Finndalen lvo - Dispensasjon - flytting og restaurering av låve - Meramstadsetra gnr.159/1/77 - Olav Maurstad

Transkript

1 Postadresse Postboks LILLEHAMMER Besøksadresse Norsk Fjellsenter, Brubakken 2, 2686 Lom Norsk Tindesenter Havnegata 2, 6300 Åndalsnes Kontakt Sentralbord: Direkte: Olav Maurstad Bispevegen SKJÅK Saksbehandlar Kristine Sørlie Vår ref. 2018/ Dykkar ref. Dato Finndalen lvo - Dispensasjon - flytting og restaurering av låve - Meramstadsetra gnr.159/1/77 - Olav Maurstad Nasjonalparkstyret for Reinheimen har i møte gjort slik samrøystes vedtak i saka: «Vedtak Med heimel i verneforskrift for Finndalen landskapsvernområde 3, pkt. 1.3, f) får Olav Maurstad dispensajson til å flytte låven på seterkvea, for å restaurere den med ny plassering. Dispensajson er gjeve med føløgjande vilkår: Låven skal flyttast 20 meter på turrare grunn på seterkvea. Endeleg plassering skal avklarast med forvaltar i felt. Låven skal restaurerast etter antikvariske prinsipp, og skal ikkje endre bygge sin storleik, fasade eller karakter. Låven skal byggast på turrmur(ringmur) Mest mogleg tømmer og material skal nyttast ved restaurering. Tømmer og ytterkledning av vegger skal vera ubehandla for å få ei naturleg gråning. Låven skal ha utforming som i dag, og det skal ikkje settast inn nye vindauga. Taket skal vera bølgjeblekk eller tre. Frist for gjennomføring av flytting og restaurering er 3 år, innan SNO-Reinheimen vil kontrollere at tiltaka er gjennomført i samsvar med vedtaket. Vedtaket gjeld i høve verneforskrift for Finndalen landskapsvernområde. Det vert gjort merksam på at tiltaket også må avklarast med grunneigar og kommunen.» Klage: Vedtaket kan klagast inn for Miljødirektoratet av partar i saka eller andre som har rettsleg klageinteresse med ein frist på 3 veker jf. forvaltningslova 28. Ei eventuell klage skal rettast til Miljødirektoratet, men sendast til Nasjonalparkstyret for Reinheimen. Saksprotokoll er vedlagd. Nasjonalpark Naturreservat Landskapsvernområde Reinheimen Brettingsmoen Tafjorden-Reindalen, Trollstigen, Romsdalen, Lordalen, Finndalen, Ottadalen

2 Med helsing Kristine Sørlie nasjonalparkforvaltar Etter våre rutinar er dette brevet godkjent og sendt utan underskrift Kopi til: Lom kommune Statskog - Trond Berger Ingvild Øyjordet Statens naturoppsyn v/thomas Rødstøl Fylkesmannen i Oppland Statens Naturoppsyn v/per Olav Haugen Finndalen fjellstyre Øystein Tofte Saksbehandlar Kristine Sørlie Side 2 av 7

3 Saksframlegg Arkivsaksnummer: 2018/ Saksbehandlar: Kristine Sørlie Dato: Finndalen lvo - Dispensasjon - flytting og restaurering av låve - Meramstadsetra gnr.159/1/77 - Olav Maurstad Innstilling frå forvaltar Med heimel i verneforskrift for Finndalen landskapsvernområde 3, pkt. 1.3, f) får Olav Maurstad dispensajson til å flytte låven på seterkvea, for å restaurere den med ny plassering. Dispensajson er gjeve med føløgjande vilkår: Låven skal flyttast 20 meter på turrare grunn på seterkvea. Endeleg plassering skal avklarast med forvaltar i felt. Låven skal restaurerast etter antikvariske prinsipp, og skal ikkje endre bygge sin storleik, fasade eller karakter. Låven skal byggast på turrmur(ringmur) Mest mogleg tømmer og material skal nyttast ved restaurering. Tømmer og ytterkledning av vegger skal vera ubehandla for å få ei naturleg gråning Låven skal utforming som i dag, og det skal ikkje settast inn nye vindauga. Taket skal vera bølgjeblekk eller tre. Frist for gjennomføring av flytting og restaurering er 3 år, innan SNO-Reinheimen vil kontrollere at tiltaka er gjennomført i samsvar med vedtaket. Vedtaket gjeld i høve verneforskrift for Finndalen landskapsvernområde. Det vert gjort merksam på at tiltaket også må avklarast med grunneigar og kommunen. --- slutt på innstilling --- Saksprotokoll i Nasjonalparkstyret for Reinheimen Samrøystes som innstillinga. Vedtak Med heimel i verneforskrift for Finndalen landskapsvernområde 3, pkt. 1.3, f) får Olav Maurstad dispensajson til å flytte låven på seterkvea, for å restaurere den med ny plassering. Dispensajson er gjeve med føløgjande vilkår: Låven skal flyttast 20 meter på turrare grunn på seterkvea. Endeleg plassering skal avklarast med forvaltar i felt. Saksbehandlar Kristine Sørlie Side 3 av 7

