ENDELEG TILSYNSRAPPORT

Transkript

1 ENDELEG TILSYNSRAPPORT Kommunen som barnehagemynde tilsyns- og godkjenningmynde Odda kommune

2 Innhald 1 Innleiing Om tilsynet med Odda kommune Fylkesmannen fører tilsyn med kommunen som barnehagemynde Tema for tilsyn Om gjennomføringa av tilsynet Om tilsynsrapporten... Feil! Bokmerke er ikke definert. 3 Kommunen som barnehagemynde generelt Kommunen som tilsynsmynde Rettsleg krav Fylkesmannens undersøkingar Fylkesmannens vurderingar og konklusjon Kommunen som godkjenningsmynde Rettsleg krav Fylkesmannens undersøkingar Fylkesmannens vurdering og konklusjon Frist for retting av lovbrot... 8

3 1 Innleiing Fylkesmannen har i perioden frå 11. mars 2014 til dags dato gjennomført tilsyn med kommunen som tilsyns- og godkjenningsmynde etter barnehagelova i Odda kommune. I denne tilsynsrapporten er det fastsett frist for retting av lovbrot som er avdekte under tilsynet. Fristen er 1. oktober Dersom lovbrota ikkje er retta innan fristen, vil Fylkesmannen vedta pålegg om retting med heimel i kommunelova 60 d. 2 Om tilsynet med Odda kommune 2.1 Fylkesmannen fører tilsyn med kommunen som barnehagemynde Fylkesmannen fører tilsyn med kommunen som barnehagemynde, jf. barnehagelova 9 andre ledd. Fylkesmannens tilsyn med kommunen som barnehagemynde er tilsyn med det lovpålagde, jf. kommunelova 60 b. Fylkesmannens tilsyn med kommunen som barnehagemynde er utøving av mynde og skjer i samsvar med reglane for dette i forvaltningsretten. Tilsynet skal vere prega av openheit, likebehandling og at det er etterprøvbart og effektivt. I dei tilfella der Fylkesmannen konkluderer med at eit rettsleg krav ikkje er oppfylt, blir dette sett på som lovbrot, uavhengig av om det er barnehagelova eller forskrifter fastsett i medhald av denne lova som er brotne. 2.2 Tema for tilsyn Tema for tilsynet: Tilsynet skal undersøkte om kommunen utfører dei oppgåvene den er pålagd som barnehagemynde, jf. barnehagelova 8 og 16. Dette ble belyst gjennom følgjande tre hovudtema: kommunen som tilsynsmynde, jf barnehagelova 16 kommunen som godkjenningsmynde, jf. barnehagelova 10 Føremålet med tilsynet Tilsynet har som føremål å kontrollere om: - kommunen gjennom godkjenning, rettleiing og tilsyn ser til at barnehagane følgjer regelverket, jf barnehagelova 8, 10, 11 og 16 - kommunen sin saksbehandling i samband med godkjenning og tilsyn er i samsvar med forvaltningslova

