Skredfarevurdering langs Fv. 57 Setenes-Nistadlia

Transkript

1 Skredfarevurdering langs Fv. 57 Setenes-Nistadlia

2 Prosjektinformasjon og status Dokumentnr.: Dokumenttittel: /085 Skredfarevurdering langs Fv. 57 Setenes-Nistadlia Klassifisering: Distribusjon: Intern Oppdragsgjever Leveransedato: Status: Sider: Godkjend rapport 83 Kontraktør: Kontraktørinformasjon: SGC Geofare AS Villabyen 3, 6984 Stongfjorden Organisasjonsnummer: MVA Kontaktinformasjon: SGC Geofare AS v/synne Lindgren, Dagleg leiar Villabyen 3, 6984 Stongfjorden Tlf.: e-post: Kundeinformasjon: Nordplan AS v/ Siri Gausemel Heradsheim Perhusvegen Stryn Tlf.: , mob: e-post: Fagområde: Dokumenttype: Lokalitet: Geologi Skredfarevurdering Dalsfjorden Feltarbeid utførd av: Dato for feltarbeid: Signatur: Anders Haaland Even Vie 5. og 6. januar 2016 Rapport utarbeidd av: Dato for ferdigstilling: Signatur: Anders Haaland (sign.) Even Vie (sign.) Anders Haaland Anders Haaland (sign.) Rapport revidert av: Godkjend (Dato) Signatur: Even Vie (Prosjektkoordinator) 4. mai 2016 Even Vie (sign.) Atle Nesje (Fagleiar) 4. mai 2016 Atle Nesje (sign.) Rapport godkjent av: Godkjend (dato) Signatur: Even Vie 6. mai 2016 Even Vie (sign.)

3 SAMANDRAG OG KONKLUSJONAR SGC Geofare har på oppdrag frå Nordplan AS utført skredfarevurdering i samband med utarbeiding av reguleringsplan for Fv. 57 frå Setenes til Nistadlia langs Dalsfjorden i Fjaler kommune. For skredfarevurderinga er retningslinjer for risikoakseptkriterier for skred som er utarbeidd av Statens vegvesen lagt til grunn. Jamfør desse retningslinjene er vegstrekninga delt opp i 6 einingsstrekningar som kvar er 1 km lange. For kvar av einingsstrekningane er den samla årlege nominelle skredfaren vurdert. Den nye vegtraseen vil i all hovudsak følgje dagens vegtrasé som går i nedre delar av den nordvendte lia på sørsida av Dalsfjorden. Fjella på sørsida av undersøkingsområdet er høgast i vest og vert gradvis lågare mot aust. Det er også i vest ein finn dei brattaste partia ovanfor vegen. Strandaelva og Gryvla er dei største elvene i undersøkingsområdet. Det er berekna dimensjonerande vassføringar for 200-årsflaum frå desse elvene. Strandaelva er berekna til å ha ei vassføring på 6643 l/s ved ein 200-årsflaum, medan Gryvla er berekna til å ha ei vassføring på Skredhistorikken viser at strekninga frå Setenes til Strandanes er den delen av undersøkingsområdet som har vore mest utsett for skred, og historikken viser at det er flaumog lausmasseskred som har høgast gjentakingsintervall av skredtypane. Den 5. og 6. januar 2016 vart det utført feltarbeid langs heile strekninga. Her vart nedre deler av lia ovanfor vegen grundig gjennomgått. I tillegg vart øvre deler av lia studert frå nordsida av Dalsfjorden. Feltobservasjonane stadfesta at strekninga frå Setenes til Strandanes er til dels svært skredutsett. Skredfarevurderinga viste at einingsstrekningane 1, 2 og 4 ligg i sannsynsklassar som viser uakseptabel strekningsrisiko, medan einingsstrekning 3 ligg i sannsynsklasse som viser tolererbar strekningsrisiko og at strekningane 5 og 6 ligg i sannsynsklasse som viser akseptabelstrekningsrisiko. For strekning 1, 2 og 4 må det difor utførast sikringstiltak mot skred for å imøtekomme akseptkriteria for skred. Frå Setenes til Strandanes er det påvist heile 25 elve- eller bekkeløp med varierande storleik som er definerte som potensielle skredløp. Det mest av skredaktiviteten vil vere knytt til desse skredløpa. Det er difor viktig å sikre god drenering langs desse elveløpa det siste stykket ned mot vegen. SGC tilrår også å setje av godt med areal der elvene kjem ned til kummar og gjennomføringar, slik at det er nok avstand mellom vegen og der elva kjem ned til at utglidingar av lausmassar kan stogge opp før det når vegen. Langs dei største elvene kan ein vurdere ein ledemur ovanfor vegen og legge vegen i bru over elva. På denne måten vert lausmassar styrt under vegen. Ein bør også ta høgde for at det kan gå skred frå dei brattaste partia utanfor dei etablerte dreneringskanalane. Sidan skredhistorikken viser at størsteparten av skreda som går er av mindre omfang, vil størsteparten av skreda også ha lite energi med seg. For å sikre mot denne typen skred føreslår vi å setje av areal til ekstra breie grøfter langs dei bratte partia av strekninga, samt å setje opp eit betongrekkverk som kan avgrense skredrisikoen. Det er også påvist steinsprangfare langs deler av strekninga frå Setenes til Strandanes. Heilt i vest er det ein hammar kor det er påvist steinsprangfare frå. For å avgrense skredrisikoen frå 2

4 denne, kan ein vurdere å reinske hammaren. Ved einingsstrekning 2 er det eit område som er svært bratt med fleire ustabile hamrar kloss i vegen. Dette partiet bør reinskast for lause blokker i hamrane og elles i skråninga. Det kan vere aktuelt å sikre nokre av hamrane med boltar eller steinsprangnett. Eit anna alternativ er å etablere fanggjerde for steinsprang langs dei mest skredutsette områda. For å avgrense skredrisikoen langs elvene Strandaelva og Gryvla bør det vere breitt nok mellom brupilarane og høgt nok under brua til at eventuelle skred går under vegen. I tillegg bør ein ikkje trekke vegen nærare fjellsida enn kva den ligg i dag. Det vart påvist steinsprangfare frå hammaren som går langs nedre del av Gryvla. Denne er vurdert til å ikkje utgjere noko risiko for vegen slik den ligg i dag, men den planlagde tunnelen vil gjere at vegen vil verte trekt nærare hammaren. Ein bør difor vurdere å sikre hammaren. Dette kan gjerast i kjeldeområdet ved å reinske hammaren for laust materiale og/eller sikre med boltar og steinsprangnett i hammaren. Hellinga til berggrunnen langs vegen gjer at ein må vise stor varsemd under arbeidet til vegen. Foliasjonen som hellar langs topografien, og sprekkesetta i området gjer at solen til store flak kan verte fjerna under sprenging og anna arbeid langs vegen, noko som kan føre til utgliding av store flak av berggrunnen. Dagens vegtrasé går for det meste på fast fjell, med unntak av eit parti på Strandaneset der det er kartlagt tynne marine avsetjingar. Slike avsetjingar kan innehalde ustabil leire. Det kan vere naudsynt med grundigare undersøkingar av lausmassane langs denne strekninga. Dei siste om lag 400 m før Gryvlevika går kloss i fjordkanten, mellom 2-4 m over fjorden. Klimaprognosane viser at havnivået i Dalsfjorden kan auke opp mot 30 cm fram mot klimaperioden og at om ein tek med stormflo med ein returperiode på 200 år vil vasstanden kunne nå 188 cm over middelvasstanden fram mot Ein bør ta omsyn til dette når nivået på den nye vegen vert endeleg avgjort. Det er ikkje kjent kva type lausmassar som ligg i fjorden like ved denne strekninga. Området er under marin grense, og det kan difor vere leire og andre finstoffhaldige sediment i undergrunnen som har svekka stabilitet. Det sikraste vil vere å utvide vegen innover og ikkje utover i fjorden. Dersom ein likevel lyt utvide vegen ved å fylle ut i fjorden bør det utførast grunnundersøkingar for å fastsetje stabiliteten til grunnen. 3

5 INNHALDSLISTE SAMANDRAG OG KONKLUSJONAR... 2 INNLEIING... 6 KAPITTEL 1 OMRÅDESKILDRING Plassering Topografi, hydrologi og vegetasjon Klima Klimastatistikk Klimaprognosar KAPITTEL 2 GEOLOGI Berggrunnsgeologi Lausmassegeologi KAPITTEL 3 AKTSEMDSKART OG TIDLEGARE HENDINGAR Aktsemdskart for flaum, steinsprang og snøskred Tidlegare skredhendingar KAPITTEL 4 MODELLERING AV SKREDFARE Alpha-beta-metoden RocFall KAPITTEL 5 SKREDFAREVURDERING Einingsstrekning 1, Setenes-Kvamen Feltobservasjonar Samanstilling og diskusjon kring skredfare langs einingsstrekning Einingsstrekning 2, Kvamen-Strandanes Feltobservasjonar Samanstilling og diskusjon kring skredfare langs einingsstrekning Einingsstrekning 3, Strandanes-Heimtunet Feltobservasjonar Samanstilling og diskusjon kring skredfare

6 5.4. Einingsstrekning 4, Heimtunet-Gryvlevika Feltobservasjonar Samanstilling og diskusjon kring skredfare Einingsstrekning 5, Gryvlevika-Halsneset Feltobservasjonar Samanstilling og diskusjon kring skredfare Einingsstrekning 6, Halsneset-Nistadlia Feltobservasjonar Samanstilling og diskusjon kring skredfare Plassering av einingsstrekningane i risikomatrise for skred Andre diskusjonar Elver og stikkrenner KAPITTEL 6 FORSLAG TIL SIKRINGSTILTAK Generelt Sikringstiltak og andre tilrådingar Havnivå og grunntilhøve KAPITTEL 7 RISIKO- OG SÅRBARHEITSANALYSE KAPITTEL 8 KONKLUSJONAR KAPITTEL 9 REFERANSAR VEDLEGG... II VEDLEGG I GJENNOMGANG AV TRYGGLEIKSKLASSANE... III VEDLEGG II KLIMA... VI Klimastatistikk... VI Klimaprognosar... XI VEDLEGG III MODELLERING AV SKREDFARE... XIII VEDLEGG IV GENERELT OM DEI ULIKE SKREDTYPANE... XV 5

7 INNLEIING SGC Geofare AS er engasjert av Nordplan AS for å gjere skredfarevurderingar og grunnundersøkingar i samband med reguleringsplan for Fv. 57 frå Setenes til Nistadlia langs Dalsfjorden i Fjaler kommune. Vi har gjort ei heilskapleg vurdering av faren for flaum, lausmasseskred, steinsprang, snø- og sørpeskred. Kvaliteten på vegskjeringane langs dagens vegtrasé er ikkje vurdert. Feltarbeidet vart utførd 5. og 6. januar 2016, og resultata herifrå er supplert med informasjon frå som er ein felles internettdatabase for skred, administrert av Norges vassdrags- og energidirektorat (NVE). I tillegg er det henta klimadata frå Meteorologisk institutt og kart frå Statens kartverk, Det Norske Kartselskap AS og NGU. I tillegg er det nytta enkelte modelleringsverkty for å bygge opp under konklusjonane. Med utgangpunkt i byggteknisk forskrift (TEK10) har Statens vegvesen utarbeidd retningslinjer for risikoakseptkriterier for skred på veg. Alle tiltak på og langs veg som krev byggeplan/reguleringsplan vert omfatta av akseptkriteria. Område der det kan førekome samling av personar, som rasteplassar, parkeringsplassar, busshaldeplassar o.s.v., krev større sikringsnivå enn kva risikoakseptkriteria inneber. Her er det føreslått at sikringsvedtaka i TEK10 følgjast ut ifrå grad av personopphald. Figur 1 viser Statens vegvesen si risikomatrise for skred på ei vegstrekning. Matrisa er delt inn i konsekvensklassar, som er delt inn etter årsdøgntrafikk (ÅDT), og sannsynsklassar. Sannsynsklassane er delt inn etter årleg nominelt sannsyn for skredstengt einingstrekning. Ei einingsstrekning er av Vegvesenet definert som ei veglengde på 1 km. Innanfor ei einingsstrekning kan det vere fleire skredpunkt, og det er det samla årlege nominelle sannsynet for alle skredpunkta innanfor ei einingsstrekning som skal leggast til grunn inndelinga av sannsynsklasse for einingstrekninga. Vegstrekninga som her skal regulerast er delt inn i 6 einingsstrekningar. I Vegvesenet sin fagbase er det registrert ein ÅDT på 1050 i 2014 langs den aktuelle vegstrekninga av Fv. 57 i dag. Med ein forventa vekst på 1,5 %, vil ÅDT vere 1546, 20 år frå opningsåret for den nye vegen. På oppstartsmøtet med representantar frå Fjaler kommune, Nordplan AS og SGC Geofare var til stades, vart det avklara at ein skal legge til grunn ÅDT 20 år etter oppstart. I høve risikomatrisa vil strekninga Setenes Nistadlia dermed ligge innanfor konsekvensklasse D, med ein ÅDT mellom 1500-<

8 Figur 1: Risikomatrise for skred på ei vegstrekning. Grøn, gul og raud gjev akseptnivået. Kjelde: Statens vegvesen. Rapporten er bygd opp av ni kapittel. Kapittel 1-4 handsamar ekstern bakgrunnsinformasjon (klimadata, eksisterande geologiske kart o.l.), og denne informasjonen vert samanstilt med våre eigne feltobservasjonar i Kapittel 5. På bakgrunn av dette vert skredfaren i området vurdert for kvar skredtype. Det er feltobservasjonane som dannar hovudgrunnlaget for dei endelege konklusjonane til SGC. Eksterne data vert berre nytta som eit supplement til desse. Berre dei geologiske aspekta ved skredfarevurderinga vert her omtala. Alle konklusjonar som her vert trekt føreset at menneskelege inngrep i området vil kunne endre dei geologiske og hydrologiske forholda, og dermed også skred- og flaumfaren. Dersom skredfare vert påvist i undersøkingsområdet, vil SGC føreslå sikringstiltak mot skred (Kapittel 6). SGC har sentral godkjenning for prosjektering i tiltaksklasse 3 og er difor kvalifisert til å legge dimensjonerande føringar for sikringstiltak. SGC vil vidare i ein slik prosess kunne bidra med rådgjeving kring geologiske tilhøve, om dette er ønskeleg frå oppdragsgjevar side. 7

9 KAPITTEL 1 OMRÅDESKILDRING 1.1. Plassering Undersøkingsområdet er langs den planlagde vegtraseen langs Fv. 57 frå Setenes til Nistadlia på sørsida av Dalsfjorden. Planområdet byrjar om lag 3 km aust Dale sentrum, ved den austlege enden av Dalsfjordsambandet, og strekk seg om lag 6 km austover til indre delar av Dalsfjorden. Den nye vegtraseen vil i all hovudsak følgje den eksisterande vegtraseen til Fv. 57. Figur 2: Undersøkingsområdet (omtrentleg råma inn i svart på den øvste figuren) strekk seg frå Setenes til Nistadlia på sørsida av Dalsfjorden. Basert på kart frå Statens kartverk Topografi, hydrologi og vegetasjon Planområdet ligg i nedre delar av den nordvendte fjellsida/lia på sørsida av Dalsfjorden. Fjella på sørsida av undersøkingsområdet er høgast i vest, og vert gradvis lågare mot aust. Ovanfor undersøkingsområdet i vest er høgste fjell Jøtelshaugen (582 m o.h.). Austover ligg Strandafjellet (365 m o.h.), Hengenipa (293 m o.h.) og Nistadåsen (270 m o.h.). Norges geotekniske institutt (NGI) har presentert hellingsdata frå undersøkingsområdet på skredkart.ngi.no. Figur 3 viser hellingskart over vestre del av undersøkingsområdet, frå 8

10 Setenes til Strandanes. Lia ovanfor denne strekninga har dei brattaste partia i undersøkingsområdet. I lia oppunder Jøtelshaugen (582 m o.h.) er det ein fjellhammar kor det på det meste hellar opp mot 90. Hammaren smalar ut mot aust, om lag 340 m ovanfor vegen. Det er også eit parti mellom denne hammaren og vegen og ein hammar om lag 110 m ovanfor vegen ved Verpingsneset der terrenget hellar opp mot 60. Figur 4 viser hellingskart over undersøkingsområdet frå Strandanes til Nistadlia. Denne delen av undersøkingsområdet er generelt slakare. Her er det mindre parti kor det hellar opp mot 60 ved Osphammaren, om lag 170 m ovanfor vegen på Strandaneset, ved ein vestvendt hammar lang elva Gryvla og vegskjeringar elles i undersøkingsområdet. Figur 3: Hellingskart over undersøkingsområdet frå Setenes til Strandanes. Her finn ein dei brattaste partia i undersøkingsområdet. Oppunder Jøtelshaugen er det ein fjellhammar der terrenget på det meste hellar opp mot 90. Basert på kart frå NGI. Figur 5 og Figur 6 viser satellittfoto over undersøkingsområdet i 3D. Desse viser at frå Setenes-Strandanes er lia ovanfor vegen dominert av lauvskog. Mellom Kvamen og Kattasteinen er det eit granfelt. Det er også granskog i store deler av lia ovanfor Strandaneset. Frå Strandanes til Nistadlia er det langs deler av strekninga dyrka mark på oppsida av vegen, elles er lia langs dette partiet vekslande mellom granskog og lauvskog. 9

11 Figur 4: Hellingskart over undersøkingsområdet frå Strandanes til Nistadlia. Her er topografien ovanfor vegen generelt slakare. Her finn ein bratt områder med ei helling opp mot 60 ved Ospehammaren på Strandaneset, ved elva Gryvla og langs vegskjeringar elles langs vegen. Basert på kart frå NGI. Setenes Nistadlia Figur 5: Satellittbilete i 3D over heile undersøkingsområdet, med utsyn mot sørvest. Her kan ein sjå at dei brattaste områda er mellom Setenes og strandanes og at høgda på fjella vert lågare mot aust. Kjelde: Norge i 3D. 10

12 Figur 6: Satellittfoto i 3D over lia frå Setenes til Strandanes, med utsyn mot sør. Oppunder Jøtulshaugen går det ein fjellhammar som kilar ut mot aust. Kjelde: Google Earth. Det er to elver av større omfang i undersøkingsområdet. Strandaelva går under Fv. 57 på Strandanes og har sitt nedslagsfelt mellom Jøtelshaugen (582 m o.h.), Havreheia (581 m o.h.) og Nyfjellet (529 m o.h.). Nedslagsfeltet frå Fv. 57 og sørover er på 1,5 km 2 og har ein feltgradient på 236,5 m/km. Det er ingen vatn eller innsjøar i nedslagsfeltet til Strandaelva. Elva Gryvla drenerer ut i Dalsfjorden ved Gryvlevika. Gryvla sitt nedslagselt på 2,1 km 2 som ligg i områda sør før Strandafjellet (365 m o.h.) og mellom Nyfjellet (529 m o.h.) og Sundsheia (599 m o.h.). Feltgradienten er 164,2 m/km. Dei siste ca. 250 m ned til Fv. 57 er svært bratte. Deler av nedslagsfeltet er myrlendt, og det er eit mindre vatn heilt sør i nedslagsfeltet. Nedslagsfelt og feltparameter er berekna ved hjelp av NVE si netteneste NEVINA, som automatisk bereknar desse verdiane frå ein sjølvvalt punkt i eit vassdrag. 11

13 Figur 7: Nedslagsfeltet til Strandaelva er på 1,5 km 2 og ligg i området mellom Jøtulshaugen, Havreheia Nyfjellet. Kjelde: NVE. Figur 8: Nedslagsfeltet til Gryvla er på 2,1 km 2 og ligg i områda sør for Strandafjellet og mellom Nyfjellet og Sundsheia. Kjelde: NVE. Det er også henta inn intensitet-varigheit-frekvensverdiar (IVF-verdiar) frå stasjon Modalen II. Stasjonen ligg om lag 60 km sør for Dalsfjorden, og er den næraste stasjonen med data av denne typen tilgjengeleg. Desse verdiane gjev ein peikepinn på nedbørsintensiteten for 12

