SOLUNDAVISA LENDING REDERI SATSAR MED NYBYGG 4 EIN INNOVATIV 30-ÅRING 8 FLYTTAR HEIM FOR FRAMTID I SOLUND 28

Transkript

1 SOLUNDAVISA SOLUNDDAGANE 2014 MANGFALDIG NÆRING I SOLUND LENDING REDERI SATSAR MED NYBYGG 4 EIN INNOVATIV 30-ÅRING 8 FLYTTAR HEIM FOR FRAMTID I SOLUND 28

2 2 SOLUNDDAGANE 2014 MANGFALDIG NÆRING I SOLUND FREDAG 22. AUGUST LAURDAG 23. AUGUST opning kystled solund Arrangør: Solund kommune Stad: Litle Færøy Påmelding på e-post til: tor.arne.hauge@solund.kommune.no. Båt går frå Hardbakke hamn kl Retur frå Litle Færøy kl Reisetid er ca. 10 minuttar. Kystled Solund vert ein del av den nasjonale kystleden. I Solund fins to kystlednaust, eit på Litle Færøy og eit på Råkeneset. Kystlednaustet på Litle Færøy er eit nybygd grindenaust med landingsplass, kai, tilrettelagd teltplass med utedo og turkerom. Det vil verte utarbeidd eit eige kart med informasjon om Kystled Solund solunddagane opnar med marknad i hamna Stands der bl.a. bedrifter frå Solund informerer om sine aktivitetar. Utdeling av Solundprisen Kanoløp i hamna Utdeling av premiar fotokonkurranse Lokalmat frå heile verden Konkurransar for store og små Eliasbåtane Hoppetårn næringslivssamling og foredrag Arrangør: Sparebanken Sogn og Fjordane. Stad: Solund Grendahus, Hardbakke opning kunstutstilling Utstillingsperiode: Arrangør: Solund Kunstlag Stad: Galleri Blink, Hardbakke Kunstnarar: Ørnulf Opdahl (grafikk), Line Jorddal (smykkekunst) og Kathrine Berg (smykkekunst). Ørnulf Opdahl frå Giske er kjent for sine naturlyriske mystiske bilete, gjerne med havet som tema. Han har hatt ei rekkje utstillingar, både i Norge og utlandet. Frå 1985 til 1992 var Opdahl professor på Statens Kunstakademi. Line Jorddal frå Oslo arbeider med gjenbruk av alt frå metall til gamle leiktøy. Resultatet blir ein unik og innovativ smykkekunst som kan sjåast i magasin rundt om i verden. Kathrine Berg er ei utdanna gullsmed frå Nordfjordeid med nesten 20 års erfaring. Berg likar best å arbeide med unikasmykker, gjerne med eit personleg preg. konsert med tupelo Arrangør: Sulefisk, Norwell og Salmon Group Stad: Sulefisk, Eide Konserten er gratis. Det irske bandet Tupelo spelar ein miks av irsk folkemusikk, blues og country. Bandet har i 2013 turnert i Europa og bl.a. selt ut 12 konsertar i Danmark. I fjor fekk Tupelo pris av musikkmagasinet Hot Press som «Best Folk Act». Sunday Times skreiv om bandet: «A refreshing Irish/Americana blend, part-traditional, part- Nashville with a trickle of folk beautiful.» konsert med askeladden Arrangør: Solund Sokneråd Stad: Solund kyrkje, Hardbakke Tre eventyrlystne menn med friskt vestlandsblod utgjer bandet Askeladden. Bandmedlemmane, som har base i Bergen men tilknyting til Solund gjennom bassisten Torstein Mongstad, deler musikklidenskapen og ei boblande glede i mellomgolvet. Difor har musikken blitt prega av eit høgt driv, stor ståhei og generelt god stemning. Bandet har spelt konsertar i Bergen og omegn sidan dans på grendahuset Arrangør: Solund Ungdomslag Stad: Solund Grendahus SØNDAG 24. AUGUST tur ramnenipa opp Arrangør: Solund Idrettslag Stad: Idrettsbana, Hardbakke Påmelding på Solund Idrettslag sin stand i hamna laurdag 23. august, og søndag kl Turen startar frå Hardbakke hamn. Premiering for idealtid og beste tid opp. Solund Bryggje i Hardbakke hamn er ope kl Kjøkkenet er ope

