MEDLEMSBLAD FOR NORDHORDLAND HUSFLIDSLAG Nr 4 / sept. 2011 Nordhordland Husflidslag har hatt undervisning om ull og plantefarging som del av Den Kulturelle Skulesekken. Ivrige Kløve-elevar viser her fram sjølvfarga garn.
AKTIVITETAR I LAGET Hausten er komen og me er godt i gang med ulike aktivitetar i laget. Mand. 29.august starta me opp med medlemsmøte i Hillesvågen, der tema var samvirkereforma og nye vedtekter for PL Husflidstova. Forslag til nye vedtekter står lenger bak i bladet. 5.september hadde me første handarbeidstreffet, med brikkeveving som tema. 10. september markerte me Husflidsdagen. Dagen etter var det Kulturminnedagen og 6 skuledagar har me hatt arrangement for skuleklassar på barnetrinnet. Mange av haustkursa er godt i gang, men det er framleis ledige plassar på nokre av kursa: Grønlandsperling, pilfletting, bunadsbandveving, tauverk, spinning med rokk og handtein. KOMANDE AKTIVITETAR Mand.3. okt får me besøk av den nye husflidskonsulenten, Hege Therese Nilsen, i staden for Torhild Velure, som tidlegare annonsert. Mand. 7. nov handarbeidstreff julehjarte Laurdag 19.nov husflidsmesse i Knarvik (Me håper at medlemmane støtter opp om messa og at flest mogeleg melder seg på) Mand. 5.des. Julemøte i Husflidens Hus BILDER FRÅ HANDARBEIDSTREFFET 5. september Prøveveving på Osebergdronninga sin vevreiskap Irene Bjørsvik får rettleiing av Kirsti Abbedissen 2 Else Krüger, Karin L. Eide og Ingrid Eidsnes i djup konsentrasjon over brikkeveven Foto: Torill Geelmuyden
HUSFLIDENS DAG I NORDHORDLAND. Laurdag 10.september vart Husflidens dag arrangert av lokallag over heile landet. Heile verda strikkar, var mottoet for dagen. I Nordhordland strikkar dei, men gjer mykje anna og, så her ønskte lokallaget å syne mangfaldet blant medlemmane denne dagen. Dagmar Lygre perlar med Grønlandsperler. Her perlar ho ei julebjelle. Ho inviterer til kurs fra 8.11. Broderinemnda med Annlaug Helland og Vigdis Olsen i prat med Else Krüger over broderte duker. Anne Grete Breisnes i veven Vigdis Valde spinn på handtein. Ho har ledige plassar på spinnekurs i oktober, både på rokk og handtein. Laurdagsope i Hillesvågen Laget har enno ope kvar laurdag i Hillesvågen. Stundom har me mykje besøk, stundom er det berre nokre få som finn vegen til Husflidens Hus. Men etterspørselen har auka, og det er ikkje så lenge mellom kvar gong me har grupper på besøk. For at me skal halda fram, må me ha fleire medlemer som kan avsjå nokre timar ein laurdag i ny og ne. Og ikkje minst må medlemane koma med produkta sine som me kan syna fram (selja) i skryteskåpa våre. Håper mange tar kontakt med leiar på tlf: 94857312 56373278 Aud Marit Halland 3
VEDTEKTER FOR Husflidstova SA. Oppdatert etter medlemsmøtet 29 august 2011 1. Samanslutningsform og føretaksnavn Samanslutninga er eit samvirkeføretak og føretaksnavnet er Husflidstova SA. Medlemane og partsinnhavarane heftar ikkje ovanfor kreditorane for føretakets forpliktingar. 2. Forretningsstad Forretningskontoret er i Lindås kommune. 3. Verksemd Selskapet skal: * Arbeide for å fremja dei lokale bunadstradisjonane, organisera produksjon og fremja omsetnad av bunader. * Arbeide for å ivareta kvaliteten på bunadene etter tilråing frå bunad og folkedraktrådet og lokal bunadsnemnd. Føretaket har til formål å fremje medlemane sine økonomiske interesser gjennom deira deltaking i verksemda som kjøparar av varer og tenester frå verksemda, samt som leverandørar av varer eller tenester til verksemda. Verksemda si avkastning, bortsett frå ein normal forrentning av innskoten kapital, vert ståande i verksemda. 