4 Barnehagar skal godkjennast av kommunen før verksemda kan settast i gang Godkjenningsordninga skal sikre at det vert etablert gode barnehagar. Kommunen skal allereie i etableringsfasen sjå til at krava i barnehagelova vil bli følgde, og at det elles vert lagt opp til ein forsvarleg verksemd. 2.3 Om gjennomføringa av tilsynet Tilsyn med Odda kommune vart opna gjennom brev 11. mars Kommunen er blitt pålagd å leggje fram dokumentasjon for Fylkesmannen med heimel i kommunelova 60 c. Fylkesmannens vurderingar og konklusjonar er baserte på skriftleg dokumentasjon og opplysningar frå intervju. Følgjande dokument inngår i dokumentasjonsgrunnlaget for tilsynet: 1. Organisasjonskart Odda kommune 2. Organisasjonskart oppvekst 3. Delegasjonsreglement Odda kommune 4. Årsmelding barnehage 5. Om godkjenning av barnehager 6. E-post til styrer om ny godkjenning av barnehager 7. Skjema for søknad om godkjenning av barnehage 8. Prosedyre for «Godkjenning av barnehager i Odda kommune 9. Plan for tilsyn med barnehager i Odda kommune Vedtatt Plan for tilsyn med barnehagar. Revidert januar Interkommunal plan. 11.Odda kommune sin oppfølging av barnehager 12.Gjennomførte tilsyn med barnehager jfr. Lov om barnehager Tilsynsrapport Tyssedal barnehage * 14.Tilsynsrapport Eidesåsen barnehage Tilsynsrapport Eitrheimsvågen barnehage , med tilbakemelding frå barnehagen 16.Tilsynsrapport Skare barnehage Døme på enkeltvedtak om spesialpedagogisk hjelp 18.Skjema 2 Tilsyn i barnehagar (eigenvurderingskjema) 19.Døme på varsel om tilsyn 20.Vedtekter for barnehager i Odda kommune Årshjul Døme på årsplan (Tyssedal barnehage) 23.Døme på årsrapport (Tyssedal barnehage) 24.Døme på godkjenningsvedtak (Røldal barnehage) Det vart gjennomført tilsyn på staden 27. mai Det var intervju med: Rådmann Ingrid Heradstveit Guddal Oppvekstsjef Ole Jørgen Jondahl Barnehagefagleg rådgjevar Marianne Halland Styrar Asle N. Lægreid

5 3 Kommunen som barnehagemynde generelt Odda kommune har sju kommunale barnehagar, og ingen private. Barnehagefagleg rådgjevar og oppvekstsjef har jamlege møte med styrarane i barnehagane. Dette er beskrive I følgje dokumentet Odda kommune sin oppfølging av barnehager skal barnehagane levere årsplan og årsrapportar til godkjenning kvart år. Dette vart også stadfesta i intervju. Dokumentet gir elles eit oversyn over ulike kontaktpunkt mellom kommunen og barnehagane, med informasjon om når eller kor ofte, og kven som har ansvaret. 4 Kommunen som tilsynsmynde 4.1 Rettsleg krav Etter barnehagelova 16 skal kommunen føre tilsyn med barnehagane i kommunen. Kommunen kan gi pålegg om retting av uforsvarlege eller ulovlege tilhøve ved godkjente eller godkjenningspliktige verksemder, og vedta tidsavgrensa eller varig stenging. Kommunen bestemmer sjølv korleis og kor ofte tilsyn skal gjennomførast. Vi viser elles til Kunnskapsdepartementet sin rettleiar om tilsyn i barnehagar. 4.2 Fylkesmannens undersøkingar Odda kommune gjennomfører tilsyn i interkommunalt samarbeid med kommunane Ullensvang, Eidfjord, Ulvik, Granvin og Jondal. Kommunane har laga ein felles plan for tilsyn. Planen gjer mellom anna greie for korleis tilsyn skal gjennomførast. Planen inneheld oversyn over aktuelle lov- og forskriftskrav, og mal for varsel om tilsyn, eigenvurderingsskjema og tilsynsrapport. I tillegg er det utarbeid ein eigen «Plan for tilsyn med barnehager i Odda kommune » Det er òg laga ein rulleringsplan for tilsyn med barnehagane fram til 2017, der det vert lagt opp til at barnehagane får tilsyn omkring kvart tredje år. Det er dokumentert at planen vert følgd. Det går fram av dokumentasjon og intervju at tilsynet vert gjennomført ved at kommunen sender ut varsel om tilsyn, og ber om barnehagen sine vedtekter, verksemdplan/årsplan/årshjul og årsrapport. Barnehagen må òg fylle ut eit eigenvurderingsskjema, der det blir spurt om og korleis barnehagen stettar ulike krav i barnehagelova, som t.d. vedtekter, pedagogisk bemanning, politiattest, brukarmedverknad og årsplan. Det gjekk fram av intervju at det stadlege tilsynet tek utgangspunkt i kva barnehagen har svart i eigenvurderingsskjemaet, med fokus på dei punkta der tilsynet ønskjer utdjupande svar. Tema for tilsynet er (1) barnehagen sine rammevilkår (samarbeidsutval, bemanning, opplysingar om borna, vurdering av barnehagen sine

