Fylkestinget i Hordaland 12. og 13. juni 2012

Transkript

1 Fylkestinget i Hordaland 12. og 13. juni 2012 Saksnr. Sakstittel 22/12 Årsmelding 2011 Hordaland fylkeskommune Vedlegg: Årsmelding for Hordaland fylkeskommune 23/12 Godkjenning av årsrekneskap /12 Oppreisingsordning for personar som har vore utsette for overgrep - forslag i fylkestinget /12 Finansrapport for 1. tertial /12 Høyringsuttale - planforslaget til Nasjonal transportplan Vedlegg: Forslag til Nasjonal transportplan Vedlegg: Høyringsfråsegner 27/12 E 134 Stordalstunnelen - bompengesøknad 28/12 Vedtak av regional plan for Setesdal Vesthei, Ryfylkeheiane og Setesdal Austhei. Heiplanen Vedlegg: Heiplanen: Plankart (5mb) Planskildring Samandrag Retningslinjer 29/12 Norheimsund Industrier AS - søknad om lån 30/12 Regionalt forskingsfond Vestlandet - Årsmelding /12 Vedlikehald av skulebygg - Oppfølging av forvaltningsrevisjon Vedlegg: Rappport om tilstandskartlegging av skolane 32/12 Årsmelding for kontrollutvalet for /12 Plan for forvaltningsrevisjon for perioden /12 Plan for selskapskontroll for perioden /12 Forvaltningsrevisjon "Bruk av digitale verktøy og læremiddel i vidaregåande skule" - Revisjonsrapport 36/12 Sunnhordland Lufthavn A/S - styrking av eigenkapitalen 37/12 Søknad om permisjon frå fylkeskommunale verv 38/12 Tertialrapport pr. 30. april rekneskapsprognose

2 Saksnr. 22/12 i fylkestinget Årsmelding 2011 Hordaland fylkeskommune Lenkje til vedlegg: Årsmelding for Hordaland fylkeskommune

3 HORDALAND FYLKESKOMMUNE Organisasjonsavdelinga Arkivsak Arkivnr. 025.T14 Saksh. Dyrnes, Hanne Camilla Saksgang Fylkesutvalet Fylkestinget Møtedato ÅRSMELDING 2011 HORDALAND FYLKESKOMMUNE SAMANDRAG Årsmeldinga gjev oversyn over den fylkeskommunale aktiviteten og rekneskapen til Hordaland fylkeskommune for Rekneskapen for 2011 kom ut med eit overskot på 7,3 mill. kr. Samferdselssektoren overskreid budsjettet med om lag 115 mill. kr. God skatteinngang, meirinntekter og innsparingar på nokre andre postar gjorde at ein likevel kom ut i pluss. Investeringane var på heile mill. kr. FORSLAG TIL INNSTILLING Fylkestinget tek Årsmelding 2011 Hordaland fylkeskommune til orientering. Paul M. Nilsen fylkesrådmann Gerd Ingunn Opdal organisasjonsdirektør Vedlegg: Årsmelding Hordaland fylkeskommune 2011

4 FYLKESRÅDMANNEN, : Om årsmeldinga Årsmeldinga gjev oversyn over den fylkeskommunale aktiviteten og rekneskapen til Hordaland fylkeskommune for Årsmeldinga er eit fellesprodukt med bidrag frå alle avdelingar. Årsmeldinga vert innleia med fylkesordføraren og fylkesrådmannen sine kommentarar. Nytt av året er ei oversikt over viktige hendingar i 2011, og at det vert gjort greie for samfunnsoppdraga til dei enkelte avdelingane. Årsmeldinga gjev elles eit samla økonomisk oversyn og ein nærare omtale av aktivitet og økonomisk resultat for kvar sektor. Om økonomisk resultat Rekneskapen for 2011 kom ut med eit overskot på 7,3 mill. kr. Dei tre føregåande åra har rekneskapen vist 0 i resultat, men ein har då måtta gjennomføre delvise strykningar av fondsavsetjingar. Samferdselssektoren overskreid budsjettet med om lag 115 mill. kr. God skatteinngang, meirinntekter og innsparingar på nokre andre postar gjorde at ein likevel kom ut i pluss. Netto driftsresultat gjekk ned frå 351 mill. kr i 2010 til 247,7 mill. kr i Ein ser tilsvarande utvikling for dei andre fylkeskommunane. Som følgje av forvaltningsreforma fekk fylkeskommunane tilført ekstra midlar i 2010, noko som medførte betre netto driftsresultat enn vanleg. Andre resultat Det totale søkjartalet til fylkeskommunen sine vidaregåande skular auka med 416 til søknader. Talet på elevplassar blei etterkvart justert ned til I totalt 15 fag, inkludert norsk, engelsk og matematikk låg eksamenskarakterane i Hordaland i 2011 over landsgjennomsnittet. Samstundes som eksamenskarakterane gjekk opp, var det òg færre som strauk, ein nedgang på 3,38 %. Den positive tannhelseutviklinga for 5-, 12- og 18-åringane held fram også i I 2011 hadde over 50 % av alle 12-åringar i fylket aldri hatt hol i tennene sine. Dette viser at førebyggande arbeid nyttar. Oppstart av viktige planarbeid, betre breiband- og mobildekning og tung satsing på småkraftverk er nokre av resultata innan regional utvikling i Næringsutvikling og klimatiltak har hatt høg prioritet. Lokal samfunnsutvikling gjennom LivOGLyst engasjerer både eldsjeler og kommunar. Kultur- og idrettsavdelinga gjev viktige bidrag inn i ein større utviklingssamanheng i regionen. Over 100 lag og organisasjonar/institusjonar står på avdelinga sitt budsjett.. Avdelinga har eit aktivt internasjonalt samarbeid med Nedre Normandie, men også med dei andre samarbeidsregionane til fylkeskommunen. I 2011 var det 10 år sidan den kulturelle skulesekken vart ei nasjonal satsing. 36 vidaregåande skular var med i ordninga då. Til saman 46 turnear vart gjennomførte til nær elevar i 33 kommunar, og om lag 120 utøvarar vart engasjerte. Talet påstigande passasjerar med kollektivtransporten i kommunane Bergen, Fjell, Askøy og Os auka med heile 19,1 % frå Bybanen hadde det første fulle driftsåret i 2011 og for hausthalvåret 2011 var passasjerauken nesten 22 % samanlikna med hausten Ein identitetsprosess som legg grunnlaget for langsiktig omdømmebygging og ny visuell profil vart sluttført i året som gjekk. Eit nytt løns- og personaldatasystem vart teke i bruk. Gjennom programmet Nytt fokus på innkjøp skal vi sikre at alle innkjøp i Hordaland fylkeskommune skjer innanfor regelverk for offentlege anskaffingar. Klimaplan for Hordaland var vedteken som regional plan i Handlingsprogrammet vert rullert årleg, første gong i Arbeidet med å følgje opp klimaplanen er godt i gang. 2

