ЖТМ-ның үздік учаскесі

Transkript

1 Мерзімді басылым емес, тек Қазақмыс тобының қызметкерлеріне арналған жəне шектеулі ортаға ғана таратылады Құрылтайшы жəне меншік иесі «Қазақмыс PLС» жылдың 26 қарашасынан шығады ЖТМ-ның үздік учаскесі Фото Əлина ЖҰМАШЕВА Суретте: кен шебері Жантөре Əлиақпаров, нығыздаушы Нұрболат Дүйсембаев, 1 учаске бастығы Жайық Жаппасов, шахтаның бас инженері Рахат Смағұлов, учаске бастығының орынбасары Əділет Тоқмағамбет, бұрғылаушы Тұрған Тұрлығожаев жəне МТ автосамосвал жүргізушісі Ринат Жарасов Əлина ЖҰМАШЕВА, Жезқазған Шығыс Жезқазған кенішіндегі 1 өндіру учаскесіндегі қалыптасқан еңбек ырғағы көпшілікке бұрыннан таныс. Бұл жерде əркімнің мақсаты мен міндеті айқындалған, ең бастысы жоспар үшін ғана емес, қауіпсіздік үшін де ұжым болып жауапкершілік жүгін сезінеді. Олардың басты ұраны «Бəріміз біріміз үшін, біріміз бəріміз үшін». Достықтың қадірін жақсы түсінетін ұжым еңбеккерлері жұмылған жұдырық тəрізді. Бірі үшін бірі жауап беретіндіктен жүктелген міндетті ұқыптылықпен атқарып, бір-біріне көмекке келуге дайын тұрады. Өйткені, олардың көбі өндірісте көп жылдар бойы тер төгіп келе жатқандар. Өндірісте он, он бес жылдан артық еңбек еткен майталман мамандардың қатары жыл сайын жастармен де толығып отырады. Учаске жоспар орындаудан əрқашан алдыда. Күніне көлемі бойынша 1500 тонна, 1,60% металл өндіретін кеншілер тұрақты көрсеткіштерден ауытқымайды. ҚТ бойынша да бригада үздік жетістерге жетуде. Сондықтан болар, аталмыш учаске Жезқазған дивизионы кəсіпорындары арасында «Үздік өндіруші учаске», «Үздік өндіруші бригада» атақтарын жеңіп алды. Арнайы сұхбат Бақтияр Қрықпышев: «Болашақ білікті мамандардың қолында» Өзекті Ақша тиыннан құралады, Қазақмысқа үнемдеудің қажеті қанша? Оқиға Қарсақбайдың мысты мұржасы Қазақмыс бірінші қазақстандық мыстың 85 жылдығын атап өтті 4-5 б. 6-7 б б.

