RAPPORT OM FORVALTNING 2005 Fylkesmannen i Rogaland, miljøvernavdelinga

Transkript

1 J Æ R S T R E N D E N E L A N D S K A P S V E R N O M R Å D E RAPPORT OM FORVALTNING 2005 Fylkesmannen i Rogaland, miljøvernavdelinga I det følgjande gjer vi kort greie for ulike sider av forvaltninga i verneområdet, med vekt på fylkesmannen sitt ansvar som forvaltningsstyresmakt. I tillegg kjem sjølvsagt den store aktiviteten frå dei mange andre aktørane, i første rekke grunneigarar, kommunar og Jæren friluftsråd. Naturtilstanden Inga -stormen den 12. januar 2005 gjorde store skader langs heile kysten. På dei mest utsette strendene vart det stor erosjon av dei ytre front-dyne. Langs rullesteinsstrendene vart store mengder stein transportert langt opp på beite og dyrka mark, og fleire stader vart århundregamle steingardar øydelagde. I Randaberg var spesielt dei mange nausta, strandhyttene og båtstøene utsette for skader. Grunneigarar og friluftsrådet hadde mykje ekstraarbeid med utbetring av skadene utover våren. I samband med stormen og tida like etter kom det også uvanleg mykje driv-søppel langs heile strandstrekket. Det vart derfor gjennomført ei storstilt opprydding fram til sommaren. Den siste vinteren har det vore etter måten rolegare vertilhøve og dei ytre dyne- og strandområda er i ferd med å byggje seg opp att. Vernegrense og erstatningsoppgjer Stormen Inga gjorde mykje skade på dyner og anlegg. Her på Solastranda. Siste året er det sett ned nærmare 1000 grensemerke og skilt langs den nye vernegrensa. Det gjenstår nokre få og meir kompliserte strekk, som vert ferdigstilt våren Grensemerka i

2 2 felten vil deretter bli nøyaktig målt inn, og resultatet gjort tilgjengeleg for kommunar og andre aktuelle. Alle grunneigarar vil også få tilsendt grensekoordinatane og grensebeskrivinga for sine eigedommar. Erstatningsskjønnet for biotopvernområda (fuglefredningane og plantefredningane) er beramma til 23.oktober 2006, ved Jæren Tingrett. Fristen for å krevje erstatning for landskapsverna areal er forlenga frå slutten av 2006 til 31. desember 2007, i påvente av Stortinget sitt pågåande arbeid med nye erstatningsreglar. Skjøtsel Fjerning av ilanddreve søppel har teke uvanleg store ressursar i år. I tillegg til Jæren Friluftsråd si opprydding langs sikra friluftsområde, har fylkesmannen med eigne folk eller i samarbeid med Statens Naturoppsyn (SNO), grunneigarar, frivillige organsisasjonar og lag, bygdaservice og kommunar fjerna meir enn 1000 sekker med søppel. I tillegg er det fjerna mange tonn større avfall. Til dømes har grunneigarer ved Vik aleine fjerna 2,5 tonn sør for Krossatangen. Steintippar/massedeponeringar er mange stader svært skjemmande, og jamnt eit tema vi får negative reaksjonar på. Det er gjennomført kartfesting av aktuelle lokalitetar i Randaberg og Hå. Randaberg Bygdaservice er nytta til å fjerna mykje avfall i førstnemndte kommune, i tillegg til at ein rekke grunneigarar er kontakta med krav om opprydding. Arbeidet vil bli prioritert her og i dei andre kommunane. Fjerning av buskar, tre og innførte artar (rynkerose, tinnved, lupiner, gran og i noko grad furu og geitrams) er gjennomført ein rekke stader, og har også framover høg prioritet. Arbeidet er særs ressurskrevjande, der strategien er to-delt: på den eine sida halde kontroll på større bestander og om mogleg redusera desse; på den andre sida toltalfjerning der nye små bestandar etablerer seg. SNO har ei sentral rolle i arbeidet. Areal med andre truga og sjeldne artar har 1. prioritet. Følgjande område har hatt innsats: - Ogna plantefredning - Brusand plantefredning - Kvalbein, i samarbeid med Kvalbein Camping - Orre v/friluftshuset - Orre nord for elva (samarbeid med grunneigar) - Bore Elvenes - Vigdel-veden - Sola flyplass/plantefredning - Sola nord (nord for hotellet) Arbeidet i nokre av desse områda vil halde fram, i tillegg til i nye. Tiltak mot slitasje og erosjon - ein viktig del av dette arbeidet er best mogleg tilrettelagde parkeringsplassar, og god kanalisering vidare ned til stranda, sjå nedanfor. I samband med den nye parkeringsplassen på Regestranda har JF med midlar frå fylkesmannen fått steinsatt sti frå vegen og fram til sanddynene. Gjennom desse vert det merka naturleg sti til stranda.