5 Nærare opplysningar om årsresultatet for 2011, og detaljar om dei enkelte sektorane går fram av årsmeldinga som ligg ved. Fylkesrådmannen viser elles til at rekneskapen for 2011 med revisjonsmelding vert lagt fram i eiga sak til fylkestinget. Merknad til tabellen Nøkkeltal I årsmeldinga til Hordaland fylkeskommune for 2011 under Nøkkeltal på s. 49, går det fram at talet på tilsette i tannhelsetenesta har auka frå 351 til 402 frå 2010 til Nærare kontroll av tala syner at det ikkje er nokon reell auke i talet på stillingar. I dei 402 tilsette inngår nemleg alle som òg er mellombels tilsette (vikarar, engasjement o.l.). Talet på tilsette for dei andre sektorane er utrekna på same vis. Vi kan difor ikkje trekkje ut mellombels tilsette i ein sektor og ikkje for ein annan. Overgang til nytt løns- og personaldatasystem i 2011 kan òg ha resultert i at tala frå året før ikkje er tufta på same utrekningsgrunnlag. Hordaland fylkeskommune vil i løpet av 2012 få på plass eit nytt verktøy - HR Analyse - som vil gjere det lettare for fylkeskommunen å generer nøyaktige HR-data. I samband med dette vil vi sjå på korleis vi skal framstille nøkkeltal innan HR-området for å få eit korrekt faktabilde. 3

6 Fylkesutvalet Fylkesrådmannen sitt forslag vart samrøystes vedteke som innstilling til fylkestinget. INNSTILLING TIL FYLKESTINGET Fylkestinget tek Årsmelding 2011 Hordaland fylkeskommune til orientering.

7 Saksnr. 23/12 i fylkestinget Godkjenning av årsrekneskap 2011

8 HORDALAND FYLKESKOMMUNE Økonomiavdelinga Arkivsak Arkivnr. 123 Saksh. Skeie, Ingvar Saksgang Fylkesutvalet Fylkestinget Møtedato GODKJENNING AV ÅRSREKNESKAP 2011 SAMANDRAG Rekneskapen for Hordaland fylkeskommune år 2011 vert med dette lagt fram til godkjenning. FORSLAG TIL INNSTILLING 1. Rekneskapen for Hordaland fylkeskommune for 2011 vert godkjend. 2. Overskotet vert avsett til disposisjonsfond. Budsjettendring: Avsetjing til disposisjonsfond Disponering av tidlegare års overskot Paul M. Nilsen fylkesrådmann Johnny Stiansen økonomidirektør Vedlegg: Saksførelegg for kontrollutvalet Revisjonsmelding Revisjonsrapport av

9 FYLKESRÅDMANNEN, : Rekneskapsresultat Driftsrekneskapen for 2011 kom ut med eit overskot på 7,3 mill. kr. Netto driftsresultat vart 247,7 mill. kr, dvs. 3,5 % av driftsinntektene. I 2010 var netto driftsresultat 351 mill. kr (5,5 %). Avsetjingar til disposisjonsfond Det vart avsett følgjande beløp til disposisjonsfond: mill. kr Skolar 14,7 Tannhelsedistrikt 3,1 Prosjekt innan kultur 10,9 Driftsmidlar til investeringar 7,8 Totalt 36,5 Bruk av disposisjonsfond i driftsrekneskapen var totalt kr 78,2 mill. kr. For bundne driftsfond var det ein netto auke på 108,6 mill. kr. Investeringsrekneskapen Det vart investert for 2 380,3 mill. kr i eigedomar og utstyr og 23,9 gjekk til utlån og aksjekjøp. Vel halvparten av investeringane (1 239,7 mill. kr) vart finansiert med lån. Det vart teke opp nye lån i samsvar med budsjettet. Ved årsskiftet var 106,9 mill. kr av opptekne lån ubrukt. Dette kan tolkast slik at framdrifta av investeringsprosjekta totalt sett ligg litt etter det som er føresett i budsjettet. Når det gjeld meir detaljar om rekneskapen, viser eg til årsmeldinga og rekneskapshefte. Revisjonsmeldinga I revisjonsmeldinga, datert 15. april 2012, konkluderer revisor slik: Vi meiner at årsrekneskapen er avgjeven i samsvar med lov og forskrifter og gir i det alt vesentlege ein dekkande framstilling av den finansielle stillinga til Hordaland fylkeskommune per 31. desember 2011 og av resultatet for rekneskapsåret som vart avslutta per denne datoen i samsvar med lov, forskrift og god kommunal rekneskapsskikk i Noreg. Handsaming i kontrollutvalet Kontrollutvalet handsama årsrekneskapen i møte Saksførelegget med uttale frå kontrollutvalet følgjer som vedlegg til saka. Kontrollutvalet gjorde følgjande vedtak: 1. Kontrollutvalet ber rådmannen om å prioritere å sette fokus på forbetringsområda som kjem fram av revisjonsrapport nr. 7 frå Deloitte. 2. Kontrollutvalet vil tilrå at fylkesrådmannen set i verk tiltak for å unngå store overskridingar innan samferdselssektoren i framtida 3. Kontrollutvalet vedtek utkast til uttale om Hordaland fylkeskommune sin årsrekneskap for Kontrollutvalet viser til revisjonsrapport nr 7 frå Deloitte i punkt 1 i vedtaket. Dette er ein rapport til fylkesrådmannen om punkt revisjonen har peika særleg på i samband med rekneskapsgjennomgangen. Nokre av punkta går fram av saksutgreiinga til kontrollutvalet. Fylkesrådmannen går kort gjennom dei ulike punkta som er nemnde i saksutgreiinga. 2

10 3. Løn I rapporten til fylkesrådmannen er det peika på at innføring av nytt løns- og personalsystem har gjort at månadlege avstemmingar av løn ikkje fullt ut har vore à jour gjennom året. Revisjonen tilrår auka fokus på dette etter at det nye systemet no er teke i bruk. 4. Skyss For Skyss peikar revisjonen på at det er bygd opp tilfredstillande rutinar for avstemming av at inntekter og utgifter frå dei ulike rutepakkane vert korrekt registrert i rekneskapssystemet. Det vert vidare peika på at det framleis står noko att før billetteringssystemet fullt ut er tilfredstillande, men revisjonen ser positivt på dei skriftlege rutinane Skyss har utarbeidd for identifisering og retting av feil i billetteringssystemet. Revisjonen viser elles til at det er store usikre faktorar ved budsjetteringa av både utgifts- og inntektssida. Revisjonen peikar difor på at analysearbeidet av faktorar som påverkar drifta må prioriterast. 5. Fylkesvegane Det er Riksrevisjonen som står for revisjon av fylkesvegane i samsvar med ei sentral samhandlingsskisse mellom revisor for Statens vegvesen, Riksrevisjonen og revisorane for dei ulike fylkeskommunane. Rapporten revisjonen har motteke frå Riksrevisjonen viser ingen vesentlege veikskapar for det som gjeld Statens vegvesen sin administrasjon utført på vegne av Hordaland fylkeskommune. Revisjonen peikar på at det må utarbeidast rutinar for samhandlinga med vegkontoret for det som gjeld bokføringa for fylkesvegane. Revisjonen har i 2012 motteke eit utkast til slike rutinar som etter revisjonen si meining er eit godt grunnlag. 7. Sal av anleggsmiddel Dette punktet gjeld tidspunktet for bokføring av sal av anleggsmiddel. 8. Endring av rekneskapsprinsipp Punktet gjeld bokføring i samband med at fylkeskommunen overtok ansvaret for storparten av fylkesvegferjene i samband med forvaltingsreforma. Revisjonen peikar på at denne føringa skulle vore nemnt som oppretting av feil frå tidlegare år. 9. Budsjettering av investeringar og avslutting av investeringsrekneskapen Revisjonen peikar på at investeringsbudsjettet er eittårig. Praksis i fylkeskommunen har vore at ein har sett heile prosjektperioden under eitt ved budsjettering av investeringane. Fylkesrådmannen har i tilsvar til revisjonen vist til at ein frå og med budsjettet for 2013 vil leggja til grunn rettleiar utarbeidd av Kommunal- og regionaldepartementet. I punkt 2 tilrår Kontrollutvalet at det vert sett i verk tiltak for å unngå store overskridingar innan samferdselssektoren i framtida. Fylkesrådmannen vil i denne samanhengen visa til fylkesutvalssak 86/12 Rekneskapsprognose pr. februar I saka vart det meldt at det er lyst etter ekstern konsulent som skal levera rapportar månadleg til fylkesrådmannen. I tillegg er det i utlysinga bede om at konsulenten gjennomgår rapporteringsrutinane mellom Skyss og særleg samferdselsavdelinga. Konsulenten skal vidare koma med forslag til forbetringar av rutinane. Fylkesrådmannen legg til grunn at dette arbeidet kjem i gang frå 2. halvår. Den delen som gjeld rapporteringsrutinane skal leverast 31. oktober i følgje konkurransegrunnlaget. Fylkesrådmannen er i ferd med å inngå kontrakt om konsulentarbeidet. Utover konsulentoppdraget nemnt ovanfor har fylkesrådmannen særleg oppfølging av samferdselssektoren. Samferdselssjefen har månadleg gjennomgang av utviklinga med fokus på økonomi, men også andre faktorar som er viktige for kollektivtransporten nettopp for å unngå store overskridingar slik kontrollutvalet peikar på. Overskridinga innanfor kollektivtransporten i 2011 var på 105 mill. kr. Av det samla avviket på 105 mill. kr var 76 mill. kr på kostnadssida og 29 mill. kr på inntektssida. Trafikkinntektene var m.a.o. budsjetterte 29 mill. kr høgare enn dei inntektene ein faktisk fekk inn. Dette er eit avvik på 4,6%. Samla trafikkinntekter var 627 mill. kr i

