Åseral kommune Vedteken i kommunestyret

Transkript

1 Kommunal planstrategi Åseral kommune 2012 Vedteken i kommunestyret

2 Innhold 1. Føremål med kommunal planstrategi Omtale av prosessen Overordna føringar som har verknad for planbehovet Dei viktigaste utfordringane for Åseral Levekår Skule og utdanning Kultur Energi Bustadbygging og folketalsutvikling Trafikktryggleik Næringsliv og næringsarbeid Likestilling Økonomi Vurdering og prioritering av planbehovet dei neste fire åra Kommuneplanen for Åseral Kommunedelplanane for Bortelid og Ljosland Levekårsplan for Åseral Næringsplan for Åseral kommune Kommunedelplan for idrett og fysisk aktivitet Energi- og klimaplan for Åseral kommune Beredskapsplan for Åseral kommune Plan for trafikktryggleik Kommunedelplan for friluftsliv Bortelid Ljosland Samandrag av planbehovet for dei neste fire åra Planbehovet i regionen Plansystemet i Åseral kommune Sentrale prinsipp ved utarbeiding av planar i Åseral kommune Årshjul for planarbeidet Vedlegg 1 Vedlegg 2 Vedlegg 3 Vedlegg 4 Nasjonale forventningar som er særlig relevante for Åseral Regionplan Agder 2020; fokusområde som er særleg relevant for Åseral Folkehelseprofil for Åseral Framskriving av innbyggjartalet mv. 1

3 1. Føremål med kommunal planstrategi Kommunal planstrategi er eit nytt verktøy i plan- og bygningslova. Føremålet er å klargjera kva planoppgåver kommunen skal prioritera for å legge til rette for ønskja utvikling i kommunen. Kommunal planstrategi er retningsgivande for prioritering av planoppgåvene. I plan- og bygningslova frå 1985 var det krav om at kommunestyret minst ein gong i løpet av valperioden skulle ta stilling til om kommuneplanen skulle rullerast. I ny planlov er dette erstatta med krav om vedtak av kommunal planstrategi. I denne skal kommunestyret ta stilling til om heile eller delar av kommuneplanen skal reviderast. Kommunal planstrategi skal vedtakast innan eitt år etter konstituering av nytt kommunestyre. Kommunal planstrategi er ikkje ein plan med mål og strategiar, men ein plan for planlegging dei neste fire åra. Sentrale utviklingstrekk og utfordringar bør likevel drøftast for å kunne vurdera planbehovet. Kommunal planstrategi er og eit egna verktøy for å vurdera kommunen sitt plansystem, planressursar og samla planbehov. 1.1 Omtale av prosessen Prosessen med kommunal planstrategi har vore gjennomført på følgjande vis: 2. januar 2012 drøfting i leiargruppa kring rammer og arbeidsgong for kommunal planstrategi. 26. januar drøfting av rammer og arbeidsgong i kommunestyret, kommunalutvalet vald til referansegruppe. 9. januar 2012 møte med lokale lag og foreiningar for innspel vedk. planbehov 20. februar drøfting av utfordringsbilete i leiargruppa. 24. februar møte i Lindesnesrådet vedk. regional og kommunal planstrategi. 14. mars 2012 møte mellom planleggarane i Lindesnesregionen drøfting av utfordringsbilete og planbehov i regionen. 27. mars 2012 presentasjon og drøfting av utkast til utfordringsbilete i kommunalutvalet. 11. april 2012 møte i regi av fylkeskommunane i Aust-Agder og Vest-Agder. Utfordringsbilete i Agder, samt innspel til arbeidet med regional planstrategi. 15. mai 2012 handsaming av forslag til kommunal planstrategi i kommunalutvalet. 16. mai 2012 forslag til kommunal planstrategi vert gjort offentleg kjent. Handsaming av forslag i hovudutvala vedtak av kommunal planstrategi i kommunestyret. 2

4 2. Overordna føringar som har verknad for planbehovet Sentrale dokument i den samanheng er: Nasjonale forventninger til regional og kommunal planlegging (kgl. res. 24. juni 2011) Regionplan Agder Vedteken av fylkestinga i I arbeidet med kommunal planstrategi er det gjort ein gjennomgang av nemnde dokument. Tema som er særleg aktuelle for Åseral er lista opp i vedlegg 1 og 2. Kva tema som faktisk skal trekkast inn i seinare planarbeid må vurderast nærmare i planprogrammet for den enkelte plan. 3

