Gårdens klimaavtrykk ved produksjon av gras og kjøtt

Transkript

1 Fjellandbrukskonferansen 2016: Gårdens klimaavtrykk ved produksjon av gras og kjøtt Astrid Johansen, NIBIO Kvithamar, Stjørdal Fjellandbrukskonferansen

2 Tema Klimaavtrykk og klimagassar frå landbruket Systemgrenser Klimaavtrykket frå mjølk og storfekjøtt Kor i produksjonskjeda oppstår klimaavtrykket Koss blir det totale klimaavtrykket påverka av å endre på Produksjonsintensitet (avdrått, avling) Grovfôrkvalitet Kraftfôr% x grovfôrkvalitet x Avdråttsnivå Fjellandbrukskonferansen

3 Klimaavtrykk Samla utslepp av drivhusgassar forårsaka direkte eller indirekte av eit individ, ei hending, ein organisasjon eller eit produkt Landbrukets drivhusgassar: C0 2, CH 4, N 2 0 Globalt oppvarmingspotensial (GWP) uttrykker kor mykje energi 1 tonn gass kan absorbere over eit tidsrom på 100 år Baseverdi: 1 tonn CO 2 1 GWP GWP blir omrekna til CO 2 -ekvivalentar

4 Drivhus/klimagassar frå landbruket CO 2 Metan, CH 4 25 x sterkare GWP enn CO 2 Lystgass (dinitrogenoksid), N 2 O 298 x sterkare GWP enn CO 2

5 Klimaavtrykket til landbruksprodukt Vegetabiler Mjølk Kylling Svin Sau og lam Storfe CO 2 -ekv. pr kg

6 I denne presentasjonen: GWP pr: 1 kg slakt levert ved gardsgrinda Storfeslakt frå mjølkeproduksjonsbruk Mix av okse-, ku og kvigeslakt (ca 50:50 okse:ku/kvige) Svineslakt frå kombinert svineproduksjon Mix av slaktegris og utrangerte purker 1 kg energikorrigert mjølk (EKM) levert ved gardsgrinda 1 FEm grovfôr eller kraftfôr levert på fôrbrettet BASERT PÅ LCA Life Cycle Assesment

7 Klimaavtrykket til mjølk, kjøtt og gras - frå vogge til gardsgrind CH 4, NH 3, NO 3, N 2 O, NOx Diesel, olje Elektisitet Mineralgjødsel Kalk Plantevernmiddel Såfrø Maskiner Bygningar GARDEN Planteproduksjon Fôr Husdyrgjødsel Husdyrprodukt Planteproduksjon: Soya Raps Mais Sukkerbeter/røyr Bygg, havre, kveite Kraftfôr: Soyamjøl, Raps(frø)mjøl, MAisgrits Betefiber Melasse Synt.Aminosyrer Mineral, Bygg, havre, kveite Husdyrproduksjon Planteprodukt

8 «Gjennomsnittsbruk» og «intensive» bruk Gjennomsnittsbruket modell av «typiske» norsk mjølkebruk anno Areal, buskap, mjølk og kjøttproduksjon Grovfôravlingar Fjøs Intensive bruk utvalde EK-bruk med høg produksjonsintensitet m.o.t. mjølk pr dyr og areal (8000- Kraftfôr kg EKM) 40 Surfôr Beite 47

9 GWP for mjølk og slakt levert frå gardar med «gjennomsnittleg» produksjon: Mjølk 7500 kg EKM Storfeslakt Svineslakt GWP, Kg CO 2 -ekv. pr kg 1,6 18,6 4,5 Andre innsatsfaktorar Kraftfôr Grovfôr Direkteutslepp frå dyr og gjødsellager 100 % 80 % 60 % 40 % 20 % 0 % Mjølk Storfeslakt Svineslakt

10 Direkte utslepp - drøvtyggjarar Plantemateriale Bakteriell nedbryting Eddiksyre, smørsyre propionsyre H 2, CO 2 CH 4 + CO

11 Tiltak for å redusere direkteutsleppa Auke produktiviteten pr dyr Høgare mjølkeavdrått Raskare tilvekst/kortare framfôringstid Mindre utslepp knytt til vedlikehald pr produsert eining

