Монгол орны биологийн олон янз байдалд мониторинг хийх нь: Зэрлэг Амьтдын Зурган Индекс (WPI) Сюсэн Таунсэнд, Г.Батбаяр, М.Мөнхжаргал WPI/ZSL
Монгол орны биологийн олон янз байдалд мониторинг хийх нь: Зэрлэг Амьтдын Зурган Индекс (WPI) NEMO2/Дэлхийн Банк болон Лондонгийн Амьтан Судлалын Нийгэмлэгээс НҮБХХ-ийн Алтай Соёны Төсөл, Тусгай Хамгаалалттай Газар Нутгийн Захиргаадтай хамтран хэрэгжүүлж буй төсөл WPI/ZSL
Биологийн Олон Янз Байдлын тухай Конвенц Зорилт: 2010 онд биологийн олон янз байдлын бууралтыг өнөөгийн түвшнээс багасгах ЗЭРЛЭГ АМЬТДЫН ЗУРГАН ИНДЕКС нь бид энэ зорилтод хэрхэн хүрч байгааг хянах боломж олгох юм WPI/ZSL
Зэрлэг Амьтдын Зурган Индекс биологийн олон янз байдлын хэмжүүр Арви элбэгшлийн үнэлгээний оронд тохиолдоцын статистикийг түлхүү ашигладаг Зэрлэг амьтдыг судлах хүчирхэг хэрэгсэл Томоохон талбайг хамруулах боломжтой, камер ашиглах технологийг авч хэрэглэдэг ЛАСН болон ЗАХН, мөн ДБХС, Conservation International, Flora and Fauna International зэрэг байгууллагуудын дэлхийд тэргүүлэх мэргэжилтнүүд боловсруулан гаргасан WPI/ZSL *Obrien et al. 2010
WPI: гэж юу вэ? Дундаас том хэмжээтэй биетэй хуурай газрын сээр нуруутан амьтдыг камер ашиглан судлаж, биологийн олон янз байдлын индэксийг гаргадаг.
Тус арга зүйн давуу талууд Эхлэлийн зардал ихтэй боловч жил ирэх тусам зардал багасдаг Бэлтгэгдсэн 100 биологчийг 24 цагаар зуны турш ажиглалт хийлгэсэнтэй тэнцэх Чиг хандлагыг илрүүлэхүйц үндэслэлтэй арга зүй болдог Шинэлэг технологи ашиглан Монгол орны зэрлэг амьтдын гэрэл зургийг цуглуулна WPI/ZSL
Зорилтууд Зэрлэг Амьтдын Зурган Индекс судалгааг урт хугацааны мониторинг судалгаа болгон үргэлжлүүлэх биологичдын багийг сургаж бэлтгэх Судалгаа хийгдсэн газруудын талаарх суурь мэдээлэл бий болгох Зэрлэг Амьтдын Зурган Индекс судалгааг манай оронд хэрэгжүүлэхэд тохиромжтой арга замыг бий болгох WPI/ZSL
Scoutguard 550* Trigger time 0.968 s 50 ft sensor range Wide detection width 4-6 month battery range Uses 4 or 8 AA batteries *see www.trailcampro.com for camera reviews
Камеруудыг бэлдэж суурилуулах
Камеруудын хэвийн үйл ажиллагааг хангах
Өнөөг хүртэл явуулсан үйл ажиллагаа 1. Туршилт судалгаа (Мянган Угалзат 2009) 2. Камер байрлуулах дэлгэрэнгүй арга зүй болон Мониторинг судалгааны арга зүй (Монгол, Англи) 3. МУИС-д дэлхийн хэмжээний мэргэжилтэн, Зэрлэг Амьтан Хамгаалах Нийгэмлэгийн судлаач Tim O brien-г урьж Камер ашигласан судалгаа сургалт семинар зохион байгуулан 54 хүн оролцсон (2010 оны 5 сар) 4. Гурван газарт судалгаа явуулж байна (300 гаруй км кв талбайг хамруулан ойролцоогоор 20,000 камер ажилласан өдөр) 2010 оны зун 5. 2010 оны зун талбай тус бүрт шувууны цэгэн тооллого, жижигхөхтөнамьтдынамьдбаригч, гар далавчтаны дуу авианы мониторинг болон шувууны тор тавих зэрэг бусад мониторинг судалгааг хийж гүйцэтгэсэн WPI/ZSL
