Hårsår Årets nysgjerrigper 2012

Transkript

1 Hårsår Innlevert av 1.og 2.kl ved Tokke skule (Tokke, Telemark) Årets nysgjerrigper 2012

2 Mange vaksne tenkjer nok på noko anna når dei får spørsmålet om dei er hårsåre. Elevane våre kom aldri inn på dette emnet. Dei tenkte heilt konkret på kvardagsproblemet mange har med å vere hårsåre når dei børstar seg. Det er difor dette denne rapporten vil dreie seg om. Ansvarlig veileder: Storøygard Tone Assisterende veiledere: Kjersti Solli, Astrid Brendstuen Gravdal Antall deltagere (elever): 21 Innlevert dato: Deltagere: Ingrid K., Oda B., Karolina C., Anne Ingeborg H., Tone Elise A., Birk A., Aina B., Unni Elise T., Linn Synnøve S., Tarisai Lina Y., Guro S., Amund G., Maria H., Magnus Andre O., Vegard S., Victoria F., Sigrid Marit J., Lars V., Olav V., Martin N., Celina A. 2

3 Dette lurer jeg på Kvardagsproblem Hvorfor er det slik Kvifor er det slik? Legg en plan Korleis kan vi finne svar på spørsmålet vårt? Vår forskarplan Vi må søkje om pengar til forskninga vår. Hurra Ut å hente opplysninger 2.kl lagar spørjeskjema Aina ringjer til tante Sigrid snakkar med mormor Prosessen med svara vi fekk inn Samarbeid er viktig når man forskar Forskarar må kose seg også Vanskelege tal Forskarar må hoppe og danse også 2.klasse skriv brev til ein lege 1.klasse skriv brev til frisør Bjørg Overnatting på skulen JA til overnatting Fotografering på skulen Dette har jeg funnet ut Besøk av frisør Bjørg Kvar gjer det mest vondt? Vårblomar til Bjørg. Brev frå legen Dordi Elise Svar på spørsmål Noen råd til hårsåre barn fra legen Dordi Elise Resultat av spørjeundersøking Vi sjekkar om hypotese 1 stemmer Vi sjekkar om hypotese 5 stemmer Vi sjekkar om hypotese 2 stemmer 3

4 Overnatting på SFO Forsøk med ulike børstar og kammar Forsøk med bind for augene Reingjering av børstane og kammane etter fyrste gruppe Slik vart resultatet Fortell til andre Presentasjon av prosjektet for foreldra Etterord 4

5 Dette lurer jeg på Kvardagsproblem 1. og 2.klasse ved Tokke skule hadde forsking som tema på ein uteskuledag i januar. Vi snakka om kva forsking er, alle oppfinningane nysgjerrige, forskande menneske har klart å finne opp, og kor viktig vidare forsking er for framtida. Så spurde vi elevane om dei hadde noko dei lurte på. Vi delte oss i tre grupper, så alle skulle komme lettare til orde. Ein vaksen på kvar gruppe noterte ned alle spørsmåla elevane kom på. Vi måtte skrive så fort at det vart rableskrift! Etterpå snakka vi saman om korleis nokre spørsmål er enkle å finne svar på, medan andre er veldig vanskelege. Elevane var samde i at dei spørsmåla vi kunne finne svar på i ei bok eller ved å spørje ein person, var litt for lette til at vi kunne forske på dei. Til dømes; Korleis lagar vi papir? Andre spørsmål var så vanskelege at vi ikkje visste korleis vi kunne forske på dei.til dømes; Korleis ser Gud ut? Vi valde å sjå nærmare på eit spørsmål som mange møter i kvardagen;kvifor er nokre hårsåre, og andre ikkje? Det var Sigrid som kom med forslaget til spørsmål. Ho er sjølv veldig hårsår, så ho veit kor vondt det er.dette syns elevane var eit viktig spørsmål, og mange var samde i at det var slitsamt med denne børstinga når ein var hårsår. Saman funderte vi på om det var lett å finne svar på dette. Her kunne vi ikkje berre slå opp i ei bok, og vi hadde mange ulike forklaringar som vi måtte undersøkje vidare før vi kunne nærme oss eit svar.vi kom fram til at dette spørsmålet kunne vi forske på, sjølv om det nok ikkje kom til å bli lett å finne svar. 5

6 Alle elevane hadde mange spørsmål dei lura på. Lærarane skreiv ned alle forslaga til spørsmål med rableskrift, for det var så mange fine forslag. 6

