag. Budsjett fra økonomiplan, tal i 1000 NOK Driftsinntekter Driftsutgifter utan avskrivingar Driftsresultat utan avskrivingar Avskrivingar Motpost avskringar Finansinntekter Øvrige renteinntekter og utbytte Motatte avdrag på lån Sum eksterne finansinntekter Finanskostnader Rentekostnader Minimumsavdrag Avdrag utover min Avdrag Utlån Sum eksterne finansutgifter Resultat eksterne finanstransaksjoner Netto driftsresultat Anbefalt netto driftsresultat 1,75 % TBU Renteøkning 1 % 1 % 1 % 1 % Renteøkning i kroner Netto driftsresultat ved renteøkning Tabell 4: Netto driftsresultat, gitt at kommunen byggjar ny ungdomsskule Tabellen synar at minimumsavdraget vil auke til meir enn 14 mnok frå Dette skuldast at avskriving først starter året etter ny skule blir tatt i bruk. Det er framleis under budsjettert avdrag i perioden, men kommunen sin buffer mot uføresette utgiftar er mindre. Vi ser og at renteutgiftane auker med 1,0-1,2 mnok i året frå 2019 sammenligna med scenario 1. Ved ei renteauke på 1% vil kommunen ikkje ha eit positivt netto driftsresultat i perioden, og må bruke av fond eller redusere avdrag om driftsutgiftene/driftsinntektene blir som budsjettert. 53

54 4. Låneportefølje Austevoll kommune Austevoll kommune hadde eit samla låneopptak på omlag 436 mnok per Dette tilsvarer omlag 80 tnok per innbygger, og plasserte kommunen på ei 133. plass blant landets kommuner. Landsgjennomsnittet var på 62 tnok per innbygger. Prognosen for låneopptak i 2017 viser at Austevoll ved utgangen av året vil ha en gjeld på ca 490 mnok. Dette gir ei lånegjeld per innbygger på 90 tnok. Skulle ein i tillegg bygge ny ungdomsskule til 64 mnok eksl mva, viser prognosene eit netto låneopptak i økonomiplanperioden på 72,5 mnok, vil lån per innbygger stige til omlag 93 tnok. I tillegg til høgare minimumsavdrag, vil auka rente på kommunen sine lån kunne utgjere ein vesentlig kostnad. Å binde renta på deler av låna vil redusere risikoen for kommunen. I tillegg er det andre ordninger som reduserer risikoen for kommunen, og vi går gjennom korleis dette ser ut for Austevoll. Startlån Austevoll har omlag 32,8 mnok startlån til videre utlån til kommunens innbyggjere. Renter og avdrag til desse lånene er bokført i investeringsrekneskapen og kommunen har inntekter frå innbetaling av renter og avdrag tilsvarende utgiftene. Dei inngår ikkje i berekning av minimumsavdraget. Kommunen vil ha risiko for at låntakere ikkje klarer å gjere opp for seg, men ikkje risiko for renteauke. Rentekompensasjon Austevoll har og investeringer som utløyser rentekompensasjon og kompensasjonstilskudd. For godkjente investeringer får kommunen tilskudd frå Husbanken i form av en tenkt rentekostnad, basert på den flytende renta som Husbanken tilbyr. Dette betyr at kommunen har mindre risiko for renteauke på eit grunnlag tilsvarende 51 mnok i lån. Anna sjølvfinansierende gjeld Austevoll har tatt opp lån i samband med kjøp av omsorgsbustader, flyktningebustader mv., kor kommunen krever husleie. Husleie er tatt omsyn til i budsjett for økonomiplanperioden, og kommunen vil difor ikkje være mindre sårbar for renteauke. Av lånebehovet i 2017 og 2018 er 29 mnok knytta til kjøp av omsorgsbustader Storebø. Husleie for desse bustadane er ikkje budsjettert inn i økonomiplanen, og vil bidra positivt på netto driftsresultat. Når investeringen og låneopptaket fyrst er gjennomført, sitter kommunen med risikoen for renteauke. Figur 1 illustrerer fordelingen av "typer" gjeld anslått ved Gjelda som det knytt seg renterisiko til er "sjølvfinansierande" gjeld og lån med flytende rente. Dette utgjør om lag 38% av den totale gjelda til kommunen, eller 184 mnok. Av dette er 63 mnok fastrenteavtaler som går ut mot slutten av Om kommunen fornyer desse fastrenteavtalane ville andel gjeld med renterisiko for kommunen være om lag 25%. Om lag 1/6 17% - har ikkje renterisko fordi dei er startlån og lån med rentekompensasjon. 54

55 Figur 1 Prognose fordeling av lån desember 2017 For å vise kva dette betyr i kroner og øre for Austevoll kommune, har vi teke utgangspunkt i et scenario kor 40% av gjelda har flytende rente og eit scenario kor 25% av gjelda har flytende rente for ulikt nivå på gjelda. Deretter har vi sett på effekten av ei renteauke frå 1,8% til 3% for den flytende renten. Beregning av rentekostnaden ved samlet låneopptak Samlet gjeld % flytende rente Fastrente 2% - flytende 1,8% Fastrente 2% - flytende 3% Effekt av renteendring % flytende rente Fastrente 2% - flytende 1,8% Fastrente 2% - flytende 3% Effekt av renteendring Tabell 5: rentekostnad Tabellen illusterer at den faktiske risikoen for renteauke kan reduseres i stor grad ved hjelp av fastrenteavtalar. Samstundes er det bare lagt inn ei eindring på omlag 1%. Det faktiske rentenivået kan bli enda høgre, og effekten blir enda større. Ei renteauke vil óg påvirke moglegheten for å inngå nye fastrenteavtaler på dagens nivå. 55