Myangan Ugalzat NP
Avian Point Count Grids
Results: Avian Point Count 350 300 d per sq km 250 200 150 100 50 0 GrIA GrIB GrIIA GrIIB
2009, судалгааны үр дүн site pics events empty Wildlife Livestock & Human In 8,155 2,718 972 142 1,588 Park (0.36) (0.05) Buffer Zone 6,255 2,085 1,585 (0.76) 302 (0.15) 121 Number of trap nights: BZ = 561, In Park = 349 Rates of Detecting Wildlife: BZ - 54 per 100 trap nights In park 41 per 100 trap nights
2009, судалгааны үр дүн
2009, судалгааны үр дүн Онцгой бүс болон орчны бүс дэх шувууд болон хөхтөн амьтдны зүйлийн тоо адил (33 & 34) боловч зүйлийн бүрэлдэхүүн эрс ялгаатай Онцгой бүсэд 6 зүйл хөхтөн, орчны бүсэд 9 зүйл Харьцангуй элбэгшилээр, орчны бүсэд туулай хэлбэртэн (огдой) хамгийн өндөр (52%); шувууд (51%) онцгой бүсэд Махчдын хувь ойролцоо 4% Аргаль хонь зөвхөн орчны бүсэд илэрсэн.
Санал 1. Тэмдэг, тэмдэглэгээ хүмүүс өргөн ашигладаг замын дагуу цогцолборт газрын бүсүүдийн хилийг тэмдэглэсэн замын тэмдэг тавих, мөн бүс тус бүрт хориглосон үйл ажиллагааг тайлбарласан самбар, таних тэмдгийг байршуулах 2. Хууль сахиулах хориотой хэсэгт буусан мал бүхий айл өрхөөс нүүхийг шаардах, мөн хууль бус анчдыг хянах 3. Орон нутагт түшиглэсэн (агнуурын бус) аялал жуулчлалыг дэмжих хөнөөлт бус аргаар байгаль орчин, амьтдыг үзүүлэх байгалийн аялал жуулчлалыг хөгжүүлснээр нутгийн иргэдэд цогцолборт газрын үнэ цэнийг илүүтэй ойлгуулах. Одоогийн байдлаар тус газарт ан агнуур нь гадаадын жуулчдыг татах гол хэрэгсэл болоод байна. Энэ төрлийн үйл ажиллагаа нь зэрлэг амьтад дайжин, тухайн газраас үргэн холдох шалтгаан болж байгаа бололтой. Энэ нь зэрлэг амьтад харахаар ирсэн жуулчдын үзэх харах зүйлс багасна гэсэн үг юм. Сүүлчийн 10 хүрэхгүй жилийн хугацаанд зэрлэг амьтад ховор үзэгдэх болсон тухай нутгийн иргэдийн ярианаас дүгнэвэл ан агнуур тогтвортой, зохистой хэмжээнд байгаагүйг харуулж байна. 4. Орон нутгийн нөхөрлөлийг дэмжих, сургах биднийг тус газарт байх хугацаанд малчдын нөхөрлөлийн тэргүүнүүд, баг, сумын удирлагууд оролцсон уулзалт болсон бөгөөд тус уулзалтаар WPI төслийн туршилт судалгаа болон бусад холбогдох асуудлыг хэлэлцэв. Энэ үеэр бид судалгааны зорилго, арга зүйгээ тэдэнд танилцуулсан юм. Малчдын нөхөрлөлийн гишүүд нутаг орон, ан амьтдаа хамгаалах ажлыг дэмжиж байгаагаа илэрхийлэхийн сацуу илүү мэдээлэл солилцохыг хүсэж байв.