5 3. Dei viktigaste utfordringane for Åseral Utgangspunktet for å vurdera planbehovet dei neste fire åra er dei utfordringane kommunen står overfor, både som arbeidsgjevar, tenesteytar og som samfunnsutviklar. I dei følgjande kapitla er utfordringane omtala nærmare. 3.1 Levekår Folkehelseprofilen syner lågt utdanningsnivå og inntektsnivå, samt høg del uføretrygda under 45 år i høve til landsgjennomsnittet. Den syner og dårleg skår for personskadar og hjarte-karsjukdommar. Det er trong for å gå grundig inn i tilgjengeleg statistikk og samordna lokal kunnskap for målretta satsing på førebyggjande tiltak (jfr. folkehelselova 5). Sjå vedlegg 3 4. Samhandlingsreforma vart innført I tråd med denne vil kommunen få eit større ansvar for helsetenestane. Blant innbyggjarane vert det fleire eldre. Ein særleg auke etter Fram mot 2025 vert det moderat vekst i aldersgruppa år og færre 80+ (særleg 90+). Sjå vedlegg 3 4. Halda på og utvikle vidare naudsynt kompetanse for å yte tenester av god faglig kvalitet. I dette inngår og trong for avklaring av kva tilbod kommunen skal ha og kva ein bør samarbeide med andre om, til dømes gjennom interkommunale samarbeidsordningar. Kommunen har eit omsorgssenter med høge driftskostnadar. I tillegg er det lite praktisk utforma i høve til eksisterande og framtidige behov. Trong for omstilling for å møte nye behov, samt vektlegging av tidleg førebyggjande innsats og opptrening som ein viktig del av folkehelsearbeidet i kommunen. En generell auke i forventningane til det offentlege tenestetilbodet. Trong for avklaring av kva som er rett nivå på kommunale tenester. Ein aukande trong for kommunale tenester knytt til bruken av fritidsbustader, særleg i perioden kring feriar og høgtider. 3.2 Skule og utdanning Kravet til dokumentasjon, prosedyrar og undervegsvurdering av elevane er stadig aukande. Monalege krav til system og struktur for å ivareta dette i tråd med opplæringslova. Ein utfordring at stadig meir av lærarane si tid må nyttast til nemnde administrative oppgåver framfor undervisning. Aukande fokus på måling av resultat. Kan gi betre kvalitet på arbeidet som vert gjort i skula, men stiller samstundes aukande krav til kompetanse blant tilsette. Undersøkingar syner at resultatoppnåinga blant elevane i varierande grad står i forhold til ressursane som vert sett inn. Det bør dukkast djupare ned i dette for å sjå på korleis ressursane vert nytta og kva ein får ut i andre enden. Svært mykje ressursar vert nytta til spesialundervisning. Korleis kan ein gjennom tidleg innsats og styrking av systemet/organisasjonen unngå at spesialundervisning vert naudsynt? Betre folkehelse gjennom auka fysisk aktivitet. Korleis skal arbeidsfordelinga vera mellom heim og skule? Undersøkingar syner ein klar samanheng mellom utdanningsnivå og folkehelse og gjer utdanning til ein viktig del av folkehelsearbeidet. 4