4. Andelsinnskot og medlemskontingent Betalande medlemar av Nordhordland Husflidslag og partsinnehavarar har stemmerett på årsmøtet. Det skal ikkje vera renter på andelsinnskot. Ved utmelding har partsinnehavar krav på å få tilbakebetalt sitt andelsinnskot. Partane lyder på kr.250 pr.stk. 5. Bruk av årsoverskot Bruk av årsoverskot vert avgjort av årsmøtet etter forslag frå styret. Ein kan ikkje bruka eit høgare beløp enn det styret føreslår eller godtar, men årsmøtet kan sjølv avgjera bruken innafor fylgjande rammer: 1. Godskriving av føretaket sin eigenkapital 2. Etterbetaling (jf. samvirkeloven 27) 3. Avsetning til etterbetalingsfond (jf. samvirkeloven 28) 4. Avsetning til medlemskapitalkonti (jf. samvirkeloven 29) 5. Renter av andelsinnskot og medlemskapitalkonti (jf. samvirkeloven 30) 6. Styre og dagleg leiar Føretaket skal ha eit styre med minst 5 medlemar og 2 varamedlemar Føretaket skal ha ein dagleg leiar. Styret tilset dagleg leiar. Dagleg leiar og leiar i Nordhordland Husflidslag skal vere med i styret. Dei to andre medlemane i styret vert valde på årsmøtet. Ein vel styreleiar og 2 styremedlemar for 2 år. Ein av medlemane i styret bør også vera med i bunadsnemda jmf. bunadsnemda sine vedtekter. Kvart år står 1 medlem på val, første gong ved lutdragning. Styret vel sjølv nestleiar og skrivar. Styret heldt møte så ofte som styreleiaren finn det naudsynt, eller når 2 styremedlemar ber om det. For at eit vedtak skal vere gyldig, må 3 av medlemane røyste for. Styret skal føre referat. Styret skal: - føra tilsyn med at Husflidstova SA vert drive i samsvar med føremåla. - Tilsetje dagleg leiar, fastsetja løn og arbeidsinstruks. - Syta for forsvarleg rekneskapsførsel. - Vera delaktig i tilsetjing av medarbeidarar Underskrifta til leiaren for styret og ein av styremedlemane i felleskap er forplikande for Husflidstova SA. Styret kan gje melding om prokura. Utgifter i samband med styreverv. Styremedlemar kan få dekka utgifter i samband med styrevervet. Kjøring til styremøter skal dekkast i samsvar med statens regulativ. 7. Ordinært årsmøte På det ordinære årsmøtet skal fylgjande saker handsamast og avgjerast: 1. godkjenning av årsrekneskap og årsberetning, samt disponering av årsoverskot. 2. andre saker som etter lova eller vedtektene høyrer under årsmøtet. Årsmøtet i Husflidstova SA er det høgaste organ for føretaket. Årsmøtet held val. For at ei vedtektsendring skal vere gyldig, vert det kravd 2/3 fleirtal av dei frammøtte som har røysterett. 8. Ekstraordinert årsmøte Styret kan kalla inn til ekstraordinært årsmøte. Styret skal også kalla inn til ektraordinært årsmøte når revisor eller minst 1/10 av medlemmene krev dette skriftlig. Ekstraordinært årsmøte skal berre handsama dei sakene som er varsla i innkallinga. 9. Fordeling av nettoformuen ved oppløysning av føretaket Medlemane i Nordhordland Husflidslag og partsinnhavarane avgjer eventuell stans og nedlegging av verksemda. Gyldig vedtak krev ¾ fleirtal. Verksemda sine eignelutar vert overført til Nordhordland Husflidslag dersom ikkje det årsmøtet 4 som vedtok nedlegging, med ¾ fleirtal gjer anna vedtak. Føretaket sine medlemar har ikkje rett til å få utbetalt sine andelsinnskot og inneståande på medlemskapitalkonti dersom det er midler i føretaket etter at det har dekka sine forpliktelsar. Medlemane har ikkje krav på å få utbetalt renter på andelsinnskot eller medlemskapitalkonti.
