Mal for rapportering frå undersøking av jordforureining i barnehagar og på leikeplassar

Transkript

1 Mal for rapportering frå undersøking av jordforureining i barnehagar og på leikeplassar NGU-rapport (Revidert ) TA-2341/2007 ISBN

2 Noregs geologiske undersøking 7491 TRONDHEIM Tlf Telefaks RAPPORT Rapport nr.: ISSN Gradering: Open Tittel: Mal for rapportering frå undersøking av jordforureining i barnehagar og på leikeplassar Forfattarar: Rolf Tore Ottesen, Toril Haugland og Malin Andersson Fylke: Oppdragsgivar: Statens forureiningstilsyn Kommune: Kartblad (M = 1 : ) Kartbladnr. og -namn (M = 1 : ) Namn og koordinatar til førekomsten: Sidetal: 19 Pris: Kartvedlegg: Feltarbeid utført: Samandrag: Rapportdato: Prosjektnr.: Ansvarleg: Miljøverndepartementet vedtok 28. november 2006 "Handlingsplan for opprydding i forurenset jord i barnehager og på lekeplasser". Handlingsplanen inneber i første omgang at grunnen i alle barnehagar i dei ti største byane og på fem store industristader skal undersøkjast innan utgangen av 2008, og at det i dei barnehagane der det blir avdekt uakseptabel forureining, skal ryddast opp innan sommaren Grensene for kva som er akseptable konsentrasjonar av miljøgifter, "Kvalitetskriterier for jord i barnehager, lekeplasser og skoler basert på helsevurderinger", er utarbeidde av Nasjonalt folkehelseinstitutt (Alexander, 2006). Statens forureiningstilsyn (SFT) har gitt Noregs geologiske undersøking i oppdrag å utarbeide rettleiarar for korleis undersøkingar av jordforureining i eksisterande og planlagde barnehagar og på leikeplassar skal gjerast og rapporterast. Denne rettleiaren gir ein mal for korleis undersøkingar av jordforureining i barnehagar og på leikeplassar skal rapporterast. Emneord: Rapporteringsmal Jordforureining Barnehagar

3 INNHALD FORORD INNLEIING BAKGRUNNSINFORMASJON Tidlegare undersøkingar av jordforureining i barnehagar Kvalitetskriterium for jord i barnehagar og på leikeplassar og skular GJENNOMFØRING AV PROSJEKTET Prøvetaking Kjemiske analysar Kvalitetssikring RESULTAT TILRÅDINGAR OM TILTAK Fjerning av CCA-trykkimpregnerte kantstokkar rundt sandbasseng Jord/sand inntil attverande CCA-trykkimpregnert trevirke Jord forureina med metall og/eller organiske miljøgifter Jord forureina med metall og/eller organiske miljøgifter i dyrka område i ein "grøn barnehage" Jord inntil kreosotimpregnert virke KORLEIS HINDRE FRAMTIDIG FORUREINING AV BARNEHAGANE? Tilfør berre rein jord Ver obs ved rehabilitering Ver obs ved terrenginngrep i barnehagen eller på leikeplassen KRAV TIL DOKUMENTASJON AV TILKJØRT NY JORD TIL BARNEHAGAR Prøvetaking frå produsentar som leverer massar til mange barnehagar Prøvetaking frå produsentar som leverer massar til få barnehagar KOPI AV ORIGINALE FELTSKJEMA DATABASEFIL REFERANSAR Vedlegg 1 Vedlegg 2 Døme på rapportering Døme på databasefil