7 Hvorfor er det slik Kvifor er det slik? Neste gong vi hadde Nysgjerrigper-timar, snakka vi saman om spørsmålet vi hadde plukka ut.vi starta med å drøfte kva det er å vere hårsåre. Mange av elevane kunne fortelje om eigne erfaringar. Eindel sa at det gjer vondt når mamma kammar, særleg om morgonen når håret er bustete. Gutane kunne fortelje at det kunne gjere vondt dersom dei hadde hatt gele i håret, fordi då klistrar håret seg saman. Vi snakka så om kvar det gjer vondt når vi er hårsåre, og alle var samde i at det var i hovudbotnen. Dette var dei heilt sikre på, for det gjer då ikkje vondt å klyppe håret med saks.nokre elevar lurte på kvifor vi får flokar.det er senga som gjer at eg får floker, og så er det mamma som gjer at eg Hårsåre får vondt, forklarte ein elev. Det var det mange som var samde i. Det kan vere at ein er veldig gløymskdersom ein gløymer å børste seg i mange dagar, så vert det masse flokar.særleg ille vert det for dei med langt hår.då gjer det veldig vondt å børste flokane ut. Dersom håret er nyvaska så er det lettare å børste ut, kunne ein annan elev fortelje. Det var eindel elevar som ikkje var hårsåre også. Det fekk ikkje vondt når dei børsta seg, og kunne dra i håret utan at det gjorde vondt!det var til og med elevar som ikkje var hårsåre sjølv om dei hadde veldig bustete og langt hår. Elevane hadde mange ulike forklaringar på kvifor nokre er hårsåre medan andre ikkje er det. Ei forklaring var at jenter og damer ofte har langt hår. Det vert lettare floker i langt hår, meinte mange.den fyrste hypotesa vart difor: Hypotese 1:Det er flest jenter og damer som er hårsåre, fordi dei ofte har langt hår. Den andre forklaringa var at flokane vart laga om natta. Ein elev kunne fortelje at ho hadde vakna med føtene på puta. Då har ho sprella mykje då! Andre kunne fortelje at dei hadde sprella så dei datt ut av senga.den andre hypotesa vart difor: 7

8 Hypotese 2: Dei hårsåre sprellar slik om natta når dei søv at dei får mange flokar. Då vert det vondt å børste seg om morgonen. Nokre elevar var opptatt at det var nokre børstar som var betre enn andre, og at det var vondast å bruke kam.dei som børsta måtte også vere forsiktige når dei børsta eller kamma håret til ein annan. Den tredje hypotesa vart difor: Hypotese 3:Børstane eller kammane er for harde. Ein var opptatt av at ein elev i klassa tålte så mykje dersom han slo seg. Det var dei andre samde i. Vi er alle ulike, nokre tåler meir enn andre, sa mange av dei. Kan det vere slik med hårsåre også? Den fjerde hypotesa vart difor: Hypotese 4:Alle er ulike- nokon får lettare vondt enn andre, vi har ulikt hår og vi har ulik hovudbotn. Tilslutt var det mange av elevane som meinte at det er flest barn som snakkar om at dei er hårsåre. Det må vere fordi dei er meir hårsåre enn vaksne, meinte mange av dei. I tillegg endrar håret seg veldig på vaksen, kunne ein fortelje. Håret til bestefaren hadde til dømes sklidd heilt ned på sidene, så no var det heilt tomt på toppen. Då er det lett å børste håret, meinte dei.mange vaksne menn har jo nesten ikkje hår heller, sa dei så- har dei barbert seg fordi dei er hårsåre, tru? Den fite hypotesa vart difor: Hypotese 5:Barn er meir hårsåre enn vaksne. 8

