Hordaland i tal. Fylkesstatistikk. Nr. 1 / 2007

Transkript

1 Hordaland i tal Fylkesstatistikk Nr. 1 / 2007

2

3 Forord Hordaland i tal har fått ny utforming! Innhaldet er bygd opp på samme måte som før, men vi håpar at den nye utforminga gjer det lettare for deg som lesar å få tak på stoffet. Temaet for dette nummeret er befolkningsutvikling. Tala viser at den trenden vi har sett dei siste åra med sterk folkevekst i Bergensområdet og nedgang i utkantane, spesielt i Hardanger og i nokre kommunar aust og nord for Bergen, held fram. Folketalet i Bergen auka i 2006 med 1 %. Dette er ein sterk vekst, men likevel den lågaste av dei største bykommunane i Noreg. Både Oslo, Trondheim og Stavanger hadde høgare vekst enn Bergen. Flyttetapet til Osloregionen auka i Den største prosentvise veksten i Hordaland finn vi i omlandskommunane til Bergen. Askøy er den kommunen som har hatt størst vekst dei siste åra, men Lindås seglar opp som den nye vekstkommunen. I 2006 hadde Lindås like stor prosentvis vekst som Askøy. Dersom vi ser på tal innflyttarar til omlandskommunane, har veksten flata noko ut i Askøy, Fjell og Os, medan tal innflyttarar til Lindås har auka kraftig dei siste to åra. Hordaland fylkeskommune si nye folketalsframskriving viser også at det er forventa sterk vekst i Nordhordland og spesielt i Lindås. I Hardanger er det Odda og Ullensvang som har hatt den største nedgangen, medan Eidfjord kan vise til auke i folketalet i Folketalsframskrivinga viser at denne utviklinga vil halde fram. Det som er verd å merke seg er at samstundes som ein stadig større del av totalbefolkninga i Hordaland bur i sentrale strøk, her definert som Bergen og omlandskommunane til Bergen, så sentraliserast barnebefolkninga enno raskare. Dette kan vere med å aksellerere den utviklinga vi ser i dag. I 2006 var veksten i innvandrarbefolkninga både i Noreg og Hordaland den høgaste nokon gong. Det er registrert auke i alle regionane i fylket. Auka innvandring er difor med og demmar opp for befolkningsnedgong og stagnasjon i utkantane. Veksten kom i all hovudsak blant ikkjevestlege innvandrarar. Her må det føyast til at i SSB sin statistikk om innvandrarbefolkninga, vert Polen rekna som eit ikkje-vestleg land. Tala for utanlandske statsborgarar i Hordaland viser at det har vore ein sterk auke i tal personar frå Polen dei siste åra. Dei utgjer no den største gruppa utanlandske statsborgarar i Hordaland. Er auka sentralisering noko uunngåeleg som ein ikkje kan kjempe mot? Dersom ein ser på utviklinga i Sverige og Finland, som har hatt ein mindre aktiv distriktspolitikk enn Noreg, ser vi at befolkningsnedgongen i indre og nordlege delar av Sverige og Finland har vore langt større enn i Noreg. Dette kan tyde på at norske styresmakter i større grad har lukkast i å leggje tilhøva til rette for dei som ønskjer å bu og arbeide i distrikta. Du finn fleire tal om desse emna på fylkeskommunen sin statistikknettstad, hordaland.no/statistikk. Bergen, juni 2007 Kathrin Jakobsen Leiar, Analyse, utgreiing og dokumentasjon

4 Innhald Forord 3 Folketalsutviklinga i Noreg 5 Folketalsutviklinga i Hordaland 5 Folketalsutviklinga i kommunane 6 Bykommunar i Noreg med størst vekst i Dei 10 mestveksande kommunane i Noreg og Kommunar med størst vekst eller nedgang i folketalet i Folketalet etter alder, totale tal og prosent 8 Utviklinga i barnebefolkninga 10 Kvinner pr. 100 menn 11 Likestillingsindeks for kommunane Folketal og innvandring 13 Utanlandske statsborgarar 14 Innflytting til sentrale kommunar 16 Flyttemønster 17 Nettoflytting til Bergen frå Stavanger og Oslo 17 Folketalsframskriving 18 Folketalsutviklinga i Norden 20 Kjelder og meir informasjon 21

5 Folketalsutviklinga i Noreg Vekst i storbyfylka, høg innvandring I 2006 auka folketalet både i absolutte tal og relativt sett mest i Oslo, Akershus og Rogaland, med Hordaland på sjetteplass. I Sogn og Fjordane gjekk folketalet ned. På landsbasis auka folketalet med 40900, slik at det ved årsskiftet var registrert busette i landet. Dette er den største årlege tilveksten i folketalet som er registrert i Norge sidan Medan heile folkeauken i 1946 kom frå fødselsoverskot, utgjorde fødselsoverskotet på i 2006 drygt 42 prosent av heile tilveksten, slik at innflyttingsoverskotet frå utlandet, 23700, stod for 58 prosent. Det største overskotet stod polske statsborgarar for, med over fleire inn- enn utflyttingar. Etter det følgjer statsborgargruppene frå Tyskland, Sverige, Litauen og Somalia. Folketalsutviklinga i Hordaland Sterk folkevekst i Bergensområdet, nedgang i utkantane Den samla auken i folketalet i Hordaland var i 2006 på 4100 personar (0,9 %), ein nesten like stor auke som rekordveksten året før. I Bergen var veksten endå litt sterkare enn fylkesgjennomsnittet, medan 15 kommunar i fylket hadde nedgang. I Hordaland kom den største prosentvise veksten i Askøy og Lindås (2,3 %) og i Os (2,2 %). Nedgangen var størst i Masfjorden (-3,7 %), Fedje (-2,8 %) og Ullensvang (-1,6 %). Alle hardangerkommunane unnateke Eidfjord hadde nedgang, og folketalet i regionen samla gjekk ned med 1 %. FEDJE AUSTRHEIM MASFJORDEN MODALEN RADØY LINDÅS VOSS ØYGARDEN MELAND ASKØY OSTERØY VAKSDAL GRANVIN ULVIK FJELL BERGEN SAMNANGER KVAM EIDFJORD Vekst Nedgang SUND OS FUSA JONDAL ULLENSVANG AUSTEVOLL TYSNES ODDA FITJAR KVINNHERAD STORD BØMLO ETNE SVEIO Kjelde: SSB Statistikkbanken, hordaland.no/statistikk 5