3 Visste du at ein reknar med at det finst over 1000 villsaurasar i verda? Villsau er også kjent som gamal norsk sau, eller Ovis brachyura borealis på latin, om du er fin på det. VELKOMMEN TIL SOLUNDDAGANE 2014 Nok ein gong er det mi oppgåve som ordførar å skrive nokre velvalde ord i Solundavisa i anledning Solunddagane. Det er ikkje noko vanskeleg oppgåve å skrive denne spalta i Eg er privilegert som får vere ordførar i Solund, ein kommune der det skjer mykje. Både i næringslivet, frivillig og offentleg sektor. Når årets tema for årets Solunddagane er arbeidslivet i Solund så er eg viss på at vi har eit mangfald å syne fram. Kanskje meir enn vi tenker på i det daglege! 3 i asiatiske land, spesielt Japan, vert fleire algearter brukt i kosthaldet? nordmenn brukte 32,12 milliardar kroner på korte eller lengre feriereiser innanlands i 2013? TUSEN TAKK! Vi vil med dette rette ein stor takk til alle som har vore med å gje Lending Rederi as Solundprisen for Dette sette vi stor pris på! Å få Solundprisen var ei fin oppleving som viser heider oss, men også til fiskerinæringa i kommunen vår. Det er gledeleg å sjå at fleire yngre også satsar på fiskaryrket som leveveg. Ved at fleire ynskjer ei utdanning innan fiskeri (og havbruk) let vi oss inspirere til vidare satsing. Som ordførar har eg fått høve til å syne fram Solund og arbeidslivet her til besøkande. Eg kan gjere det med eit smil om munnen og med stor stoltheit. Til dømes når Europaminister Vidar Helgesen vitja Solund i april. Vi vitja då mellom anna Solund Verft, Sulefisk, Hortimare, Gjenbruksbutikken og Solund barne- og ungdomsskule. Beskjeden eg fekk, når eg køyrde ministeren til båten etter hans besøk, var at det var inspirerande å møte innbyggjarar og næringsdrivande i Solund med pågangsmot og større fokus på kva ein kan få til enn utfordringane. Dette imponerte Helgesen, og det imponerer meg dagleg. Mi oppleving er nemleg at dette stemmer, og at dette er ein av grunnane til at det går godt i næringslivet i Solund. Med stor aktivitet og satsing på framtida. Dette gjev meg tru på framtida i Solund. Eg tykkjer difor også at det er bra at næringslivet vert sett fokus på, når ein arrangerer Solunddagane Eg håpar at næringsdrivande i Solund vil få synt seg fram frå si beste side, og at både Sulingar og tilreisande får sjå breidden av aktiviteter i kommunen. Mitt fremste håp er at dette også vil gjere at stadig fleire med tilknyting til Solund ser moglegheitene for ei framtid i vår flotte øykommune. Eg ynskjer difor alle hjarteleg velkomne til Solunddagane, og eg håpar å sjå mange av dykk der! Med helsningar frå Lending Rederi Solundavisa er eit samarbeid mellom Solund Næringssamskipnad, Solund Idrettslag og Solund kommune sitt bulystprosjekt. Ole Gunnar Krakhellen ordførar solund kommune

4 4 Foto: Magne Hamre LENDING REDERI SATSAR MED NYBYGG Lending Rederi vart danna i 1995, og eig og driv fleire fiskebåtar med base på Ytre Sula. For å vere med på utviklinga i fiskeriet såg reiarlaget seg nøydd til å tenke nytt og fornye seg. Dette var noko av bakgrunnen til at Lending Rederi i 2012 bestemte seg for å byggje ein ny fiskebåt, Sulebas. Det vart innleia eit samarbeid med Vesterhav, eit reiarlag frå Bulandet, om å byggje kvar sin fiskebåt. Prosjektet vart fullfinansiert av Innovasjon Norge og Sparebanken Sogn og Fjordane. Solund Verft vann anbodet i konkurranse med verft både i inn- og utland. I arbeidet med Sulebas har Solund Verft nytta fleire lokale underleverandørar, både i Solund og Sogn og Fjordane, for å få båten ferdig til april Vi har hatt eit godt samarbeid med eigarane av Vesterhav, seier Magnar Lending, dagleg leiar i Lending Rederi. Dette er eit samarbeid som er kome i stand nettopp fordi ein i dagens fiskeri må tenke på nye måtar. Beggje bedrifter har hatt stor nytte av å dele kompetanse og erfaringar ettersom Sulebas og Vesterhav er søsterskip. Stor og funksjonell Sulebas er 38 meter lang og 9,5 meter brei. Det er sju lugarar med plass til 10 personar. På fabrikkdekket er det utstyr til sløying, frysing og pakking. Romma vil kunne ta opptil 120 tonn frossen fisk og 370 tonn fersk. Dei to notbingane gjer det mogeleg å ha to notbruk om bord samtidig slik at fiskeriet vert meir effektivt. I løpet av eit år fisker Sulebas etter sild, makrell, torsk, sei og hyse. Desse artane vert fiska langs heile kysten, men mesteparten av tida fiskar Sulebas frå Lofoten og nordover. I løpet av året vert det drifta med not, garn og snurrevad. Snurrevad er nytt for Lending Rederi, men etter ein fantastisk start verkar dette som eit flott fiskeri der ein har gode mogelegheiter for å få fram ein fantastisk kvalitet. Nybygget har gitt oss fleire mogelegheiter enn det vi hadde med Sulehav, seier Magnar Lending. No kan vi fiske med snurrevad, men ikkje minst kan Sulebas fryse fisken. Dette gjer at Sulebas kan ligge lengre ute på havet utan å måtte levere, og båten kan velje andre fiskefelt i ein heilt anna grad. Sulebas kan fryse opp til 15 tonn sløgd fisk i døgnet. Ved frysing må Sulebas ha litt ekstra mannskap om bord slik at båten kan ha døgnproduksjon. Dette gjer ein for å maksimere kapasiteten av fabrikken på båten. Krevjar kompetanse Desse nye båtane krev mykje kompetanse for å kunne driftast. Om bord ein fiskebåt i dag vert det stilt krav till at alle må kunne fylle ei rolle i tillegg til det å vere fiskar. Skipper, styrmann, maskinist, assistent, kokk er eksempel på desse rollene. Det vert og meir og meir krav til utdanning i dagens fiskeri. Vi håpar at eit nybygg som Sulebas vil vere med på å få fleire unge, både sulingar og andre, til å velje fiskaryrket. Det er særs gledeleg å sjå at her er ungdommar som satsar, og vi er glade for å vere med i denne satsinga, avsluttar Magnar Lending.