Санал 5. Зэргэлдээх сумдтай хамтран ажиллах хил залгаа сумд, тэрдундааорчны бүсэд орших сумдтай хамтран ажиллах шаардлагатай. Учир нь онцгой бүсэд мал бэлчээж, отор хийж буй айл өрхүүдийн цөөнгүй хувь нь Алтай сумын иргэд байв. Сумдын удирдлагууд харилцан тохиролцож, цогцолцорт газрын хамгаалалтын захиргаатай хамтран дээрх иргэдэд зохих мэдээлэл өгөх шаардлагатай юм. 6. Туршлага солилцох цогцолборт газрын удирдлагын зүгээс зохистой менежмент сонгон хэрэгжүүлэхийн тулд байгалийн аялал жуулчлал, хамгааллын арга хэмжээг хослуулан амжилттай үйл ажиллагаагаа явуулж буй жишиг тусгай хамгаалалттай газарт очиж ажиллах, харилцаа тогтоох замаар туршлага солилцох, улмаар менежментээ сайжруулах боломжтой юм. 7. Судалгааны байгууллагууд болон төсөл хөтөлбөрүүдэд мэдээлэл өгөх тус газар нарийвчилсан судалгаа, мониторинг тэр бүр хийгдэж байгаагүй, цаашид хамгааллын зохистой арга хэмжээ авах, нутгийн иргэдэд түшиглэсэн байгаль хамгааллын үйл ажиллагааг явуулахад дэмжлэг туслалцаа шаардлагатай байгаа талаар төрийн, төрийн бус байгууллагууд, судалгаа шинжилгээний байгууллага, хөрөнгө оруулагчдад мэдээлэн тэдний анхаарлыг татах нь зүйтэй юм.
Camera Trapping Workshop NUM, UB May 2010
2010 WPI Site Locations
2010 судалгааны цар хүрээ Location Myangan Ugalzat 2009 Khonin Nuga 2010 Camera stations Area covered 40 40 sq km 910 Number of trap nights 100 100 sq km ~9000 Onon Balj 2010 Myangan Ugalzat 2010 100 100 sq km ~5000 100 100 sq km ~6000 2010 Total 300 300 sq km ~20,000
Myangan Ugalzat Habitat
Myangan Ugalzat Buffer Zone Ibex
Myangan Ugalzat Buffer Zone Argali
Myangan Ugalzat Grid I Corsac Fox Vulpes corsac
Myangan Ugalzat Core Area Wolves
Myangan Ugalzat Red Fox Vulpes vulpes
Myangan Ugalzat Wild Cat Felis silvestris?
