SVAR PÅ SØKNAD OM MASKINPREPARERING AV SKILØYPE TIL SLOAROS. BYKLE KOMMUNE

Transkript

1 Bykle kommmune Deres ref. Vår ref. (bes oppgitt ved svar) Dato Sak nr. 2018/1426 / JTH SVAR PÅ SØKNAD OM MASKINPREPARERING AV SKILØYPE TIL SLOAROS. BYKLE KOMMUNE Syner til søknad datert vedk. maskinpreparering av skiløype til Sloaros. Arbeidsutvalet handsama saka i møte , sak 4/18. Vedtaket vart i tråd med forvaltar si innstilling. Sjå vedtak og saksframstilling som ligg ved. Vert bare sendt elektronisk Klagerett Vedtaket kan påklagast til Miljødirektoratet. Klaga skal sendast til verneområdestyret for vidare handsaming. Klagefristen er 3 veker frå mottak av vedtaket. Alle partar med klagerett har rett til innsyn i saksdokumenta. Skrifteleg klage skal sendast til SVR, postboks 24, 4748 RYSSTAD. Oppgi kva for eit vedtak detvert klaga på, dei endringane klagar ynskjer og grunngjeving for klaga. Dersom det vert klaga så seint at det kan vere tvil om det er klaga i rett tid, må det opplysast når brevet kom fram. Med helsing Jørn Haug Verneområdeforvaltar SVR Kopi til: Fylkesmannen i Aust- og Vest-Agder Postboks 788 Stoa 4809 ARENDAL POSTADRESSE: POSTBOKS 24 N-4748 RYSSTAD BESØKSADRESSE: TELEFON: E-POST: POST@SVR.NO SAKSBEH: JØRN TRYGVE HAUG WEB:

2 Side 2/8 VERNEOMRÅDESTYRET FOR SETESDAL VESTHEI, RYFYLKEHEIANE OG FRAFJORDHEIANE Saksfremlegg Arkivsaksnr: 2018/ Saksbehandler: Jørn Trygve Haug Dato: Utvalg Utvalgssak Møtedato AU i verneområdestyret for SVR 4/ Søknad om maskinpreparering av skiløype til Sloaros. Bykle kommune Vedlegg 1 Søknad om løyve til maskinpreparering av vinter skiløype 2 Skiløypekart Saksprotokoll i AU i verneområdestyret for SVR Vedtak Nytt framlegg frå Bjørn Laugaland: det vert ikkje gjeven dispensasjon frå verneforskrift for maskinpreparering av løypa til Sloaros. Før det kan takast stilling til dette må ein få inn meir kunnskap om konsekvensane for villrein. Administrasjonen si innstilling vart vedteken 3 mot 1 stemme. Forvalters innstilling Med heimel i Forskrift om vern av Setesdal Vesthei, Ryfylkeheiane landskapsvernområde kap. 5.5 vert Bykle kommune gjeve løyve til å maskinpreparere skiløypa frå Storenos 1 til Sloaros i tråd med gjeldande kommunedelplan. Løyvet vert gjeven med følgjande vilkår: Løypa kan preparerast frå og med fredag til og med Med unntak av i vinterferien og i påska skal løypa berre preparerast frå og med fredag til og med sundag. Dersom det under oppkøyring er villrein i eller nær traseen, skal løypekøyraren straks vende og køyre tilbake i dei oppkøyrde spora, med berre belte og ikkje sporsetjaren nede i snøen. I slike tilfelle skal tiltakshavar konsultere forvaltningsstyresmakta før løypa eventuelt blir køyrd opp att eller fullført. Forvaltningsstyresmakta kan trekke tilbake løyve gitt etter første ledd dersom det er naudsynt av omsyn til villreinen.