11 På kostnadssida viser gjennomgangen at overskridingane kjem fram på ei rekkje postar. Fylkesrådmannen kan gje fylgjande oversyn over kostnadsoverskridingane: Bussruter Kvalitetsavtale/utsett anbodsstart Bergen Sentrum Meirproduksjon Bergen Sør/Hardanger Bonusutbetaling Skuleskyss utover 190 skuledagar Drivstoffkompensasjon Særskyss grunnskule Sum bussruter Båtruter Kostnadsregulering m.a. Nox Bruk av ungdomskort Ekstraproduksjon Bruttoavtale Kleppestø Nøstet Sum båtruter Ferjeruter Drivstoffkompensasjon Lærlingordning Meirproduksjon Hardanger Sum ferjeruter Bybanen Lengre køyretid Fleire avgangar Bonusutbetaling Diverse kostnader Sum bybanen Diverse fellesutgifter rutehefte m.v. 8 mill. kr 8 mill. kr 3 mill. kr 4 mill. kr 3 mill. kr 5 mill. kr 31 mill. kr 3 mill. kr 2 mill. kr 1 mill. kr 11 mill. kr 17 mill. kr 4 mill. kr 2 mill. kr 6 mill. kr 12 mill. kr 1 mill. kr 4 mill. kr 2 mill. kr 3 mill. kr 10 mill. kr 6 mill. kr Kostnadsoverskridinga kan dermed oppsummerast slik: Bussruter Båtruter Ferjeruter Bybanen Diverse fellesutgifer Sum 31 mill. kr 17 mill. kr 12 mill. kr 10 mill. kr 6 mill. kr 76 mill. kr Dei to siste åra har det vore store omleggingar i kollektivtrafikken. Ved utarbeiding av årsbudsjett er det mange usikre faktorar som spelar inn m.a. utvikling i passasjertal, drivstoffprisar, bonusutbetalingar m.m. Det viser seg at ved iverksetjing av nye ruteopplegg må det til justeringar for å få til eit velfungerande ruteopplegg. I mange tilfelle medfører justeringane meirproduksjon ut over det som låg i transportøren sitt anbod. Etter kvart som ein vinn røynsle og alle rutepakkane er komne i drift legg fylkesrådmannen til grunn at ein vil få sikrare budsjettal og ikkje avvik av den storleik ein har hatt dei to siste åra. Fylkesrådmannen legg også til grunn at den ekstra kvalitetssikringa som konsulenten vil gjera frå 2. halvår ytterlegare vil medverka til å unngå dei store rekneskapsavvika ein har hatt for kollektivtransporten dei to siste åra. 4

12 Disponering av overskotet I følgje 48 i kommunelova skal fylkestinget gjere vedtak om disponering av overskotet. I forslaget til innstilling har fylkesrådmannen gjort framlegg om at overskotet i første omgang vert avsett til disposisjonsfond. 5

13 Fylkesutvalet Fylkesrådmannen sitt forslag vart samrøystes vedteke som innstilling til fylkestinget. INNSTILLING TIL FYLKESTINGET 1. Rekneskapen for Hordaland fylkeskommune for 2011 vert godkjend. 2. Overskotet vert avsett til disposisjonsfond. Budsjettendring: Avsetjing til disposisjonsfond Disponering av tidlegare års overskot

14 HORDALAND FYLKESKOMMUNE Sekretariat for kontrollutvalet Arkivsak Arkivnr. 123 Saksh. Breistein, Roald Saksgang Møtedato Kontrollutvalet ÅRSREKNESKAPEN 2011 FOR HORDALAND FYLKESKOMMUNE - UTTALE FRÅ KONTROLLUTVALET Bakgrunn for saka: Kontrollutvalet skal gje uttale til rekneskapen, jmf. forskrift om årsrekneskap og årsberetning. Det er ikkje krav om at kontrollutvalet handsamar fylkesrådmannen si årsmelding, men denne skal følgja som sakstilfang til saka, og det skal merkast om det er vesentlege avvik mellom årsmeldinga og rekneskapen. Det er så fylkesutvalet som innstiller overfor fylkestinget, i saka om rekneskapen. Fylkestinget skal handsama både årsrekneskap og årsmelding i same møte. Dette følgjer av kommunelova 48, jmf. Forskrift om årsregnskap og årsberetning 10. Drøfting: Årsrekneskapen er lagt fram av fylkeskasserar, og inneheld driftsrekneskap, investeringsrekneskap, balanserekneskap, økonomiske oversiktar og noteopplysningar. Fylkeskommunen sin revisor, Deloitte AS, har lagt fram revisjonsmelding. Her er medteke at driftsrekneskapen viser kr til fordeling drift og eit rekneskapsmessig mindreforbruk på kr I fråsegna om årsrekneskapen uttaler Deloitte at: årsrekneskapen er avgjeven i samsvar med lov og forskrifter og gir ein dekkande framstilling av den finansielle stillinga til Hordaland fylkeskommune per 31. desember 2011 og av resultatet i rekneskapsåret som vart avslutta per denne datoen i samsvar med lov, forskrift og god kommunal rekneskapsskikk i Noreg dei disposisjonar som ligg til grunn for rekneskapen er i samsvar med budsjettvedtak, og at beløpa i årsrekneskapen stemmer med regulert budsjett opplysningane i årsmeldinga om årsrekneskapen er konsistente med årsrekneskapen og er i samsvar med lov og forskrifter leiinga har oppfylt plikta si til å sørgje for ordentleg og oversiktleg registrering og dokumentasjon av kommunen sine rekneskapsopplysningar i samsvar med lov og god kommunal rekneskapsskikk i Noreg.