6 3.3 Kultur Bygging av Minne kultursenter er ei formidabel kultursatsing for Åseral. Kommunen må vurdera korleis den skal forvalta denne investeringa i åra framover, til det beste for innbyggjarane og tilreisande. 3.4 Energi Mykje tydar på at prisane på energi vil stige monaleg i åra framover. Utviklinga syner redusert oljeproduksjon i norske farvatn og på verdsbasis. Vidare kan ein forventa ei harmonisering med kraftprisane på kontinentet grunna auka kraftoverføringskapasitet. I ljos av dette vil det ha direkte økonomiske verknadar korleis ein organiserar aktiviteten i høve til energibruk. For å møte utfordringane som nemnd i første punkt bør både kommunen og næringslivet prioritera investeringar og driftsorganisering som gjev innsparing i energibruken. For å arbeida med dette er det trong for naudsynt kompetanse og tilstrekkeleg med ressursar. Fram mot 2020 skal det investerast monaleg i utbygging av fornybar energi i kommunen. Dette vil gje positive ringverknadar med omsyn til arbeidsplassar og auke inntekter for kommunen. Samstundes vil ei slik utbygging ha ei negativ side med store miljøverknadar lokalt. Kommunen er ein sentral aktør i desse sakene sjølv om den ikkje er konsesjonsmyndigheit. For kommunen vert det ein utfordring å ha tilstrekkelig med kompetanse og ressursar for å følgje opp utbyggingsplanane på ein god måte. Revisjon av eldre konsesjonsvilkår og utarbeiding av vannforvaltningsplanar er og ein del av dette bilete. 3.5 Bustadbygging og folketalsutvikling Vekst i innbyggjartalet er avgjerande for ei positiv utvikling i kommunen. Med færre innbyggjarar vert det sosiale miljøet snevrare og mindre attraktivt, både for dei som blir verande og for potensielle tilflyttarar. Attraktivitet som bustadkommune heng nøye saman med tilgjenge på attraktive arbeidsplassar. Samstundes er Åseral geografisk plassert utanfor pendlaravstand frå arbeidsmarknaden langs kysten. Folketalsutvikling og næringsutvikling lokalt heng difor svært nøye saman. Vidare er det stadig fleire som tar høgare utdanning. I dag har desse avgrensa moglegheit til relevant arbeid lokalt, noko som på sikt kan gje kommunen store utfordringar mht. folketalsutviklinga. Bustadsituasjonen kan karakteriserast med lite nybygg og lite leigemarknad. Dei som kan vera interessert i å prøva Åseral som bustadkommune vil ha vanskar med å skaffa seg leigebustad. Vidare er kvaliteten på tomteareal kommunen tilbyr i beste fall varierande. Utbygginga av Stabakka Nord er så langt inga suksess. Eit privat bustadbyggingsmarknad saknast men er kanskje ikkje realistisk. Mange gardsbruk i kommunen står tomme. Det er fleire årsakar til dette og bu- og driveplikta kan bare til ein viss grad motverka dette. Samstundes veit ein at for mange potensielle tilflyttarar er eiget gardsbruk svært ettertrakta. 5

7 3.6 Trafikktryggleik Arbeid med trafikktryggleik er fragmentert og med liten målretta innsats. Deltaking i 0-visjonsprosjektet har ikkje klart å bøte på dette eller forankre trafikktryggleiksarbeidet i kommuneadministrasjonen. Vidare er det eit krav om at tiltak skal vera forankra i plan for å få ut tilskotsmidlar frå regionalt hold. 3.7 Næringsliv og næringsarbeid Hyttebygging har vore ei sterk drivkraft i utviklinga av næringslivet i Åseral frå midten av 1990-talet og fram til i dag. Dei fleste bedriftsetableringane har, direkte eller indirekte hatt hytter som eit viktig marknadsgrunnlag. Mange kommunar har sett dette og lagt til rette for ein stor mengde nye hytter. Auka tilbod gjev normalt lågare prisar om ikkje etterspurnaden aukar tilsvarande. Samstundes er hyttebygging ei konjunkturavhengig næring som er sårbar for svingingar i privatøkonomien, noko som gjev utfordringar i tider med låg etterspurnad. 3.8 Likestilling Likestilling uavhengig av kjønn og etnisitet. Åseral skårar lågt på likestilling mellom kjønn og har eit svært tradisjonelt kjønnsrollemønster. Trong for større medvit og engasjement kring kjønnsrollar for å styrke kvinner sin posisjon i samfunnet. 3.9 Økonomi Kommunen har ei viktig rolle som samfunnsutviklar. Ein føresetnad for dette er mellom anna økonomiske ressursar til å drive fornyings- og utviklingstiltak i lokalsamfunnet. Åseral kommune har etter kvart komen i den situasjonen at den har liten grad av frie midlar til rådvelde for utviklingstiltak. Dette skuldast at det meste av frie fond er utnytta og fordi driftsutgiftene har blitt høgare enn driftsinntektene. Dei siste åra har kommunen basert seg på å betale driftsutgifter med finansinntekter. Særleg åra 2007 og 2011 har synt at dette gjer kommunen sårbar for svingingar i internasjonal økonomi. Mange store investeringar er finansiert ved bruk av fond. Sjølv om fonda framleis er store, har mange prosjekt samla sett gjort store innhogg i desse. Mange større investeringar dei siste åra har blitt finansiert ved lån. Ved utgangane av 2011 var Åseral kommune ein av dei kommunane i Agder med mest lån pr. innbyggjar ( kr.). Frå KOSTRA går det fram at kommunen bruker mykje pengar på dei fleste tenesteområda, eigenbetalinga er ikkje høge og det nyttast mykje pengar på oppgåver som ikkje er lovpålagte. KOSTRA-tala gir ikkje eit fullstendig bilete av den økonomiske situasjonen. Den fangar heller ikkje opp kvaliteten på tenestane som vert levert. Det gir likevel ein viktig peikepinn på den økonomiske stoda i kommunen. Gjennom 2012 vil kommunen sjå nærmare på korleis den kan frigjera midlar frå drift til fornyings- og utviklingstiltak. I dette arbeidet skal både på inntektssida og utgiftssida i budsjettet vurderast. 6

