Nytt sentrumsbygg i Valle - forprosjekt. Kulturarena

Transkript

1 Nytt sentrumsbygg i Valle - forprosjekt Bibliotek Møteplass Kulturarena Kyrkjestove Klatrehall

2

3 1. Innleiing Bakgrunn og mandat Vedtak i kommunestyret: , PS 85/13 Handlingsprogram og økonomiplan og årsbudsjett 2014 Anbodskonkurranse Arbeidet med forprosjektet vart konkurranseutsett i tråd med reglane for offentleg innkjøp. Det kom inn 13 tilbod. Det vart gjennomført intervju med tre firma før ein valde ut sivilarkitekt Nils Svensson i Kristiansand til oppdraget. Svensson har i forprosjektet justert romprogrammet til ønska om auka kapasitet i salen til 200 plassar og i tillegg lokale for soknerådet. Prosjektorganisering Prosjektgruppa har vore sett saman av rådmannen, leiar kultur og fritid, rådgjevar teknisk og rådgjevar næring og informasjon. Styringsgruppe har vore formannskapet. 2. Innhald og funksjonar 2.1. Innleiing Valle kommune har mange ressursar, eit særs rikt og variert kulturliv og eit stor tal frivillige organisasjonar. Kommunen er rangert som nr 26 av 431 norske kommunar i «Norsk kulturindeks», som er ei årleg undersøking gjennomført av Telemarksforsking. Likevel, trass i høgt aktivitetsnivå og variert tilbod: Våre kultur- og aktivitetsbygg er prega av dårleg vedlikehald og låg standard, og, bortsett frå soknehuset på Rysstad, ligg dei relativt langt unna sentruma våre. Valle folkebibliotek har eit sterkt behov nye lokale det held i dag til i 2.etasje ein gamalt murbygning utan heis, og ser i korte trekk ut som eit tradisjonelt bibliotek frå 70-talet. Vi manglar også konsertarena som oppfyller dei mest alminnelege krav frå både arrangørar og utøvarar. Sist, men ikkje minst; vi manglar uformelle møteplassar. Ingen av våre kultur- eller aktivitetsbygg ligg i sentrum, og fungerer derfor ikkje som uformelle møteplassar. Dei har dessutan lita eller inga grad av universell utforming. Vi meiner at dette bygget, slik det er tenkt, vil gjere det betre og meir attraktivt å bu i Valle, og tilføre innbyggjarane våre noko som er eit stort sakn og ein betydeleg mangel i dag. Vi vil og må også ha fokus på næringsliv og reiseliv. Valle kommune ønskjer å bidra til å gjere det meir attraktivt å reise i dalen, regionen og fylket vår. Vi må vere med på å utvikle stoppestadar i Setesdal, og ein slik kulturarena midt i dalen vil vere positiv, i så måte. Bygget vil stå som særprega, men samtidig moderne og tidsriktig, og det skal vere eit bygg for notida og framtida. Slik vil det derfor også vere med innhald og aktivitetar. Innhald skal styrast noko ut frå sesongtenking når det gjeld målgrupper altså vil det t.d. på sommaren vere noko meir fokusert på kva vi veit at tilreisande ønskjer å oppleve i Valle og Setesdal, medan det andre delar av året vil vere mest prega av kva som er behovet til den faste brukaren; kvardagsbruken. Kva for funksjonar kan inn i eit nytt sentrumsbygg? Bibliotek Sal/scene Små og store konsertar Kulturelle aktivitetar retta inn mot alle aldersgrupper, samla på ein stad Ungdomsaktivitetar, som t.d. fredagsklubb, gathering m.m. Bygdekino Studieplassar Kyrkjelege aktivitetar Festarrangement Uformelle aktivitetar i regi av frivillige Møtestad alt frå pensjonisttreff til kulturkafé til dataparty til berre ein stad å sitje og lese avisa