4 FORORD Noregs geologiske undersøking (NGU) har på oppdrag frå Statens forureiningstilsyn (SFT) utarbeidd eit system for kvalitetssikring av grunnundersøkingar i barnehagar og på leikeplassar. Prosjektet består av desse elementa: 1. Rettleiar for undersøking av jordforureining i eksisterande barnehagar og leikeplassar (TA-2260/2007) 2. Rettleiar for undersøking av jordforureining i nye barnehagar (TA-2261/2007) 3. Mal for rapportering frå undersøking av jordforureining i barnehagar og på leikeplassar (TA-2262/2007) 4. Rettleiar for undersøking av jordforureining i barnehagar og på leikeplassar på industristader. Tillegg til TA-2260/2007 (eksisterande barnehagar) og TA-2261/2007 (nye barnehagar) (TA-2263/2007) 5. Kvalitetssikring av undersøkingsrapportar som inngår i Miljøverndepartementets handlingsplan Malen som blir presentert her, ligg tett opp til rapportane som er utarbeidde for Oslo kommune, og presenterer dei punkta som skal inkluderast i dei framtidige rapportane. Bruk av kreosot- eller CCA-impregnert materiale skal oppgivast i feltskjemaet, og rapportering av dette er innbakt i rapportmalen. Revisjon : Med utgangspunkt i røynsler frå undersøkingane så langt og ei tilpassing av definisjonen av grøne barnehagar har vi gjort nokre små endringar i malen: Definisjon av grøne barnehagar: Grøne barnehagar blir no berre knytte til dyrking av bær og grønsaker, ikkje frukt. Det blir no presisert i kapitlet om kjemiske analysar at dei oppsette analysekrava skal følgjast. Retting av trykkfeil nedst på side 10 i tilvisinga til nærmare beskriving av prøvetaking. 4

5 RAPPORTERINGSMAL FOR RAPPORTAR FRÅ KARTLEGGING AV JORDFORUREINING I BARNEHAGAR OG LEIKEPLASSAR 1. INNLEIING Her gir vi ein kort omtale av bakgrunnen for prosjektet med mellom anna opplysningar i tabellform om talet på barnehagar (kommunale og private) og leikeplassar som er inkludert. 2. BAKGRUNNSINFORMASJON 2.1 Tidlegare undersøkingar av jordforureining i barnehagar I dette avsnittet skal eventuelle tidlegare undersøkingar av jordforureining i barnehagar og på leikeplassar omtalast. 2.2 Kvalitetskriterium for jord i barnehagar og på leikeplassar og skular I dette avsnittet blir kvalitetskriteria til Nasjonalt folkehelseinstitutt for jord i barnehagar og på leikeplassar omtala (tabell 1). Verdiane blir oppgitt i ein tabell. Tabell 1. Kvalitetskriterium for jord i barnehagar og på leikeplassar og skular (Alexander, 2006) Stoff (mg/kg) Normal barnehage Grøn barnehage Stoff med same kriterium for normale og grøne barnehagar Arsen Bly Kadmium Krom Kvikksølv 1 1 Nikkel Stoff med strengare kriterium for grøne barnehagar Benzo(a)pyren 0,5 0,1 PAH sum PCB sum7 0,5 0,01 PAH = Polysykliske aromatiske hydrokarbon PCB = Polyklorerte bifenyl Kvalitetskriterium for andre stoff som er aktuelle på industristader, er gitt i tilleggsrettleiaren for undersøking av barnehagar og leikeplassar på industristader (TA-2263/2007). 5