8 4. Vurdering og prioritering av planbehovet dei neste fire åra I dette kapitlet er det gjort ei vurdering og prioritering av planbehova dei neste fire åra. Det er i liten grad konkretisert kva fokusområde som skal leggast til grunn for dei planane kommunen vil revidera/utarbeida. Dette må takast inn seinare planprogram for den enkelte plan. Ved utarbeiding av planprogram må det leggast vekt på utfordringsbilete i kap. 3, samt dei nasjonale og regionale føringane jfr. vedlegg 1 og 2. Figuren under gir ein oversikt over gjeldande planar og planar under arbeid. Det er gjort ei avgrensing til kommuneplan, kommunedelplanar og temaplanar/sektorplanar. Reguleringsplanar er ikkje teken med i oversikten, men går fram av arealdelen av kommuneplanen. Likeins er planar av typen verksemdsplanar og årsplanar halden utanfor da desse i første rekke er interne styringsdokument på avdelingane. VEDTEKNE PLANAR Kommuneplanen for Åseral Kommunedelplan for Bortelid Kommunedelplan for Ljosland Levekårsplan for Åseral Næringsplan for Åseral kommune Kommunedelplan for idrett og fysisk aktivitet Energi- og klimaplan for Åseral kommune Beredskapsplan for Åseral Plan for trafikktryggleik PLANAR UNDER ARBEID Kommunedelplan for friluftsliv Bortelid - Ljosland VEDTEKEN (kommunestyret) (kommunestyret) (kommunestyret) (kommunestyret) (kommunestyret) (kommunestyret) (kommunestyret) Risiko og sårbarhetsanalyse (ROS-analyse) og beredskapsplan utarbeida i Arbeid med revidering har starta opp. Utkast utarbeida i 2000 men vart ikkje formelt vedteken. FRAMDRIFT Arbeidet starta opp i februar Mål om vedtak i januar

9 4.2 Kommuneplanen for Åseral Status Kommuneplanen for Åseral, langsiktig del, vart vedteken av det førre kommunestyret i Både arealdel og samfunnsdel vart revidert. Det er ikkje utarbeida eigen handlingsdel til kommuneplanen, men økonomiplanen har delvis fungert som dette. Vurdering av behov for revidering Ut i frå utfordringsbilete som er teikna i kapittel 3, samt dei nasjonale og regional føringane (vedlegg 1 og 2) synast det ikkje naudsynt å revidera arealdelen i neste fire-års periode. Lokalt kan den kanskje opplevast som eit hinder for ulike formar for næringsverksemd. Vurderinga er likevel at den på ein tilfredsstillande vis legg til rette for ønskja arealutnytting i kommunen. I kapittel 3 er det peika på ein del utfordringar som naturleg høyrar heime ved revidering av levekårsplanen, næringsplanen, samt energi- og klimaplanen. I staden for å revidera desse enkeltvis vert det lagt opp til at saksområda vert teken inn ved revidering av kommuneplanen sin samfunnsdel. Levekårsplanen, næringsplanen samt energi- og klimaplanen vert såleis erstatta av kommuneplanen sin samfunnsdel. Arbeidet med revidering av samfunnsdelen bør starte opp seint i 2012 evt. tidleg i Til samfunnsdelen må det og utarbeidast ein handlingsdel. Det å gå bort frå ordninga med eigen næringsplan, levekårsplan samt klima- og energiplan må ikkje oppfattast som at saksområda skal få eit mindre fokus framover, snarare det motsette. Til grunn for denne endringa er det lagt vekt på følgjande: Styrking av kommuneplanen sin samfunnsdel som overordna styringsverktøy. Betre samordning av mål og strategiar på tvers av sektorane «kortare veg» frå overordna mål og strategiar i kommuneplanen sin samfunnsdel, til gjennomføring av konkrete tiltak gjennom handlingsdelen Færre planar for administrasjonen og politikarene å forholda seg til større interesse og engasjement for planane vi har og planprosessane vi sett i gong. Totalt sett mindre ressurskrevjande, sjølv om revidering av samfunnsdelen kan bli noko meir omfattande. 4.3 Kommunedelplanane for Bortelid og Ljosland Status Kommunedelplanane for Bortelid og Ljosland vart vedteken av kommunestyret i Planane vart seinare endra og stadfesta av Miljøverndepartementet i I den samanheng vart fleire byggeområde på Ljosland aust og Bortelid vest teken ut. Vurdering av behov for revidering Heilskaplege og langsiktige kommunedelplanar er eit viktig ledd i tilrettelegginga for hytteutbygging og reiseliv i kommunen. Gjeldande planar dekker rimeleg godt behova i så måte. Om takta på utbygging av områda ikkje endrar seg vesentleg vil det ikkje vera trong for revidering av planen i neste fire-års periode. Kommunedelplanane vert supplert med eigen kommunedelplan for friluftsliv Bortelid Ljosland (sjå kap. 4.10). 8

