Eksempel på matematikkoppgåver for taktile elevar.

Transkript

1 Eksempel på matematikkoppgåver for taktile elevar. Lær koordinatsystemet vha. terningspel. s. 2 Algebraoppgåve. Hoppande froskar. s. 4 Veg, fart og tid med Cuisenairestavar s. 6 Likningar vha Cuisenairestavar s. 8 1

2 Lær koordinatsystemet ved hjelp av eit terningspel. (Spelebrett på neste side.) Kompetansemål etter 7. årssteget Geometri Mål for opplæringa er at eleven skal kunne bruke koordinatar til å beskrive plassering og rørsle i eit koordinatsystem, på papiret og digitalt Kompetansemål etter 10. årssteget Geometri Mål for opplæringa er at eleven skal kunne bruke koordinatar til å avbilde figurar og finne eigenskapar ved geometriske former Gjennomføring av opplegget To og to elevar spelar i lag med ein felles terning. Dei har tre knappar/spelebrikker på kvar. For eksempel har den eine tre raude og den andre tre blå brikker. Den første eleven trillar terningen to gongar. Den første gongen viser terningkastet plasseringa langs førsteaksen (x-aksen) og den andre gongen plasseringa langs andreaksen (y-aksen). Eleven plasserer så ei av brikkene på rett plass i koordinatsystemet. Den andre eleven gjer det same, og slik held dei fram til alle brikkene er utplasserte. Då kan eleven som kastar flytte ei fritt vald av sine brikker til den posisjonen dei to kasta med terningen viser. Den eine spelaren vinn denne runda dersom: Han landar på ei av motspelaren sine brikker. Han har plassert brikkene slik at han kan trekkje ei bein linje gjennom dei (horisontalt, vertikalt eller på skrå.) Den første som vinn 3 rundar vinn kampen 2

3 3

4 Utforsking av talmønster ved hjelp av hoppande froskar. Kompetansemål etter 7. årssteget Tal og algebra Mål for opplæringa er at eleven skal kunne.. utforske og beskrive strukturar og forandringar i enkle geometriske mønster og talmønster Kompetansemål etter 10. årssteget Tal og algebra Mål for opplæringa er at eleven skal kunne bruke, med og utan digitale hjelpemiddel, tal og variablar i utforsking, eksperimentering, praktisk og teoretisk problemløysing og i prosjekt med teknologi og design Gjennomføringa av opplegget: Utstyr: Froskar i ulike fargar, hoppebretta på figurane nedanfor. Froskefamiliane skal prøve å byte side. Dei har nokre reglar å forholde seg til når dei skal hoppe. Ein frosk kan hoppe til næraste ledige rute, han kan hoppe over ein annan frosk- men berre over ein froski gongen. To froskar kan aldri sitje i same rute. Oppgåva er løyst når begge familiane har skifta side, og spørsmålet er: Kor mange flytt ( hopp ) er det minste de kan bruke? * + Det minste talet på flytt for å bytte om froskane er: * * + + Det minste talet på flytt for å bytte om froskefamiliane er: 4

5 * * * Det minste talet på flytt for å bytte om froskefamiliane er: Kan du finne ein formel for kor mange flytt ein kan klare seg med om der er x froskar i kvar familie? Froskar i kvar familie Det minste talet på flytt x Forklar korleis du tenkte for å kome fram til løysinga: 5

6 Lær å rekne med veg, fart og tid ved hjelp av cuisenairestavar Kompetansemål etter 7. årssteget Måling Mål for opplæringa er at eleven skal kunne gjere overslag over og måle storleikar for lengd, areal, masse, volum, vinkel og tid, og bruke tidspunkt og tidsintervall i enkle berekningar bruke forhold i praktiske samanhengar, rekne med fart og rekne om mellom valutaer Kompetansemål etter 10. årssteget Måling Mål for opplæringa er at eleven skal kunne gjere overslag over og berekne lengd, omkrins, vinkel, areal, overflate, volum og tid, og bruke og endre målestokk Gjennomføringa av opplegget Sjå neste side. OBS. Dette er vanskelege oppgåver for grunnskuleelevar om ein løyser dei på tradisjonell vis med utrekningar på papiret. Grunnane til at eg til at eg tek dei med her er: Tilpassa opplæring skal og gje utfordringar til spesielt flinke elevar. Det er interessant å erfare kor mykje elevane kan få til med rett tilnærming til problema 6