6 3. GJENNOMFØRING AV PROSJEKTET 3.1 Prøvetaking Her gjer ein greie for korleis prøvetakinga er gjennomført (vis til TA-2260/2007). 3.2 Kjemiske analysar I dette avsnittet blir prøveprepareringa og analysemetoden forklart og dokumentert. Analysemetodane er presiserte i rettleiarane TA-2260/2007 og TA-2261/2007, slik at alle resultata kan samanliknast. Desse analysekrava er absolutte. 3.3 Kvalitetssikring I rettleiaren TA-2260/2007 er det gjort greie for korleis kvalitetssikring i form av dobbeltprøver og kontrollprøver skal gjennomførast. I dette avsnittet bør resultata frå kvalitetssikringa kort dokumenterast. 4. RESULTAT Kapitlet skal innleiast med ei kort oppsummering av resultata, kor mange barnehagar som er undersøkte, i kor stor del det er påvist jordforureining, i kor mange barnehagar det er påvist CCA- eller kreosotimpregnert trevirke, og kor mange av barnehagane som skal reknast som "grøne barnehagar". I framhaldet bør barnehagane omtalast enkeltvis. Vedlegg 1 inneheld døme på korleis dette kan gjerast. For alle barnehagar skal følgjande inkluderast: Prøvenummerkart (kart der alle prøvetakingsstader er avmerkte og nummererte) Kart som viser førekomst av dei sambindingane som overskrider kvalitetskriteria Fotografi som viser kva del(ar) av utearealet som er forureina Tabell som viser alle analyseresultat for barnehagen For kvar barnehage må det òg følgje ein kort tekst som gjer greie for følgjande: Ei vurdering av om barnehagen skal klassifiserast som ein grøn barnehage. Ein barnehage er definert av SFT som "grøn" barnehage dersom dyrkingsarealet til grønsaker og bær til saman utgjer meir enn 0,5 m 2 pr. barn. Svar på om barnehagen bruker grunnvatn frå lokal brønn. Dersom svaret er ja, oppgir ein om konsentrasjonar som er målte i vatnet, ligg over grensene i drikkevassforskrifta. Om det er påvist jordforureining over kvalitetskriteria.. 6

7 Kva slags sambindingar det gjeld. Observert bruk av CCA-impregnert trevirke rundt sandbasseng i tilfelle kor mange løpemeter. Observert bruk av kreosotimpregnert trevirke i tilfelle kor mange løpemeter. Andre særskilde observasjonar (t.d. forureina tilkjørt jordhaug, forureina jord i blomsterbed, synlege oljerestar e.l.). Ein kort omtale av tilrådde tiltak. Ein meir detaljert omtale av ulike former for tiltak kan kome ein annan stad i rapporten. 5. TILRÅDINGAR OM TILTAK Basert på resultata for kvar enkelt barnehage skal ein tilrå ulike typar tiltak. Nedanfor gir vi ein omtale av tiltak knytte til påvist jordforureining, påvist CCA-impregnert trevirke og påvist kreosotimpregnert trevirke som har vore tilrådde i tidlegare prosjekt. 5.1 Fjerning av CCA-trykkimpregnerte kantstokkar rundt sandbasseng 1. Alle CCA-trykkimpregnerte kantstokkar rundt sandbasseng skal fjernast og leverast til godkjent mottak for farleg avfall. 2. Jord og sand rundt stokkane må fjernast. Det er vist at CCA-forureininga bind seg sterkare til jord, derfor må jord fjernast i større avstand frå trevirket enn det som er nødvendig for sand: fjerning av jord i 1 m breidd eller sand i 50 cm breidd, begge delar i 30 cm djupn. Dersom det kan dokumenterast at sanden har vorte skifta ut i løpet av det siste året, vil det ikkje vere nødvendig å fjerne sanden på nytt. 3. Gravemassane må leverast til godkjent avfallsmottak. 4. Dei CCA-trykkimpregnerte kantstokkane må erstattast med miljøvennlege alternativ. 5. Massane som blir fjerna, må erstattast med reine massar. Med reine massar meiner vi jord/sand der leverandøren i kvart enkelt tilfelle dokumenterer at massane tilfredsstiller SFTs forslag til reviderte normverdiar for alle stoff (tabell 2). 5.2 Jord/sand inntil attverande CCA-trykkimpregnert trevirke For jord og finsand som ligg inntil attverande CCA-impregnert trevirke, rundt leikestativ og gjerde, tilrår ein litt ulike tiltak. Det er vist at CCA-forureininga bind seg sterkare til jord, derfor må jord fjernast i større avstand frå trevirket enn det som er nødvendig for sand: 1. Fjerning av jord i 1 m breidd eller sand i 50 cm breidd, begge delar i 30 cm djupn rundt CCA-impregnert trevirke i kontakt med jord/sand. Dersom det kan 7