14 ulike returintervall og kan nyttast i samband med berekningar av dimensjonerande flaumstorleikar. Tabell 1: IVF-verdiar frå stasjon Modalen II (114 m o.h.). Verdiane er gitt i l/s pr. hektar. Returperiodar (År) Varigheit (minutt) 1 min. 2 min. 3 min. 5 min. 10 min. 15 min. 20 min. 30 min. 45 min. 60 min. 90 min. 120 min. 180 min. 360 min. 720 min min ,1 137,6 122,3 102,0 74,4 62,0 53,6 44,6 38,2 34,6 30,4 27,8 25,0 20,2 14,8 10, ,7 169,3 150,3 128,3 94,0 79,7 68,0 55,4 47,2 45,1 38,9 33,6 28,9 23,0 16,6 12, ,2 190,2 168,8 145,7 107,0 91,4 77,5 62,6 53,1 52,0 44,6 37,5 31,5 24,8 17,8 13, ,7 210,4 186,5 162,4 119,5 102,6 86,7 69,5 58,8 58,7 50,0 41,2 34,0 26,6 18,9 14, ,1 216,7 192,1 167,7 123,4 106,1 89,6 71,7 60,6 60,8 51,7 42,3 34,8 27,1 19,3 14, ,9 236,4 209,4 184,0 135,6 117,1 98,5 78,4 66,1 67,3 56,9 45,9 37,2 28,9 20,4 16, ,5 255,9 226,6 200,2 147,6 128,0 107,4 85,1 71,6 73,8 62,2 49,5 39,6 30,6 21,5 17, ,6 272,2 236,2 209,3 155,4 135,9 114,0 90,5 75,7 79,1 66,6 52,5 41,7 32,3 22,6 18,4 På detaljerte kotekart er det kartlagt fleire mindre elver og dreneringsløp i undersøkingsområdet. Figur 9 viser strekninga mellom Setenes og Strandanes. Her er det fleire mindre elver og dreneringsløp, spesielt i området mellom Kvamen og Jøtelshaugen er det mykje småelver. Det er berre lia opp mot Jøtelshaugen som vert drenert ned mot Fv. 57. Fjellområda sør for Jøtelshaugen vert enten drenert mot vest og Dale, eller mot aust og vidare ned gjennom Strandaelva. Figur 10 viser småelver og dreneringsløp aust i undersøkingsområde som viser at det drenerer ein bekk ned mot Holmeli og tre småelver ned mot Nistadlia. Figur 9: Oversikt over elver og dreneringsløp mellom Setenes og Strandanes. Kjelde: NVE. 13

15 Figur 10: Oversikt over dreneringsløp og elver aust i undersøkingsområdet. Kjelde: NVE Klima Klimastatistikk Skredfare og klima heng tett i saman. Temperatur og nedbør er avgjerande for stabiliteten til lausmassar, vassavrenning, flaumfare, steinsprangfare som følgje av frostsprenging og mengde og stabilitet på snø. For å kunne gjere ei tilstrekkeleg skredfareevaluering må ein ta omsyn til gjeldande klimastatistikk, samt oppdaterte prognosar for framtidige klimaendringar. Meteorologisk institutt har hatt operative vêrstasjonar på ulike stader i Sunnfjord i lang tid. Det er henta nedbørsdata frå målestasjon 5665 Dale i Sunnfjord II (51 m o.h.) som har vore operativ sidan 1949 og temperaturdata frå målestasjon 5719 Førde Vie (11 m o.h.) som har vore operativ sidan Sidan datamaterialet strekk seg over ein periode på ca. 30 år, som er det statistiske minsteintervallet for klimamålingar, gjev dette ein peikepinn på klimaet i området gjennom 1900-talet. Det er også henta årsnormalar for snø frå NVE. Desse viser at det har vore dagar med snø i året og at normal årsmaksimum av snømengda har vore cm gjennom klimaperioden i dalsfjordområdet. 14

16 Temperatur ( C) Temperatur- og nedbørsnormalar for Dalsfjorden Nedbør (mm) Nedbør 0 Månad Figur 11: Temperatur- og nedbørsnormalar frå Meteorologisk institutt. Nedbørsdata er henta frå stasjon 5665 Dale i Sunnfjord II, medan temperaturdata er henta frå stasjon 5719 Førde Vie. Data herifrå strekk seg attende til høvesvis 1949 og 1985 og årsnormalen for nedbør har i løpet av denne perioden vore 2730 mm i løpet av denne perioden. Årsnormalen for temperatur har vore 5,7 C gjennom denne perioden Klimaprognosar Dei store forskingsinstitusjonane sine klimamodellar gjev meir og meir pålitelege prognosar om global klimautvikling i framtida, men modellane har framleis store uvisser, spesielt på regional og lokal skala. Likevel bør ein ta høgde for dei mange resultata som peikar mot ei global oppvarming, med påfølgjande lokale klimatiske endringar. Hausten 2015 vart den siste Klima i Norge 2100-rapporten publisert. Hovudfunna i denne rapporten er at ein i Noreg må forvente høgare temperaturar, meir nedbør og meir ekstremnedbør. Ei følgje av dette vil vere at ein må ta høgde for at flaumane vert større og kjem hyppigare, og at skredfrekvensen vil auke i Noreg. Norsk klimaservicesenter har på sine nettsider (klimaservicsesenter.no) presentert klimaframskrivingane for ulike geografiske område, fram mot klimaperioden Her viser prognosane for områda kring Dalsfjorden at ein forvente ein auke i årstemperatur på 2-3 C og at normal årsnedbørssum kan auke med opptil 12,5 %. Avrenninga om hausten og vinteren kan auke med opptil 15 %, medan ein forventar ein reduksjon i avrenninga om våren på inntil 15 %. Storleiken på flaumane i området er estimert til å auke med 10 %. Når det gjeld den årlege snømengda, så er den forventa å minke med mellom mm. Det er også forventa inntil 90 årlege dagar færre med snø fram mot klimaperioden Simpson m. fl. (2015) har publisert prognosar for havnivåendringar fram mot I følgje denne rapporten vil havnivået ved Dalsfjorden stige med ein middelverdi på 30 cm. Tek ein 15

17 også med stormflo med ein returperiode på 200 år vil vasstandsnivået kunne nå 188 cm over middelvasstanden fram mot Det er teke utgangspunkt i utsleppscenario RCP4.5 for både klimaprognosane og havnivåprognosane. Vedlegg II viser detaljane i både klimastatistikk og klimaprognosar for dalsfjordområdet. 16

18 KAPITTEL 2 GEOLOGI 2.1. Berggrunnsgeologi Store delar av berggrunnen i Sunnfjord er definert som ein del av den vestre gneisregionen, og består millionar år gamle bergartar, frå prekambrisk tid (Ramberg m. fl. 2013). Langs store deler av sørsida av Dalsfjorden høyrer desse bergartane til Askvollgruppa (NGU, 2001). Desse bergartane vart pressa fleire kilometer ned i jordoverflata når den nordamerikanske kontinentalplata, Laurentia, kolliderte med den europeiske, Baltica, under den kaledonske orogenesen (fjellkjededanninga) for om lag 400 millionar år sidan. Det høge trykk- og temperaturregimet som bergartane vart underlagt resulterte i at dei vart sterkt metamorfiserte (omdanna), og kan i dag finnast att som banda gneisar, migmatittar og granittar. I undersøkingsområdet (Figur 12), har NGU kartlagt diorittisk til granittisk gneis. På nordsida av Dalsfjorden finn ein Kvamshestgruppa som er ein del av devonfelta på Vestlandet. Dette er sedimentære bergartar som vart avsett under kollapsen av Kaledonidene for om lag millionar år sidan. Figur 12: Berggrunnskart over indre delar av Dalsfjorden. I undersøkingsområdet (markert i svart), finn ein diorittiske til granodiorittiske gneisar som høyrer til Askvollgruppa. Kjelde: NGU Lausmassegeologi For 2,6 millionar år sidan byrja epoken kvartær, ein periode kor den nordlege halvkula var prega av om lag istider. Breane som dekka store delar av Noreg under desse kuldeperiodane grov ut dalar og fjordar og danna det landskapet vi har i dag, og som er typisk for Sunnfjord. Innlandsisen under siste istida hadde si maksimale utbreiing for om lag

19 år sidan. Etter kvart som innlandsisen smelta attende dei følgjande tusenåra, blottla den morenemateriale og smeltevassavsetjingar i dei fleste lier og dalstrøk. NGU sitt lausmassekart frå området (Figur 13) viser at det ved store delar av indre Dalsfjorden er kartlagt som forvitringsmateriale. På Strandanes er det kartlagt eit område som tynn hav- og strandavsetjing. Høgste havnivå etter siste istid (marin grense), ligg om lag 45 m o.h. i dette området (Figur 14). Dette nivået er i dag definert av flata der Dingemoen i Dale i dag ligg. Her er det restar etter eit breelvdelta som vart avsett på slutten av siste istid. Figur 13: Lausmassekartet over indre delar av Dalsfjorden viser at store deler av undersøkingsområdet er kartlagt som forvitringsmateriale. På Strandanes er det eit område som er kartlagt som tynne hav- og strandavsetjingar. Basert på kart frå NGU. 18

20 Figur 14: Kart over marin grense i området (blå linje). Denne ligg om lag 45 m o.h. Basert på kart frå NVE m. fl. 19

21 KAPITTEL 3 AKTSEMDSKART OG TIDLEGARE HENDINGAR 3.1. Aktsemdskart for flaum, steinsprang og snøskred Norges vassdrags- og energidirektorat (NVE) er ansvarlig for aktsemdskart for steinsprang og snøskred på Tenesta er utarbeidd i samarbeid med Norges geologiske undersøkelse (NGU), Statens vegvesen, Jernbaneverket og Forsvarets militærgeografiske tjeneste. Aktsemdskarta for flaum-/jordskred, steinsprang og snøskred viser potensielle utløysingsområde (kjeldeområde) og utløpsområde (rekkevidda av potensielle skred). Karta er utarbeidd ved bruk av ein datamodell som identifiserer moglege utløysingsområde for steinsprang og snøskred ut frå hellinga på fjellsida. For kvart utløysingsområde vert utløpsområdet for flaum-/jordskred, steinsprang og snøskred utrekna. Denne kartdatabasen er utelukkande basert på datamodellering og ingen feltobservasjonar er lagde til grunn. Det er derfor ikkje teke omsyn til viktige faktorar som klima, vegetasjon og berggrunn, og meir detaljerte faresonekart må utarbeidast for å kunne seie noko om sannsynet for steinsprang og snøskred. Aktsemdskarta kan difor ikkje brukast direkte i reguleringsplanar eller i byggesaker for å avgjere om eit areal/område tilfredsstiller krav til tryggleik mot naturfarar, jamfør føreskrift om tekniske krav til byggverk, kap. 7, 7-3 (Direktoratet for byggkvalitet, 2015). Karta gjev likevel ein god indikasjon på kvar topografien tilseier at ytterlegare undersøkingar bør gjennomførast. Aktsemdskartet for jord- og flaumskred (Figur 15) viser at deler av strekninga ligg innanfor potensielt fareområde for desse skredtypane. Strekninga Setenes Strand er spesielt utsett. Fareområda for jord- og flaumskred ligg i hovudsakt langs elveløp og bekkeløp. Figur 15: Aktsemdskart for jord- og flaumskred ved undersøkingsområdet (markert med raudt). Strekninga Setenes-Strand er spesielt utsett for denne typen skred. Basert på kart frå NVE m. fl. 20

22 Aktsemdskartet for steinsprang (Figur 16) viser at heile strekka frå Setenes til Strand ligg innanfor utløpsområde for steinsprang. Utløysingsområda langs denne strekka er den bratte fjellsida ovanfor Kvamen og Novene, samt nokre min hamrar elles i fjellsida. Det er også markert eit mindre område ved elva Grøvla som aktsemdsområde for steinsprang. Aktsemdskartet for snøskred (Figur 17) viser at så å seie heile vegstrekninga som er vurdert ligg innanfor potensielt utløps- eller utløysingsområde for snøskred. Unntaket er strekninga frå Halsneset til Nistadlia. Figur 16: Aktsemdskart for steinsprang langs den undersøkte vegstrekninga. Heile strekninga frå Setens til Strand ligg innanfor utløpsområde for steinsprang. Basert på kart frå NVE m. fl. Figur 17: Aktsemdskart for snøskred ved undersøkingsområdet. Så å seie heile strekninga ligg innanfor aktsemdsområde for snøskred. Basert på kart frå NVE m. fl. 21

23 3.2. Tidlegare skredhendingar Statens vegvesen har publisert ei oversikt over tidlegare skredhendingar ved undersøkingsområdet, frå 2000 til i dag. Dette er tilgjengeleg på Nasjonal vegdatabank ( NVE m. fl. har registrert dei same hendingane på sine nettsider ( Strekninga frå Setenes til Strandanes har vore mest utsett for skred (Figur 18 og Figur 19). Her er det registrert 46 skredhendingar sidan mai Av desse har 22 vore jord- eller lausmasseskred, 8 steinsprang, 12 flaumskred og 4 isnedfall. 29 av skreda har hatt sitt utløysingspunkt frå vegskjeringa 0-50 m ovanfor vegen, 16 har hatt sitt utløysingspunkt frå fjell- eller dalsida, medan 1 har hatt sitt utløysingspunkt frå ur. Av alle skreda langs strekninga frå Setenes til Strandanes har 10 ført til stenging eller delvis stenging av vegen. Historikken viser at 7 av skreda som har ført til stenging har hatt sitt utløysingspunkt frå fjell- eller dalsida. Tabell 2 og Tabell 3 summerer opp detaljane kring alle skredhendingane i undersøkingsområdet som er registrert i Nasjonal vegdatabank. Langs strekninga frå Strandanes til Nistadlia er det registret 8 skredhendingar sidan juli av desse var steinsprag, 2 var jord- eller lausmasseskred og 1 var isnedfall. Ingen av skreda førte til vegstenging. Figur 18: Registrerte skredhengingar frå Setenes til Kvamen. Her er det i alt registret 27 skredhendingar sidan år Sjå Tabell 2 for nærare skildring av skredhendingane. Kjelde: NVE m. fl. 22

24 Figur 19: Skredhendingar langs strekninga frå Kvamen til Strandanes. Kjelde: NVE m. fl. Figur 20: Registrerte skredhendingar frå Strandanes til Nistadlia. Her er det registrert 8 skredhendingar sidan juli Kjelde: NVE m. fl. Det vart også gjort intervju av lokale grunneigarar i området. Vi vart fortald om eit stort skred som gjekk på 1960-talet. Dette skredet gjekk på gbnr. 58/3 mellom Kvamen og Novene der det i dag er eit granfelt. Etter det vi får opplyst var skredet vel 40 m bredt og losna truleg høgt oppe i lia, noko som førde til at det tok med seg mykje lausmassar ned mot vegen. Vegen var stengd i over ei veke, og deler av vegen måtte byggjast på ny. Vi vart også fortald om eit skred som gjekk under bygginga av vegen. Dette var truleg eit steinskred og det tok med seg mykje anleggsutstyr på sjøen. Tidspunkt er usikkert, men det gjekk før vegen vart opna i Skredet gjekk truleg mellom Kvamen og Strandanes. 23

25 Tabell 2: Skredhendingar med detaljar. Kjelde: Nasjonal vegdatabank (Statenens vegvesen). Objektid Skredhending Vegvesenet Dato Høgdeforskjell, løysneområde-veg Løysneområde Skredtype Volum av skredmassar på veg Totalt volum av skredmassar Vêrtilhøve Vegstenging Blokkert veglengde m Vegskjering Stein < 1 kbm 1 Ingen nedbør Ingen stenging Kun i grøft m Fjell/dalside Stein < 1 kbm Regn, middels Ingen stenging < 10 m m Fjell/dalside Jord/lausmasse < 100 kbm 20 Regn, mye Ingen stenging m Fjell/dalside Jord/lausmasse <10 kbm 20 Regn, mye Ingen stenging m Vegskjering Flomskred (vatn+stein+jord) < 1 kbm 2 Regn, mye Ingen stenging m Vegskjering Flomskred (vatn+stein+jord) <10 kbm 2 Snø, lite Ingen stenging m Fjell/dalside Jord/lausmasse < 1 kbm 1 Regn, middels Ingen stenging m Vegskjering Flomskred (vatn+stein+jord) < 1 kbm 1 Regn, lite Ingen stenging m Vegskjering Jord/lausmasse < 1 kbm 1 Regn, middels Ingen stenging m Vegskjering Jord/lausmasse <10 kbm Regn, mye Ingen stenging < 10 m m Vegskjering Flomskred (vatn+stein+jord) < 1 kbm 3 Snø, middels Ingen stenging m Vegskjering Jord/lausmasse <10 kbm Regn, middels Ingen stenging < 10 m m Fjell/dalside Flomskred (vatn+stein+jord) <10 kbm 2 Regn, middels Ingen stenging m Vegskjering Jord/lausmasse < 1 kbm 1 Regn, mye Ingen stenging m Fjell/dalside Jord/lausmasse <10 kbm Regn, mye stenging av del av vegbane < 10 m m Vegskjering Flomskred (vatn+stein+jord) < 1 kbm Regn, middels Ingen stenging m Vegskjering Jord/lausmasse <10 kbm Ingen nedbør < 10 m m Vegskjering Jord/lausmasse < 1 kbm Regn, lite Ingen stenging Kun i grøft m Fjell/dalside Stein <10 kbm Ingen nedbør Stengt for all trafikk < 10 m m Vegskjering Jord/lausmasse <10 kbm Regn, middels stenging av del av vegbane < 10 m m Vegskjering Jord/lausmasse <10 kbm Regn, mye Ingen stenging < 10 m m Vegskjering Jord/lausmasse <10 kbm Ingen nedbør stenging av del av vegbane < 10 m m Vegskjering Flomskred (vatn+stein+jord) <10 kbm Regn, mye Ingen stenging < 10 m m Vegskjering Jord/lausmasse <10 kbm Regn, mye Ingen stenging Kun i grøft m Fjell/dalside Stein <10 kbm Regn, mye stenging av del av vegbane < 10 m m Vegskjering Flomskred (vatn+stein+jord) < 1 kbm 1 Ingen nedbør Ingen stenging m Fjell/dalside Flomskred (vann+stein+jord) <10 kbm 80 Regn, mye Ingen stenging 24

