Høyringsuttale til søknad om løyve til å bygge Breidalselva minikraftverk i Ryggelva, Gloppen kommune

Transkript

1 Fylkesutvalet Side 1 av 7 Høyringsuttale til søknad om løyve til å bygge Breidalselva minikraftverk i Ryggelva, Gloppen kommune Fylkesrådmannen rår fylkesutvalet til å gjere slikt vedtak: 1. Sogn og Fjordane fylkeskommune rår til at konsesjon vert gitt på visse vilkår, ut frå at dei økonomiske fordelane av tiltaket vert vurderte til å vere større enn ulempene og kraftverket vil styrkje næringsgrunnlaget lokalt. 2. Inntaket til kraftverket må plasserast nedstrøms grensa for forslag til Naustdal- Gjengedal landskapsvernområde. 3. Det vert vist til opplysningar om kulturminne frå nyare tid både ved Gimmestadstølen og ved den planlagde kraftstasjonen. Skadeverknadene for desse kan reduserast ved flytting av inntak og kraftstasjon og/eller ved auka minstevassføring. 4. Av omsyn til landskap og fugleliv bør det leggast jordkabel mellom kraftstasjonen og eksisterande 22 kv linje. Prenta vedlegg: 1. Brev frå NVE Oversynskart over utbyggingsområdet (vedlegg 3 til søknaden). Uprenta vedlegg: 1. Konsesjonssøknad av Høyringsuttale frå Gloppen kommune, kommunestyret , sak 64/07 3. Høyringsuttale frå Kåre Gimmestad, Rygg, 6823 Sandane. 4. Høyringsuttale frå Sogn og Fjordane Turlag, brev til NVE

2 Fylkesutvalet Side 2 av 7 Saksframstilling 1. SAMANDRAG Noregs vassdrags- og energidirektorat (NVE) har oversendt søknad om konsesjon for bygging av Breidalselva minikraftverk i Ryggelva med tilhøyrande elektriske anlegg i Gloppen kommune. Søknaden gjeld eit elvekraftverk som vil utnytte ei fallhøgd på 390 meter med inntak på kote 490 ovanfor Gimmestadstølen. Årleg middelproduksjon for kraftverket er berekna til 6,2 GWh. Kraftverket skal knytast til eksisterande 22 kv nett via ei ny 1350 meter lang kraftlinje. Søknaden vert handsama etter reglane i kap. 3 i vassressurslova. Søknaden gjeld også løyve til nødvendige elektriske installasjonar etter energilova. Tiltakshavar er Moane Kraftverk AS som er eit selskap under skiping. Selskapet er eit privat akseselskap eigd av grunneigarane som har fallrettar i prosjektet. Samla sett vurderer fylkesrådmannen fordelane ved tiltaket som større enn ulempene, og vil difor rå til at konsesjon vert gitt på visse vilkår. I tråd med intensjonen for forslaget om Naustdal- Gjengedal landskapsvernområde, må inntaket til kraftverket plasserast nedstrøms grensa for dette. Det vert vist til opplysningar om kulturminne frå nyare tid både ved Gimmestadstølen og ved den planlagde kraftstasjonen. Skadeverknadene for desse kan reduserast ved flytting av inntak og kraftstasjon og/eller ved auka minstevassføring. Av omsyn til landskap og fugleliv bør det leggast jordkabel mellom kraftstasjonen og eksisterande 22 kv linje. 2. VIKTIGE LOVER/REGLAR/PLANDOKUMENT Lover/reglar/føresegner Lov om vassdrag og grunnvatn av 24. november 2000 nr. 82 Vannressursloven (løyve til å bygge inntakskonstruksjon, tilløpsrøyr, kraftstasjon, avløp frå kraftstasjonen) Forureiningslova av 13. mars 1981 (gjennomføring av tiltaket) Energilova av 29. juni 1990, nr. 50 (løyve til bygging og drift av elektriske anlegg) Lov om kulturminne av 9. juni 1978 nr. 50 Verneplanar, kommuneplanar og andre offentlege planar Ryggelva er verna mot vasskraftutbygging i Verneplan IV i For område verna mot vasskraftutbygging kan det søkjast løyve for utbygging når kraftverksinstallasjonen er mindre enn 1 MW. Sogn og Fjordane fylkeskommune og Fylkesmannen i Sogn og Fjordane har i fellesskap foreslått området Naustdal Gjengedal som fylkesdelplan / landskapsvernområde. Teksten nedanfor er henta frå samandraget i høyringsdokumentet av mars Fylkesmannen i Sogn og Fjordane og Sogn og Fjordane fylkeskommune legg ut på høyring ein felles plan med sams framlegg til verneplan (landskapsvernområde) og fylkesdelplan for Naustdal Gjengedal. Framlegget omfattar fjellområdet mellom Gloppefjorden, Hyen, Instedalen i