6 Folketalsutviklinga i kommunane Framleis stor vekst i Askøy Askøy har fått meir enn 500 fleire innbyggjarar etter år 2000 og har hatt den største veksten i fylket på 16,7 % i denne perioden Prosentvis har Eidfjord hatt den dårlegaste utviklinga i same periode, med ein nedgang på 11,8%. Odda hatt det største befolkningstapet; kommunen har tapt 573 innbyggjarar dei siste sju åra. Endring per år % % % Tal Etne ,3-0,2-0,4-14 Sveio ,1 0,4 0,4 17 Bømlo ,1 0,2 0,8 84 Stord ,1 0,6 1,0 168 Fitjar ,3-0,5-0,1-4 Tysnes ,2-0,5-1,5-42 Kvinnherad ,1-0,2-0,3-39 Austevoll ,5-0,1 0,0-2 Sunnhordland ,5 0,1 0,3 168 Jondal ,9-1,2-0,4-4 Odda ,7-1,1-1,3-93 Ullensvang ,1-0,6-1,6-56 Eidfjord ,3-1,7 1,8 16 Ulvik ,1-1,0-0,4-5 Granvin ,1-0,9-0,9-9 Kvam ,2-0,6-0,9-76 Hardanger ,5-0,9-1,0-227 Voss ,2 0,1-0,3-44 Fusa ,1 0,3 0,5 18 Samnanger ,5 0,4 0,5 12 Os ,0 1,7 2,2 335 Bjørnefjorden ,6 1,3 1,7 365 Bergen ,8 0,9 1, Askøy ,6 2,4 2,3 522 Bergen og Askøy ,8 1,1 1, Sund ,4 1,4 1,5 86 Fjell ,3 2,1 2,0 399 Øygarden ,5 2,0 1,4 57 Øygarden og Sotra ,8 1,9 1,8 542 Vaksdal ,7-0,3-0,6-24 Modalen ,4 0,1 0,6 2 Osterøy ,0 0,4-0,5-38 Osterfjorden ,3 0,1-0,5-60 Meland ,8 1,8 1,4 85 Radøy ,1 0,2 0,5 23 Lindås ,5 1,3 2,3 309 Austrheim ,6 0,0 1,4 35 Fedje ,7-1,3-2,8-18 Masfjorden ,6-1,2-3,7-62 Nordhordland ,4 0,8 1,3 372 Hordaland ,6 0,8 0, Landet ,6 0,6 0, Hdl i % av landet 9,6 9,6 9,7 9,8 9,8 Bergen i % av Hdl 52,2 53,1 53,4 53,5 53,6 Kjelde: SSB Statistikkbanken, hordaland.no/statistikk 6

7 Bykommunar i Noreg med størst vekst i 2006 Solid vekst i Bergen, men andre byar veks raskare I Bergen auka folketalet med 1 % i Dette utgjer ein auke i absolutte tal på 2462 personar. Av dei 12 største bykommunane i Noreg, er det Bergen som har lågast prosentvis vekst. I absolutte tal er det likevel berre Oslo som har større vekst Endring Endring Personer Personer absolutte tal i prosent Sandnes ,6 Trondheim ,9 Oslo kommune ,9 Stavanger ,8 Haugesund ,7 Drammen ,7 Tønsberg ,5 Ålesund ,4 Tromsø ,4 Bodø ,3 Kristiansand ,2 Bergen ,0 Kjelde: SSB Statistikkbanken Dei 10 mestveksande kommunane i Noreg og Sterk vekst i Askøy, Fjell og Øygarden I perioden er det bynære kommunar som har hatt den største gjennomsnittlege årlege veksten i folketalet. Alle dei ti kommunane med størst prosentvis vekst i folketalet, er omlandskommunar til anten Oslo, Bergen eller Stavanger. Blant desse finn vi Askøy, Fjell og Øygarden. Askøy har den fjerde største veksten blant kommunane i Noreg på 2000-talet Frogn (Ak) 2,5 Ullensaker (Ak) 3,2 Fjell (Ho) 2,1 Gjerdrum (Ak) 2,1 Førde (SF) 2,1 Nannestad (Ak) 2,1 Gjesdal (Ro) 2,1 Askøy (Ho) 2,0 Hemsedal (Bu) 2,0 Skedsmo (Ak) 1,9 Rennesøy (Ro) 2,0 Fjell (Ho) 1,8 Gjerdrum (Ak) 1,9 Sandnes (Ro) 1,8 Sola (Ro) 1,9 Øygarden (Ho) 1,8 Sandnes (Ro) 1,8 Sørum (Ak) 1,7 Bykle (AA) 1,8 Vestby (Ak) 1,7 Kjelde: SSB Statistikkbanken Kommunar med størst vekst eller nedgang i folketalet i 2006 Ingen hordalandskommunar på topp i 2006 Rennesøy i Rogaland og Sørum i Akershus er dei kommunane som hadde størst prosentvis vekst i Dei to kommunane i Hordaland som hadde størst prosentvis vekst i 2006, Lindås og Askøy, med 2,3 %, ligg på 16. og 17. plass, deretter kjem Os på 21. plass. Masfjorden hadde ein nedgang på 3,8 prosent i Berre to andre kommunar, Måsøy og Loppa, begge i Finmark, hadde større nedgang i folketalet enn Masfjorden %-vis vekst Rennesøy (Ro) ,2 2 Sørum (Ak) ,2 3 Bykle (AA) ,1 4 Skedsmo (Ak) ,1 5 Bardu (Troms) ,1 16 Lindås (Ho) ,3 17 Askøy (Ho) ,3 21 Os (Ho) ,1 426 Berg (Troms) ,5 427 Ibestad (Troms) ,6 428 Masfjorden (Ho) ,8 429 Måsøy (Fi) ,3 430 Loppa (Fi) ,5 Kjelde: SSB Statistikkbanken 7