15 Vi har også motteke kopi av revisjonsrapport nr. 7 frå Deloitte til Hordaland fylkeskommune og den beskriv resultatet av ei kartlegging og vurdering av dei viktigaste kontroll- og rekneskapsrutinane i fylkeskommunen, for å identifisere kor det er størst risiko for feil i rekneskapsrapporteringa. På bakgrunn av denne gjennomgangen har Deloitte gjeve ein del tilrådingar til fylkeskommune på forhold som bør og kan betrast. Tilrådingane gjeld m.a. dei områda som går fram av desse punkta i rapporten: 3 Løn 4 Skyss 5 Fylkesvegar 7 Sal av anleggsmiddel 8 Endring av rekneskapsprinsipp 9 Budsjettering av investeringar og avslutning av investeringsrekneskapen Sekretariatet tilrår at Hordaland fylkeskommune prioriterer å sette fokus på desse forbetringsområda. Av rekneskapen for 2011 har sekretariatet merka seg at netto driftsrekneskap er positivt med kr mill., dvs netto resultatgrad på 3,5 % prosent (Sett opp mot sum driftsinntekter). Gjennomsnitt for alle fylkeskommunane i Noreg (utanom Oslo) ligg ifølgje opplysningar frå SSB på netto resultatgrad på 5,5 prosent i Teknisk beregningsutvalg for kommunal og fylkeskommunal økonomi (TBU) tilrår at ein over tid bør ha netto resultatgrad på 3 prosent for å ha ei forsvarleg økonomisk drift. For Hordaland fylkeskommune har netto resultatgrad vore slik dei siste åra: 2004 ( 3,96 %) 2005 (+ 8,62 %), 2006 ( %), 2007 (+ 1,61 %), 2008 (+ 0,20 %), 2009 (+ 0,32 %), 2010 (+ 5,5%) og 2011 ( + 3,5 %), sjå graf nedanfor. Som vi ser av desse tala har fylkeskommunen eit resultat som også i 2011 er betre enn tilrådinga frå TBU, men under snittet i fylkeskommunane. Hordaland fylkeskommune, Netto resultatgrad Prosent 10,00 % 9,00 % 8,00 % 7,00 % 6,00 % 5,00 % 4,00 % 3,00 % 2,00 % 1,00 % 0,00 % Årstall ,80 % 6,62 % 7,16 % 5,80 % 5,50 % 5,50 % 4,50 % 3,96 % 3,60 % 3,52 % 2,90 % 2,20 % 2,30 % 1,61 % 0,20 % 0,32 % Hordaland fylkeskommune Landsgjennomsnitt Netto driftsresultat viser kva ein har att etter at alle driftsutgifter, inklusive renter og avdrag er dekka. Eit positivt driftsresultat kan nyttast til å finansiera investeringar eller avsetjast til seinare bruk, noko som gjev handlefridom og evne til å tola svingingar i økonomien. 2

16 Sekretariatet merkar seg følgjande frå fylkesrådmannen sin uttale i årsmeldinga: Rekneskapen for 2011 kom ut med eit overskot på 7,3 mill. kr. Dei tre føregåande åra har rekneskapen vist 0 i resultat, men ein har då måtta gjennomføre delvise strykningar av fondsavsetjingar. Samferdselssektoren overskreid budsjettet med om lag 115 mill. kr. Men god skatteinngang og meirinntekter/innsparingar på nokre andre postar gjorde at ein likevel så vidt kom ut i pluss. Vidare har sekretariatet merka seg dette frå årsmeldinga: Opplæringssektoren kom ut med ei samla innsparing på 4,8 mill. kr. Likevel er det nokre skular som slit med å halde budsjettet. 6 av skulane hadde underskot på meir enn 1 mill. kr. Det vart også ei overskriding på 7 mill. kr på budsjettet for ekstern spesialundervisning. Samferdselssektoren overskreid budsjettet med 115,3 mill. kr. Det var budsjettoverskridingar både for bilruter, båtruter, ferjer og fylkesvegar. Beløpsmessig vart overskridinga størst for bilruter. Billettinntekter var budsjettert for høgt. På kostnadssida fekk ein auka utbetalingar m.a. som følgje av justeringar i ruteproduksjonen, kompensasjon for auka drivstoffprisar, bonusutbetalingar m.m. Overskotet frå sal av konsesjonskraft vart 12,3 mill. kr lågare enn i revidert budsjett. Kraftprisane var høge i 1. halvår. I budsjettendringssaka i juni auka ein budsjettert inntekt frå 100 mill. kr til 124,5 mill. kr. Dette var om lag det ein hadde i inntekter i I 2. halvår fall kraftprisane mykje, og ein enda opp med ei netto inntekt på 112,2 mill. kr. Sjølv om det vart ein svikt i høve til budsjettet, er det likevel det nest beste resultatet ein har oppnådd gjennom tidene. Det er også i 2011, som i 2009 og 2010, relativt store overskridingar innan samferdsel. Sekretariatet vil også i år trekke fram at overskridingane kan ha forklarlege årsaker, men kan og vera uttrykk for at det ikkje er realistisk budsjettering innan dette feltet, jf. kommunelova Kontrollutvalet har som oppgåve å gje uttale til fylkeskommunen sin årsrekneskap. Uttalen vert gjeve med bakgrunn i framlagd årsrekneskap og årsmelding frå administrasjonen og revisjonsmeldinga frå revisor. Kontrollutvalet tek sjølv stilling til kva forhold som skal omtalast i uttalen. Det vil vera naturleg å ta med spesielle forhold som blir omtala i revisjonsmeldinga og eventuelle revisjonsrapportar og nummererte brev. Uttalen skal sendast til fylkestinget, med kopi til fylkesutvalet. I revisjonsmeldinga uttalar revisor at leiinga har oppfylt plikta si til å sørgje for ordentleg og oversiktleg registrering og dokumentasjon av kommunen sine rekneskapsopplysningar i samsvar med lov og god kommunal rekneskapsskikk. Det kjem ikkje fram spesielle forhold som blir omtala i revisjonsmeldinga, og den vert å sjå på som ei rein revisjonsmelding. Fylkesrådmann har lagt fram ei fyldig og god årsmelding, som gjev ei god skildring av drifta av Hordaland fylkeskommune i Det vert tilrådd at kontrollutvalet denne gongen innarbeidar følgjande i uttalen sin: rekneskapsmessig mindreforbruk netto driftsresultat om disponering av driftsresultatet talmateriale og uttale frå revisjonsmeldinga. Realismen i budsjettet (eks. store endringar mellom opphavleg budsjett og justert budsjett) Om ønskjeleg kan kontrollutvalet og uttala seg om følgjande forhold: Ev. for seint avlagt rekneskap og eller årsmelding. Manglar ved den interne kontrollen. Presentasjonen av rekneskapen og årsmeldinga. Manglande avstemmingar av lønsrekneskapen mot kommunerekneskapen. Utviklinga i utgifter vs. inntekter. 3