3 Fylkesutvalet Side 3 av 7 Naustdal, Jølster og Breimsvatnet. Området ligg i dei 4 kommunane Gloppen, Naustdal, Førde og Jølster. Det er Regjeringa som gjer endeleg vedtak om vern etter naturvernlova og godkjenning av fylkesdelplanen. Planframlegget er resultatet av ei avveging mellom kraftutbygging og vern. Planen fører til at eit område på omlag 390 km2 vert landskapsvernområde etter naturvernlova. Føremålet med vernet er hovudsakleg å ta vare på eit av dei siste store urørte naturområda i landet, og samstundes har dette landskapet stor variasjon frå dalar til høgfjell.. I søknaden er det opplyst at landskapsvernområdet omfattar Breidalen ned til kote 400. Det planlagde kraftverksinntaket ligg på kote 490 og dermed ovanfor plangrensa. I materialet som følgjer forslaget til landskapsvernområdet, er stølsdalane som innfallsport til fjellområda, omtalt særskilt. Og det er eigne forslag til retningslinjer for desse. Så langt det gjeld vasskraftutbygging er det foreslått slike retningslinjer: 6.6. Retningsliner for eventuell kraftutbygging utanfor verneområdet. Ved eventuell søknad om konsesjon på kraftutbygging etter vassdragslovgjevinga vert det, i alle høve for anlegg over 40 GWh, utarbeidd konsekvensutgreiing. For mindre anlegg vert trongen for konsekvensutgreiing og konsesjonsplikt vurdert i kvart enkelt tilfelle. 1. Ved søknad om kraftutbygging må ein særleg ta omsyn til nærleik og innfallsportar til fjellområdet. Områdeanalyse med vurdering av landskapsbilde, kulturminne og kulturlandskap, skal leggjast til grunn for alle nye tiltak og inngrep. Manøvreringsreglementet skal sikre naturleg vannstand i lengst mogleg grad i sommarhalvåret. I kommunen sin arealplan er området disponert til landbruk, natur og friluftsområde. I fylkesdelplan for arealbruk er området ikkje sett av til spesielle formål. 3. DET PLANLAGDE TILTAKET. Det planlagde kraftverket skal nytte vatn frå Breidalselva som er ei grein av Ryggelva på sørsida av Gloppefjorden. Nedbørsfeltet inneheld relativt store nordvende fjellareal som fordeler smelteavrenninga utover sommaren og gir jamn vassføring i første delen av sommaren uavhenging av nedbøren. Breidalselva går gjennom skogsterreng med gran, furu og bjørkeskog. Elva passerer Gimmestadstølen, ca. ved kote Inntaket er planlagt omlag 500 meter ovanfor dei øverste husa på Gimmestadstølen. Data knytt til nedbørsfeltet Nedbørfelt (km 2 ) 6,0 Middelvassføring (m 3 /s) 0,61 Alminneleg lågvassføring ( l/s) 40 Kraftverksdata Inntak på kote 490 Avløp på kote 100 Brutto fallhøgd (m) 390 Slukeevne, maks. (m 3 /s) 0,3 Slukeevne, min. (m 3 /s) 0,05 Tilløpsrør, lengde (m) 1970 Installert effekt, maks. (MW) 0,999 Brukstid (t)

4 Fylkesutvalet Side 4 av 7 Minstevassføring Foreslått minstevassføring ved inntaket heile året, liter/sek 40 Produksjon og økonomi Produksjon, årleg middel (GWh) 6,27 Utbyggingskostnad (mill.kr) 13,2 Utbyggingspris (kr/kwh) 2,10 Inntaket er planlagt på kote 490 ovanfor Gimmestadstølen. Her skal det byggast ein 3 meter høg og 15 meter brei betongdam. Frå inntaket skal driftsvatnet førast ned til kraftstasjonen i eit 1970 langt tilløpsrør. Røret skal leggast i grøft på heile strekninga. Røyrtraseen går vest for Breidalselva og Gimmestadstølen. Kraftstasjonen vil bli plassert ovanfor Moane, ca. 100 meter ovanfor samløpet mellom Langedalselva/Breidaselva og Traudalselva. Til stasjonstomta må det byggast ca. 250 m veg frå skogsbilveg. Det går i dag skogsbilveg opp til Gimmestadstølen. Frå parkeringsplassen skal det byggast anleggsveg langs røyrtraseen opp til det planlagde inntaket. Anleggsvegen skal etter at anlegget er fullført delvis leggast igjen, men det vil bli søkt om å få etablere ein permanent gangveg/kjerreveg langs røyrtraseen. Det er tenkt at ein slik veg skal vidareførast opp til Breidalsvatnet på kote 662 med tanke på tilrettelegging for reiseliv/friluftsliv for folk flest og for rørslehemma spesielt. Kraftstasjonshuset vil få ei grunnflate på ca. 50 m2 og vil bli utført med torvtekt mønetak og kledd med horisontalt ukanta trepanel. 