8 Folketalet etter alder, totale tal og prosent Størst andel barn i Bergensområdet og i Sunnhordland Fjell, Askøy og Fitjar er dei kommunane i Hordaland som har størst andel barn. I desse kommunane er litt over 20 % av innbyggjarane 12 år eller yngre. Andelen eldre (70+ år) er også låg i desse kommunane, heilt ned til 5,9% i Fjell. Størst andel eldre er det i Fedje, Vaksdal og Tysnes. Hardanger har den største eldreandelen av regionane. Prosent 0-5 år 6-12 år år år år år år år år år 80+ år Etne 7,4 9,5 3,7 5,9 11,8 13,1 12,2 13,2 10,0 6,6 6,5 Sveio 8,1 10,9 4,8 6,5 11,2 13,0 12,3 14,5 9,1 5,4 4,4 Bømlo 8,4 10,9 5,1 6,5 12,4 13,0 12,4 12,6 8,2 5,5 5,0 Stord 8,0 11,2 4,8 6,3 12,6 13,8 13,9 12,2 8,7 5,3 3,3 Fitjar 8,5 11,6 4,5 5,7 12,3 12,1 13,3 14,3 7,5 5,5 4,9 Tysnes 5,5 8,7 5,2 6,0 9,5 10,0 11,8 16,0 10,3 9,0 8,0 Kvinnherad 7,2 10,2 4,4 5,6 11,4 12,7 13,0 13,3 10,2 6,7 5,4 Austevoll 8,1 10,7 5,0 6,5 12,0 12,8 13,0 12,7 8,5 6,0 4,7 Sunnhordland 7,8 10,6 4,7 6,1 11,9 13,0 13,0 13,1 9,0 6,0 4,8 Jondal 6,3 8,8 5,5 4,2 11,2 8,7 11,3 15,3 11,2 8,4 9,1 Odda 5,6 8,8 4,0 5,1 10,2 11,4 14,5 13,0 10,9 8,8 7,8 Ullensvang 6,1 9,0 4,0 5,1 10,0 11,9 13,2 12,8 12,5 7,7 7,8 Eidfjord 5,1 7,3 4,4 8,2 9,2 11,7 15,7 13,6 10,7 7,1 7,0 Ulvik 6,0 9,6 4,6 5,9 7,5 11,4 13,5 12,6 12,8 7,0 9,1 Granvin 4,9 8,4 4,9 7,1 11,4 8,8 12,6 15,9 11,2 6,6 8,4 Kvam 6,5 9,1 4,6 6,1 11,4 11,0 13,0 13,2 10,6 7,3 7,1 Hardanger 6,0 8,9 4,4 5,7 10,5 11,1 13,5 13,3 11,1 7,8 7,7 Voss 7,1 9,0 4,1 5,6 11,1 11,4 13,6 13,2 10,1 8,2 6,7 Fusa 8,0 10,0 4,5 5,4 9,8 12,5 13,0 13,8 9,0 7,7 6,3 Samnanger 6,5 8,8 4,0 6,0 12,2 11,0 14,7 14,9 9,3 6,4 6,4 Os 8,8 10,5 4,5 5,9 12,6 13,8 13,9 13,0 8,9 4,8 3,2 Bjørnefjorden 8,4 10,2 4,5 5,9 12,1 13,3 13,8 13,3 8,9 5,5 4,1 Bergen 7,6 8,8 3,8 5,0 14,2 15,7 14,0 11,7 8,6 6,0 4,5 Askøy 9,7 11,3 4,1 4,9 11,8 16,1 12,8 12,8 8,5 4,7 3,2 Bergen og Askøy 7,8 9,1 3,8 5,0 14,0 15,7 13,9 11,8 8,6 5,9 4,4 Sund 8,7 9,4 4,6 6,3 12,9 14,0 13,4 13,8 8,6 4,7 3,6 Fjell 9,2 12,7 5,1 6,1 11,0 16,1 14,4 11,9 7,5 3,6 2,3 Øygarden 8,2 11,0 5,2 5,9 12,1 13,4 13,3 12,8 8,1 5,3 4,8 Øygarden og Sotra 9,0 11,8 5,0 6,1 11,5 15,4 14,1 12,4 7,8 4,1 2,9 Vaksdal 5,9 9,6 4,3 5,5 10,5 10,9 13,2 12,2 10,5 9,1 8,4 Modalen 9,3 8,7 5,9 5,6 13,8 10,7 13,2 11,5 8,7 7,9 4,8 Osterøy 7,6 10,5 4,6 6,5 10,8 13,1 12,8 13,1 9,2 6,1 5,8 Osterfjorden 7,1 10,1 4,5 6,1 10,8 12,3 12,9 12,7 9,6 7,2 6,7 Meland 8,2 11,7 5,2 6,2 10,6 15,4 13,2 14,0 7,5 4,4 3,5 Radøy 6,8 10,0 4,3 5,5 12,4 12,9 13,2 13,3 9,4 6,0 6,2 Lindås 8,6 10,2 4,2 5,6 12,5 13,6 12,5 14,4 9,2 5,1 4,2 Austrheim 7,4 9,4 4,6 5,8 10,1 11,8 12,7 15,0 12,5 6,1 4,6 Fedje 6,8 9,2 3,1 5,8 10,3 10,0 12,1 15,0 8,9 10,6 8,2 Masfjorden 5,3 9,5 4,7 6,5 9,7 9,4 14,2 13,2 11,5 9,2 6,8 Nordhordland 7,9 10,4 4,5 5,8 11,7 13,4 12,9 14,1 9,3 5,6 4,7 Hordaland 7,8 9,6 4,2 5,4 13,0 14,6 13,7 12,3 8,9 6,0 4,6 Landet 7,4 9,2 4,0 5,2 12,1 14,7 14,2 12,9 9,5 6,1 4,7 Kjelde: SSB Statistikkbanken, hordaland.no/statistikk 8