LÆRERRIKT OM ULL Som del av Kulturminnedagen med tema: Spor i naturen, og Den Kulturelle Skulesekken, laga husflidslaget eit opplegg om ull som dei tilbaud skulane i regionen ei veke no i haust, og responsen var god. Mandag hadde Leknes skule vore der, og samla planter som klassane frå Kløve hadde glede av då Primstaven var innom. Det var kastanje, vanleg løk, løvetann + krapp og blåbærlyng. Fire elevar frå Kløve fortalte om opplegget. Det var Amalie og Silje frå 4. klasse og Ronja og Mathias frå 7. klasse Dei var der for å lære om kva sauen kunne brukast til, fortalte dei. Det var forutan kjøttet, blodpølse, blodpannekakar og blodpudding. I gamle dagar brukte dei skinnet som dyne. Før dei kom, visste Ronja at plantar ble brukt til å farge, men ikkje kva for ein plante som gav ulike fargar. Med barnehagen hadde dei besøkt Hillesvåg ullvarefabrikk, og huska garn-vaskemaskina best. Dagen starta med at elevane lærte om korleis det var i gamle dagar. Fine, gamle tepper fekk dei sjå. Før besøk på fabrikken, la dei garn i ulike kar med ulike plantar for at det skulle bli farga. Desse hadde stått og kokt lenge. I ei panne var det kastanjeblad, ei anna skal av vanleg løk, i ei var det blåbærlyng og ei panne med løvetann + krapp. På fabrikken gjorde vaskemaskina inntrykk igjen. Dei lærte kor varmt det kunne vere i ei slik maskin. Maskina kunne farge frå 4 til 200 kg garn pr dag, fortalte Mathias. Matpakkelunsj var neste punkt, og etter eigen matpakke, fekk dei servert stompekake med sirup. Det var godt. Som minne fekk dei Husflidslagskrus med seg heim. Garnet blei henta opp av pannene, og buntvis hengt opp til tørk. Så blei elevane sendt ut for å plukke bjørkeblad til elevane frå Myking som skulle komme neste dag. Lærarane skulle ta med seg alle garnbuntane tilbake til Kløve, godt merka med gamle knappar og perler, og vaske det i MILO for å få det mjukare. Til slutt skal elevane lage noko av garnet. Så kva er planane til Primstaven sine intervjuobjekt? Mathias hadde farga med løk, og garnet var mørkegult. Han vil strikke panneband eller lue. Silje sitt garn hadde bada i kastanjeblad, og var lysegult. Hun har ikkje riktig bestemt seg for kva ho skal lage. Amalie har bestemt seg for å strikke sokkar. Garnet var farga av løvetann og krapp, og var gult med eit rosa skjær. Ronja har også farga i kastanje, og pulsvottar er målet. Kanskje Kløve elevane tar eit bilde når alle har strikka eller hekla seg noe? Da får de eit nytt oppslag her i PRIMSTAVEN Til venstre gamle vevde tepper av plantefarga heimespunne garn. På rull bak ny plantefarga løpar i enkel skillbragd. Til høgre bjørkelauv samla av elevane og lagt i bløyt for koking neste dag 5
BRODERINEMNDA Nordhordland husflidslag to fagnemnder, og ei av desse er Broderinemnda. Nemnda har eit styre på fem personar og to varafolk. Formålet med nemnda er at ho skal samle inn og registrera gamle mønster og broderi. Engelsk broderi, plattsaum og stilkestingbroderi, men andre kan og vera av interesse. Er det nokon som har noko gamalt, som me kan låna, eventuelt få, vil me gjerne høyre frå dykk. Om broderiet er slitt, har flekkar eller hol, tek me i mot. Sitat frå eit informasjonsskriv dei har gitt ut saman med Bunadsnemnda. PRIMSTAVEN stikk innom kontoret Broderinemnda får bruka gratis av Radøy kommune. Her finn eg Vigdis Olsen, Annlaug Helland og Jorun Sætre. Som nemnt over, er oppgåva å ta vare på gamle handarbeidstradisjonar, broderi og mønster. Når me får inn ting, registrer, fotograferer og kopierar me dei, seier damene. Så noterer me ned kva materiale som er brukt, stoffkvalitet, garnfarge, garntype og storleik på broderiet. Enkelte ting vert levert tilbake etter registrering, medan det som nemnda får, må lagrast på ein god måte. For alle ting som kjem til nemnda, lånt eller gitt, vert det skive kontrakt, i to eksemplar. Her vert det avtala kva nemnda vidare kan bruke broderiet eller mønsteret til. Til dømes kan nemnda bruka det etter behov i utstillingar. Dei kan kopiera mønstret og lage eit nytt broderi for å visa det fram og kanskje selje