8 dokumenterast at sanden har vorte skifta ut i løpet av det siste året, vil det ikkje vere nødvendig å fjerne sanden på nytt. 2. Gravemassane må leverast til godkjent avfallsmottak. 3. Etter fjerning av massane må trevirket i apparat som ikkje skal skiftast ut, tørke før det blir oljebeisa (ver særleg merksam på stokkar i jordkontakt). Oljebeisinga, som må gjerast minst annakvart år, avgrensar ytterlegare utleking. 4. På sikt bør alt CCA-trykkimpregnert trevirke erstattast med miljøvennlege alternativ. 5. Massane som blir fjerna, må erstattast med reine massar. Med reine massar meiner vi jord/sand der leverandøren i kvart enkelt tilfelle dokumenterer at massane tilfredsstiller SFTs forslag til reviderte normverdiar for alle stoff (tabell 2). 5.3 Jord forureina med metall og/eller organiske miljøgifter Ved overskriding av fastlagde kvalitetskriterium tilrår ein følgjande tiltak: 1. Grave bort dei øvste 30 cm jord i det forureina området. 2. Dekkje til underliggjande massar med fiberduk der det er mogleg. (Vil til dømes ikkje vere aktuelt i eit blomsterbed.) 3. Massane som eventuelt blir fjerna, må erstattast med 30 cm reine massar. Med reine massar meiner vi jord/sand der leverandøren i kvart enkelt tilfelle dokumenterer at massane tilfredsstiller SFTs forslag til reviderte normverdiar for alle stoff (tabell 2). I somme tilfelle kan det vere eit akseptabelt alternativ å dekkje til det forureina området med fiberduk og 30 cm reine massar utan først å fjerne forureiningane. Dersom det forureina området blir tildekt med jord, bør jorda såast til som plen. 5.4 Jord forureina med metall og/eller organiske miljøgifter i dyrka område i ein "grøn barnehage" Merk at i ein "grøn barnehage" gjeld det eigne kvalitetskriterium for benzo(a)pyren, PAH sum16 og PCB 7 i dei dyrka områda. I tilleggsrettleiaren for undersøking av barnehagar og leikeplassar på industristader (TA-2263/2007) finst det dessutan kvalitetskriterium for nokre andre stoff som òg har eigne kvalitetskriterium for grøne barnehagar. Følgjande tiltak blir tilrådde: 1. Grave bort dei øvste 50 cm jord i det forureina dyrka området. 8

9 2. Massane som blir fjerna, må erstattast med reine masser. Med reine massar meiner vi jord/sand der leverandøren i kvart enkelt tilfelle dokumenterer at massane tilfredsstiller SFTs forslag til reviderte normverdiar for alle stoff (tabell 2). 5.5 Jord inntil kreosotimpregnert virke Det er forbode å bruke kreosotimpregnert trevirke i barnehagar. Følgjande tiltak blir tilrådde: 1. Det kreosotimpregnert trevirket blir fjerna og levert til godkjent mottak for farleg avfall. 2. Fjerning av jord/finsand i 1 m breidd og 30 cm djupn rundt kreosotimpregnert trevirke i kontakt med jord/sand. 3. Gravemassane må leverast til godkjent avfallsmottak. 4. Massane som blir fjerna, må erstattast med reine massar. Med reine massar meiner vi jord/sand der leverandøren i kvart enkelt tilfelle dokumenterer at massane tilfredsstiller SFTs forslag til reviderte normverdiar for alle stoff (tabell 2). 6. KORLEIS HINDRE FRAMTIDIG FORUREINING AV BARNEHAGANE? I rapporten bør det givast tilrådingar om korleis ein kan hindre framtidig forureining av ein barnehage. Nedanfor gir vi att det som har vore tilrådd i tidlegare rapportar. 6.1 Tilfør berre rein jord Gjennom undersøkingane av jordforureining i barnehagar er det avdekt ei rekkje døme på barnehagar med flatt uteareal der det har vorte laga kunstige jordhaugar som består av forureina massar. I tillegg finn ein i mange barnehagar forureina jord i blomsterbeda, medan jorda elles i barnehagen er rein. Dette viser tydeleg at det har vore mangel på kontroll med kvar det blir av forureina jord i byane. Det er ekstra urovekkjande dersom slik jord blir selt vidare som hagejord. Dersom ein treng jord for å få i stand jordhaugar, plen, blomsterbed e.l., må ein ha garanti for at denne jorda er rein. Med reine massar meiner vi jord/sand der leverandøren i kvart enkelt tilfelle dokumenterer at massane tilfredsstiller SFTs forslag til reviderte normverdiar for alle stoff (tabell 2). 6.2 Ver obs ved rehabilitering Bygningar kan ofte innehalde mange miljøgifter, t.d. i måling og murpuss. Ved større rehabiliteringsprosjekt er det viktig å unngå at barnehagejorda blir tilført desse miljøgiftene. 9

