ВОДИЧ ЗА ПРИВАТНИТЕ АГЕНЦИИ ЗА ВРАБОТУВАЊЕ Регулатива, мониторинг и примена

Transkript

1 ВОДИЧ ЗА ПРИВАТНИТЕ АГЕНЦИИ ЗА ВРАБОТУВАЊЕ Регулатива, мониторинг и примена 1

2 Оддел за квалификации и вработливост (EMP/SKILLS) Специјална акциона програма за борба против принудната работа (ДЕКЛАРАЦИЈА) ВОДИЧ ЗА ПРИВАТНИТЕ АГЕНЦИИ ЗА ВРАБОТУВАЊЕ Регулатива, мониторинг и примена МЕЃУНАРОДНА КАНЦЕЛАРИЈА НА ТРУДОТ - ЖЕНЕВА 2

3 Copyright Меѓународна Организација на трудот 2007г. Прво издание во 2007 г. Публикациите на Меѓународната канцеларија на трудот (ILO) уживаат заштита на авторските права согласно Протоколот 2 од Универзалната Конвенција за заштита на авторски права. Сепак, кратки извадоци од истите мож да бидат репродуцирани без согласност од авторот под услов изворот да биде наведен. За правата на репродуцирање, или преведување, треба да биде направена апликација на публикациите на ILO (Права и дозволи), Меѓународно биро на трудот, CH-1211 Женева 22, Швајцарија, или по е-меил: HUpubdroit@ilo.orgUH. Меѓународното биро на трудот им посакува добредојде на ваквите апликации. Библиотеки, институции и други корисници регистрирани во Велика Британија со лиценца за aвторски права од агенцијата, 90 Тотнхем, Kортроуд, Лондон W1T 4LP, [факс: (+44) (0) ; емаил: HUcla@cla.co.ukUH], во САД со Центарот за одобрување на авторски права или во други земји со слични организации за репродукција на правата, можат да напраат фотокопии во согласност со лиценцата којашто им е издадена единствено за таа цел. ILO Водич за приватните агенции за вработување регулатива, мониторинг и примена Женева, Меѓународна канцеларија за трудот ISBN (print) (web pdf) (web HTML) Вработените наведени во публикациите на ILO, коишто не се во согласност со праксата на ООН, и презентацијата на материјал во нив не имплицираат на искажување било какво мислење коешто во име на меѓународната канцеларија на трудот би се однесувало на правниот статус на било која земја, област или територија, во или надвор од нејзината област на делување или би се однесувало на нарушување на нејзините граници. Одговорноста за мислења искажани со потпишани статии, студии или други текстови паѓа единствено на одговорнос на нивните автори, а публикацијата не претставува закана за Меѓународното биро на трудот во однос на мислењата искажани во нив. Укажувањето на имиња на фирми и комерцијални услуги не претставува било каква закана во однос на Меѓународното биро на трудот, и било каков недостаток да се спомене одредена фирма, комерцијален производ или услуга, не претставува знак за неодобрување. ILO публикациите може да се добијат преку главните дилери на книги или локалните канцеларии на ILO во многу земји или директно преку ILO публикации, Меѓународното биро на трудот, CH-1211 Женева 22, Швајцарија. Каталози или листи на нови публикации се достапни бесплатно на гореспоменатите адреси, или преку е-маил: HUpubvente@ilo.orgUH. Посетете ја нашата веб страна: HUwww.ilo.org/publnsU Графички дизајн во Швајцарија Сложена во Швајцарија Печатено во Франција ALI WEI SAD 3

4 Содржина Предговор 1. Вовед 2. Основа и контекст 2.1. Размислувања при драфтувањето на легислативата 2.2. Типологија на PrEA легислативата и регулативите 2.3. Институционална рамка 2.4. Дефинирање на PrEA 3. Правни барања за основање и работење со PrEA 3.1.Регистрација и лиценцирање на работењето Општи услови Надоместок за регистрација Финансиски капцитети-депозит на капитал и минимален почетен капитал Лични и професионални квалификации Менаџмент способности Маркетинг способности Период на важење на лиценцата и повторна апликација Опфат и можност за пренос на лиценцата 3.2 Регистрирање со друга трговска дејност во согласност со владината регулатива и даночни власти 3.3. Спогодба за согласност со трудовите закони и законите за еднакви можности 3.4. Потреба за известување 3.5. Собирање и наплата на надоместоци 3.6. Доверливост и споделување на личните информации за клиенти и за лицата кои бараат работа 4. Владини регулаторни одговорности 4.1. Процедура на регистрација и (можно) собирање и наплата на надоместоци за регистарација 4

5 4.2. Мониторинг на активностите на PrEA 4.3. Утврдување на казни за непочитување на законите или прописите 4.4. Воведување на жалбена постапка за работниците 4.5. Поднесување извештај до одговорните власти 5. Механизми на саморегулација 5.1. Здружение на приватни агенции за вработување (PrEA) 5.2. Кодекси на однесување 6. Односи помеѓу PrEA и PES 7. Заклучоци АНЕКС I. Конвенции на ILO АНЕКС II. Кодекс на однесување на CIETT АНЕКС III. Примери од националната номо-техника и националното законодавство според теми 5