Myangan Ugalzat Grid I Manul
Myangan Ugalzat Core Area Marmot
Myangan Ugalzat Black vulture
Khonin Nuga Habitat
Khonin Nuga Grid I
Khonin Nuga Lynx lynx
Khonin Nuga Ursus arctos
Khonin Nuga Grid I A3a
Khonin Nuga Sus scrofa
Khonin Nuga Grid I A3a
Khonin Nuga Cervus elaphus
Khonin Nuga Red Deer
Khonin Nuga Red Deer
Khonin Nuga Alces alces
Khonin Nuga Musk Deer
Khonin Nuga Capreolus pygargus
Khonin Nuga Roe Deer
Onon Balj Habitat
Onon Balj Damoiselle Crane & Young
Onon Balj Red Fox
Onon Balj Miscellaneous
Улаан Дансны Зүйлүүд Латин нэр Зүйлийн нэр Улаан Дансны Статус WPI/ZSL Илрүүлсэн эсвэл илэрч болзошгүй Cervus elaphus Халиун буга Устаж байгаа Илрүүлсэн OB & KN Marmota sibirica Монгол тарвага Устаж болзошгүй Илрүүлсэн OB Panthera uncia Цоохор ирвэс Устаж болзошгүй Илрүүлээгүй (зөвхөн MU) Ovis ammon Аргал хонь Устаж болзошгүй Илрүүлсэн MU Орчны Бүс Gazella subgutturosa Хар сүүлт зээр Эмзэг Илрүүлээгүй (MU) Lynx lynx Шилүүс мий Ховордож болзошгүй Илрүүлсэн KN Otocolobus manul Мануул мий Ховордож болзошгүй Илрүүлсэн MU Canis lupus Саарал чоно Ховордож болзошгүй Илрүүлсэн MU Vulpes corsac Хярс үнэг Ховордож болзошгүй Илрүүлсэн MU & OB Vulpes vulpes Шар үнэг Ховордож болзошгүй Илрүүлсэн MU & OB Capra sibirica Янгир ямаа Ховордож болзошгүй Илрүүлсэн MU Орчны Бүс
Хамтын ажиллагаа
Хамтын ажиллагаа
Зорилго Монгол оронд Тусгай Хамгаалалттай Газар нутаг биологийн олон янз байдлыг хэрхэн хамгаалж байгааг үнэлэх Монгол орны биологийн олон янз байдлын чиг хандлагыг үнэлэх шинжлэх ухааны үндэслэлтэй урт хугацааны мониторинг судалгаа явуулах Дэлхийн бусад оронд хийгдэж байгаа WPI судалгаатай харьцуулах Ховор шувууд болон хөхтөн амьтдын тохиолдоц ба тархалтыг баримтжуулах WPI/ZSL
Бидний ажилд тусалсан: Мянган Угалзатын Байгалийн Цогцолборт Газрын хамгаалалтын захиргаа: Дарга Ж.Хайсдаваа Мэргэжилтэн Галцог Байгаль хамгаалагчид Ч. Галбадрах, Д.Төмөрхуяг, Б.Барсүрэн Хар Ус Нуур орчмын ТХГНЗ-ны дарга Д.Чинбат Цэцэг сумын засаг дарга Д.Мөнхтөр WPI/ZSL
Бидний ажилд тусалсан: ДБХС-ын Монгол дахь Хөтөлбөр: УБ дахь салбар Байгаль хамгаалал хариуцсан захирал Б.Лхагвасүрэн Монгол дахь хөтөлбөрийн менежер Б.Батхуяг Дадал суман дахь салбар Захирал Ч.Чинбат Захиргааны ажилтан П.Даваацэцэг Онон-Балжийн Байгалийн Цогцолборт Газрын хамгаалалтын захиргаа: Дарга О.Цэндгомбо Мэргэжилтэн Од Байгаль хамгаалагчид Сүхбаатар, Наранболд, Гансүх Дадал сумын засаг дарга Жамсранжав WPI/ZSL
Мянган Угалзатын БЦГ судалгаа хийхэд багаж хэрэгсэл болон бусад туслалцаа үзүүлсэн: НҮБХХ: Биологийн олон янз байдлын хамгааллын асуудал хариуцсан ажилтан Онно ван дэн Хэйвл Монголын Алтай-Соёны экобүсийн уулархаг нутгийн биологийн төрөл зүйлийг ард иргэдийн оролцоотойгоор хамгаалах төсөл: Төслийн үндэсний менежер Н.Батнасан Биологийн олон янз байдлын хамгааллын асуудал хариуцсан ажилтан Ц.Мөнхбат Орон нутгийн зохицуулагч Ү.Сувдчимэг WPI/ZSL
Бидний ажилд тусалсан: Хонин Нуга Экологийн Судалгаа Суурин: Захирал Майкл Мюлэнбэрг Суурингийн менежер А.Энхмаа Судлаач Л.Энхтунгалаг WPI/ZSL
Анхаарал тавьсанд баярлалаа!!! WPI/ZSL WPI/ZSL