5 5 SOLUND VERFT INVESTERER FOR NYE MARKNADER Det går an å få til noko også i ein liten kommune som Solund, om ein berre vil nok. Haust 2013 og vinter 2014 utrusta og leverte Solund Verft sitt nybygg nr. 6, fiskebåten Sulebas, for Lending Rederi as. Kontrakt vart signert 29. juni 2012 og offisiell levering fann stad 24. mars Design, spesifikasjon og tegninger av Sulebas er laga av Seacon as Måløy. Eit effektivt verft Sulebas var ca. fire månader forsinka frå skrogverftet i Latvia, og var ikkje helt ferdig da Solund Verft as bestemte at no var det nok. Verftet bestilte slepebåt og fekk fartøyet på kurs mot Solund, sjølv om det berre var eit skall med innsett aksling og ror som vart slept av garde. Men verftet klarte å ta inn vesentlege delar av forseinking. Ei årsak til inn hentinga av forseinkinga er kombinasjonen av innadørs utrustning i den nye skipshallen til verftet med effektiv organisering og smarte logistikkløysningar ved utrustninga. Dette vart utført av verftets eigne faste tilsette og underleverandørar, som var i sving om bord på ulike områder. Det blei skore to hol i skroget, i framskipet og akterskipet, slik at der var tre ulike tilkomstar til båten. Det gjorde at dei som heldt på med rsw installasjonane framme, kunne jobbe og få transportert utstyr inn, uforstyrra frå hektisk arbeid på andre deler av fartøyet. Det same gjaldt dei som jobba i akterskipet med innreiing, maskiner og anna utstyr. Ser på utrustningsmarknaden Sulebas har vore ein komplisert jobb, og den desidert største og mest utfordrande prosjektet verftet nokon gong har utført. Verftet har tradisjonelt vore ein reparasjonsverkstad som tar seg av klassing, vedlikehald og ombyggingar. Der har også bygd mindre oppdrettsbåtar samt to kabelferjer. Verftet har lenge arbeidd for å komme inn i utrustningsmarknaden og det var difor svært gledeleg at «lokale» reiarlag synte verftet tilliten ved å signere kontrakt. Den nye hallen på 65 meters lengde har gjort anlegget langt mer attraktivt for denne type oppdrag. Verftet har ei vektgrense på rundt tonn på liften som set skipa tørt på anlegget. Men det kan nemnes at Sulebas er på lettskipsvekt rundt 600 tonn, så der er framleis litt å gå på når det gjelder størrelse. Neste store jobb Solund Verft er allereie i gang med neste store jobb. Det er nybygg nr. 7, fartøyet Vesterhav, til Vesterhav as i Bulandet. Fartøytet er av same størrelse som Sulebas, men utan fabrikk. Kontrakt ble skrive samtidig for dei to nybygga. Vesterhav vil etter planen bli overlevert 1. august. Dei store utrustningsjobbane har gitt meirsmak, og ein har allereie rekna på fleire liknande jobbar. Solund Verft har lagt godt an i konkurranse med andre norske utrustningsverft utan at prosjekta er realiserte. Nett no er det rolig i marknad for nybygg. Verftet satsar difor vidare på det dei er spesialistar på; reparasjonar, vedlikehald og ombyggingar. Store investeringar Verftet har utanom nybygg bra med oppdrag, men ingen langsiktige, noko som heller ikkje er vanlig i reparasjonsmarknaden. Dei siste 10 åra har Solund Verft as investert cirka 40 millionar kroner i ny hall og andre oppgraderingar av verftsområde, for å gjere det meir attraktivt for alle typar oppdrag. Verftet ser lyst på framtida og har stor tru på at ein skal klare seg godt også i åra som kjem.

6 6 DEN FYRSTE BATTERIELEKTRISKE BILFERJA I DRIFT Solund Verft as sitt nybygg nr. 8, den batteri drivne ferja mf Hisarøy, har vore i drift sidan september Dette er, etter det vi kjenner til, den fyrste kommersielle bilferja som har batteri som energikjelde for framdrift. Nybygget er konstruert av Solund Verft as i samarbeid med reiarlaget Wergeland as og Maritime Engineering as Knarvik. Det er reiarlaget Wergeland as som driv kabelferja. Hovuddata for fartøyet er: loa 35,0 m. Bredde 8,6 m. Ferja har sertifikat for 49 passasjerar og kan laste 6 personbilar eller eit vogntog på 12,4 meter med totalvekt 32 tonn. Akseltrykk 10 tonn. Batterielektrisk framdriftssystem Framdriftssystemet nyttar batteri som energikjelde for drift av el-hydrauliske vinsjar. Batteripakken er utvikla og levert av det kanadiske firmaet Electrovaya/ Miljøbil Grenland as. ms Hisarøy er og den fyrste batterielektriske ferja i landet (kanskje overalt) som er i drift. Bygging av heile ferja inkludert skrog og komplett utrustning har vorte utført ved Solund Verft as. Elektroprosjektering, utviklingsarbeide og installasjon er utført av hafs Elektro & Rør as. Kabeldrift av ferja er levert av det svenske firmaet Lidan Marine ab, og er etter same prinsipp som Fjon-m (Duesund- Masfjordnes), dvs. med to ståltau strekt over sundet og ein vinsj på kvar side av fartøyet.