6 Предговор Во текот на изминатите две децении, зголемената потреба да се овозможат услуги на рапидно зголемениот и флексибилен пазар на трудот водеше до спектакуларен пораст на борјот на приватни агенции за вработување (PrEA). Додека PrEA долго време го дополнуваа традиционалниот пазар за вработување, истите сега се земаат предвид како катализатори за нови форми за менаџирање на човечките ресурси, а исто така можат да придонесат за подобри работни услови. Приватните агенции за вработување играат важна улога во функционирањето на пазарот на трудот. Со прифаќањето на конвенцијата бр. 181 на ILO, конвенција за приватните агенции за вработување од 1997 г., PrEA се сега многу попозитивно оценети. Истата конвенција ги поставува генералните параметри за регулативата, поставувањето на работно место и вработувањето со овие агенции. Преку оваа конвенција, ILO прави обид да им помогне на сопствените земји членки да воспостават јасни политики, легислатива и имплементирачки механизми за ефективна регистрација и лиценцирање на приватните агенции за вработување, и помаѓајќи им ним игра конструктивна улога во придонесот за воспоставување пазар на трудот ослободен од услови за експлоатација. Овој Водич за приватните агенции за вработување: регулатива, мониторинг и примена беше подготвен од ILO со цел да овозможи водење на националните законодавци во процесот на скицирање на правни рамки во согласност со конвенцијата на ILO бр. 181 и препораката бр Дваесет земји ја ратификуваа конвенцијата и ILO прими извесен број барања да им помогне на националните влади во равивањето на правна рамка за регулирање на PrEA. Овој водич е богат со многу примери од легислативата на различни земји, а исто така содржи збир од различни искуства, како од земјите во развој така и од развиените земји. Истиот е корисен извор за националните законодавци и социјалните партнери во можноста да ги идентификуваат можните разлики во нивната легислатива и да најдат соодветни решенија. Водичот овозможува преглед на регулаторните и институционалните побарувања на тој начин што земјите може да бидат слободни во можноста да ги адаптираат различните аспекти на легислативата кои се применливи на нивните сопствени национални проблеми и ситуации. Овој водич е плод на соработката којашто се одвиваше помеѓу Одделот за квалификации и вработување (EMP/SKILLS) и Специјалната акциона програма за борба против принудната работа (SAP-FL) во ДЕКЛАРАЦИЈА и исто така се раководеше од коментарите што ги дадоа клучните надворешни акционери на ILO: Кинеско здружение за промоција на вработеноста (CAEP); Филипинска прекуокеанска администрција за вработеност (POEA); Меѓународна организација на работодавци (IOE); Меѓународна 6

7 конфедерација за слободни трговски унии (ICFTU); Меѓународна конфедерација на приватни агенции за вработување (CIETT); и клучните канцеларии на ILO. Би сакале да им заблагодариме за нивниот голем придонес. Овој водич е резултат на тимска работа. Би сакале да им се заблагодариме на следните: Г-дин Ларс Томан, консултатнт на ILO, кој го разви иницијалниот нацрт проект преку опширни истражувања; Г-ѓа Бит Андрис (SAP-FL, ДЕКЛАРАЦИЈА); Г-ѓа Карменла Торес и Г-ѓа Eлен Хансен (EMP/SKILLS), кои работеа неуморно со цел Водичот да се појави во својата соодветна форма и содржина; и Г-ѓа Евелин Ралф којашто го изда. де Christine Evans-Klock Директор на Одделот за квалификации и вработеност (EMP/SKILLS) Zafar Shaheed Директор на Програмата за промоција на процедуратаза фундаментални принципи и права при работa (ДЕКЛАРАЦИЈА) 7

8 F Вовед 1 Брзиот пораст на приватните агенции за вработување (PrEA) е резултат на различен број на фактори: наглото менување и флексибилноста на пазарот на трудот; пречките во работењето на јавните сервиси за вработување; и употребата на други мрежи за поставување на работни места. Постојат неколку сектори во светот коишто го сменија сопствениот имиџ толку длабоко како што е тоа случај кај приватниот сектор за регрутирање. Како што компаниите се повеќе бараат пофлексибилен и поподвижен персонал и како што работниците се се повеќе расположени да се движат преку границите низ различни работни ангажмани, приватните регрутери станаа уште поважни за ефикасното функционирање на пазарите на трудот. Во спротивност со опаѓањето на улогата и промената на националните и глобалните пазари на трудот, PrEA го зголемија својот удел на пазарот и ги проширија сопствените бизнис активности. Тие поставија на работни места повеќе од 8 милиони работници ширум светот и го подобрија вработувањето на лицата кои бараат работа со тоа што истите ги оддржуваат во контакт со 1 пазарот на работна сила и во контакт со професионални обуки.f Ваквиот развој беше потпомогнат од отворањето на повеќе пазари на трудот во различни делови од светот каде јавните институции претходно го поседуваа монополот за регрутирање на работници. Најдраматични примери може да се најдат во поранешните комунистички земји на Источна Европа. Кај другите, главно земји во развој, регрутирањето е приватизирано вообичаено додека јавните сервиси за вработување се борат со различни неефикасности и минимални ресурси. Во текот на деведесеттите години се повеќе и повеќе влади ги преиспитаа политиките коишто ги оневозможуваа PrEA да работат на пазарот. Во духот на ваквите политики беше и одлуката на доверителите на ILO која ја прифати новата конвенција за приватните агенции за вработување во 1997 г. под бр. 181, и која ги заменува претходните стандарди што имаа за цел да ги укинат приватните агенции за регрутирање. Оваа конвенција признава дека приватните агенции за вработување може да придонесат кон функционален пазар на трудот и да постават генерални параметри за регулирање, распоредување и вработување на работници регрутирани од PrEA и тоа, особено, агенциите за привремено вработување. Во исто време, конвенцијата ја промовира соработката помеѓу јавните сервиси за вработување (PES) и 2 PrEA за да обезбеди најефикасен F Fпазар на трудот, со PES којшто сеуште го одржува авторитетот и власта во формулирањето на политиките на пазарот на трудот. Препораката за приватните агенции за вработување бр. 188 се однесува на Конвенцијата бр. 181 и 1 Меѓународна конфедерација на приватни агенции за вработување (CIETT), Јули, 2006 г. 2 Земјите што ја ратификуваа Конвенцијата бр. 181 се следните: Албанија, Алгерија, Белгија, Бугарија, Чешка, Етиопија, Финска, Џорџија, Унгарија, Италија, Јапан, Литванија, Молдавија, Мароко, Холандија, Панама, Португалија, Шпанија, Суринаме и Уругвај. 8