3 Side 3/8 I forståing av kva som er villrein «i eller nær traseen» jfr. prikkpunkt 2 ovanfor skal det som hovudregel leggast til grunn om ein ser villrein i ei sone på 300 m. på kvar side av traseen. For å ha oversyn over ferdsla i område må kommunen syte for plassering av ferdselsteljarar langs løypa til Sloaros. Alternativ gjere manuelle teljingar på utvalde dagar avklara med forvaltningsmyndigheita. Kommunen må ha ein tett dialog med lokalt SNO slik at ein så langt som råd har ein god oversikt over kva område det er villrein. Innan 1. juni 2018 må det sendast inn eit notat med røynsla frå maskinpreparering. Saksopplysninger Bykle kommune har søkt om løyve til å maskinpreparere skiløype fra Nos, ved Storenos 1, til Sloaros. Kommunen syner til vedteken kommunedelplan frå 2008 der aktuelle løype ligg inne. Sjå kart nedanfor der aktuelle trase er merka med blå stipla line. Kommunen syner og til endringa som vart gjort i verneforskrifta for Setesdal Vesthei, Ryfylkeheiane landskapsvernområde i 2017 der det etter skrifteleg søknad, og på visse vilkår, kan gjevast løyve til maskinpreparering av aktuelle trase. Kommunen legg opp til at traseen skal preparerast frå fredag før vinterferien til 2. påskedag om den ikkje er seinare enn 24. april. Med unnatak av vinterferie og påskeferie vil løypa bare bli preparert fredag til søndag Formell bakgrunn for vurdering av vedtaket Forskrift om vern av Setesdal-Vesthei Ryfylkeheiane landskapsvernområde av Forskrift om endring av forskrift om vern av Setesdal-Vesthei Ryfylkeheiane landskapsvernområde av Naturmangfoldlova

4 Side 4/8 Forvaltningsplan for verneområda i Setesdal-Vesthei, Ryfylkeheiane og Frafjordheiane. Godkjend i 2015 Rundskriv om forvaltning av verneforskrift, rettleiar M Miljødirektoratet Heimelsgrunnlag Føremålet med vernet er etter kap. III i verneforskrifta som følgjer: 1. Å ta vare på eit samanhengande, særmerkt og vakkert naturområde med urørte fjell, hei og fjellskogsområde med eit særmerkt plante- og dyreliv, stølsområde, beitelandskap og kulturminne. 2. Å ta vare på eit samanhengande fjellområde som leveområde for den sørlegaste villreinstamma i Europa Av verneforskrifta kap. 5.1.a går det fram at motorisert ferdsel på land er forbode. Vidare går det fram av verneforskrifta kap. 5.5 første ledd og kap. 5.5 bokstav a at: Forvaltningsstyresmakta kan, etter skriftleg søknad, gje løyve til bruk av motorkjøretøy for opparbeiding og preparering av skiløyper for allmenta og konkurransar, i følgjande trasear og løyper og i følgjande tidsrom eller i samband med følgjande arrangement: Frå Nos ved Storenos 1 til Sloaros i Bykle kommune frå fredag før vinterferien til 2. påskedag dersom denne ikkje er seinare enn 24. april. Med unntak av i vinterferien og i påska skal løypene berre køyrast opp fredag til sundag I siste ledd i kap. 5.5 er det gjeve vilkår for slik preparering: Oppkøyring som nemnt i første ledd skal normalt følgje særskilte trasear som er kartfesta i forvaltningsplanen. Dersom det under oppkøyring er villrein i eller nær traseen, skal løypekøyraren straks vende og køyre tilbake i dei oppkøyrde spora, med berre belte og ikkje sporsetjaren nede i snøen. I slike tilfelle skal tiltakshavar konsultere forvaltningsstyresmakta før løypa eventuelt blir køyrd opp att eller fullført. Forvaltningsstyresmakta kan trekke tilbake løyve gitt etter første ledd dersom det er naudsynt av omsyn til villreinen. Nærare retningsliner kan fastsetjast i forvaltningsplanen. I forskrifta er fredag før vinterferien nytta som tidspunkt for når løypa kan maskinpreparerast. Tidspunkt for vinterferie er ikkje definert i verneforskrifta men i prosessen med endring av verneforskrifta la ein til grunn at det gjaldt de to vekene som skulene i Aust-Agder og Vest-Agder har sin vinterferie. I år er dette veke 7 og 8. Opninga for å gi løyve til maskinpreparering av aktuelle trase er ein såkalla spesifisert dispensasjonsbestemming. Jamfør rettleiar M frå miljødirektoratet kap. 6 kan det i slike saker vurderast å gi løyve, men der ingen har krav på eit slikt løyve. Forvaltningsmyndigheita må gjera ei konkret vurdering om søknaden gir grunnlag for å gi dispensasjon. Første del av traseen til Sloaros, dvs frå der den tar av frå traseen Storenos 1, går løypa i særskilt kalvingsone der det jamfør verneforskrifta kap. 4.2 er ferdselsforbod f.o.m 25. april t.o.m 31. mai