7 7 - Generalsponsor av Tall Ship Race - Norges største rederi innen Beredskap / Oljevern - Vi har fokus på mennesker og miljø inform-media.no Rein Design VI STØTTAR SOGN OG FJORDANE Vi sponsar idrettsglede! I 2001 tok vi verda til Sogn og Fjordane vi leverte breiband til fylket. Men vi ville gjere noko meir. Vi ville gje tilbake. Sidan 2001 har vi sponsa lokale kulturog idrettsarrangement med millionar. Det betyr blant anna at mange unge og håpefulle kan gå ut og gjere det dei har mest lyst til. Lokalt breiband lokale verdiar LES MEIR PÅ enivest.no/sponsor Din lokale breibandsleverandør i Sogn og Fjordane

8 8 EIN INNOVATIV 30-ÅRING Sulefisk AS fekk sin fyrste konsesjon for lakseoppdrett i I dag har selskapet fire konsesjonar, og i tillegg engasjerer ein seg i nokre av dei mest spanande innovasjonsprosjekta i norsk havbruksnæring. Ecomerden I dei seinare åra har tanken om ein innelukka produksjon av laks i sjøfasen fått eit fotfeste i oppdrettsnæringa sine innovative kretsar. Dette for å verne fisken mot lus og sjukdom, og for å kunne ta kontroll med temperatur og vasskvalitet. Det kan vere snakk om ein sokalla postsmoltproduksjon, ein overgangsfase i lukka merd etter smoltifisering, eller ein produksjon der fisken går heile syklusen i lukka system. «For å få ut det beste av taren, må han bioraffinerast fersk. Eit portabelt raffineri kan vere ei løysing.» På SolSmolt as har ein alt lang erfaring med sjøvasstilpassing av laks i lukka system. I kar på land har ein pumpa inn sjø og vant fisken gradvis til saltvatn, på same måten som det vil skje i ein elveos. Dette styrkar fisken i ein kritisk fase, og førebur han på livet i havet. Med desse erfaringane i bakhand, innleia Sulefisk samarbeid med sivilingeniør Jan Erik Kyrkjebø, som tidlegare har levert fôrflåter og fôringssystem til dei gjennom sine verksemder. Saman med Jostein Kråkås, starta han arbeidet med ein type teknologi som skal gjere produksjon av laks i lukka merd både trygt og økonomisk. Job Schipper studerer tilveksten av tare ved Fureholmen i Hopsosen.

9 9 Etter kvart stifta ein selskapet Ecomerden, som har full konsentrasjon på å kommersialisere denne teknologien. Enkelt fortalt handlar det om å setje ut ein fleksibel, tett pose med ei vanleg not inni. Ein stålbasert flytekrage sikrar oppdrifta, og har integrerte installasjonar som pumper og fôringsanlegg. I botnen av posen vil eit partikkelfilter skilje ut avfallet frå produksjonen. Det første eksemplaret av Ecomerden er no under bygging. Stålarbeidet vert gjort på Filippinene, før flytekragen vert sendt til Noreg med container og ferdigmontert på eit norsk verft. Den lukka posen er av fransk fabrikat, frå verdas leiande dukprodusent, Serge Ferrari. Ecomerden har eit standardvolum på m 3, men storleiken kan tilpassast kunden sine behov. Merden har ein omkrins på 96 meter, og stikke 27 meter djupt. Integrert Akvakultur Den hollandske forskaren og gründeren Job Schipper kom i kontakt med Sulefisk etter eit møte for hollandske immigrantar til Noreg. Han var på jakt etter ein partner til å prøve ut taredyrking i samband med lakseoppdrett. Under eit opphald i Japan hadde han sett korleis ein der nytta seg av ulike typar algar, og han vart overtydd om at ein også i Vesten burde gjere seg meir nytte av havet som åker. Samproduksjon av fleire artar, sokalla polykultur, er velkjent gjennom tusenvis av år. Ideen baserer seg på å nytte avfallet frå ein art til å gjødsle ein annan, i dette tilfellet næringssalt frå laksen som ein vekstdrivar for taren. Vanlegvis er norskekysten grøderik som fylgje av den næringsrike Golfstraumen, men likevel ser ein at nærleik til oppdrettsanlegg vil gje taren eit ekstra løft. For laksen sin del, vil han få eit meir optimalt vassmiljø, og tarefarmen vil tiltrekke seg reinsefisk som beitar på luselarvar i vassmassane. Soleis vil taren utgjere eit biofilter. Dei konkrete verknadane av dette filteret er noko ein no driv og forskar på. Forsking og utvikling i prosjektet er leia av Job Schipper sitt selskap Hortimare. Sulefisk tilbyr areal og praktisk bistand, medan nettverket Salmon Group har stått for prosjektleiing og arbeid opp mot styresmaktene. Ein er no i ferd med å få på plass eit eige regelverk for denne typen havbruk, noko som er avgjerande for å utvikle det vidare. Feltet ved Fureholmen i Hopsosen er eit forskingsfelt for integrert tareproduksjon. No ynskjer Hortimare å utvide satsinga her, samt å prøve ut metoden ved anlegg i andre område. Innovasjon Norge har vore involverte i satsinga sidan Kva skal taren brukast til? Tare er ei råvare som er full av verdfulle stoff. Innhaldet av protein er med og gjere tare interessant for næringsmiddelindustrien. For å få ut det beste av taren, må han bioraffinerast fersk. Eit portabelt raffineri kan vere ei løysing. Restråstoff frå taren kan nyttast til dømes i produksjon av biodrivstoff. Ingrediensar basert på tare er i dag under utprøving i fiskefôr. Ein meiner at ein her kan oppleve ein positiv verknad på fisken si helse og kvalitet, samanlikna med bruk av tradisjonelle vegetabilske råvarer. Også fisken sin motstandsevne mot lakselus skal bli positivt påverka. Det er enno for tidleg å seie noko om det fulle potensialet til denne råvara.