9 Totale tal 0-5 år 6-12 år år år år år år år år år 80+ år Etne Sveio Bømlo Stord Fitjar Tysnes Kvinnherad Austevoll Sunnhordland Jondal Odda Ullensvang Eidfjord Ulvik Granvin Kvam Hardanger Voss Fusa Samnanger Os Bjørnefjorden Bergen Askøy Bergen og Askøy Sund Fjell Øygarden Øygarden og Sotra Vaksdal Modalen Osterøy Osterfjorden Meland Radøy Lindås Austrheim Fedje Masfjorden Nordhordland Hordaland Bg i % av Hdl 52,3 49,3 49,3 49,8 58,6 57,4 54,9 50,6 52,2 54,3 51,9 Landet Hdl i % av landet 10,2 10,1 10,0 10,1 10,4 9,7 9,4 9,4 9,2 9,5 9,7 Kjelde: SSB Statistikkbanken, hordaland.no/statistikk 9

10 Utviklinga i barnebefolkninga Barnebefolkninga sentraliserast Andelen barn (0-5 år) som bur i sentrale strøk har auka frå om lag 64 % i 1986 til 71 % i Det betyr at det er ein stadig mindre del av dei barna som veks opp i Hordaland, som veks opp i distrikta. Ein del av desse vil ha ei tilknyting til distrikta ved at far og/ eller mor kjem herifrå. For kvar generasjon vil likevel tilknyttinga til distrikta verte mindre. Prosent busette i sentrale strok 72 % 70 % 68 % 66 % Andelen av totalbefolkninga som bur i sentrale strøk har også auka i denne perioden, men ikkje like mykje som barnebefolkninga. I 1990 var andelen av barnebefolkninga og andelen av totalbefolkninga som var busett i sentrale strøk, like stor. Etter 1992 har barnebefolkninga og totalbefolkninga hatt om lag same vekstrate. Tal for 2006 og 2007 viser likevel at andelen av barnebefolkninga som er busett i sentrale strøk no aukar raskare enn totalbefolkninga. Spørsmålet er om denne utviklinga vil aksellerere, avdi det er stadig færre som har tilknytting til distrikta. 64 % 62 % 60 % 58 % Totalbefolkning Barnebefolkning 0-5 år Figuren viser andelen av barnebefolkninga i Hordaland som bur i sentrale strøk i peri-oden Med barnebefolkninga meinast her barn i alderen 0-5 år Med sentrale strøk meinast her Bergen, Os, Fjell, Askøy og Lindås. 10