26 Tabell 3: Skredhendingar med detaljar. Kjelde: Nasjonal vegdatabank (Statens vegvesen). Objektid Skredhending Vegvesenet Dato Høgdeforskjell, løysneområde-veg Løysneområde Skredtype Volum av skredmassar på veg Totalt volum av skredmassar Vêrtilhøve Vegstenging Blokkert veglengde m Vegskjering Jord/lausmasse < 1 kbm 1 Ingen nedbør Ingen stenging Kun i grøft m Vegskjering Stein < 1 kbm Ingen stenging m Fjell/dalside Stein < 1 kbm 1 Regn, middels Ingen stenging m Ur Stein <10 kbm 3 Ingen nedbør Ingen stenging m Fjell/dalside Jord/lausmasse < 1 kbm 1 Regn, middels Ingen stenging m Fjell/dalside Flomskred (vatn+stein+jord) < 1 kbm Regn, mye Ingen stenging m Vegskjering Flomskred (vatn+stein+jord) < 1 kbm 1 Regn, lite Ingen stenging m Vegskjering Is/stein Regn, middels Ingen stenging m Fjell/dalside Jord/lausmasse <10 kbm Ingen nedbør Stengt for all trafikk < 10 m m Fjell/dalside Jord/lausmasse <10 kbm Regn, mye stenging av del av vegbane < 10 m m Fjell/dalside Jord/lausmasse <10 kbm 10 Regn, mye Stengt for all trafikk < 10 m m Vegskjering Is < 1 kbm 1 Regn, mye Ingen stenging m Vegskjering Is <10 kbm 2 Regn, lite Ingen stenging m Vegskjering Is <10 kbm 2 Ingen nedbør Ingen stenging m Vegskjering Jord/lausmasse <10 kbm Ingen nedbør stenging av del av vegbane < 10 m m Vegskjering Flomskred (vatn+stein+jord) < 1 kbm Regn, mye Ingen stenging m Fjell/dalside Jord/lausmasse <10 kbm Ingen nedbør stenging av del av vegbane < 10 m m Vegskjering Jord/lausmasse <10 kbm 2 Regn, lite m Vegskjering Stein < 1 kbm Regn, mye Ingen stenging Kun i grøft m Vegskjering Stein < 1 kbm Ingen nedbør Ingen stenging Kun i grøft m Vegskjering Is < 1 kbm 1 Ingen nedbør Ingen stenging m Fjell/dalside Jord/lausmasse < 1 kbm 1 Regn, middels Ingen stenging m Ur Stein < 1 kbm 1 Ingen nedbør Ingen stenging m Vegskjering Stein <10 kbm 3 Regn, middels Ingen stenging Kun i grøft m Vegskjering Stein < 1 kbm Regn, middels Ingen stenging m Vegskjering Stein <10 kbm 3 Ingen nedbør Ingen stenging Kun i grøft m Fjell/dalside Jord/lausmasse <10 kbm 3 Regn, middels Ingen stenging 25

27 KAPITTEL 4 MODELLERING AV SKREDFARE Det finst ei rekke verkty for berekning av utløpsdistanse for skred. Dette kan vere statistiske/topografiske modellar eller dynamiske modellar som er basert på fysiske og matematiske skildringar av skredrørsla. Vi har utarbeidd 5 lengdeprofil ved dei brattaste og mest skredfarlege partia i undersøkingsområdet kor utløpsdistansen for ulike skredtypar er berekna langs ved hjelp av modelleringsverktøy. Desse ligg mellom Setenes og Strandanes. Figur 21 viser plasseringa av lengdeprofila. Figur 21: Oversikt over lengdeprofil. Basert på kart frå Statens kartverk Alpha-beta-metoden Det er vanleg å nytte seg av den såkalla alpha-beta-metoden ved kalkulering av utløpsdistansen til snø- og steinskred/-sprang samt for lausmasseskred (Derron, 2009). Metoden er basert på empiriske data om utløpsdistanse for skred, på bakgrunn av topografien i skredbana. For utgreiing om metoden, sjå Vedlegg III. Vi har nytta metoden for å modellere utløpsdistansen for steinsprang langs profil 1 og for steinsprang og lausmasseskred langs profil 3. Utløpsdistansen er berre berekna for desse profila fordi langs dei tre andre profila er det så bratt at steinsprang eller lausmasseskred ikkje vil byrje å bremse opp i følgje formlane som vert nytta. I følgje formlane (sjå Vedlegg III) byrjar steinsprang å bremse opp ved ei helling på 23 og lausmasseskred ved ei helling på 20. Langs profil 2, 4 og 5 er det brattare enn dette så å seie langs heile profila. Sidan alpha-beta-metoden berre modellerer maksimal utløpsdistanse for skred ut frå eit gitt punkt, er val av dette punktet essensielt. Modellen kan vise at eit område er innanfor 26

28 utløpsfeltet, men dersom det ikkje finst reell utløysingsfare er det heller inga skredfare. For steinsprang er det viktig å ha fokus på sprekker og synleg ustabilitet i blottlagd berggrunn. Dette er delvis plukka ut frå flyfoto og kartmateriale og delvis frå feltobservasjonar (Kap. 5.2.). Alpha-beta-modelleringa gjev to profil der ein ser utløpsdistansen til steinsprang med eitt standardavvik (S). På profil 1 (Figur 22) er det brattaste partiet ved om lag kote 175 nedanfor Lemmene/Setenesstølen valt som potensielt utløysingspunkt (A). Den kalkulerte utløpsdistansen når ned til om lag 20 m ovanfor vegen. Med eit standardavvik (S) på 2,16 når utløpsdistansen ned til midt i dagens vegtrasé. Veldig forenkla kan den kalkulerte utløpsdistansen representere utløpslengda på steinsprang med eit nominelt årleg sannsyn på 1/100 og at utløpsdistansen med eitt standardavvik (S) representerer utløpslengda for steinsprang med eit årleg nominelt sannsyn på 1/1000. Profil 1 Figur 22: Modellering av utløpsdistanse for steinsprang langs profil 1. Den kalkulerte utløpsdistansen når ned til om lag 20 m ovanfor vegen. Med eitt standardavvik rekk denne grensa med til midt i dagens vegtrasé. For profil 3 (Figur 23) er det brattaste partiet nedanfor Jøtelshaugen ved om lag kote 375 valt som potensielt utløysingspunkt. Langs dette profilet når den kalkulerte utløpsdistansen ned til i underkant av 25 m ovanfor vegen. Med eit standardavvik på (S) på 2,16 går utløpsdistansen om lag 20 m forbi vegen. 27

29 Profil 3 Figur 23: Modellering av utløpsdistanse av steinsprang langs profil 3. Det er også gjort tilsvarande modellering for lausmasseskred langs profil 3 (Figur 24). Her er det valt eit utløysingspunkt ved om lag kote 440. Modelleringa viser at den kalkulerte utløpslengda stoggar i dagens vegtrasé. Legg ein til eit standardavvik (S) på 1,5 når utløpslengda om lag 45 m forbi vegen. Desse kartskissene er berre basert på modellert utløpsdistanse, frå nokre få utvalde kjeldeområde. Alpha-beta-metoden åleine er derfor ikkje tilstrekkeleg til å påvise skredfare i eit område. Sjølv om den potensielle utløpsdistansen kan vere lang, må ein òg ha eit reelt utløysingspotensiale (lause blokker, oppsprukke fjell) for å påvise skredfare. Metoden tek heller ikkje omsyn til faktorar som vegetasjon, blokkform og klima. Også grunna den avgrensa kartoppløysinga bør ikkje dette resultatet vektleggast for mykje. Resultata frå alphabeta-metoden vert likevel teke med som eit nyttig supplement når den reelle skredfaren skal diskuterast i Kapittel 5. 28

30 Profil 3 Figur 24: Modellering av utløpsdistanse for lausmasseskred lang profil RocFall RocFall er eit digitalt modelleringsverkty for kalkulering av utløpsdistanse for steinsprang. Det er levert av det kanadiske føretaket Rocscience Inc. Energi, fart og spretthøgd vert her kalkulert for heile skredbana. RocFall tek òg omsyn til friksjonen til skredbana, som er avhengig av underlaget, samt forma og storleiken til skredblokkene. Det er modellert utløpsdistanse for alle dei fem høgdeprofila (Figur 21) som er utarbeidde. Ved alle profila er fleire utløysingsområder valt ut, og det er gjennomført til saman 1000 forsøk med varierande parameter for alle profila. Figur 25-Figur 29 viser modelleringane for alle profila, saman med korleis utløpsdistansane fordeler seg. På profil 1 er det valt ut tre områder som har potensiale for utløysing av steinsprang. Modelleringa langs profilet (Figur 25) viser at maksimal utløpsdistanse vil stogge om lag 10 m ovanfor vegen. Fordelinga av utløpsdistansane viser at hovudvekta av dei 1000 forsøka stoggar om lag 90 m ovanfor vegen. Resultata herifrå viser dermed noko kortare utløpsdistansar enn ved alpha-beta-modelleringa langs det same profilet. 29

31 Figur 25: Modelleringa av utløpsdistansane langs profil ein viser at ingen av dei 1000 forsøka når ned til vegen. Maksimal utløpsdistanse stoggar om lag 10 m ovanfor vege. Nedst på figuren er fordelinga av utløpsdistansane vist. Langs profil 2 er det kartlagt to områder som har potensiale for utløysing av steinsprang. Modelleringa langs profilet (Figur 26) viser at 700 av 1000 av forsøka stoggar i vegen eller like forbi vegen. Resten av forsøka går forbi vegen. 30

32 Figur 26: Modellering av utløpsdistansar langs profil 2. Alle dei 1000 forsøka langs profil 2 stoggar i vegen eller går forbi vegen. Modelleringa langs profil 3 (Figur 27) viser at ingen av forsøka når ned til vegen og at maksimal utløpsdistanse når ned til om lag 25 m ovanfor vegen. Dette er det same resultatet vi fekk frå alpha-beta-modelleringa langs det same profilet. Her stogga den kalkulerte utløpsdistansen (1/100) om lag 25 m ovanfor vegen. Fordelinga av utløpsdistansane (nedst på Figur 27 ) viser at størsteparten av forsøka stoggar om lag 100 m ovanfor vegen. 31

33 Figur 27: Modellering av utløpsdistansar langs profil 3. Maksimal utløpsdistanse når ned til om lag 25 m ovanfor vegen, noko som samsvarar bra med alpha-beta-modelleringa langs det same profilet. Fordelinga av utløpsdistansen (nedst på figuren) viser at størsteparten av forsøka stoggar om lag 100 m ovanfor vegen. Langs profil 4 er det kartlagt fire områder som kan vere potensielle utløysingspunkt for steinsprang. Modelleringa langs profilet (Figur 28) viser at 237 av 1000 forsøk stoggar opp i vegen eller går forbi vegen. Fordelinga viser at størsteparten av forsøka stoggar opp om lag 200 m ovanfor vegen. 32

34 Figur 28: Modelleringa langs profil 4 viser at maksimal utløpsdistanse når forbi vegen. Fordelinga av utløpsdistansane nedst på figuren viser at dei fleste forsøka stoggar opp om lag 200 m (i luftlinje) ovanfor vegen. Langs profil 5 er det funne fire områder som kan vere potensielle utløysingspunkt. Dette er det brattaste profilet og modelleringa her (Figur 29) viser at om lag 4/5 av forsøka vil nå forbi vegen og gå heilt ned i Dalsfjorden. I underkant 1/5 av forsøka stoggar om lag 40 m ovanfor vegen, medan resten stoggar endå lenger oppe i lia. 33

35 Figur 29: Modelleringar av utløpsdistansar langs profil 5. Størsteparten av forsøka går forbi vegen og heilt ned i Dalsfjorden. Om lag 1/5 av forsøka stoggar ovanfor vegen. 34

36 KAPITTEL 5 SKREDFAREVURDERING Modelleringane ovanfor viser at store deler av strekninga frå Setenes til Strandanes ligg innanfor modellert utløpsdistanse for steinsprang og lausmasseskred. NVE m. fl. sine aktsemdskart viser eit liknande resultat. Dette er som nemnd berre matematiske modelleringar basert på terrenggradientar, ofte med ekvidistanse på 20 m, noko som gjev ei forholdsvis låg kartoppløysing. I modelleringa er det heller ikkje teke omsyn til viktige faktorar som vegetasjon, drenering, klima, lausmassar, bergartstype og sprekkesystem. Risikoen for at massar (jord, stein, snø, etc.) skal kome i rørsle, dessutan akkumulasjonspotensiale for snø og vatn er også avgjerande faktorar, som krev nærare undersøking for å få kartlagd skredfaren på ein tilfredsstillande måte. Det vart difor gjennomførd feltarbeid for å gjere ei heilskapleg vurdering av den reelle skredfaren. Under feltarbeidet vart heile nedre delar av lia ovanfor vegen grundig gjennomgått, medan øvre deler av lia vart studert frå avstand frå nordsida av Dalsfjorden. Tilstanden på langs dei noverande vegskjeringane langs vegen er ikkje vurdert i denne rapporten. For at det skal kunne gå skred må det: 1) finnast rasfarleg materiale. 2) vere tilstrekkeleg bratt i terrenget, slik at raset kan løysast ut og utvikle seg. 3) finnast ein mekanisme som set materialet i rørsle. Desse mekanismane er ofte knytt til ekstreme situasjonar som endrar stabiliteten i massane. I samsvar med Statens vegvesen sine retningslinjer for risikoakseptkriterier for skred på veg (sjå innleiinga) har vi delt opp vegstrekninga i seks einingsstrekningar på 1 km. Sjå Figur 30 for inndeling av einingstrekningane. Innanfor kvar av einingstrekningane kan det vere definert fleire skredpunkt kor det er berekna årlege nominelle sannsyn for skred frå. Det er det samla sannsynet frå alle skredpunkta innan ei einingstrekning som definerer det årlege nominelle sannsynet for skred ved den gitte einingstrekninga. I høve retningslinjene skal dei ulike skreda takast med i vurderinga av skredfrekvens dersom dei har potensiale til å stenge heile vegbana og/eller medføre alvorlege ulukker. For snø-, flom-, og jordskred vil dette rundt rekna vere minst 10 m 3 skredmassar på veg, medan isskred og steinsprang kan takast med i vurderinga av skredfrekvens sjølv med mindre volum. 35

37 Figur 30: Oversikt over dei seks definerte einingsstrekningane. Basert på kart frå Statens kartverk Einingsstrekning 1, Setenes-Kvamen Feltobservasjonar Langs denne strekka vert fjella/fjellsida ovanfor vegen gradvis høgare frå vest mot aust, heilt til Jøtulshaugen (582 m o.h.), som ligg direkte ovanfor Kvamen. Langs heile strekka er det generelt bratt, men ved Kvamen ligg dei bratte fjellsidene lenger i frå vegen. Heile lia ovanfor vegen er dominert av lauvskog og har generelt eit tynt lausmassedekke. Vidare følgjer ei skildring av dei viktigaste observasjonane langs denne strekninga. Figur 36 summerer opp kvar desse observasjonane er gjort. Heilt i vest av denne strekninga, er det ein bratt fjellhammar om lag 130 m ovanfor vegen. Hammaren er nordvendt og skrår mot vegen mot aust, kor den også kilar ut. Ved om lag kote 190 flatar topografien noko ut. Foliasjonen vart her målt til 268/46, noko som betyr at berggrunnen hellar med 46 mot nord og «ut i frå» fjellsida og ned mot vegen. Det vart også observert to sprekkesett med orienteringar på høvesvis 268/90 og 360/90. Det er med andre ord eit sprekkesett med same orientering som foliasjonen, men med ei vertikal helling og eit sprekkesett med vertikal helling med orientering vinkelrett på foliasjonen. Foliasjonen og sprekkesetta er gjennomgåande for heile undersøkingsområdet frå Setenes til Nistadlia. Figur 31 viser vestre del av hammaren. Oppover langs hammaren ser ein fleire «slepper», som definerer det vertikale sprekkesettet med orientering 268/90. Nedst i hammaren er det eit gamalt skredsår. Eit stort parti har rasa ut og fordelt seg nedover lia nedanfor. Like ovanfor vegen er det eit lite platå kor dei største blokkene frå skredsåret har stogga opp. Blokkene er relativt godt forvitra og dekt av tjukk mose, og er tolka til å vere eldre enn 50 år og er også truleg eldre enn vegen (1958). Ein kan difor ikkje med sikkerheit sei at ingen blokker frå hammaren har nådd ned til dagens vegtrasé. På vestsida av skredsåret kjem det ned ei lita sikle og det er ei eldre skredvifte som strekk seg om lag 40 m nedanfor sikla. Heilt nedst i skredvifta vart det observert ei fersk skredblokk. Vest for sikla igjen er det eit ustabilt parti 36

38 med store blokker. Dette er truleg eit tilsvarande parti som det som allereie har rasa ut. Ein kan ikkje utelukke at dette partiet når ned til vegen dersom det heile partiet glir ut. Truleg er det fleire tilsvarande ustabile parti lenger oppe i hammaren. Om lag 25 m nedanfor hammaren vart det observert ei heilt fersk skredblokk på om lag 0,5 m 3 som ei kunne følgje spora i lausmassane etter (Figur 31 C). Om lag 25 m nedanfor her igjen var det observert endå ei, truleg noko eldre men relativt fersk skredblokk på om lag 1 m 3 (Figur 31 D). Figur 31: A: Skredsår frå eit større parti som har rasa ut. Oppover i hammaren er det fleire tilsvarande mindre «slepper». Til høgre i bilete kan ein sjå ei sikle som kjem ned. Nedanfor denne sikla er det ei eldre skredvifte som strekk seg om lag 40 m nedanfor hammaren. B: Vest for skredsåret og sikla er det eit ustabilt parti, som truleg er tilsvarande det partiet som allereie har rasa ut. C: Heilt fersk skredblokk ca. 25 m nedanfor hammaren som ein kunne følgje spor i lausmassedekket etter. D: relativt fersk skredblokk 45 m nedafor hammaren. E: Store blokker frå skredsåret har fordelt seg nedover i lia. Dei nedste vart observert på eit platå like ovanfor vegen, men ein kan ikkje utelukke at nokre har gått lenger og har vorte fjerna under arbeidet med vegen. Vidare austover er det relativt bratt kloss i vegen heilt til Kvamen og eigedomsgrensa mellom gbnr. 58/4 og 58/1. Heile denne strekka er dominert at eit tynt lausmassedekke beståande av eit tynt humuslag med forvitringsmateriale under. Det er få fjellblotningar i nedre deler av lia langs denne strekningar og det vart observert generelt lite skredmateriale her, berre spreidde eldre enkeltblokker (Figur 32 A-C). Desse har truleg si kjelde lenger oppe i lia. Det vart likevel observert eit ustabilt parti like ovanfor vegen om lag midt på gbnr. 58/4 (Figur 32 D). 37

39 Figur 32: A: Oversiktsfoto av lia rett aust for der hammaren på Figur 31 kilar ut. Her er det bratt, men det er lite skredmateriale i denne delen av lia. Lausmassedekket er tynt. B og C: Lenger austover i lia mot grensa mellom gbnr. 58/4 og 58/1 er det generelt bratt, men også her er det lite skredmateriale. Spreidde eldre skredblokker vart likevel observert. D: Ustabilt parti like ovanfor vegen om lag midt på gbnr. 58/4. Under feltobservasjonane vart alle elvene og siklene registrert og vurdert. Dei generelle observasjonane er at desse for det meste går rett på fjell, noko som indikerer at lausmassedekket er tynt. Figur 33 viser eksempel på nokre av dei større elvene langs denne strekninga frå Setenes til eigedomsgrensa mellom 58/4 og 58/1. Alle elver og sikler må betraktast som potensielle skredløp, og desse er registrert i eit observasjonskart (Figur 36). Figur 33: A: Elv like aust for hammaren som kilar ut like ovanfor vegen. Her er det svært bratt kloss i vegen. Elva går direkte på fast fjell. D: Elv som går i eit søkk i topografien. Søkket styrer elva slik at den svingar mod aust om lag 30 m ovanfor vegen. Søkket/flata følgjer toppen av hammaren som er omtala på Figur 31 og beskyttar vegen mot steinsprang som kjem frå øvre deler av lia. E: Elv som går i bratt terreng rett på fast fjell. 38

