SOGN OG FJORDANE FYLKESKOMMUNE

Transkript

1 SOGN OG FJORDANE FYLKESKOMMUNE Rådgjevingstenesta i vidaregåande skule NOTAT ETTER FORVALTNINGSREVISJON 2007

2 Frrd Refrma Kunnskapsløftet er eit løft. Målet er at vi skal prøve å få i det minste all rganisert utdanning fr brn g ungdm inn i eit persnleg lærelaup sm skal henge saman i minst 13 år. Slik vert dei unge vnleg endå betre rusta til å møte framtida sitt krav m kunnskap g kmpetanse, g det kan hende på ein betre måte enn tidlegare. Nk av det paradksale g spanande i dette, er at det er dei vaksne g etablerte, sm lærarar g andre frmidlarar av kmpetanse, sm n i ppstartstida får dei største utfrdringane gjennm mskulering g tilleggsskulering slik at undervisninga vert i samsvar med dei nye suksessmdellane. Nye løysingar må til, g det ikkje minst ver sktt mellm ulike institusjnar sm tidlegare ikkje har hatt tilsvarande kntakt. Mellm dei mange kmpetansegruppene sm truleg vil sjå auka frventningar til innsatsen deira, er rådgjevingstenesta i vidaregåande skule. I dette prsjektarbeidet har vi prøvd å nærme ss denne utfrdringa. Frvaltningsrevisr Sven Erik Vestby har stått fr arbeidet i prsjektet g ført dette ntatet i pennen. Leikanger Marianne Vara Dagleg leiar 2

3 Samandrag SF revisjn har vurdert følgjande bestilling frå kntrllutvalet; I kva grad har fylkesrådmannen frmidla fylkestinget sitt vedtak m å tilpasse utdanninga i vidaregåande skule i høve til dei kmpetansebehv næringslivet g ffentleg frvaltning i fylket har i framtida? Krleis har rådgjevingstenesta ved dei vidaregåande skulane frmidla dette vidare til elevane? Dei vidaregåande skulane har ei viktig rlle sm initiativtakarar g drivkraft fr å få til eit tettare samarbeid mellm dei vidare skulane g grunnskulen. Krleis fungerer dei vidaregåande skulane i denne rlla? Vi har vurdert denne bestillinga til å mfatte t ulike tema. Det første gjeld tilrettelegging fr g frmidling av råd m det kmpetansebehvet næringslivet g ffentleg frvaltning i fylket vil få i framtida g sm kan hjelpe elevar til rett val av utdanning. Det andre gjeld det samarbeidet sm er etablert mellm vidaregåande skular g grunnskulen i samband med iverksetting av refrma Kunnskapsløftet. Det har i revisjnsarbeidet ikkje lukkast ss å finne det vedtaket frå fylkestinget sm seier at utdanninga i vidaregåande skule skal tilpassast det framtidige kmpetansebehvet i næringslivet g ffentleg frvaltning. Vi har heller ikkje funne nk dkument sm tilseier at eit slikt vedtak er perasjnalisert g iverksett. I fråvær av høvelege revisjnskriterium har vi ikkje kunna gjennmføre frvaltningsrevisjn på dette temaet. Iverksettinga av refrma Kunnskapsløftet starta hausten Når det gjeld samarbeidet med grunnskulen, har vi vurdert arbeidet med å setje i gang nettverk der både fylkeskmmunen (vidaregåande skular) g kmmunane (grunnskulane) er med, sm ein høveleg indikatr på dette. Innsamlinga av pplysningar viser at det er etablert fleire nettverk g at fylkeskmmunen vurderer å gå med i fleire. Knklusjnen frå revisjnen er at det så krt tid etter at Kunnskapsløftet er starta pp, er vanskeleg å melde m knkrete resultat. Men arbeidet med nettverksbygging ser ut til å vere aktivt. Vi vil tilrå at kntrllutvalet på sikt vurderer behvet fr g eventuelle prblemstillingar fr eit frvaltningsrevisjnsprsjekt der Kunnskapsløftet står i sentrum. 3

