PENGHARGAAN Segala pujian dan kesyukuran yang tiada terhingga diucapkan kepada Allah SWT dengan ucapan Alhamdulillah Rabbil Alamin. Dengan limpahan rahmat-nya sehingga penulis dapat menyelesaikan penulisan disertasi ini dengan baik. Selawat dan salam penulis hadiahkan kepada baginda Muhammad Rasulullah SAW berkat risalah Islam dan cahaya kebenaran yang beliau bawa, hingga ke hari ini kita merasakan nikmatnya ajaran Islam yang beliau bawa sehingga kita menjadi mukmin, muslim, dan muhsin yang muttaqin. Setinggi-tinggi penghargaan penuh keikhlasan dan ucapan terimakasih yang tiada terhingga kepada yang berbahagia Dr. Saadan Man selaku penyelia disertasi ini di atas bimbingan, sarana, dan kesabaran beliau dalam membimbing dan mengarahkan penulis sehingga dapat melengkapi kajian ini. Atas segala usaha beliau dalam penyeliaan ini semoga memperoleh pahala daripada Allah SWT. Tidak lupa pula penulis ucapkan ribuan terima kasih kepada semua pensyarah di Akademi Pengajian Islam Universiti Malaya (APIUM), khasnya kepada pensyarah di Jabatan Fiqh dan Usul yang telah memberi penulis pelbagai disiplin ilmu semasa menuntut ilmu di kampus tercinta. Semoga ilmu yang telah diajar tersebut dapat diamalkan nantinya dalam masyarakat. Rasa terima kasih pula tak lupa penulis ucapkan kepada Puan Noriah selaku setia usaha di Jabatan Fiqh dan Usul yang telah membantu penulis dalam hal surat-surat penting yang diperlukan penulis semasa membuat kajian. Semoga budi baiknya menjadi nilai ibadah di mata Allah SWT. Amin. vi
Ucapan terima kasih yang tiada terhitung nilainya, penulis ucapkan kepada kedua orang tua tercinta, ayahanda H. Lobe Dahlan Ritonga bin Jamarusin Ritonga (Alm) dan ibunda Hj. Tiamar Siregar binti Jabila Siregar yang telah membesarkan dan mendidik penulis sejak kecil hingga dewasa dan dengan ikhlasnya sentiasa selalu memberi sokongan, motivasi serta doa yang tulus ikhlas kepada penulis, sehingga penulis dapat menyelesaikan disertasi ini tepat pada waktunya. Semoga Allah SWT membalas semua kebaikan yang telah beliau berdua berikan kepada penulis dengan nilai pahala. Dan semoga Allahyarham ayahanda tercinta mendapat rahmat dan ampunan daripada Allah SWT dan diterima segala amal ibadah dan kebaikannya, Amin. Tidak lupa pula ucapan terima kasih kepada keluarga besar penulis iaitu abanganda Prof. Dr. Ahmad Husein Ritonga, M. Ag, abanganda Drs. Mahmud Ritonga, abanganda Nasir Agaha Ritonga, S.Ag, abanganda Mahidin Ritonga, S.Fil.I, kakanda Ramalia Ritonga, kakanda Siti Hindun Ritonga (Almh) dan kakanda Maria Hanum Ritonga yang sentiasa memberi motivasi kepada penulis dan juga sokongan sama ada sokorang moral mahupun material. Kepada mereka semua semoga Allah memberikan pahala yang berlipat ganda. Amin ya Rabbal Alamin. Ucapan terima kasih setinggi-tingginya penulis rakamkan kepada Yang Arif Drs. Muzzamil Ali, SH. selaku ketua Mahkamah Syariah Bireuen, Yang Berbahagia Drs. Umar Budiman selaku Ketua Dinas Syariat Islam Bireuen, Yang Mulia Tengku Jamaluddin Abdullah M.Hum. selaku Ketua Majlis Pemusyawaratan Ulama Bireuen, Yang Berbahagia Drs. Badruzzaman Ismail, M.Hum selaku Ketua Majlis Adat Aceh (MAA), Yang Mulia bapa Ricky Febrian S.H selaku Ketua Bahagian Tindakan Jenayah Am, Yang Arif Tengku Ridwan Abdullah selaku Imam masjid dan tokoh masyarakat, yang mana mereka semua telah sudi meluangkan masanya untuk vii