40 Ved Kvamen har lia i bakkant nærast ei skåleform og dei bratte fjellsidene ligg lenger i frå vegen. Skåleforma gjer at fleire dreneringsvegar samlar seg i dette området og i alt er det fem elver og sikler som går under vegen her. Lausmassedekket er ein del tjukkare her enn ved dei bratte skråningane lenger vest, noko som ein kan sjå i elvene som går i lausmassar (Figur 34 B). I austre del av einigstrekning 1 vart det observert ein massestraum som har blitt avsett av elva oppetter nokre tre (Figur 34 D). I vestre del av Kvamen vart det observert fleire store skredblokker om lag 40 m ovanfor vegen (Figur 34 A). Plasseringa til desse samsvarar bra med både alpha-beta-modelleringane og RocFall-modelleringane. Figur 34: A: I vestre deler av Kvamen ligg det nokre store eldre skredblokker. Desse har stogga om lag 30 m ovanfor vegen. B: Elv som kjem ned like ovanfor tilkomstvegen til fyllinga som er på nedsida av vegen. I elvene i dette området er det meir lausmassar enn ved dei bratte skråningane vest for Kvamen. Dette ser ein i elveløpa som er fylt av lausmassar. C: Elveløp i austre deler av Kvamen. D: Om lag 40 m ovanfor vegen har elva avsett ein massestraum oppetter nokre tre. Under feltobservasjonane vart heile undersøkingsområdet studert frå andre sida av fjorden for å få eit overblikk over dei øvste partia av lia. Figur 35 A viser vestre del av strekninga. I tillegg til hammaren som vart undersøkt i felt, kunne to mindre hamrar observerast til aust og høgare oppe i lia. Figur 35 B viser Kvamen og austre del av strekninga. I den bratte lia, som er her er trekt lenger i frå vegen, kan ein sjå fleire spor etter tidlegare skred. Såret i lia som er markert til høgre på figuren, er truleg ei skredbane. Plasseringa til denne kan korrelerast til eit steinsprang som gjekk 6. juni 2006 som stengde vegen for trafikk. 39

41 Figur 35: Figuren viser bilete som er tekne frå Laukeland på sørsida av Dalsfjorden. A: Biletet viser vestre deler av einingsstrekning 1. I tillegg til hammaren som vart undersøkt i felt (svart sirkel heilt til høgre på figuren) kunne vi sjå to mindre hamrar lenger aust og oppe i lia. B: Biletet viser Kvamen og austre del av einingsstrekning 1. I Kvamen kunne vi sjå fleire spor etter skred og elver (til venstre på biletet). Sporet i lia som er markert med pila til høgre er truleg eit skredsår. Plasseringa til dette skredsåret kan korrelerast til eit steinsprang som gjekk 6. juni Dette steinspranget førte til at heile vegbana vart stengd. Figur 36: Oversikt over lokalitetar på figurane og dei observerte elvene/siklene (blå strek). Basert på kart frå Statens kartverk Samanstilling og diskusjon kring skredfare langs einingsstrekning 1 Flaum- og lausmasseskred Aktsemdskartet til NVE m. fl. (Kap. 3.1.) viser deler av den undersøkte strekninga ligg innanfor potensielt fareområde for jord- og flaumskred. Det er renn fleire mindre elver og sildrer nedover den bratte lia langs denne strekninga (Kap. 1.2.). Klimaprognosane (Kap. 1.3.) viser at ein kan forvente ei auke i avrenninga og flaumane fram mot klimaperioden

42 2100. Klimaprognosane (Vedlegg II) viser også at det kan verte mellom % fleire dagar med kraftig nedbør. Dette er moment som bidreg til å auke faren for flaum- og lausmasseskred. Dette kan også sjåast att i skredhistorikken til strekninga (Kap. 3.2.) som viser at det var middels mykje eller mykje nedbør under 18 av 27 av dei registrerte skredhendingane her. Skredhistorikken viser vidare at dette er ei svært skredutsett strekning og at 23 av 27 skredhendingane dei siste 15 åra har vore flaum- eller lausmasseskred. Historikken viser imidlertid at berre 3 av flaum- eller lausmasseskreda har ført til delvis stenging av vegbana og at ingen av dei har ført til at heile vegen har vore stengd. 2/3 av skreda har hatt sitt losneområde i vegskjeringa, noko som truleg har ført til at det berre er mindre volum av massane som har rasa ut i vegen. Modelleringa av utløpsdistansar for lausmasseskred (Kap. 4.1) viste at det ved vestre delar av einingstrekninga er så bratt at lausmasseskred ikkje vil byrje å bremse opp. Ved Kvamen viste modelleringane at eit 100- årsskred vil kunne stogge i vegen, medan eit 1000-årsskred vil gå om lag 45 m forbi vegen. Set ein saman desse opplysingane med feltobservasjonane (Kap ), er det openbert at einingstrekning 1 er skredfareleg med omsyn til flaum- og lausmasseskred. Desse skredtypane vert i all hovudsak utløyst i eller like ved elve- og bekkeløp, noko det er fleire av langs strekninga. Det tynne lausmassedekket som vart observert i undersøkingsområdet bidreg til den høge skredfrekvensen som skredhistorikken viser. Eit tynt lausmassedekke gjer at det skal lite til før porene i lausmassane vert overmetta og gjer lausmassane ustabile under periodar med mykje nedbør. Det tynne lausmassedekket betyr imidlertid at når det går skred, så er dei ofte ikkje så omfattande sidan det i utganspunktet er lite lausmassar som kan verte utløyst. Dette er noko vi ser igjen i skredhistorikken. Skred kan derimot verte vesentleg meir omfattande om dei vert utløyst høgt oppe i fjellsida. Dersom dette skjer, vil skredet ta med seg meir og meir lausmassar nedover fjellsida og vekse seg større dess lenger det går. Det er også større risiko for at skreda tek seg løp lenger utanfor dei etablerte elve- og bekkeløpa eller lagar seg nye. Skredhistorikken viser derimot at det dei aller fleste registrerte skreda sidan 2001 (25 av 27) har blitt utløyst i vegskjeringa eller i fjellsida mindre enn 50 m ovanfor vegen. Det er også mogeleg at det vil oppstå nye dreneringsvegar utanfor dei etablerte elve- og bekkefara under periodar med mykje nedbør. Når det er bratt som det er langs deler av strekninga og det er nok lausmassar til stades i lia, kan det også oppstå utglidingar av lausmassar eller lausmasseskred også utanfor dei etablerte dreneringsløpa. Dette er noko som ein kan sjå att i skredhistorikken som viser at det har gått fleire skred utanfor dei etablerte dreneringsvegane. Desse utglidingane og lausmasseskreda har ofte eit mindre omfang. Dette gjeld spesielt det bratte partiet frå eigedomsgrensa mellom 58/1 og 58/3 ved Setenes til eigedomsgrensa mellom 58/4 og 58/1 like før Kvamen. Denne strekninga er svært bratt og dei bratte partia ligg kloss i vegen. På bakgrunn av desse opplysningane konkluderer vi med at store deler av einingsstrekning 1 ligg innanfor fare for flaum- og lausmasseskred. Dette er vist på eit faresonekart Figur 37, som samlar faresonene for alle skredtypane. Alle elve- og bekkeløp må sjåast på som potensielle kjeldeområder for desse skredtypane, og det er også noko fare for større lausmasseskred som vert utløyst høgt i lia og utanfor dei etablerte dreneringsvegane. I alt vart det registrert 16 elve- og bekkeløp under feltobservasjonane. For 14 av desse er det årlege 41

43 nominelle sannsynet for at skred fører til vegstenging vurdert til å vere 1/50, medan tilsvarande sannsyn for 2 av elvene er vurdert til å vere 1/100. Sannsynet for at det skal gå flaum- eller lausmasseskred utanfor dei etablerte dreneringskanalane og at dei fører til vegstenging langs det brattaste partiet mellom Setenes og Kvamen er vurdert til å vere 1/20. Sjå Figur 37 for detaljane kring faresonene. Steinsprang Topografiske kart (Kap. 1.2.) viser at det er fleire områder i lia ovanfor vegen som har ei helling på meir enn 45, som vert rekna for den kritiske vinkelen for utløysing av steinsprang (Vedlegg IV). Aktsemdskarta til NVE m. fl. (Kap. 3.1) viser at heile denne strekninga er innanfor potensielt utløpsområde for steinsprang. Dette vart delvis stadfesta av modelleringa av skredfare (Kap. 4). Langs profil 1 viste alpha-beta-modelleringa at eit 100-årsskred vil stogge om lag 20 m ovanfor vegen og RocFall-modelleringa viste eit liknande resultat. Langs profil 2 går modellert utløpsdistanse langt forbi vegen. Langs profil 3 viser alpha-betamodelleringa at eit 100-årsskred vil stogge om lag 25 m ovanfor vegen, medan årsskredet vil gå forbi vegen. RocFall modelleringane langs det same profilet viser et noko mindre konservativt resultat. Ingen av dei tusen forsøka nådde ned til vegen. Skredhistorikken (Kap. 3.2.) viser at det har gått fire steinsprang langs denne strekninga sidan To av desse skreda førte til stenging elle delvis stenging av vegen. Skredet som gjekk 6. juni 2006 hadde sitt losneområde i lia m høgare enn vegen, stengde heile vegen. Skredet som gjekk 25. september 2003 hadde sitt losneområde i lia 0-50 m ovanfor vegen, stengde deler av vegen. Under feltobservasjonane (Kap ) vart nedre deler av lia undersøkt. Heilt vest i undersøkingsrådet vart det observert ein bratt fjellhammar som er potensielt skredfarleg. Her har det allereie rasa eit stort parti ut, og det er tilsvarande ustabile parti på kvar side av dette skredsåret. Det vart observert to heilt ferske skredblokker og ei relativt fersk skredblokk nedanfor. Den nedste av desse låg om lag 45 m nedanfor hammaren. Det er eit platå nedanfor hammaren som vil fange opp det meste av steinspranga som kjem frå hammaren. Her ligg det fleire eldre skredblokker. Det er imidlertid parti på kvar side av platået kor steinsprang kan nå ned i vegen. Modelleringane viste her at steinprang vil stogge før vegen, men ein kan likevel ikkje sjå vekk ifrå at steinsprang herifrå kan komme ned i vegen. Vidare austover i lia vart det ikkje observert ferske skredblokker, og det var generelt også lite eldre skredblokker. Dette tilseier at skredfrekvensen frå hamrane lenger oppe i lia er liten, men det kan likevel komme ned enkeltblokker over lengre tid. Ved Kvamen vart det observert generelt meir skredmateriale i området på oppsida av, men her ligg den bratte lia lenger i frå vegen. Steinprang frå hamrane øvst oppunder Jøtulshaugen (582 m o.h.) vil ha med seg mykje energi og kan ha potensiale til nå heilt ned i vegen, men dette ser vi på som mindre sannsynleg og noko som kan skje berre i ekstreme tilfelle. Dette vert underbygga av modelleringa av utløpsdistansar og skredhistorikken langs denne delen av einingsstrekninga. På bakgrunn av dette konkluderer vi med at det er ein viss fare for steinsprang langs einingsstrekning 1. Dette er vist på eit faresonekart Figur 37, som samlar faresonene for alle skredtypane. Det årlege nominelle sannsynet for at steinsprang frå hammaren i heilt vest skal 42

44 nå ned til vegen og føre til stenging, er vurdert til å vere 1/100. Det same gjeld steinsprang frå hamrane lenger oppe i lia. Sannsynet for at steinsprang frå hamrane oppunder Jøtulshaugen skal nå ned til vegen i Kvamen er vurdert til 1/1000. Sjå Figur 37 for detaljane kring faresonene. Snøskred Topografiske kart (Kap. 1.2.) viser at det er hellingar mellom som vert rekna for den kritiske sona for utløysing av snøskred; slakt nok til at snø vert akkumulert og bratt nok til at skred vert utløyst. Aktsemdskarta til NVE m.fl. (Kap. 3.1.) viser at heile området er innanfor potensielt utløpsområde for snøskred. Klimadata (Kap. 1.3.) viser derimot at det er lite snødrift i området og at ein forventar endå mindre snø fram mot klimaperioden Det er heller ingen typiske terrengformer som er utsett for snøskred. Dette kan vere større botnar, bratte elvegjel og skar som ligg i le og samlar mykje snø. Lia opp mot Jøtulshaugen ved Kvamen har ei viss botnform, men her er det så bratt at det ikkje vil samle seg snø. Store deler av lia er dekt av skog, noko som også har ein avbøtande effekt mot snøskred. Det er heller ikkje registrert tidlegare snøskredhendingar langs denne strekninga. SGC konkluderer derfor med at einingstrekning 1 ligg utanfor fare for snøskred. Sørpeskred Sørpeskred vert ofte utløyst i bekkeløp, grunne forseinkingar, dreneringsløp og i myrer der myra ligg i «knekken» av ei skråning. Det er fleire bekkeløp og dreneringsløp langs strekninga. Ved Sætenesstølen og Lemmane vest i undersøkingsområdet er det områder som her myrlendt. I overgangen mellom myra og dreneringsløpa som går nedover lia mot vegen kan det samle seg mykje vatn slik at det vert høgt vasstrykk i snøen og tilførselen av vatn overstig avrenninga. Slik vi vurderer det kan ein ikkje sjå vekk i frå at det kan verte utløyst sørpeskred langs denne strekninga. Sørpeskred vil imidlertid i all hovudsak følgje dei same skredløpa som flaum- og lausmasseskred. Omfanget til eit sørpeskred kan verte like stort som eit flaum- eller lausmasseskred, men sistnemnde vil vere dimensjonerande fordi sannsynet for eit øydeleggande flaum- eller lausmasseskred er vurdert som høgare enn for sørpeskred. Faresonekart for einingsstrekning 1, Setenes Kvamen På bakgrunn av skredfarevurderinga for einingsstrekning 1, er det utarbeidd eit faresonekart for skred som samanstiller faresonene for alle skredtypane. Sonene er inndelt etter kva skredtype som er dimensjonerande. Langs denne strekninga er det påvist totalt 16 potensielle skredløp langs elver og bekkar kor det er fare for flaum- eller lausmasseskred. For 14 av desse er det årlege nominelle sannsynet for at skred fører til vegstenging vurdert til å vere 1/50. For 2 av desse er tilsvarande sannsyn vurdert til å vere 1/100. I tillegg er det påvist fare for lausmasseskred ved dei brattaste partia mellom Setenes og Kvamen utanfor dei etablerte dreneringsvegane. Det årlege sannsynet for skred som fører til vegstenging langs denne strekka er vurdert til å vere 1/20. Heilt vest i einingsstrekninga er det også eit parti kor det er 43

45 noko fare for at steinsprang skal nå ned i vegen. Her er sannsynet for skred vurdert til å vere 1/100. Det samla nominelle årlege sannsynet for at skred langs einingsstrekning fører til vegstenging og/eller alvorlege ulukker er dermed vurdert til å vere: 1/50 x /100 x 2 + 1/20 + 1/100 = 9/25. Det samla nominelle årlege sannsynet for at det går skred langs einingsstrekning 1 er altså om lag 1/3 og strekninga imøtekjem dermed ikkje sannsynsklassen for skred. Det må dermed utførast sikringstiltak ved etablering av den nye vegen. Sjå kapittel 6 for våre tilrådingar. Figur 37: Faresonekart for skred langs einingsstrekning 1. Faresonekartet er inndelt i soner med nominelt årleg sannsyn for skred som fører til vegstenging og/eller medføre alvorlege ulukker. Raude soner representerer det årlege nominelle sannsynet for skred frå og med 1/2 til 1/20, gul sone frå og med 1/20 til 1/100 og grøn sone frå og med 1/100 til 1/1000. Dei skraverte områda innanfor ei sone representerer definerte skredløp som går langs elver eller bekkar. Det er i alt kartlagt 16 skredløp langs elver og bekkar. Av desse er 14 (gul sone) vurdert til å ha eit årleg nominelt sannsyn på 1/50 og 2 med tilsvarande sannsyn på 1/100. Det er også noko fare for flaum- eller lausmasseskred i lia mellom desse skredløpa ved dei brattaste partia. Heilt vest i strekninga ligg deler av strekninga innanfor faresone for steinsprang med eit sannsyn på mellom 1/50 og 1/ Einingsstrekning 2, Kvamen-Strandanes Feltobservasjonar Langs denne strekka er det svært bratt frå Kvamen til Kattasteinen. Her er det bratte fjellhamrar kloss i vegen langs deler av strekninga. Frå om lag 100 m aust for Kattasteinen og resten av strekninga til Strandanes har lia ein slakare topografi. Også her er lia ovanfor vegen dominert av variert lauvskog, men på gbnr. 58/3 aust i einingsstrekninga er det eit større granfelt. Lausmassedekket langs strekninga er generelt noko tjukkare enn ved einingsstrekning 1 og består av eit humuslag øvst med eit lag med skredmateriale og 44

46 forvitringsmateriale under. Vidare følgjer ei skildring av dei viktigaste observasjonane som vart gjort langs denne strekninga. Figur 43 viser plasseringa til dei ulike observasjonane som vart gjort. Figur 38 viser eit oversiktsbilete av einingsstrekning 2. Øvst i lia går det ein bratt hammar frå Jøtulshaugen (582 m o.h.) og austover til om lag eigedomsgrensa mellom gbnr. 57/1 og 57/5. Denne hammaren er nær vertikal på det brattaste. Lenger nede i lia er det eit parti som er svært bratt kor det stadvis er eksponerte fjellhamrar (markert med svart sirkel nedst på Figur 38). Hammaren er nordvestvendt, noko som gjer at den vert trekt nærare vegen dess lenger aust ein kjem. Figur 39 viser lia aust for granfeltet på gbnr. 58/3. Her er det svært bratt og det er fleire hamrar tilsvarande som ein kan sjå på Figur 39 A austover i lia. Hammaren på figuren er svært oppsprukke og det ligg fleire relativt ferske skredblokker nedanfor. Nedanfor hammaren er det bratt heilt ned i vegen. Foliasjonen i denne hammaren vart målt til 290/40, noko som betyr at berggrunnen hellar med 46 mot nord-nordvest. Dette er tilsvarande som vart målt heilt vest på einingsstrekning 1. Figur 38: Oversiktsbilete teke frå andre sida av Dalsfjorden. Øvst i lia er det bratte fjellhamrar. Markert nedst på figuren er det eit svært bratt parti kor det stadvis er eksponerte fjellhamrar. Hammaren er nordvestvendt, noko som gjer at hammaren kjem nærare vegen dess lenger aust ein kjem. Nedanfor hammaren er det også svært bratt og det er også fleire bratte fjellskrentar her. 45

47 Figur 39: A: Oversikt over lia aust for granfeltet på gbnr. 58/3. Midt i biletet er det ein hammar som det står ein straumpåle på. Hammaren er oppsprukken og det er bratt heilt i vegen under hammaren. B: Under hammaren ligg det fleire relativt ferske blokker. Figur 40 A viser ein hammar om lag 30 m aust for eigedomsgrensa mellom gbnr. 58/3 og 56/3. Denne er svært oppsprukken og her har det glidd ut eit stort flak som har stogga umiddelbart når det møtte bakken nedanfor. Hadde blokka hatt ei meir runda form, hadde den truleg rasa heilt ned i vegen. Mellom denne hammaren og vegen er det svært bratt og det er eit uoversiktleg område med fleire stygge hamrar. 46

48 Figur 40: A: Hammar der det har glidd ut eit stort flak på om lag 4x1x0,5 m (markert med pil). Den avlange og flate forma flaket har gjort at det har stogga umiddelbart når det møtte bakken under hammaren. Ei blokk med ei meir rund form ville truleg ha rasa helt ned i vegen. B: Utrasa blokk på om lag 1,5 m 3 som har rasa ut frå ein hammar lenger aust. I lia aust for granfeltet ligg det fleire store eldre skredblokker. Figur 41 A viser ei svært stor eldre skredblokk som ligg aust i lia under Novene. Den flate forma på blokka har gjort at den har stoppa, sjølv om lia her er bratt. Biletet Figur 41 B er teke rett ovanfor vegen om lag på eigedomsgrensa mellom gbnr. 58/3 og 56/3. Her er det svært bratt heilt i vegen og det er fleire stygge hamrar her. Hammaren midt på biletet har overheng over vegen. 47

49 Figur 41: A: Svært stor eldre skredblokk som aust i lia under Novene. Sjølv om lia er svært bratt, har blokka stogga i lia. Den flate forma i til blokka har gjort til at den har stogga. B: Svært bratt parti rett ovanfor vegen. Her er det ein hammar som heng over vegen. Under feltarbeidet vart alle bekke- og elveløp registret og vurdert. Langs denne strekninga er det generelt meir lausmassar i elvene, og det var også mykje rotvelta tre i elve- og bekkeløpa. Figur 42 viser dei største elvene som vart observert langs strekninga. Gjennom granfeltet på gbnr. 58/3 renn det to elver. Begge desse går i svært bratt terreng og har både ein del lausmassar og rotvelta tre i elveløpet (Figur 42 A og B). I aust kor hammaren som går under Novene kilar ut, kjem det ned to elver som møtest om lag 20 m ovanfor vegen. Der elvene kjem ned er det svært bratt, men her flatar topografien ut noko om lag 30 m ovanfor vegen 48

