Ny verjemålslov. Habiliteringskonferansen Hotel Alexandra, Loen torsdag 24.oktober Ove Midtbø, rådgjevar

Transkript

1 Ny verjemålslov Habiliteringskonferansen 2013 Hotel Alexandra, Loen torsdag 24.oktober 2013 Ove Midtbø, rådgjevar

2 Verjemålsreforma Overordna politisk målsetting: God rettstryggleik og effektiv forvaltning - Lovreform - ny verjemålslov - Forvaltningsreform - ny organisering - Kvalitetsreform - Verdireform

3 Verdigrunnlaget er viktig Ny verjemålslov inneber at Norge kan godkjenne FN-konvensjonen til vern for menneske med nedsett funksjonsevne av Frå objekt for omsorg til subjekt med rettar Frå gruppetenking til fokus på enkeltindividet Verjemål som velferdsgode!

4 Kva er nytt? Ny organisering av verjemålsforvaltninga Ny og modernisert lovtekst med nye omgrep Individtilpassa verjemål verjemål med og utan fråtaking av rettsleg handleevne Rett til godtgjering/dekning av utgifter for verje Legalfullmakt Framtidsfullmakt Representantordning for einslege mindreårige asylsøkjarar Utvida meldeplikt om behov for verjemål Digitalt førsteval

5 Føremålet med verjemålslova Ot.prp. nr. 110 ( ): «Det sentrale siktemålet for vergemålslovgivningen er å sikre at interessene til mindreårige og de voksne som ikke kan handle på egen hånd, likevel blir ivaretatt, og at dette skjer med respekt for den enkelte persons verdighet og integritet.»

6 Verjemål for vaksne - vilkår - må vere fylt 18 år - medisinske vilkår: sinnsliding, demens, psykisk utviklingshemming, rusmiddelmisbruk, alvorleg speleavhengigheit, alvorleg svekka helbred - ute av stand til å ivareta eigne interesser - må vere behov - årsakssamanheng - krav om samtykke (dersom personen forstår omfanget av dette)

7 Innhald og omfang av verjemålet økonomiske og/eller personlege forhold omfanget av verjemålet skal gå klart fram av vedtaket (individtilpassa verjemål) verjemålet skal ikkje gjerast meir omfattande enn naudsynt det skal fastsetjast eit mandat for verjen med rammene for verjeoppdraget

8 Verjemål med fråtaking av rettsleg handleevne særskilte vilkår, jf. vml. 22 Grunnvilkåra for verjemål må vere oppfylt, men ikkje krav om samtykke Fylkesmannen førebur sak, men tingretten treff avgjerd om fråtaking av rettsleg handleevne økonomiske og/eller personlege forhold

9 Rett til å søke om verjemål, jf. verjemålslova 56 Fylkesmannen på eige initiativ Personen sjølv Ektefelle, sambuar, foreldre, næraste livsarving eller søsken Verje (om personen allereie er under verjemål) Behandlande lege eller tilsynslege ved helseinstitusjon der person er innlagt eller bur

10 Meldeplikt, jf. verjemålslova 57 Meldeplikta gjeld for: institusjon der personen er innlagt ansvarleg for kommunen si sosialteneste kommunen si helse- og omsorgsteneste utanfor institusjon Fylkesmannen skal sørge for å informere om meldeplikta og innhaldet av denne, jf. verjemålsforskrifta 12

11 Innhaldet i meldeplikta (verjemålsforskrifta 12) må grunngjevast må seie noko om tilstanden til personen og kva han/ho treng støtte til vurdering av om det vil kunne vere behov for fråtaking av rettsleg handleevne forslag til verje (om mogleg) eiga legeerklæring skal leggjast ved det er utarbeidd eigne skjema for meldeplikt om behov for verjemål og legeerklæring

12 Ulike typar verjer nærståande verjer alminnelege verjer faste verjer setteverje (mellombels verje) foreldre er verjer for mindreårige

13 Oppnemning av verje Verje vert oppnemnt av FM eller av tingretten (verjemål som gjeld fråtaking av rettsleg handleevne) Det skal fastsetjast eit mandat for verjen som fastset rammene for verjeoppdraget Den som oppnemner skal gje melding til Folkeregisteret og eventuelt andre aktuelle registre som til dømes Løsøreregisteret