4 Innleiing Kntrllutvalet i fylkeskmmunen har i versending dagsett presentert følgjande punkt sm ramme fr eit prsjekt i frvaltningsrevisjn med rådgjevingstenesta sm tema: I kva grad har fylkesrådmannen frmidla fylkestinget sitt vedtak m å tilpasse utdanninga i vidaregåande skule i høve til dei kmpetansebehv næringslivet g ffentleg frvaltning i fylket har i framtida? Krleis har rådgjevingstenesta ved dei vidaregåande skulane frmidla dette vidare til elevane? Dei vidaregåande skulane har ei viktig rlle sm initiativtakarar g drivkraft fr å få til eit tettare samarbeid mellm dei vidare skulane g grunnskulen. Krleis fungerer dei vidaregåande skulane i denne rlla? Denne bestillinga er ei ppfølging av eit frprsjekt gjrt av SF revisjn der rådgjevingstenesta gså var tema, sjå ntat dagsett Grunnlaget fr det arbeidet var ei prsjektbestilling med følgjande ramme: Elevundersøkingar g signal frå elevrepresentantar på dei vidaregåande skulane er at rådgjevingstenesta ikkje fungerer ptimalt slik den er i dag. Frprsjektet knkluderte med at denne prblemstillinga truleg reflekterte ein status fr rådgjevingstenesta sm ikkje lenger er aktuell. Dette frdi denne tenesta frå 2006 er ppriritert frå nasjnalt hald g vesentleg endra g frbetra i høve til åra før. Med det sm utgangspunkt, rådde revisjnen kntrllutvalet å be Opplæringsavdelinga kmme g infrmere g ppdatere utvalet m status på temamrådet. Dette frslaget valde kntrllutvalet å følgje pp. Med bakgrunn i rienteringa valde så kntrllutvalet å flytte merksemda frå sjølve rådgjevingstenesta til dei ppgåvene sm tenesta skal stå fr. Bestillinga sm revisjnen så fekk versendt, gav dei pplista punkta sm ramme fr arbeidet. Bestillinga gjeld såleis eit hvudprsjekt på ein annan prblemstilling enn den sm låg til grunn fr nemnde frprsjekt. 4

5 Rammer fr prsjektppgåva Generell tilnærming Ei sentral ppgåve ved ppstart av prsjekt, er at det vert utarbeidd ein plan fr krleis prsjektet kan gjennmførast. Ein føresetnad fr å kunne gje attendemelding til kntrllutvalet m ressursbehv g leveringstidspunkt fr eit prsjekt, vil såleis vere at det er gjeve eller at vi kan knkretisere eller perasjnalisere utfrdringane i det bestilte arbeidet. Dette er gså ein grunnleggjande føresetnad fr å kunne identifisere g velje ut revisjnskriterium fr sjølve revisjnen. Etter kntakt med Opplæringsavdelinga vart det klart fr ss at det ikkje var innlysande kva innhaldet i eit prsjekt sm dette kunne verte. Av første kulepunkt i bestillinga går det fram at bestillinga er tufta på eit vedtak i fylkestinget. Kva vedtak dette er, er ikkje nemnt. Det var heller ikkje klart kva vedtak dette punktet i bestillinga eventuelt kunne vere ei frtlking av. Samråd med Opplæringsavdelinga m dette, gav heller ikkje nk resultat. Vi fann det då naudsynt å gå attende til bestillarnivå fr å få klarlagt kva sm var grunnlag fr bestillinga. Revisjnen tk kntakt med sekretariatet til kntrllutvalet fr å få bestillinga klarare utdjupa. Sm ppsummering av desse avklaringane (e-pst dagsett ) knkluderer sekretariatet med at det ikkje er deira ppgåve å greie ut slike spørsmål: Sekretariatet skal ikkje utføre frvaltningsrevisjn g vil ikkje ved bestilling sitte inne med all infrmasjn på mrådet. Det er først når man går inn i prblematikken, får ytterlegare pplysningar g frståing at man ser m dei frmulerte prblemstillingane er egna til å bli svart på. Å utarbeide desse prblemstillingane er ein ppgåve fr frvaltningsrevisr. Prblemstillingane i bestillingsdkumentet kan derfr i enkelte høve vere retningsgjevande fr frvaltningsrevisr. ( ) Viss det visar seg at revisr er nødt til å endre litt på prblemstillinga fr å kunne svare på dette, er det OK. Oppsummert sat revisjnen att med følgjande ramme fr det vidare arbeidet med bestillinga frå kntrllutvalet: - Bestillinga av prsjekt i frvaltningsrevisjn med rådgjevingstenesta sm tema, kan ikkje førast attende til eit knkret vedtak gjrt av fylkestinget, eller til anna verrdna vedtak eller styrande dkument - Sm ein knsekvens av dette, er det ikkje mgeleg å definere eit knkret sett revisjnskriterium 1 - Det ligg i bestillingar av frvaltningsrevisjn frå kntrllutvalet i fylkeskmmunen eit avgrensa rm fr å endre prblemstillinga(ne) fr eit arbeid Når det skal gjennmførast eit arbeid der grunnlaget er uklårt g revisjnskriterium i utgangspunktet ikkje er fullstendig eller manglar, krev det ei nærare gjennmgang g avklaring av krleis ppgåva kan løysast. Kva ppgåva er 1 Med revisjnskriterium frstår vi her vedtak eller dkument fr g i fylkesrådmannen sin administrasjn sm skal seier nk m krleis den aktuelle aktiviteten skal løysast eller krleis det er frventa at arbeidet skal gjennmførast. 5