12 GWP -høg vs middels produktivitet Pr kg mjølk CI 0,61 «Base case» -Middels avdrått, I= intensiv drift/høg (mjølke)avdrått, C=Midt-Norge, CSE=Indre Østland, SW=Jæren CSEI 0,63 Kraftfôr Grovfôr Anna Pr kg slakt SWI 0,62 Dyr og gjødsel CI 7,80 Base case 0,72 CSEI 7,17 0,0 0,5 1,0 1,5 2,0 SWI 7,10 kg CO 2 - Eq Base case 8, kg CO 2 - Eq

13 Tiltak for å redusere direkteutsleppa Auke produktiviteten pr dyr Endre fermenteringsmønstret i vomma Auke kraftfôr:grovfôr-forholdet Høgare grovfôrkvalitet Eddiksyre Propionsyre Fiber

14 GWP mjølk Scenarier for varierande produktivitet og grovfôrkvalitet Høg grovfôrkvalitet, høg avdrått F Høg grovfôrkvalitet, Middels avdrått E Låg grovfôrkvalitet, 50% kraftfôr D Låg grovfôrkvalitet, låg avdrått C Middels grovfôr, 55% kr.fôr B Kraftfôr Grovfôr Anna Dyr og gjødsel Middels grovfôr, 25% kr.fôr A Base case, 40% kr.fôr 0,0 0,4 0,8 1,2 1,6 kg CO 2 - Eq

15 Global oppvarming frå produksjon av Storfeslakt ved ulike driftsformer "Særs høg avdrått og grovfôrkvalitet "Låg avdrått og grovfôrkvalitet" "Middels" Direkte utslepp frå dyr Grovfôr Kraftfôr Andre innsatsfaktorar

16 GWP pr FEm produsert kraftfôr, surfôr og beite Div. jordarbeid/kjøring

17 GWP grovfôr (surfôr+beite) Grovfôrkvalitet Pr FEm Høg FEm-kons i grovfôr 0,53 Maskiner og bygningar Husdyrgjødsel Mineralgjødsel Låg FEm-kons i grovfôr 0,51 Anna Medium FEm-kons. Grovfôr (base case) 0,49 Transport på garden Feltemisjonar 0 0,2 0,4 0,6 0,8 1 kg CO2 - Eq

18 GWP kraftfôr Kraftfôrtype og systemgrenser, bidrag frå ulike ingredienser Pr FEm FormelF80, smale systemgrenser FormelF80, vide systemgrenser Norsk Korn Soya FormelE90, smale systemgrenser Raps Andre kr.fôrråvarer FormelE90, vide systemgrenser 0 0,2 0,4 0,6 0,8 1 kg CO2 - Eq

19 Konklusjonar Direkte utslepp frå husdyr og gjødsellager utgjer knapt halvparten av dei totale klimagassutsleppa ved produksjon av mjølk og storfeslakt Høg (mjølke)avdrått gir redusert klimaavtrykk for mjølk og kjøtt frå mjølkeproduksjonsbruk Utslepp ved produksjon av fôr bidreg med minst like mykje som direkteutslepp frå dyr og gjødsel til samla klimaavtrykk for mjølk og storfeslakt. Viktigaste enkeltfaktor: Feltemisjonar Høge Klimaavtrykket for kraftfôr og grovfôr er om lag likt når ein tar omsyn til C-mineralisering i jord ved produksjon av norsk korn (Ugjødsla) beite har lågare klimaavtrykk enn konservert grovfôr, men lågare avdrått på beite smlk med innefôring kan redusere den positive effekten av beite vs konservert fôr i mjølk- og kjøttproduksjon. Ved moderat avdrått har grovfôrkvalitet og kraftfôr:grovfôrforhold lite å sei for samla klimaavtrykk til mjølk og slakt frå mjølkeproduksjonsbruk

20 HEILHEITLEGE ANALYSER ER NØDVENDIGE FOR Å TREFFE RETTE BESLUTNINGAR IKKJE MINST I KLIMASPØRSMÅL! CO 2-ekv CO 2-evk CO 2-ekv CO 2-evk