3 3 Fjerning av tinnved-kratt på Kvalbein... gjer at artar som orkideen purpurmarihand overlever. Dispensasjonar I 2005 kom det inn 27 søknader om dispensasjon frå vernereglane, fordelt slik det går fram i tabellen nedanfor. Dette er omtrent som tidlegare år, men ville vore vesentleg lågare om det ikkje var for Inga -stormen ( Bygg og Anlegg ). Ingen av klagesakene til Direktoratet for naturforvaltning (DN) fekk medhald. Søknad 2005 Løyve Avslag Klagesak DN Bygg endringar/gjennoppbygging 5 Nybygg hytter Anlegg/utslepp 9 1 Massetak (inkl. motorferdsle) Arrangement 3 Friluftsliv (bølgesurfing) 1 1 Mange fleire saker er avklara muntleg, utan behov for dispensasjon. Vi registrerer det låge talet på omsøkt massetak (sand og grus til gardsbehov), men kjenner til ein del ikkje-omsøkt uttak av mindre mengder. Brot på vernereglane/oppsyn Etablering av Statens Naturoppsyn på Låg-Jæren har vore eit viktig preventivt tiltak i høve lovbrot, både ved direkte oppfølging (advarslar eller politimelding) og ikkje minst omfattande brukarkontakt og informasjon, til dømes i høve hundeeigarar, gardbrukarar, bølgesurfarar, eller ulovleg parkering. Brot på vernereglane er derfor etter måten under betre kontroll, sjølv om Jærstrendene i så måte framleis er blant dei mest utsette verneområde i landdet. SNO

4 4 rapporterer omlag 45 brot på vernereglane i 2005 (hovedvekt på arealsaker, motorferdsle og bølgesurfing), i hovedsak fulgt opp med advarsler. Dette er ein klar nedgang frå 2004, spesielt på ulovleg motorferdsle, men tala vil variere frå eit år til neste, avhengig av prioritert oppsyn. Betre skilting og oppsyn reduserer antal saker som dette. Deponering av organisk avfall er lite vakkert og fører til avrenning av næring. Friluftsliv, tilrettelegging og informasjon Eit stort løft for Jærstrendene er den gjennomførte opparbeiding, tilrettelegging og avgrensing av parkeringsplassar som har foregått i regi av Jæren Friluftsråd dei siste par åra. Fylkesmannen og Statens naturoppsyn har langt på veg med-finansiert tiltak. Ein har dermed fått lagt mykje betre til rette for lovleg parkering, og ikkje minst restaurert svært verdifull bakdyne-mark, både ved Nærlandssanden og Refsnes-sanden i Hå, Orre og Sele i Klepp, og Regesanden i Sola. Ved parkeringsplassane Orre og Rege er det utarbeida informasjonsskilt etter ny skilt-mal. Dette vil bli tilsvarande fulgt opp på ei rekke andre parkeringsplassar langs strendene. Brukar-undersøkinga som vart oppsummert i 2005 viste eit klart behov for ein diffensiert tilretteleggings- og informasjonsstrategi. Dette vil bli fulgt opp i kommande forvaltningsplan, og ved konkrete tiltak i marka. Nye informasjonsskilt på Orre Ny parkeringsplass på Regestranda i Sola, med steinsatt sti til stranda mot høgre i billedkanten.

5 5 Rådgjevande utval for verneområdet I 2004 vart det oppretta eit breit samasatt Rådgjevande utval for Jærstrendene verneområde, med heimel i verneforskrifta for området. Utvalet har representantar frå: Dei fire kommunane Randaberg, Sola, Klepp og Hå. Rogaland fylkeskommune Arkeologisk museum Jæren friluftsråd Stavanger Museum Naturvernforbundet i Rogaland Fikseridirektoratet Region Sør Rogaland heimeverndistrikt Utvalet vert leia av fylkesmannen, som og har sekretæransvaret. Utvalet skal representere dei mange og tildels kryssande interessegrupper, skape bedre innsikt og forståing seg imellom, fungere som informasjons- og kontaktkanal for grunneigarar og andre brukarar, og gi forvaltninga grunngitte råd. Utvalet skal normalt ha eit nøkternt nivå på møteaktivitet, med 1 2 møte i året. Alle medlemmene kan be om møte og ta opp saker etter ønsjke. Om ønskjelig kan utvalet fatte rådgjevande, godt grunngitte vedtak, etter avstemning. I samband med forvaltningsplanarbeidet vil utvalet likevel bli mykje nytta. Ein står fritt til å ta kontakt med dei einskilde medlemmer om ein har innspel eller spørsmål til forvaltninga. Sjå nærmare om deltakarane på våre nettsider FM Rogaland/ miljøvernavdelinga/ naturvern/tilsynsutval