6 Oppgåva slik h står fram gjennm dei tre kulepunkta frå kntrllutvalet, tlkar vi sm samansett av t ulike ppdrag. Dei t første kulepunkta heng i hp gjennm at det første gjeld knkretisering av ei ppgåve g det andre gjeld krleis denne knkretiseringa er sett ut i livet/nytta i praksis. Vurdert på denne måten må vi før vi kan ta tak i andre kulepunkt, ha knkretisert g samla inn pplysningar m det første kulepunktet. Det tredje kulepunktet er ei vurdering av ein heilt knkret aktivitet i fylkeskmmunal regi sm ikkje har nk med dei t første kulepunkta å gjere. Den kan difr vurderast uavhengig av dei t andre prblemstillingane. Sm startpunkt fr arbeidet, fann vi i bakgrunnsteksten fr bestillinga følgjande frmuleringar: I fylkesplanen Vegen vidare fr Sgn g Fjrdane under satsingsmrådet bu g leve står det at Målet vårt har vre å halde på ungdmane våre g fremme tilflytting til fylket etter endt utdanning. Vidare ville ein få ein større del av ungdmmen til å ta utdanning på mråde arbeidslivet i fylket treng. ( ) Kntrllutvalet ønskjer difr å fkusere på krleis fylkestinget sine vedtak vert frmidla ut til dei vidaregåande skulane. Dette gjev føringar på eit anna innspel i bestillinga: Er rådgjevarane ppdaterte til einkvar tid på kva fr kmpetanse fylket treng g kr gd kjennskap har dei til kvar enkelt elev dei skal gje råd til. Det avgrensar rmmet fr val nk. Oppgåva er ikkje å sjå nærare på m fylkesrådmannen har følgt pp tiltak retta mt ungdmar slik fylkesplanen fr har trekt fram. Oppgåva er då heller ikkje å sjå etter m knkrete tiltak har vrte gjennmført eller ikkje, t.d. av den typen sm er ppsummert i handlingsplan Ungdm til gjeldande fylkesplan. Oppgåva kan derimt frståast i kva grad målsettingar sm vi finn i fylkesplan har gjeve føringar fr g viser att i den ppgåva rådgjevarane i vidaregåande skule står fr g utførar i dag. Spesialtemaet her er tilpassinga av pplæringstilbdet i vidaregåande skule til arbeidsmarknaden sine behv, g der på m g krleis rådgjevarane tek tak i dette g frmidlar dette behvet gjennm dei knkrete råda kvar einskild elev får. Dette kan så tenkast knkretisert ut både i frma på g innhaldet i rådgjevinga. Eitt nøkkelinnspel i sitatet ver finn vi i setningslekken kmpetanse fylket treng. Denne vert ytterlegare frsterka av bruken av lekken til einkvar tid. Dette kan vi ha med i tanken når vi ser nærare på første kulepunkt. Frå første kulepunkt aleine er det gså mgeleg å trekke fram nkre sentrale nøkkelrd fr tilnærming til ppgåva: kmpetansebehv, i framtida, næringsliv g ffentleg frvaltning. Vi skal kme attende til nkre av desse. Den andre ppgåva ligg i tredje kulepunkt. Det fkuserer på i kva grad dei vidaregåande skulane fungerer sm initiativtakarar g drivkraft fr å få til eit tettare samarbeid mellm dei vidaregåande skulane g grunnskulen. Sm peikt på i innleiinga, vel vi å tlke denne ppgåva sm eit sjølvstendig tema. Dette frdi det synest å vere ei ppgåve sm ikkje har nk med rådgjevingstenesta å gjere, men er ei ppgåve sm det må ligge til Opplæringsavdelinga å gje 6