6 rammevilkår) og barnehagen sitt innhald (årsplan, samarbeid med andre instansar, brukarundersøkingar og vurderingsarbeid, samarbeid med føresette og barn sin medverknad). Tema for tilsynet fram til 2017 er i følgje planen vedtekter, leike- og opphaldsareal pr. barn, opplysningar om barna, pedagogisk bemanning, politiattest, helsekontroll, teieplikt, barn og foreldre sin medverknad, foreldrebetaling og barnehagen sitt innhald, medrekna årsplan, overgang barnehage-skule, vurdering, måltid og samarbeid med andre tenester. Det stadlege tilsynet vert gjennomført av to personar barnehagefagleg rådgjevar i Odda kommune og ein person i tilsvararande stilling frå ein annan kommune. Det gjekk fram av intervju at fyrstnemnde er tilsynsansvarleg, medan sistnemnde leiar tilsynet og stillar spørsmåla. Etter prosedyren er det kommunen sin barnehagefaglege rådgjevar som skriv tilsynsrapport, og dette vart stadfesta i intervju. I rapporten er det derimot representanten frå den andre kommunen som skriv under som tilsynsmynde, saman med rådmannen i Odda kommune. Ved eventuelle pålegg om retting skal i alle høve underskrivast av rådmannen, som har delegert mynde frå kommunestyret. Det er òg delegert vidare til oppvekstsjef. Det vart lagt fram underskrivne tilsynsrapportar som viste dette. Etter prosedyren skal tilsynsrapport leggjast fram for Driftskomitèen. Når det gjeld oppfølging av tilsyn, står det i planen at tilsynsrapporten skal leggjast fram for kommunen som eigar/mynde. Rådmannen eller den rådmannen har delegert tilsynsmynde har ansvar for oppfølging av pålegg. I rapportmalen står det at tilbakemelding skal sendast til kommunen ved rådmannen innan 6 månader etter tilsyn. Det kom fram av intervju at rutinane vart følgde i praksis. 4.3 Fylkesmannens vurderingar og konklusjon Odda kommune har som tilsynsmynde oversyn over barnehagane, og fører systematisk og jamleg tilsyn med barnehagane. Tilsynet er i høg grad eit lovlegskapstilsyn. Gjennom det internkommunale samarbeidet vert det sikra at barnehagane vert vurdert av andre enn eigar av barnehagane. Samtidig vert det sikra at det er Odda kommune som er ansvarleg for tilsynsrapporten og eventuelle pålegg. Det vert ikkje gitt førehandsvarsel etter 16 før det vert gitt pålegg om retting, men all den tid det er rådmannen/oppvekstsjef som er både avsendar og mottakar for pålegget, finn Fylkesmannen at slikt varsel ikkje er nødvendig. Fylkesmannen finn at Odda kommune utførar sin oppgåve som tilsynsmynde på ein forsvarleg måte, og har ikkje funne nokon lovbrot på dette punktet. 5 Kommunen som godkjenningsmynde 5.1 Rettsleg krav Barnehagelova 6 nemnar kva slags verksemder som pliktar å søkje godkjenning. Dersom vilkåra i 6 bokstav a, b og c er oppfylt, er verksemda godkjenningspliktig. Etter barnehagelova 10 er kommunen godkjenningsmynde. Kommunen skal ved godkjenninga vurdere om barnehagen er egna i forhold til dei krava som kan utleiast av 1 og 2 om barnehagens formål og innhold. Barnehagens fysiske rammer, dvs. lokale