9 специфичните подготовки за оваа соработка. Во моментов 20 земји ја ратификуваат конвенцијата 181. Внимателни поради нивниот негативен имиџ, во извесен дел, водечките PrEA имаат развиено механизми за саморегулација со цел да промовираат добра бизнис пракса и да бидат препознаени како легитимни соработници кои што работат покрај PES. Саморегулацијата, во секој случај, не може да ја замени улогата на националните легислатори, законодавци и на агенциите за спроведување на правото. Националната легистлатива се сметаше како средство за балансирање помеѓу интересите на PrEA и потебата да се заштитат правата на работниците, како што се подвлекува во Конвенцијата на ILO бр. 181 и Препораката бр. 188 за Приватните агенции за вработување (ве молиме погледнето го Анекс I во врска со актуелниот текст на Конвенцијата и погоре споменатата Препорака). Легислативата може да помогне во оформувањето на улогата на PrEA во контекст на националните политики на вработување и миграција, локалните специфики на пазарите на трудот и нивоата на социо-економски развој. Таа регулатива треба да обезбеди дека PrEA ќе ги понудат своите услуги во најдобар интерес на нивните клиенти, исто како и поддршката на целокупниот развој на целите на самите земји. Ова треба да го подобри функционирањето на пазарот на трудот, а не да служи како алатка којашто ќе ја задржи компетитивноста и ќе создаде непотребен товар за PrEA. Многу земји коишто почнаа да разработуваат вакви правни рамки имаат можност да бидат водени низ процесот од страна на ILO. Овој документ има за цел да им претставува водич на националните законодавци во изработката на нацрт-закони во согласност со меѓународните стандарди. Во исто време, треба да се земе предвид како книга-извор којашто овозможува сеопфатен преглед на регулаторната правна рамка, која се базира на ILO Конвенцијата бр. 181 и Препораката бр. 188, како и на други меѓународни трудови стандарди коишто се однесуваат, на пример, на популацијата погодна за вработување и нејзината миграција. Така можно е водичот да биде корисен за голем број на практиканти, вклучувајќи работници и работодавци како и организации. Исто така, тој содржи примери од најразлични земји коишто не треба да бидат сватени како најдобра пракса, туку пред се, како илустрација на различни можни пристапи во изработката на нацртот и на легислативата којашто се однесува на PrEA. Водичот не промовира пристап којшто би бил применлив на сите држави подеднакво. Тој дава сеопфатен преглед на различен број на регулаторни и институационални аспекти, коишто неопходно се релевантни за сите земји. Во оние со високоразвиени пазари на трудот, многу од овие аспекти можат да бидат веќе сеопфатно покриени со генералните закони од трудовата област. Во други, изворите може да бидат лимитирани на такви коишто ќе биде невозможно да бидат соодветно применети во еден комплексен регулаторен систем. Ова ќе зависи од самите национални законодавци и социјални партнери кои треба да ги идентификуваат можните разлики во легислативата и да најдат соодветни решенија. Водичот може да служи како успешен извор на информации за оваа цел. Водичот започнува со подвлекување на севкупниот контекст на легислатива и институции кои се однесуваат на PrEA. Втората секција овозможува детален преглед на можните правни барања за организирње и управување на PrEA. Наредната секција ги дискутира регулаторните и обврските при примена на прописите што ги имаат владите на земјите. Последните две секции се фокусираат на механизмите за саморегулација и соработка помеѓу PrEA и јавните сервиси за вработување. Анексите содржат примероци од репрезентативни правни акти коишто беа избрани од големиот спектар на земји. 9

10 F Како Позадина и контекст Размислувања за концептот на легислативата Од историски аспект, се појавуваат три главни пристапи во регулирањето на PrEA: првиот пристап е стриктна забрана на било какво учество на приватните агенции и нивните услуги на пазарот ; вториот пристап е стриктна и сеопфатна регулираност на PrEA на кои им беше дозволено да се појават на пазарот работејќи покрај PES; и третиот пристап, кој овозможува минимум регулирање на PrEA кои беа прифатени како приватни субјекти кои 3 учествуваат на пазарот на трудот. F што првиот пристап како политичка опција беше напуштен од поголемиот број земји членки на ILO, така разликите, како оние што се однесуваат на опфатот и степенот на контрола на регулативата, стануваат се поголеми. Почетна точка за секоја регулатива е детерминирањето на правниот статус и на условите кои го определуваат начинот на работење на PrEA. Како што се наведува во членот 3 од Конвенцијата на ILO, бр.181, правниот статус на PrEA ќе биде определен во согласност со националното право и правна практика, а нивната работа ќе биде определена во согласност со систем на лиценцирање и сертификација. Во секој случај, ваквиот систем на лиценцирање и сертификација треба да биде правилно спроведен во употреба, да биде објективен, транспарентен и да им овозможи соодветна поддршка на агенциите при спроведувањето на нивните услуги соодветно и адекватно. Како опција на лиценцирањето, системи за регистрација и сертификација исто така може да бидат имплементирани. Исто како што е тоа случај кај системот на лиценцирање, правилна примена и спроведување е неопходна и во овој случај, како и вклучување на социјалните партнери во целокупниот процес. Во најголемиот дел од легислативата за PrEA, основните и фундаментални принципи се наоѓаат во законите и другите правни акти кои содржат како конкретни така и променливи и варијабилни мерки и решенија, кои може да се сретнат во правни акти од типот на министерски уредби и декрети. Некои закони им даваат овластување на извршните агенции да поставуваат нивни сопствени правила и регулативи, т.е. правила и регулативи кои се однесуваат на условите за лиценцирање. Ваквиот пристап може да биде успешен начин за да се избегне пренатрупувањето на општите закони, како што е законот за работни односи, со детални мерки и правила, како и да се осигура континуиран процес на реевалуација на специјалните правила. Извршната агенција може со директна реакција 3 За целосен историски преглед на политичката дебата за и околу PrEA види МОТ (1994): Улогата на приватните агенции за вработување во функционирањето на пазарот на трудот, Женева. 10