7 innhald i. Nøkkelrda i dette arbeidet ppfattar vi då å vere: initiativ, drivkraft g tettare samarbeid, jf tredje kulepunkt i bestillinga. Krleis ppgåvene er løyste Sm det har kme fram ver, har vi delt bestillinga i t. Dei krev ulik tilnærming, g vi startar med den første. Vi har teke utgangspunkt i at dei frmuleringane kntrllutvalet har trekt ut av fylkesplanen (sjå første kulepunkt), kan frståast sm å peike på følgjande samverkande premissar sm ønskelege fr framtida i Sgn g Fjrdane Flketalet i fylket bør auke g særleg då talet på flk i arbeidsfør alder. Attraktive arbeidsplassar er ein føresetnad fr å auke flketalet på denne måten. Fr 2006 vart det rapprtert ein nedgang i flketalet i Sgn g Fjrdane. Eit peng sm vert trekt fram sm grunnlag fr å få snudd denne trenden, er å skape ein så attraktiv arbeidsmarknad at det kan bidra til at flketalsutviklinga vert psitiv. Kva utfrdring ligg det så i det? I eit spesialnummer m nyskaping, set magasinet Gemini 2 fkus på at mellm 0,5 g 1,5 mill nrdmenn innan 2020 må finne seg arbeidsplassar sm ikkje eksisterar i dag. Dei trygge, livsvarige arbeidsplassane er snart umgeleg å ppdrive. I dette ligg det at både ffentleg frvaltning g næringslivet er i rask endring. Det kan vere endringar sm framtidas arbeidstakarar bør gjerast merksame på, til dømes gjennm innspel i vidaregåande skule. Krleis kan det så gå føre seg? Fr denne analysen er det t spørsmål sm pressar seg fram. Kva kunnskapar g dugleikar skal vi tru at dei sm skal etablere framtidas arbeidsplassar g løyse framtidas arbeidsppgåver treng? Ligg det spesialutfrdringar fr Sgn g Fjrdane fylke i dette? Det er inga grunn til å tru at endringane i g fr Sgn g Fjrdane fylke vert mindre enn andre stader. Kan hende er det mtsett 3. Utfrdringa blir då tdelt: å finne grunnlag fr g skape dei nye arbeidsplassane, g å ha flk sm kan fylle desse arbeidsplassane. Slik vi frstår kntrllutvalet, er det samanhengen mellm kva utdanning sm trengst fr å fylle dei ppgåvene sm vil vere i/sm trengst i Sgn g Fjrdane i framtida g den infrmasjnen rådgjevingstenesta gjev m dette, utvalet vil ha vurdert. Det føremålstenlege i å legge vekt på ei slik ppgåve, kan frmulerast ut i ein påstand m at det er lettare å mtivere ungdm frå fylket fr ei framtid i fylket enn tilsvarande fr ungdm frå andre fylke. Frstått slik, må vi frstå det sm ein føresetnad fr granskinga her at det er klart a) kva sm er behvet fr kmpetanse i fylket i framtida, g at b) rådgjevingstenesta i vidaregåande skule kjenner til dette 2 Gemini nr Frskingsnyhende frå NTNU g SINTEF, Trndheim 3 Meir djuptgåande tankar m dette kan interesserte finne i Høyer, Karl Gerg (2004): Distriktsplitikk g utvikling i Sgn g Fjrdane. VF-ntat 14/2004. Vestlandsfrsking. 7

8 Kva sm til ein kvar tid er gjeldande frståing fr kva kmpetanse fylket treng, vil det i denne samanhangen måtte vere fylkesrådmannen sm fastset. Og då sjølvsagt i eigenskapen leiar av fylkeskmmunen sin administrasjn. Då kan vi frå første kulepunkt av bestillinga frå kntrllutvalet frmulere ut t ppgåver eller prblemstillingar: Krleis er fylkestinget sitt vedtak msett til infrmasjn sm skal danne grunnlag fr rådgjevarane sitt arbeid? Krleis vert dette infrmasjnsmaterialet lagt til rette g presentert fr rådgjevarane? Den neste ppgåva vert så å sjå på krleis rådgjevarane nyttar denne infrmasjnen i arbeidet sitt. I g med at det er etterspurt status fr rådgjevinga på individnivå, jf. pengteringa av behvet fr kjennskap til den einskilde elev sine behv, kan det vere aktuelt å sjå på krleis infrmasjnen frå fylkesrådmannen vert tilpassa fr den einskilde i rådgjevingssituasjnen. Dette gjeld den første delen av ppdraget. Det andre hvudppdraget, gjeld kntakten mellm dei vidaregåande skulane g grunnskulen. I bestillingsteksten er det sm grunnlag fr prblemstillinga vist til strategiplan fr kmpetanseutvikling i vidaregåande pplæring. Denne tilvisinga viser at prblemstillinga er kpla pp mt Kunnskapsløftet, dvs den nye refrma fr grunnskulen g vidaregåande pplæring sm vart starta pp fr trinn i grunnskulen g første trinn fr vidaregåande pplæring i Eit sentralt peng i Kunnskapsløftet er etablering av gjennmgåande pplæringsplanar frå grunnskulen til siste trinn i vidaregåande pplæring. Gjennmgåande pplæringsplanar krev felles planfrståing g felles frståing fr dei ulike utfrdringane. Denne utfrdringa er møtt med at det vert lagt vekt på å etablere g drive nettverk sm invlverer ulike partar i denne rekka av partar, g at det er avsett midlar til kmpetanseheving i kmmunane, fylkeskmmunane g hjå andre skuleeigarar 4. Vi har tilnærma ss kntrllutvalet si bestilling ved å sjå på krleis fylkesrådmannen deltek i dette nettverket. Revisjnskriterium fr granskingane Gjennmføringar av frvaltningsrevisjn, føreset eit sett revisjnskriterium. Fr å finne desse, må vi gå inn i sjølve bestillinga g sjå på kva faktrar sm kan ha innverknad på eller gje føringar fr dei prblemstillingane det er ønskt ei utgreiing av. Også her vert det naturleg å dele bestillinga i t. Fr den første delen av bestillinga, vil vi ta utgangspunkt i dei nøkkelrda vi viste til tidlegare i dette kapittelet - i framtida, ffentleg frvaltning, næringsliv, kmpetansebehv - g drøfte g vurdere desse i lys av den tilnærminga til prsjektarbeidet vi har valt. Eitt sentralt nøkkelrd er framtida. Dersm det skal vere mgeleg å seie nk m kva sm er rett rådgjeving fr framtidige arbeidstakarar i Sgn g Fjrdane, må vi ha ein ide m krleis fylket kjem til å sjå ut i framtida. Då kjem vi rett inn i ein debatt sm alltid er like aktuell er det nk sm er særskilt med Sgn g Fjrdane? Er næringslivet spesielt, dvs i høve næringslivet andre stader i landet? Er det slik i dag eller vert det slik i framtida? Krev desse særeigenskapane i så fall spesiell kmpetanse? Og er det teke grep sm sikrar at utdanninga i 4 Sjå til dømes ( ) 8