11 Kvinner pr. 100 menn Lågast kvinneandel i Hardanger og Sunnhordland På landsbasis er det 97,3 kvinner pr 100 menn, medan talet for Hordaland er 95,6. Det er særleg i den yngste aldersgruppa (20-29 år) at mange av kommunane i fylket har eit underskot av kvinner. I Samnanger derimot er situasjonen motsett, der er det eit overskot av kvinner i alderen 20-29, og eit stort underskot av kvinner i alderen år. På regionsnivå finst den største kvinneandelen i fylket i Øygarden og Sotra-regionen. Den lågaste andelen kvinner er i Sunnhordland og Hardanger. Det er til dels store variasjonar mellom kommunane. Den kommunen som totalt sett har den største kvinneandelen i aldersgruppa år, er Fjell med 105 kvinner pr 100 menn, medan den lågaste andelen finn vi i Modalen kor det er 81. Tabellen viser forholdet mellom andel kvinner og andel menn i dei aldersgruppene som flyttar mest, og der fordelinga mellom kvinner og menn dermed kan avvike ein del frå gjennomsnittet på kommunenivå. Det vert fødd litt fleire gutar enn jenter, men på grunn av høgare dødelegheit for gutar/menn reduserast overskotet med aukande alder. Frå årsalderen er det fleire kvinner i dei fleste befolkningsgrupper. Dødelegheita er høgare for menn i alle aldersgrupper, men forskjellen er minst i dei yngste og dei eldste aldersgruppene. Størst forskjell i dødelegheita er det i års alderen, der dødelegheita for menn er rundt tre gongar så høg som for kvinner. I aldersgruppa år vil det normalt vere eit overskot av menn, men på grunn av stor flytteaktivitet vil det likevel kunne vere kvinneoverskot i nokre område. Kvinner pr 100 menn Etne 84,3 86,7 85,5 Sveio 76,2 95,9 86,2 Bømlo 84,1 91,1 87,6 Stord 96,4 97,7 97,1 Fitjar 85,0 86,7 85,8 Tysnes 87,8 84,0 85,8 Kvinnherad 86,9 98,2 92,7 Austevoll 90,6 95,1 92,9 Sunnhordland 88,2 94,5 91,4 Jondal 96,7 109,1 101,9 Odda 95,7 92,7 94,1 Ullensvang 86,3 92,4 89,6 Eidfjord 90,9 109,8 101,1 Ulvik 93,2 100,0 97,2 Granvin 82,0 91,1 85,8 Kvam 82,5 99,8 90,6 Hardanger 88,2 96,7 92,5 Voss 97,4 99,9 98,7 Voss 97,4 99,9 98,7 Fusa 99,5 97,9 98,6 Samnanger 113,4 76,7 94,3 Os 95,9 98,6 97,3 Bjørnefjorden 98,2 96,3 97,2 Bergen 97,0 94,3 95,6 Askøy 100,0 98,9 99,3 Bergen og Askøy 97,2 94,7 95,9 Sund 85,8 96,8 91,3 Fjell 101,4 107,6 105,0 Øygarden 91,2 117,7 104,3 Øygarden og Sotra 96,5 106,8 102,2 Vaksdal 93,2 100,5 96,8 Modalen 58,1 123,5 81,2 Osterøy 90,4 90,7 90,6 Osterfjorden 89,9 94,4 92,3 Meland 105,1 98,9 101,4 Radøy 95,3 99,0 97,2 Lindås 98,1 95,3 96,7 Austrheim 81,4 91,0 86,5 Fedje 73,0 100,0 85,3 Masfjorden 97,5 111,0 103,9 Nordhordland 97,0 97,1 97,0 Hordaland 95,6 95,9 95,7 Landet 97,4 97,2 97,3 11

12 Likestillingsindeks for kommunane 2006 Voss beste likestillingskommune i Hordaland Rangnummer Indeks Voss 21 3,4 Fjell 31 3,3 Modalen 55 3,2 Meland 87 3,0 Radøy 88 3,0 Kvam 138 2,8 Fusa 159 2,7 Bergen 179 2,6 Stord 180 2,6 Odda 181 2,6 Os 182 2,6 Eidfjord 205 2,5 Ulvik 206 2,5 Lindås 207 2,5 Jondal 238 2,4 Askøy 258 2,3 Fedje 259 2,3 Fitjar 285 2,3 Granvin 286 2,3 Vaksdal 287 2,3 Masfjorden 288 2,3 Tysnes 306 2,2 Ullensvang 307 2,2 Austrheim 308 2,2 Etne 332 2,1 Sveio 333 2,1 Øygarden 334 2,1 Kvinnherad 372 1,9 Austevoll 373 1,9 Bømlo 381 1,8 Sund 382 1,8 Samnanger 415 1,6 Osterøy 423 1,4 Hordaland 2,4 Hordaland har 11 fylke framføre seg på fylkesoversikta, men ligg tett opp til landsgjennomsnittet. Landsgjennomsnittet er 2,5, medan Hordaland skårar 2,4. Oslo er det beste fylket med 3,1. Den beste kommunen på landsbasis er Tromsø, med ein skår på 3,8. Av kommunane i Hordaland er det Voss som kjem best ut på likestillingsindeksen for 2006 med ein skår på 3,4. Dette er 21. best av alle kommunane i landet. Voss har mellom anna ein høg kvinneandel i kommunestyret. Osterøy kjem dårlegast ut av kommunane i Hordaland i rangeringa med ein skår på 1,4. Kommunen deler denne skåren med fire andre kommunar i landet. Det dårlegaste resultatet på landsbasis er 1,3. Seks kommunar har fått dette resultatet. Ein kommune kan skåre maksimalt 4 poeng, mens dårlegaste skår er 1 poeng. Indeksen er relativ: At ein kommune skårar 4 på f.eks. inntekt, betyr ikkje at kvinner og menn har like høg inntekt, berre at kommunen tilhøyrer den fjerdedelen som kjem best ut. Difor er ikkje resultata samanliknbare frå år til år. Indikatorar som inngår i indeksen: Barnehagedekning 1-5 år (2005) Tall kvinner per 100 menn i alderen år (2005) Utdanningsnivået til kvinner og menn (2005) Kvinner og menn i arbeidsstyrken (2005) Inntekta til kvinner og menn (2004) Andel kvinnelige kommunestyrerepresentantar (2003) 12