10 Tabell 2. Eksisterande normverdiar og forslag til nye verdiar for dei stoffa det er utarbeidd kvalitetskriterium for Stoff (mg/kg) Eksisterande Forslag til reviderte grenseverdiar grenseverdiar (mg/kg) (mg/kg) (enno ikkje vedteke) Arsen 2 8 Bly Kadmium 3 3 Kopar Krom Kvikksølv 1 1 Nikkel Sink Sum 16 PAH 2 4 Benzo(a)pyren 0,1 0,1 Sum 7 PCB 0,01 0, Ver obs ved terrenginngrep i barnehagen eller på leikeplassen Denne malen er laga berre for undersøkingar av overflatejord i eksisterande barnehagar. Det er allereie peikt på at jorda kan vere meir forureina nedover i djupna. Ein må derfor alltid vere svært påpasseleg ved større og mindre terrenginngrep i bybarnehagar, t.d. ved nedgraving av eit nytt leikeapparat. Jord frå djupare lag må ikkje ende som overflatejord i barnehagen etter at gravinga er ferdig, dersom ein ikkje har dokumentert ved kjemiske analysar at jorda tilfredstiller normverdiane. Det er derfor viktig å dekkje til massar som det ikkje er dokumentert er reine, med 30 cm rein jord. Dette gjeld i alle barnehagar i sentrale og eldre bydelar også i dei som i undersøkingar i tilknyting til handlingsplanen er definerte som reine. 7. KRAV TIL DOKUMENTASJON AV TILKJØRT NY JORD TIL BARNEHAGAR Kommunane og ev. andre ansvarlege for å gjennomføre opprydding, bygging eller terrenginngrep elles i barnehagar vil normalt avtale kontrakt(ar) med entreprenørar for å få gjennomført slike oppdrag. Krav til dokumentasjon for at tilkjørt ny jord til barnehagar er rein, vil derfor normalt vere retta mot entreprenørane. Entreprenørane må så ha kontraktar med sine underleverandørar av jord. Entreprenørane og dermed underleverandørane deira må dokumentere at jorda tilfredsstiller SFTs forslag til reviderte normverdiar for alle stoff (tabell 2). Vidare må ikkje massane 10