9 vidaregåande pplæring tek msyn til desse behva? Ei frventing frå fylkestinget m at utdanningstilbdet skal vere tilpassa næringslivet sine behv, skulle tilseie at det i det minste bør vere avklara kva dette behvet er i dag g kjem til å verte i framtida. Eit anna sentralt g viktig grep kan vere at ungdmmar vert ppmda m å kme attende g vert gjevne ein best mgeleg kmpetanseplattfrm før dei dreg ut av fylket. Kanskje dette er det beste grunnlaget fr å gje dei rm fr å velje fylket sm arbeidsstad? I så fall må vi har ei meining m kva denne kmpetanseplattfrma bør innehalde. Dette sm grunnlag fr dei råda vi vil gje ungdmmar i vidaregåande skule. I lys av dette vert fkus fr det andre kulepunktet krleis rådgjevingstenesta ved dei vidaregåande skulane har frmidla ulike framtidsscenari vidare til elevane. Skal rådgjevarane nytte scenari sm grunnlag fr rådgjevinga si m kva utdanning elevane bør fkusere på dersm dei ynskjer å arbeide i fylket, må slike vere utarbeidd. Vi har ikkje klart å dkumentere at det er utarbeidd scenari. Vi har heller ikkje funne dkument sm tyder på at slike scenari skulle vre utarbeidd, eller at det er frventa at rådgjevarane sjølve skal utarbeide slike sm grunnlag fr arbeidet sitt. Men frslag til eventuelt innhald i eitt eller fleire av desse spørsmåla, vil måtte ta utgangspunkt i g fungere sm eit scenari fr krleis samfunnet i fylket vil stå fram i framtida. Frvaltningsrevisjnen si hvudppgåve er å sjå etter m ei ppgåve vert løyst innanfr dei rammene sm er gjevne fr ppgåva. Av det følgjer det direkte at scenari i liten grad er eigna sm revisjnsgrunnlag. Ein knsekvens av dette er at denne prblemstillinga ikkje kan vidareførast. Når det gjeld revisjnskriterium fr den andre ppgåva, har vi valt å nytte Strategisk plan fr kmpetanseutvikling i vidaregåande pplæring sm kjernedkumentet her. Innsamla infrmasjn Om kunnskapsløftet Visjnen fr Kunnskapsløftet 5 er å skape ein betre kultur fr læring i heile grunnpplæringa, men gså å innføre eit livslangt perspektiv fr pplæring generelt (jf. saksutgreiinga til FT-sak 10/05). Gjennmføringa av refrma er frventa å krevje målretta innsats på alle nivå i pplæringssystemet ver ein peride på fleire år. Det endelege målet fr Kunnskapsløftet er så at alle elevar skal utvikle den grunnleggjande dugleiken g kmpetansen dei treng fr å kunne ta aktivt del i kunnskapssamfunnet 6. I ppstartsfasen av refrma er det naturleg å byrje med å rette merksemda mt grensesnittet mellm grunnskulen g vidaregåande skule. Det er naturleg å rekne med at grunnskulen g vidaregåande skule vil ha eigne g ulike perspektiv fr g med det frventingane til innsats i refrmarbeidet. I det ligg det mellm anna at det kan hende er meir aktuelt fr vidaregåande pplæring å rette merksemd mt aktiviteten i grunnskulen enn mvendt. Dette frdi vidaregåande pplæring tek imt elevar sm grunnskulen har gjrt sin innsats fr. Dårleg 5 Sjå St.meld. nr 30 ( ) Kultur fr læring 6 Sm definert på: ( ) 9