5 Side 5/8 Historikk tidlegare praksis Arbeidsutvalet i SVR ga i oktober 2011 løyve til preparering av Storenos 1 og 2, samt løypa Hovden Sloaros. Løyvet gjaldt fram til , og med vilkår om at løyvet kan trekkast inn på kort varsel om omsynet til viltet tilseier det. Det vart klaga på vedtaket. I departementet si avgjersle datert vart det gjeven dispensasjon til maskinpreparering av Storenos 1 og 2 i tråd med arbeidsutvalet sitt vedtak. Søknaden om maskinpreparering av løypa Hovden Sloaros vart avslått. I avgjersla vart det lagt vekt på at vilkåret i naturmangfoldlova 48 første ledd ikkje var oppfylt, da tiltaket kunne påverke verneverdiane nemneverdig. Det vart seinare sett i gong eit arbeid med siktemål å endre verneforskrifta slik at enkelte trasear etter søknad kunne maskinpreparerast. Ny endra verneforskrift vart gjort gjeldande I denne er traseen inn til Sloaros ein av løypene det etter søknad kan gjevast løyve til maskinpreparering. I avgjersla la departementet vekt på at villreinstammen synast å ha klart seg godt også dei åra løypa til Sloaros vart preparert. Tidlegare praksis bør såleis kunne halde fram men med meir avgrensa tidsrom for preparering. Vidare at sjølv om villreinens bruk av områda nær sjølva løypetraseen har blitt redusert er det ikkje registrert redusert bruk av områda som ligg eit stykke frå skiløypa. Bykle kommune arbeidar for tida med revidering av kommunedelplan for tur og skiløyper. Arbeidsutvalet uttala seg til oppstartsmeldinga sak 5/17. Eit av punkta arbeidsutvalet spela inn var at ein nå har nokre års røynsle for korleis det å ikkje maskinpreparere løypa til Sloaros har verka inn på villreinens bruk av nærområda til skiløypa. Vidare at denne kunnskapen må nyttast inn i planarbeidet. Det kan og nemnast at Bykle kommune parallelt med revidering av kommunedelplanen har starta prosjektet adaptiv løypeforvaltning. Med bakgrunn i data frå mellom anna GPSmerkeprosjektet skal ein i prosjektet mellom anna gjera ulike GIS-analyser for å sjå kva område villreinen nytter gjennom året og korleis menneskeleg ferdsel verkar inn på områdebruken. Føremålet er å finne ut om det er område der det ut frå villreinomsyn er forsvarleg å legge nye maskinpreparerte løyper. I arbeidet skal ein også sjå om ein kan finne endring i villreinens områdebruk langs Sloarosløypa dei åra det nå ikkje har vore maskinpreparert skiløype i området. Som ein del av prosjektet vil det bli gjennomført ferdselsteljing på fleire trasear. Vurdering Vurdering etter naturmangfoldlova 8-12 Etter 7 i Naturmangfaldlova skal dei miljørettslege prinsippa i 8 til 12 leggast til grunn som retningslinjer ved utøving av offentleg myndigheit. Forvaltingsmyndigheita må ved alle tiltak som vedkjem naturmangfaldet, vurdere søknadane etter desse paragrafane. Kunnskapsgrunnlaget ( 8) Kunnskapen om naturmangfaldet i området er henta frå lokalkunnskap, Miljødirektoratet sin naturbase ( samt frå NINA sitt pågåande GPS-merkeprosjekt. Ein har og nytta kartlegging gjennomført av Norsk Villreinsenter (NVS-rapport 6/210), samt vurderinga som har komen fram gjennom klagesak og forskriftsendringa som omtala tidlegare i saka.