17 Øvrig økonomisk utvikling, eks. lånegjeld osv. Viktige forhold som ikkje er omtala i rådmannen si årsmelding (i tilstrekkelig grad). Konklusjon: Sekretariatet meiner at kontrollutvalet bør tilrå at Hordaland fylkeskommune prioriterer å sette fokus på forbetringsområda som kjem fram av revisjonsrapport nr. 7 frå Deloitte. Utvalet bør vidare vurdere om dei skal be fylkesrådmannen kome i møte i kontrollutvalet for å gjera greie for kva som vil verta gjort i høve desse forbetringspunkta. Kontrollutvalet sin uttale og revisjonsmeldinga er to sjølvstendige dokument, som følgjer saka vidare om formannskapet til kommunestyret. FORSLAG TIL VEDTAK 1. Kontrollutvalet ber rådmannen om å prioritere å sette fokus på forbetringsområda som kjem fram av revisjonsrapport nr. 7 frå Deloitte. 2. Kontrollutvalet vil tilrå at fylkesrådmannen set i verk tiltak for å unngå store overskridingar innan samferdselssektoren i framtida 3. Kontrollutvalet vedtek utkast til uttale om Hordaland fylkeskommune sin årsrekneskap for Hogne Haktorson kontrollsjef Vedlegg: HFK: Årsmelding 2011 og Rekneskap 2011, send i eiga sending Revisjonsmelding dagsett frå Deloitte for Hordaland fylkeskommune 2011 Revisjonsrapport 2011 dagsett frå Deloitte Uttale frå kontrollutvalet på årsrekneskap 2011 for Hordaland fylkeskommune 4

18 HORDALAND FYLKESKOMMUNE Sekretariat for kontrollutvalet TIL HORDALAND FYLKESKOMMUNE V/ FYLKESTINGET. ÅRSREKNESKAPEN 2011 FOR HORDALAND FYLKESKOMMUNE, UTTALE FRÅ KONTROLLUTVALET. Kontrollutvalet har i møte , handsama Hordaland fylkeskommune sin årsrekneskap for Grunnlaget for handsaminga har vore: Rekneskap Revisjonsmelding frå Deloitte dagsett Revisjonsrapport 2011 frå Deloitte dagsett Fylkesrådmannen si årsmelding for Økonomidirektør Johnny Stiansen var til stades i møtet og presenterte årsrekneskapen og svarte på spørsmål frå kontrollutvalet. I tillegg var ansvarleg revisor tilstades, for å kunna supplera kontrollutvalet med munnleg informasjon om aktuelle problemstillingar. Av rekneskapen for 2011 har kontrollutvalet merka seg at netto driftsrekneskap er positivt med kr mill., dvs netto resultatgrad på 3,5 % prosent (Sett opp mot sum driftsinntekter). Gjennomsnitt for alle fylkeskommunane i Noreg (utanom Oslo) ligg ifølgje opplysningar frå SSB på netto resultatgrad på 5,5 prosent i Teknisk beregningsutvalg for kommunal og fylkeskommunal økonomi (TBU) tilrår at ein over tid bør ha netto resultatgrad på 3 prosent for å ha ei forsvarleg økonomisk drift. For Hordaland fylkeskommune har netto resultatgrad vore slik dei siste åra: 2004 ( 3,96 %) 2005 (+ 8,62 %), 2006 ( %), 2007 (+ 1,61 %), 2008 (+ 0,20 %), 2009 (+ 0,32 %), 2010 (+ 5,5%) og 2011 ( + 3,5 %). Som ein ser av desse tala har fylkeskommunen eit resultat som også i 2011 er betre enn tilrådinga frå TBU, men under snittet i fylkeskommunane. Netto driftsresultat viser kva ein har att etter at alle driftsutgifter, inklusive renter og avdrag er dekka. Eit positivt driftsresultat kan nyttast til å finansiera investeringar eller avsetjast til seinare bruk, noko som gjev handlefridom og evne til å tola svingingar i økonomien. Kontrollutvalet merkar seg følgjande frå fylkesrådmannen sin uttale i årsmeldinga: Rekneskapen for 2011 kom ut med eit overskot på 7,3 mill. kr. Dei tre føregåande åra har rekneskapen vist 0 i resultat, men ein har då måtta gjennomføre delvise strykningar av fondsavsetjingar. Samferdselssektoren overskreid budsjettet med om lag 115 mill. kr. Men god skatteinngang og meirinntekter/innsparingar på nokre andre postar gjorde at ein likevel så vidt kom ut i pluss. Vidare har kontrollutvalet merka seg dette frå årsmeldinga: Opplæringssektoren kom ut med ei samla innsparing på 4,8 mill. kr. Likevel er det nokre skular som slit med å halde budsjettet. 6 av skulane hadde underskot på meir enn 1 mill. kr. Det vart også ei overskriding på 7 mill. kr på budsjettet for ekstern spesialundervisning. 5

19 Samferdselssektoren overskreid budsjettet med 115,3 mill. kr. Det var budsjettoverskridingar både for bilruter, båtruter, ferjer og fylkesvegar. Beløpsmessig vart overskridinga størst for bilruter. Billettinntekter var budsjettert for høgt. På kostnadssida fekk ein auka utbetalingar m.a. som følgje av justeringar i ruteproduksjonen, kompensasjon for auka drivstoffprisar, bonusutbetalingar m.m. Overskotet frå sal av konsesjonskraft vart 12,3 mill. kr lågare enn i revidert budsjett. Kraftprisane var høge i 1. halvår. I budsjettendringssaka i juni auka ein budsjettert inntekt frå 100 mill. kr til 124,5 mill. kr. Dette var om lag det ein hadde i inntekter i I 2. halvår fall kraftprisane mykje, og ein enda opp med ei netto inntekt på 112,2 mill. kr. Sjølv om det vart ein svikt i høve til budsjettet, er det likevel det nest beste resultatet ein har oppnådd gjennom tidene. Det er i 2011, som i 2009 og 2010, relativt store overskridingar innan samferdsel. Kontrollutvalet vil også i år trekke fram at overskridingane kan ha forklarlege årsaker, men kan og vera uttrykk for at det ikkje er realistisk budsjettering innan dette feltet, jf. kommunelova Den mottekne revisjonsrapport nr. 7 frå Deloitte til Hordaland fylkeskommune beskriv resultatet av ei kartlegging og vurdering av dei viktigaste kontroll- og rekneskapsrutinane i fylkeskommunen, for å identifisere kor det er størst risiko for feil i rekneskapsrapporteringa. På bakgrunn av denne gjennomgangen har Deloitte gjeve ein del tilrådingar til fylkeskommune på forhold som bør og kan betrast. Tilrådingane gjeld m.a. dei områda som går fram av desse punkta i rapporten: 3 Løn 4 Skyss 5 Fylkesvegar 7 Sal av anleggsmiddel 8 Endring av rekneskapsprinsipp 9 Budsjettering av investeringar og avslutning av investeringsrekneskapen Kontrollutvalet tilrår at Hordaland fylkeskommune prioriterer å sette fokus på desse forbetringsområda. Oppsummering/tilrådingar frå kontrollutvalet: Kontrollutvalet vil tilrå at fylkesrådmannen set i verk tiltak for å unngå store overskridingar innan samferdselssektoren i framtida Kontrollutvalet ber fylkesrådmannen om å prioritere å sette fokus på forbetringsområda som kjem fram av revisjonsrapport nr. 7 frå Deloitte. Ut over det som nemnd over, og det som går fram av saksframlegget til kontrollutvalet i rekneskapssaka samt revisjonsmeldinga av og revisjonsrapport 2011 dagsett , har kontrollutvalet ikkje merknader til Hordaland fylkeskommune sin årsrekneskap for Bergen Torill Vebenstad (s) Kontrollutvalsleiar Hogne Haktorson Kontrollsjef / utvalssekretær Kopi: Hordaland fylkeskommune, fylkesutvalet 6