10 krdinering mellm partane vil då ha mest praktiske knsekvensar fr vidaregåande pplæring. Refrma vart sett ut i praksis frå skuleåret Av det følgjer det at vi i skrivande stund er inne i andre semester i det første skuleåret refrma har virka. Refrma følgjer gså årssteget, dvs at den vert utvikla i den vidaregåande pplæringa ved å følgje det årssteget sm byrja skuleåret Ut frå dette vert det meir aktuelt fr revisjnen å rette merksemda mt den innsatsen sm er lagt inn fr å rganisere samspelet mellm grunnskule g vidaregåande pplæring enn på kva resultat g erfaringar sm er ppnådd så langt i arbeidet. Endringar i rganisasjnen kan vanskeleg skje utan frankring i leiinga. Vert det sett krav til systematikk g effektivitet i endringsarbeidet, må leiinga både ta standpunkt til endringsbehvet g vere ein aktiv pådrivar g inspirasjn fr g i dei ulike tiltaka. Refrma Kunnskapsløftet er i etablering. Sm indikatr på dei endringane sm refrma krev, er det naturleg å rette merksemd mt leiinga g deira ppgåver g aktivitetar. Vi vel å avgrense frventninga til leiinga til dei mål g strategiar sm er sett pp fr skuleeigar i Strategisk plan fr kmpetanseutvikling. Her er mål g strategiar fr skuleeigar lista pp sm følgjer (jf Strategisk plan s. 20). : Mål: Sgn g Fjrdane fylkeskmmune vidareutviklar seg sm ein lærande rganisasjn Skuleeigar har utvikla mål, strategiar g retning fr utviklinga i den vidaregåande pplæringa Skuleeigar mtiverer g rettleiar skuleleiarar g ansvarlege fr pplæring i bedrift i høve til refrma Kunnskapsløftet g i kvalitets- g utviklingsarbeid Skuleeigar er ein pådrivar i arbeidet med å delta i utviklingsprsjekt sm har sm målsetjing å finne fram til mdellar fr studieverkstad sm læringsarena Skuleeigar har kunnskap m kvalitet g resultat i pplæringa i høve til mål g strategiar Skuleeigar har evne til vurdering g analyse av eiga drift g vilje g handlekraft til å setje i verk tiltak fr vidare utvikling i ønskt retning Sm strategiar i arbeidet fr å nå akseptable resultat innanfr desse måla i løpet av planperiden, er det sett pp følgjande: Tverrsektrielt samarbeid Erfaringsdeling g spreiing av kunnskap, m.a. m refrma Kunnskapsløftet Partnarskapsavtalar med aktørar g tilbydarar innan kmpetanseutvikling Rektrmøta er ein arena fr erfaringsutveksling Skulebesøk sm ein del av skuleeigars kvalitetssystem dialgbasert kvalitetsutvikling Balansert målstyring med eige målekart fr pplæringssektren vert brukt sm ein reiskap fr kvalitetsutvikling I bestillinga frå kntrllutvalet har dei fkusert på samspelet mellm vidaregåande pplæring g grunnskulen. Ut frå dette er det nærliggjande å velje ut siste kulepunkt i målrekka g første kulepunkt i strategirekka sm grunnlag fr å sjå på skuleeigars tilrettelegging i g av samspelet mt grunnskulen g dei partane sm deltek på det mrådet. Ei slik tilnærming er bunden pp av at det så langt i arbeidet med refrma, må vere viktigare å sjå på m samarbeid vert rganisert g praktisert enn å sjå på m frmene sm er valt fr samarbeidet er ptimale. 10

