Det Norske Samlaget Omslag: Tove Laila Nilsen. Tilrettelagd for ebok av BookPartnerMedia, København 2014 ISBN

Størrelse: px

Begynne med side:

Download "Det Norske Samlaget 2014 www.samlaget.no. Omslag: Tove Laila Nilsen. Tilrettelagd for ebok av BookPartnerMedia, København 2014 ISBN 978-82-521-8407-5"

Sara Lindberg
8 år siden
Visninger:

2 Det Norske Samlaget Omslag: Tove Laila Nilsen Tilrettelagd for ebok av BookPartnerMedia, København 2014 ISBN utgåva

3 Om denne boka Sikkimsdalen i Himalaya. NATO har erstatta det britiske imperiet. Jagarpiloten Venor reflekterer, med eit distansert, altoverskodande blikk på verda, over si rolle i storpolitikken. Ikkje langt frå basen bur og arbeider tebonden Pasi. Blikket hans er retta mot dei nære tinga, mot jorda og teplantene, med det mål om å få grønsaker og planter til å vekse og trivast. Gjennom å skildre alt frå dei høgaste, tynnaste luftlaga til dei minste minerala i jorda, utforskar Karlsvik personlege og nasjonale relasjonar. Ho lèt kvardagen til hovudpersonane spele seg ut mot ein global bakgrunn, og viser korleis politiske, økologiske og militære spørsmål også er ein del av det dagleglivet.

Blikket hans er retta mot dei nære tinga, mot jorda og teplantene, med det mål om å få grønsaker og planter til å vekse og trivast.

4 Mette Karlsvik Den beste hausten er etter monsun Roman Oslo 2014

5 i. Sierra Indigo

6 Eg finn transittfart. Jagaren flyg parallelt med havyta, berre trettisju tusen fot over. Eg trekker pusten inn, ein, to, tregrensa sluttar. Strandlina fortset. Følgjer Austersjøgrensa. Eg tar sør, tøtsjar Baltikum. Borte, Baltikum. Hundre mil, om lag, til Kviterussland. Elvene er tynne årer gjennom landets kropp. Rundt alt blått kjem grønt. Farge genererer farge. Grøne område blir gule, gule brune, brune grå. Grenser på kartet er kunstige samanlikna med naturlege overgangar mellom sjø, sand, eng, granitt. Men éi menneskeskapt grense kjenner eg på kroppen: Eg kjenner trygg leiken av å komme inn i NATOs kommando- og kontrollsystem. Så snart grensa er kryssa, ser eg tryggleik på skjermen. Siglar under NATOvengen. Er du der, seier eg. Eg er her, seier bakkekontakten. Ser du meg? Eg ser deg. Sjølv ser eg stein, industri, ser Kviterussland i nord. No held eg fjorten tusen fot. Ground? Godt, seier bakkekontakten, då går dette vegen. Berre å halde fram, seier han. Ein transportetappe ventar. Eg kan like gjerne by litt på meg sjølv, og seier at eg tok av ganske akkurat etter planen, klokka to Greenwich Mean Time. Og sidan har det gått smidig, seier radiostemma. Landskapet under sklir over frå stein til industri, veg. Ved seksten tusen fots høgd. Har Europa på skjermen, Russland på venstrehanda, Søraust-Europa på høgre hand. Har verda i handa. Verda er eit teppe av lappar. Lappane blir større, fargane meir like kvarandre. Men Ukraina, som eg kjenner som eit kart fullt av strekar, blir eit optisk pusterom. Ovanfrå, og utan delstatsgrenser, er Ukraina ryddig. Eg justerer retninga,

Grøne område blir gule, gule brune, brune grå. Grenser på kartet er kunstige samanlikna med naturlege overgangar mellom sjø, sand, eng, granitt.

7 gir litt meir gass igjen. Er framleis over Ukraina. Er landet verkeleg så stort. Flyg eg i rett fart. Eg er slått av kor heilt det er, ovanfrå, når det ikkje er kartliner teikna inn. Når delstatar og språkområde ikkje er markerte, når Ukraina berre er landskap, geologi og vegetasjon. Gravitasjonskrafta kjennest, transportetappen synest. Endeleg opp frå subsonisk til supersonisk fart. Større fart krev lite av meg. Mindre fart krev meir av meg. Kan du forstå det, Ground? Eg forstår, seier bakkekontakten. Eg ser det som du ser, seier han, seier at han har dei same bilda, frå skjermane mine. Ni, ni og ein halv G, står det der. Åtte gongar gravitasjonskrafta pressar mot bringa. Eg dyttar mot.