9 9

10 10

11 Legg en plan for undersøkelsen Korleis kan vi finne svar på spørsmålet vårt? Nest gong 1. og 2.klasse var samla for å ha Nysgjerrigper-timar saman, såg vi på nytt på dei fem hypotesane våre.korleis kan vi finne ut om hypotesane stemmer? Kven kan vi snakke med for å finne svar? Nokre meinte at det var lurt å snakke med frisørar, for dei er jo ekspertar på hår. Andre meinte at det kunne vere lurt å snakke med ein lege. Mange av elevane sa at dei kunne snakke med foreldra om det å vere hårsår. Vår forskarplan Vi kan lage eit spørjeskjema, som vi kan dele ut, så vi kan få mange svar. Vi kan gjere forskarforsøk med ulike kammar og børstar. Vi kan finne ut mykje ved å snakke med ein frisør og ein lege Tarisai tok også bilete undervegs. som kan noko om hovudet og hår. Vi må skrive ned alt vi finn ut på ark, og ta mange bilete. Vi må søkje om pengar til forskninga vår. Vi fann ut at for å sjekke ut hypotese 3, så måtte vi gjere praktiske forsøk med ulike børstar og kammar. Nettopp då fekk alle elevane eit brev frå helsesyster om lus. Oj, det måtte vi tenkje på når vi skulle planleggje forsøka. Dersom elevane tok med heimanfrå, ville jo alle børstane vere ulike.då ville det bli vanskeleg å vurdere svara. Elevane meinte at dersom alle fekk ein kam og ein børste kvar som var like så ville vi unngå luseproblemet. Nokre elevar måtte ringje til butikkar for å finne ut kva børstar og kammar kostar. Etterpå rekna elevane ut kor mykje pengar vi måtte ha til forsøka våre. Det vart ganske dyrt å kjøpe kammar og børstar til 21 elevar. Vi fann ut at vi kunne søkje om støtte til forskinga vår frå Forskingsrådet. Det var mange ting vi måtte fylle ut på søknadsskjemaet.elevane måtte gå til rektor for å få skulens kontonummer, adressen og telefonnummeret. Endeleg var søknaden klar så vi kunne sende den til Forskingsrådet. 11

12 Hurra Brev frå forskingsrådet: Vi fekk 1000 kr, som vi kan bruke til forskinga vår. I tillegg fekk vi eit veldig bra tips; istaden for å kjøpe børstar og kammar til alle elevane kunne vi snakke med ein frisør om korleis dei reingjer børstane for å unngå lus. Dette vil vi snakke med frisør Bjørg om dersom ho kan kome til oss. 12

13 Ut for å hente opplysninger 2.kl lagar spørjeskjema Vi ville lage eit spørjeskjema, slik at vi kunne få mange svar.kva skulle vi spørje om, og kven skulle vi dele det ut til? Etter å ha sett på hypotesane att, bestemde vi oss for å prøve å sjekke ut hypotese 1, 2 og 5 med spørjeskjema. 2.klasse fekk oppdraget med å lage skjemaet, og dei hadde mange gode forslag til spørsmål. Kjersti skreiv opp forslaga på tavla, og teikna eit skjema. Det var viktig at dei kunne krysse av for om dei var jente, gut, mann eller dame. I tillegg skulle dei svare ja eller nei Posthyllene til lærarane på desse tre spørsmåla; Er du hårsår? Sprellar du mykje om natta? Var du hårsår som barn? 2.kl viste fram forslaget til spørjeskjema til 1.klasse neste gong vi var saman. Alle var nøgde med forslaget, og Kjersti fekk i oppdrag å kopiere kjempemange skjema.så vart dei samde i at skjemaet skulle delast ut heime hos kvar elev. I tillegg skulle dei dele det ut til lærarane på skulen.alle i 1. og 2. kl tok med 5 spørjeskjema kvar heim. Dei fleste var raske til å svare, og snart kom det inn mange svar. Aina ringjer til tante Aina i 1.klasse har ei tante som er utdanna frisør, og ein dag hadde Aina ringt til tanta si for å høyre kva ho tenkte om hårsåre.tanta meinte at det var viktig å venje seg til å børste håret tidleg.dersom ein ikkje øver og ikkje blir vant til å bli tatt i håret, så kan ein bli meir hårsår. Sigrid snakkar med mormor Sigrid snakka med mormor om det å vere hårsår. Ho sa at det er nokon som tåler meir smerte enn andre. Vi er ulike og derfor er nokon meir hårsåre. Nokon seier at dei ikkje er 13

14 hårsåre, for det luggar ikkje når nokon børstar dei,medan andre kan sei at det er vondt. Prosessen med svara vi fekk inn Vi hadde fått inn i alt 141 spørjeskjema då vi skulle ha Nysgjerrigper-timar att.no starta arbeidet med å registrere svara. Elevane fekk ein bunke kvar, og sorterte dei i gruppene: gutar, jenter, menn og damer. Så danna vi fire elevgrupper. Kvar gruppe fekk ansvaret for ei bunke kvar. Elevane skreiv inn teljestrekar for kvart svar i ein tabell. Etterpå skreiv dei inn talet.her måtte vi telje nøye. ER DU SPRELLAR VAR DU HÅRSÅR? DU MYKJE HÅRSÅR OM NATTA? SOM BARN? JA NEI ER DU SPRELLAR VAR DU HÅRSÅR? DU MYKJE HÅRSÅR OM NATTA? SOM BARN? 48 JENTER JA NEI ER DU SPRELLAR VAR DU HÅRSÅR? DU MYKJE HÅRSÅR OM NATTA? SOM BARN? 33 damer JA NEI ER DU SPRELLAR VAR DU HÅRSÅR? DU MYKJE HÅRSÅR OM NATTA? SOM BARN? 33 gutar JA NEI menn 14