50 (Figur 42 C). Figur 42 D viser ei elv som kjem ned i vegen nord for Geiteholten, heilt aust i einingsstrekninga. Figur 42: A: Elv som går gjennom granfeltet på gbnr. 58/3. Terrenget her er bratt og det er ein del lausmassar og velta tre i elvefaret. B: Elv aust i granfeltet. Også her er det svært bratt ned mot vegen og det er ein del lausmassar og velta tre i bekkefaret. C: I aust kor hammaren som går under Novene kilar ut, kjem det ned to elver som møtest om lag 30 m ovanfor vegen. D: Elv som kjem ned i vegen nord for Geiteholten heilt aust i einingsstrekninga. Figur 43: Oversikt over lokalitetar på figurane og dei observerte elvene/bekkane (blå strek) langs einingsstrekning 2. Basert på kart frå Statens kartverk. 49

51 Samanstilling og diskusjon kring skredfare langs einingsstrekning 2 Flaum- og lausmasseskred Aktsemdskartet til NVE m. fl. viser at deler av einingsstrekninga ligg innanfor potensielt fareområdet for jord- og flaumskred (Kap. 3.1.). Topografiske kart viser at det renn fleire elver og bekkar ned mot vegen frå den bratte lia ovanfor vegen (Kap. 1.2.). Klimaprognosane viser at ein kan forvente både ei auke i avrenning og ei auke i årlege dagar med kraftig nedbør fram mot klimaperioden (Kap. 1.3 og Vedlegg II). Alt dette er med på bidra til skredfaren i området. I tillegg viser skredhistorikken til Statens vegvesen og NVE (Kap. 3.2.) at strekninga er utsett for skred. Sidan år 2000 er det registrert 10 flaum- eller lausmasseskred langs strekninga, kor 3 av desse har ført til delvis stenging av vegen. I tillegg er SGC gjort kjend med eit stort lausmasseskred (intervju med lokalkjende) som gjekk på 60-talet gjennom granskogen på gbnr. 58/3. Dette skredet skal ha vore vel 40 m bredt ved vegen og losna truleg høgt oppe i lia og tok med seg store mengder lausmassar på vegen ned. Vegen skal ha vore stengd i over ei veke. Under feltobservasjonane (Kap ) vart alle elvene kartlagt og vurdert. Langs denne strekninga er det eit noko tjukkare lausmassedekke enn ved einingsstrekning 1. Her går dei fleste elvene i lausmassar, medan vest i einingsstrekning 1 gjekk dei på fast fjell. Dette gjer at flaum- og lausmasseskred som går her har større potensial til å ta med seg mykje lausmassar, men samstundes skal det meir nedbør til før porene i lausmassane vert metta på vatn og ustabile under periodar med mykje nedbør. I elva som er vist på Figur 42 A ligg det mykje lausmassar og det er fleire rotvelta tre langs elveløpet. Elva går i svært bratt terreng, og det var truleg langs denne elva skredet som gjekk på 60-talet gjekk langs. Elva ved sidan av, vist på Figur 42 B, går i tilsvarande terreng. Skred langs desse to elvene har ekstra potensiale til å vekse seg store dersom det vert utløyst høgt i lia. Elvene som kjem ned i aust kor hammaren under Novene kilar ut (Figur 42 C), har også eit visst potensiale til å ta med seg store skred, men her er den bratte topografien trekt noko lenger vekk frå vegen, noko som vil ha ein viss avbøtande effekt på flaum- og lausmasseskredfaren. Det er også mogeleg at det vil oppstå nye dreneringsløp utanfor dei etablerte elve- og bekkefara under periodar med mykje nedbør. Når det ser så bratt som det er langs deler av strekninga og det er nok lausmassar til stades i lia er det også fare for at det går lausmasseskred utanfor dei etablerte dreneringsløpa. Dette gjeld spesielt ved områda mellom granskogen på gbnr. 58/3 og eigedomsgrensa mellom 56/3 og 57/1 og langs eit parti mellom Kattasteinen og Vika. Her er det svært bratt og dei bratte partia ligg heilt kloss i vegen. På bakgrunn av dette konkluderer vi med at store deler av einingsstrekning 2 ligg innanfor fare for flaum- og lausmasseskred. Dette har vi vist på eit faresonekart for denne strekninga, som samlar alle faresonene for alle skredtypane. Alle elve- og bekkeløp må sjåast på som potensielle kjeldeområder for desse skredtypane. Det er i alt registrert og vurdert 10 elve- og bekkeløp langs denne strekninga. Langs elvene på Figur 42 A og B er det årlege nominelle sannsynet for flaum- eller lausmasseskred som fører til vegstenging vurdert til å vere 1/50, det same gjeld dei resterande elvene lenger aust på strekninga. Sannsynet for at det skal gå flaumeller lausmasseskred utanfor dei etablerte dreneringskanalane er vurdert til å vere 1/20 langs strekninga mellom granskogen på gbnr. 58/3 og eigedomsgrensa mellom 56/3 og 57/1, medan 50

52 sannsynet langs strekninga mellom Kattasteinen og Vika er vurdert til å vere 1/50. Sjå Figur 44 for detaljane kring faresonene. Steinsprang Heile vegstrekninga ligg innanfor utløpsområde eller kjeldeområdet for steinsprang på NVE m. fl. sine aktsemdskart (Kap. 3.1.). Topografiske kart viser at det er svært bratt i lia ovanfor vegen og at det stadvis er svært bratt heilt ned til vegen (Kap. 1.2.). RocFall-modelleringa (Kap. 4.2.) stadfesta at vegen ligg i potensielt skredfarleg område. Langs begge profila som er laga ved denne strekninga (Profil 4 og 5), vart utløpsdistansen modellert til å gå langt forbi vegen. Samstundes viser modelleringane at ved profil 4 vil største delen av forsøka vil stogge før vegen. Langs profil 5 vil også nokre av modelleringane frå hammaren høgst oppe stogge i lia før vegen. Her vil imidlertid størsteparten av forsøka gå forbi vegen. Skredhistorikken frå Statens vegvesen og NVE (Kap. 3.2.) viser at det har gått fem steinsprang her sidan Under feltobservasjonane (Kap ) vart nedre del av lia undersøkt i felt, medan øvre deler av lia vart studert frå andre sida av Dalsfjorden. Frå granskogen på gbnr. 58/3 og austover til der hammaren under Novene kilar ut er det svært bratt, heilt frå toppen av lia og ned til vegen. I nedre deler av lia vart det observert fleire skredfarelege hamrar kor det har vore nylege utglidingar i frå. Figur 41 B viser blant anna ein svært stygg hammar som heng over vegen. Skredhistorikken viser at det ved denne lokaliteten har vore to tidlegare skredhendingar, kor den eine førte til at vegen vart delvis stengd. I lia vart det observert fleire eldre store, avlange og flate skredblokker. Denne forma er også representativ for mange av dei utsprengde blokkene i dei ustabile hamrane. Forma på blokkene er med på å avgrense skredfaren ein del. Når slike blokker glir ut i frå hamrane stoggar dei ofte når dei møter bakken like nedanfor hammaren fordi forma på dei gjer at dei glir nedover i staden for å rulle. Meir runda blokker vil kunne lettare rulle nedover og ta med seg mykje fart. Ein kan likevel ikkje sjå vekk i frå at mindre og meir runda steinsprangblokker kan verte utløyst. Modelleringane viser at også steinsprang- og skred frå bratthamrane heilt øvst i lia vil kunne nå ned til vegen. Forma på blokkene tilseier at ein del av dei vil stogge umiddelbart når dei treff skråninga nedanfor, men ein kan ikkje sjå vekk i frå at enkelthendingar vil kunne rase heilt ned i vegen. Om dette fyrst skjer, så vil desse etter kvart få med seg mykje energi nedover lia og kunne ta med seg meir massar nedover. For ei slik hending er skadepotensialet stort. Austover langs lia, om lag ved grensa mellom gbnr. 56/3 og 57/1 flatar topografien noko ut, og det vert lenger avstand frå vegen og til dei bratte hamrane ovanfor vegen. Steinsprang har potensiale til å nå ned i vegen her, men avstanden til hamrane i bakkant gjer at skredfrekvensen ved denne delen av strekninga vil vere lågare. På bakgrunn av dette konkluderer vi med at deler av einingsstrekning 2 ligg innanfor fareområder for steinsprang. Dette har vi vist på eit faresonekart for denne strekninga som viser faresonene for alle aktuelle skredtypar. Frå nedre del av lia mellom granskogen på gbnr. 58/3 til om lag ved eigedomsgrensa mellom gbnr. 56/3 og 57/1 er det årlege nominelle sannsynet for ei skredhending som fører til at vegen må stenge vurdert til å vere 1/20. Frå 51

53 bratthamrane lenger oppe i lia er tilsvarande sannsyn vurdert til å vere 1/100. Sjå Figur 44 for detaljane kring dette. Snøskred Topografiske kart (Kap. 1.2.) viser at fleire delar av området er hellingar mellom Aktsemdskarta til NVE m. fl. (Kap. 3.1.) viser at heile området er innanfor potensielt utløpsområde for snøskred. Klimadata (Kap. 1.3.) viser derimot at det er lite snødrift i området og at ein forventar endå mindre snø fram mot klimaperioden Det er heller ingen typiske terrengformer som er utsett for snøskred. Dette kan vere større botnar, bratte elvegjel og skar som ligg i le og samlar mykje snø. I tillegg er store deler dekt av skog, noko som i praksis gjer at det er få potensielle utløysingsområder for snøskred. Der det ikkje er skog, er det så bratt at snø ikkje vil akkumulerast. Det er heller ikkje registrert tidlegare snøskredhendingar langs denne strekninga. SGC konkluderer derfor med at einingstrekning 1 ligg utanfor fare for snøskred. Sørpeskred Sørpeskred vert ofte utløyst i bekkeløp, grunne forseinkingar, dreneringsløp og i myrer der myra ligg i «knekken» av ei skråning. Det er fleire bekkeløp og dreneringsløp langs strekninga, men det er ikkje observert openbare forseinkingar langs desse der det kan samle seg store mengder vatn. Ein kan likevel ikkje utelukke sørpeskred til dømes med under smelteperiodar der det er mykje snø, kombinert med kraftig regn. Sørpeskred vil imidlertid i all hovudsak følgje dei same skredløpa som flaum- og lausmasseskred. Omfanget til eit sørpeskred kan verte like stort som eit flaum- eller lausmasseskred, men sistnemnde vil vere dimensjonerande fordi sannsynet for eit øydeleggande flaum- eller lausmasseskred er vurdert som høgare enn for sørpeskred. Faresonekart for einingsstrekning 2, Kvamen-Strandanes På bakgrunn av skredfarevurderinga for einingsstrekning 2, er det utarbeidd eit faresonekart for skred som samanstiller faresonene for alle skredtypane. Sonene er inndelt etter kva skredtype som er dimensjonerande. Langs denne strekninga er det påvist 8 potensielle skredløp for flaum- og lausmasseskred langs bekkar og mindre elver som når ned i vegen. For alle desse er det årlege nominelle sannsynet for skred som fører til vegstenging vurdert til å vere 1/50. Det er også påvist fare for flaum- og lausmasseskred utanfor dei etablerte dreneringsvegane ved to bratte parti. Sannsynet for dette er vurdert til å vere høvesvis 1/20 og 1/50. I tillegg er det påvist steinsprangfare frå det brattaste partiet mellom Kvamen og Novene og steinsprangfare frå bratthamrane heilt øvst i lia. Her er det årlege nominelle sannsynet vurdert til å vere høvesvis 1/20 og 1/100. Det samla nominelle årlege sannsynet for at skred langs einingsstrekning 2 fører til vegstenging og/eller alvorlege ulukker er dermed vurdert til å vere: 1/50 x /20 x 2 + 1/100 = 1/3. Einingsstrekning 2 imøtekjem dermed ikkje sannsynligheitsklassen for skred i 52

54 konsekvensklasse D, og det må dermed utførast sikringstiltak. Sjå Kapittel 6 for våre tilrådingar. Figur 44: Faresonekart for skred langs einingsstrekning 2. Faresonekartet er inndelt i soner med nominelt årleg sannsyn for skred som fører til vegstenging og/eller medføre alvorlege ulukker. Raud soner representerer det årlege nominelle sannsynet for skred frå og med 1/2 til 1/20, gul sone frå og med 1/20 til 1/100 og grøn sone frå og med 1/100 til 1/1000. Dei skraverte områda innanfor ei sone representerer definerte skredløp som går langs elver eller bekkar. Langs denne strekninga er det til saman kartlagt 10 elveløp som er definerte som potensielle skredløp for flaum- og lausmasseskred. 9 av desse når ned i vegen og alle desse er vurdert til å ha eit årleg nominelt sannsyn på 1/50 for skred som fører til stenging. I tillegg er det påvist eit område der det er steinsprangfare frå fleire hamrar i den bratte lia under Novene Einingsstrekning 3, Strandanes-Heimtunet Feltobservasjonar Langs denne strekninga går vegen i flatt terreng på Strandaneset. Fjellsida ovanfor vegen er lågare og lia vert slakare enn mellom Setenes og Strandanes (Figur 45). Dagens vegtrasé er også trekt lenger ut i frå den bratte lia (Figur 46). Aust på Strandaneset kjem Strandaelva ned kor den går under brua som vegen ligg på. Lia kor elva kjem ned er relativt bratt, men om lag 35 m før vegen flatar topografien ut (Figur 47). Det er ein del lausmassar og trevekst i sjølve elveløpet. Det er også fleire mindre elver vest på Strandaneset, men også desse går i flat topografi før dei når vegen. Like ved Strandaelva er det ein busshaldeplass. I bakkant av busshaldeplassen er det ein bratt skråning som ligg kloss i vegen. Dette er det einaste partiet av einingsstrekninga kor det er bratt like i vegen. Skråninga er dekt av vegetasjon, men det er også eksponert berggrunn der det er utsprengde blokker (Figur 48). 53

55 Figur 45: Bilete av Strandanes teke frå sørsida av Dalsfjorden. Høgda på fjellsida ovanfor Fv. 57 vert lågare innover i fjorden. Lia her er også slakare enn lia mellom Setenes og Strandanes. Lia ovanfor Strandanes er skogdekt, og mykje av dette er granskog. Figur 46: Bilete teke mot aust ved byrjinga av einingsstrekning 3. Lia sør for vegen er bratt, men vegen ligg i flatt terreng eit godt stykke frå lia. Figur 47: Aust på Strandaneset kjem Strandaelva ned der vegen går over elva på ei bru. Lia der elva kjem ned er bratt, og det er ein del lausmassar i elveløpet. Om lag 35 m frå brua flatar lia ut. 54

56 Figur 48: A: Bratt parti i bakkant av busshaldeplass. Dette er det einaste partiet der det er bratt heilt kloss i vegen langs denne strekninga. B: Partiet er stort sett dekt av vegetasjon, men det vart observert lause blokker her Samanstilling og diskusjon kring skredfare Flaum- og lausmasseskred Aktsemdskartet til NVE (Kap. 3.1.) viser at det er potensiell jord- og flaumskredfare langs fire elver langs denne strekninga. Topografiske kart (Kap. 1.2.) viser at det er relativt bratt i lia ovanfor vegen. Det er derimot ikkje registrert skredhendingar langs denne strekninga i Statens vegvesen si vegdatabase, og langs store deler av strekninga går vegen i flatt terreng, om lag 35 m i frå den bratte lia. Dette gjer at eventuelle skred byrjar å miste energi og verte avsett eit stykke før det når vegen og får dermed mindre skadepotensiale. Ein kan likevel ikkje sjå vekk i frå at flaum- eller lausmasseskred ved ekstreme tilfelle kan nå ned til vegen og gjere skade. Strandaelva som kjem ned aust på Strandaneset har potensiale til å ha høg vassføring samstundes som den har potensiale til å erodere langs elvekantane og ta med seg lausmassar ned mot vegen. Det flate partiet å ca. 35 m frå vegen og inn mot lia bidreg til at noko av energien forsvinn mot vegen, men ikkje nok til at elva ikkje har potensiale til å gjere skade på vegen under periodar med mykje nedbør. På bakgrunn av dette konkluderer vi med at det er ein viss fare for at flaum- eller lausmasseskred kan føre til vegstenging under ekstreme vêrtilhøve. Dette har vi vist på eit faresonekart for denne strekninga, som samlar alle faresonene for alle skredtypane. Strandaelva har størst potensiale til å føre til vegstenging og det årlege nominelle sannsynet for dette er vurdert til å vere 1/50. Det same gjeld elva som ligg lengst vest på denne strekninga. For dei andre mindre elvene som ligg mellom elva lengst vest og Strandaelva er utløpsdistansen til flaum- eller lausmasseskred vurdert til å stogge før dei når dagens vegtrasé. For detaljar kring faresonene sjå Figur 49. Steinsprang For at steinsprang skal verte utløyst, trengst det normalt hellingar over 45. Topografiske kart (Kap. 1.2.) viser at lia ovanfor vegen ikkje har ei helling som overstig denne hellingsvinkelen. Det er eit parti som er brattare enn dette ved Osphammaren, men denne er vestvendt og ligg så langt frå vegen at den ikkje utgjer noko fare for vegen. NVE sine aktsemdskart (Kap. 3.1.) viser at heile vegen ligg utanfor steinsprangfare og det er heller ikkje registrert steinspranghendingar langs denne strekninga i vegdatabasen til Statens vegvesen. 55

57 Aktsemdskarta er imidlertid basert på modelleringar, ofte med dårleg oppløysing på karta, noko som gjer at mindre hamrar ikkje er med på desse karta. Feltobservasjonane (Kap ) viste at det meste av vegen ligg eit stykke i frå dei bratte områda. Ved busshaldeplassen like aust for Strandaelva vart det observert ein bratt skråning som ligg kloss i vegen og busshaldeplassen. Skråninga er delvis dekt av vegetasjon, men det er også eksponert berggrunn her med utsprengde blokker. Over lenger tid så er det ein viss fare for at det vil rase ut blokker frå denne skråninga. Det årlege nominelle sannsynet for steinprang frå denne hammaren er vurdert til å vere meir enn 1/100. Dette har vi presentert i faresonekartet for alle skredtypane langs denne strekninga. I områder kor fleire personar kan samlast, som rasteplassar, busshaldeplassar o.s.v. gjeld ikkje risikoakseptkriteria, men sikringsvedtaka i TEK10, som krev høgare sikringsnivå enn kva risikoakseptkriteria gjer. Sidan folk ikkje vil opphalde seg ved ei busshaldeplass over lenger tid, fell busshaldeplassen innanfor tryggleiksklasse 1 (S1). Største nominelle sannsyn for skred i høve S1 er 1/100. Busshaldeplassen imøtekjem dermed ikkje tryggleikskrava til TEK10 og denne skråninga må difor sikrast. Dette kan imidlertid gjerast med relativt enkle grep. Sjå Kap. 6 for våre tilrådingar. Snøskred Aktsemdskartet til NVE m. fl. (Kap. 3.1.) viser at heile strekninga ligg innafor potensielt utløpsområde for snøskred. Topografiske kart (Kap. 1.2.) viser at lia ovanfor vegen har områder som har hellingar mellom 30-60, som vert rekna for den kritiske sona for utløysing av snøskred. Desse områda er imidlertid avgrensa og er i tillegg dekka av skog, noko som i praksis avgrensar faren for at snøskred vert utløyst. I tillegg viser klimaprognosane at ein kan forvente mindre snø fram mot klimaperioden Det er heller ikkje registrert snøskredhendingar langs denne strekninga. På bakgrunn av mangel på reelle utløysingspunkt, skredhistorikk og klimadata konkluderer vi med at heile einingsstrekning 3 ligg utanfor snøskredfare. Sørpeskred Sørpeskred vert ofte utløyst i elve- og bekkeløp, grunne forseinkingar og dreneringsløp. Det er fleire bekkeløp vest på Strand og i aust kjem Strandaelva ned. I vest er det imidlertid relativt tett skog, noko som hindrar at det vert samla mykje snø i bekkeløpa noko som igjen avgrensa faren for at sørpeskred skal verte utløyst. Det kan samle seg ein del snø i elveløpet til Strandaelva, og det kan vere forseinkingar oppover i elveløpet kor det kan samle seg mykje vatn i snøen under t.d. smelteperiodar kombinert med mykje nedbør. Ein kan difor ikkje sjå vekk i frå at det kan gå sørpeskred langs elveløpet til Strandaelva. Sørpeskred vil imidlertid i all hovudsak følgje same skredløpa som flaum- eller lausmasseskred. Omfanget til eit sørpeskred kan verte like stort som eit flaum- eller lausmasseskred, men sistnemnde vil vere dimensjonerande fordi sannsynet for eit øydeleggande flaum- eller lausmasseskred er vurdert som høgare enn for sørpeskred. 56