11 Kunnskap m effektiviteten i g av samarbeid er nk sm utviklar g tilpassar seg ver tid. Revisjnen finn det derfr sm rett å utsetje eventuelle vurderingar av dette til eit tidspunkt der refrma har gått seg til g funne si frm. Vi sit då att med at vi fr denne granskinga rettar merksemda mt krleis grunnlaget fr dialg mt grunnskulesystemet er lagt pp. Nettverk i Kunnskapsløftet Dei t viktige nettverka vi vil peike på her, er nettverket fr kmpetanseutvikling g KSnettverket. Nettverk fr kmpetanseutvikling Kmpetanseheving på breitt nivå er ein føresetnad fr å kunne gjennmføre g lukkast med refrma Kunnskapsløftet. Utdannings- g frskingsdepartementet har saman med Kmmunenes Sentralfrbund g sentrale rgan innan pplæring g med utgangspunkt i St.meld. nr 30 Kultur fr læring, utarbeidd ein eigen strategi fr kmpetanseutvikling i grunnpplæringa: Kmpetanse fr utvikling Der vert det peikt på at refrma krev ei ppfattande satsing på kmpetanseutvikling, g særleg då fr skuleleiarar, lærarar g instruktørar i lærebedriftene. Ein føresetnad fr å løyse ut slike midlar til kmpetanseheving, er at skuleeigarane utarbeider handlingsplanar fr kmpetanseutvikling. Denne planen skal m.a. gjere greie fr knkrete kmpetanseutviklingstiltak g eigenfinansieringa. Fylkesrådmannen har i april lagt fram slik handlingsplan fr Handlingsplanen er føresett lagt fram fr fylkestinget i juni. I denne planen vert det mellm anna vist til at det er skuleeigar si ppgåve å utvikle, vedta g gjennmføre planar fr kmpetanseutvikling i samarbeid med dei partane det gjeld. I praksis har dette resultert eit breitt samarbeid mellm fylkesmannen, fylkeskmmunen, kmmunane g Høgskulen i Sgn g Fjrdane. Frå handlingsplanen kan vi mellm anna trekke fram sm døme på samarbeidet mellm vidaregåande skular g grunnskulen eit punkt sm er nemnt sm Det 13.årige løpet. Der står det mellm anna (s.10): Dette betyr at samarbeidet mellm grunnskulen, vidaregåande skule g lærebedriftene/- næringslivet må styrkast. Det er viktig at ein har velfungerande nettverk fr samarbeid m t.d. rådgjeving, kmpetanseutvikling, hspitering, leiarpplæring, erfaringsutveksling g fagleg samarbeid (t.d. knytt til gjennmgåande læreplanar, prgramfag til val g prsjekt til frdjuping). Av handlingsplanen går det fram at dei samla kmpetanseutviklingsmidlane fr dei vidaregåande skulane i Sgn g Fjrdane er på 6,2 mill kr. Av dette er i verkant av 3 mill kr fylkeskmmunale midlar. KS-nettverket KS-nettverket fr pplæring femnar m alle nivåa fr pplæring i Sgn g Fjrdane. Det er eit strategisk frum fr dei kmmunale g fylkeskmmunale skule/barnehageeigarane i fylket 7 Sgn g Fjrdane fylkeskmmune: Kmpetanseutvikling i vidaregåande pplæring i Sgn g Fjrdane. Handlingsplan fr

12 der føremålet er å utvikle kmmunane g fylkeskmmunen til aktive g attraktive skuleeigarar. Sentralt i nettverket er rådmannsgruppa samansett av rådmennene i kmmunane g fylkesrådmannen. Leiar i rådmannsgruppa sit så i skuleutvalet. I dette utvalet sit gså fire skulesjefar frå grunnskulereginane Sgn, HAFS, Sunnfjrd g Nrdfjrd, g fylkesdirektør fr pplæring i fylkeskmmunen. Dette utvalet kan frståast sm ein premissgjevande lekk fr strategisk utvikling innan pplæring i fylket der så frum fr skule g barnehageutvikling er den perative lekken. I dette frumet sit representantar fr fylkesmannen, høgskulen g Utdanningsfrbundet saman med dei fire kmmunerepresentantane frå skuleutvalet g pplæringsavdelinga i fylkeskmmunen. Ein mdell fr dette samarbeidet er vist i figur 1. Dette nettverket fungerer m.a. sm eit frum fr alle dei sentrale aktørane fr iverksetjing g gjennmføring av Kunnskapsløftet kan utvikle g drøfte strategiar g tiltak fr kmpetanseutviklinga. Regin x Fylkesstyret RMU Skuleutval Regin y KS sentrale skulesjefnettverk Krdineringsmøte Fylkes- K K K K K kmmunen Utdanningsfrbundet Frum fr skuleutvikling FM Høgskulen Stat Figur 1: KS-nettverket fr pplæring i Sgn g Fjrdane (Kjelde: KS Sgn g Fjrdane) Effektiviseringsnettverk Sm døme på utspel g aktivitetar på nasjnalt plan sm er i gang nettpp fr å betre grunnlaget fr å frstå kva sm skjer innanfr den einskilde skule, vil vi vise til effektiviseringsnettverk sm KS i desse dagar inviterer til ppstartsmøte fr. Mellm måla sm er sett fr desse nettverka, kan vi trekke fram det sm skal få utdanningsleiinga i fylkesadministrasjnen g den einskilde skulen til å sjå eige handlingsrm, krrigere praksis g lære av kvarandre. Dette er eit tiltak sm kan vere viktig i høve den utfrdringa sm naudsynleg ligg i arbeidet med å krdinere læreplanane fr grunnskulen g vidaregåande. Vi har ver peikt på at det kan sjåast sm viktigare fr vidaregåande pplæring enn fr grunnskulane å få til 12