15 Samarbeid er viktig når man forskar Martin, Birk, Maria og Oda framme og Olav, Vegard, Magnus Andre, Karolina og Sigrid ved bordet bak. Anne, Celina, Ingrid og Unni Elise Lars, Amund, Guro og Linn Synnøve 15

16 Forskarar må kose seg også Victoria, Tarisai og Tone Elise var med Astrid og laga vaflar till alle. Vanskelege tal Den neste gongen vi skulle møtast for å jobbe vidare, la Tone fram ei utfordring. Ho hadde sett på tala frå sist, og då såg ho at vi hadde fått inn veldig ulikt antall med svar frå gutar, menn, damer og jenter. Då ville det bli vanskeleg å sjå resultatet i eit søylediagram.etter å ha drøfta dette med nokre matematikklærarar på skulen, vart ho og Kjersti einige i at prosentrekning ville bli for vanskeleg for elevane i 1. og 2.klasse. Vi valde då å gjere gruppene like store som den minste gruppa; 27 menn. I 2.klasse er det nokre reknemeistrar. Dei fann fort ut kor mange skjema vi måtte ta bort frå dei tre andre gruppene, slik at det var 27 i kvar gruppe. For at dette skulle gå rett for seg, måtte elevane lukke augo og trekkje ut skjema i blinde. Etterpå måtte vi telje opp svar på nytt. Forskarar må hoppe og danse også Etter så mykje teljing var det godt å riste laus med ein artig dans til fengjande musikk. 16

17 Alle var med og svinga seg i dansen. Etter dansen var vi klare til å fortsette med Nysgjerrigper-timen. 17

18 2.klasse skriv brev til ein lege Til Dordi Vi forskar på hårsåre.me lurar på om du kan hjelpe oss litt. 1. Er barn meir hårsåre enn vaksne? 2.Er nokon hårsåre fordi dei har tynnare hud på hovudet? 3.Kvifor trur du at nokon er hårsåre? 4.Er nokon hårsåre fordi dei sprellar mykje om natta? Håpar du kan hjelpe oss! Helsing 1. og 2.klasse på Tokke skule 1.klasse skriv brev til frisør Bjørg Til Bjørg Vi forskar på hårsåre. Kan du kome på besøk til oss på skulen ein dag? Vi har mange spørsmål. 1.Er du hårsår? 2.Sprellar du om natta? 3.Har du tynt elle tjukt hår? 4.Luggar du når du klypper kundane? 5.Er jenter meir hårsåre enn gutar? 6.Veit du nokon som er meir hårsåre enn andre? 7.Korleis reingjer du børstane og kammane så kundane ikkje får lus? Du kan ringje læraren vår, Tone Storøygard. Helsing 1. og 2.klasse på Tokke Skule. Overnatting på skulen Ein dag vi var saman for å ha Nysgjerrigper-timar, snakka vi saman om korleis vi skulle gjere forsøk med ulike kammar og børstar.aina kom då på at dersom vi børsta håret 18

19 heime om morgonen, så ville det jo ikkje vere flokar. Då ville det bli vanskeleg å gjere forsøk med børstar og kammar på skulen.kanskje alle måtte kome med bustete hår ein morgon? Vi lærarane snakka saman etterpå, og kom fram til at det hadde vore ein fin avsluttning på prosjektet om vi kunne få til ein overnatting på SFO saman med alle elevane. Då kunne vi ha ein presentasjon av prosjektet så langt for foreldra om kvelden, og gjere forsøk neste morgon når vi vakna bustete saman.dette måtte vi snakke med inspektør og rektor om. JA til overnatting Både rektor og inspektør var positive til at vi overnattar på skulen. No skal elevane bli overraska, så dette skal det bli gøy å fortelje. Fotografering på skulen Då 1.klasse skulle fotograferast, vart det litt venting når portrettbileta vart tatt. Det var to fotografar der, og han eine snakka litt med Tone Elise, Tarisai og Birk som venta. Fototgraf Magnus sa at Tarisai har så fine krøllar, og at han også hadde krøllar, særleg når håret var lengre. Då spurde Birk om Magnus var hårsår. Magnus kunne fortelje at då han var yngre hadde han hatt ganske langt hår. Då var han hårsår,fordi det vart så mykje krøllar.etter at han vart vaksen hade han hatt kort hår, og no var han ikkje hårsår. Elevane fortalde då at vi har eit Nysgjerrigper-prosjekt om hårsåre. Magnus vart veldig ivrig. Han hadde faktisk vore med i Nysgjerrigper-klubben og forska sjølv når han gjekk på skulen. Han fortalde at han trudde grunnen til at han ikkje var hårsår no var fordi han var vaksen. Det kunne også hende det hadde noko med hårlengda også, for når han tenkte seg om no så hadde han ikkje hatt langt hår sidan han var barn.vi fekk lov til å ta bilete av Magnus og bruke det i oppgåva vår. 19