10 4.4 Levekårsplan for Åseral Status Levekårsplanen vart vedteken av kommunestyret i Planen er i hovudsak retta mot avdelingane levekår og oppvekst sine ansvarsområde. Levekårsplanen er utarbeida som sektorplan/temaplan utan formalisering gjennom Plan- og bygningslova. Vurdering av behov for revidering Som tidlegare nemnd skal denne avløysast av kommuneplanen sin samfunnsdel. Særleg viktig med fokus på tidleg innsats (folkehelseperspektivet), og ansvar på tvers av sektorar. Vidare dei utfordringane kommune står overfor mtp. samhandlingsreforma, demografisk utvikling, livsstilssjukdommar, kompetanse og forventningar. Sjå kapittel Næringsplan for Åseral kommune Status Vart vedteken i 2009 av kommunestyret. Utarbeida som sektorplan/temaplan utan formalisering gjennom Plan- og bygningslova. Næringsplanen har vore staden der kommunen drøfter og legg strategiar for næringsarbeidet. Vurdering av behov for revidering Utviklingstrekk og utfordringane for næringslivet skiftar. I tillegg er ein stor del av tiltaka i planen gjennomført. Nye politikarar bør og få moglegheit til å prega næringsarbeidet i sin periode. Av konkrete problemstillingar som bør vurderast nærmare er driftstilskot til private verksemder. Som tidlegare nemnd skal næringsplanen avløysast av kommuneplanen sin samfunnsdel. 4.6 Kommunedelplan for idrett og fysisk aktivitet Status Planen vart revidert og vedteken av kommunestyret i Vurdering av behov for revidering Handlingsprogrammet vert revidert årleg. Heile planen skal reviderast i Trong for innarbeiding av tiltak i handlingsdelen av kommuneplanen. 4.7 Energi- og klimaplan for Åseral kommune Status Vart vedteken av kommunestyret i Utarbeida som sektorplan/temaplan utan formalisering gjennom Plan- og bygningslova. Vurdering av behov for revidering Det vert lagt opp til at energi- og klimaplanen vert avløyst av kommuneplanen sin samfunnsdel. Ved utarbeiding av gjeldande plan vart prosessen i stor grad «konsulentstyrt». Forankring av planen i organisasjonen kunne såleis vore betre. Ved arbeid med energi- og 9

11 klimaspørsmål framover må ein og sjå på nye teknologiske løysingar som har komen dei siste åra. 4.8 Beredskapsplan for Åseral kommune Status Overordna risiko og sårbarhetsanalyse (ROS-analyse) og beredskapsplan vart utarbeida i Vurdering av behov for revidering Skal reviderast kvart 2. år. Revidering sett i gong i Nasjonale føringar jfr. vedlegg 1 legg føringar for innhald. 4.9 Plan for trafikktryggleik Status Det er tidlegare utarbeida utkast til eigen trafikktryggleiksplan men denne har aldri blitt formelt vedteken. Vurdering av behov for revidering Det er trong for eit meir målretta arbeid med trafikktryggleik. Det bør utarbeidast eigen temaplan/strategiplan i samarbeid med kommunane Audnedal og Marnardal. Konkrete mål og strategiar bør takast inn i kommuneplanen sin handlingsdel Kommunedelplan for friluftsliv Bortelid Ljosland Status Arbeidet med eigen kommunedelplan for friluftsliv Bortelid Ljosland starta opp i februar Framtidig løypenett har særleg fokus i planen, men og annan form for tilrettelegging skal takast inn. Bakgrunn for planarbeidet er mellom anna ei tilpassing av løypenettet til godkjende kommunedelplanar for Bortelid og Ljosland. I tillegg er det ei klar kopling til Agder Energi sine utbyggingsplanar i Ljoslandsområdet. Planen er og ein oppfølging av tiltak i Heiplanen. Den følgjer og opp fleire av de nasjonale forventningane jfr vedlegg 1. 10