13 harmnisering av læreplanane. Eit peng i ein slik ubalanse er då kven sm vil stå sm pådrivar g kva resultata vert av prsessen vil grunnskulen tilpasse seg vidaregåande eller vert det mvendt? I eit slikt perspektiv kan det vurderast sm viktig at vidaregåande skular arbeider med å sjå eige handlingsrm g med det gså handlingsavgrensingar. Tilbdet m deltaking i slike nettverk er førebels ikkje gjeve fr Sgn g Fjrdane 8. Men å rette fkus mt aktive sjikt i gjennmføringa av Kunnskapsløftet, kan etter kvart gje grunnlag fr nyttig kunnskap g erfaringar fr arbeidet med å realisere refrma. Vurderingar g knklusjn Vurderingar Arbeidet i dette prsjektet har hatt grunnlag i dei følgjande tre prblemstillingane. I kva grad har fylkesrådmannen frmidla fylkestinget sitt vedtak m å tilpasse utdanninga i vidaregåande skule i høve til dei kmpetansebehv næringslivet g ffentleg frvaltning i fylket har i framtida? Krleis har rådgjevingstenesta ved dei vidaregåande skulane frmidla dette vidare til elevane? Dei vidaregåande skulane har ei viktig rlle sm initiativtakarar g drivkraft fr å få til eit tettare samarbeid mellm dei vidare skulane g grunnskulen. Krleis fungerer dei vidaregåande skulane i denne rlla? Frvaltningsrevisjn skil seg frå andre verktøy fr innsamling av infrmasjn gjennm at hvudppgåva er å sjå i kva grad vedtekne ppgåver vert gjennmført g gjev dei resultata sm er frventa. Slik skal revisjnen gje bidrag til klargjering av frventingar til, innhald i, gjennmføring av g erfaringar frå arbeidet med å løyse dei aktuelle ppgåvene. Ein grunnleggjande føresetnad fr å kunne gjennmføre revisjnen, er at innhaldet i ei ppgåve kan identifiserast. Dei t første prblemstillingane har vi funne rett å vurdere under eitt. Prblemstillingane er vurderte, tlka g avklarte fr å kunne nyttast sm grunnlag fr ein frvaltningsrevisjn. Ut frå den infrmasjnen vi har klart å få fram, finn vi eit avvik mellm dei frventingane vi frstår kntrllutvalet å ha g rådgjevarane sine arbeidsppgåver g det dei faktisk har. Dette viser mellm anna att i at vi ikkje har lukkast i å finne revisjnskriterium fr å kunne gjennmføre ein frvaltningsrevisjn med tema i samsvar med bestillinga. Med det fall grunnlaget fr vidare arbeid med den delen av prsjektet brt. Kunnskapsløftet er ei refrm sm er under innføring i vidaregåande skule. Dei kmande åra vil vidaregåande skule då vere prega av parallell utfasing av gammal rdning g innføring av ny rdning. Refrma har sm mål å etablere 13-årige utviklingsplanar fr elevane. Dette krev eit heilt anna samarbeid g samfunksjn mellm grunnskule g vidaregåande enn før. Sjølv m det er viktig å ha i mente at det må vere elevane g deira behv g interesser sm må ha første priritet, vil denne vergangsperiden mellm den gamle g den nye rdninga naudsynleg krevje nytenking g nyskaping. Ikkje minst vil det vere viktig at skulesystema vert tilført naudsynleg ny kmpetanse. Vi har nytta nettverksbygging sm indikatr fr 8 Sgn g Fjrdane er i april 2007 invitert til rienterings-/ppstartsmøte m igangsetting av effektiviseringsnettverk fr vidaregåande pplæring. Det er førebels ikkje teke stilling til eventuell deltaking. 13

14 samarbeidet partane i mellm. Granskingane vi har gjrt, tyder på at det er etablert nye arenaer fr samvirke der alle partar er med. Utan at vi har vre inne g granska krleis desse samarbeida fungerer i praksis, er inntrykket at dei ulike partane er innstilte g fkuserte på ppgåva. Knklusjn g tilråding Kunnskapsløftet er ei str g mfattande refrm sm invlverer mange partar g sm ikkje minst er retta mt nkre av dei viktigaste verdiane vi har i samfunnet, ungdmmen. Sjølv m arbeidet trekkjer med seg stre ressursar, krev refrma nye frmer fr samarbeid g samhandling. Dei endelege mdellane fr dette treng difr tid fr å finne si frm. Nettverk er ein indikatr på at grunnlag fr samarbeid er etablert. Slike er etablert i Sgn g Fjrdane, g det vert vurdert m fylket skal knyte seg til nye. Interesse utanfrå vil alltid kunne vere ein stimulans til framdrift g utvikling i arbeidet med ei ppgåve. Vi vil tilrå at kntrllutvalet på sikt vurderer behvet fr g eventuelle prblemstillingar fr eit frvaltningsrevisjnsprsjekt der Kunnskapsløftet står i sentrum. 14