4. KONSEKVENSAR AV TILTAKET, EVT. AVBØTANDE TILTAK Saksopplysningane nedanfor er eit samandrag av opplysningar i søknaden. Aurland Naturverkstad utarbeidde i okt rapporten: Naturkartlegging i samband med utbyggingsplan for Moane kraftverk i Gloppen kommune. Vassføring Kraftverket får eit nedslagsfelt på 6,0 km2 og normaltilsiget er berekna til 0,61 m3/s. Alminneleg lågvassføring er berekna til 40 l/s. På grunn av liten installasjon i kraftverket vert også slukevna lita, 0,3 m3/sek eller ca. 50% av middelvassføringa. Sommarvassføringa vil i gjennomsnitt vere vesentleg større enn slukeevna, slik at det etter utbygging vil gå relativt mykje vatn i elva om sommaren. Det er planlagt slepping av ei minstevassføring på 40 liter/sek heile året ved inntaket. Vasstemperatur, isforhold og lokalklima. Tiltaket vil ikkje medføre nemnande konsekvensar Grunnvatn, flaum og erosjon Tiltaket vil ikkje påverke flaumsituasjonen. Ved inntaket skal elva plastrast med stor stein som sikring mot erosjon. Ved utløpet frå kraftstasjonen er det fjell i dagen. Biologisk mangfald og verneinteresser.

5 Fylkesutvalet Side 5 av 7 Ei samla vurdering tilseier at utbygginga vil ha ein liten til middels negativ konsekvens. Fisk og ferskvassbiologi Fiskebestanden i elva på utbyggingsstrekninga er liten. Dette er i tråd med at det er eit bratt elveløp med få mulige leveområde for fisk. Strekninga nedanfor samløpet mellom Breidalselva og Langedalselva vil bli lite berørt av kraftutbygginga. Flora og fauna Det er ikkje vent nemnande negative konsekvensar. Landskap Permanente inngrep er inntaksdammen/bassenget, evt. gangveg langs rørgata ovanfor Gimmestadstølen, kraftstasjonsbygget og redusert vassføring på utbyggingsstrekninga. Inntaket vil bli synleg når ein passerer på stien til Breidalsvatnet men ikkje på større avstand. Stasjonsbygningen vil bli liggande i eit område der det ikkje er almen ferdsel og i heller ulendt terreng med tett skog. Den vi ikkje bli synleg på avstand. Kulturminne Ein kjenner ikkje til kulturminne som vert direkte berørt av utbygginga. Nær den planlagde stasjonstomta ligg murtuftene etter ei oppgangssag. Tiltaket vil ikkje innebere fysiske inngrep i eller nær ved Gimmestadstølen. Landbruk Tiltaket vil ikkje medføre nemnande konsekvensar Vasskvalitet, vassforsynings- og resipientinteresser Breidalselva drenerer eit område med stor beiteaktivitet, men det er ikkje venta at kraftutbygginga vil redusere vassdraget som resipient. Langedalselva er kjelde for Moane vassverk og inntaket ligg ca. 150 meter høgare enn kraftverksinntaket. Kraftutbygginga vil ikkje få konsekvensar for vassforsyninga. Brukarinteresser, ferdsel og friluftsliv Det er ikkje venta negative verknader. Evt. gangveg frå Gimmestadstølen vert vurdert som eit positiv tiltak både for alminneleg ferdsel og for aktivitetar knytt til landbruket. Samfunnmessige verknader Det lokale næringsgrunnlaget blir styrkt og utbygginga vil bidra til å oppretthalde busetting og anna lokal aktivitet. Tiltaket vil gje ein mindre sysselsettingseffekt i byggetida. Ulempene ved tiltaket er vurdert som små. Konsekvensar av kraftlinjer Kraftverket skal knytast til eksisterande 22 kv linjenett med ei 1,4 km lang 22 kv kraftlinje. Linja vil stort sett gå langs eksisterande skogsbilveg og kommunal veg. Konsekvensane er venta å bli relativt små. Avbøtande tiltak Areal som vert påvirka av graving m.m. vil bli tilbakeført så langt det er muleg. Kraftstasjonsbygningen skal utførast med torvtak og utvendig trepanel. Det er føreslått slepping av minstevassføring med 40 l/s heile året.