11 F да ја измени секоја мерка и секое решение од министерската регулатива кои се покажале како неефикасни при мониторинг на сктивностите на PrEA. Понатаму, во процесот на елаборирање на ваквите закони, прашањата на еднаквоста и половата застапеност се јавуваат како есенцијална потреба и истите трба да бидат интегрирани во законскиот текст. Ако легислативната регулација на бизнис активностите на PrEA е елаборирана, таа би требало најнапред да биде соодветна на самата себе; како второ, истата би требало да биде соодветна на севкупните политики на пазарот на трудот и политиките на миграција како и на севкупната политика за вработување во рамките на една земја. Искуството покажало дека ова е неопходно поради тоа што разликите помеѓу националната легислатива и политиките коишто како такви постојат би можеле да претставуваат сериозна пречка за ефективна имплементација и примена на регулационите правила за приватните агенции за вработување. Во прилог на погоре реченото, во текот на легислативниот процес, секоја земја треба да ги земе предвид постоечките административни капацитети на владеење со цел да се имплементираат предложените предлог решенија и мерки. Можно е да биде и повеќе од очигледно, на пример, уште во фазата на нацрт на законскиот процес, дека капцитетите на повиканиот авторитет за извршување и примена на правниот акт се лимитирани. Во ваков случај, би било добро да се советува да се задржат обврските и потребите за PrEA колку што е можно поедноставни, бидејќи во спротивно поцесот на примена и извршување би можел да биде преоптоварен. Земјите членки на ILO се овластени да помагаат од своите кенцеларии кога подготвуваат 4 нови законски решенија во областа на трудовото законодавство.f Член 3 од Конвенцијата бр. 181 поставува во овој контекст, пред нацртот и усвојувањето на легислтивата, дека организациите на работници и вработени би требало да бидат консултирани. Особено внимание би требало да биде посветено на категориите на ранливи работници, како што се жените и работниците мигранти. Со цел да се земат предвид нивните проблеми, би можело да се овозможи консултација со релевантни цивилни социјални организации и други акционери. Владите можат согласно Член 2 (4) (а) од Конвенцијата на ILO со бр. 181, откако ќе се консултираат со најрепрезентативните организации на работници и вработени, да исклучат извесни приватни агенции за вработување од управување во поглед на одредени категории на работници или извесни гранки на економски активности. Вакво исклучување од учество на приватните пазари на PrEA од активностите на регрутирање може да биде значајно во случаите каде се појавува злоупотреба на прватните агенции. Поради ова, владите може да се повикаат на заштита на работниците со цел да се овозможат подобри гаранции од страна на јавните сервиси за вработување. Исклучок од активностите на регрутирање од страна на приватни субјекти, во секој случај, може да се дозволи само во оние случаи кога јавните сервиси за вработување на една конкретна земја се всушност способни да ги овозможат истите. Ова прашање воопшто не е поврзано со финансиските капацитети на земјите, туку можеби, што е уште поважно, со предвиденото прифаќање на луѓето кои бараат работа во користењето на услугите на владините агенции. Во минатото се случуваше некои луѓе кои бараат работа попрво да ги искористат приватните агенции, отколку јавните сервиси, така што би било пожелно да се овозможи и регулира учеството на приватните агенции за вработување во националните пазари на трудот. Две важни решенија поврзани со Конвенцијта, членовите 4 и 11, ги потенцираат правата на работниците за слобода на здружување и колективно преговарање. PrEA легислативата треба да вклучува решенија кои специфицираат дека работниците 4 Програмата на ILO за социјалниот дијалог подготви специјална алатка којашто исто така би можела да биде од општа помош во ваквиот контекст: насоки и напатствија за трудово законодавство можат да дадат совет и асисетнција во дрфатувањето на нови закони од трудовата област. Достапно на: 11

12 F и регрутирани се во можност да ги користат погореспоментаиве права, исто како и соодветна заштита во однос на: минимум надоместок; работно време и други работни услови; статуторни социјалени безбедносни бенефиции; пристап до стручни обуки; трудова безбедност и медицина; компензација во случај на незгоди и болести како и несолвенстност и заштита на работниците во вид на однапред дадени изјави; и породилно отсуство и бенефиции. Понатаму, член 12 укажува на одговорностите на PrEA коишто вклучуваат вработување работници со услуги коишто се достапни на трета страна, коишто се наречени корисничко ангажирање. Препораката 188 потенцира дека приватните загенции за вработување не треба да ги прават работниците достапни на корисничкото претпријатие, да заменат работници од тоа претпријатие кои се на удар. Некои земји донесоа такви легислативи којашто забрануваа замена на регуларните работници кои се на удар од страна на агенцискиот персонал. Во Обединетото Кралство, на пример, активноста на агенциите за вработување и Регулативите на бизнисот за вработување во 2003 г., коишто стапија во сила во април 2004 г., ја ограничуваат одлуката за луѓето кои бараат работа во текот на индустриски превирања и несогласици. Постојат примери кога некои развиени земји кои во својата легислатива го легализираат постоењето на профитно ориентирани агенции за вработување, третирајќи ги истите како секој друг бизнис субјект, и поради тоа вработените и работниците се покриени од правен аспект со општите законски решенија од трудовото право. Ова овозможува една едноставна и лесна дерегулација на PrEA особено кадешто постојат силни трудови синдикати коишто го имаат обезбедено постоењето на работните услови за вработените преку колективни договори. Пстојат еден број на случаи за пример, како што 5 6 се ШведскаF ГерманијаF F, кадешто PrEA и привремените работници се покриени со колективни договори кои ја договараат врската во вработувањето. Ова се исто така индикации за постоење на позитивната улога на социјалниот дијалог во регулирањето и мониторингот на PrEA. Холандија и Данска имаат статутарна регулатива во однос на PrEA чијашто правна рамка беше постигната преку колективен трудов дијалог, потенцирајќи ја растечката улога на колективното преговарање во 7 експанзијата на смаиот секторf F. Важно е сите закони и регулативи да бидат јавно обзнаени и да циркулираат во јавноста. Овој предуслов би можел да овозможи оние PrEA коишто аплицираат за лиценци реално да го очекуваат исходот ако ги исполнуваат условите кои се потребни за лиценцирање. Секоја одлука донесена од соодветните власти, било да се однесува на аплицирањето или пак на процесот на мониторинг, би требало да е сеопфатна, да биде видлив начинот на нивното донесување и да биде јасно базирана на постоечката регулатива. Условите за стекнување на лиценца треба да се транспарентни,објективни и онапред познати на сите апликанти. Условите под кои лиценците би можеле да бидат продолжени или наново издадени или пак повлечени, исто така треба да бидат обзнаени од идните лиценци. Ова вклучува логичен реален временски лимит за властите да одлучат за секоја поеднечна апликација за добивање лиценца. 5 Nystrom, Brigitta. Правната Регулација на агенциите за вработување и лизингот при вработување и лизинг компаниите за вработување во Шведска, Компаративно Трудово право и политика Vol. 23, No. 1, Публикуван во август 2003г. 6 Колективен рамковен договор за привремена работа, Германија, tarifvertraege.php. 7 Привремена агенциска работа во зголемена ЕУ, јни 2006г. Целосниот извештај е достапен на eiro.eurofound.eu.int/thematicfeature14.html. 12