20 Dette har jeg funnet ut Besøk av frisør Bjørg Vi var veldig glade den dagen Bjørg kom til skulen for å snakke med oss om hårsåre. Vi starta timen med å fortelje Bjørg om Nysgjerrigper-prosjektet vårt. Etterpå fekk Guro, Ingrid og Tone Elise kome fram,sidan dei hadde laga spørsmåla til Bjørg. Bjørg var ikkje hårsår, men ho kunne hugse at ho var det då ho var lita og hadde lengre hår.ho hadde nokre tips til dei som er veldig hårsåre; Ingrid, Tone Elise og Guro stiller spørsmål til Bjørg. Det er betre å børste sjølv, for då kan du kjenne om det er vondt og vere forsiktig. Børst tuppane fyrst når du skal få ut flokane, så kan du børste lenger opp mot hovudbotnen etterkvart. Flett håret om kvelden om du har veldig langt hår, så vert det ikkje flokar om natta. Bruk børste istaden for kam. Ta litt balsam i tuppane, så vert det lettare å børste. 20

21 Bjørg trudde ikkje at ho sprella om natta. Ho har kort, tjukt hår, som er lett å børste. Bjørg kunne fortelje at ho har mange kundar som er hårsåre, også vaksne. Nokre kundar må børste håret sjølv, fordi då gjer det ikkje så vondt.når ho klypper kundane må ho bruke kam, og då kan det skje at det luggar litt av og til. Ho er veldig forsiktig, for ho vil ikkje at det skal lugge. Bjørg meinte at gutar er like hårsåre som jenter. Det er berre det at dei ikkje kjenner det så godt, fordi dei ofte har kort hår.ho trudde også at vaksne er mindre hårsåre, fordi dei kontrollerar smertene betre enn barn. Ho meinte at huden til barn er tynnare og at det kanskje er meir nervetrådar hjå barn, derfor er dei meir hårsåre. Elevane hadde mykje dei ville fortelje til Bjørg.Ei kunne fortelje at mamma er så hårsår at ho ikkje kan flette håret eingong.ein annan elev fortalde at ho er veldig hårsår og at ho ikkje tør å sei det til frisøren når ho er der. Bjørg sa at det er viktig at kundane seier ifrå at dei er hårsåre, for da kan frisøren vere ekstra forsiktig og kanskje bruke litt balsamspray også. Kvar gjer det mest vondt? Bjørg hadde spørsmål til elevane også. Ho ville høyre kvar det var vondt når dei vart børsta. Ein meinte det var vondast i nakken, fordi huden var tynn der. Ein annnan kjende det mest på sidene.alle var samde i at det ikkje var vondt i luggen, for den er ofte kortare.ho lurte også på om det var nokre elevar som kunne tenkje seg å bli frisør. Det kom mange hendar i veret. Bjørg kunne fortelje at ho berre var fem år då ho bestemde seg for å bli frisør.då ho var 12 år klypte ho naboane sine! Ho har no jobba som frisør i 40 år, og er veldig glad i jobben sin. Ingen dagar er like, sa ho. Nokre elevar kunne då fortelje at dei hadde klypt seg sjølve. Det er ikkje så lurt, sa Bjørg, for då vert det gjerne litt feil. Ein elev fortalde at han hadde gjort dette, og at dei måtte til frisør for å klyppe det finare etterpå. 21