bertemu bual dengan penulis untuk memperoleh informasi tentang pelaksanaan syariat Islam dan hukuman sebat di bandar Bireuen. Penulis ucapkan jutaan terima kasih ke atas budi baiknya semoga Allah sentiasa melimpahkan rahmat-nya kepada mereka semua. Amin. Tak lupa pula penulis ucapkan rasa terimakasih kepada semua sahabat pelajar Universiti Malaya sama ada yang berasal daripada Indonesia mahupun Malaysia, khasnya kepada rakan-rakan seperjuangan di blok 21 Taman Bukit Angkasa yang sudah memberi sokongan dan idea dalam penulisan disertasi ini. Juga tidak lupa penulis ucapkan jutaan terima kasih kepada saudara Tengku Murthada Polem di bandar Bireuen dan juga masyarakat bandar Bireuen yang telah memberi kerjasama yang baik untuk memberi informasi dan pandangan tentang pelaksanaan hukuman sebat di bandar Bireuen, semoga Allah SWT melipat gandakan pahala mereka semua. Amin. Harapan penulis semoga kajian ini mendatangkan manfaat kepada penulis khasnya dan kepada orang ramai amnya. Kepada sesiapa sahaja yang hendak mengkaji tentang pelaksanaan hukuman sebat di mana pun berada semoga disertasi ini dapat dijadikan sebagai bahan rujukan dalam kajian seterusnya. Amin. Wassalamu alaikum Wr. Wb. Kuala Lumpur, 15 Februari 2013 Yang benar, Hasir Budiman Ritonga IGA 080005 hasir_ritonga@yahoo.com Dusun Sukaramai, Desa Tebing Linggahara Baru Kec. Bilah Barat, Kab. Labuhan Batu, Sumut-Indonesia viii
PANDUAN TRANSLITERAI Penukaran dari tulisan Arab ke tulisan Rumi dalam disertasi ini adalah berdasarkan transliterasi yang telah ditetapkan oleh Akademi Pengajian Islam Universiti Malaya di dalam buku panduan penulisan tesis/disertasi Ijazah Tinggi keluaran 2001. KONSONAN Huruf Arab Transkripsi Rumi Huruf Arab Transkripsi Rumi ا ء (Hamzah) a, ط Ï ب B ظ Ð ت T ع ث Th غ Gh ج J ف F ح Í ق Q خ Kh ك K د D ل L ذ Dh م M ر R ن N ز Z ه H س S و W ش Sh ي Y ص Î ة H ض Ì VOKAL Vokal Panjang Vokal Pendek Huruf Arab Huruf Rumi Huruf Arab Huruf Rumi آ É ـ A و Ë ـ U ي Ê ـ I Huruf Arab ا و ا ي ي و DIFTONG Huruf Rumi Aw Ay iy/ê Uww ix
SENARAI KEPENDEKAN APBD : Anggaran Pendapatan dan Belanja Daerah Bil : Bilangan BT : Bujur Timur Cet : Cetakan Cm : Centimeter DPRD : Dewan Perwakilan Rakyat Daerah Drs. : Doktorandus Ed : Editor et al : et alibi IAIN : Institut Agama Islam Negeri Ibid : Ibidem J. : Juzuk Jil : Jilid Keppres : Keputusan Presiden Km : Kilometer KUHP : Kitab Undang-Undang Hukum Pidana LU : Lintang Utara MIPA : Matematik dan Ilmu Pengetahuan Alam NAD : Nanggroe Aceh Darussalam No. : Nombor op.cit : Opera Citato Perda : Peraturan Daerah r.a : RaÌiyallahu anhu RI : Republik Indonesia Rp. : Rupiah SAW : Øallallahu Alaihi wa Sallam SD : Sekolah Dasar SH : Sarjana Hukum SLTA : Sekolah Lanjutan Tingkatan Atas SLTP : Sekolah Lanjutan Tingkatan Pertama SMAN : Sekolah Menengah Atas Negeri SMPN : Sekolah Menengah Pertama Negeri SMU : Sekolah Menengah Umum SWT : SubÍÉnahu wa Ta ÉlÉ t.t : Tanpa Tahun T.T.P. : Tanpa Tempat Penerbit terj. : Terjemah Unsyia : Universitas Syiahkuala UUD : Undang-Undang Dasar UUPA : Undang-Undang Pemerintahan Aceh Vol. : Volume WH : Wilayatul Hisbah x