20

21

22

23

24

25 Deloitte. Til Fylkestinget i Hordaland fylkeskommunef. MELDING FRÅ REVISOR HORDALAND FYi-.DhSivOiVilVl.UNEi SdkmQOlH^^'^'^ Dok.nr. S 13,åPR 2012 Arkivnr.0\5 Saksh. ^0 :t^ Eksp. Deloitte AS Damsgårdsveien 135 Postboks 6013 Postterminalen N-5892 Bergen NonA/ay Tlf: Faks: H0RDALA;-:D DLKESKOMMN-: 2 3 APR 2012 Fråsegn om årsrekneskapen Vi har revidert årsrekneskapen for Hordaland fylkeskommune som viser kr til fordeling drift og eit rekneskapsmessig mindreforbmk på kr Årsrekneskapen er samansett av balanse per 31. desember 2011, driftsrekneskap, investeringsrekneskap, og økonomiske oversikter for rekneskapsåret avslutta per denne datoen, og ei beskriving av vesentlege rekneskapsprinsipp som er nytta, og andre noteopplysningar. Administrasjonssjefens ansvar for årsrekneskapen Administrasjonssjefen er ansvarleg for å utarbeide årsrekneskapen og for at den gir ei dekkande framstilling i samsvar med lov, forskrift og god kommunal rekneskapsskikk i Noreg, og for slik intern kontroll som administrasjonssjefen finn nødvendig for å gjere det mogleg å utarbeide ein årsrekneskap som ikkje inneheld vesentleg feilinformasjon, korkje som følgje av misleg framferd eller feil. Revisors oppgaver og plikter Oppgava vår er, på grunnlag av revisjonen vår, å gi uttrykk for ei meining om denne årsrekneskapen. Vi har gjennomført revisjonen i samsvar med lov, forskrift og god kommunal revisjonsskikk i "Noreg, medrekna International Standards on Auditing. Revisjonsstandardane krev at vi etterlever etiske krav og planlegg og gjennomfører revisjonen for å oppnå tryggande sikkerheit for at årsrekneskapen ikkje inneheld vesentleg feilinformasjon. Ein revisjon inneber utføring av handlingar for å innhente revisjonsbevis for beløpa og opplysningane i årsrekneskapen. Dei valde handlingane avheng av revisors skjønn, mellom anna vurderinga av risikoane for at årsrekneskapen inneheld vesentleg feilinformasjon, anten det skuldast misleg framferd eller feil. Ved ei slik risikovurdering tar revisor omsyn til den interne kontrollen som er relevant for kommunen si utarbeiding av ein årsrekneskap som gir ein dekkande framstilling. Føremålet er å utforme revisjonshandlingar som er formålstenlege etter tilhøva, men ikkje å gi uttrykk for ei meining om effektiviteten av kommunen sin interne kontroll. Ein revisjon omfattar også ei vurdering av om dei rekneskapsprinsippa som er nytta, er formålstenlege, og om rekneskapsestimata som er utarbeidde av leiinga, er rimelege, samt ei vurdering av den samla presentasjonen av årsrekneskapen. Vi meiner at innhenta revisjonsbevis er tilstrekkeleg og formålstenleg som grunnlag for konklusjonen vår. Konklusjon Vi meiner at årsrekneskapen er avgjeven i samsvar med lov og forskrifter og gir i det alt vesentlege ein dekkande framstilling av den finansielle stillinga til Hordaland fylkeskommune per 31. desember 2011 og av resultatet for rekneskapsåret som vart avslutta per denne datoen i samsvar med lov, forskrift og god kommunal rekneskapsskikk i Noreg. Deloitte refers to one or more of Deloitte Touche Totimatsu, a Swiss Verein, and its network of member firms, eacti of wtiicti is a legally separate and independent entity. Please see for a detailed description of ttie legal structure of Deloitte Touche Tohmatsu and its member firms. Member of Deloitte Touche Tohmatsu Medlemmer av Den Norske Revisorforening org.nr:

26 Deloitte. side 2 Utsegn om andre tilhøve Konklusjon om budsjett Basert på revisjonen vår av årsrekneskapen slik den er skildra ovanfor, meiner vi at dei disposisjonar som ligg til grunn for rekneskapen er i samsvar med budsjettvedtak, og at budsjettbeløpa i årsrekneskapen stemmer med regulert budsjett. Konklusjon om årsmeldinga Basert på revisjonen vår av årsrekneskapen slik den er skildra ovanfor, meiner vi at opplysningane i årsmeldinga om årsrekneskapen er konsistente med årsrekneskapen og er i samsvar med lov og forskrifter. Konklusjon om registrering og dokumentasjon Basert på revisjonen vår av årsrekneskapen slik den er beskriven ovanfor, og kontrollhandlingar vi har funne nødvendige etter internasjonal standard for attestasjonsoppdrag (ISAE) 3000 «Attestasjonsoppdrag som ikke er revisjon eller forenklet revisorkontrou av historisk finansiell infonnasjon», meiner vi at leiinga har oppfyu plikta si til å sørgje for ordentleg og oversiktleg registrering og dokumentasjon av fylkeskommunen sine rekneskapsopplysningar i samsvar med lov og god bokføringsskikk i Noreg. Bergen, 15. april 2012 Deloitte AS Helge-'R.oald Johnsen statsautorisert revisor

27 Saksnr. 24/12 i fylkestinget Oppreisingsordning for personar som har vore utsette for overgrep - forslag i fylkestinget

28 HORDALAND FYLKESKOMMUNE Organisasjonsavdelinga Administrasjonsseksjonen Arkivsak Arkivnr. 153 Saksh. Heggøy, Brit Mari Saksgang Fylkesutvalet Fylkestinget Møtedato OPPREISINGSORDNING FOR PERSONAR SOM HAR VORE UTSETTE FOR OVERGREP - FORSLAG I FYLKESTINGET SAMANDRAG I desembertinget 2011 sette representanten Aud Karin Oen fram slikt forslag: Hordaland fylkesting ber om at det vert oppretta ei Oppreisingsordning for personar som har vore utsette for overgrep eller omsorgssvikt i institusjonar eller fosterheim under plassering av barnevernet i kommunar i Hordaland i den perioden fylkeskommunen hadde ansvaret. Det vert utarbeidd sak som kjem attende til fylkestinget. Fleire kommunar har oppretta frivillig oppreisingsordning for personar som nemnd i forslaget. Også enkelte fylkeskommunar har delteke i ei administrativ og koordinerande rolle. Gjennom ordninga vil fylkeskommunane og kommunane ta eit moralsk ansvar for overgrep og omsorgssvikt, med både ei oppreising og ei orsaking utan atterhald. Oppreisingsbeløpet ligg mellom kr , og ordningane er ulikt innretta med omsyn til kva vilkår som blir stilt for å få erstatning. I Hordaland har seks kommunar inklusiv Bergen oppretta ordning. Det er ikkje frå kommunalt hald kome ønskje om ei fylkesvis kommunal fellesordning, og fylkeskommunen kan ikkje påleggja kommunane verken å samarbeida eller å ta ansvar for å gi oppreising. FORSLAG TIL INNSTILLING Fylkestinget tek saka til orientering Paul M. Nilsen fylkesrådmann Gerd Ingunn Opdal organisasjonsdirektør