13 2.2. Типологија на PrEA легислативата и регулативите Опсегот на примена на PrEA регулативите би можел да се доведе во сооднос со видовите на улугите за регрутирање на работници што PrEA ги изведуваат надвор или во секторот во кој се наоѓа фокусот на нивната работа. На пример, извесен број на земји имаат поставено специфична легислатива во областа на агенциите за привремена работа, додека во други случарви, намерата е легислативата да го регулира процесот на регрутација и поставување на работниците на соодветно работно место во странство, а трети случаи вклучуваат агенции кои овозможуваат услуги поинакви од поставување на работно место. Легислативата е корисна на ефективен начин за регулирање на поставувањето на работници во согласност со законот. Специфична легислатива за водење одредени видови на услуги за регрутирање е апсолутно неопходна како што се случаите кои се однесуваат на домашните работници и поставувањето на работно место на работниците во странство, како и во случаите кога се работи за националните пазари. Ако поставувањето на работници на работа во странство е честа и вообичаена работа во една земја, тогаш во ваквите земји специфична легислатива за ваквиот вид на активности треба да биде донесена и усвоена. Во спротивно онаму кадешто ваквото регрутирање на работници за работа во странство е реткост, овие агенции би можеле да потпаднат под опсегот на генералната легислатива. Структурата на домашниот пазар на трудот и активностите на поставување на работно место предоминантно превземени, може да извршат значително влијание на одлучувањето за тоа дали една единствена легислатива ќе ги покрива сите видови на агенции или ќе постојат неколку специфични закони/начини на регулација кои би биле користени. Квадрант 1 Видови на законодавство Извесен број земји се решија на специфични закони и/или регулативи кои покриваат само одредени видови на PrEA и се однесуваат само на специфични практики кои преовладуваат во овој сектор. Во табелата се опишани некои примери: Предмет на законодавство: Опфат на примена на законодавството Земји Видови на PrEA Австрија Агенции за привремено вработување Белгија Агенции за привремено вработување Кина Прекуокеанско вработување Франција Агенции за привремено вработување Германија Агенции за привремено вработување Индонезија Прекуокеанско вработување Италија Агенции за привремено вработување Филипини Прекуокеанско вработување Полска Агенции за привремено вработување Португалија Агенции за привремено вработување Шпанија Агенции за привремено вработување ВБ Трудови добавувачи во земјоделието 13

14 Во повеќето земји специфично законодавство за специфични видови агенции е воспоставено со цел да ги опфати специфичните видови на практика коишто се во врска со активностите кои агенциите ги изведуваат при своето работење. Во однос на агенциите за привремена работа, на пример, прашањата за еднаков третман на редовниот персонал се често поставувани; во извесен број земји законодавството за агенциите за привремена работа содржи специфични одредби за заштита на вработените преку агенциите како и одредби за условите при работа. Слична пракса се развива и во прекуокеанските агенции кои регрутираат работници. Во пораст се проблемите во регулирањето и мониторингот кои произлегуваат од работењето на PrEA преку интернет. Агенциите кои работат преку овој медиум, нудат широк спектар на услуги, од класични активности за поставување на работа (на определен временски период или привремено) до регрутација во други области какви што се au pair агенции, модни агенции итн. Поради тоа што агенциите што работат на интернет немаат физичка инфраструктура, истите се тешки за монторинг. Сличен проблем исто така преовладува кај бизнисите кои се базирани на работа во друга земја надвор од опсегот на примена на националната регулатива. Многу PrEA се вклучени во процесот на регрутирање на работници мигранти за работа во странство. Како и да е, кога овие агенции работат од надворешни земји постојат тешкотии да се откријат злоупотребите во процесот на регрутирање Институционална рамка Регулирањето и мониторингот на активностите на PrEA бара одговорна администрација и административни власти за примена и извршување на легислативните решенија. Во повеќе земји, власта се наоѓа кај специфични оддели во рамките на министерството за труд додека други влади имаат создадено одделни власти коишто се задолжени за мониторинг на активностите на PrEA. Воспоставувањето на поодделен авторитет може да понуди предност не само во инволвирањето на други владини официјални претставници, туку исто така и повеќе социјални партнери, т.е. организациите на работнците и работодавците, или невладините организации како релевантни фактори во процесот на мониторингот. Ова го зголемува легитимитетот на целовкупниот процес на мониторинг и би можело да доведе до поголема ефективност како што бројот на вклучени акционери во процесот се зголемува. Властите кои се одговорни треба да бидат назначени на еден јасен начин и да поседуваат прецизно одредени мандати. Доколку постои неправилно назначување на извршен авторитет, ова би можело да води до прескокнување на одредени задачи и неисполнување на одредени одговорности кое што ќе води до зголемување на проблемите на компетитивноста. Со цел да се одбегне ваквата можност, механизми на соработка и прецизни процедури можат да бидат усвоени онаму каде што различни министри или агенции се вклучени во процесот на примена и извршување. Поставувањето на механизми за координација е значајно и поради други причини. Како што улогата на јавните и приватните услужни сектори за вработување би можела да биде разгледана од аспект на различни политики, особено оние кои се однесуваат на миграцијата на трудот, процедурата на координација внатре во различните оддели треба да постои. Ова би можело да го зајакне процесот на имплементација на целокупната политика на пазарот на трудот кој би станал многу покохерентен во ваков случај. Земјите коишто се залагаат за вклучување на билатерални спогодби, или кои се во потрага на поинакви заштитни мерки кои се однесуваат на трудовата миграција, би можеле да откријат дека координацијата помеѓу потребите и побарувањата од различните владини министри или оддели може да ја подобри ефективноста на вклучувањето на ваквите спогодби во секојдневна пракса. 14