13 Folketal og innvandring Stor auke i innvandrarbefolkninga i Hordaland Vestleg bakgrunn Ikkje-vestleg bakgrunn Alle % av bef Etne ,7 Sveio ,4 Bømlo ,1 Stord ,5 Fitjar ,8 Tysnes ,5 Kvinnherad ,2 Austevoll ,7 Sunnhordland ,8 Jondal ,0 Odda ,5 Ullensvang ,9 Eidfjord ,0 Ulvik ,3 Granvin ,2 Kvam ,0 Hardanger ,1 Voss ,4 Fusa ,7 Samnanger ,0 Os ,8 Bjørnefjorden ,3 Bergen ,6 Askøy ,4 Bergen og Askøy ,2 Sund ,6 Fjell ,6 Øygarden ,8 Øygarden og Sotra ,7 Vaksdal ,7 Modalen ,8 Osterøy ,9 Osterfjorden ,7 Meland ,9 Radøy ,6 Lindås ,8 Austrheim ,0 Fedje ,7 Masfjorden ,6 Nordhordland ,9 Hordaland ,4 I 2006 auka innvandrarbefolkninga i Hordaland med 2317 personar. Dette er den største veksten i innvandrarbefolkninga som er målt. Til saman har no personar innvandrarbakgrunn, noko som tilsvarar 6,4 prosent av befolkninga i Hordaland. I Bergen er 8,2 % av befolkninga innvandrarar og dette er tett opp mot landsgjennomsnittet på 8,9 %. Bergen har den største delen innvandrarar både i prosent og absolutte tal. Ulvik er den enkeltkommunen som etter Bergen har høgast andel innvandrarar. I absolutte tal er det Fjell som har flest innvandarar, utanom Bergen. Osterfjorden og Nordhordland er dei regionane med lågast andel av befolkninga med innvandrarbakgrunn. Med unnatak av Voss har andelen innvandrarar auka i alle regionane. Veksten i innvandrarbefolkninga skuldast i hovudsak innvandring frå ikkje-vestlege land. 6,4% av befolkninga i Hordaland har ikkje-vestleg bakgrunn. Polen reknast i SSB sin statistikk om innvandrararbefolkninga som eit ikkje-vestleg land. Kjelde: SSB Statistikkbanken, hordaland.no/statistikk Innvandrarbefolkninga: Personar som verken har foreldre eller besteforeldre som er fødde i Norge. Vestlege land: Norden, Vest-Europa (unnateke Tyrkia), Nord-Amerika og Oseania. Ikkje-vestlege land: Aust-Europa, Asia, Afrika, Sør- og Mellom-Amerika og Tyrkia. Av personvernomsyn har SSB sett alle 1-tall til 0 og alle 2-tall til 3. Dette kan påverke tala for Jondal, Modalen og Fedje. 13

14 Utanlandske statsborgarar Det fargerike Hordaland: 149 nasjonalitetar i fylket Talet på utanlandske statsborgarar aukar. I 2007 er den tradisjonelle britiske dominansen avløyst av Polen, som er heimlandet til 1445 innbyggjarar i Hordaland. Statistikken for innbyggjarar med utanlandsk statsborgarskap påverkast av globalisering, EØS-utviding og mangel på arbeidskraft: Det er no over personar med utanlandsk statsborgarskap busett i fylket. Talet har auka nesten kvart år sidan 1977, då det var knapt 6000 utanlandske statsborgarar i Hordaland. Tradisjonelt har britar og danskar vore dei største utanlandske gruppene i fylket. Frå midten av 90-talet har talet på innbyggjarar frå det området som ofte kallast aust- Europa auka kraftig: I 2007 er polakkane den klart største gruppa; det var også dei som først starta med å reise vestover. Det er også mange statsborgarar frå Russland, Litauen og Latvia busett i fylket, i tillegg til statsborgarar frå Kroatia, Bosnia-Hercegovina og Serbia Montenegro, mange av dei har kome til Hordaland som flyktningar. Utviklinga i talet på fem store grupper av utanlandske statsborgarar i Hordaland. Personar Største gruppe utanlandske statsborgarar i Hordaland: : Storbritannia : Irak 2005: Danmark 2006: Storbritannia 2007: Polen Sverige Danmark Storbritannia Polen Irak I 2007 er det for første gang busett fleire svenske enn danske statsborgarar i Hordaland, og det er no den nest største gruppa. 14

15 Utanl. Tal nasjostatsnalitetar borgarar Etne Sveio Bømlo Stord Fitjar Tysnes Kvinnherad Austevoll Jondal 7 6 Odda Ullensvang Eidfjord 25 8 Ulvik Granvin Kvam Voss Fusa Samnanger Os Bergen Askøy Sund Fjell Øygarden Vaksdal Modalen 4 4 Osterøy Meland Radøy Lindås Austrheim Fedje 18 8 Masfjorden 19 9 Hordaland Største gruppe Polen Russland Danmark Sverige Polen Latvia Irak Danmark Danmark Polen Kongo Polen Somalia Sverige Irak Storbritannia Estland Danmark Tyskland Polen Danmark Kongo Polen Thailand Afghanistan Polen Tyskland Polen Danmark Liberia Danmark Storbritannia Polen MASFJORDEN AUSTRHEIM MODALEN FEDJE RADØY LINDÅS VOSS MELAND ØYGARDEN ASKØY OSTERØY VAKSDAL FJELL GRANVIN KVAM BERGEN SAMNANGER EIDFJORD SUND OS AUSTEVOLL FUSA JONDAL ULLENSVANG TYSNES FITJAR BØMLO ULVIK KVINNHERAD ODDA STORD ETNE SVEIO Kartet viser: Største gruppe av utanlandske statsborgarar i kvar kommune markert med flagg. Tabellen gir ei oversikt over talet på utanlandske statsborgarar, nasjonalitetar og største utanlandske nasjonalitet i kvar kommune. 15

