Drift av ein avlsbesetning. Gro Haraldsdotter Arneng og Gunnar Kværne Amundsen

Transkript

1 Drift av ein avlsbesetning Gro Haraldsdotter Arneng og Gunnar Kværne Amundsen

2 Sørre Skjel, Heggenes, Øystre Slidre kommune Vi er: Gro og Gunnar, Tarald (7), Ingvild (6) og Amund (3). Kårfolk: Ingrid og Harald Tok over garden i 2012 Om lag 75 geiter Kjeing i februar Mjølkelevering om lag 40 t frå medio februar til slutten av september, 28 t. sjølv, leiger 13 t. Oppforing av kje skjer i ombygd ku-fjøs hos nabo der vi får låne fjøset på 5-årskontrakt, avgjerande for å ha plass til alle kjea. Leverer kje til slakt, i dei seinare åra til Stjernekje-kampanjen til Nortura Påsett, ca. 25 kje

3 Sørre Skjel, Heggenes, Øystre Slidre kommune, forts. Alle dyra ute på luftetur kvar dag gjennom vinteren Tidleg beiteslepp på stort beiteareal Støling frå slutten av juni til starten av september Namn på alle dyra, ulike tema kvart år for å skilje generasjonane: 2012: Tibetanske namn 2013: Norrøne namn 2014: Botaniske namn 2015: Norrøne namn 2016: Vêr-fenomen Kvifor namn? Viktig at kvart individ er eit sjølvstendig individ, ikkje berre «eit nummer»

4 3373, Tøkk

5 Sørre Skjel, Heggenes, Øystre Slidre kommune, forts. Gro jobbar heime på garden med ansvar for dagleg drift Gunnar har full jobb utanom garden Gro og tre ungar saman med geitene på stølen om sumaren Gunnar tek slåtten m.m. i sumarferien, økologisk drift, langvarig eng, ein slått, 700 m.o.h. 60 % silo, 30 % turrfor, 10 % rundball Lenge leve familielandbruket! Kårfolk er alfa og omega per i dag for å få gjort alt som må gjerast Skjelkurv

6 Slåttehjelp Tarald, Amund og Ingvild

7 Geitene og mjølking Viktig med mange mjølkeanalysar. Vi har så å seie ingen nytte av å berre måle mjølkemengde, vi tek difor analyse av alle målingane vi har. Grunnlag for å finne ut av eigenskapane til geitene og dermed også grunnlag for gransking av bukkane 6 mjølkeanalysar i året, viktigaste verktøy for å utrangere geiter og for å levere best mogleg mjølk Ved høgt celletal (mangemillionærar) blir geiter mjølka på spann, mjølk til nabogrisen Vigdis Poeng å mjølke på spann i staden for å utrangere? Tek speneprøvar av verstingane i slutten av laktasjonen, fyller ein boks når vi fyrst er i sving (20 geiter) Behandlar og utrangerar etter resultat Ynskje om å få inn resultat av speneprøver inn i geitkontrollen

8 Paring Geitene delt i to grupper i fjøset: Unggeiter og vaksne geiter. Bukk/bukkar med forkle, går med bukk 3-4 gongar i døgnet, utfordring på dagen når geitene er ute på beite Kontrollert paring på alle geitene Geit som skal inseminerast har ei klave for å skilje dei frå reisten av flokken, enklare å ha kontroll Nyttar minimum 3 bukkar: Ungbukk(ar) til påsett (eliteparing?), ventebukkar til slaktekje 3 bukkar er minimum av det vi må ha, 4 hadde vore det beste

9 Fjellrapp

10 Val av seminbukkar Bukkekatalog, planlegge paring, geit-indekser med del-indekser Viktig for drifta eller ein hobby? Her kan ein nytte mykje tid! For oss er dei fleste delindeksar viktige, minst viktig er mjølkemengde og FFS Delindeks jur på seminbukk er viktig, vi har mykje å hente på jurpoeng Fyrste gong i år at vi har ein bukk med veldig gode eigenskapar på jur, både hjå mor og far, spennande å sjå resultatet av det! Jur er viktig, men ikkje avgjerande: Tvillingane Solrose, jp.10 og Soldogg, jp. 4 PLF er viktig for økonomien i drifta, meirpris for innhald i mjølka er stor

11 Inseminering Båe to inseminerer Inseminerer med doser (3 doser per seminbukk) Tilslag 50 %, ikkje heilt fornøgd, rom for forbetring! Nyttar «Planlegge paring» til NSG, veldig viktig! Grunnlag for å velje ut geit som skal inseminerast: Høg avlsverdi, stort sett grøne geiter Jurpoeng, det er avgjerande at bukkekje etter semin kan kårast Slektskap, Torden og Tora, Hel

12 Bukkar Kårer «alle» bukkekje etter semin, 3-6 bukkar kvart år 1-2 bukkar til gransking 10 avkom etter kvar bukk og 5-6 seminkje = 25 ungeiter Dobbelt så spannande å granske to bukkar Sel nokre bukkekje til bruksbesetningar Ein fast og nokre tilfeldige kundar Nokre vil ha vaksne bukkar Plass til bukkar ein utfordring dersom det blir meir enn 3 bukkar, det finn vi ei løysing på når det blir aktuelt, hausten Granske tre bukkar? 5 semin-avkom, 21 avkom etter 3 bukkar, 7 geitekje på kvar bukk. Trur vi skal granske to bukkar og sjå på det som den beste løysinga.

13 Kjent far korrekt far Særdeles viktig med gen-testing Vi har hatt kontrollert paring på alle geiter (trudde vi ) Observerer «alle» kjeingar og setter alle geiter for seg sjølv like før eller etter kjeing Likevel: 3 av 6 aktuelle bukkar for kåring med ukjent far i 2016

14 Utrangeringsorsakar geit Beinbrot (!) 10 beinbrot på 3 år grunna horna geiter, geiter høgt i rang som bryt foten Avhorning av påsett frå Horna geiter (har att 29 geiter med horn) Høgt celletal, viktigaste orsak til utrangering Treig utmjølking Dårleg jur, brukseigenskapar, jurpoeng, heng samen med celletal? Låg PLF Frie feittsyrer har vi fått kontroll på gjennom utrangering og avl, ikkje noko problem i dag, veldig bra å ha kontroll, nok av andre ting å måtte tenkje på!

15 En av synderene, med hjemmesnekra løsning.

16 Utfordringar i drifta Høgt celletal mot slutten av laktasjonen Celletalet går opp i august, vanskeleg å få nedatt Funksjonstest av mjølkeanlegg heime og på stølen Mjølkeorgan med avtagere? Går ned når vi kjem heim, men då byrjar brunsten! Litt for dårleg tilslag på semin Beinbrot

17 Påstandar til diskusjon Påstand: Geiter har ofte vel så bra jurpoeng 2. sesong som 1. sesong Samanheng med mjølkemengde? Påstand: Jo mindre ei geit mjølkar, jo høgare innhald av PLF er det i mjølka. Geit som mjølkar 4,5 liter og meir: PLF 12 Unggeit som mjølkar 1,5 liter: PLF 14

18 Takk for oss!