4 Låven skal restaurerast etter antikvariske prinsipp, og skal ikkje endre bygge sin storleik, fasade eller karakter. Låven skal byggast på turrmur(ringmur) Mest mogleg tømmer og material skal nyttast ved restaurering. Tømmer og ytterkledning av vegger skal vera ubehandla for å få ei naturleg gråning. Låven skal ha utforming som i dag, og det skal ikkje settast inn nye vindauga. Taket skal vera bølgjeblekk eller tre. Frist for gjennomføring av flytting og restaurering er 3 år, innan SNO-Reinheimen vil kontrollere at tiltaka er gjennomført i samsvar med vedtaket. Vedtaket gjeld i høve verneforskrift for Finndalen landskapsvernområde. Det vert gjort merksam på at tiltaket også må avklarast med grunneigar og kommunen. Dokument i saka - Søknad om flytting og restaurering av låve på seterkve, frå Olav Maursted, Uttale frå Kulturarv, Oppland fylkeskommune, e-post Saksopplysningar Olav Maurstad søkjer om å flytte og restaurere låven som står på seterkvea på Meramstadsetra, Vangen i Finndalen landskapsvernområde. Det er søkt om 2 alternative løysningar: 1. Flytte låven til setertunet og oppføre låven på ein gamal grunnmur etter eit tidlegare seterbygg. 2. flytte låven ca. 20 meter frå eksisterande plassering til betre grunn på seterkvea I søknden står det følgjande om føremål med tiltaket:» Låven er i ferds med å ramle saman, men kan reddast ned nedtaking og vøling/reparering, nye stokker, vegg/dør tak mm. (omfattende).» Vidare står det at det at det ikkje er aktuelt å reparere / restaurere låven der den står i dag. Foto under viser låven på seterkvea sett frå austsida. Saksbehandlar Kristine Sørlie Side 4 av 7

5 Heimelsgrunnlag Delegering Nasjonalparkstyret for Reinheimen har delegert forvaltningsmyndigheit for Reinheimen nasjonalpark og tilhøyrande landskapsvernområde og naturreservat i medhald av naturmangfaldlova 62 og nasjonalparkstyret sine vedtekter, sist revidert Verneformål forskrift Finndalen landskapsvernområde er verna mot inngrp som vesentleg kan endre eller verke inn på landskapet sin art eller karakter, jf. verneforskrift 3, pkt. 1.1., herunder tilbygg og ombygging av bygningar eller anlegg og andre faste eller midlertidige innretningar, Nasjonalparkstyret kan etter verneforskrifta 3, pkt. 1.3 gje løyve til, f) Riving av seteranlegg. Forvaltningsplan I forvaltningsplan er riving av seteranlegg 3, pkt 1.3, f: «Etter søknad kan forvaltningsstyresmakta gje løyve til å rive bygning knytt til seteraktivitet. Dette gjeld i tillegg til seterhus, både fjøs, høyløer, buer og uthus, uansett teknisk stand. Forvaltningsstyresmakta skal hente inn fagleg råd frå kulturminnevernstyresmakta med behandling av søknad. Forvaltningstyresmakta kan gje løyve til riving dersom bygningen ikkje inngår i nokon heilskap på plassen. Ved riving for flytting og oppsetting på anna tomt utafor seterstulen, skal det ikkje gjevast løyve.» I forvaltningsplan s. 126 og 127, står det følgjande om Byggeskikk og ombygging og tilbygg ( 3, pkt. 1.3, b og c): Ved vedlikehald og restaurering skal ein leggje vekt på å ta vare på viktige element i Materialval Byggjeteknikk Utforming og farge, jf. opplistinga ovafor. Ved godkjenning av byggjetiltak etter søknad skal det settast vilkår om at dei blir gjennomført slik at dei ikkje dannar ein kontrast til eksisterande busetnad eller verkar skjemmande i landskapet. Naturmangfaldlova I medhald av nml 7, skal søknaden vurderast etter dei miljørettslege prinsippa i nml 8-12, og presedensverknad. Naturmangfaldlova 48 inforvaltningsplanneheld tre alternativ for dispensasjon frå vernevedtak. Det kan gjevast dispensasjon dersom det ikkje strider mot vernevedtaket sitt føremål og ikkje kan påverke verneverdiane nemneverdig, eller dersom omsyn til tryggleik eller omsyn til vesentlege samfunnsinteressar gjer det nødvendig. Presedens I enkeltsaker som gjeld små tiltak, som i denne saka, skal ein vurdere verknaden av presedens ved at andre kan få dispensasjon til liknade tiltak. Dette følgjer ikkje minst krav til likebehandling. Presedensvurdering bør vera så konkret som mogleg, jf. Retningsliner for vurdering av presedens i byggesaker etter naturmangfaldloven 48, gjeve av KLD, ved brev frå Miljødirektoratet Vurdering Føremålet med Finndalen lvo er mellom anna å ta vare på eit eigenarta vakkert natur- og kulturlandskap, der setermiljø med bygningar inngår som ein del av landskapets eigenart. Saksbehandlar Kristine Sørlie Side 5 av 7