16 Innflytting til sentrale kommunar Størst auke i tal innflyttarar til Askøy, Lindås under oppsegling Tal innflyttingar pr. år har stige jamt i alle omlandskommunane til Bergen i perioden Det er Askøy og Fjell som har flest innflyttingar pr. år. Askøy er den kommunen som har hatt den største auken i tal innflyttingar, deretter Os. Veksten i Fjell, Askøy og Os har flata noko ut siste året. Lindås har lege på om lag same nivå fram til og med Dei siste to åra har derimot tal innflyttingar til Lindås auka mest av alle. Tal innflyttingar til regionsentera Stord, Odda, Kvam og Voss, låg på om lag same nivå i 2006 som i 1997, med unnatak av Stord som hadde ein viss auke i 2005 og i Tal innflyttingar har variert noko i perioden. Du finn fleire tal om flytting på Tal innflyttingar til sentrale kommunar Kjelde: SSB Statistikkbanken, hordaland.no/statistikk Stord Odda Kvam Voss Os Askøy Fjell Lindås 16

17 Flyttemønster Kor kjem innflyttarane frå? Bergen fekk i 2005 om lag 30% av sine innflyttarar frå Hordaland. 9% kom frå Osloregionen. Over 50% kom frå andre delar av landet. Dei største omlandskommunane til Bergen - Os, Askøy, Fjell og Lindås - fekk frå 66 til 73% av sine innflyttarar frå Hordaland. Med unnatak av Lindås, kom ein stor overvekt av desse flyttande frå Bergen. Lindås fekk 25% av sine innflyttarar frå Nordhordland. Til regionsentera Stord, Odda, Kvam og Voss kom 40-50% av innflyttarane frå Hordaland. 22% av innflyttarane til Stord kom frå Sunnhordland. Til Odda kom 16% av innflyttarane frå Hardanger, medan berre 7% av innflyttarane til Kvam kom frå eigen region. Om lag ein tredel av innflyttarane til Kvam kom frå Bergen. Andel innflyttarar etter fråflyttingsstad 2006 Stord Odda Kvam Voss Os Askøy Fjell Lindås Bergen % Fråflyttingsstad: Bergen Eigen region Hordaland elles Nabokommunar, Sogn Kjelde: SSB Statistikkbanken, hordaland.no/statistikk Haugesundsområdet Stavangerregionen Osloregionen Resten av landet Nettoflytting til Bergen frå Stavanger og Oslo Flyttetapet til Oslo auka kraftig i 2006 Nettoflyttinga til Bergen frå Osloregionen har vore negativ i heile 10 års perioden. Flyttetapet var størst i 1997 med om lag 600 personar. Frå og med 2001 har flyttetapet blitt stadig mindre, men er i 2006 nede på same nivå som ved årtusenskiftet med 385 personar. Etter ein periode med positiv nettoflytting til Bergen frå Stavangerregionen, er det registrert eit flyttetap i 2006 på 91 personar. Tal nettoflyttingar Nettoflyttingar til Bergen Oslo Kjelde: SSB Statistikkbanken, hordaland.no/statistikk Stavanger 17

18 Folketalsframskriving Sterk vekst i Bergensområdet Ei ny folketalsframskriving viser at fram mot 2015 vil folkeveksten i Bergen framleis kunne ligge på rundt 1% per år. Dette er svært høgt, og i fleire av nabokommunane til Bergen ligg det an til ein prosentvis endå sterkare vekst. FEDJE AUSTRHEIM RADØY MASFJORDEN LINDÅS MODALEN VOSS Det ser også ut til at Sunnhordland får ei bra utvikling i folketalet. Det gjeld særleg Stord og Bømlo, medan veksten i Sveio lar vente på seg. Framskrivinga viser også plusstal for Tysnes. Tida vil vise om denne kommunen no verkeleg får del i veksten som fleire av dei tilgrensande kommunane lenge har hatt. ØYGARDEN MELAND VAKSDAL OSTERØY ASKØY FJELL BERGEN SAMNANGER SUND FUSA OS AUSTEVOLL KVAM JONDAL GRANVIN ULLENSVANG ULVIK EIDFJORD Folketalet vil framleis gå ned i mesteparten av Hardanger, minst i Kvam og mest i Odda. Odda vil sannsynlegvis ha mindre enn innbyggjarar i Framskrivinga kjem ut med vekst i Eidfjord etter at denne kommunen har hatt kraftig nedgang i folketalet gjennom fleire år. Dette resultatet må tolkast forsiktig, sidan det i ein liten kommune kan vere einskildhendingar som påverkar grunnlagsdataene slik at framskrivingsresultata ikkje nødvendigvis er realistiske. I Voss ser det ut til at tida med ei betre folketalsutvikling no er over, og resultata for kommunen viser at ein må pårekne ein viss nedgang i åra som kjem. Sentrale deler av Nordhordland, ikkje minst Lindås, ser ut til å vere på veg inn i ein periode med sterk folkevekst. Radøy kjem ut med den prosentvis sterkaste folkeveksten av kommunane i fylket. Dette kan bli tilfelle dersom kommunen får sin del av veksten i regionen, men om det faktisk vil skje avheng både av kommunen sjølv, kom- BØMLO FITJAR SVEIO STORD TYSNES Kartet viser forventa utvikling i folketalet i kommunane i Hordaland , uttrykt i prosentvis vekst pr år. Kjelde: SSB/PANDA/Hordaland fylkeskommune. KVINNHERAD ETNE munikasjonane og utviklinga i nabokommunane Lindås og Meland og i Bergen. ODDA Sterk vekst 1,0 til 1,4 % Moderat vekst 0,2 til 0,9 % Stabilt -0,1 til 0,1 % Moderat nedgang -0,2 til -0,6 % Sterk nedgang -0,7 til -2,2% Fedje og Masfjorden ser ut til å vere inne i ei svært dårleg utvikling, der Masfjorden ligg an til å få redusert folketalet med meir enn 2 % kvart år, noko som vil utgjere nesten 300 færre innbyggjarar i I Os og i kommunane vest for Bergen ventast det fortsatt solid vekst, men ikkje med så høge tal som nokre av desse kommunane har hatt tidlegare. Vaksdal ser framleis ikkje ut til å dra fordel av nærleiken til Bergen, og er mellom kommunane som ligg an til ein sterk nedgang i folketalet. Også Samnanger stagnerer sjølv om kommunen ligg innanfor Bergen sin bu- og arbeidsmarknad. 18