15 Примери од националната номо-техника и националното законодавство на оваа тема се наоѓаат во Анекс III табела Дефинирање на PrEA Многу значајна потреба на било кое законодавство кое ги засега PrEA треба да бидат чисти и јасни дефиниции на терминот PrEA. Ова овозможува да се избегне конфузијата која би настанала во случај на примена на самото законодавство. На пример, заштитните мерки коишто се поставени во законот може да не покријат извесни категории на работници кои се регрутирани преку PrEA. Сите видови категории на PrEA кои што понудуваат разлочни видови на услуги за поставување на работа имаат основно и вообичаено поставување на работните места како нивна главна активност. Покрај разликите во начинот на нивното функционирање и моделите на работење, PrEA воглавно би можеле да бидат дефинирани Квадрант 2 C 181 Конвенција за приватните агенции за вработување, 1997 Член 1 1. За потребите на оваа конвенција поимот приватни агенции за вработување значи секое физичко или правно лице, независно од јавните власти кое овозможува еден или повеќе од следниве услуги понудени на пазарот на трудот: (а) услуги со цел да дојде до поклопување на понудите и барањата за вработување, без приватната агенција за вработување да стане договорна страна во односот кој настанува при вработувањето, а којшто би можел да произлезе во поинакви околности; (б) услуги коишто се состојат од вработување на работници со преглед со цел истите да станат достапни за трета страна, којашто може да биде физичко или правно лице (како што погоре е кажано компанија корисник ) кое ги определува нивните задачи и го надгледува извршувањето на овие задачи; (в) други услуги поврзани со барањето работа кои се определени од компетентна власт по извршени консултации со најрепрезентативните организации на работниците и работодавците, како што се одлуките за информации коишто не успеваат да воспостават баланс помеѓу специфичните понуди за вработување и барања за работа. 2. За да и служи на оваа конвенција, поимот работници вклучува лица кои бараат работа 3. За да и служи на оваа конвенција, поимот процесирање на лични податоци на работниците значи постапка на собирање, чување, комбинирање како и комуникација и каква било друга употреба на информации поврзани со работникот или коишто се однесуваат на работник кој може да биде идентификуван, или пак се поврзани со работник којшто не може да биде идентификуван. 15

16 како сервисни услужни претпријатија коишто се регулирани со приватното право и кои работат согласно договори и во замена за финансиски надоместок, во име на физички лица (или претпријатија) чијашто цел е да се олесни или пак забрза пристапот до вработувањето или напредокот во кариерата со пополнување на работните места понудени низ конкурси и јавни огласи. 6 Дефиницијата на PrEA воспоставена со конвенцијата на ILO бр.181 е покажана во квадрантот 2. Оваа дефиниција којашто се наоѓа во гореспоменатата конвенција бр.181 веќе беше употребувана во многу случаи (на пример во Грузија, Словенија и Италија) и би можела да служи како референтна точка за националните законодавства кои што се однесуваат на PrEA. Примери од националната номо-техника и националното законодавство на оваа тема се наоѓаат во Анексот III табела 2. 16

17 Правни барања за 3 Основање и работење со PrEА Kако што е наведено во Kонвенцијата бр.181, членот ќе ги определи и детерминира условите коишто се однесуваат на работењето на приватните агенции за вработување во согласност со системот за лиценцирање и сертификација, освен онаму каде што тоа е поинаку регулирано или детерминирано во согласност со соодветната пракса или со соодветното законодавство. Како и да е, лиценцирањето не треба да биде земено во предвид само како единствена мерка за мониторирање на активностите на PrEA. Сертификацијата и саморегулацијата се други две опции. Повеќе детали се разгледани во секцијата 4.0. Следнава секција се фокусира на детали за мандаторна регистрација и лиценцирање коишто се основни средства за имплементирање на принципите на Kонвенцијата бр Регистрација и лиценцирање на работењето Општи услови Еден од начините за регулирање на активностите на PrEA е преку процесот на регистрација и лиценцирање (акредитација, авторизација, инкорпорација, итн). Регистрација значи дека PrEA се регистрирани со согласност на владините власти додека лиценцирањето бара претходна авторизација на PrEA пред започнувањето со бизнис. Ова се рефлектира во членот 3 (2) од конвенцијата бр.181 каде што земјите членки се повикуваат на тоа да ги детерминираат условите кои се однесуваат на работењето на PrEA во согласност со системот за лиценцирање или сертификација, освен онаму каде што тоа е поинаку регулирано или детерминирано во согласност со соодветната пракса и националното законодавство. 17

18 Регулацијата, преку системот на лиценци, помага да се чуваат архиви од PrEA; тоа овозможува не само информации, како што се бизнис адреси на актерите вклучени во пазарот за изнаоѓање работа, туку исто така овозможува информации за видовите на услуги кои што PrEA ги нудат на нивните клиенти. Исто така, PrEA, во основа, работи како еден нормален секојдневен бизнис, па тука нема никакво значење фактот дека нивните секојдневни активности и работење се поврзани со луѓе коишто посакуваат да најдат соодветно вработување. Услугите поврзани со менаџирањето на човечките ресурси се разликуваат од секоја застапничка работа; ваквите услуги бараат специфични вештини и разбирање на човекот како суштество со неговите најразлични потреби, аспирации и идеосинкрази. Поради ова, PrEA би требало да бидат регистрирани како специјална категорија на приватни бизниси за да се избегне злоупотреба на клиентите и несовесност при работењето. Пред усвојувањето на каква било регулатива која се однесува на лиценцирањето и какви било решенија кои го тангираат истото, соодветно би било владите да ги консултираат најбројните организации на работодавците и работниците во согласност со членот 3 од конвенцијата бр.181. Учеството на социјалните партнери дава корисни референци кон прецизните потреби на пазарот на трудот за работењето на PrEA. Како додаток на погоре реченото, специфичните потреби коишто се изнесуваат пред социјалните партнери, на пример оние кои што се однесуваат на извесни групи на работници кои се особено ранливи при експлоатација и злоупотреба и истите, би требало да бидат земени предвид. Системот на лиценцирање којшто е предложен не би требало да биде премногу комплициран бидејќи би создал непотребни проблеми и би претставувал товар за неговите интерпретатори. Специфични критериуми би можеле да бидат договорени во текот на процесот на консултации, особено оние прифатливи и соодветни за земјите во развој. Условите за издавање на лиценци може да се разликуваат и тоа во голем степен со низа различни последици кои произлегуваат од ваквото разликување во праксата. Вредноста на еден компулсорен ситем на лиценцирање е во тоа што истиот овозможува предходен увид во капацитетите и способностите на апликантите како и увид во нивното професионално искуство во однос на работењето со изнаоѓање соодветни работи и поставување на работни места. Системот на лиценцирање исто така помага во создававањето транспарентност, на тој начин што ги идентификува оние коишто учествуваат на пазарот и во севкупните активности на PrEA, на пример бројот на оние луѓе кои бараат работа и истите се успешно поставени на соодветно работно место. Лиценцата е користена воглавно како средство за подобрување на функционирањето на пазарот на работна сила, не како средство за спречување на конкуренцијата и компетативноста. Проблемите кај условите за лиценца воглавно лежат во стандардите за неопходна проверка. Ако на решенијата во однос на уредување на лиценцирањето им недостасува прецизно дефинирање, нивната интерпретација во таков случај е оставена како дискреционо право на индивидуалните владини претставници. Ова е начин којшто не се препорачува, бидејќи истиот води до различен односно нееднаков третман на апликантите, и доведува до нарушувања на самиот пазар за наоѓање на работа. Ако системот за лиценцирање за работата на PrEA е востановен, тогаш регистрирањето на сите PrEA би требало да се направи јавно, со востановување на јавен регистар. Ваков вид на јавен регистар (со информации за лиценцираните агенции, нивните адреси и по можност датумот на истекување на лиценцата) овозможува секој да може да се 18