29 FYLKESRÅDMANNEN, : Bakgrunn I fylkestinget i desember 2011 sette representanten Aud Karin Oen fram forslag om oppreisingsordning for personar som har vore utsette for overgrep eller omsorgssvikt. Forslaget vart oversendt administrasjonen. I fylkesutvalet tok representanten forslaget opp på ny: Viser til oversendingsforslag i fylkestinget vedkomande oppreisingsordning desembertinget: Hordaland fylkesting ber om at det vert oppretta ei Oppreisingsordning for personar som har vore utsette for overgrep eller omsorgssvikt i institusjonar eller fosterheim under plassering av barnevernet i kommunar i Hordaland i den perioden fylkeskommunen hadde ansvaret. Det vert utarbeidd sak som kjem attende til fylkestinget. Fleire fylkeskommunar m.a. Akershus og Sogn og Fjordane har teke ei overordna rolle i dette overfor kommunar. Fleire kommunar i Hordaland har og innført ei ordning. Vil fylkesordføraren ta tak i denne saka? Fylkesordføraren viste til at det vil verta utarbeidd sak om problemstillinga til fylkestinget. Oppreisingsordning Det har blitt kjent at born som barnevernet hadde plassert i institusjon eller fosterheim, har blitt utsette for omsorgssvikt eller overgrep. For desse personane har det blitt oppretta ulike oppreisingsordningar, både kommunale og statlege. Bergen kommune var først ute med kommunal oppreisningsordning (Billighetserstatningen i Bergen). Også andre kommunar i Hordaland har hatt liknande ordningar, som Odda, Sveio, Masfjorden, Kvinnherad og Bømlo. I tillegg til dei kommunale ordningane kjem den statlege Statens rettferdsvederlagsordning. I forslaget frå representanten Oen er det vist til ei internettadresse. Dette er adressa til Prosjekt Oppreisning i Rogaland. Prosjektet rår til ein fylkesvis kommunal fellesordning der fylkeskommunen har eit administrativt og koordinerande ansvar og kommunane eit oppreisingsansvar. Rogaland, Agderfylka, Østfold og Sogn og Fjordane har ulike ordningar i samarbeid med kommunane. Gjennom oppreisingsordninga vil fylkeskommunane og kommunane ta eit moralsk ansvar for overgrep og omsorgssvikt, med både ei oppreising og ei orsaking utan atterhald. Oppreisingsbeløpet ligg mellom kr , og ordningane er ulikt innretta med omsyn til kva vilkår som blir stilt for å få erstatning. Ordningane har ein avgrensa søknadsperiode, og det er oppretta klageordningar. Vurdering Innleiingsvis vil fylkesrådmannen visa til at staten overtok fylkeskommunen sitt ansvar innan barnevernssektoren frå 1. januar 2004 med tilknytte rettar og plikter. Oppreisingsordningane som er omhandla i denne saka er frivillige ordningar for kommunane og fylkeskommunane. KS har av den grunn ikkje vore involvert her. Fylkesrådmannen har ikkje registrert interesse frå kommunalt hald i Hordaland om å ta initiativ til ei fylkesvis oppreisingsordning. Som nemnd har fleire kommunar alt hatt eigne ordningar. Frå statleg hald har det tidlegare blitt kunngjort at dei personane som har vore utsette for omsorgssvikt eller overgrep kan søkja erstatning frå den statlege vederlagsordninga. 2

30 Fylkesrådmannen vurderer det slik at det ikkje er grunnlag no for fylkeskommunen til å oppretta ei oppreisingsordning. Det er vanskeleg å sjå at fylkeskommunen skal oppretta ei felles ordning der kommunane skal vera ansvarlege for å gi oppreising. Fylkeskommunen kan ikkje påleggja kommunane å delta i eit slikt samarbeid. 3

31 Fylkesutvalet Aud Karin Oen sette fram slikt forslag: «- Ber om at saka vert utgreidd med omsyn til fylkeskommunen sitt sjølvstendige ansvar i høve til den perioden dei hadde ansvar for barnevernet, jmf. Akershus fylkeskommune. - Ber om at ein hentar inn røynsler frå andre fylkeskommunar og Bergen.» Røysting Fylkesrådmannen sitt forslag vart vedteke som innstilling til fylkestinget med 14 røyster mot 1 røyst (SV) for Oen sitt forslag. INNSTILLING TIL FYLKESTINGET Fylkestinget tek saka til orientering.

32 Saksnr. 25/12 i fylkestinget Finansrapport for 1. tertial 2012

33 HORDALAND FYLKESKOMMUNE Økonomiavdelinga Arkivsak Arkivnr. 160 Saksh. Skeie, Ingvar Saksgang Fylkesutvalet Fylkestinget Møtedato FINANSRAPPORT FOR 1. TERTIAL 2012 SAMANDRAG Fylkeskommunen si lånegjeld er i ferd med å passere 6 mrd. kr. Vel 59% av låneporteføljen har fast rente. Fylkeskommunen sine netto renteutgifter vert relativt lite påverka av renteendringar på kort sikt. FORSLAG TIL INNSTILLING Fylkestinget tek finansrapporten for 1. tertial til orientering. Paul M. Nilsen fylkesrådmann Johnny Stiansen økonomidirektør

34 FYLKESRÅDMANNEN, : Noregs Bank sette ned styringsrenta i desember 2011 og mars Korte renter har dermed falle i denne perioden. Lange renter har sidan hausten 2011 halde seg på eit historisk lågt nivå. Sidan fylkeskommunen si lånegjeld aukar kraftig, har fylkesrådmannen i denne situasjonen valt å auke rentebindingstida, slik at ein er betre sikra ved ein framtidig renteoppgang. Lånegjeld I 1. tertial er det teke opp eitt nytt lån på 400 mill. kr og betalt knapt 14 mill. kr i avdrag. Lånegjelda er i ferd med å passere 6 mrd. kr. kr Fylkeskassen Bompengeprosjekt Lånesaldo 1. januar Nye låneopptak i Ordinære avdrag Lånesaldo 30. april Forvalting av gjeldsporteføljen I finansreglementet er det bestemt at halvparten av lånegjelda bør som hovudregel ha fast rente. Andelen fast rente kan likevel variera mellom 40 % og 60 % ut frå om ein finn vilkåra for binding gunstige eller ikkje. Tabellen nedanfor gjev oversyn over fordelinga mellom fast og flytande rente: 31. des apr Lånesaldo Andel Rente Lånesaldo Andel Rente Lån med fast rente ,7 % 3,75 % ,2 % 3,75 % Lån med flytande rente ,3 % 3,06 % ,8 % 2,88 % Totale lån ,0 % 3,46 % ,0 % 3,39 % Ved utgangen av april hadde 59,2% av låneporteføljen fast rente. Dette er tett oppunder grensa som er sett i finansreglementet. Ein har prioritert å sikre seg mot renteoppgang på lang sikt. Pr. dags dato har fylkeskommunen 4 lån i Kommunalbanken med fast rente. I tillegg har ein 8 rentebytteavtalar, der ein betaler fast rente og mottar flytande rente. På denne måten sikrar ein renta på lån som er tekne opp med flytande rente. Gjennomsnittleg rentesats for heile låneporteføljen var 3,39%. For lån med flytande rente var gjennomsnittleg rentesats 2,88%. Til samanlikning var 3 mnd. Nibor 1 2,32% pr. 30. april. Renta på fylkeskommunen sine lån med flytande rente har altså ikkje falle like raskt som Nibor renta. Dette kan dels forklarast med eit naturleg tidsetterslep. Det tek ca. 3 månader før dei fleste låna har fått fastsett ny rente etter eit fall i marknadsrentene. Men ein har også registrert at ein i 1 tertial ikkje har oppnådd like gunstige rentevilkår i sertifikatmarknaden som i føregåande periodar. Medan ein tidlegare som regel har fått sertifikatlån til under Nibor renta, har ein i 1. tertial måtta betale ein viss margin over Nibor. Men rentenivået er på veg nedover. 2. mai sette Kommunalbanken ned renta med 0,25% på alle lån med p.t. rente. Frå denne datoen kom gjennomsnittsrenta for fylkeskommunen sine lån med flytande rente ned i 2,75%. 1 NIBOR: Norwegian Inter Bank Offered Rate. Rentesats som vert nytta ved lån bankane i mellom. 2