4 2.2. Folkebiblioteket I det nye bygget blir biblioteket heilt sentralt. Det vil gå over to etasjar, og hovudfokus vil vere på møteplassen i inngangspartiet. Her kan gamal og ung møtast i ei uformell atmosfære. Biblioteka har ei særs viktig samfunnsrolle, då det er tale om eit tilbod som er heilt gratis, og kor du er like sjølvskriven som gjest same kva for kjønn, alder, nasjonalitet, religion eller anna type tilhøyregheit du har. «Det norske samfunnet er blitt rikt raskt, men går man på biblioteket kan man observere at svært mange også ønsker fred, fordragelighet, mellommenneskelig kontakt på et lavintensivt nivå og fravær av kommersielle aspekter», seier forskar og skribent Erling Dokk Holm i Dagens næringsliv, i artikkelen «Biblioteket bygger byen». Alle kommunar er pålagde å ha eit folkebibliotek. Dei formelle føringane finn vi i: Lov om folkebibliotek Bibliotekreform 2014 (AMB-utvikling) (2006) Stortingsmelding nr. 23 ( ) Bibliotek - Kunnskapsallmenning, møtestad og kulturarena i ei digital tid Eit moderne bibliotek er ikkje berre ein stad for å låne bøker, lydbøker og filmar. Vi opplever nye brukarmønster, ein overgang til digitalt innhald og digitale tenester. Det lokale biblioteket har fått nye roller: møteplassfunksjonen - kulturarenaen - debattarenaen. Folk ønskjer opplevingar; for mange er dette synonymt ned det gode liv, og dei ønskjer å vere der dei både kan sjå og bli sett. Dette gjeld menneske i alle aldrar ungdomar så vel som dei eldre. Biblioteket skal romme ein mangfaldig kultur, og kommunane må derfor utvikle robuste og omstillingsdyktige bibliotek som kan tilby alle innbyggjarar betre bibliotektenester. Med dette kan ein også utvikle en offentlig møteplass for kultur- og kunnskapsformidling med grunnlag i mangfald, demokrati og ein kultur med ytringstoleranse. Eit moderne bibliotek har gjerne studierom, rom for samtale og debatt, møterom, rom for leik og rørsle, utstillingar, storskjerm og amfi/scene for arrangement. Der er ofte stor grad av sjølvbetening, slik at bibliotekaren kan få frigjort tid til rettleiing, samtale, brukarkontakt og arrangement. Eit moderne bibliotek er, kort summert opp, ein arena for formidling, læring, debatt og oppleving. Sjølv om vi ser føre oss eit topp moderne bygg og eit topp moderne bibliotek, kan det også bli ein arena kor setesdalskulturen har ei sentral plassering, både i innhald og utsmykking. Inntrykket vil kunne forsterkast ved at ein legg til rette for fast utstilling av kunst, det kan vere t.d. Valle sparebank si samling av kunst med setesdalsmotiv, og/eller Valle kommune si eiga samling av bilete av den lokale kunstnaren Harald Lund, som ein kan tenkje seg som permanente utstillingar og/eller utsmykking av lokala Uformell møteplass Bibliotek i dag er ikkje som tidlegare det er ikkje berre ein stad der du låner bøker. Biblioteket skal vere ein kunnskapsarena og ein uformell møteplass. Staten legg stor vekt på livskvalitet og godt oppvekstmiljø i føringane til kommunal planlegging. Folkehelsevurderingar må ein i dag leggje til grunn for alle tiltak. Regionalplan Agder nemner det gode livet, kultur og meiningsfylt fritid som særs viktige fokusområde, og då må ein satse på kulturelle møtestader. «Utan jenter stoppar bygde-noreg» var eit slagord for mange år sidan, som er like viktig i dag. For å få jentene til å kome attende til bygda, må vi også ha møtestader. Valle kommune har i mange år satsa stort på idretten, og vi ser at det har ført mykje positivt med seg. Vi har etterkvart fått svært flotte fasilitetar og det har ført til auka aktivitetsnivå, fleire store arrangement, samhald og dugnadsånd. Men folkehelse, eit aktivt liv og trivsel gjennom heile livsløpet omfattar langt meir enn trim og idrett det handlar også om dei som heller (eller i tillegg) vil gå på ein forfattarkveld eller sjå ei utstilling. Og ungdomane som berre vil ha ein stad å henge, kor det ikkje kostar pengar å vere, dei einsame som berre ønskjer ein stad å gå for å finne eit fellesskap med nokon, pensjonistane som har lyst til å treffast over ei avis og ein kopp kaffi, dei nytilflytta som ikkje heilt veit kor dei skal gå for å treffe folk. Ein regional kulturarena vil forplikte: Det vil krevje ein målretta/prioritert ressursbruk og innsats i høve t.d. service, personale og opningstider, og, ikkje minst, aktivitet og marknadsføring. Når det er sagt: det regionale aspektet treng ikkje å liggje i storleiken på bygget men i innhald/funksjon. Fleksibilitet i drift er viktig.

