Rindal kommune - klage på vedtak - dispensasjon frå føresegn om spesialområde i reguleringsplan - gbnr 18/19

Transkript

1 saksframlegg Dato: Referanse: Vår saksbehandlar: /2013 Silje Svinsaas Holiløkk Saksnr Utval Møtedato Fylkesutvalet Rindal kommune - klage på vedtak - dispensasjon frå føresegn om spesialområde i reguleringsplan - gbnr 18/19 Bakgrunn Saka gjeld ein dispensasjon frå reguleringsplan i Rindal sentrum, der vedtak er i strid med planføresegner til spesialområde som skal sikre kulturverdiar. Fylkesrådmannen har klaga på vedtaket i brev Rindal kommune har ikkje teke klagen til følgje og ber om at saka vert oversendt Fylkesmannen. Før slik oversending vert klaga lagt fram for fylkesutvalet. Grunngiving for klaga kjem godt fram av klagebrevet, som lyder slik: [start på brev:] Syner til oversendt vedtak om dispensasjon frå reguleringsbestemmelser for spesialområde i Rindal sentrum, av Saka gjeld taktekking på bustadhus på gbnr. 18/19, Solhus. KLAGE PÅ VEDTAK Møre og Romsdal fylkeskommune v/fylkeskonservatoren gikk i brev av klart mot innvilging av dispensasjon. Dette standpunktet var grunna i reguleringsføresegner for spesialområdet, kor det tydeleg går fram at ein skal fortsette med eksisterande tekkingsmateriale, dersom det ikkje kan påvisast at bygningen har hatt noko anna opphavleg. Fylkeskonservatoren varsla at vi ville klage på eit eventuelt vedtak om dispensasjon frå reguleringsplanen. Møre og Romsdal fylkeskommune vil med dette klage på vedtak gjort av Ressurskomiteen i Rindal kommune i sak RE-074/12, datert TIDLEGARE SØKNAD OM SKIFTE AV TAKTEKKINGSMATERIAL I brev av uttalte Fylkeskonservatoren seg om rutiner for vedlikehald og fasadeendringar på bygningar innanfor spesialområdet i Rindal sentrum. Dette vart gjort etter eit møte mellom representantar frå Rindal kommune, Fylkeskonservatoren og eigarane i Rindal sentrum. Møtet var eit direkte resultat av at nokre av eigarane ynskte å erstatte skifer med Decra som tekkingsmaterial. I dette brevet konkluderte Fylkeskonservatoren med at ein må fortsette med noverande tekkingsmateriale gjorde Ressurskomiteen i Rindal kommune vedtak om å innvilge søknad om å endre taktekking på gbnr. 18/ klaga Fylkeskonservatoren på dette vedtaket. Fylkesmannen tok klagen til følgje, og vedtaket vart oppheva.

2 Side 2 KOMMUNEN SI VURDERING AV SØKNAD OM DISPENSASJON FRÅ REGULERINGS- PLAN, OG FYLKESKONSERVATOREN SITT TILSVAR Kommunen har to hovudargument for vedtaket. Det eine er likskapsprinsippet, med utgangspunkt i at ein nabo har fått løyve til å nytte Decra som tekke. Det andre argumentet, som sakshandsamaren vektar tyngst, er vurderinga av kor vidt bygningen og miljøet vert forringa av det nye materialet. Fylkeskonservatoren vil i det følgjande gje ei vurdering av desse argumenta. Likhetsprinsippet Kommunen har mellom anna grunngjeve sitt vedtak med likhetsprinsippet i forhold til sak 31/11 i ressurskomiteen vedrørande gbnr. 18/27 i same spesialområde. Fylkeskonservatoren syner her til sitt innspel i nemnte sak, i brev av , og igjen i klage på vedtak i ressurskomiteen i sak 11/888, i brev av Her syner vi til at bustadhuset på gbnr. 18/19 så langt tilbake som det er dokumentert, har vore tekt med lappheller av skifer. Ut frå reguleringsføresegn nr. 2 går det tydeleg fram at ein ved slike tilhøve skal fortsette med eksisterande tekkingsmaterial: Bestående bygninger i området skal bevares og tillates bare påbygget, ombygget og modernisert under føresetnad av at eksteriøret holdes uendret eller føres tilbake til meir opprinnelig utseende. Ut frå dette synes det klart at taktekkinga skal haldast uendra, eller verte tilbakeført til meir opphavleg utsjånad. For gbnr. 18/19 kjenner vi berre til at det har vore nytta skifer, og ut frå føresegnene må ein da fortsetje med denne type tekking. For gbnr. 18/27, kor det vart gitt aksept for Decra, var situasjonen ein annan. På tidspunktet Fylkeskonservatoren handsama denne saka, var bygningen tekt med bølgjeplater av aluminium på hovudbygningen, og bølgjeplater av stål på tilbygget. Fylkeskonservatoren var på det tidspunkt ikkje kjent med at bygningen tidlegare har vore tekt med skifer, og tilbakeføring var difor ikkje på tale. Tilbakeføring kan berre gjerast der ein har sikker dokumentasjon på opphavleg materialbruk og teknikk. Bruk av Decra, som er eit platetak forma som betongstein, vart difor vurdert som eit tekkingsmateriale som tilsvarte kvaliteten på bølgjeplatene. Dette samsvarer med reguleringsføresegn nr. 2, jamfør nr. 4. Det er beklageleg at Fylkeskonservatoren ikkje hadde informasjon om at bygningen opphavleg har hatt skifer. Som nemnt i brev av er terskelen for å krevje tilbakeføring likevel vesentleg høgare enn kravet om å vidareføre eksisterande tekking. Dette må særleg gjelde i tilfelle kor bygningen har vore tekt med anna materiale i fleire tiår. Her kjem og vernefaglege prinsipp om historisk likeverd mellom epokar inn som Vurderingskriterium for korvidt tilbakeføring er riktig eller ikkje. Dei to sakene kan ut frå dette ikkje samanliknast, og likhetsprinsippet kan ikkje leggjast til grunn for vedtak om dispensasjon frå reguleringsplan. Tiltakets verknad på bygningen og miljøet. Det andre sentrale argumentet kommunen nyttar som grunnlag for sitt vedtak, er oppfattinga av at bygninga og miljøet ikkje vert forringa av det nye materialet. Dette er ei skjønnsbasert vurdering, som ikkje er basert på vernefaglege prinsipp. Forringelse kan i dette tilfellet ikkje vere i høve til generelle oppfattingar av stygt og pent, men i høve til reguleringsplanen sin intensjon, som er bevaring av eit eldre bygningsmiljø kor opphavlege og tradisjonelle byggjemetodar og material er bevart. Reguleringsføresegnene for området er klare på at eksteriøret skal haldast