7 og uteområde, må vere egna for barnehagedrift. Etter 2 skal barnehagen mellom anna gje barn høve til leik, livsutfolding og meiningsfylte upplevingar og aktivitetetar i trygge og samstundes utfordrande omgjevnadar. Videre må bemanningsplanen vise at drifta vil bli forsvarleg, og at barnehagetilbodet kan oppfylle krava i lova og rammeplanen. I godkjenningsprosessen er det viktig med god rettleiing til søkarane. Søkarane må gjerast kjende med krav frå andre offentlege styringsorgan som er relevante for godkjenninga. Godkjenningsmyndigheten må kjenne til kva krav andre styringsorgan, som t.d. kommunehelsetenesta, stiller til barnehagar. Etter 17 i forvaltningslova skal kommunen sjå til at saka er så godt opplyst som mogleg før det vert gjort vedtak. I dette ligg at godkjenningsmynda må klårgjere vilkåra andre myndigheter stiller før godkjenning kan gjevast. Godkjenningsvedtaket skal grunngjevast. Normalt gjeld kravet til grunngjeving ikkje når ein søknad vert stetta, men både omsynet til barna og andre samfunnspolitiske omsyn talar for at kommunen grunngjev kvifor den einskilde barnehagen vert godkjent, og kva rammar det vert sett for drifta. 5.2 Fylkesmannens undersøkingar Odda kommune har lagt fram ein eigen prosedyre for godkjenning av barnhagar. Den einskilde barnehagen ved styrar skal fylle ut skjema for godkjenning, og leggje ved årsplan, budsjett, teikning av lokalar og av tomt/uteleikeareal, vedtekter, dokumentasjon frå Bygg og eigedom og Arbeidstilsynet, og godkjenning frå Miljøretta helsevern og brannvesenet. Alle barnehagane i Odda er godkjende etter tidlegare barnehagelov. Barnehagane i Odda vart skipa før noverande barnehagelov vart sett i kraft. På den tida var det Fylkesmannen, og ikkje kommunen, som godkjende barnehagane. Under tilsynet vart det opplyst at kommunen ved årsskiftet bestemte at alle barnehagane skulle gjennom ny godkjenningsprosess. Årsaka til dette var at kommunen meinte den ikkje hadde god nok oversikt over godkjenningane, mellom anna når dei ulike barnehagane sist vart godkjende. Barnehagane har fått tilsendt skjema for utfylling og oversikt over kva vedlegg som skal leggjast ved. Frist for å sende inn søknad om godkjenning er sett til 1. mai Det er opplyst at Rabben barnehage fekk nye lokale og utvida verksemda i Det kom fram under tilsynet at endringa/utvidinga vart godkjent etter forskrift om miljøretta helsevern i barnehager og skoler, men ikkje etter barnehagelova. Det synast òg som om det er noko manglande samsvar mellom godkjenning og barnehagedrifta i dag. T.d. står det i godkjenninga for Røldal barnehage at den ikkje skal ha barn under tre år. Barnehagen har likevel eitt- og toåringar i barnehagen.

8 5.3 Fylkesmannens vurdering og konklusjon Alle barnehagane i kommunen er godkjende etter tidlegare barnehagelov. Derimot er ikkje alle desse godkjenningane lenger dekkjande for drifta i dag. Nokon av barnehagane har endra drifta i så stor grad at dei i dag driv utanfor rammene av dei opphavlege godkjenningane. Dette er eit lovbrot som kommunen som barnehagemynde burde ha fanga opp gjennom tilsyn tidlegare. Kommunen sette i verk ein prosess for å regodkjenne alle barnehagane i kommunen i januar Odda kommune har dokumentert at dei har tilfredsstillande rutinar for godkjenning. Det står likevel noko att før alle barnehagane har ei godkjenning som dekkjer den faktiske drifta. 6 Frist for retting av lovbrot Fylkesmannen har i kapitla 5 konstatert lovbrot. I denne rapporten får kommunen frist til å rette det ulovlege forholdet, jf. kommunelova 60 d. Frist for retting er 1. oktober Kommunen må innan denne datoen sende Fylkesmannen ei erklæring om at det ulovlege forholdet er retta, og ei utgreiing om korleis lovbrotet er retta. Dersom forholdet ikkje er retta innan den fastsette rettefristen, vil Fylkesmannen kunne vedta pålegg om retting. Eit eventuelt pålegg om retting vil vere eit enkeltvedtak og kan klagast på etter reglane for dette i forvaltningslova, jf. forvaltningslova kapittel VI. Følgjande pålegg er aktuelle å vedta etter utløpet av rettefristen i denne rapporten: Odda kommune må som barnehagemynde sikre at barnehagane driv innanfor rammene av gjeldande godkjenning. Johan Sverre Rivertz tilsynsleiar Ingunn Sandset Landro seniorrådgjevar