10 10 grafisk produksjon, design, profilering, webutvikling Norengros Erik Tanche Nilssen AS Hagebyveien 26. Pb. 2560, 3702 Skien T: HAFS Elektro & Rør AS Alsidig bedrift med hovudkontor i Eidsnesfeltet i Åfjorddalen i Hyllestad kommune, avdelingar i Brekke i Gulen kommune og på Solund Verft sitt område i Solund kommune. Bedrifta sitt primære marknadsområde er HAFS-regionen. Hjå Elfag finn du fagkunnskapen du treng Bedrifta bygger på lang erfaring i elektrobransjen, og representerer solid fagleg kompetanse. Utfører alle typar installasjonar, med hovudvekt på oppdrag innafor maritim næring, landbasert industri, offentlege bygg, privatkundemarknaden, alarm, telefon og data/spreienett, varmepumper o.l.. Har og i Brekke i Gulen ei røyrleggjaravdeling og ein butikk som sel kvitevarer, brunevarer og småelektriske artiklar Vi har serviceinnstilte og dugande medarbeidarar som dekkar dei fleste behov innafor områda elektroinstallasjon, internkontroll, datakabling og rør. For meir informasjon om selskapet viser vi til nettsida vår. Vårt sentralbord har telefon HAFS Elektro og Rør AS Post- og fakturaadresse er: Sognefjordvegen Brekke

11 Vener av Utvær Utvær som øysamfunn har ei historie som går heilt tilbake til vikingtida. Rundt år 960 delte den norske kongen Håkon den Gode landet inn i skibsrede. Eit av desse var Utvær Skibsrede. Før Harald Hardråde drog til England i 1066 sendte han bod om å samle hæren i Utvær Skibsrede. Segna seier også at det var vikingane som skremde tre prinsesser frå Irland i kvart sitt skip. Ei av desse prinsessene hamna på Utvær. Dei to andre på Kinn og Selje, der det blei bygd kyrkjer. På Utvær blei det bygd eit lite kapell. Øysamfunnet Utvær har ei lang og rik historie som fyrstasjonen er ein del av. 11 r Leading the Blue Revolution Globalt selskap med sterk lokal forankring Menneske og leiarskap for framtida Ta kontakt med våre kontor: Førde: Jan Flølo eller Kjetil Myrland Sogndal: Harald Mo Florø/Måløy: Jan Ove Helle Stryn/Eid: Ingvill Flo For spørsmål om skatt og forretningsjuridisk bistand, kontakt Gunnar Bøyum PwC kompetansesenteret med omlag 40 tilsette på revisjon og rådgjevning i Sogn og Fjordane. Sjå pwc.no eller ring vårt sentralbord på telefon for nærmare informasjon. Din lokale leverandør av FORNYBAR ENERGI Natur til nytte og glede 2011 PwC. Med enerett. I dette dokumentet refererer PwC seg til PricewaterhouseCoopers AS, Advokatfirmaet PricewaterhouseCoopers AS og PricewaterhouseCoopers Skatterådgivere AS som alle er separate juridiske enheter, og uavhengige medlemsfirmaer i PricewaterhouseCoopers International Limited. Ein aktiv støttespelar i lokalmiljøet

12 12 SOLUND NÆRINGSSAMSKIPNAD Solund Næringssamskipnad skal vere ein pådrivar for å utvikle Solund-samfunnet gjennom eit aktivt og vekstretta nærings liv. To rammevilkår er avgjerande for dette arbeidet; tilgang på areal og ein tidsriktig infrastruktur. Areal Tilgangen på eigna areal er vesentleg både for nyetablering og utvikling av eksisterande næring, det vere seg på land eller sjø. Verksemder treng tilgang på eigna areal for å drive konkurransedyktig og rasjonelt. Samfunnet er generelt avhengige av tilgang på areal for etablering av bustader og fritidseigedom. Solund Næringssamskipnad ser det som si oppgåve å jobbe for utnytting av næringsareal innanfor eksisterander planverk, samt å vere ein bidragsytar til prosessar for å oppdatere arealplanar. Vi ynskjer innspel frå våre medlemmar for å styrke og utøve dette arbeidet. Infrastruktur For å vere attraktive og konkurransedyktige, må verksemder i Solund ha tilgang på ein tidsriktig infrastruktur. Dette innebære: Ein vegstandard som svarer til dagens bruk, med større biltrafikk og større nyttekøyrety Ferje- og båtruter som svarer til brukarane sine behov og trafikkmønster Godsruter som møter dagens krav og kan levere i høve til næringa sine behov Tilgang på nødvendige kaier og parkeringsplassar Telefoni- og datatenester som held eit tidsriktig og stabilt nivå Eit generelt servicetilbod som svarer til samfunnet sine behov Dette er dei hovudmålsetnadane Solund Næringssamskipnad tek mål av seg til å jobbe for i åra som kjem, og vi ynskjer å involvere flest mogleg næringsaktørar i dette arbeidet. Ynskjer du å bli medlem i Solund Næringssamskipnad, eller å få meir informasjon om oss? Ta kontakt med leiar Rolf Eide, eller gjennom Solund Næringsutvikling.