19 F Квадрант 3 Јавни регистри на PrEA во Филипините и Сингапур Модели на јавни регистри со лиценцирани PrEA кои ја зголемуваат транспарентноста внатре во пазарот за поставување на работа можат да бидат најдени во земји како Сингапур и Филипините. Двете земји имаат направено листи со сите во моментот лиценцирани агенции коишто се јавно достапни преку интернет. Ова овозможува потенцијалните вработени кои бараат работа вкрстено да ги проверуваат однапред агенциите од кои што би барале услуги во смисла на тоа дали истите се лиценцирани или не. Понатаму, Филипините дури ги имаат вклучено оние PrEA коишто биле тргнати од листите. Суспендираните, повторно лиценцираните, откажаните, забранетите или оние кои одбиле да ја обноват лиценцата со целосни детали за агенциските официјални претставници. За оние кои бараат работа, а немаат пристап до интернет Филипините објавуваат на регуларни основи, брошура со лиценцирани агенции. Овој пристап ја зема во предвид финансиската ситуација на многу (мигранти) работници кои бараат услуги од PrEA. Извор: интернет адреси на јавните регистри во Сингапур и Филипините: Сингапур: HUhttp:// Филипини: HUhttp:// увери во тоа која од приватните агенции за вработување би сакал да ја консултира и дали истата е всушност легитимна. Оние PrEA коишто работат илегално би можело да бидат многу полесно идентификувани на овој начин ако е јасно кои агенции се лиценцирани а кои не се. Ваков висок степен на транспарентност би бил препорачлив, особено во националните пазари на трудот каде различен број на PrEA се активни. Во однос на поставувањето на работа на работниците имигранти, необврзувачките мултиведуватерални правни рамки на ILO коишто се однесуваат на трудовата миграција наат извесни водилки за лиценцирањето и супервизијата на процесот на регрутирање со назнака на конвенцијата на ILO бр.181 која се однесува на приватните агенции за вработување.f 8 Надоместок за регистрација Ако процедурата на лиценцирање или регистрација постои, во тој случај е вообичаено да се наплаќа регистрациона такса од PrEA. Износот на оваа такса варира во големи размери во различните земји со тоа што од некои апликанти се бара да платат за самиот апликационен образец. Во секој случај, PrEA не би требало да бидат спречени при започнувањето со нивниот сопствен бизни, од претерано високите регистрациони такси, нити пак би требало постоечките PrEA, кои што претходно немале обврска да платат регистрациони такси да бидат спречени при продолжувањето со нивниот сопствен бизнис. Плаќањето на регистрациона такса ја покрива административната процедура на лиценцираните агенции и може да се земе како доказ за финансискиот капацитет на PrEA коишто посакуваат да влезат на пазарот. Во некои законодавства, висината на таксата зависи од големината на агенцијата апликант, којашто се определува зависно од бројот на 8 Мултилатералната правна рамка за трудова миграција на ILO правно необрзувачки принципи и водичи за правилно базиран пристап кон трудовата миграција. Истиот овозможува практичен водич и акција за максимизирање на користа од трудовата миграција публикуван во

20 вработени. Правејќи ја регистрационата такса зависна од фактичката големина на агенцијата го земав предвид финансискиот капацитет на PrEA и поради тоа исто така овозможува мали и средно големи претпријатија да влезат на пазарот. Административните трошоци кои што властите за лиценцирање ќе мора да ги сносат, во многу зависат од самата процедура на лиценцирање. Колку што е покомплицирана и подиференцирана процедурата на аплицирање, толку поголеми ќе бидат и административните трошоци. Како и да е, ако износот на регистрационата такса не е соодветно подесен за да соодвествува со моќта за конзукција којашто преовладува во земјата, тоа може како последица да доведе и да поттикне извесни PrEA да работат надвор од законскиот систем, што не е интенција на било која регулаторна правна рамка, и истово ги прави супервизијата и мониторингот уште потешки. Поради тоа, би требало да постои баланс помеѓу покривањето на административните трошоци за издавање на лиценца и финансиските способности на PrEA. Важно е да се забележи дека тешки финансиски товари коишто би се оставиле на терет на регрутиентите, може да водат кон намалување на конкурентноста во врска со оние коишто се волни да работат надвор од правниот систем. Доколку апликацијата за лиценцирање е од било која причина одбиена, некои легислативи имаат воспоставено решенија за намалување или пак укинување на регистрационата такса во специфични случаи. Примери од националната номо-техника и националното законодавство на оваа тема се наоѓаат во Анекс III табела 3. Финансиски капацитети- Депозит na капитал и минимален почетен капитал Финансиските способности на PrEA се особено значаен критериум во однос на влегувањето во бизнис сферата и започнување на бизнисот. Доказ за финансиските капацитети на PrEA како финансиски субјект може да биде даден или во форма на депозит и/или со постоење на специфично утврден минимум почетен капитал. Пред започнувањето со нивната работа, извесен број на земји побаруваат од PrEA да воспостава таква врска со властите којашто ќе служи како своевидно обезбедување. Самиот депозит може да служи како заштита за да се обезбеди дека PrEA соодветствуваат со законските решенија. Во прилог на ова, секоја загуба или штета којашто ќе биде нанесена на било која личност, во текот на било кој неуспех да се оствари обврската, може да биде реисплатена од претходно оставениот депозит. Ваквата политика се чини дека е ефективна во смисла на обесхрабрување на непочитувањето на државната регулатива, доколку истата таа е базирана на јасни објективни правила и регулативи кои ја обезбедуваат процедурата на конфискување на депозитот во случаи на злоупотреба. Постојат случаи кадешто ваквиот депозит станува корисен за исплаќање на работник кога тоа е наредено од суд или од специјално востановен орган во административна процедура. Во пракса, висината на гаранцијата варира во голема мера. Депозитот може да служи како безбедносна мерка за заштита на работник (за неплатени надници или други давачки за надомест од социјално осигурување итн.) или за да се осигура плаќањето на наметнати финансиски давачки кон PrEA, особено онаму каде што бараниот депозит е определен со фиксна вредност, а сето тоа заради одржување на мал број фирми, со мал 20