14 Krav til verje Må vere «egnet» for vervet Krav til samtykke (det er frivillig å vere verje) Må leggje fram politiattest (ikkje nærståande) Oppnemnt verje kan krevje seg løyst frå vervet med «rimelig varsel» til Fylkesmannen

15 Utføring av verjeoppdraget Verje skal ivareta interessene til personen under verjemål ut i frå fastsett mandat Verje skal vere «støttespelar» og ikkje «støttekontakt» NB: Verje har ikkje kompetanse til å handle på vegner av person under verjemål i særlege personlege tilhøve, til dømes til å stemme ved val, erkjenning av farskap, organdonasjon, samtykke til tvang mm.)

16 Utføring av verjeoppdraget forts. Verje har plikt til å høyre personen under verjemål før det vert gjort disposisjonar av større betydning og elles når det framstår som naturleg Sikre trygg og forsvarleg forvaltning av den aktuelle personen sine midlar og eigedelar Visse handlingar krev samtykke frå Fylkesmannen, til dømes sal/kjøp av fast eigedom, stifting av gjeld mm. Verje har teieplikt

17 Verje sin rett til opplysningar Verje har rett til opplysningar og medverknad innanfor rammene av verjeoppdraget i den grad det er naudsynt for å ivareta interessene til personen under verjemål Ofte viktig med løpande og god dialog mellom verje og personalet i det kommunale hjelpeapparatet, sjukeheimar, omsorgsbustader mm. for å sikre at personen under verjemål får den omsorgen og hjelpa han/ho har krav på

18 Fylkesmannen som lokal verjemålsmyndigheit frå 1.juli 2013 handsame saker som 1.instans etter verjemålslova rekruttere og oppnemne verjer og representantar for einsleg mindreårige asylsøkjarar gje naudsynt opplæring, rettleiing og bistand til verjer forvalte finansielle eigedelar til personar under verjemål - Samarbeid og dialog med andre aktørar som NAV, helse- og omsorgstenesta i kommunane, barnevern, politi med fleire, vil vere viktig for å nå føremålet med lova og sikre at alle som har behov får oppnemnt verje

19 Fylkesmannen si sakshandsaming Fylkesmannen skal sikre at ei sak er så godt opplyst som mogleg før vedtak, jf. vml. 59 Til dømes kan dette sikrast gjennom - innhenting av legeerklæring - uttale frå pårørande - uttale frå institusjon eller tenesteapparat - innhente samtykkeerklæring om naudsynt - samtale med personen saka gjeld

20 Fylkesmannen si sakshandsaming Helsepersonell og tilsette i sosialtenesta og barneverntenesta kan gje opplysningar til Fylkesmannen utan hinder av teieplikt, jf. vml. 59, 2.ledd Krav om førehandsvarsel til personen saka gjeld, jf. vml. 58 Krav om underretning til nære familiemedlemar, jf. vml. 60

21 Informasjon om verjemål - Verjemålsportalen

22 Informasjon om verjemål - Heimesida vår:

23 Vil du bli verje? Vi treng verjer både alminnelege verjer og faste verjer! Ta gjerne kontakt med ein av oss som arbeider med verjemål hos Fylkesmannen om du ønskjer å verte verje eller om du ønskjer meir informasjon. Sjå også eiga sak på heimesida vår om dette

24 Kontaktinformasjon verjemål hjå Fylkesmannen i Sogn og Fjordane Telefon sentralbord: E-post: fmsfpost@fylkesmannen.no Kontaktpersonar: Ove Midtbø, rådgjevar Tlf / (mobil) E-post: fmsfomi@fylkesmannen.no Hanne Skei Veum, rådgjevar Tlf E-post: fmsfhsv@fylkesmannen.no Monica Nes, rådgjevar Tlf E-post: fmsfmne@fylkesmannen.no Ingvild Slettebø, rådgjevar Tlf E-post: fmsfisl@fylkesmannen.no

25 Takk for merksemda