DRIFTSPLAN. For Brattefjell-Vindeggen villreinområde PERIODEN

Transkript

1 DRIFTSPLAN For Brattefjell-Vindeggen villreinområde PERIODEN Denne driftsplanen bygger vidare på dei tidlegare driftsplanane som har vore utarbeida av Svein Vetle Trae, Aslak Råmunddal, og seinare revidert av Jostein Kristiansen og Ola Mosebø. Brattefjell-Vindeggen Villrein og -utmarksutval 1

2 1.MÅLSETTING 1.1. Langsiktig målsetting: Hovudmålet med forvaltninga av villreinen i Brattefjell-Vindeggen er framleis å sikre ei livskraftig og produktiv villreinstamme. Delmålsettinga for forvaltninga kan vera. Ta vare på og betre villreinområdet sine kvalitetar for villreinen. Arbeide mot inngrep og forstyrringar i området som kan redusere reproduksjonsevna og arealbruken til villreinstamma, men og slik at ei god og tilpassa stamme kan bidra til verdiskaping til bygdene omkring. Sikre ei villreinstamme med sunne dyr og med ei naturleg samansetning når det gjeld kjønn og alder på dyra. Sikre ei human jakt med stabil fellingsprosent og minst mogleg stress og vekttap for reinen. Hausting av eit biologisk overskot i villreinstamma, slik at det gjev god avkastning og ei rettferdig fordeling mellom grunneigerane. Utnytte tildelt fellingskvote på ein best mogleg måte Kortsiktig målsetting: I driftsplanperioden skal villreinforvaltninga sitt arbeidsmål vera å stabilisere vinterstamma til om lag 500 dyr +/- 10% avvik. Delmålsettinga for forvaltninga kan vera: Fastsette kvotar i tråd med driftsplanen. Justere driftsplanen slik at den stemmer med faktiskske forhold! Hente inn data om villreinstamma gjennom tellingar, kondisjonsundersøking og evt. beiteovervaking. Rett fordeling av fellingsløyver mellom jaktrettshavarar. Arbeide for betre utnytting av tildelt kvote gjennom samjaktavtaler. Ha eit tilfredstillande oppsyn Utarbeide ny driftsplan i INNSAMLING AV BESTANDSDATA Overvåkinga av villreinstamma i Brattefjell-Vindeggen skjer hovedsakleg iform av tellingar med fly, og har som regel gjeve gode resultat. Kalvetellingar og strukturtellingar frå bakken, har vore gjort kvart år med vekslande resultat. Kalvetellinga i juni 2012 syner totalt 130 kalv. Februar 2013 vart det sett ein flokk på totalt 417 dyr. Dette er tal vi legg til grunn i denne driftsplanen og det vidare arbeidet. Det er ei viktig forutsetting for antall fellingsløyver, at vi veit kor mange kalvar som blir fødde kvart år. Brattefjell-Vindeggen Villrein og -utmarksutval 2

3 2.1. Totaltelling Det har vore gjennomført totaltellingar på vinteren med fly kvart år frå 1996 og fram til idag 2013 (2015). I 1999 vart tellinga droppa pga. økonomiske årsaker, og i 2005 vart og forholda for vanskelege Ikkje data Ikkje data Tabell 1. Totaltelling Som tellingane syner er stamma relativt jevn, men lågare enn målet på ca. 500 dyr, som er eit fornuftig bestandsmål utifrå tidlegare undersøkingar av beite i området. Det er ein relativ høg kalveproduksjon i BV. Det er mogleg at sommerbeite og det gode haustbeite i randområda kompenserar for dels slitte vinterbeite. Dette seier mykje om kor viktig det er å oppretthalde eit randområde av god kvalitet, utan inngrep og forstyrring rundt det definerte villreinområdet (Trae 1996) Totaltelling Antal dyr År Tabell 2.Totaltelling Brattefjell-Vindeggen Villrein og -utmarksutval 3