22 Til slutt spurde dei Bjørg om korleis ho reingjer børstane og kammane. Ho fortalde at ho hadde flasker med sterk gift, som ho la kammane i. Dei måtte liggje i ca 20 min, ikkje lenger, for då vert kammane øydelagt. Bøstane vaska ho fyrst med varmt vatn, så la ho dei i ein skuff med blått ljos i ca. ein time for å drepe bakteriane.vi fortalde at vi skulle ha eit forsøk med kammar og børstar. Kvar kan vi få tak i slik gift? Bjørg sa at vi kunne låne utstyr frå frisørsalongen hennar, både gift og ein ljoskasse. Det var veldig bra! Ho meinte at det var lurt å vaske børstane heime også, til dømes kvar gong du vaska håret. Vårblomar til Bjørg. Til slutt fekk Bjørg ein fin bukett med kvitveis, som elevane hadde plukka i friminuttet før ho kom. Dei takka fint for besøket, og Bjørg sa at det bare var triveleg. Tenk - ho kom på besøk på fridagen sin. Brev frå legen Dordi Elise Kjøre 1. og 2.klasse på Tokke skule Tusen takk for fint brev! Spørsmålene dere stiller er ikke helt enkle å svare på.svarene står ikke i noen legebok,men jeg skal prøve å svare så godt jeg kan. Hårsårhet betyr at man er overømfintlig for lugging(slik det står i ordboka).hårsårhet kan også bety at man er spesielt nærtagende. Dette er en forståelse av ordet som våksne ofte bruker.for å prøve å forstå hvorfor vi er hårsåre, kan vi se på en tegning av huden: 22

23 Tegningen er veldig forstørret, og viser at håret sitter festet til huden. Overhuden består av døde hudceller og beskytter kroppen. I underhuden ligger det mange bittesmå følere(følelegemer)som kan merke når et hår blir dratt i.følerene sender beskjed videre til et følesenter i hjernen,slik ar vi kjenner smerte(hårsårhet). Svar på spørsmål 1. Jeg tror at barn er mer hårsåre enn voksne. En av årsakene kan være at barnehår er forskjellig fra voksenhår. Barn har tynt og fint hår. Barnehåret "fliser"seg lettere-og det oppstår lettere floker i håret. Når en skal gre ut flokene i håret-må en gre hardere(trekke mer i hvert hårstrå). Følelegeme i underhuden blir da mer stimulert- og barnet opplever ubehag. Etter fylte 7 år blir håret gradvis tykkere. Det oppstår ikke så lett floker- og det blir ikke så vondt å gre seg. Noen råd til hårsåre barn fra legen Dordi Elise Vask håret regelmessig. Rent hår floker mindre. Regelmessig klipp-for å unngå fliser i tuppene. Balsamspray Gre håret "nedenfra og opp" v/ langt hår. Bruk en spesiell type børste( for å gre ut floker)eks, tangle teezer Unngå hårstrikk med metall og sømmer i strikken. ( for å unngå floker i håret). 2.Jeg tror ikke hudtykkelsen på hodet har betydningt mtp hårsårhet. Huden på hodet, på fotsålen og i håndflatene er den tykkeste huden. Huden blir generelt tynnere og får mer rynker etter fylte 40 år.middelaldrene (voksne) mennesker er generelt ikke mer hårsåre. Hos de aller minst barna- spedbarna- er imidlertid huden tynn- pg derfor mer følsom for ytre påvirkning. 3.Jeg tror at fint barnehår lettere gir hårsårhet. Hudsykdommer i hodebunn-som eksem og psoriasis kan gi kløe og sårhet- hårsårhet. 23

24 4.Dersom noen spreller mye om natta- kan nok det gi mye floker i håret(særlig ved langt hår)-som igjen kan gi hårsårhet. Jeg håper svarene kan være til hjelp!lykke til med forskningsoppgaven! Vennlig hilsen Dordi Elise Ring meg dersom dere lurer på noe. Ut frå svaret til Dordi Elise ser vi at det nok er hårtypen og alderen, som har mest å sei for om du er hårsår eller ikkje. Vi trudde at det var ulik hud i hovudbotnen som påverkar om ein person er hårsår eller ikkje. Ser vi på hypotese 4:Alle er ulikenokon får lettare vondt enn andre, vi har ulikt hår og vi har ulik hovudbotn., så har vi rett i at vi har ulikt hår. Vi tenkte bare ikkje på at håret endrar seg etterkvart som ein veks til. Det var også overraskande at vi har tjukkast hud i hovudbotnen. Vi trudde at huden der var tynn. Ei mor i 1.klasse fortalde at ho hadde snakka med si mor, som er 85 år. Ho kunne fortelje at ho no var meir hårsår enn før. Dette stemmer med det Dordi Elise fortel om at huden vert tynnare etter fylte 40.For dei som er barn og veldig hårsåre kan det vere ei trøyst at dette vil endre seg med alderen, sidan det er slik at etter fylte 7 år blir håret gradvis tjukkare og då oppstår det ikkje så lett flokar. Utan flokar i håret vert det ikkje så vondt å børste seg. 24