3 Side 3 uendra eller førast tilbake til meir opphavleg utsjånad. Hovudmålet til spesialområdet er òg å ivareta Bebyggelse som på grunn av kulturhistorisk verdi skal bevares. Verneverdien til bygningane innafor området er tett knytta opp til den høge graden av autentisitet både i form og material. Overgang frå eit tradisjonelt kvalitetsmateriale som skifer, som beviseleg har vore nytta på den omsøkte bygningen i lang tid, kanskje sidan han vart sett opp, må difor sjåast som eit klart brot med føremålet med reguleringsplanen, og ikkje minst på reguleringsføresegn 2, 3 og 4. På bakgrunn av vernevurderinga av bygningane, som ein autentisk bygningsmasse kor hovudform, bygningsdetaljar og material i det heile er bevart, meiner Fylkeskonservatoren at Decratekke på gbnr. 18/19 vil bidra til å forringe både bygningen og miljøet. BESKRIVELSE AV BYGNING OG VURDERING AV VERNEVERDI Fylkeskonservatoren syner her til sin uttale i klage på vedtak i sak 11/888 i brev av : Gbnr. 18/19 Solhus (SEFRAK objektnr.: ) vart sett opp i siste halvdel av 1800-talet i lafta konstruksjon i to etasjar. Byggherre var Brunjulf Larsson Børset. Huset vart seinare same århundre påbygd med eit stabbur frå Nergårdsmo. Ved SEFRAK-registreringa i 1978 var hovuddelen av bygningen panelt med vertikalt trepanel med over- og underliggjarbord. Inngangspartiet var kledd med vertikalt trepanel med borda kant i kant (såkalla låvepanel). Han var tekt med skifer, einaste dokumenterte tekkingsmateriale for denne bygningen. Mønet over inngangspartiet er dekorert med noko som kan minne om solstråler, noko som òg syner gjennom tilnamnet Solhus. Liknande dekor finn ein òg på gbnr. 18/27, noko som tyder på at desse to bygningane vert sett opp omtrent samtidig, og at same byggmester har vore involvert. Mønsteret viser ei dekorasjonsglede i ein elles nøktern bygning, som bidrar til å gjere bygningen særleg interessant. Opphavleg var bygningen både bustadhus og urmarkarverkstad. Bygningen er godt bevart, og er svært autentisk. Den har difor høg verneverdi både som objekt og som del av det heilskaplege miljøet. Taktekkinga var fram til hausten 2011 lappheller av skifer. Hellene vart da demontert grunna reparasjon av undertak. Ved synfaringa låg skiferhellene lagra ved bygningen. Fylkeskonservatoren tok den demonterte steinen i augesyn, og fant at denne steinen såg ut til å vere i vesentleg betre stand enn steinen på dei to andre skifertekte husa i området. Han er ikkje så porøs og flakete, og hellene var også større og av den grunn meir solide. Det er difor grunn til å tru at det meste av denne steinen kan nyttast opp att. REGULERINGSOMRÅDET SIN VERNEVERDI, OG BYGNINGANE I MILJØET Fylkeskonservatoren refererer igjen til sin uttale i klage på vedtak i sak 11/888, i brev datert : Reguleringsplanen vart vedtatt i 1990, på bakgrunn av at miljøet med fleire eldre og god bevarte bygningar vart vurdert som høgt verneverdig. Bygningen vedtaket gjeld, ligg som del av eit større bygningsmiljø på vestsida av Rindal sentrum, og er del av det området som gjennom reguleringsplan er vedtatt bevart grunna sin kulturhistoriske verdi. I det store og heile innehar bygningane på staden sitt opphavlege uttrykk. Nokre endringar har skjedd, men i det heile er det opphavlege preget bevart.