58 Faresonekart for einingsstrekning 3, Strandanes-Heimtunet På bakgrunn av skredfarevurderinga for einingsstrekning 3, er det utarbeidd eit faresonekart for skred som samanstiller faresonene for alle skredtypane (Figur 49). Sonene er inndelt etter kva skredtype som er dimensjonerande. Langs denne strekninga er det påvist fem potensielle skredløp for flaum- og lausmasseskred langs elver. Ved tre av desse ligg vegen i flatt terreng eit godt stykke frå det bratte terrenget, og utløpsdistansen frå desse er vurdert til å stogge før dagens vegtrasé. To av dei potensielle skredløpa er vurdert til å kunne nå vegen og føre til vegstenging. Det årlege nominelle sannsynet for begge desse er vurdert til å vere 1/50. I tillegg er det påvist noko steinsprangfare frå ein skråning som ligg ved ein busshaldeplass. Sannsynet for skred herifrå er vurdert til å vere meir enn 1/100. Ved busshaldeplassar og liknanda gjeld ikkje risikoakseptkriteria, men sikringsvedtaka i TEK10. Skredrisikoen frå denne hammaren vert difor ikkje tatt med i berekninga av det samla årlege sannsynet for denne einingsstrekninga. Det samla årlege nominelle sannsynet for at skred skal føre til vegstenging og/eller alvorlege ulukker vert dermed: 2 x 1/50 = 1/25. Etter konsekvensklasse D er dette rekna som tolererbar strekningsrisiko. Figur 49: Faresonekart for skred langs einingsstrekning 3. Langs denne strekninga er det påvist fem potensielle skredløp langs elver og bekkar. Tre av dei når flatt terreng og vegen går eit stykke frå den bratte lia. Desse er vurdert til å ikkje utgjere noko fare for vegen, og faresonene rekk ikkje ned i vegen. To av elvene, blant anna Strandaelva, er vurdert til å utgjere noko fare for vegen. Det årlege nominelle sannsynet for dette er vurdert til å vere 1/50 for kvar av dei. 57

59 5.4. Einingsstrekning 4, Heimtunet-Gryvlevika Feltobservasjonar Denne strekninga går frå Heimtunet heilt aust på Strand og like forbi Gryvlevika. Langs denne strekninga er det noko brattare enn ved strekning 3, og dei bratte partia ligg nærare vegen. Det meste av lia ovanfor vegen er dekt av blanda skog, men ved garden Kviene er skråninga ovanfor vegen dyrka mark (Figur 50). Aust for Kviene er det eit granfelt. Frå vegen som går opp til Kviene og til Gryvlevika går vegen heilt i sjøkanten, mellom 2-4 m over fjorden. Figur 50: Oversiktsbilete av einingsstrekning 4. Her er det noko brattare enn ved einingsstrekning 3, og dei bratte partia ligg nærare vegen. Ved Gryvlevika der det er planlagd tunnel er det ein bratt hammar like sør for der tunnelinnslaget er planlagd. Hammaren er til dels oppsprukken og det ligg ei skredur nedanfor hammaren (Figur 51 A og B). Figur 51 A og B viser ein hammar som ligg om lag 10 m ovanfor vegen heilt aust på gbnr. 56/1. Hammaren er sprekt opp og det er fleire utsprengde blokker som kan rase ut. 58

60 Figur 51: A: Bilete teke frå Kviene mot Gryvlevika der det er planlagd tunnel like sør for der tunnelinnslaget er planlagd er det ein bratt vestvend hammar. B: Bratt vestvendt hammar langs nedre del av elva Gryvla, like ved der tunnelinnslaget er planlagd. Hammaren er stadvis sprekt opp og det ligg ei ur under hammaren. C og D: Hammar om lag 10 m ovanfor vegen aust på gbnr. 56/1. Hammaren er sprekt opp og det er fleire utsprengde blokker her som kan ramle ut. Heilt aust ved denne strekninga kjem elva Gryvla ned. Denne har sitt kjeldeområde i fjellområda mellom Strandafjellet, Hengenipa, Nyfjellet og Sundsheia. Den nedste ca. 250 m ovanfor vegen går elva i eit gjel i svært bratt terreng. Om lag 25 m ovanfor vegen flatar topografien noko ut. I nedre deler av Gryvla går den langs den bratte hammaren på Figur 51. Her er går elva gjennom ura som ligg under hammaren. Det er difor mykje lausmassar i elveløpet, både der den går gjennom ura og lenger oppe i elveløpet kor det har rasa ut skredblokker frå elvegjelet (Figur 52 A og B). I tillegg vart det observert fleire velta tre langs elveløpet, og ein her kan ein tydeleg sjå at elva nyleg har gått utover det etablerte elveløpet. Om lag 50 m vest for Gryvla går det ein mindre elv gjennom granskogen som er her (Figur 52 D). Her er det svært bratt terreng heilt i vegen. Også her kan ein sjå at elva nyleg har gått utover elveløpet, og det er teikn på utglidingar i skråninga ned mot vegen. Det renn også to mindre elver ned i vegen ved Kviene (Figur 52) og to mindre bekkar vest i einingsstrekninga. 59

61 Figur 52: A: Ved Gryvlevika kjem elva Gryvla ned. I nedre del av elva går den gjennom ei skredur. B: Oppover i elveløpet er det svært bratt og det ligg ein del skredmateriale i elveløpet. C: Mindre elv som kjem ned i vegen like ved Kviene. D: Lita elv som renn gjennom granskogen om lag 50 m aust for Gryvla Samanstilling og diskusjon kring skredfare Flaum- og lausmasseskred Topografiske kart (Kap. 1.2.) viser at det er fleire mindre elver langs denne strekninga. Heilt i aust kjem elva Gryvla ned. NVE m. fl. sitt aktsemdskart for jord- og flaumskred (Kap. 1.3.) viser at det er fare for desse skredtypane langs Gryvla og ei mindre elv like aust for Gryvla. Feltobservasjonane (Kap ) viste at Gryvla går i svært bratt terreng i eit elvegjel dei siste 250 m ovanfor vegen. Om lag 25 m ovanfor vegen flatar topografien ut. Her går også elva gjennom ei ur som har si kjelde frå bratthammaren på austsida av elva. Feltobservasjonane viste også at det ligg også ein del lausmassar vidare oppover i elveløpet. Blokkene i elveløpet er generelt store, noko som gjer at det skal mykje til før elva tek dei med seg. Dersom elva fyrst får tak i set blokkene kan det derimot få store konsekvensar. Sjølv om det ikkje er registrert skred langs Gryvla tidlegare, så er det naudsynt å ta høgde for at ein vil få eit klima med auka avrenning og fleire årlege dagar med ekstreme nedbørsverdiar. Det er også ei elv om lag 50 m vest for Gryvla her er det bratt heilt ned i vegen. Det er mindre lausmassar langs dette elveløpet, så eventuelle utglidingar her vil ha mindre konsekvensar enn ved Gryvla. Det er teikn på nylege utglidingar like ovanfor vegen, og det er også registrert ei skredhending ved denne elva, men denne førte ikkje til vegstenging. Det er også to mindre elver ved Kviene. Ved ei av dei er det registrert eit steinsprang. Om steinspranget hadde sitt utløysingspunkt i vegskjeringa eller frå elveløpet er ikkje kjent. Det er ein viss utglidingsfare langs desse elveløpa, men begge elveløpa er murt opp langs og det er lite lausmassar i elveløpet som kan rase ut. 60

62 På bakgrunn av dette konkluderer vi med at deler av einingsstrekning 4 ligg innanfor fareområde for flaum- og lausmasseskred. Dette har vi vist på eit faresonekart for denne strekninga, som samlar alle faresonene for alle skredtypane. Gryvla har potensiale til å gjere størst skade, men her skal meir til før skred vert utløyst. Det årlege nominelle sannsynet for at skred langs elveløpet til Gryvla og langs elveløpet like vest for Gryvla skal føre til stenging er vurdert til å vere 1/50. Det tilsvarande sannsynet for elvene ved Kviene er vurdert til å vere 1/100. Sjå Figur 53 for detaljane kring faresonene. Steinsprang For at steinsprang skal verte utløyst, trengst det normalt hellingar over 45. Topografiske kart (Kap. 1.2.) viser at lia ovanfor vegen ikkje har ei helling som overstig denne hellingsvinkelen, med unntak av ved ein vestvendt hammar som går langs nedre deler av Gryvla, om lag 50 m ovanfor vegen. NVE sitt aktsemdskart for steinsprang (Kap. 3.1.) viser at området kring Gryvla og Gryvlevika ligg innanfor potensielt utløpsområde for steinsprang. Under feltobservasjonane (Kap ) vart det stadfesta at hammaren like aust for Gryvla er potensielt skredfarleg. Hammaren er generelt sprekt opp og det er fleire sprekkeavløyste blokker som kan rase ut frå hammaren. Ura nedanfor hammaren gjev prov på at det har vore skredaktivitet frå hammaren. Dagens vegtrasé ligg i relativt flatt terreng om lag 40 m frå hammaren noko som gjer at dei fleste steinspranga vil stogge før vegen. Den planlagde tunnelen gjer imidlertid at vegen og tunnelinnslaget i vest kjem nærare hammaren, noko som utsetje vegen og tunnelinnslaget for steinsprangfare. Det vart også observert ein om lag 10 m lang og 2-3 m høg hammar 10 meter ovanfor vegen heilt aust på gbnr. 56/1. Også her er det nokre sprekkeavløyste blokker, men blokker som rasar ut herifrå vil ikkje ha med seg mykje energi på grunn av den låge høgdeskilnaden. Steinprang herifrå vil uansett stogge nokre meter nedanfor hammaren. På bakgrunn av dette konkluderer vi med at det er ein viss fare for steinsprang langs einingsstrekning 4. Dette har vi samanstilt med dei andre aktuelle skredtypane for denne strekninga i eit faresonekart for skred. Faresonene er inndelt i årlege nominelle sannsyn for at den aktuelle skredtypen skal føre til vegstenging. Sjå Figur 53 for detaljane kring faresonene. Snøskred Aktsemdskartet til NVE (Kap. 3.1.) viser at heile strekninga ligg innafor potensielt utløpsområde for snøskred og at det er området Heimtunslia som er potensielt kjeldeområde for snøskred. Topografiske kart (Kap. 1.2.) viser at topografien hellar ved Heimtunslia, noko som ligg innanfor den kritiske sona for utløysing av snøskred. Feltobservasjonane (Kap ) viste imidlertid at det i desse områda veks relativt tett skog, og at det heller ikkje er typiske terrengformer her som er typiske for opphoping og utløysing av snøskred. I tillegg viser klimadata at det er generelt lite snø i området og at ein kan forvente endå mindre snø i framtida. 61

63 På bakgrunn av dette konkluderer vi med at heile einingsstrekning 4 ligg utanfor snøskredfare. Sørpeskred Topografiske kart (Kap. 1.2.) viser at det er fleire elver og bekkar innanfor strekninga. Akkumulasjonsområdet for snø ved dei to små elvene som renn frå Kviene og ned til vegen avgrensar seg imidlertid til eit mindre område mellom Fv. 57 og vegen/gardstunet som er ved Kviene. Det er heller ingen forseinkingar eller liknande der det kan samle seg både mykje snø og vatn under smelteperiodar kombinert med mykje nedbør. Langs elva Gryvla har potensiale til å samle ein del snø i elveløpet. Snø kan rase ut frå sidene av det bratte elvegjelet og dermed blokkere dreneringa. Dersom det over tid vert bygd opp høgt vasstrykk i snøen eller det kjem store nedbørsmengder under smelteperioden kan det under ekstreme tilhøve verte utløyst sørpeskred. Slik vi vurderer det kan sørpeskred årsake like stort skadeomfang som flaum- eller lausmasseskred. Men det årlege nominelle sannsynet for flaum- og lausmasseskred er vurdert til å vere høgare enn sørpeskred, og vil difor vere dimensjonerande her. Faresonekart for einingsstrekning 4, Heimtunet-Gryvlevika På bakgrunn av skredfarevurderinga for einingsstrekning 4, er det utarbeidd eit faresonekart for skred som samanstiller faresonene for alle skredtypane. Sonene er inndelt etter kva skredtype som er dimensjonerande. Langs einingsstrekning 4 er det påvist fire potensielle skredløp langs elver kor det kan vere fare for flaum- eller lausmasseskred. To av desse er mindre elver med mindre skadepotensiale, medan dei to som ligg i Gryvlevika har høgare skadepotensiale. Det årlege nominelle sannsynet for at skred frå desse fører til vegstenging er vurdert til å vere høvesvis 1/100 og 1/50. I tillegg er det påvist steinsprangfare frå ein hammar som går langs nedre dela av Gryvla. Steinsprang med eit årleg nominelt sannsyn på meir enn 1/1000 er vurdert til å stogge før dagens vegtrasé, men den planlagde tunnelen vil trekke vegen nærare hammaren. Området der tunnelpåslaget i vest er planlagd kan komme innanfor faresona for steinsprang med eir årleg nominelt sannsyn mellom 1/50 og 1/1000. Det samla årlege nominelle sannsynet for at skred langs einingsstrekning 4 skal føre til vegstenging vert dermed 1/100 x 2 + 1/50 x 2 = 3/50, eller 1/17. Einingsstrekning 4 imøtekjem dermed ikkje akseptkriteria for skred for konsekvensklasse D som Fv. 57 høyrer til. Deler av strekninga må difor sikrast mot skred. Sjå Kap. 6 for våre tilrådingar. 62

64 Figur 53: Faresonekart for skred langs einingsstrekning 4. Langs denne strekninga er det påvist fire elveløp der det kan vere fare for flaum- eller lausmasseskred. Det to som ligg lengst vest er små, og har lite skadepotensiale. Dei to som ligg i aust ved Gryvlevika, har større skadepotensiale Einingsstrekning 5, Gryvlevika-Halsneset Feltobservasjonar Langs denne strekninga går vegen stort sett i flatt terreng. Lia ovanfor vegen har ei relativt slak helling. Aust i denne strekninga like før Halsneset stikk topografien noko ut, slik at det er eit bratt parti like i vegen her. Langs dette partiet går det ei vegskjering som ein kan følgje heilt til tilkomstvegen til Halsneset (Figur 57 A). I Lia ovanfor Holmeli er det nyleg fjerna ein del skog, men elles er det både lauvskog og granskog langs denne strekninga. Ved Gryvlevika er det planlagd ein om lag 100 m lang tunnel. Figur 55 viser kor flata over tunnelen og kor påslaget i vest er planlagd. Flata over fjellpartiet der tunnelen er planlagd, er dominert av eit relativt tjukt lausmassedekke med både morenemateriale og skredmateriale frå hammaren like sør for flata. Det vart ikkje observert fast fjell på denne flata og det er uvisst kor tjukt lausmassedekket her er. Figur 56 viser kor påslaget i aust er planlagd. Det er ingen større elver langs denne strekninga, men ved Holmeli er det to mindre elver som drenerer under vegen (Figur 57 B). 63

65 Figur 54: Oversiktsbilete over einingsstrekning 5. Vegen går stort sett i slakt terreng, og lia ovanfor vegen skrånar slakt. Figur 55: Bilete teke frå flata der det vestre påslaget til tunnel er planlagd. På denne flata er det relativt tjukke lausmassar med både morenemateriale og skredavsetjingar frå skrenten sør for flata. Det vart ikkje observert fast fjell på denne flata og det er uvisst kor tjukke lausmassane er. Figur 56: Vest i strekninga kor det austre påslaget for tunnel er planlagd. 64

66 Figur 57: A: Vegskjering i austre delar av strekninga. B: Elv som kjem ned ved Holmeli Samanstilling og diskusjon kring skredfare Flaum- og lausmasseskred NVE m. fl. sitt aktsemdskred for flaum- og lausmasseskred (Kap. 3.1.) viser at det to mindre områder kor det er potensiell jord- og flaumskredfare; eit parti heilt vest i einingsstrekninga og eit heilt aust i strekninga. Flaum- og lausmasseskred treng oftast ei terrenghelling på over 30. Ved partiet i vest ligg er parti over 30 svært avgrensa og ligg om lag 60 m ovanfor vegen. Under feltobservasjonane (Kap ) vart det heller ikkje observert dreneringsvegar her. Det same gjeld for partiet aust i strekninga. Her er det så slakt ovanfor vegen, at det skal mykje til for at eit flaum- eller lausmasseskred skal verte utløyst. For at det skal skje så trengst det vatn i form av ei elv eller ein bekk, noko feltobservasjonane viste at det ikkje er her. Under feltobservasjonane (Kap ) vart det observert to mindre elver i denne einingsstrekninga. Den største av dei kjem ned like om lag ved gardstunet som er midt på gbnr. 55/1. Øvre deler av elva vert leia mot nordaust av topografien, før den svingar like ved skogsvegen som ligg om lag 60 m ovanfor vegen. Eventuelle utglidingar frå øvre del av elva vil dermed verte leia vekk frå vegen og vil ikkje utgjere noko fare. Det er relativt bratt det siste stykket ned mot vegen, men her går elva gjennom relativt tett skog, noko som har ein stabiliserande effekt på lausmassane. Det er generelt lite lausmassar i elveløpet, noko som avgrensar faren for at det skal gå større skred her. Ein kan likevel ikkje sjå vekk i frå at det førekjem mindre utglidingar heilt lokalt langs nedre del av elveløpet som kan nå ned i vegen. Skadepotensialet for slike hendingar er imidlertid lite. På bakgrunn av dette konkluderer vi med at det er ein viss fare for mindre lausmasseskred langs eit av elveløpa som er ovanfor vegen på einingsstrekning 5. Det årlege nominelle sannsynet for at denne typen skred skal føre til vegstenging er vurdert til å vere 1/100 for. Sjå Figur 58 for detaljane kring faresonene. Steinsprang Topografiske kart viser at det ikkje er hellingar over 45 langs i lia ovanfor denne strekninga (Kap. 1.2.). Steinsprang treng normalt hellingar over dette for at det skal verte utløyst. På 65