12 4.11 Samandrag av planbehovet for dei neste fire åra Plan Trong for revidering? Formell status Kommuneplan for Åseral Kommunedelplanane for Bortelid og Ljosland. Levekårsplan for Åseral Næringsplan for Åseral Kommunedelplan for idrett og fysisk aktivitet Energi- og klimaplan for Åseral Beredskapsplan for Åseral Plan for trafikktryggleik Kommunedelplan for friluftsliv Bortelid - Ljosland Ja. 2012/2013. Samfunnsdel og handlingsdel Nei. Ja. Som ein del av kommuneplanen sin samfunnsdel og handlingsdel Ja. Som ein del av kommuneplanen sin samfunnsdel og handlingsdel Årleg revidering av handlingsprogrammet. Full revidering i Ja. Som ein del av kommuneplanen sin samfunnsdel og handlingsdel Ja Tiltak inn i handlingsdelen. Eigen temaplan vert utarbeida i samarbeid med Audnedal og Marnardal kommune. Tiltak vert teken inn i handlingsdelen av kpl Under arbeid Kommuneplan etter Pbl. Kommunedelplan etter Pbl Kommunedelplan etter Pbl Temaplan/sektorplan Temaplan Kommunedelplan etter Pbl 11

13 5. Planbehovet i regionen Kapittel 3 tar for seg dei mest sentrale utfordringane kommunen står overfor. For å arbeida effektivt med fleire av desse vil det vera naudsynt med målretta samarbeid og innsats mellom kommunane i regionen. Gjennom arbeidet med kommunal planstrategi har kommunane i Lindesnesregionen sett på sentrale utfordringar i regionene og planbehov som følgje av desse. Det er og utarbeida ein «Regional monitor for Agder» (Agderforskning 2012) som seier mykje om utfordringane kommunane står overfor. For Lindesnesregionen synast det å vera felles utfordringar innanfor følgjande område, sjølv om dette varierer mellom kommunane: Uførhet og arbeidsmarknad høgt tal uføre Låg grad av likestilling mellom kjønn Næringsutvikling der god infrastruktur er ein avgrensande faktor. Sentrale plandokument i regionen er Regionplan Lindesnes (2009), Næringsplanen for Lindesnesregionen (2011), samt Regionplan Agder 2020 (2010). Det synast aktuelt å revidera heile eller delar av Regionplan Lindesnes i neste fire-års periode. Nokre tiltak i Regionplan Lindesnes er gjennomført andre ikkje. Det er og trong for at planen i større grad peikar på ansvar, roller og økonomi knytt til strategiar i planen. Ved ein revisjon av planen synast det naudsynt med særleg fokus på områda infrastruktur, næringsutvikling, samt levekår og likestilling. Trongen for revisjon bør naturleg drøftast nærmare i regionrådet. Formelt er det fylkeskommunen som sett i gang eit slikt arbeid, og trongen for revisjon må derfor spelast inn i arbeidet med regional planstrategi. 12

14 6. Plansystemet i Åseral kommune Følgjande figur gjev ein oversikt over framtidig plansystem for Åseral kommune: Kommunal planstrategi Kva planoppgåver skal prioriterast for å legge til rette for ønskja utvikling? Skal kommuneplanen revideres heilt eller delvis? Skal utarbeidast innan ett år etter konstituering av nytt kommunestyre Kommuneplanens samfunnsdel LANGSIKTIG DEL ÅR visjon og verdiar overordna mål og strategiar Kommuneplanens arealdel LANGSIKTIG DEL ÅR Kommunedelplanar Idrett og fysisk aktivitet Tematiske planar* Beredskapsplan for Åseral Plan for trafikktryggleik Kommuneplanens handlingsdel m/økonomiplan og budsjett. Vert utarbeida for fire år av gongen Skal reviderast årleg Skal sikre gjennomføring av tiltak i overordna planar Kommunestyret sin årlege bestilling til administrasjonen Tiltak uten plankrav Kommunedelplan Kdpl. Bortelid Kdpl. Ljosland Kdpl. for friluftsliv B - L Områdereg.plan Detaljreg.plan Gjennomføring og evaluering * Ikkje formalisert gjennom plan- og bygningslova 13