6 Side 6/8 Kunnskap om kulturminne i området støtter seg på Riksantikvaren sin kulturminnebase ( Det er ikkje registrert kulturminne som kan ta skade av motorferdsla det er søkt om. Første del av traseen til Sloaros ligg i kalvingsområde med ferdselsforbod Store delar av traseen ligg og i viktige vinterbeite for villrein. Registreringar frå GPSmerkeprosjektet underbyggjer dette. Det er ikkje registrert hekkelokaliteter for rovfugl som er i konflikt med aktuelle trase. Ein vurderar kunnskapsgrunnlaget som tilstrekkeleg til å fatte vedtak i saka. «Føre var prinsippet» ref. 9 i naturmangfoldlova vert likevel tillagt vekt vidare i saka. Økosystemtilnærming og samla belastning ( 10 i NML). Maskinpreparering og den menneskelege aktiviteten som følgjer med bruk av løypene kan føre til at villreinen viker unna områda i samband med beite, trekk og kalving. På sikt kan det føre til ytterligare fragmentering av leveområda, auke energibruk ved unnviking av område og redusert tilgang på beite. Vintersesongen er ein særleg sårbar periode. Det må og leggast vekt på at villreinen allereie er pressa frå fleire hold som følgje av infrastruktur knytt til kraftutbygging, ferdsel og utbygging av hytteområde, vegar mv. Nye forskingsresultat frå NINA (Panzacchi et. al 2016) viser at barriereeffekten av ulike tekniske inngrep og formar for forstyrring er kumulativ (samverkande). I eit ope landskap utan tekniske inngrep vil ein på ein turiststi med over 30 passeringar i døgnet kunne registrere barriereeffektar. Kjem ein over 200 passeringar på ein tursti utgjer denne ei fullstendig barriere (Strand mfl og 2015). Løypa til Sloaros vart maskinpreparert t.o.m våren Både før og etter 2013 har turistforeininga kvista vinterløypa inn til Sloaros turisthytte. Besøkstala på Sloaros turisthytte tyder på at tal besøkande er monaleg redusert når ein ikkje lenger maskinpreparerer traseen. Sidan løypa til Sloaros ikkje har blitt preparert på nokre år har ein gjennom GPSmerkeprosjektet eit visst grunnlag for å vurdere korleis villreinen bruker området langs traseen med og utan maskinpreparering. Sjølv om talgrunnlaget er noko avgrensa kan det likevel tyde på at villreinen i større grad nytter nærområda til traseen i dei åra den ikkje har blitt maskinpreparert. Gjennom prosjektet adaptiv løypeforvaltning ser ein for seg å dykke djupare ned i talmaterialet. I vurdering av samla belastning må det og takast med at løypene Storenos 1 og 2 vert maskinpreparert i dag. I tillegg har ein mykje menneskeleg aktivitet og ferdsel kring toppunktet på skiheisane i området. Kostnadane ved miljøforringing skal berast av tiltakshavar ( 11 i NML) I dei tilfella det vert gjeven løyve til tiltaket er søkar ansvarleg for at maskinprepareringa vert gjennomført på ei miljømessig god måte. Miljøforsvarlege teknikkar og driftsmetodar ( 12 i NML) I verneforskrifta er det gjort ei monaleg avgrensing i kva periodar det kan opnast for maskinpreparering. Vidare er det sett vilkår om mellombels avslutte prepareringa om det vert observert villrein i eller nær traseen.