6 Fylkesutvalet Side 6 av 7 5. HØYRINGSUTTALAR FRÅ ANDRE Gloppen kommune, kommunestyret , sak 64/07. Gloppen kommunestyre tilrår at Moane kraftverk AS får konsesjon for å byggje kraftverk i Breidalselva i samsvar med søknad datert Kommunestyret har følgjande merknader: 1. Kommunestyret presiserer at utbygginga ikkje må knytast opp mot reiselivssatsinga i Breidalen. 2. P.g.a. konflikt med eksisterande støylsrås, tilrår kommunestyret at røyrtraséen frå støylen og nedover vert vurdert etter eit noko meir vestleg alternativ. Sogn og Fjordane Turlag, samandrag i brev til NVE Sogn og Fjordane Turlag ønskjer ikkje denne utbygginga. Men vi har også forståing for at dei av utbyggarane som driv aktiv gardsdrift, og det er, så vidt vi har forstått av konsesjonssøknaden, dei fleste, treng tilleggsinntekter. Sett frå vårt synspunkt, er det fullstendig uakseptabelt, både i dette spesielle tilfellet og reint prinsipielt, at inntaket skal leggast innanfor grensa til det planlagde landskapsvernområdet. Det vil skape presedens av ein slik art at det kort og godt ikkje er til å leve med. Landskapsvernområde skal vere verna! Det er også sterkt ønskjeleg at inntaket vert lagt nedanfor Gimmestadstøylen, men her skal vi ikkje vere så bastante, fordi vi ikkje har vore på synfaring for å vurdere akkurat det spørsmålet. Men den gamle hellelagde stølsstien må fredast! Koplinga mellom kraftutbygginga og veg innover Breidalen er også fullstendig uakseptabel. Viss denne koplinga framleis er aktuell, går vi sterkt mot heile utbygginga! Permanent vegbygging forbi Gimmestadstøylen må ikkje tillatast, uansett kva type veg det er! 6. FYLKESRÅDMANNEN SI VURDERING AV FORDELER OG ULEMPER, EVT. NYE FORSLAG TIL AVBØTANDE TILTAK Generelt Fordelane ved tiltaket er fyrst og fremst av økonomisk karakter og knytt til energiproduksjon på 6,27 GWh/år. Kraftverket vil bidra til lokalt næringsgrunnlag og til skatteinntekter. Aktuelle ulemper vil vere knytt til bygningsmessige tiltak (inntaksdam, rørgate, kraftverksbygning og kraftlinje) og redusert vassføring i Breidalselva. I høve til forslaget om landskapsvernområdet Naustdal-Gjengedal med stølsdalane som innfallsportar til dette, er det ein konflikt ved at inntaket er planlagt ovanfor plangrensa. I forhold til kulturminne frå nyare tid er det også påvist konfliktar. I søknaden er det omtalt at det i samband med utbygginga kan vere aktuelt å satse på tilrettelegging for reiseliv/friluftsliv for folk flest og for rørslehemma spesielt. Fylkesrådmannen ser ikkje noko negativt i at det vert vurdert annan aktivitet med basis i dei investeringane som blir lagt ned i anleggsveg/rørtrase, men vurderer dette til å ligge utanfor sjølve søknaden om kraftutbygging. Fylkesrådmannen legg difor til grunn at røyrgrøfta vert lagt igjen og tildekka på vanleg måte med stadlege massar, så langt det gjeld vasskraftprosjektet. Forslag om landskapsvernområde I tråd med intensjonen for forslaget om landskapsvernområdet Naustdal- Gjengedal, meiner fylkesrådmannen at inntaket til kraftverket må plasserast nedstrøms grensa for dette.