Når delstatar og språkområde ikkje er markerte, når Ukraina berre er landskap, geologi og vegetasjon. Gravitasjonskrafta kjennest, transportetappen synest.

8 Sol er soner av tid. Tidssoner er stakkato mot solas glid. Sol går forbi, så sakte og mjukt at eg ikkje ser det med auget. Men eg ser på instrumenta mine kva som er sola sin fart. Solfarten er ikkje mykje høgare enn flyfarten. Farten min er større enn luftfarten. Luftfarten er 3 F 4 knop, SE 30 NW. Skjermen min omset luft og lys til tal. Maskina som eg flyg, endrar sola og lufta. Kvar liter jetfuel eg slepper ut, endrar klimaet litt. Tala er nedslåande. Snart tanking, Ground. Det går bra, seier flygeleiaren. Ground, seier eg. Srdjan, seier Ground og seier noko av det same som han før har sagt, men som er fint å høyre igjen. Roande informasjon, om farten og høgda, om at det er godt, alt. Farten er som han skal vere på dette tidspunktet, seier bakkekontakten, Srdjan. Tanking om ein halvtimes tid. Tre, to, ein, puste inn, ein, to, tre, puste ut. Ut frå kroppen går karbondioksid, vatn og andre avfallsstoff. Får sola inn frå sida. Aukar skjerminga, Srdjan. Roger, Venor. Auga slappar av.

Maskina som eg flyg, endrar sola og lufta. Kvar liter jetfuel eg slepper ut, endrar klimaet litt. Tala er nedslåande. Snart tanking, Ground. Det går bra, seier flygeleiaren. Ground, seier eg.

9 Det er ein god del overskotsvarme, seier eg. Og noko sveitte. Air Traffic Control? seier eg. Srdjan her, seier han. Eg blæs flydrakta opp. Opp med temperaturen, for nokre sekund. Så ned, fort. Frykta veks med flydrakta. Når flydrakta blir større, kjenner eg meg mindre. Men eg er nesten førti tusen fot over havet. Det er ganske svært, seier eg. Srdjan seier ikkje noko. Eg får anna surstoff enn djupvassdykkarar. Dei er ulike former for risiko, seier eg. Dei er ikkje så ulike i grad, seier Srdjan. Oksygensvolt er ein risiko for begge yrka. Eg drar pusten inn, ein, to, totalt avhengig av denne maska. Må halde stoffskiftet på dette nivået no. Halde levande av teknologi. Transitt er ei supersonisk kuvøse. Alt i alt er ikkje teknologien det verste. Eg må berre halde frykta frå hovudet, seier eg.

Eg får anna surstoff enn djupvassdykkarar. Dei er ulike former for risiko, seier eg. Dei er ikkje så ulike i grad, seier Srdjan. Oksygensvolt er ein risiko for begge yrka.

10 Eg knip nevane saman. Slepper grepet. Grip tak i stikka, igjen. Sirkulasjonen går heilt ut til lemmane. Eg sirklar med sola, tar att solnedgangen og stoppar tida. Sitringa gjennom kroppen. Den blir ikkje stoppa av noko, ikkje av trykket frå gravitasjonskrafta, ikkje av G-drakta, gassmaska eller massen av instrument som er som støypt kring beina. Ilingar av spenning rekk ut til det ytre av lemmane. Lem for lem, kjensle for kjensle. Eg kjenner beina, kjenner at eg har okler, føter, tær. Lirkar i beina, bankar lett på låra. Må få blodet i rørsle. Autonomt nervesystem som avslått. Knip nevane saman igjen. Slepper grepet. Srdjan? Adrenalinet tærer på overskotslager. Når alt kjem til alt, handlar vanskelege operasjonar om rutine. Vanen kan gjere sjølv den tyngste børa muleg å bere, seier eg. Eg er her, seier Srdjan.

Ilingar av spenning rekk ut til det ytre av lemmane. Lem for lem, kjensle for kjensle. Eg kjenner beina, kjenner at eg har okler, føter, tær. Lirkar i beina, bankar lett på låra.

Like dokumenter

JAMNE BØLGJER. også dei grøne greinene i jamn rørsle att og fram er som kjærasten min

JAMNE BØLGJER. også dei grøne greinene i jamn rørsle att og fram er som kjærasten min DET MØRKNAR SVEVNENS KJÆRLEIK JAMNE BØLGJER EIT FJELL I DAGEN eg står og ser på dei to hjortane og dei to hjortane står og ser på meg lenge står vi slik eg står urørleg hjortane står urørlege ikkje noko