5 Kulturhuset må vere i dagleg bruk og bli ein del av kvardagen til folk - kulturhuset må fungere som møteplass. Det må ikkje vere nokon terskel for å kome inn og bruke huset; huset må inkludere alle. Vi veit at effektane av eit kulturhus som fungerer bra er store for lokalmiljøa og kommunane. Vi ønskjer eit bygg som er opent så mange timar som mogeleg pr veke heile året, og tenkjer oss at det må eit samarbeid til for å klare dette. Ein kan tenkje seg at til dømes både tilsette i bibliotek, kulturavdeling, kommunen sitt servicetorg, reiseliv/informasjon, frivilligheitssentral, lag/foreiningar med fleire kan vere aktuelle for å vere med på å leggje til rette for dette, ved å delta i ei slags turnusordning i skranken. Det er av overordna tyding å tenkje på innhald, og å tenkje mest mogleg fleksibilitet og breidde når det gjeld bruk og aktivitetar. Ein må planleggje ut frå ulike behov til ulike sesongar (sommar/vinter). I tillegg er det eit mål at delar av bibliotekdelen skal vere døgnopen, og for å få til det må ein ha eit nøkkelkortsystem. Det er i hovudsak tale om å nytte ekisterande stillingsheimlar for å drifte bygget. Vurderinga er at ein treng noko ekstra ressursar til reinhald Sal og scene ein landsdelsscene for folkemusikk og -dans Valle kommune er kjent for sine sterke tradisjonar innaføre folkemusikk og folkedans, og tradisjonen lever vidare i nye generasjonar, men vi ser at det er utfordringar når det gjeld rekruttering. Vi trur ikkje at ei scene er svaret på alle utfordringar, men meiner at det vil ha stor tyding for rekruttering til og formidling av denne verdifulle, unike kulturskatten vi er så heldig å vere berarar av. Vi ønskjer å etablere ein landsdelssene, for folkemusikk og -dans, der akustikk og golv er særleg tilpassa denne sjangeren. Kor elles i landsdelen vil det elles vere meir naturleg med ei slik scene? Modellen vil vere Riksscena, den nasjonale scenen for folkemusikk i Oslo. Men ved hjelp av akustiske hjelpemidlar og tilpassingar skal salen også fungere til rytmisk musikk, då vi har eit generelt behov for ein god konsertarena. Samtidig treng Valle ein stor arena som passar for vårt breie spekter av kulturarrangement altså ein arena som ikkje berre kan brukast til alt frå folkemusikkonsertar til rockekonsertar, men også til kino, festarrangement, gathering/linking og basarar. Der vil vere sitjeplass til om lag 200 publikumarar (teleskoptribune + lause stolar), og ved enkle grep kan salen tilpassast 50 publikumarar eller ryddast til eit festarrangment med bord med kvite dukar. Det er viktig å styrke den «kulturelle grunnmuren» står det i NOU 2013:4 Kulturmeldinga 2014, og det er ytringskulturen som treng eit løft. Vi har i dag ingen sal eller scene som kan seiast å vere ein kulturkommune verdig. Valle kommune sitt «offisielle» konserthus er Storstoga, og her er det store manglar på så å seie alle område, frå lysblending, akustikk/lyddeming, scenetilhøve, publikumsfasilitetar, garderobefasilitetar, lager m.m. Det er krevjande å vere arrangør der, og det er lite innbydande både for utøvarar og publikum. Storstoga tilfører dessutan ikkje sentrum eller lokalt næringsliv noko. Bygdekinoen har nesten ikkje att vaksent publikum i det heile tatt, då så å seie alle som er mobile reiser til nabokommunen på kino i staden. I Bykle kan ein tilby mykje betre fasilitetar for publikum med teleskoptribune Kyrkjestove og meinigheitshus Soknerådet har i ei tid hatt eigen kyrkjestoge under planlegging. Etter at dei vart kjende med planane for nytt sentrumsbygg har dei bestemt at dei ønskjer å ha kyrkjestoga i sentrumsbygget. Dei får eigne lokale til møte og kontor i 4. etg. I tillegg kan dei sjølvsagt nytte fleirbruksalen til større arrangement og vestibyla til t.d. kyrkjekaffi. Å samle funksjonane er til fordel for alle partar. Det sikrar.at vi får eit levande bygg med mykje aktivitet til glede for innbyggjarar og besøkande.