7 Side 7/8 Kommunen har opplyst om at publikum vil bli informert om «prepareringsregimet» ved skilting samt på heimesida Kommunen legger vidare opp til at avgjersle om mellombels stopp av prepareringa vil bli lagt til maskinførar. Vidare vil første oppkøyring bare vera å belte traseen, dvs utan å sette skispor. Ein vil då kunne sjå om det er villrein nær traseen. Andre vurderingar Det er lang historikk for maskinpreparering av løypa til Sloaros. Sjølv om vedtaket seinare vart oppheva ga arbeidsutvalet i 2011 løyve til å halde fram prepareringa. Gjennom forskriftsendringa vart det seinare gjeven ein såkalla spesifisert dispensasjonsbestemming for traseen. Det vil da vere ein lågare terskel for å kunne gi løyve til preparering, enn om dispensasjon vert gjeven etter 48 i naturmangfaldlova. Som omtala i saka må likevel dispensasjon gjevast ei særskilt vurdering i kvart enkelt tilfelle. Vesentleg i den samanheng er at ein nå har datagrunnlag som tyder på at villreinen i større grad nytter nærområda til traseen i perioden det ikkje har vore maskinpreparert. Ut frå dette hadde det vore ein klar fordel om kommunen hadde venta med søknad om maskinpreparering til ein hadde komen lenger i prosjektet adaptiv løypeforvaltning og revidering av kommunedelplanen for tur og skiløyper. Gjennom desse prosessane kunne ein fått ein meir heilskapleg og fagleg grundigare tilnærming. Ein kunne og fått på plass godt fundamenterte rutinar som skal gjelde ved avgjerd om stenging/opning av traseen, til dømes tolking av kva som er «villrein i eller nær traseen» slik det er nemnd i forskrifta. Ein er kjend med at det frå ein del brukarar har vore etterspurnad etter preparering av løypa til Sloaros. Inntrykket er likevel at eksisterande løypetilbod er såpass bra at langt dei fleste er godt nøgd. Som omtala i saka går traseen inn til Sloaros i viktige vinterbeiteområder for villrein. Ved opning for maskinpreparering i området er det vanskeleg å forsvare ein restriktiv haldning til maskinpreparering andre stader. Eit løyve til tiltaket vil såleis gi presedensverkand for maskinpreparering i andre saker. I ei slik vurdering må ein ha med seg den spesielle historikken kring gjeldande sti- og løypeplan i Bykle. Gjennom planprosessen aksepterte ein maskinpreparering til Sloaros, mot at Galtenløypa og Tjønnbrotsbuløypa på austheia vart lagt ned. Vurderinga var at vinterbeite for villrein er ein enda meir avgrensande ressurs på austheia enn vestheia, og at det såleis var viktigare å få «frigitt» område på austheia enn områda inn langs traseen til Sloaros. Konklusjon Pågåande arbeid knytt til kommunedelplan for stiar- og skiløyper, samt prosjektet adaptiv løypeforvaltning vil kunne gi viktig kunnskap og avklaring i vurderinga av maskinpreparering av løypa til Sloaros. Ut frå dette hadde det vore ein klar fordel om kommunen utsette søknaden om maskinpreparering av løypa til Sloaros til ein var komen lengre i arbeidet. Inntil vidare støtter forvaltar seg på dei grundige vurderingane som låg til grunn for forskriftsendringa i Det bør difor gjevast løyve til maskinpreparering til Sloaros men avgrensa til inneverande sesong. Som vilkår for løyvet gjeld dei som går fram av verneforskrift. I tillegg er det teken inn kva som skal leggast til grunn i avgjersla av om traseen skal preparerast eller ikkje.

8 Side 8/8 For å få eit godt bilete av mengde ferdsel i løypa til Sloaros bør det monterast ferdselsteljar langs traseen. Alternativt gjere manuelle teljingar på utvalde dagar, til dømes to helgedagar i i vinterferien, to helgedagar utanom feire, og 3 høgtidsdagar i påska. Ut frå det ein veit om fluktavstand hjå villrein legg ein til grunn at det ikkje skal maskinpreparerast om det vert observert villrein inntil 300 m. på kvar side av traseen. Kopi: Bykle kommune Fylkesmannen i Aust og Vest-Agder