13 13 Integrert Akvakultur der oppdrett møter framtida Sidan 2009 har dei tre selskapa Salmon Group, Sulefisk og Hortimare jobba i lag med å utvikle kommersiell taredyrking i område rundt lakseoppdrettsanlegg. Taren nyttiggjer seg av næringssalt frå laksen, og veks raskt fram til eit verdifullt produkt. Tareoppdrett vil: Skape ressursar av det som i dag er rekna som avfallsstoff Levere protein til humant konsum og dyrefôr Skape råstoff for produksjon av biodrivstoff. Verda etterspør sunne produkt frå havet. Vi jobbar med oppdrett for framtida. Les meir om Integrert Akvakultur på Innovasjonen skjer i samarbeid med Innovasjon Norge.

14 14 «Du som unner deg eit gourmetmåltid frå SolundMat as, skal vite at du aldri før har hatt på tunga ein rett av reinare råvarer. Når øyriket Solund kan skilte med nærmast tallause fiskeplassar, kjem det av den friske gjennomstrøyminga Golfstraumen og tidevasstraumar syter for året rundt. Ingen by eller storindustri forureinar. Fisk og allslags sjømat vil dermed ha kvalitet av første klasse.» Hans H. Steinsund Foto: SolundMat i 2014 I desse dagar saltar og tørkar vi lange i stort tempo, men det skjer ikkje fortare enn at vi gjer det mykje godt på gamle måten, og slik som vi alltid har gjort det på huset her hos oss. Det gjer at vi får den originale spekesmaken på klippfisken, som kystfolket er van med frå barndomen av. Ein vellukka fusjon merkevara verkar I løpet av året som har gått har Merkevare Solund og SolundMat fusjonert. Dette har gjort at aksjeeigarane kjem endå tettare på verksemda dei har skapt og har sitt eigarskap i. Merkevarebygginga har vore og vil for alltid vera eit høgt prioritert område. Og arbeidet har så langt gjeve gode resultat, for no er faktisk etterspurnaden større. Vi satsar vidare Akkurat no held entreprenør på med grunnarbeidet for utviding av lokala våre i Ytrøy. Her skal det bli heilt separate produksjonsliner for klippfisk, fiskemottak og villsau. I tillegg skal vi få på plass eige fryseri og storkjøken. Allereie har det vore gjort store endringar i bygget, både med tørkeriet, kantina og kontorfasilitetane. Vi er med andre ord inne i spanande tider! Kor finn de produkta våre? Når det kjem til utsalsstadene våre, aukar talet stadig. Vi er no å finna i butikkar både i Nordfjord, Sunnfjord og Sogn, i tillegg til Nordhordland i sør og jamvel like til Romerike. Men det er i butikkhyllene i Solund du lettast vil finna oss. Vareutvalet varierer, men klippfisk er det i alle butikkane, og nokre har i tillegg fiskefilet og fenalår i hyllene sine. Vi leverer også fast til ein del restaurantar, både i Oslo og i Bergen. Når etterspurnaden berre aukar, og vi veit at kundane er svært kvalitetsmedvitne, så må det bety at produkta som vert levert er av ypparste kvalitet. Bi med oss på vidare satsing Også denne hausten skal vi ta imot villsau frå Solund, og vi kjem til å auka kvantumet frå åra før. For å få dette til skal vi ta i mot villsau også frå kommunar som grensar til Solund, der beitesamansettinga- og naturtilhøva er tilsvarande som her i kommunen. Vi kan såleis produsera fenalår og pinnakjøt under same merkevare. Vi ser med spaning fram mot framtida! Vi skal bygge ferdig og ta i bruk nye og praktiske lokale. Vi skal utvide salsområdet vårt endå meir, og ikkje minst skal vi verte endå flinkare å tilby deg både fersk fisk og fenalår av beste kvalitet.