6 Meramstadsetra ligg som den inste setra på Vangen i Finndalen, og framstår som den siste utpost mot høgfjellet og nasjonalparken. Meramstadsetra fekk også liggje urørt etter storflommen, Storofsin, i 1789, med unntak av nokre seterbygg knytt til den gamle seterdrifta som er borte. Bruken av Meramstadsetra er endra i takt med utvikling i landbruksnæringa, men seterkvea har vore i kontinuerleg drift ved både slått og beite. Delar av seterkvea vert framleis hausta masinelt, og storfe beitar på aeterkvea om hausten. Finndalen er beitepåverka, og seterkvea framstår framleis som inntakt der låven inngår som ein naturleg del av seterkvea og setermiljøet. Sidan det er søkt om å flytte låven, er det henta uttale frå kulturvern i Oppland fylkeskommune, jf. vernereglane. Kulturvernkonsulent i Oppland fylkeskommunen har i e- post gjeve slik uttale til flytting og restaurering av låven: «Formålet med Finndalen landskapsvernområde er å ta vare på et egenartet og vakkert natur og kulturlandskap, der verdifullt setermiljø, vegetasjon og kulturminner utgjør en vesentlig del av landskapets egenart. Jfr beskrivelsen i forvaltningsplanen har setrene en blanding av opprinnelig struktur med kveer, gjerde og tradisjonelle seterbygninger i tillegg til nydyrking, nye driftsbygninger og seterhus, gjerder og veier. Oppland fylkeskommune har foreløpig liten detaljkunnskap om seterbebyggelsen i Finndalen, men tradisjonell struktur på setrene i Gudbrandsdalen er at sel og fjøs ligger øverst på kvea med låven nederst. Når det gjelder tiltak om flytting og restaurering vil vi i utgangspunktet anbefale at låven restaureres på opprinnelig plass. Vi har imidlertid fått forståelse gjennom det oversendt materialet at det er dårlig grunnforhold i det området der låven står i dag. Dersom dette medfører riktighet kan en løsning være å demontere og sette opp låven et annet sted med bedre grunnforhold. Vi vil imidlertid oppfordre til at muligheten for å utbedre grunnforholdene også undersøkes før det gis tillatelse til flytting. For å opprettholde strukturen i området vil vi anbefale at en eventuell flytting og restaurering etter alternativ to der låven flyttes omtrent 20 meter til bedre grunn inne på seterkvea. En restaurering skal utføres i samsvar med Verneforskrift for Finndalen landskapsvernområde 3.» Saksbehandlar Kristine Sørlie Side 6 av 7

7 I Finndalen finst det berre eit fåtal bygningar som er ikkje høyrer med til ei seter. I forvaltningsplan s. 125, tabell 8, er det registrert 17 låvar i Finndalen og 3 på Vangen. Endringar i bruksstrukturen i landbruket kan gje endringar i statusen for tilhøyrande setrar, men bygningane i seterlandskapet inngår likevel som del av bygningsmiljøet på seterstulane. I utgangspunktet bør låven restaurerast der på sin opphavlege plass, men sidan låven står på dårleg grunn i dag, så kan flytting innanfor seterkvea aksepterast. Det er bølgeblekk på taket i dag, noko som truleg har redda bygningen frå vidare forfall. Restaureringsarbeidet bør gjennomførast etter antikvariske prinsipp, det vert anbefalt at søkjaren råførar seg med ein kyndig bygningsrådgjevar/handverkar før igangsetting av tiltaket. Av omsyn til likebehandling vil verknaden av presedens vera tilstade ved at mange andre kan få dispensasjon til liknande tiltak. På ei anna side så er det god oversikt over seterbygningane i Finndalen, og flytting i dette tilfelle vil bidra til å ivareta bygningar knytt til setermiljøet til fordel for å ivareta verneverdiane i kulturlandskapet. Restaurering av låven er også viktig som landskapspleie, kulturminnevern og for å sikre vidare drift av setra. Saksbehandlar Kristine Sørlie Side 7 av 7