7 Cuisenairestavar. Veg fart og tid. Veg, fart og tid Utstyr: 1 linjal 1 boks med cuisenairestavar. Løys oppgåvene nedanfor ved hjelp av fargestavar (cuisenairestavar) og linjalen. 1. Stine og Kjell bur 21 km frå kvarandre. Dei vil møtast og startar heimanfrå kl Stine har farten 3 km/t og Kjell har farten 4 km/t. Kvar og kva tid møtast dei? 2. Lene og Frida bur 56 km frå kvarandre. Dei vil møtast og startar begge frå heimane sine kl Lene syklar med farten 10 km/t og Frida går med farten 6 km/t. a) Kva er klokka når dei møtast? b) Kor lang strekning har kvar av dei tilbakelagt då? 3. Rolf og Robert bur 50 km frå kvarandre. Dei startar begge frå heimane sine kl. halv elleve. Rolf spring med farten 9 km/t og Robert joggar med farten 6 km/t. a) Kva er klokka når dei møtast? b) Kor lang strekning har kvar av dei tilbakelagt då? 4. Anna trenar for eit maratonløp og gjer seg i veg på ein joggetur kl Ho spring med farten 6 km/t. Ein time seinare startar Berit frå det same utgangspunktet som Anna. Ho vil prøve å nå igjen Anna, og syklar med farten 8 km/t. a) Kva er klokka i det Berit når igjen Anna? b) Kor mange km har dei tilbakelagt då? Gjennomsnittsfart. Utstyr: 1 linjal 1 boks med cuisenairestavar. Løys oppgåvene nedanfor ved hjelp av fargestavar (cuisenairestavar) og linjalen. Løys deretter oppgåvene ved hjelp av algebra (bokstavrekning og formlar). 1. Hege ror i to timar med farten 6 km/t og deretter i fire timar med farten 3 km/t a) Kor langt kjem ho på denne turen? b) Kva blir gjennomsnittsfarten for heile turen? 2. Hanna og Hans reiser med motorbåt til mormor og morfar som bur 12 kilometer borte. På vegen fram køyrer dei med farten 6 km/t. På heimvegen er det motvind. Då er farten berre 4 km/t. Kva blir gjennomsnittsfarten for heile turen fram og tilbake? 7

8 Lær å løyse likningar ved hjelp av cuisenairestavar Kompetansemål etter 7. årssteget Tal og algebra Mål for opplæringa er at eleven skal kunn stille opp og forklare berekningar og framgangsmåtar, og argumentere for løysingsmetodar Kompetansemål etter 10. årssteget Tal og algebra Mål for opplæringa er at eleven skal kunne løyse likningar og ulikskapar av første grad og enkle likningssystem med to ukjende Gjennomføringa av opplegget Sjølv om dette ikkje er pensum på barnetrinnet i følgje læreplanen, kan ein likevel la elevar få prøve seg på slike utfordringar. Mona Røsseland har vist korleis ein med enkle middel som nokre få fyrstikker ei fyrstikkøskje med eit ukjent tal fyrstikker i (x-boks), ei snor og ein overheadprosjektør, kan lære elevar langt nedover i klassane å løyse likningar. Set opp stavane i grunnstillinga, slik figuren nedanfor viser. La desse stavane stå slik heile tida, og bruk dei andre stavane å jobbe med. Kvit Kv 1 Raud Ra 2 Lys grøn Lg 3 Lilla Li 4 Gul Gu 5 Mørk grøn Mg 6 Svart Sv 7 Brun Br 8 Blå Bl 9 Oransje Or Plasser ein stav i lag med ein raud stav, slik at desse to til saman blir like lange som ein svart stav. Kva for ein stav må vi bruke? 2. Ta ein blå stav. Lag ei rekkje med tre like stavar som til saman blir like lange som den blå staven. Kan du skrive opp ei likning for dette reknestykket og løyse likninga? 3. Du plasserer ein kvit, to raude og ein annan stav etter kvarandre. Til saman skal dei bli like lange som ein brun stav. Kan du skrive opp ei likning for dette reknestykket og løyse likninga? 8

9 4. Du har tre ulike stavar; ein kvit ein raud og ein mørkegrøn. Til saman blir denne rekkja like lang som ei rekkje av tre stavar med same farge. Kva for stavfarge må vi bruke? Kan du skrive opp ei likning som viser dette og løyse likninga? 5. Vi søkjer to like lange stavar, som til saman blir like lange som ei rekkje med fire raude stavar. Kva for stavfarge må vi bruke? Kan du skrive opp ei likning som viser dette og løyse likninga? 6. Vi søkjer ein stav som er like lang som differansen (forskjellen) mellom ein oransje og to lilla stavar. Kva for stavfarge må vi bruke? Kan du skrive opp ei likning som viser dette og løyse likninga? 7. Vi legg ein gul, ein lilla og ein svart stav i ei rekkje. Summen av dei blir lik ei anna stavrekkje med to like stavar. Kva for stavfarge må vi bruke? Kan du skrive opp ei likning som viser dette og løyse likninga? 8. Ein stav er like lang som differansen mellom ein brun stav og tre av dei same stavane. Den brune staven er lenger enn dei tre like stavane til saman. Kva for stavfarge må vi bruke? Kan du skrive opp ei likning som viser dette og løyse likninga? 9. Ei rekkje av 3 like stavar og ein stav som er lik differansen mellom ein gul og ein raud stav, er like lang som ei rekkje av den ukjende staven og ein blå stav. Kva for stavfarge må vi bruke? Kan du skrive opp ei likning som viser dette og løyse likninga? 9