6 2.6. Klatrehall Klatring har ein eksplosiv vekst i Noreg. Fjella i Valle har trekt til seg fjellklatrarar i mange år. Takka vere eit stort arbeid frå tyske klatrarar, med Hans Weninger i spissen, er det over 500 dokumenterte klatreruter i Valle kommune. Ulempa for desse klatrarane er at dersom det regnar kan ein ikkje klatre då det vert for glatt og såleis farleg. Eit innandørs alternativ vil vere ein stor konkurransefordel for å trekke til seg klatrarar. Det vil for denne gruppa framleis vere tilboda i fjella ute som trekk dei til Valle, men totalproduktet vert forsterka med eit tilbod for dårleg ver. Då veit dei at dei kan klatre uansett ver. Det har så langt vore liten mobilitet på dei som klatrer innandørs. Det har vore i samband med konkurransar at ein har fått deltakarar frå eit stort geografisk område. Her ligg likevel ein moglegheit. Den nye hallen i Stavanger har vorte så populær at kapasiteten er sprengt. Det lyt vere mogleg å trekke klatrarar frå t.d. Stavanger på helgetur til Valle. Dette vil gje ringverknad for overnatting, servering og handelsnæring. Det lokale klatremiljøet er lite. Ein innandørs klatrehall vil gjere rekrutteringa til klatresporten enklare. Erfaringar frå andre stadar i landet syner at der det kjem klatrehallar vert dette ein populær sport. Det er god trening for styrke og koordinasjon på alle nivå. Lokalt vil multisportlina på folkehøgskulen ha stor nytte av hallen. Tanken er å utforme rutene slik at også barnehagen kan nytte delar av anlegget. Sportssjefen i klatreforbundet har vore konsultert i prosessen og han seier at planane for hallen i Valle er spennande.det vil vere veldig aktuelt å arrangere Norgescup i Valle då det i tillegg ligg godt til rette for publikum. Han tilrår å bygge ein hall med 16 meter høgde og ruter i variert vanskegrad. Drift av hallen. Klatreforbundet har eit kursopplegg bratt kort som sikrar at brukarane har naudsynt kompetanse for å nytte hallen. For organisert aktivitet i hallen lyt ein alliere seg med folkehøgskulen og idrettslaget Finansiering Bygget er kalkulert til kr Med inventar og utstyr, og 10% for ufoursett kjem totalkostnaden på kr I den førebels finansieringsplanen er det ekterne midlar (44%) med kr Avsette midlar/tomt/sal utgjer kr Total eigenkapital vert då kr Naudsynt låneopptak kr

7 2.8. Oppsummering Vi ønskjer altså ein kulturarena i Valle sentrum, eit fleirbrukshus, med regional status. Ein kulturarena kor folkebiblioteket er kjernen, motoren, i verksemda, men kor vi også har ein tidsriktig og funksjonell sal og scene, og kor kyrkja kan ha sine møte-, forsamlings- og kontorlokale. I 1.etasje, på gateplan, har vi inngongen, og den uformelle møteplassen som ikkje finnast nokon stad enno i Valle, og kor det ikkje er nokon terskel for å kome inn, same kva for alder, kjønn, livssyn eller økonomi du har. Prosjektgruppa har ikkje prioritert galleri av stort format, men legg til rette for temporære utstillingar av miniog midiformat. Dette av omsyn både til dei fysiske avgrensingane vi har, og dessutan fordi vi meiner at det er andre stader i dalen kor både kompetanse og lokale ressursar legg betre til rette for slik satsing. Sal og scene vil vere særleg tilpassa folkemusikk og folkedans: Vi ønskjer at dette skal vere folkemusikkscena på Agder scena for stev, spel og dans - samtidig som lokalet også skal fungere for rytmisk musikk, bygdekino og andre typar arrangement i kvardagen. Kort sagt vil vi etablere eit bygg som vert nytta mykje. Det er mange gode sider med å bu i Valle. ein slik samlingsstad vil etter prosjektgruppa si meining gjere det betre å bu og meir attraktivt å drive næring. Storleiken har auka frå forstudien. Det er for skuld auka kapasitet i salen for å kunne få regional status. Vidare er det no planlagt for å integrere kyrkjestoga i sentrumsbygget. Desse endringane auker kostnaden men også tilskotta.