4 2.2. Kalvetelling Målet med kalvetellingane er å få eit oversyn over tilveksten i stamma. Tellinga er utført i utvalet sin regi, men vakslande hell. Ei god kalvetelling i juni 2012 syner 130 kalv. I jakta 2012 vart det felt 11 kalv av totalt 50 dyr. Gjennomsnitts-beregningar for kalv syner at andel kalv har auka med 4 % sidan 2006 og fram til Forventa tilvekst i stamma 2013 er ca.145 kalv, dette legg vi til grunn når vi arbeider vidare med forvaltninga av stamma Ikkje data (Åpen) Tabell 3.Kalvetelling Strukturtelling Målet med strukturtelling er 3-delt: Få eit estimat på kjønnsforholdet Få eit estimat på aldersamansettinga Få eit viktig korrektiv til totaltellinga Tellingane utføras i brunstenperioden, da er begge kjønn samla i flokkane. Det har vore vanskeleg å få til gode strukturtellingar i dei to siste driftsplanperiodane. Dyra har nå i mange år søkt seg til skogen og randområda på hausten, noko som gjer at det er vanskelegare å sjå dei. Når dei kjem inn att i terrenget kan ofte brunsten væra over og bukkane forlater flokken. I tillegg kjem værtilhøve og tidleg snø som ein begrensande faktor. Vidare er det satt opp to tabellar som syner struktur i stamma ifra (Tabellane er dela i to, sidan det ifrå 2006 er bukk i ein kategori.) Årstall Kalv Simle Bukk1 Bukk2 Bukk3 Talte dyr ,50% 54,50% 5,30% 4,50% 11,90% ,80% 44,90% 11,50% 9,60% 12,20% ,30% 42,90% 16,60% 12,80% 9,30% ,50% 45,90% 10,50% 12,50% 14,50% ,40% 60,50% 5,80% 4,50% 11,90% ,60% 34,20% 15,60% 7,80% 21,80% ,70% 43,10% 20,20% 7,60% 11,40% ,90% 51,00% 10,90% 7,00% 8,90% 302 Gjennomsnitt 20,00% 53,80% 12,00% 8,28% 12,74% 183 Tabell 4.Struktur Brattefjell-Vindeggen Villrein og -utmarksutval 4

5 Struktur ,00% 60,00% 50,00% 40,00% 30,00% 20,00% 10,00% 0,00% År Kalv Simle Bukk1 Bukk2 Bukk3 Tabell 5. Struktur Tidlegare driftsplanar har gått inn for ein reduksjon av bukk. Strukturtellingane har ikkje vore like nøyaktige i dei seinare åra, så tala må ikkje tolkast som heilt sikre. Tidlegare var bukk dela i tre kategoriar etter alder, nå er bukk i "alle" aldre under ein kategori og ligg på omlag 15%. Dette er eit minimum ein bør ha i ei villreinstamme av vaksne bukkar. Årstall Kalv Simle Bukk Talte dyr Totaltelling ,00% 47,00% 28,00% ,20% 71,00% 8,80% ,60% 65,30% 11,10% ,10% 59,30% 13,30% Gjennomsnitt 23,70% 60,65% 15,30% Tabell 6. Struktur (Tala frå 2008 er usikre.) Kalv Simle Bukk 1 år Bukk 2 år Bukk 3 år< 21,00% 50,00% 7,00% 7,00% 15,00% Tabell 7. Strukturen i ei ujakta stamme i Brattefjell-Vindeggen såg slik ut før jakta tok til i 1980 (Skogland 1981,Trae 1996). Det er viktig å prioritere å få til gode strukturtellingar framover, sjølv om det byr på utfordringar. Store flokkar har dei siste åra blitt observert i elgjakta ved Skårset. Det kan gjera arbeidet enklare når ein veit kor dyra står med tanke på strukturtellinga. Brattefjell-Vindeggen Villrein og -utmarksutval 5