11 innehalde avfall (t.d. teglsteinsfragment, trerestar, plast, asfaltbitar, leidningar, betong, glasbitar osv). Dokumentasjonen kan bestå av resultat frå prøvetaking av: 10 enkeltprøver hos produsent fire gonger pr. år 1 blandprøve pr. 20 m 3 levert produkt Dette blir nærmare omtala i 7.1 og Prøvetaking frå produsentar som leverer massar til mange barnehagar Det skal takast ut 10 enkeltprøver (ca. 0,5 kg pr. enkeltprøve) av ferdig produkt fire gonger pr. år. Undersøkinga skal gjennomførast av ein uavhengig konsulent. Prøvene skal takast tilfeldig frå ferdigprodusert jord, pakkast i Rilsan-posar og sendast til godkjent laboratorium, der dei skal analyserast med tanke på dei same stoffa og med same metodikk som jordprøver frå undersøkingar i barnehagar. For at jorda skal kunne leverast til barnehagar og leikeplassar, må resultata av dei kjemiske analysane gi ein middelverdi (aritmetisk gjennomsnitt) som er lågare eller lik SFTs forslag til reviderte normverdiar (tabell 2). Ei enkeltprøve kan overskride normverdien med inntil 50 %. Krava til kjemisk samansetjing av jord som skal leverast til barnehagar og leikeplassar, er oppsummerte i tabell 3.. Tabell 3. Krav til kjemisk samansetjing av jord som skal leverast til barnehagar og leikeplassar Stoff (mg/kg) Maksimal Middelverdi av 10 konsentrasjon i prøver enkeltprøver Arsen 8 12 Bly Kadmium 3 4,5 Kopar Krom Kvikksølv 1 1,5 Nikkel Sink Sum 16 PAH 4 6 Benzo(a)pyren 0,1 0,15 Sum 7 PCB 0,01 0, Prøvetaking frå produsentar som leverer massar til få barnehagar Det skal takast ut ei blandprøve pr. 20 m 3 produsert produkt. Blandprøva skal bestå av fem underprøver (kvar på 0,3 kg) frå dei 20 m 3. Prøvene skal takast ut av tiltakshavar eller uavhengig konsulent og sendast fortløpande til analyse. Prøvene skal takast tilfeldig frå ferdigprodusert jord, pakkast i Rilsan-posar og sendast til godkjent laboratorium, der dei skal 11

12 analyserast med tanke på dei same stoffa og med same metodikk som jordprøver frå undersøkingar i barnehagar. 8. KOPI AV ORIGINALE FELTSKJEMA Røynsler viser at det er nyttig for tiltakshavaren å få kopi av dei originale, handteikna feltskissene i tillegg til kartskissene som står i rapporten. Kopi av originale feltskisser/feltskjema set ein derfor inn som eit vedlegg bakarst i rapporten eller leverer dei separat til oppdragsgivar/tiltakshavar. 9. DATABASEFIL I tillegg til ein skiftleg rapport leverer ein òg ei Excel-fil e.l. i digital form (på CD eller via e- post) med alle resultata til NGU (miljolaget@ngu.no). Denne fila skal leggjast inn i den nasjonale geokjemidatabasen. Denne fila skal minimum innehalde namn og adresse til barnehagane, koordinatar for kvart enkelt prøvepunkt, beskriving av prøvemedium for dei enkelte prøvene (jord, sand eller blanding), viktige feltobservasjonar og alle analyseresultata. Eit døme på korleis ei slik fil bør byggjast opp, er gitt i vedlegg REFERANSAR Alexander J., 2006: Anbefalte kvalitetskriterier for jord i barnehager, lekeplasser og skoler. Nasjonalt folkehelseinstitutt, november 2006 TA-2260/2007: Rettleiar for undersøking av jordforureining i eksisterande barnehagar og på leikeplassar TA-2261/2007: Rettleiar for undersøking av jordforureining i nye barnehagar TA-2263/2007: Rettleiar for undersøking av jordforureining i barnehagar og på leikeplassar på industristader. Tillegg til TA-2260/2007 (eksisterande barnehagar) og TA-2261/2007 (nye barnehagar) 12

13 Vedlegg 1 I dette vedlegget gir vi tre døme på beskrivingar av undersøkte barnehagar. Prøvenummera inngår i kartskissene som viser påvist forureining, så eit særskilt prøvenummerkart er derfor ikkje nødvendig. Merk at kartskissene hadde vore betre dersom høgdekotar og innteikna leikeapparat hadde vore med. 13