35 Renteregulering Gjennomsnittleg bindingstid på renta skal vere minimum 1 år og maksimum 4 år. Ved årsskiftet var bindingstida ca. 19 månader. Pr 30. april er bindingstida auka til nær 31 månader. Ein ny rentebytteavtale er sett i verk i 1. tertial. I tillegg er 3 eksisterande rentebytteavtalar blitt fornya / forlenga. Oppstillinga nedanfor viser kor stor del av låneporteføljen som har renteregulering kvart år. 40,8 % av låna vil få regulert renta i løpet av 2012, dvs. alle låna med flytande rente. 43% av lånemassen vil først få renteregulering i 2015 eller seinare. År Beløp Tal lån Andel ,8 % ,6 % ,7 % ,7 % ,5 % ,1 % ,3 % ,4 % Total ,0 % Løpetid For å redusere refinansieringsrisikoen, skal låneporteføljen vere diversifisert med omsyn til løpetid. Einskildlån skal aldri utgjera meir enn 20 % av den samla gjeldsporteføljen. Tabellen nedanfor gjev oversyn over løpetida for låna. År Beløp Tal lån Andel Sertifikatlån (3-9 mnd.) ,0 % ,5 % ,4 % ,4 % ,4 % ,3 % Total ,0 % Pr. 30. april har fylkeskommunen 5 sertifikatlån. Dei fleste av desse vert fornya kvar 3. månad. Elles har dei fleste låna lang løpetid. Over halvparten av låna treng ikkje fornyast før i 2016 eller seinare. Bankinnskot Ein kan gje følgjande oversyn over innskot pr. 30. april: 31. des apr Pengemarknadsfond Høgrentekonto Bankinnskot "øyremerkte" midlar Skattetrekksmidlar Bankkonti bompengeprosjekt Andre bankinnskot Sum bankinnskot Kassabeholdningar Sum innskot og plasseringar

36 Summen av innskot har auka med om lag 91 mill. kr sidan årsskiftet. Frå 1. januar har ein fått vesentleg betre innskotsrente på konsernkontoen. No er all likviditet plassert der. Ein forventar ikkje at plasseringar i pengemarknadsfond eller andre stader skal gje høgare avkastning. Renterisiko Pr. 30. april hadde fylkeskommunen om lag 2,4 mrd. i lån med flytande rente. Ein renteoppgang på 1 %, vil i løpet av eit år auke brutto renteutgifter med 24 mill. kr. Men dette vil langt på veg bli motverka av høgare renteinntekter og meir rentekompensasjon for skulebygg og veginvesteringar. Inntektene vil auke med nær 18 mill. kr, slik at netto renteutgifter berre vil gå opp med om lag 6 mill. kr. Ein kan konkludere med at fylkeskommunen er lite utsett for renteendringar på kort sikt. Prognose i høve til budsjett Som nemnt framfor, vert fylkeskommunen sine netto renteutgifter lite påverka av renteendringar på kort sikt. Det er også slik at ein rentenedgang gjev raskare utslag på inntektssida enn på utgiftssida. Innskotsrentene vert justerte frå dag til dag, medan dei fleste låna med flytande rente får regulert renta i løpet av ein 3-månaders periode. Pr. 1. tertial ser det ut til å gå mot ein svikt på rentekapitlet i storleiksorden 10 mill. kr. 4

37 Fylkesutvalet Fylkesrådmannen sitt forslag vart samrøystes vedteke som innstilling til fylkestinget. INNSTILLING TIL FYLKESTINGET Fylkestinget tek finansrapporten for 1. tertial til orientering.

38 Saksnr. 26/12 i fylkestinget Høyringsuttale - planforslaget til Nasjonal transportplan Lenkjer til vedlegg: Forslag til Nasjonal transportplan Høyringsfråsegner

39 HORDALAND FYLKESKOMMUNE Samferdselsavdelinga Arkivsak Arkivnr. 8.T07 Saksh. Marte Hagen Eriksrud, Magnus Vestrheim og Bjørn Inge Midtgård Saksgang Samferdselsutvalet Fylkesutvalet Fylkestinget Møtedato HØYRINGSUTTALE - PLANFORSLAGET TIL NASJONAL TRANSPORTPLAN SAMANDRAG Dei statlege transportetatane har i brev frå invitert fylkeskommunane og dei største bykommunane til å koma med uttale til forslag til Nasjonal transportplan Høyringsfristen er sett til 29. juni Med grunnlag i planforslaget og høyringsuttalane vil Samferdselsdepartementet og Fiskeri- og kystdepartementet tidleg i 2013 leggja fram ei stortingsmelding om Nasjonal transportplan. Fylkesrådmannen legg med dette fram sak om høyringsuttale til Nasjonal transportplan (NTP) Fylkesrådmannen er positiv til målformuleringane i planforslaget og legg særleg stor vekt på strategiane om å satsa på tiltak som gjev meir miljøvenleg transport i byområda, regionforstørring, auka gjenomføringsevne og auka satsing på drift- og vedlikehald. Dei økonomiske rammene i Nasjonal transportplan må aukast til utover + 45 %. Fylkesrådmannen er samd med transportetatane i at det er naudsynt å etablere ein bypakke for Bergensområdet. Fylkesrådmannen er positiv til at planforslaget erkjenner at fylkeskommunane, med dagens inntektsramme, ikkje er i stand til å investere i og drifte eit tilfredsstillande kollektivsystem. Staten må vere forpliktande og tydelege på omfanget av den statlege finansieringa av drift av kollektivtransporten, samt finansiering av vidare utbygging av bybanen mot nord og vest. Fylkesrådmannen krev at opprusta og ferjefri E39 gjennom Hordaland får særskilt prioritet i NTP E39 er den viktigaste transportåra på Vestlandet. Ein ferjefri E39 mellom Bergen og Stord (Hordfast) vil bidra til ein meir robust og integrert bu- og arbeidsmarknad i dette området. Det er i samsvar med strategien i NTP forslaget om å redusera avstandskostnader, bidra til regionforstørring og styrka regional utvikling. Fylkesrådmannen føreset at rammeoverføringane til fylkeskommunane aukar betydeleg i komande NTP periode, slik at satsinga på vedlikehaldet av fylkesvegnettet kan aukast. Fylkeskommunane må få kompensert for prisveksten på driftskontraktane, tilsvarande den statlege priskompensasjonen for riksvegnettet. Kunnskapsgrunnlaget om verknader av ulike kontraktstypar- og former må utviklast, slik at nye kontraktar vert betre og meir kostnadseffektive.