Utmarksbeitet i Møre og Romsdal. Yngve Rekdal

Transkript

1 Utmarksbeitet i Møre og Romsdal Yngve Rekdal

2 Foto: J. Hofsten

3 Foto: J. Hofsten

4

5

6

7 Beitekvalitet

8 Beitekvaliteten til eit utmarksareal er først fremst avhengig av kor mykje beiteplanter som finst på arealet og næringsverdien av desse

9 LAV OG LYNG Lav Tyttebær, krekling, røsslyng Mindre godt beite Blåbær GRAS OG URTER Godt beite Smalblada gras Breiblada gras Urter som blir beita Svært godt beite Urter som ikkje blir beita

10 Mindre godt beite Godt beite Svært godt beite Lav- og lyngrik skog Blåbærskog Engskog

11 Vegetasjonskart

12 Beiteverditabell VEGETASJONSTYPE 1a Mosesnøleie 1b Grassnøleie 1c Frostmark 2b Tørrgrashei 2c Lavhei 2e Rishei 2g Fukthei 3a Lågurteng 3b Høgstaudeeng 4a Lav- og lyngrik bjørkesk. 4b Blåbærbjørkeskog 4c Engbjørkeskog 6a Lav- og lyngrik furuskog 6b Blåbærfuruskog 7a Lav- og lyngrik granskog 7b Blåbærgranskog 7c Enggranskog 8a Fuktskog 8b Myrskog 8c Fattig sumpskog 8d Rik sumpskog 9a Rismyr 9b Bjønnskjeggmyr 9c Grasmyr 9d Blautmyr 9e Storrsump STORFE Mindre godt Godt Mindre godt Mindre godt Mindre godt Godt Godt Svært godt Svært godt Mindre godt Godt Svært godt Mindre godt Godt Mindre godt Godt Svært godt Mindre godt Mindre godt Godt Svært godt Mindre godt Mindre godt Godt Mindre godt Godt BEITEVERDI SAU Mindre godt Godt Mindre godt Mindre godt Mindre godt Godt Godt Svært godt Svært godt Mindre godt Godt Svært godt Mindre godt Godt Mindre godt Godt Svært godt Mindre godt Mindre godt Mindre godt Godt Mindre godt Mindre godt Mindre godt Mindre godt Mindre godt

13 Beitekart for sau

14 Kart Arealrekneskap for utmark (AR18x18)

15 Beitekvalitet i prosent av totalt landareal

16 Beitekvalitet i prosent av tilgjengleg utmarksbeite Møre og Romsdal Landet Mindre godt Godt Svært godt

17 Beitekvalitet fylke

18 Berggrunnskart

19

20 Foto: J. Hofsten

21 Hol

22

23

24

25

26

27 Blåbærskog 29 %

28 Rishei 21 % Foto: J. Hofsten

29 Fukthei 5 % Foto: J. Hofsten

30

31 Engskog 13 % Foto: J. Hofsten

32 Beiting påverkar gjennom: Avbiting Trakk Gjødsling

33 Aktuell beiteverdi: Verdien til arealet slik det er på bedømmingstidspunktet Potensiell beiteverdi: Verdien arealet kan få ved skjøtsel Foto: P. Bjørklund

34 Foto: P. Bjørklund

35

36

37

38

39 Utmarksbeite må skjøttast Beitetrykk må haldast høgt

40

41 Haustvekter xx beitelag, per buskap 50 Haustvekt (kg) Vekter per gard 30 xx1 xx2 xx3 xx4 xx5 xx6 xx7 xx8 Buskap

42 Kor store er beiteressursane?

43 Fôrressurs i utmark Total ressurs: 900 millionar fôreiningar Praktisk nyttbart: 720 millionar f.e. Hausta i 2010 (inkl tamrein): 400 millionar f.e. 400 mill. f.e. x 3,50 kr/f.e. = 1,4 milliarder kroner

44 BEITEKAPASITET Optimal produksjon av kjøt Hindre attgroing Høgast muleg biologisk mangfald

45 Attgroing

46 Foto: H. Kristoffersen Loe m.fl. 2007

47 Utfordringa for beitenæringa er utnytte utmarka optimalt for næringa, samtidig som ein tek vare på ressursen på lang sikt

48 Sauetal/bruk med sau , , , , , , , , , , ,0 Sauetal totalt , , ,0 7102, ,0 8000,0 Bruk med sau 60000,0 6000, ,0 4568,0 4000, ,0,0 2724,0 1866,0 2000,0 1041,0 990,0, ,0 2013,0 Sauetal Bruk med sau

49 BEITENÆRING I FRAMTIDA Større buskapar, færre brukarar Investeringar nødvendig Større krav til oppsyn Attgroing ORGANISERING AV FELLESHAMNER Norsk utmark er best eigna for samdrift

50 Organisering Foto: O. Puschmann

51 Nattmålshaugen beitelag, Senja

52 Beitenæring treng areal

53 52 % av Møre og Romsdal er bruka av beitelag

54

55

56

57

58 Beitenæringa må vera synleg Kjemp om dei riktige areala Lag beiteplaner

59

60 Romemyr

61

62

63

64

65

66

67

68

69

70

71 Norsk utmarksbeite Eit viktig fôrgrunnlag for norsk landbruk Fordi det er lønsamt Nødvendig for å auke norsk landbruksproduksjon Her kan det hentast ein meirverdi Sunn mat frå rein og vakker natur God dyrevelferd Eksotisk produkt, motvekt til industrilandbruket Gjev produkt som kan knytast opp mot lokalt reiseliv Produserer fellesgode Kulturlandskap, tilgjenglegheit, biologisk mangfald Tradisjonsberar, tek vare på den immaterielle kulturarven

72 Dagens Næringsliv

73 Utmarkshausting i Grøvudalen