7 Fylkesutvalet Side 7 av 7 Automatisk freda kulturminne Gimmestad var ein svært framtredande gard i førhistorisk tid. Støling og bruk av ressursar i utmarka har vore viktige for garden. Stølen har vore i bruk i førhistorisk tid, og det same har andre viktige stader for utmarksressursbruken vore. Det er ikkje registrert automatisk freda kulturminne i utmarksområdet til garden, noko som avspeglar manglande kulturminneregistreringar. Skulle det gjevast konsesjon må det setjast vilkår om at tiltakshavar si undersøkingsplikt etter Lov om kulturminne 9, må oppfyllast. Kulturminneregistreringa må gjennomførast på snø- og telefri mark, og tiltakshavar må bestille registreringa i god tid før anleggsarbeidet skal gjerast. Skulle automatisk freda kulturminne bli påviste, så skal dei handsamast i tråd med vanleg forvaltingspraksis for slike. Kulturminne frå nyare tid Gamle ræser og stølsvegar er å sjå på som kulturminne og utgjer viktige element i landskapet. I den grad det er mogeleg, må det ikkje gjerast skade på kulturlandskapselement som vegar, steingardar, bakkereiner eller andre synlege spor etter tidlegare landbruksaktivitet i området. Det gamle gardfjøsmiljøet, stølsråsa og Gimmestadstølen, er viktige element i eit større heilskapleg kulturlandskap med vekt på å utnytte beiteressursane i utmarka. Gimmestadstølen er spesiell ved at sela står på to rekkjer og tuftene etter slåtteløer ligg i utkanten av stølen. Vurdert ut frå kulturminneinteressene bør inntaket for anlegget plasserast nedstrøms Gimmestadstølen. På den måten vil vassmiljøet framleis utgjere eit viktig element i det kulturhistoriske miljøet på stølen. Dessutan vil dette redusere nødvendig strekning med røyrgate og anleggsveg. Kraftstasjonen er tenkt plassert nedstrøms gardfjøsane til Gimmestad, i eit område der det er murar etter ei gamal sponsag /sponhøvel. Anlegget var tidlegare brukt til å produsere blåbærkorger for eksport til England. Like i nærleiken er det og restar etter eit gamalt sagbruk. Litt lenger oppe langs elva ligg eit gamalt kvernhus frå 1800 talet saman med det gamle og heilt spesielle gardfjøsmiljøet til Gimmestad. Samla utgjer dette eit kulturlandskap og eit kulturmiljø, som vil verte langt fattigare utan at det er normal vassførig i elva. Ut frå kulturminneinteressene er det difor ønskjeleg at kraftstasjonen vert plassert ovanfor dei SEFRAK- registrerte gardfjøsane til bruka på Gimmestad, på kote For å sette minst mogeleg synlege spor i kulturlandskapet og for å få til ei raskare revegetering, er det viktig å nytte naturleg vegetasjon frå staden til overdekking på grøftene. Eventuell overskotsmasse frå nedgraving av rørgata må plasserast på ein slik måte at det vert lite synleg i terrenget og med naturleg vegetasjon som overdekking. 7. KONKLUSJON/TILRÅDING Samla sett vurderer fylkesrådmannen fordelane ved tiltaket som større enn ulempene, og vil difor rå til at konsesjon vert gitt på visse vilkår. I tråd med intensjonen for forslaget om Naustdal- Gjengedal landskapsvernområde, må inntaket til kraftverket plasserast nedstrøms grensa for dette. Det vert vist til opplysningar om kulturminne frå nyare tid både ved Gimmestadstølen og ved den planlagde kraftstasjonen. Skadeverknadene for desse kan reduserast ved flytting av inntak og kraftstasjon og/eller ved auka minstevassføring. Av omsyn til landskap og fugleliv bør det leggast jordkabel mellom kraftstasjonen og eksisterande 22 kv linje.