15 6.1 Sentrale prinsipp ved utarbeiding av planar i Åseral kommune I kommunal planstrategi for Åseral er det lagt opp til at fokusområde i vidare planarbeid vert avklara nærmare i planprogram for den enkelte plan. Utfordringsbilete og nasjonale og regionale føringar skal i den samanheng og leggast til grunn. For ei nærmare spissing skal følgjande prinsipp leggast til grunn ved utarbeiding planprogram for den enkelte plan: Det skal fokuserast på dei viktigaste utfordringane kommunen står overfor Det skal vera utfordringar kommunen har føresetnadar for å gjera noko med Det skal vera utfordringar som er egna for «løysing» gjennom plan. Planarbeid skal vera behovsstyrt og ikkje meir omfattande enn naudsynt Utover dette skal følgjande ligge fast: Kommuneplanen sin samfunnsdel langsiktig del legg føringar for all vidare planlegging og gjennomføring av tiltak i kommunen. Arealdelen av kommuneplanen skal bygge på denne. Omgrepet kommunedelplan vert nytta for planar som er formalisert gjennom sakshandsamingsreglane i Plan- og bygningslova. Omgrepet temaplan eller sektorplan vert nytta om planar som tar for seg særskilte tema, men utan ei saksgong som nemnd over. For å sikre gjennomføring av kommuneplanen sin samfunnsdel skal mål og strategiar konkretiserast gjennom kommuneplanen sin handlingsdel. Handlingsdelen skal reviderast kvart år. Frå 2013 skal økonomiplanen, inkl. budsjett vera ein del av kommuneplanen sin handlingsdel (Kommuneplanen sin handlingsdel med økonomiplan). Dette vil krevje at kommunen hentar inn synspunkt frå råka statlege og regionale organ, samt frå andre som har ansvar for gjennomføring av tiltak i handlingsdelen. Det krev og at forslag til handlingsdel skal gjerast offentleg minst 30 dagar før kommunestyret sin handsaming (jfr. Pbl andre ledd). Revisjon av handlingsdelen vil i praksis måtte starte opp i april - mai månad. Planlegging er eit verkemiddel for å sikre god samhandling mellom dei ulike sektorane. Organisering og medverknad i planprosessane må spegla dette. 14

16 6.2 Årshjul for planarbeidet Figuren under syner planarbeidet gjennom året. Når kommuneplanen sin langsiktige del (samfunnsdel og arealdel) skal reviderast vil dette arbeidet kome i tillegg. April -juni Revidering av kommuneplanen sin handlingsdel. Bygger på årsmelding, rapporteringer og overordna planar Juli - desember Utarbeiding og vedtak av kommuneplanen sin handlingsdel m/økonomiplan og budsjett Januar - mars Evaluering og årsmelding 15