8 Snitt Her ser vi eit snitt av bygget frå sør. Salen går over to høgder. Rulleamfitribuna kan skuvast heitl tilbake i salen og ein kan såleis få ein sal med flatt golv til bruk for t.d. basarar. Foto frå forstudie arkitekt Ola Roald AS Foto frå forstudie arkitekt Ola Roald AS

9 Underetasje Storsalen går over 2 etasjar. Det er kjøkken, naudsynte garderobar for scene og klatrehall i tillegg til lager og teknisk rom. Salen kan nyttast med flatt golv til t.d. basar der ein sett ut bord og stolar. Andre døme er utstillingar eller salsmesser. Foto frå forstudie arkitekt Ola Roald AS Foto frå forstudie arkitekt Ola Roald AS

10 Gateplan Her er storsalen synt klar for konsert eller bygdekino. Ein køyrer ut ei teleskoptribune med 114 plassar frå bakveggen. I tillegg til er det her sett ut ekstra stolar på flatt golv mellom scena og skuvetribuna. Biletet til høgre syner ei teleskoptribune - alle har god sikt mot scenen. Foto frå forstudie arkitekt Ola Roald AS

11 Vestibyle - møteplass - folkebibliotek Inngongsparti - vestibyle som også er ein del av folkebiblioteket - temarom, galleri og toalett. Inngong til storsalen, mogleg litteraturrom. Møteplassen for gamal og ung. Open trapp fører opp til hovuddelen av biblioteket i 2. høgda. Sjølvsagt universell utforming med heis. Foto frå forstudie arkitekt Ola Roald AS

12 2. høgda - folkebibliotek 2. høgda. Folkebiblioteket får nye lyse lokale med grupperom og plass for besøk av barnehage og skuleklassar.

13 3. etasje - kontorlokale

14 4. etasje lokale for soknerådet - kyrkjestove

15 Scene adkomst Klatrehall Tak Tak Snitt K Snitt K1 +16,00 5. etasje +16,00 5. etasje TRENER GARD 6,9 m 2 skulptur ,40 4. etasje +8,80 3. etasje +5,20 2. Etasje Inngang (Rømning) ±0,00 1. Etasje Lager Klatrerom Ca: Klatrevegg Snitt-K1 Ca: ,40 4. etasje +8,80 3. etasje +5,20 2. Etasje ±0,00 1. Etasje Inngang (Rømning) GARDEROBE 23,7 m 2 HEIS 4,1 m 2 GANG 20,7 msnitt K2 2 Lager teknisk Scene KJØKKEN 25,8 m 2 Snitt K1 18 x 167 = x 179 = KLATREVEGG Snitt K2 Snitt K2 SAL 192,4 m 2 tekn. 2,0 m 2 Rømningsvei LAGER FOR KLATREVEGG TRAPP 26,3 m 2 12,0 m 2 Snitt K2 Kjøreveg Snitt K2 gang 10,3 m 2 Grupperom 29,2 m 2 TRAPP 15,4 m HEIS 2 4,1 m 2 Korr. 5,5 m 2 tilskuere Snitt K1 18 x 167 = Snitt K2 Snitt K2 Grupperom 6,6 m 2 Grupperom 6,6 m 2 tilskuere x 179 = tilskuere KLATREVEGG Tak Tak LB ,00 5. etasje +16,00 5. etasje Plan Underetasje Generell Plan for alle etasje over +12,40 4. etasje +12,40 4. etasje ,80 3. etasje +5,20 2. Etasje ±0,00 1. Etasje ,80 3. etasje +5,20 2. Etasje ±0,00 1. Etasje Tittel: VALLE KOMMUNE AGDER SCENE Klatrerom Planer, snitter N Sign.: Kontroll: TE NS Filnavn: Klatrevegg Snitt-K2 Klatrevegg Snitt-K3 Foreløpig Type tegning: Klatrevegg Dato: Målestokk: 1:200 Klatrehallen ligg i nordenden av bygget. Eit innandørs klatretilbod i Valle vil vere ein viktig for rekruttering til klatresporten. Klatring er den sporten som veks fortast i Noreg. Erfaringar frå andre delar av landet syner at der ein får etablert klatrehaller vert tilbodet nytta mykje. Klatring er god trening på alle nivå. Utforminga av klatreveggene skal ivaretake eit tilbod til alle. Klatreforbundet har vore konsultert og har gitt innspel til utforming. Dei meiner det ligg godt til rette for å arrangere noregscupstevner i Valle. Eit godt innandørstilbod vil likeeins styrke utandørstilbodet. Ein kan ikkje klatre ute i regnver. Det er å rekne som eit infrastrukturtilbod som vil utvide aktivitetstilbodet for fastbuande hyttefolk og tilreisande - heile året. Foto Norges klatreforbund

16