19 Om framskrivinga: Denne folketalsframskrivinga er utarbeidd av Hordaland fylkeskommune som ei justering av Statistisk sentralbyrå (SSB) si framskriving frå 2005, middelalternativet (SSB MMM 2005). Denne framskrivinga kom ut med eit forventa folketal i Hordaland 1. januar 2007 på , medan det verkelege folketalet vart Etter to år har dermed folketalet i fylket auka med 911 personar meir enn SSB- framskrivinga viste. Hordaland fylkeskommune si framskriving føreset at folketalet i fylket totalt sett vil utvikle seg som i SSB si framskriving, men at folketalet frå og med 2008 ligg 1000 høgare enn SSB MMMM På fylkesnivået er framskrivinga dermed ei justering av SSB si framskriving ut frå observert folketalsutvikling Med 2007 som utgangsår blir så det totale, forventa, innbyggjartalet i fylket fordelt på kommunane ut frå observert flyttemønster, fødsels- og dødsrater i åra For fylke og andre store regionar er framskrivingar som denne vanlegvis rimeleg pålitelege, sidan inn- og utflyttinga ikkje varierer så mykje på kort og mellomlang sikt. På kommunenivå er folketalsframskrivingar derimot til dels svært usikre, særleg for omlandskommunar til store byar og andre kommunar der ut- og innflyttinga varierer mykje, t.d. på grunn av bustadbygging og utbygging av kommunikasjonar. Framskrivingsresultat for einskildkommunar må derfor tolkast med varsemd, og sjåast i samanheng med nabokommunane. Tal Endring % per år Etne ,3 Sveio ,0 Bømlo ,6 Stord ,6 Fitjar ,6 Tysnes ,2 Kvinnherad ,0 Austevoll ,3 Sunnhordland ,4 Jondal ,2 Odda ,9 Ullensvang ,7 Eidfjord ,2 Ulvik ,5 Granvin ,6 Kvam ,2 Hardanger ,5 Voss ,2 Fusa ,3 Samnanger ,1 Os ,1 Bjørnefjorden ,8 Bergen ,0 Askøy ,0 Bergen og Askøy ,0 Sund ,8 Fjell ,2 Øygarden ,4 Øygarden og Sotra ,0 Vaksdal ,7 Modalen ,1 Osterøy ,3 Osterfjorden ,0 Meland ,4 Radøy ,4 Lindås ,1 Austrheim ,9 Fedje ,7 Masfjorden ,2 Nordhordland ,7 Hordaland ,8 Kjelde: SSB/ PANDA/ Hordaland fylkeskommune Tabellen viser framskriven folketalsutvikling i kommunane i Hordaland i 2015 og : Historiske tal. Fleire tal frå framskrivinga på: hordaland.no/statistikk 19

20 Folketalsutviklinga i Norden Dårlegare folketalsutvikling i svensk og finsk periferi I alle dei nordiske landa er tendensen at folketalet i hovudstadsområdet og andre store byar aukar, og folketalet går ned i periferien. Indre og nordlege område av Sverige og Finland har hatt særleg sterk nedgang i folketalet, men etter 2002 har utviklinga vore litt betre. I Norge er bildet meir nyansert pga vekst i byane i Nord- Norge og i nokre fjellkommunar. Kjelde: NORDREGIO. 20

21 Kjelder og meir informasjon Generelt, alle tema: statbank.ssb.no/statistikkbanken (Statistikkbanken) Befolkningsstatistikk: Kvartalsvise befolkningstal) (Befolkningstal for alle kommunar sidan 1951) (Flytting) (Folketalsframskrivingar) (Folke- og bustadteljingane 2001) (Folke- og bustadteljingane 2001, kommunehefte for alle kommunar i Hordaland). Likestillingsindeksen ESPON (European Spatial Planning Observation Network): NORDREGIO (Nordic Center for Spatial development) Alle tal er pr. 1.januar 2007 dersom ikkje anna er opplyst. I 1995 vart eit område med 228 innbyggjarar overført frå Fitjar til Bømlo. Endringstala i befolkningstabellane er korrigert for dette. 21

22

23

24