67 NVE m. fl. sitt aktsemdskart for steinsprang er det ikkje kartlagt aktsemdsområder for steinsprang langs denne strekninga (Kap. 3.1.). Under feltobservasjonane (Kap ) vart det heller ikkje observert bratte skråningar eller hamrar som kan vere skredfarelege. Unntaket er vegskjeringa aust i strekninga like før Halsneset. I denne er det fleire utsprengde blokker. Berggrunnen i hammaren hellar med om lag 40 ut i frå skjeringa. I tillegg er det aust-vestorienterte, vertikale sprekkesett. Denne kombinasjonen gjer at store flak kan miste solen under arbeid med vegen og føre til utglidingar av store flak ned i vegen. Dette er imidlertid noko ein må ta omsyn til under arbeidet på vegen og vil ikkje ha innverknad på utgreiinga av risikoakseptkriteria for skred. Som nemnd er ikkje stabiliteten til dei eksisterande vegskjeringane vurdert i denne rapporten, sidan desse vil endre seg under arbeidet av vegen. På bakgrunn av dette konkluderer vi med at einingsstrekning 5 er utanfor steinsprangfare i høve risikoakseptkriteria for skred på veg. Snøskred Heile einingsstrekning 5 ligg innafor potensielt utløpsområde for snøskred på NVE m. fl. sine aktsemdskart (Kap. 3.1.). Topografiske kart viser at det i lia ovanfor vegen er parti kor det hekkar mellom Desse partia er imidlertid avgrensa og det er ingen typiske terrengformer, som t.d. botnar, større elvegjel, større skåleformer eller andre innsøkk i topografien, som er utsett for snøskred i undersøkingsområdet. I tillegg viser klimastatistikken (Kap. 1.3.) at det er relativt lite snø her om vinteren, samstundes som at klimaprognosane viser at vi kan forvente oss endå mindre snø i framtida. Det er heller ikkje registrert snøskredhendingar langs denne strekninga. På bakgrunn av dette konkluderer vi med at heile einingsstrekning 5 ligg utanfor snøskredfare. Sørpeskred Sørpeskred vert ofte utløyst i elve- og bekkeløp, grunne forseinkingar og dreneringsløp. Det er to mindre elver som kjem ned mot vegen langs denne strekninga. Under feltobservasjonane (Kap ) vart det observert to mindre elver. Begge har eit avgrensa nedslagsfelt. Den austre av dei drenerer frå Storemyra om lag 200 m sør før vegen og vert leia nordaustover av topografien, før den svingar ned mot vegen ved ein skogsveg om lag 60 m sør for vegen. I ekstreme vêrtilhøve, kan sørpeskred verte utløyst i øvre deler av elva, men dette vil ikkje utgjere noko fare for vegen fordi topografien vil styre eit eventuelt skred vekk frå vegen. Ved skogsvegen kan det vere potensiale for at det hopar seg opp snø i grøftekantane og hindrar dreneringa under vegen. I smelteperiodar eller ved mykje nedbør kan dette føre til at snøen vert overmetta av vatn og dermed ustabil. Området mellom skogsvegen og Fv. 57 er imidlertid så avgrensa at eit eventuelt sørpeskred ikkje vil få vekse seg særleg stort. Skogen som er mellom skogsvegen og Fv. 57 vil også ha ein dempande effekt på omfanget av eit eventuelt skred. 66

68 På bakgrunn av dette konkluderer vi med at det er eit visst sannsyn for at sørpeskred vert utløyst ovanfor vegen. Det potensielle omfanget er derimot lite, og eventuelle skred vil følgje dei same skredbanene som flaum- eller lausmasseskred. Sannsynet for øydeleggeande flaumeller lausmasseskred er vurdert til å vere høgare enn sørpeskred og vil difor vere dimensjonerande. Faresonekart for einingsstrekning 5, Gryvlevika-Halsneset På bakgrunn av skredfarevurderinga for einingsstrekning 5, er det utarbeidd eit faresonekart for skred som samanstiller faresonene for alle skredtypane. Sonene er inndelt etter kva skredtype som er dimensjonerande. Langs einingstrekning 5 vart det påvist ei elv kor det er potensiell fare for flaum- eller lausmasseskred frå. Det årlege nominelle sannsynet for at skred herifrå fører til vegstenging er vurdert til å vere 1/100. Denne strekninga imøtekjem dermed akseptnivået for skred for konsekvensklassen som Fv. 57 er definert i. Figur 58: Faresonekart for skred langs einingsstrekning 5. Langs denne strekninga vart det berre observert ei elv der det under ekstreme vêrtilhøve kan gå flaum- eller lausmasseskred. Det årlege nominelle sannsynet for at skred langs denne elva fører til vegstenging er vurdert til å vere 1/100. Faresonene for steinsprag som ligg til høgre på figuren kjem under einingsstrekning 4. 67

69 5.6. Einingsstrekning 6, Halsneset-Nistadlia Feltobservasjonar Denne strekninga går frå like vest for Halsneset til Nistadlia. I vest går vegen i relativt bratt terreng med vegskjeringar langs vegen, men frå Halsneset og austover er det generelt slakt hellande terreng ovanfor vegen. Unntaket er ei vegskjering i vika aust for Halsneset kor det er ei vegskjering med lause blokker i. Desse er sikra med stålstenger. Ved Nistadlia er lia ovanfor vegen dominert av dyrka mark. Like nedanfor Ospehaugen og vest for garden Nygard er det imidlertid eit stort granfelt (Figur 54). Ved Nistadlia kjem det ned to mindre elver og ei noko større elv (Figur 56) som har sitt kjelde område frå fjellområda mellom Nistadåsen, Hengenipa og Ospehaugen. Nedslagsfeltet er på om lag 300 dekar. Elva kjem ned like aust for gardstunet på gbnr. 53/2. Dei siste ca. 30 m ovanfor vegen er elva er det sett opp ein natursteinsmur, og ovanfor her igjen har elvekantane høge levear på begge sider. Det er også ei mindre elv som kjem ned i vika som er like aust for Halsneset. Figur 59: Oversiktsbilete over Nistadlia. Det meste av lia ovanfor vegen ved Nistadlia er dyrka mark. I vest er det eit stort granfelt. 68

70 Figur 60: Bilete teke mot vest av Nistadlia. Figur 61: Vegskjering ovanfor vika like aust for Halsneset. 69

71 Figur 62: Elv som går under bru ved Nistadlia. Langs dei siste ca. 30 m før brua av er det sett opp ein natursteinsmur langs elveløpet. Det var ikkje teikn til utglidingar i denne muren Samanstilling og diskusjon kring skredfare Flaum- og lausmasseskred Aktsemdskartet til NVE m. fl. viser at dagens vegtrasé ikkje ligg innanfor fareområder for jord- og flaumskred langs denne strekninga (Kap. 3.1.). Det er berre eit mindre område på nedsida av vegen, like aust for Halsneset som er markert på dette kartet. Jordskred går normalt i skråningar med hellingar over 30. Topografiske kart frå området (Kap. 1.2.) viser at det at det er så bratt enkelte stader i lia ovanfor vege, men desse områda er små og ligg langt i frå vegen. Lausmasseskred med høgt vassinnhald som t.d. flaumskred kan verte utløyst ved lågare terrenggradientar, men oftast langs bratte bekke- og elveløp. Under feltobservasjonane (Kap ) vart det observert to elver som kjem ned ved Nistadlia og ei som kjem ned i vika like aust for Halsneset. Ingen av elveløpa går i svært bratt terreng, det er berre mindre parti langs elveløpa som hellar meir enn 20. Den største av dei kjem ned like aust for tunet på gbnr. 53/2. Det er generelt lite lausmassar i denne elva, og dei høge leveane før natursteinsmuren gjer at det skal mykje til før elva går over sine breidder og tek med seg massar ned mot vegen. Det er ingen teikn på at elva har byrja å erodere i muren. Ein må likevel ta høgde for eit framtidig klima med fleire dagar med ekstremnedbør, og det kan stillast spørsmål ved om elveløpet som er mura opp med naturstein er stort nok til å handtere store nedbørsmengder. Ein må difor ta høgde for at det kan førekomme mindre utglidingar langs elveløpet. Eit godt definert elveløp bidreg imidlertid at utglidingar vil halde seg heilt lokalt langs elveløpet. På bakgrunn av dette konkluderer vi med det er ein viss fare for at flaum- eller lausmasseskred kan føre til vegstenging langs einingsstrekning 6. Det årlege nominelle sannsynet for at skred langs den største elva skal føre til vegstenging er vurdert til å vere 1/50, medan tilsvarande sannsyn for dei to andre elvene er vurdert til å vere 1/100. Sjå Figur 63 for detaljane kring faresonene. 70

72 Steinsprang Det er ikkje markert potensielle aktsemdsområder for steinsprang på NVE m. fl. sitt aktsemdskart langs einingsstrekning 6 (Kap. 3.1.). NGI sine hellingskart frå strekninga viser at lia ovanfor vegen er relativt slak og at det ikkje er områder som hellar meir enn 35 (Kap.1.2.) For at steinsprang skal verte utløyst trengst det normalt hellingar på meir enn 45. På grunn av låg oppløysing, fangar imidlertid desse karta ikkje opp mindre og bratte skråningar/hamrar med låg høgdeskilnad. Under feltobservasjonane (Kap ) vart det ikkje observert mindre hamrar eller bratte parti i lia ovanfor vegen. Unntaket er eksisterande vegskjeringar ved Halsneset og like ovanfor vika like aust for Halsneset, men desse er ikkje teke med i vurderingane for risikoakseptkriteria for skred. På bakgrunn av dette konkluderer vi med at heile einingsstrekning 6 ligg utanfor steinsprangfare. Snøskred På NVE m. fl. sitt aktsemdskart for snøskred, ligg eit mindre område heilt aust i strekninga innanfor potensielt utløpsområde for snøskred (Kap. 3.1.). Hellingskartet til NGI viser at det er områder som hellar meir enn 30 i lia ovanfor vegen ved Nistadlia (Kap. 1.2.). Desse områda er imidlertid svært avgrensa, noko som gjer at akkumulasjonsområdet for snø er lite. I tillegg er desse områda dekt at skog, noko som i praksis avgrensar faren for at snøskred skal verte utløyst. Det er heller ikkje registrert snøskredhendingar i området. På bakgrunn av dette konkluderer vi med at heile einingsstrekning ligg utanfor fare for snøskred. Sørpeskred Sørpeskred vert ofte utløyst i elve- og bekkeløp, grunne forseinkingar og dreneringsløp. Det er fleire elver langs denne strekninga. Under ekstreme vêrtilhøve med mykje nedbør under smelteperiodar kan sørpeskred verte utløyst ved hellingar heilt ned til 4, men då trengst det mykje vatn, tjukt snødekke, og/eller at det går snøskred som hindrar dreneringa til elva slik at det vert høgt vasstrykk i snøen. Elva som kjem ned aust for tunet på gbnr. 53/2 har potensiale til å ha høg vassføring. Frå kote og oppover i lia går elva gjennom skog, noko som i praksis avgrensar faren for at det samlar seg mykje snø i elveløpet og at det går snøskred som hindrar dreneringa. Nedanfor kote 100 går elva dyrka mark. Det er ingen større søkk i topografien kor det vil samle seg mykje snø, men under periodar med mykje snø kan det samle seg ein del snø i der elveløpet har høge elvekantar. Ved snøsmelting kombinert med mykje nedbør, er det eit visst potensiale for at sørpeskred kan verte utløyst her. Elveløpet er derimot så godt definert her at eventuelle sørpeskred vil i hovudsak følgje elveløpet, og vil truleg ikkje gjere stor skade utover elveløpet. Topografi og drenering tilseier at det også kan vere noko fare for sørpeskred langs dei andre elvene langs strekninga, men desse har mindre nedslagsfelt og dermed mindre potensiale for høg vassføring. 71

73 På bakgrunn av dette konkluderer vi med at under ekstreme vêrtilhøve kan vere noko fare for sørpeskred langs elvene langs denne strekninga. Elva som kjem ned aust for tunet på gbnr. 53/2 har størst potensiale til å løyse ut sørpeskred. Det årlege nominelle sannsynet for dette er vurdert til å vere 1/50. Tilsvarande sannsyn for dei mindre elvene langs denne strekninga er vurdert til å ver 1/100. Faresonekart for einingsstrekning 6, Halsneset-Nistadlia På bakgrunn av skredfarevurderinga for einingsstrekning 6, er det utarbeidd eit faresonekart for skred som samanstiller faresonene for alle skredtypane. Sonene er inndelt etter kva skredtype som er dimensjonerande. Langs einingsstrekning 6 er det påvist eitt skredløp langs ei elv kor det er potensiell skredfare for flaum- eller lausmasseskred frå. Det årlege nominelle sannsynet for at skred langs dette skredløpet fører til vegstenging er vurdert til å vere 1/100. Einingsstrekning 6 imøtekjem dermed akseptnivået for skred for vegar som ligg i konsekvensklasse D, som Fv. 57 høyrer til. Figur 63: Faresonekart for skred langs einingsstrekning 6. Langs denne strekninga er det berre påvist eit potensielt skredløp kor det kan vere fare for flaum- eller lausmasseskred frå. Det årlege nominelle sannsynet for dette er vurdert til å vere 1/

74 5.7. Plassering av einingsstrekningane i risikomatrise for skred Figur 64 summerer opp kvar dei ulike einingsstrekningane er plassert i risikomatrisa for akseptkriterier for skred. Figuren viser at einingsstrekning 1, 2 og 4 ligg i sannsynsklassar som viser uakseptabel strekningsrisiko. På desse strekningane må det difor utførast sikringstiltak mot skred for å imøtekomme akseptkriteria for skred. Einingsstrekning 3 ligg i sannsynsklasse IV, som er tolererbar strekningsrisiko. Aksept i denne klassen er avhengig av skredintensitet og kost-nytte-analyse. Einingsstrekning 5 og 6 ligg i sannsynsklasse VI, som er akseptabel strekningsrisiko for gjeldande trafikkmengde. Figur 64: Figuren summerer opp kva sannsynsklasse for skred alle seks einingsstrekningane ligg i. Einingstrekningane 1, 2 og 4 ligg i raud sone, som er uakseptabel strekningsrisiko. Langs desse strekningane må det difor utførast sikringstiltak mot skred for å imøtekomme akseptkriteria for skred. Einingsstrekning 3 ligg i gul sone, som er tolererbar strekningsrisiko, medan strekning 5 og 6 ligg i grøn sone som er akseptabel strekningsrisiko Andre diskusjonar Elver og stikkrenner Under feltarbeidet vart alle elver, sikler og stikkrenner som går under vegen registrert. Desse er plotta inn i det digitale kartgrunnlaget. For elver med eit nedslagsfelt på meir enn 1 km 2 er også dimensjonerande vassføringsverdiar berekna. Dette gjeld Strandaelva, som drenerer ned mot Strand, og elva Gryvla som har sitt utløp i Dalsfjorden ved Gryvlevika (Kap. 1.2). For å berekne dimensjonerande avrenning frå desse elvene er den rasjonelle metode brukt, som er 73

75 eigna for berekningar av avrenning frå nedbørsfelt mindre enn 5 km 2 (Statens vegvesen, håndbok N200). Avrenninga er rekna ut i frå ein returperiode på 200 år, som vil representere ein 200-årsflaum. I fylgje den rasjonelle metode er avrenninga (Q) gitt ved: Q = C x i x A x Kf Der C er avrenningsfaktoren, som er sett til 0,3 og lagt til 30 % for ein returperiode på 200 år, i er dimensjonerande nedbørsintensitet, A er feltarealet og Kf er klimafaktor (1,5 for 200-års returperiode). Den dimensjonerande nedbørsintensiteten vert berekna ut i frå feltets konsentrasjonstid (tc) og varierer med gjentakingsintervallet. I fylgje Statens vegvesen, handbok N200 er konsentrasjonstida tc gitt ved: tc = 0,6 x L x H -0, x Ase der L er lengda av feltet (m), H er høgdeskilnaden i feltet (m) og Ase er andel innsjø i feltet. Tabell 4 summerer opp utrekninga av konsentrasjonstida og avrenninga frå nedbørsfelta til Strandaelva og Gryvla. Konsentrasjonstida (tidsfaktoren) er berekna frå formelen ovanfor deretter er nedbørsintensiteten henta frå Tabell 1 i Kap Utrekningane i Tabell 4 viser at under ein 200-årsflaum vil Strandaelva ha ei avrenning på 6643 l/s, medan Gryvla vil ha ei avrenning på 8170 l/s der elvene kryssar vegen. Tabell 4: Tabellen viser feltparameter og utrekning av konsentrasjonstida og avrenninga frå nedbørsfelta til Strandaelva og Gryvla for nedbørssummar med ein returperiode på 200 år. Areal Lengde Høgdeskilnad Avrenningsfaktor Tidsfaktor Nedbørsintensitet Avrenning Nedbørsfelt (hektar) (m) (m) ( C ) (min) (l/s x ha) (l/s) Strandaelva , , Gryvla , ,9 (estimert)

76 KAPITTEL 6 FORSLAG TIL SIKRINGSTILTAK 6.1. Generelt Skred vert vanlegvis inndelt i tre fasar/områder: 1) utløysingsområdet, der skredmassane losnar og kjem i rørsle 2) skredløpet, som er bana skredet følgjer 3) utløpsområdet, som er det arealet skredet legg seg når energien er oppbrukt Ved sikring mot skred er det mogleg å gjere inngrep i alle desse tre fasane, for å forhindre skadar på bygg. Kva for sikringsmetodar som bør nyttast er ei avveging mellom skredfare, kostnad og lokale, praktiske føresetnader/utfordringar for skredsikring (f.eks. tilgjengelegheit for anleggsmaskiner o.l.) Sikringstiltak og andre tilrådingar Under skredfarevurderinga (Kap. 5) vart det påvist uakseptabel strekningsrisiko for skred ved einingsstrekning 1, 2 og 4. Langs desse strekningane må det difor utførast sikringstiltak for å oppnå akseptabel strekningsrisiko. Strekning 1 og 2 er dei openbert mest skredutsette strekningane, og sikring mot skred kan verte omfattande her. Med mindre ein legg vegen i tunnel langs desse strekningane, vil det ikkje vere mogeleg å gjere vegen heilt skredsikker. Vi meiner likevel at det er fullt mogeleg å sikre desse strekningane slik at dei oppnår akseptabel strekningsrisiko jamfør retningslinjene til Statens vegvesen. Langs einingsstrekning 1 er det påvist heile 16 leveløp og bekkeløp som er definerte som potensielle skredløp, medan langs einingsstrekning 2 er det definert 9 tilsvarande potensielle skredløp. Det meste av skredaktiviteten langs strekning 1 og 2 vil vere knytt til desse elveløpa. Det er derfor viktig å sikre god drenering langs desse elveløpa det siste stykket ned mot vegen. SGC tilrår også å setje av godt med areal der elvene kjem ned i vegen til kummar og gjennomføringar, slik at det er nok avstand mellom vegen og der elva kjem ned til at utglidingar av lausmassar kan stogge opp før det når vegen. Langs dei største elvene i området kan ein vurdere ledemur ovanfor vegen og legge vegen i bru over elva. På denne måten vert lausmassar styrt under vegen. Ein bør også ta høgde for at det kan gå skred frå dei brattaste partia utanfor dei etablerte dreneringskanalane. Sidan skredhistorikken viser at størsteparten av skreda som går er av mindre omfang, vil størsteparten av skreda også ha lite energi med seg. For å redusere faren for at skred fører til vegstenging føreslår vi å setje av areal til ekstra breie grøfter langs dei brattaste partia av strekninga, samt å setje opp betongrekkverk som kan avgrense skredrisikoen. Sjå Denne løysinga vil ikkje kunne stogge større skredhendingar som vert utløyste høgt i lia. Skredhistorikken viser imidlertid at flest skred vert utløyst lågt i lia. Heilt vest i einingsstrekning vart det observert ei hammar som er potensiell skredfareleg (Figur 31). For å avgrense skredrisikoen frå denne, kan ein vurdere å reinske denne hammaren. 75