15 15 FEEDING YOUR PASSION FOR FISH

16 16 SOLUND BRYGGJE LOKALMAT MED SMAK AV MIDDELHAVET I 2014 bles det Middelhavsvindar på Solund Bryggje. Restauranten har fått tre nye medarbeidar frå Hellas med lang erfaring av restaurantbransjen. Gjestane kan no nyte lokalmat frå Solund med smak av sydlege breddegrader. Vi ynskjer å tilby noko unikt her på Vestlandet, seier Gerasimos «Makis» Giourgas, ny restaurantsjef på Solund Bryggje. Vi har lokale råvarer av høg kvalitet og kombinerer det med smakar som minner om ferien i Syden. Frå Parga til Solund Makis flytta til Oslo i oktober 2013 etter 25 år i hotell- og restaurantbransjen i Hellas. Den nasjonale økonomien gjorde at han måtte finne arbeid utanfor heimlandet. I byrjinga av 2014 kom han til Solund, og straks etter kom han i kontakt med Solund Bryggje som leita etter folk til å drive restauranten i sommarsesongen. Å kome til Solund var som å kome heim til Parga, seier Makis. Parga er ein liten kystby i nord-vestre delen av Hellas med om lag innbyggjarar. Men om sommaren er der turistar, så då er det eit anna tempo. Ny chef og kokk Når Makis fekk mogelegheita å arbeide på Solund Bryggje kontakta han Artur Gjata, som han tidlegare hadde jobba med i Parga. Gjata har meir enn 25 års erfaring frå restaurantar i Hellas og andre europeiske land. Til hjelp har Gjata dessutan kokken Erg Gjergji. Målet mitt er å gje gjestene ei ny smakoppleving samtidig som vi held på dei norske tradisjonane. Eg håpar til dømes at folk har lyst å prøve Aqua pacca, som er breiflabb med oliver, kapris og kirsebærtomater, seier Gjata. Makis fortel at dei ynskjer å fokusere meir på Solund sine innbyggjarar framover. Prisane skal vere rimelege og menyen endrast ofte. Å ete på restaurant er ikkje noko ein berre skal gjere i byen. Maten er like bra i Solund og dessutan er restauranten ein viktig møteplass, poengterer Makis. Framtid i Solund Alle tre ynskjer å bli i Solund i framtida. Gjergji har kone og to barn (8 og 14 år) i Athen, men håpar at dei kan flytta til Solund til hausten. Dei lærer seg norsk no, men eg må ordna eit vinterjobb òg ettersom der i dag ikkje er nok kundar på Solund Bryggje på vinteren, fortel Gjergji. Også Makis og Gjata har innsett at dei mest sannsynleg treng å finne andre jobb på vinteren. Samstundes påpekar dei at dei har funne seg vel til rette i Solund. Vi føler oss veldig velkomne her i Solund. Det er ein vakker stad med varme menneskjer. Og mykje god mat, avsluttar han med eit smil, seier Makis. Solund Bryggje er ope kl kvar dag i perioden 16. juni til 31. august. Kjøkkenet opnar kl og stenger Frå 1. september har restauranten nye opningstider.

17 KAFÉLIV PÅ HERSVIK På Hersvik er der både butikk og kafear. Krambua er ope på laurdagane om sommaren og drifta av eldsjeler. Alt overskot går til ein framtidig restaurering av bua. I løpet av sommaren kjem om lag 800 personar innom kafeen. 17 Vi reiser ofte hit på laurdagane med barna. Det er ein fin mogelegheit å treffe folk, og det er kjekt at der er aktivitetar her i Nord-Solund òg, seier Line Tordal Førde som bur i Leknessundet. Kaffi og vaffel i sola utanfor Krambua. Eldhuset og Kjelleren Café På andre sida av parkeringsplassen i hamna ligg Eldhuset og Kjelleren Café. Mary-Ann Hersvik Strøm og Tore Strøm driv kafeen året rundt, og har også verkstad for produksjon av stearinlys, såpe, keramikk, smykke og ulike glasprodukt. Varene sel dei både i butikk og på Internett. I tillegg tek dei imot grupper som vil lære seg handverk. Vi arrangerer aktivitetsdagar for dei som ynskjer å laga sine eigne smykke, støype stearinlys og masse andre ting. Vi ordnar sjølvsagt med mat òg, seier Mary-Ann. Eldhuset og Kjelleren Café er ope 9 21 kvar dag, og du finn meir informasjon på Eldhuset sin Facebookside. SOMMAREN VIKTIG FOR BUTIKKANE I Solund er der butikk på Hardbakke, Hersvik, Nåra og Ytrøy. På sommaren aukar salet, og for enkelte er perioden avgjerande for å klare årsdrifta. I butikken på Nåra helsar Rolf og Mimi Trovåg velkommen. Her har dei drive butikk i over 30 år, men butikk har det vore på Nåra heilt sidan 1870-talet. Butikken sel alt frå mat til diesel og gass. I tillegg har dei post i butikk. Sommarkundane er viktige for butikken, og Rolf ser ein positiv trend blant turistar frå utlandet. Tidlegare kom mange med bilen full av mat og anna, men no handlar dei fleste lokalt i Solund. Fleire kundar gjer at vi kan ta inn meir ferskvarer ettersom vi har betre omsetjing. Leverandøren har eit minimum antal som vi må bestille, så på vinteren må vi vere litt forsiktige. Det vi ikkje sel må vi berre hive ut, og det er ikkje god business, seier Rolf. Vanskeleg å finne avløysarar Svigerdottera Camilla har dei siste åra tatt over drifta av butikken, men Rolf og Mimi arbeider likevel i stort sett kvar dag til trass at dei har nådd pensjonsalder. Vi har problem med å finne avløysarar til butikken. I dag er der få ungdomar som har lyst å arbeide i butikk, og vi treng tid til å laga bestillingar, pakka opp varer, og anna. Men forhåpentlegvis finn vi ein person i løpet av sommaren, seier Camilla. Til trass at butikken står framfor utfordringar ser Camilla mogelegheiter. Det viktige er å skape eit positivt miljø for ungdommane så dei har lyst å flytte heim etter skuletida. Og butikken på Nåra håpar å vere ein del av det miljøet også i framtida.