14 103 Tirilltoppen barnehage, Liabakken CCA CCA (Over kvalitetskriteriet) (Over kvalitetskriteriet) Kommentarar: Jorda i delar av Tirilltoppen barnehage er forureina med benzo(a)pyren og bly over dei tilrådde kvalitetskriteria. Det vart observert bruk av CCA-trykkimpregnert trevirke rundt to sandbasseng totalt ca. 40 løpemeter. Kreosotimpregnert trevirke vart ikkje observert. Barnehagen har ein liten kjøkkenhage, men arealet av han er ikkje over 0,5 m 2 pr. barn, og Tirilltoppen barnehage skal derfor ikkje klassifiserast som "grøn" barnehage. Barnehagen nyttar ikkje lokal grunnvassbrønn. Forslag til tiltak: Grave bort dei øvste 30 cm av den benzo(a)pyren- og blyforureina jorda. Dekkje til med fiberduk og 30 cm reine massar (sjå detaljert omtale i avsnitt 5.3). Fjerne jord og finsand rundt alt CCA-impregnert trevirke. Fjerne CCA-impregnert trevirke rundt sandbasseng. Fjerne eller oljebeise attverande trevirke (sjå detaljert omtale i avsnitt 5.1 og 5.2). 14

15 Det stipla området viser kvar prøve 3 vart teken. Det stipla området viser kvar prøve 7 vart teken. 15

16 Det stipla området viser kvar prøve 8 og 9 vart tekne. Analyseverdiar for Tirilltoppen barnehage (mg/kg) Prøve Arsen Bly Kadmium Kopar Krom Kvikksølv Nikkel Sink B(a)p 1) PAH 2) PCB 3) 103_1 4,3 11,9 0,22 27,4 16,1 < ,0 72,4 0,02 0,24 < _2 4,6 25,3 0,26 28,6 13,7 0,053 15, ,22 2 < _3 10,3 50,1 0,65 60,5 25,0 0,086 35, ,73 6,1 < _4 6,4 37,0 0,35 32,2 19,1 0,119 24, ,09 1 0, _5 6,5 47,7 0,38 43,4 22,3 0,089 28, ,07 0,77 < _6 8,6 82,2 0, ,9 0,185 32, ,22 2,6 0, _7 8, , ,6 0,244 38, ,35 3,7 0,01 103_8 9,0 85,3 1, ,7 0,211 26, ,67 8 0, _9 7,4 74,9 0,83 77,5 21,7 0,150 23, ,81 8,7 0, _10 4,2 27,0 0,32 41,2 13,9 0,030 17, ,07 0,74 0,002 Kvalitetskriterium ,5 8 0,5 1) Benzo(a)pyren 2) Polyaromatiske hydrokarbon (sum 16) 3) Polyklorerte bifenyl (sum 7) 16

17 104 Veslefrikk barnehage, Leirvegen 19b Kommentarar: Velsefrikk barnehage har ein stor kjøkkenhage (sjå stipla område på kartskissa) der arealet overskrir 0,5 :m2 per barn, og barnehagen skal derfor klassifiserast som ein "grøn" barnehage. Dette inneber at i det dyrka området er kvalitetskriteriet for benzo(a)pyren på 0,1 mg/kg. Dette kvalitetskriteriet blir overskride i ein av prøvane i kjøkkenhagen. All jord i kjøkkenhagen må derfor skiftast ut. Verken CCA- eller kreosotimpregnert trevirke er observert. Barnehagen nyttar ikkje lokal grunnvatnsbrønn. Forslag til tiltak: Grave bort dei øvste 50 cm jord i kjøkkenhagen (Over kvalitetskriteriet) > 0,1 Over kvalitetskriteriet for dyrket område 2. Dekke til med reine massar (sjå detaljert forklaring avsnitt 6.1) Bilete frå kjøkkenhagen i Veslefrikk barnehage 17