25 Her har nokre elevar teikna barn med ulikt hår. Resultat av spørjeundersøking Vi var no endeleg klare til å lage søylediagram til spørjeundersøkinga vår. Vi ville byggje dei med legoklossane på SFO. Elevane plukka fyrst ut klossar i fem ulike fargar. 25

26 Gruppene fann fram oppteljinga av svara frå sist, og bygde opp søylene med legoklossar. Her lagar Unni Elise, Tarisai og Victoria den gule søyla. Etterpå sette vi oss i ring på gulvet, der Tone hadde hengt opp eit stykke gråpapir. Elevane måtte skrive på kva søylediagrammet synte, fargen dei ulike gruppene hadde, og kor mange legoklossar det var i kvar søyle. Det var no 27 spørjeskjema i kvar gruppe, difor laga Birk ein grøn søyle med 27 legoklossar. 26

27 Elevane måtte skrive på mykje på gråpapiret før søylediagrammet var klart; kva farge dei ulike gruppene hadde, overskrift og tal. Her skriv Unni Elise. Oda festar legosøyla på gråpapiret med plakatkitt. Linn Synnøve skriv på kor mange legoklossar det er i søyla. Karolina fargar sirklane med rett farge til kvar gruppe. Guro skriv på gruppene ved rett farge. 27

28 Slik vart det fyrste søylediagrammet. Det var 9/27 menn, 19/27 jenter, 12/27 damer og 13/27 gutar som var hårsåre. 28

29 Vi sjekkar om hypotese 1 stemmer Slik vart det andre søylediagrammet. Her kan vi sjå at det stemmer at det er flest jenter/damer som er hårsåre av dei som er med i vår undersøking. For å finne svar på hypotese 1, satte vi saman søylene til gutane og mennene, og søylene til jentene og damene. Det var 22 hårsåre gutar/menn og 32 hårsåre jenter/damer. 29

30 Vi sjekkar om hypotese 5 stemmer For å finne ut om det er slik at barn er meir hårsåre enn vaksne, måtte vi sette saman søylene til gutane og jentene, og søylene til damene og mennene. Vi laga ny overskrift, og slik vart dette søylediagrammet. Her kan vi sjå at det stemmer at det er flest barn som er hårsåre av dei som har svart på spørjeskjema vårt! 30

31 Vi sjekkar om hypotese 2 stemmer Astrid sjekkar om alt er rett. Neste gong vi hadde Nysgjerrigper-timar saman ville vi sjekke ut hypotese 2. Då måtte vi ta fram spørjeskjema att, for å plukke ut dei som hadde svart ja på at dei sprella om natta. Etterpå måtte vi sortere desse svara i to bunkar- ein for dei som var håsåre og sprella om natta og ein for dei som ikkje var hårsåre og sprella om natta. Elevane måtte telje svara i dei to bunkane for kvar gruppe, og så bygde dei søyler i lego.vi laga ny overskrift og skreiv på dei nye tala.det var 23 som var hårsåre av dei som sprellar om natta, og 13 som ikkje var hårsåre. 31

32 Vi laga ny overskrift og skreiv på dei nye tala.det var 23 som var hårsåre av dei som sprellar om natta, og 13 som ikkje var hårsåre. Slik vart det tredje søylediagrammet. Her kan vi sjå at det stemmer at det er flest hårsåre som også sprellar om natta av dei som er med i vår undersøking! Overnatting på SFO For å sjekke ut hypotese 3, hadde vi ei overnatting på SFO med alle elevane i 1. og 2. kl. Vi vakna neste morgon med bustete hår alle saman. Etter frukost var vi klare for forsøk med børstar og kammar. Tone hadde fått tak i 2 super-duper børstar( tangle teezer), som legen Dordi Elise tips oss om. Vi hadde kjøpt inn kammar og børstar og lånt utstyr til reingjering av Bjørg frisør. Her er "gifta" vi har fekk frå frisør Bjørg. Den måtte dei vaksne ha ansvaret for, sidan den er så sterk. Dei måtte bruke hanskar både når dei la nedi og tok opp att kammane. Dei vaksne hadde laga grupper- to forskargrupper og to grupper med hårsåre elevar. Vi måtte gjere forsøka i to omgangar sidan vi måtte reingjere børstane og kammane mellom forsøka.den eine forskargruppa gjekk saman med sine "hårsåre" til 2.klasseromet for å gjere kva dei ville! Dei kosa seg veldig med å leike, spele spel og måle bilete saman medan den fyrste gruppa gjorde forsøk. Etter fyrste forsøkrunde bytta vi grupper. 32