6 Struktur Gjennomsnitt 70,00% 60,00% 50,00% 40,00% 30,00% 20,00% 10,00% 0,00% År Kalv Simle Bukk Tabell 8 Struktur syner eit gjennomsnitt fra JAKTUTTAK/JAKTSTATISTIKK Målet med jaktstatistikken er å få eit nøyaktig oversyn over kor mange dyr som er felt kvart år, fordeling på kjønn og alder, og kor stort uttaket er i høve til utdela kvote, dvs.fellingsprosent. Stammeendring er forskjellen i dyretal frå starten av året til slutten, basera på endringane i totaltellingane frå år til år, eller rekna ut som endringar i kalvetilvekst og avskytning. Irregulær avgang er avgang i dyrestamma som ikkje skuldas ordinær jakt, men til dømes sjukdom, naturleg død, ulykker, tjuvjakt o.l. I BV har denne avgangen vore estimert til 2-3% Jaktstatistikk Antal løyver Antal felt År Tabell 9. Jaktstatistikk. Brattefjell-Vindeggen Villrein og -utmarksutval 6

7 Antal felte dyr Kalv 1,5 år 2 år og eldre Sum antal År Antal løyver begge kjønn begge kjønn Bukk Simle felte dyr Fellings% , , , , , ,4 Brattefjell-Vindeggen Villrein og -utmarksutval 7

8 , , , , , , ,23 Tabell 10. Jaktstatistikk for Antal felte dyr % 90 % 80 % 70 % 60 % 50 % 40 % 30 % 20 % 10 % 0 % Årstal Simle<2 år Bukk<2 år 1,5 år S/B Kalv S/B Tabell 11. Felte dyr, prosentvis fordeling Fellingsprosent Låg fellingsprosent gjennom mange år kjem av at dyra reiser ned i skogen tidleg på høsten, og kjem ikkje tilbake før i slutten av september/begynnelsen av oktober. Dette skapar problem for jakta og tellingar som grunnlag for skikkeleg forvaltning. Tiltak i denna samanheng i tidlegare driftsplanar har vore utviding av jakttid og tilpassing av jaktområdet. Ordinær jakttid har vore frå 20/8 til 30/9. Vaksne simler blir skutt på dei frie korta i slutten av jakta. Denne utviklinga vil vi følge nøye med på, og diskutere kvart år. Førebels blir det ikkje satt iverk tiltak som f.eks. "reine bukkekort". Brattefjell-Vindeggen Villrein og -utmarksutval 8

9 Fellingsprosent Fellings % År Tabell 12. Fellingsprosent SIMUlERING / TANKAR OM KVOTE FOR BV 2013 Ein kan laga modellar for korleis villreinstamma i eit område vil sjå ut etter ein bestemt tidsperiode. Men resultatet kan aldri bli betre enn dei tala ein legg inn som forutsetningar. Med det at resultatet er ei rettesnor for forvaltninga. Sidan vi pr.dags dato har usikre strukturtal å rekne utifra, er det satt opp ein forventa stamme utifra dei tala vi har som er sikre: Brattefjell-Vindeggen Villrein og -utmarksutval 9

10 2012 Total 371 Kalvetelling 130 Før jakta 501 Felt 50 Sum Telling 417 Tap (26% av 130) 34 Vinterstamme 417 Forventa 145 kalveandel 562 Forventa stamme før jakt 2013 Kvote 180 Fellingsprosent 40% Felling 72 Sum 490 Tap av kalv (26%) 37 Beregnet 453 vinterstamme Tabell-forslag utarbeida av Ola Mosebø. Brattefjell-Vindeggen Villrein og -utmarksutval 10