18 18 SOLUND KULTURLANDSKAPSPARK BLIR KYSTPARKEN! Foto: Kystparken er eit prosjekt initiert av det lokale næringslivet i samarbeid med Solund kommune. Prosjektet er eigd av Norsk Kystkulturakademi, og omgrepet «park» dreier seg i denne samanhengen om ein bygdeutviklingsmodell basert på samarbeid om eit område sine natur- og kulturverdiar. Prosjektet er med i Kommunal- og moderniseringsdepartementet sitt verdiskapingsprogram for lokale og regionale parker, og har fått kr i støtte i I tillegg støttar også Sogn og Fjordane fylkeskommune med kr og hafs Regionråd med kr. Hovudprosjektet til Kystparken Parken skal etablerast i løpet av hovudprosjektperioden, med ein permanent organisasjon. Det skal gjerast ei mogelegheitsstudie og ein utredning, om park også kan vere ein aktuell arbeidsmåte i hafs-regionen. Så kanskje det blir park ikkje berre i Solund, men også i hafs-regionen! Parkarbeid handlar om å i endå større grad ta «samsetak», og nytte natur- og kulturverdiane til verdiskaping. Eit av dei tre delprosjekta har som mål å prøve ut ein ny måte å drive villsaulag på, der villsaulag står på eigne bein, medan parken tilset ein røktar som driftar verksemda til dagleg. Det vert på denne måten mindre arbeid på villsaulag/ grunneigar og landskapet gror ikkje att i området, i tillegg får ein sysselsetting og matproduksjon utav det. Siste punktet i hovudprosjektet, som skal gjennomførast før desember 2015, er etablering av friluftsråd. Det er planar om å etablerast eit friluftsråd i regionen, som kan drive med etablering og vedlikehald av friluftsområder. Dette gjev ei avlasting for lag og organisasjonar, og større kontinuitet i tilrettelegging og vedlikehaldsarbeidet! Framover Prosjektet er allereie godt i gang. Tidleg i juni vart Kystparken tatt opp som park-kandidat i Norske Parker. Dette er steg tre av fire i prosessen med å bli ein autorisert organisasjon i Norske Parker. Villsauprosjektet har vore i samtale med grunneigarar, den regionale utredninga er godt i gang og prosjektgruppa er i tett kontakt med Regionrådet.

19 19 Foto: «Kystparken-teamet» skal besøke alle kommunane i hafs for å få vite meir om det som skjer og planar i dei enkelte bygdene. Parken skal bli ei plattform for langsiktig og dynamisk samarbeid mellom lag/organisasjonar, næringsliv og kommunar, og fungere som ein paraply for lag og bedrifter som er partnarar. Det skal lagast ein portal som viser kva som skjer i regionen; næringsliv, aktivitetar med meir, i første omgang for Solund. Vidare skal det etablerast 1 3 villsaulag og friluftsrådsarbeidet skal for alvor i gang. Bidragsytarar Dei lokale bidragsytarane, både økonomisk og kompetansemessig, har vore heilt avgjerande for arbeidet med Kystparken. Der er truleg få stader ein kan sjå slikt eit engasjement og bidragsglede. No ser vi fram mot å fortsette det gode sam arbeidet med dei som har bidrege inn i prosjektet, samtidig som vi også utvider samarbeidet til å omfatte endå fleire næringslivsbedrifter, lag og organisasjonar, og kanskje også kommunar. Har du idear/ innspel til satsinga? Har du, ditt lag eller di bedrift lyst til å bli parkpartner? Har ditt grendalag gode idear til bygdeutvikling og samarbeidsprosjekt, både knytt til hovudprosjektet som vi er inne i og når Parken er etablert? Ta gjerne kontakt med oss! Prosjektansvarleg Anne Kristine Dyrdal Tlf.: E-post: post@nkka.no VIL DU VITE MEIR? Kystparken : Norske Parker:

20 20 NORSK KYSTKULTURAKADEMI EIN PADLAR BETRE MED ÅRA Norsk Kystkulturakademi (NKKA) har som hovudmål å ta vare på, formidle og vidareutvikle lærdomen som ligg i kystkulturarven, bygt på dei store naturgjevne ressursane som Solund har å by på. Kvart år arrangerer NKKA ulike kurs knytt til kystliv, handverksog arbeidsteknikkar. Eit av kursa er havpadling, der deltakar lærer seg naudsynt teknikk og tryggleik for å padle på sjøen. Kurset gir dessutan, dersom ein ynskjer, rett til 15 studiepoeng på Høgskulen i Sogn og Fjordane. I juni vart det fyrste av årets tre samlingar arrangert på Litle Færøy. Fyrste samlinga inneheld padleforbundet sitt grunnkurs og teknikkurs, og sju deltakar hadde fire dagar med intensiv trening. Det har vore ein fantastisk oppleving. Vi har brukt mykje tid i kajakken og eg føler meg no på eit heilt anna nivå enn før eg kom. Det skal bli gøy å kome tilbake til Solund seinare i år og fortsette kurset, seier Mildri Urke Andreassen, ein av deltakane. Samling to er ein fire-dagars overnattingstur og samling tre inneheld padleforbundet sitt aktivitetsleiarkurs. Har du lyst å blir med? Sjå for meir informasjon.