77 Ved einingsstrekning 2 vart det påvist steinsprangfare ved deler av strekninga. Her ser det svært stygt ut, og det bør utførast sikringstiltak for å minske faren for steinsprang. Det er fleire ustabile hamrar langs heile dette partiet og det er svært bratt heilt kloss i vegen. Dette partiet bør reinskast for lause blokker i hamrane og elles i skråninga. Det kan vere aktuelt å sikre nokre av hamrane med steinprangnett eller bolting. Eit anna alternativ kan vere å etablere fanggjerde for steinsprang langs dei mest skredutsette områda. Dette bør utgreias nærare. Figur 65: Oversikt over plassering av aktuelle sikringstiltak. Blå strek viser plassering av føreslått utvida grøft og betonggjerde. Det grå skraverte området viser kor lia bør reinskast for laust materiale og kor det kan vere aktuelt med sikringstiltak som steinsprangnett, fanggjerde og/eller bolting. Einingsstrekning 3 vart i skredfarevurderinga definert i ein sannsynsklasse for skred som gjev tolererbar strekningsrisiko for skred. Her er aksept avhengig av skredintensitet og kost-nytteanalyse. Langs denne strekninga er det potensielle skredløp langs to elver som utgjer skredfaren, og sikring langs desse elveløpa vil føre til akseptabel strekningsrisiko. Der Strandaelva går under vegen bør det vere bredt nok mellom brupilarane og høgt nok under brua til at eventuelle skred går under vegen. I tillegg bør ein ikkje trekke vegen nærare fjellsida enn kva den ligg i dag. Einingsstrekning 4 vart i skredfarevurderinga definert i ein sannsynsklasse som gjev ikkje gjev tolererbar strekningsrisiko. Her er det elvene som kjem ned i Gryvlevika som er utslagsgjevande. Også her kan ein oppnå tolererbar strekningsrisiko ved å syte for god drenering det siste stykket ned mot vegen. For den minste elva som kjem ned i Gryvlevika bør ein setje av ekstra areal til kummar og kulvertar slik at det er nok areal mellom vegen og der elva kjem ned til at utglidingar av lausmassar kan stogge opp før det når vegen. For å sikre vegen mot skred frå elv Gryvla bør vegen ikkje trekkast nærare mot lia. I tillegg bør det vere tilstrekkeleg med avstand mellom brupilarane og høgt nok under brua til at eventuelle skred langs elveløpet går under brua. Det vart også påvist steinsprangfare frå hammaren som går 76

78 langs nedre del av Gryvla. Slik vegen ligg i dag, er skred frå hammaren vurdert til å ikkje råke vegen. Men den planlagde tunnelen gjer at vegen vil verte trekt nærare hammaren, slik at steinsprang kan nå ned i den nye vegbana. Ei bør difor vurdere å sikre denne hammaren. Dette kan gjerast i kjeldeområdet ved å reinske hammaren for laust materiale og/eller sikre med boltar og steinsprangnett i hammaren. Einingsstrekning 5 og 6 vart i skredfarevurderinga definert i ein sannsynsklasse som gjev akseptabel strekningsrisiko, og det er dermed ikkje påkravd særskilde sikringstiltak langs desse strekningane. Stikkrenner og gjennomføringar som skal leie overvatn og elver/bekkar under vegen bør vere godt dimensjonert i samsvar med Statens vegvesen si handbok N Havnivå og grunntilhøve Hellinga til berggrunnen langs vegen gjer at ein må vise stor varsemd under arbeidet til vegen. Foliasjonen, som hellar langs topografien, og sprekkesetta i områda gjer at solen til store flak kan verte fjerna under sprenging og anna arbeid langs vegen, noko som kan føre til utgliding av store flak av berggrunnen. Dagens vegtrasé går for det meste på fast fjell, med unntak av eit parti på strekninga langs Strandaneset. Her er har NGU kartlagt tynne strand og havavsetjingar. Marine avsetjingar som dette kan innehalde ustabil leire. Det kan vere naudsynt med grundigare undersøkingar av lausmassane langs denne strekninga. Nedanfor Kviene, like før Gryvlevika er det eit parti på i underkant av 400 m som i dag går kloss i fjordkanten, mellom 2-4 m over fjorden. Langs denne strekninga må ein ta omsyn til eit auka havnivå og eit framtidig klima med høgare stormflohøgder. Klimaprognosane (Kap ) viser at havnivået i Dalsfjorden kan auke med 30 cm fram mot klimaperioden og at om ein tek med stormflo med ein returperiode på 200 år vil vasstandsnivået kunne nå 188 cm over middelvasstanden fram mot Vi tilrår at heile vegtraseen må ligge over dette nivået og at ein i tillegg legg til ein tryggleiksmargin på 30 cm. Det er ikkje kjent kor mykje og kva type lausmassar vegen langs denne strekninga går på. Det same gjeld i fjorden som ligg like ved. Denne strekninga ligg under marin grense, og det kan derfor vere leire og andre finstoffhaldige sediment i undergrunnen her. Det sikraste vil vere å utvide vegen innover og ikkje utover i fjorden. Dersom ein likevel lyt utvide vegen ved å fylle ut i fjorden bør det utførast grunnundersøkingar for å fastsetje stabiliteten til grunnen i fjorden. Det er viktig å understreke at ovannemnde tilrådingar berre forslag frå SGC si side, og endeleg avgjersle på val og dimensjonering av tryggingstiltak bør gjerast av aktørar som har spesialkompetanse på dette. SGC har imidlertid sentral godkjenning for prosjektering i tiltaksklasse 3 (Direktoratet for byggkvalitet) og våre forslag kan i utgangspunktet leggast til grunn for utforming og dimensjonering av eventuelle sikringstiltak. Dersom oppdragsgjevar eller byggingsentreprenør av ulike årsaker vil gå for alternative sikringstiltak bør dette likevel baserast på dei geologiske forholda i området, som vi har dokumentert i våre faresonekart. 77

79 Vår skredfarevurdering er gjort med utgangspunkt i noverande, naturgjevne forhold. Eventuelle menneskelege inngrep i området i framtida kan endre desse og då vil også graden av skredfare kunne bli endra. All utbygging, sjølvsagt inkludert eventuell utbygging av dei føreslåtte sikringstiltaka i seg sjølv, bør difor skje i samråd med kvalifisert personell. 78

80 KAPITTEL 7 RISIKO- OG SÅRBARHEITSANALYSE Dette er eit standardskjema for risiko- og sårbarheitsanalyse (ROS) der SGC har fylt ut felta som har med dei geologiske aspekta å gjere. Dersom oppdragsgjevar i framtida skal fylle ut eit fullstendig ROS-skjema, m.t.p. utbygging i området, kan punkta under overførast til dette. Emne Naturgjevne forhold Er det knytt uakseptabel risiko til følgjande forhold? Nei Ja a Jordskred og/eller massestraum X X b c Skred frå fast fjell (steinsprang, steinskred og/eller fjellskred) Flodbølgjer som følgje av skred i vatn eller sjø d Snøskred X e Sørpeskred X f Flaum og/eller flaumskred X h Stormflo X i Grunnutgliding, berg X j Grunnutgliding, lausmassar X X X Kommentarar Faren for flodbølgjer som følgje av fjellskred ved andre delar av Dalsfjorden er ikkje vurdert. k Radon i berggrunn Radonmengda i grunnen er ikkje målt. l Sterk vind X m Anna 79

81 KAPITTEL 8 KONKLUSJONAR Skredfarevurderinga viste at einingsstrekningane 1, 2 og 4 ligg i sannsynsklassar som viser uakseptabel strekningsrisiko, medan einingsstrekning 3 ligg i sannsynsklasse som viser tolererbar strekningsrisiko og at strekningane 5 og 6 ligg i sannsynsklasse som viser akseptabelstrekningsrisiko. For strekning 1, 2 og 4 må det difor utførast sikringstiltak mot skred for å imøtekomme akseptkriteria for skred. Frå Setenes til Strandanes er det påvist heile 25 elve- eller bekkeløp med varierande storleik som er definerte som potensielle skredløp. Det mest av skredaktiviteten vil vere knytt til desse skredløpa. Det er difor viktig å sikre god drenering langs desse elveløpa det siste stykket ned mot vegen. SGC tilrår også å setje av godt med areal der elvene kjem ned til kummar og gjennomføringar, slik at det er nok avstand mellom vegen og der elva kjem ned til at utglidingar av lausmassar kan stogge opp før det når vegen. Langs dei største elvene kan ein vurdere ein ledemur ovanfor vegen og legge vegen i bru over elva. På denne måten vert lausmassar styrt under vegen. Ein bør også ta høgde for at det kan gå skred frå dei brattaste partia utanfor dei etablerte dreneringskanalane. Sidan skredhistorikken viser at størsteparten av skreda som går er av mindre omfang, vil størsteparten av skreda også ha lite energi med seg. For å sikre mot denne typen skred føreslår vi å setje av areal til ekstra breie grøfter langs dei bratte partia av strekninga, samt å setje opp eit betongrekkverk som kan avgrense skredrisikoen. Det er også påvist steinsprangfare langs deler av strekninga frå Setenes til Strandanes. Heilt i vest er det ein hammar kor det er påvist steinsprangfare frå. For å avgrense skredrisikoen frå denne, kan ein vurdere å reinske hammaren. Ved einingsstrekning 2 er det eit område som er svært bratt med fleire ustabile hamrar kloss i vegen. Dette partiet bør reinskast for lause blokker i hamrane og elles i skråninga. Det kan vere aktuelt å sikre nokre av hamrane med boltar eller steinsprangnett. Eit anna alternativ er å etablere fanggjerde for steinsprang langs dei mest skredutsette områda. For å avgrense skredrisikoen langs elvene Strandaelva og Gryvla bør det vere breitt nok mellom brupilarane og høgt nok under brua til at eventuelle skred går under vegen. I tillegg bør ein ikkje trekke vegen nærare fjellsida enn kva den ligg i dag. Det vart påvist steinsprangfare frå hammaren som går langs nedre del av Gryvla. Denne er vurdert til å ikkje utgjere noko risiko for vegen slik den ligg i dag, men den planlagde tunnelen vil gjere at vegen vil verte trekt nærare hammaren. Ein bør difor vurdere å sikre hammaren. Dette kan gjerast i kjeldeområdet ved å reinske hammaren for laust materiale og/eller sikre med boltar og steinsprangnett i hammaren. Hellinga til berggrunnen langs vegen gjer at ein må vise stor varsemd under arbeidet til vegen. Foliasjonen som hellar langs topografien, og sprekkesetta i området gjer at solen til store flak kan verte fjerna under sprenging og anna arbeid langs vegen, noko som kan føre til utgliding av store flak av berggrunnen. Dagens vegtrasé går for det meste på fast fjell, med unntak av eit parti på Strandaneset der det er kartlagt tynne marine avsetjingar. Slike avsetjingar kan innehalde ustabil leire. Det kan vere naudsynt med grundigare undersøkingar av lausmassane langs denne strekninga. 80

82 Dei siste om lag 400 m før Gryvlevika går kloss i fjordkanten, mellom 2-4 m over fjorden. Klimaprognosane viser at havnivået i Dalsfjorden kan auke opp mot 30 cm fram mot klimaperioden og at om ein tek med stormflo med ein returperiode på 200 år vil vasstanden kunne nå 188 cm over middelvasstanden fram mot Dette bør ein ta omsyn til når nivået på den nye vegen vert endeleg bestemt. Det er ikkje kjent kva type lausmassar som ligg i fjorden like ved denne strekninga. Området er under marin grense, og det kan difor vere leire og andre finstoffhaldige sediment i undergrunnen som har svekka stabilitet. Det sikraste vil vere å utvide vegen innover og ikkje utover i fjorden. Dersom ein likevel lyt utvide vegen ved å fylle ut i fjorden bør det utførast grunnundersøkingar for å fastsetje stabiliteten til grunnen. 81

83 KAPITTEL 9 REFERANSAR Derron, M. H. 2009: Method for the susceptibility mapping of rock falls in Norway. Technical report, Norges Geologiske Undersøkelse. Hanssen-Bauer, I., Førland, E.J., Haddeland, I., Hisdal, H., Mayer, S., Nesje, A., Nilsen J.E.Ø., Sandved, S., Sandø A.B., Sorteberg, A og Ådlansvik, B. (2015): Klima i Norge Miljødirektoratet 2/2015, ISSN Hestnes, E. 1998: Slushflow hazard-where, why and when? 25 years of experience with slushflow consulting and research. Annals of Glaciology 26, s Highland, L. M., Bobrowsky, P. 2008: The landslide handbook A guide to understanding landslides. U. S. Geological Survey Circular Reston. Lied, K., Kristensen, K. 2003: Snøskred. Håndbok om snøskred (Norsk utgave). Vett & Viten AS. Høvik. Ramberg, I.B., Bryhni, I., Nøttvedt, A. og Rangnes, K (red.): Landet blir til Norges geologi. 2. utgåve. Trondheim. Norsk Geologisk Forening, s Ragnhildstveit, J., Nilsen, K., Andersen, T.B., Osmundsen, P.T., Lutro, O. 2001: Berggrunnskart Dale 117 l, M 1: Foreløbig utgave. Norges geologiske undersøkelse Simpson, M. J. R., J. E. Ø. Nilsen, O. R. Ravndal, K. Breili, H. Sande, H. P. Kierulf, H. Steffen, E. Jansen, M. Carson and O. Vestøl (2015). Sea Level Change for Norway: Past and Present Observations and Projections to Norwegian Centre for Climate Services report 1/2015, ISSN , Oslo, Norway. Statens vegvesen, 2014: Retningslinjer for risikoakseptkriterier for skred på veg. Statens vegvesen, 2016: Nasjonal vegdatabank. Terzaghi, K. 1962: Stability of steep slopes on hard unweathered rock. Geotechnique 12, s Internettsider: Kart, satellittbileter og topografiske profil: Statens kartverk, Det Norske Kartselskap AS Geologiske data: Norges geologiske undersøkelse Klima og havnivå: Meteorologisk institutt,

84 Miljøverndepartementet Norsk klimaservicesenter Statens kartverk Skredkart og hydrologiske kart: Norges vassdrags- og energidirektorat Norges geotekniske institutt Statens vegvesen Føreskrifter: Direktoratet for byggkvalitet

85 VEDLEGG II

86 VEDLEGG I GJENNOMGANG AV TRYGGLEIKSKLASSANE I Plan- og byggingslova, føreskrift om tekniske krav til byggverk, kap. 7, 7-3 (Direktoratet for byggkvalitet, 2012/Byggteknisk forskrift TEK10) er tryggleikskrav definert ut frå ulike typar bygningar: 7-3. Sikkerhet mot skred (1) Byggverk hvor konsekvensen av et skred, herunder sekundærvirkninger av skred, er særlig stor, skal ikke plasseres i skredfarlig område. (2) For byggverk i skredfareområde skal sikkerhetsklasse for skred fastsettes. Byggverk og tilhørende uteareal skal plasseres, dimensjoneres eller sikres mot skred, herunder sekundærvirkninger av skred, slik at største nominelle årlige sannsynlighet i tabellen nedenfor ikke overskrides. Tabell 5: Oversikt over dei tre tryggleiksklassane for skred, i følgje Plan- og byggingslova (TEK10). Tryggleiksklasse for skred/flaum Konsekvens Største nominelle årlege sannsyn Døme S1 Liten 1/100 Naust, garasjar S2 Middels 1/1000 Hus, einebustader S3 Stor 1/5000 Rekkehus, hotell Tabell 6: Oversikt over dei tre tryggleiksklassane for flaum, i følgje Plan- og byggingslova (TEK10). Tryggleiksklasse for skred/flaum Konsekvens Største nominelle årlege sannsyn Døme F1 Liten 1/20 Naust, garasjar F2 Middels 1/200 Hotell, bustadhus F3 Stor 1/1000 Sjukehus Det eksisterer altså tre tryggleiksklassar (Figur 66 og Figur 67) som er definert ut frå konsekvensen av ei skredhending: Tryggleiksklasse 1 (S1/F1) Denne tryggleiksklassen har det minste kravet for sikring og den omfattar bygningar der det normalt ikkje vil opphalde seg folk til ei kvar til. Dette gjeld til dømes garasjar og naust (Tabell 5 og Tabell 6). Opphaldstid av personar er kort og difor er konsekvensen vanlegvis liten. Ved oppføring av bygg i kategorien S1 er kravet at det nominelle årlege sannsynet for skred ikkje skal vere større enn 1/100. I prinsippet betyr dette at denne bygningstypen må plasserast utanfor utløpsdistansen til «hundreårsskredet». Dersom skredfarevurderinga viser at det vil kunne gå skred hyppigare enn dette må tomta/bygningane sikrast mot skred. For flaum i slike område er kravet sett til eit største nominelle årleg sannsyn på 1/20. Ein kan difor tillate ein høgare flaumfrekvens enn skredfrekvens. III

87 Tryggleiksklasse 2 (S2/F2) For skred gjeld denne tryggleiksklassen (S2) for bygningar der opptil 25 personar oppheld seg meir eller mindre permanent. Eit typisk døme på dette er einebustader og tomannsbustader (Tabell 5 og Tabell 6). For slike bygningar er kravet at det nominelle årlege sannsynet for skred ikkje skal vere større enn 1/1000. I prinsippet betyr dette at denne bygningstypen må plasserast utanfor utløpsdistansen til «tusenårsskredet». Dersom skredfarevurderinga viser at det vil kunne gå skred hyppigare enn dette må tomta/bygningane sikrast. For flaum i slike områder er kravet sett til eit største nominelle årlege sannsyn på 1/200. For flaum (F2) inkluderer denne tryggleiksklassen område også der meir enn 25 personar vil opphalde seg, til dømes skular, bustadblokker og hotell. For uteareal i tilknyting til evaluerte byggverk som klassifiserast under S2/F2 kan kravet til tryggleik reduserast til tryggleiksnivået for tryggleiksklasse 1 (1/100). Dette fordi faren for liv og helse i samband med skred normalt vil vere vesentlig lågare for personar som oppheld seg utandørs. Tryggleiksklasse 3 (S3/F3) For skred (S3) gjeld denne tryggleiksklassen dersom meir enn 25 personar oppheld seg permanent i eit område. Dette gjeld til dømes bustadblokker, rekkehus, store kontorbygningar, kjøpesenter og hotell (Tabell 5 og Tabell 6). I desse tilfella vil konsekvensen ved ei skredhending vere stor og kravet til slike områder er at det nominelle årlege sannsynet for skred ikkje skal vere større enn 1/5000. Slike bygningar skal altså plasserast utanfor utløpsområdet til «femtusenårsskredet». For flaum (F3) i slike områder er kravet sett til eit største nominelle årlege sannsyn på 1/1000, og F3 gjeld for byggverk for spesielt sårbare grupper, eller med kritiske samfunns- og beredskapsfunksjonar, som sjukeheimar og sjukehus. Også for S3/F3 kan det vurderast å redusere tilhøyrande uteareal for dei aktuelle bygningane til S2/F2, sidan eksponeringstida og derfor risikoen for personar som held seg utandørs er lågare. Figur 66: Prinsippskisse for tryggleiksklassar og faresoner. I det raude området vil det gå «årvisse» skred med ei sannsynleg hyppigheit høgare enn 1/100. «Hundreårsskredet» vil derfor i teorien stanse ved nedre grense av denne sona. Bygg i tryggleiksklasse 1 (S1) kan derfor plasserast utanfor dette området utan at ein treng sikringstiltak. Tilsvarande gjeld for bygg i S2 og S3 som må plasserast utanfor nedre grense for respektivt «tusenårsskred» og «femtusenårsskred». IV

88 Figur 67: Figuren viser tryggleiksklassar og faresonar for flaum. Desse følgjer same prinsippet som for skred, men ein tillèt her noko høgare nominelt årleg sannsyn. I F3 ligg bygg som har kritiske samfunns- og beredskapsfunksjonar. Som Figur 66 og Figur 67 viser er det talet på personar som normalt vil opphalde seg i eit hus, som avgjer krav til tryggleiksklasse. For enkelte typar bygningar krev lovverket at det ikkje skal vere sannsyn for skred eller flaum i det heile teke. Dette gjeld til dømes sjukehus eller bygningar der ein produserer og lagrar miljøfarlege kjemikaliar. V