17 Vedlegg 1 Nasjonale forventningar med særleg relevans for vidare planlegging i Åseral. Nasjonale forventningar Mogleg verknad for planarbeidet KLIMA OG ENERGI Utbygging av fornybar energi Energieffektivisering og vurdering av alternative energikjelder i kommunale bygg. Tilrettelegging for miljøvenleg transport Tilpassing til klimaendringane BY OG TETTSTEDSUTVIKLING Fortetting framfor å ta i bruk nye område til utbygging Auka tilgjengelegheit og universell utforming av bygg og omgjevnadar. SAMFERDSEL OG INFRASTRUKTUR Tilrettelegging for framføring av elektronisk kommunikasjon VERDISKAPING OG NÆRINGSUTVIKLING Inkluderande arbeidsliv Utvikling av reiseliv på tvers av administrative grenser. Næringsutvikling basert på lokale natur- og kulturressursar. Landbruksbasert foredlingsverksemd. NATUR, KULTURMILJØ OG LANDSKAP Planlegging som bygger på oppdatert kunnskap om naturverdiar, landskapsverdiar og kulturverdiar Nasjonal villreinområde Regionale vannforvaltningsplanar (VFP) Motorferdsel i utmark HELSE, LIVSKVALITET OG OPPVEKSTMILJØ Oversikt over helsetilstand og folkehelseutfordringar. Kva utfordringar gir endring i demografien? Tilrettelegging for friluftsliv og fysisk aktivitet Trong for å ligge i forkant med arealplanar i områda der kommunen har tunge interesser, til dømes innanfor hytteutbygging og reiseliv. Pågåande arbeid med kommunedelplan for friluftsliv Bortelid Ljosland er ein viktig del av dette. Eigen klima og energiplan vedteken i Vert avløyst av kommuneplanen sin samfunnsdel m/handlingsdel. Mellom anna som ein del av eigen plan for trafikktryggleik. Ras og flaumvurdering er gjort gjennom kommuneplanarbeidet. Overordna ROS-analyse må utarbeidast. Bereiskapsplan må reviderast som følgje av denne. Tiltak inn i handlingsdelen. Særlig relevant for vidare utbygging i hytteområda. Store områder regulert til fortetting på Bortelid. Fortetting aktualisert gjennom krav om påkopling av gamle hytter til VA-anlegg. Utarbeiding av områdereguleringsplanar aktuelt. Vert ivareteke gjennom lovverket og er ein sentral del alt planarbeid. Trong for innarbeiding av tiltak i kommuneplanen sin handlingsdelen. Tiltak for å stimulera breibandutbygging samt betre mobildekning inn i arbeidet med handlingsdelen. Aktuelt tema ved revisjon av kommuneplanen sin samfunnsdel m/handlingsdel. Aktuelt tema ved revisjon av kommuneplanen sin samfunnsdel m/handlingsdel. Aktuelt tema ved revisjon av kommuneplanen sin samfunnsdel m/handlingsdel. Rimeleg god oversikt over dette i kommunen. Eventuelle ny kartlegging etter behov. Jamfør regionplanen (Heiplanen). Oppfølging mellom anna gjennom kommunedelplan for friluftsliv Bortelid Ljosland (under arbeid). Deltek i utarbeidinga av desse. Trong for kopling mellom VFP og revisjon av konsesjonsvilkår. Vert arbeida med lokalisering av trasear jamfør føringar i kommuneplanen sin arealdel (rekreasjonskøyring). Trong for avklaring vedk. mogleg lovendring. Aktuelt tema ved revisjon av kommuneplanen sin samfunnsdel m/handlingsdel. Aktuelt tema ved revisjon av kommuneplanen sin samfunnsdel m/handlingsdel. Trong for planlegging og etablering av sentrumsnære løyper i Kyrkjebygd. Tilrettelegging gjennom kommunedelplan for friluftsliv Bortelid - Ljosland. 16

18 Vedlegg 2 Regionale føringar. Utgangspunktet her er mål og strategiar i Regionplan Agder I denne vert det peika på fem hovudsatsingsområde: Klima: høge mål låge utslipp Det gode livet: agder for alle Utdanning: verdiskaping bygd på kunnskap Kommunikasjon: dei viktig vegvala Kultur: opplevingar for livet Vest-Agder Fylkeskommune og Fylkesmannen i Vest-Agder har i samarbeid utarbeida eit notat der det er gjort ei regionalisering og forenkling av dei nasjonale forventningane til regional og kommunal planlegging. Notatet syner eit god samsvar mellom dei nasjonale forventningane og Regionplan Agder Med utgangspunkt i Regionplan Agder 2020 er det utarbeida ein oversikt som syner kva som er særleg relevant for vurdering av vidare planlegging i Åseral kommune. I oversikten er det bare tatt med det som ikkje er fanga opp i dei nasjonale forventningane i vedlegg 1: Regionplan Agder 2020 DET GODE LIV AGDER FOR ALLE Likestilling Auka kvalitet i barnehage og grunnskule Utdanning - studiekompetanse, fagbrev eller kompetansebevis. KOMMUNIKASJON DEI VIKTIGE VEGVALA Utbetring av vegnettet Trafikktryggleik KULTUR OPPLEVINGAR FOR LIVET Kultur Heilskapleg kulturstrategi Utvikling og marknadsføring av kulturinstitusjonar og festivalar Mogleg verknad for planbehovet Aktuelt tema ved revisjon av kommuneplanen sin samfunnsdel m/handlingsdel. Aktuelt tema ved revisjon av kommuneplanen sin samfunnsdel m/handlingsdel. Aktuelt tema ved revisjon av kommuneplanen sin samfunnsdel m/handlingsdel. Trong for å ligge i forkant med planavklaring (SVV). Tema i revisjon av samarbeidsavtale ÅK - VAF Eigen temaplan vert utarbeida i samarbeid med Audnedal og Marnardal. Innarbeiding av tiltak i kommuneplanen sin handlingsdel. Aktuelt tema ved revisjon av kommuneplanen sin samfunnsdel m/handlingsdel. 17

19 Vedlegg 3 18

20 19

21 20

22 21

23 Vedlegg 4 22

24 23