11 5. AVSKYTINGSPLAN Vinterstamme 2013 er på totalt 417 dyr. Ein hovudmålsetting med kvotene er at ein høster alle kjønns-og aldersgrupper i forhold til forekomst og samansetning i den levande bestand,hvis denna samansetninga er tilfredstillande. Dette er den einaste måten å stabilisere strukturen og uttaket på over tid. Ein viktig målsetting er å bevare minst 15% av dei vaksne bukkane (3 år og eldre) i stamma (T.Skogland 1994). Det blei skutt totalt 50 dyr i jakta 2012 med ein slik fordeling på alder/kjønn: Kalv begge kjønn 22% 1,5 år begge kjønn 34% Bukk 12% Simle 42% Ved å gå ut frå ein årleg fellingsprosent på 40% av tildela kvote (200 som ramme), 30% frie dyr, 35% simle/ungdyr, og 35% kalv, blir kvoteframlegget slik etter at ein kvart år veit kor mange kalvar som har komme til: År Totalkvote Frie dyr Simle/ungdyr Kalv / (30%) 70 (35%) 70 (35%) (30%) 70 (35%) 70 (35%) (30%) 70 (35%) 70 (35%) (30%) 70 (35%) 70 (35%) (30%) 70 (35%) 70 (35 %) Tabell 13. Ramme for kvotar Med ein fellingsprosent på 40 % -av tildela øvre ramme for kvote vil det bli felt ca. 80 dyr kvart år. Dersom ein ved tellingar finn store avvik i dyretalet må tala justerast. Det er små variasjonar i strukturen som skal til for å gjere utslag på stamma. 6. TILTAK I PLANPERIODEN Bruke dei virkemiddel som fins i lovverket for å taka vare på leveområda for villreinen i Brattefjell-Vindeggen. Grunneigarsamarbeid på tvers av kommunegrensane for å få til ei optimal forvaltning av villreinstamma. Informasjonstiltak og haldningskapande arbeid overfor alle som nyttar Brattefjell- Vindeggen til rekreasjonsområde. Næringsmessig utnytting av området må samordnast med villreinforvaltninga, slik at det ikkje oppstår konflikt. Arbeide for å samle inn vekter av x antall dyr, er eit ynskje frå Villreinutvalet, for å få ein peikepinn på dyras kondisjon. Brattefjell-Vindeggen Villrein og -utmarksutval 11

12 7. VILLREINFORVALTNING Tellingar og jakt Årlege kalvetellingar Totaltelling i januar/februar kvart år, eller når tilhøva er optimale. Strukturtelling hausten 2013, 2015 og Dersom mislykka telling må ny telling gjerast påfylgjande haust. Arbeide for samjaktavtaler mellom jaktfelta. Auke jegerinnsatsen på vekedagar. Arbeide for å ta vare på produksjonsdyra (dei største), unngå gevirseleksjon i den grad det er mulig. Halde fellingsprosenten på 40 %. Eit realistisk mål er 35-45% av kvota. Felles jakttid for heile BV. Arbeide for ei jakttid tenleg for forvaltninga. Ha eit forsvarleg oppsyn under jakta. Samarbeide med SNO. Vurdere tilsyn med området utanom jakttida, eks.i kalvingstida,og på tider av året der området vert mykje nytta (påsketrafikken o.l) Informasjonsarbeid Informere om utviklinga i villreinstamma. Gje ut informasjonsfolder saman med jaktkorta. Nytte heimesida til Brattefjell-Vindeggen. Arbeide mot god kommunikasjon med kvar enkelt jeger i jaktområdet (Informasjon til jegerane, veging av dyr o.l.) 7.2. Oppfylging og korrigering i planperioden For å drive forvaltninga av BV er det ein føresetnad at Villreinutvalet disponerar nok ressursar. Gjennom samarbeid med Villreinnemda fordele offentleg tilskot. Saman med Villreinnemda korrigere driftsplanen og tiltaka dersom dette er naudsynt. La grunneigerane gjennom godkjenning og revisjon av driftsplanen vera med på å styre utviklinga i forvaltninga av Brattefjell-Vindeggen. 8. FINANSIERING For å drive forvaltning av BV-villreinområdet gjennom Villreinutvalet må vi ha desse finanskjeldene: Tilskot frå DN i tråd med tiltaksplanen. Tilskot frå FMA v/viltforvaltaren og frå innbetalingar av fellingsavgifter. Sporadiske kommunale tilskot til større tiltak. Medlemskontigent. Organisasjonsavgift pr. fellingsløyve Kostnadsoverslag: Brattefjell-Vindeggen Villrein og -utmarksutval 12

13 Tiltak Rutinetiltak Totaltelling fly Kalvetelling Strukturtelling Informasjon Drift Tabell 14. Periodiske tiltak Driftsplan Tiltak for å auke fellings% Informasjonstiltak kr kr kr. Sauland Helle Solberg Brattefjell-Vindeggen Villrein og -utmarksutval 13

14 Brattefjell-Vindeggen Villrein og -utmarksutval 13