18 Analyseverdiar for Veslefrikk barnehage (mg/kg) Prøve Arsen Bly Kadmium Kopar Krom Kvikksølv Nikkel Sink B(a)p 1) PAH 2) PCB 3) ,0 32,1 0,26 35,2 23,9 0,06 23, ,30 3,8 < ,5 13,6 0,13 16,1 15,9 0,03 14,1 81,3 0,21 2,6 < ,3 19,6 0,22 29,2 17,6 0,05 14, ,07 0,79 < ,4 74,6 1,04 48,5 20,3 0,19 22, ,34 3,9 < ,0 11,4 <0.1 12,3 15,9 0,02 17,7 44,4 0,02 0,25 < ,0 18,4 <0.1 13,2 11,6 0,03 13,5 55,0 0,09 0,9 < ,2 9,0 <0.1 10,6 12,1 0,02 13,6 38,0 0,01 0,09 < ,9 10,6 <0.1 12,1 13,6 0,02 15,9 46,9 0,19 2,0 < ,7 14,8 0,21 22,6 19,8 0,03 21,8 72,3 0,04 0,45 < ,9 70,4 0,33 51,0 17,8 0,11 24, ,01 0,2 < ,7 52,8 0,40 46,2 15,4 0,29 17, ,29 3,1 < ,8 14,5 <0.1 15,7 18,0 0,04 19,1 82,8 0,12 2,0 < <2 4,2 <0.1 19,3 11,0 < ,5 57,5 0,09 0,94 <0.004 Kvalitetskriterium ,5 4) 8 5) 0,5 1) Benzo(a)pyren 2) Polyaromatiske hydrokarbon (sum 16) 3) Polyklorerte bifenyl (sum 7) 4) På dyrka område i ein "grøn" barnehage er kvalitetskriteriet 0,1 mg/kg. 5) På dyrka område i ein "grøn" barnehage er kvalitetskriteriet 4 mg/kg. 18

19 105 Kardemommeby barnehage, Sandgata 21 Kommentarar: I Kardemommeby barnehage er det ikkje påvist jordforureining over dei tilrådde kvalitetskriteria. Det vart observert bruk av CCA-trykkimpregnert trevirke rundt eitt sandbasseng totalt ca. 20 løpemeter. 105 Kreosotimpregnert trevirke vart ikkje observert. Barnehagen har ingen kjøkkenhage og nyttar ikkje lokal grunnvassbrønn. CCA Forslag til tiltak: Fjerne jord og finsand rundt alt CCA-impregnert trevirke. Fjerne CCA-impregnert trevirke rundt sandbasseng. Fjerne eller oljebeise attverande CCA-impregnert trevirke (sjå detaljert omtale i avsnitt 5.1 og 5.2). Analyseverdiar for Kardemommeby barnehage (mg/kg) Prøve Arsen Bly Kadmium Kopar Krom Kvikksølv Nikkel Sink B(a)p 1) PAH 2) PCB 3) 105_1 3,0 18,2 <0.1 16,7 14,4 0,017 16,1 53,5 0,01 0,13 < _2 <2 10,1 <0.1 15,2 11,8 < ,6 36,3 0,01 0,08 < _3 <2 7,5 <0.1 12,2 14,8 < ,8 70,7 0,04 0,33 < _4 <2 14,4 0,10 11,9 32,9 0,013 21,6 49,9 <0.01 0,03 < _5 2,8 15,3 0,12 46,3 20,8 0,019 24,4 67,2 0,05 0,51 < _5d 2,8 16,8 0,14 19,0 15,9 0,019 19,3 63,0 0,06 0,58 < _6 <2 6,1 <0.1 10,9 12,3 < ,8 47,2 0,01 0,21 < _7 2,6 8,7 0,12 13,8 14,1 < ,9 43,3 0,01 0,22 < _8 3,6 6,5 0,11 15,0 18,3 < ,3 45,6 <0.01 0,05 < _9 2,0 8,9 0,10 11,5 13,4 < ,5 40,4 <0.01 0,06 < _10 3,8 25,7 0,17 68,7 19,9 0,095 24, ,09 1 <0.004 Kvalitetskriterium ,5 8 0,5 1) Benzo(a)pyren 2) Polyaromatiske hydrokarbon (sum 16) 3) Polyklorerte bifenyl (sum 7) 19

20 Vedlegg 2 Døme på databasefil I dette vedlegget gir vi døme på ei databasefil. Dømefila kan lastast ned frå nettsidene til SFT. 20

21 21