33 Forsøk med ulike børstar og kammar Vi la kammane og børstane på tre krakkar og la eit nummer saman med dei. Då vart det lett for forskarane å vite kvar dei skulle setje teljestrek i registreringstabellen, som vi hadde laga. Krakkane sto slik at " dei hårsåre "ikkje kunne sjå dei. 33

34 Forsøk med bind for augene Så sette forskarane bind for augene på "dei hårsåre", slik at dei ikkje skulle sjå kva dei vart børsta med. Forskarane delte håret i tre delarein for kvart reiskap. Anne har langt hår. "Dei hårsåre"skulle kjenne etter når dei vart børsta og sei om det var IKKJE VONDT-LITT VONDTKJEMPEVONDT for kvart reiskap. Forskarane skulle setje teljetrek ved rett reiskap og svar.her var det viktig å ta seg god tid så det vart rett. Forskarane var veldig flinke! Karolina børstar Sigrid 34

35 Maria vert børsta av Vegard og Amund. Reingjering av børstane og kammane etter fyrste gruppe Det var bra det var lokk til behaldaren, for det lukta ganske sterkt av gifta som vi la kammane i. Elevane sa at det lukta litt som cola. Det var dei vaksne samde i. 35

36 Kjersti og Guro vaskar børstane med zalo og varmt vatn. Det var spanande med det blå ljoset. Bjørg kunne ikkje sei sikkert korleis det virka,men det skulle gjere børstane heilt reine. Dette hadde det vore moro å undersøkt vidare. Ingrid og Olav børstar Celina og Linn Synnøve 36

37 Martin og Lars børstar børstar Victoria og Oda Guro børstar Anne og Aina ventar på sin forskar, Birk. Det tek på å vere forskarar! Då alle forsøka var ferdige, tok vi oss ein matpause og leika litt ute i friminuttet. 37

38 Slik vart resultatet Etter pausa laga vi eit søylediagram som synte resultatet av forsøka. Vi måtte telje alle teljestrekane i registreringstabellen. Så bygde vi tre søyler i lego for kvart reiskap; IKKJE LITT VONDT VONDT KJEMPE VONDT 1)KAM ll 2 l1 2)SUPERBØ lllllll 7 ll 2 lll 3 ll 2 llllll 6 RSTE 3)BØRSTE llll 4 Slik vart resultatet når begge gruppene var ferdige med forsøka. Her skriv Guro på at gule legoklossar er IKKJE VONDT, blå er LITT VONDT og raude er KJEMPEVONDT. 38

39 Amund fargar sirklane. Vi sjekkar om hypotese 3 stemmer. Her kan vi sjå at det er vondast å bli børsta med kam. Då har vi rett i at harde kammar og børstar kan gjere det verre for hårsåre. tillegg ser vi at tangle teezer-børsten kjem best ut. Det er ingen som har svart at det er kjempevondt å bli børsta med den. Det er også viktig at den som børstar er forsiktig. I tillegg er det viktig at den hårsåre seier ifrå. 39

40 Alle var nøgde med resultatet av forskinga. Vi har lært mykje og veit no meir om kva det er å forske.elevane hadde hatt det moro med Nysgjerrigper-prosjektet, og kunne godt tenke seg å forske meir ein annan gong.til slutt hadde lærarane ei overrasking til Sigrid, som fann på spørsmålet til prosjektoppgåva vår. Ho fekk ein super-duper børste. Vi håpar det vil hjelpe, for ho er veldig hårsår.kansje får ho det slik som desse borna som ikkje er hårsåre. 40

41 Sigrid med tangle teezer-børsten 41

42 Fortell til andre Presentasjon av prosjektet for foreldra Den kvelden vi skulle overnatte, hadde vi ein presentasjon fav prosjektet så langt for foreldra. Vi fortalde også om forsøka vi skulle gjere neste morgon når vi vakna bustete saman.seinare når vi er heilt ferdige vil vi også presentere prosjektet for rektor,3. og 4.klasse. Elevane var flinke til å fortelje. Både foreldre og søsken fulgte interessert med. 42

43 Til slutt song vi Nysgjerrrigper-songen for dei. Så reiste foreldra heim, medan vi kosa oss med pizza som foreldrekontaktane laga til oss. 43