det seinare. Givar eller lånar kan fortelje historia om broderiet, kven som har brodert det og om det er brukt i spesielle anledningar. Nemnda har teieplikt. Det kan gjelde namn på givar, eller sjølve historia. Heile tida vil det vera givar eller lånar som gir nemnda løyve til kva som kan gjerast kjent. Teieplikta er forankra i vedtektene til Broderinemnda. Medlemmene signerer desse kvart år. Desse vedtektene har nemnda delvis utforma sjølv, for, som dei seier Me trur fleire kjem om nemnda sine medlemar ikkje utleverer opplysningar som blir gitt oss. Her er det givar som får bestemme korleis produktet skal i varetakast. Kunnskap om å ta vare på gamle produkt har nemnda frå museumssenteret i Salhus. No sist lærte dei om reingjering av gamle tekstilar, pakking og oppbevaring. På tidlegare kurs har dei lært om registrering og fotografering, samt om å intervjua dei som kjem med produkt, slik at dei får notert ned alt vesentleg. I Salhus gav Solveig Jordal rådet at dei måtte avgrensa kva dei skulle ta i mot. Det har dei gjort, og i Nordhordland har dei konsentrert seg om påteikna motiv, ikkje teljesaum. Støtte i arbeidet har dei frå Norsk kulturråd, Hordaland fylkeskommune, Sparebanken Vest og Radøy kommune, som stiller lokale til disposisjon. Bildet til venstre viser eit produkt i tre stadier. Nederst ein kopi av gamalt mønster, i midten nytt avteikna mønster og øverst den nye broderte brikka. Slik kan gamle mønster bli nyoppsydd, i nye produkt. Det øvste bildet viser nemnda i arbeid: Annlaug studerer eit innkome produkt og 6 jobber med å bestemme farge og fargetone på saumen. Det er tidkrevande, for garnet kan vera falma, og då må ho pirka og leita. Foran ligg eit fargekart, med namn og nummer, slik at alt vert presist registrert.
INVITASJON TIL HUSFLIDSMESSA 2011 På Nye Knarvik vidaregåande skule laurdag 19. november Du er med dette invitert til å delta på messa. Opningstid: 10.00 16.00 for sal. Bankgiro og fleire opplysningar vert sendt ut etter påmelding. Kvittering for betalt standplass skal visast fram ved frammøte. Tillaging frå kl. 08.30 på laurdag. Det vert kafé. Det er ikkje tillate å spikra i veggane(montera på veggen). Det er ikkje ribbeveggar i lokala. Duk til borda må du ta med sjølv, om du treng det. Du kan leiga maksimum 2 bord. Dersom du har spørsmål vedkomande messa, kan du kontakta: Aud Marit Halland 94857312 Kjersti Børilden 99361071 Påmelding innan 21. oktober 2011 For messekomiteen Aud Marit Halland... KUN skriftleg påmelding til husflidsmessa på Nye Knarvik vidareg.skule 19. nov. 2011 Sendast til: Aud Marit Halland, Lervikvn.24, 5936 Manger, evt e-post: am-ah@online.no Standplass: Kryss av for eitt alternativ: 1 bord (125 cm) inkl. kaffi med rundstykke/stompekake kr.250.- og for medlemmer i Nordhordland Husflidslag kr 200,- 2 bord (250 cm) inkl. kaffi med rundstykke/stompekake kr.500,- og for medlemmer i Nordhordland Husflidslag kr 400.- Opplys her om golvstørrelse på stativ du skal ha med deg på messa. NAMN:...TLF:... E-post.. ADRESSE:... PRODUKT:... 7
HO VAR IKKJE NOKO FOR VEVEN Ho var ikkje noko for veven, eller for sauming på duk. Ho var så uhjelpsam med neven. Folk meinte visst ho var sjuk. Ho gret over veven og nåla og ynskte seg longe daud, og mora gjekk kringom og gnåla og klaga si store naud. Og vevstolen hosta og harka og bykste litt att og fram, og nåla ho lirka og larka, og mora klaga si skam: Barn korleis skal det gå deg når eingong du får ein mann. Han kjem til å banka og slå deg fordi du ingenting kan. Men då bles gjenta i jaren og treiv til ei viseleg bok. Det er nok av kvinnfolk til karen. -Folk sa ho var ikkje klok. Aslaug Låstad Lygre POST TIL PRIMSTAVEN Har de stoff til redaksjonen, som de trur kan vera av interesse for andre, ver gild å ta kontakt med oss: Øyvor H. Larsen, Bruvegen 44, 5914 Isdalstø Tlf. 56 35 15 51 /99 53 24 42; e-post: oyvorhl@c2i.net Anne Grete Breisnes, Kvalvågen, 5943 Austrheim Tlf. 56167032 / 97511208, e-post: agbrei@online.no Utgjevar: Nordhordland Husflidslag, Returadr.: Anne Grete Breisnes, 5943 Austrheim 8