21 капацитет на регрутирање. Поради ова, некои земји се осигуруваат дека износот на депозитот ќе биде во зависност од бројот на работници кои самата агенција се обидува да ги регрутира. Ова може да биде тешко остварливо во пракса бидејќи PrEA не секогаш однапред ќе знаат колкав ќе биде нивниот бизнис или колку ќе еволуира или, пак, колку многу работници всушност ќе бидат регрутирани. Во други земји, износот на депозитот соодветствува со извесен број годишни минимални надници. Така што самиот депозит претставува производ од определен број минимални годишни надници. Депозитите или гаранциите не се побарувани единствено со цел да се антиципираат можните штети или финансиски давачки. Тие исто така може да служат како доказ за финансиските капацитети и способности на PrEA кои се јавуваат како апликанти за добивање на лиценци. Кога ова е случај, банкарска гаранција или доказ за минимален почетен капитал би можеле да бидат суфициентни односно недоволни во ваков случај. Ваквите побарувања, било да се работи за минимален почетен капитал или банкарска гаранција, би можеле да ја олеснат одлуката за тоа дали да се лиценцира конкретна PrEA или пак да не се лиценцира. Доказот за финансиските способности служи да покаже дека една конкретна агенција ја има способноста да ги обезбеди неопходните логистички и финансиски ресурси за да работи во својот конкретно избран бизнис и да се одржи во него подолг временски период, како и во случај на неуспех во своето работење, без притоа да ги оштети интересите на оние вработени коишто ќе бидат засегнати од конкретните случувања. Примери од националната номо-техника и националното законодавство на оваа тема се наоѓаат во Анекс III табла 3. Лични и професионални квалификации Друг важен критериум за да се издаде лиценца за работење на PrEA е личната квалификација и подобноста на кандидатите. Еден специфичен критериум може да бидат годините на апликантот. Во извесен број земји, горната граница на годините потребни за еден кандидат да биде подобен е поголема од горната граница на години потребни за добивање на согласност. Кредибилитетот на определен апликант којшто е на извесна возраст и којшто има стекнато специфично професионално работно искуство, може да се очекува да биде повисок. Освен возраста односно годините на апликантот, личниот критериум пред се се однесува на кредибилитетот и сигурноста на поседувачот на лиценцата (и неговите вработени) преку демонстрација на претходно однесување коешто било во согласност со правниот поредок на нивната земја. Документите за апликација коишто биле поднесени водат кон очекувањето дека соодветниот апликант во потполност ќе ги исполни, не само оние критериуми коишто ги воспоставува легислативата која се однесува на PrEA конкретно туку исто така и сите други релевантни закони коишто ја регулираат односната област. Потврдите коишто укажуваат на тоа дека соодветниот апликант нема криминално досие во минатото и/или предходно изречени забрани во трговијата, вообичаено води до исполнување на овој критериум. Во некој случаи, демонстрирањето на однесување коешто е во согласност со правото е рестриктивно и се однесува само на специфични престапи коишто се поврзани со трудовото право или е во зависност од видот на предходно извршени кривични дејствија. Во прилог на погоре реченото, апликантот за добивање на лиценца може да биде доведен во состојба да ја покаже сопствената подготвеност и 21

22 соодветност за работа со поставување на определено работно место. Овој критериум се однесува на неговите капацитети за менаџирање и истиот ќе биде образложен подолу. Определен број земји имаат инкорпорирано извесен број побарувања кои се однесуваат на демонстрирање на професионалната компетенција во однос на побарувањата за лиценцирање а сето тоа со цел да се обезбеди квалитетна контрола којашто се однесува на услугите кои се даваат. Ваков пример е Сингапур (Квадрант 4). Во Германија професионалните минимум стандарди се регулирани преку волонтерски спогодби (Квадрант 5). Рестрикциите можат да бидат применети со тоа што во овој случај би било потребно сопственикот на лиценцата да биде од истата нација. Смислата на горе прикажаното решение кое се состои во барањето сопственикот на лиценцата да биде сограѓанин или, во случај на корпорациите, мнозинството на акционери, да бидат сограѓани односно сонародници, воглавно овозможи превенција од тоа странските сонародници да бидат земени предвид. Рестрикциите кои се базирани на националноста можат, во секој случај, да бидат контрапродуктивни во смисла на тоа дека странските агенции за регрутирање, коишто често овозможуваат повеќе финансиски грански, па дури и подобри работни места, се држат надвор од самиот пазар. Стравот од неземањето во Квадрант 4 Лични и професионални квалификации за лиценцирање на PrEA апликантите во Сингапур Владата на Сингапур и Министерството за човечки ресурси преку закони и регулативи определија строги барања за личните и професионални квалификации коишто идниот сопственик на лиценца за PrEA мора да ги поседува. Пред се, апликантите мора да бидат постари од 21 година, да бидат сингапурски државјани, да бидат постојани резиденти, или да поседуваат дозвола за вработување во случај да се странци. Тие исто така мора да докажат дека не се без парични средства односно во банкрот и мора да го исполнуваат условот да не бидат предходно судски осудувани специфично според правниот акт кој се однесува на жените таканаречен Women s Charter, актот за деца и млади личности, кривичниот законик, актот на агенциите за вработување и актот за вработување на работници од странство. Од 1 август 2005 година па натаму, беше задолжително за сите нови апликанти да положат два модула на Сертификатот за Агенции за вработување (CEA), тест спроведен во соработка на сингапурската Политехника и Министерството за труд. Тоа се стреми кон овозможување на приватните агенции за вработување да се стекнат со неопходното знаење за менаџирање и работење со PrEA во Сингапур. Модулот А се фокусира на легислативната правна рамка додека модулот Б се однесува на способностите за менаџирање и советување. Извор: Министерство за труд : водич за агенции за вработување, 2005, достапен на: eforemploymentagencies.htm Сингапур Политехника и детали за курсот се достапни на: HUhttp:// cec.htmu 22