4 Side 4 Dei tre (før tekkinga på gbnr. 18/19 vart demontert) bygningane med skifertak utgjer saman dei best bevarte og mest opphavlege objekta innanfor reguleringsområdet, og dei er særs viktige for og sentrale for verneverdien til det heilskaplege miljøet som inngår i reguleringsplanen i tillegg til at dei alle tre har stor eigenverdi. KONKLUSJON I fråsegn frå Fylkeskonservatoren i brev av , og framgår vurderingar som ligg til grunn for kulturminnemynda sitt standpunkt om at gbnr. 18/19 ikkje kan tekkast om til anna tekke enn det opphavlege, og at dispensasjon frå reguleringsplan ikkje kan bli gitt. Dette er grunna i reguleringsføresegner for spesialområdet, kor det tydeleg går fram at ein skal fortsette med eksisterande tekkingsmateriale, dersom det ikkje kan påvisast at bygningen har hatt noko anna opphavleg. Gbnr. 18/19 har, så langt det er kjent, alltid vore tekt med skifer, og ein må difor fortsette med dette tekkingsmaterialet. Fylkeskonservatoren syner til sitt brev av , kor det vart opna for at bygningen kan tekkast med papp som kan liggje som hovudtak fram til opplegging av skifertekkinga vert mogleg. Fylkeskonservatoren kan ut frå dette ikkje sjå at reguleringsføresegnene kan setjast til side for å leggje eit tekkingsmateriale som ut frå føresegnene ikkje er tillatt brukt på denne bygningen, og som heller ikkje er naudsynt for vøling av bygningen. Dei to sakene knytt til taktekking på gbnr. 18/19 og 18/27 kan ikkje samanliknast, og likheitsprinsippet kan såleis ikkje leggjast til grunn for vedtak om dispensasjon frå reguleringsplan. Ut frå vurderingar av verneverdien til bygningen og miljøet, samt av føremål med reguleringsplan og dei tilhøyrande reguleringsføresegner, vurderer Fylkeskonservatoren at eit skifte til Decratekke på bygningen vil medføre ei vesentleg forringing av verneverdien til bygningen og miljøet. Fylkeskonservatoren klagar med dette på vedtaket i ressurskomiteen i sak RE- 074/12. [:brev slutt] Vurdering Det er her gitt nokre kommentarar til kommunen si grunngiving for å oppretthalde vedtaket, jamfør brev frå kommunen I dette brevet viser sakshandsamar til Fylkeskonservatoren sin merknad vedrørande om tiltaket forringar bygningen og området. Sakshandsamar grunngir si vurdering av dette elementet med at: Saksbehandler har den klare oppfatning at Decra-tekking ikke er til forringelse i et område der hver bygning har ulik tekking. Tidligere uheldige rehabiliteringer/ tilbygg og nybygg som en i ettertid ser at ikke burde vært gjennomført, bør ikke være førende i denne saken. Visst er det en skjønnsmessig vurdering at et Decratekket tak i dette området ikke er skjemmende, men saksbehandler mener fortsatt at intensjonen med reglene for spesialområdet ikke er vesentlig tilsidesatt. Vi viser her til vårt klagebrev gjengitt ovanfor; oppfattinga av "forringing" kan ikkje samanliknast med oppfattinga av "stygt og pent", men i høve føremåla med reguleringsplanen som ligg til grunn for området. Dette er å ivareta eit eldre

5 Side 5 bygningsmiljø der opphavlege og tradisjonelle byggjemetodar og material også er ivareteke. Den omsøkte bygningen er ein av tre bygningar som framleis framstår som svært autentisk og med stor grad av opphaveleg utsjånad og materialval. Andre bygningar innafor området har gjennomgått til dels vesentlege endringar tidlegare. At ein tidlegare har gjort uheldige endringar på andre bygningar innafor området, og at reguleringsføresegnene har vore oversett tidlegare, aukar i dette tilfellet verneverdien for dei som framleis er autentiske. Graden av autentisitet og dermed kulturfagleg verneverdi gjer det ekstra viktig at reguleringsføresegnene vert fulgt opp nettopp for desse tre bygningane. Forslag til vedtak: Fylkesutvalet stadfestar med dette klagen på vedtaket i ressurskomiteen i sak RE-074/12 og sender saka til Fylkesmannen for endeleg avgjerd. Ottar Brage Guttelvik fylkesrådmann Arvid Blindheim fylkeskultursjef