2 2 АРНАЙЫ БӨЛІМ Қазақмыс Құрметті əріптестер! Қазан айында біз үшінші тоқсандағы іс-қызметіміздің қорытындысын шығардық. Бұл көрсеткіш жыл қорытындысының қандай болатынын қазірдің өзінде анықтап білуге мүмкіндік береді. Өндірісіміз бұрынғыдай тұрақты деңгейде, алайда мыс өткізу бағасы өткен жылдың осындай кезеңімен салыстырғанда 8% төмендеп, Топтың қаржылық жағдайына қысым көрсетуде. Кəсіпорындардың тиімділігін тұрақтандыру мақсатында оңтайландыру бағдарламасы қолға алынды. Аталмыш бастама туралы біз бұрыннан айтып келеміз жəне газеттің кезекті нөмірінде бұл бағытта жүзеге асырылып жатқан, құрылымдық өзгерістер мен өндірісті модернизациялауды қамтитын іс-шаралар барысы туралы айтып береміз. Біздің барлық бастамаларымыз ұзақ мерзімді нəтижеге қол жеткізуге бағытталған Топтың құрылымдық жəне өндірістік бағытын ондаған жылдар бойы табысты жұмыс істеуімізге мүмкіндік беретін деңгейге жеткізу. Қазақмыс бастауында тұрған кəсіпорындар қызметі 80 жыл бойы жалғасып келеді. Қазан айында Қарсақбай мыс балқыту зауытында алғашқы мыс балқымасының алынғанына 85 жыл толған мерейтойын атап өттік. Бұл өткен шақты еске түсіріп қана қоймай, жетістіктер мен табыстарымызды айқындап, болашаққа бағдар жасауымызға мүмкіндік береді. Бір ғасырға жуық тоқтаусыз жұмыс істеу кен өндірісіне өз əсерін тигізді. Біз қазір ресурстық базаның табиғи жағдайда кедейленуін сезінудеміз. Сондықтан, кен өндірісіндегі өзгерістерге технологияны сəйкестендіру аса қажет. Жезқазғандық өндірістік алаңы біздің басты назарымызда. Біз оның болашағына сенімдіміз. Біз зерттеулер жүргізіп, қолданыстағы жəне болашақ кеніштерді өндірудің ұтымды тəсілдерін қарастырып, ғылыми технологияларды дайындаушылармен əріптестік қарым-қатынас орнаттық. Біз тиісті қаражат бөлініп, жұмыс тəсілдерін қайта қарап, өндірістің тиімділігін арттырсақ Жезқазғанда ұзақ жылдар бойы жұмыс істеуге болатынын білеміз. Біз бұған дейін де түрлі өзгерістерге бейімделе алдық жəне бұл жолы да көздеген мақсатымызға жетеміз деп сенемін. Ізгі ниетпен, Қазақмыс Тобының Бас басқарушы директоры Олег НОВАЧУК 2013 жылдың 3-ші тоқсаны бойынша өндірістік қызмет қорытындысын шығарды 2013 жылдың тоғыз айының қорытындысы бойынша Қазақмыс Тобы мыс теңгерімінде 215 мың тонна мыс өндірді. Яғни, өткен жылмен салыстырғанда көрсеткіштердің сəйкестігі байқалады. Үшінші тоқсанда мыс өндірісі 71 мың тоннаны құраса, кендегі мыстың орташа құрамы осы жылдың тоғыз айының қорытындысы бойынша 0,97% көрсетті. Кенді өндіру мен өңдеудегі тұрақты процесс жыл соңына дейін жоспарлаған мың тоннаға қол жеткізудің мүмкіндігін көрсетіп отыр. Қосалқы өнімдер өндірісі концентраттағы мырыш, алтын мен күміс жылдық жоспарға сай жүзеге асуда. Тоғыз ай ішінде 100 мың тонна концентраттағы мырыш өндірілді. Күміс өндірірісі 1,4 млн. унцийға артып, өткен жылмен салыстырғанда 10,4 млн. унций ұлғайған. Бұған өткен жылдағы шикізатты өңдеу есебі мен коэффициентінің артуы себеп болды. Мыс өндірісі Күміс өндіру тоғыз айда 78,2 мың унцийді құрады. Екібастұз ГРЭС-1 таза электр энергиясын өндіру тоғыз айда ГВтс құрап, ішкі нарықтағы сұраныстың төмендеуіне орай, өткен жылмен салыстырғанда 9% азайды. Жезқазған мыс зауыты жұмысының уақытша тоқтатылуына байланысты қыркүйек айында 5,1 мың тонна концентрат түріндегі катодты теңгерімдегі мыс сатылды. Тоғыз ай ішінде Топ катодты теңгерімдегі 231 мың тонна мыс шығарды. Таза қарыз 30 қыркүйекте жалғасын тауып жатқан Топтың негізгі жобаларын инвестициялау есебінде $1,44 млрд. құрады. Қазақмыс Тобының Бас басқарушы директоры Олег Новачук былай дейді: «Тоғыз айда біз тұрақты өндірістік көрсеткіштерге қол жеткіздік. Бұл жыл аяғында жоспарды ойдағыдай орындайтындығымыздың дəлелі. Сонымен қатар, өндірістің тұрақты түрде ұлғаюы əрқашан назарымызда болмақ» ж ж ж ж ж. 9 айы 9 айы 3 тоқ. 2 тоқ. 3 тоқ. Кен өндіру мың т Мыстың орташа құрамы % 0,97 0,95 1,00 0,94 0,90 Меншікті шикізаттағы мыс концентраты мың т 236,5 225,4 78,7 78,1 78,5 Катодты теңгерімдегі мыс өндірісі (меншікті шикізаттан) 1 мың т 214,9 213,1 70,6 71,7 78,5 катодтар мың т 209,8 213,1 65,5 71,7 78,5 концентрат 2 мың т 5,1 5,1 1 Өңделген мыс катанкасына катодты мысты қосқанда (топлингтік материалды есептегенде). 2 Концентраттағы сатылған мыс көлемі (катодты теңгерім).

3 Қазақмыс жаңа ЖШС құрмақ «Жезқазғантүстімет» ӨБ кəсіпорны «Қазақмыс» компаниясы құрамында жеке тұлға мəртебесін алып, ЖШС болып қайта құрылмақ. БАҚЫЛАУДА 3 Əлина ЖҰМАШЕВА, Жезқазған «Жезқазғантүстімет» ӨБ активтерін қайта құру арқылы жеке кəсіпорынға «Жезқазғантүстімет» ЖШС айналдыру (бір атаулы заңды тұлға. авт), жеке тұлға түріндегі мəртебе өзіндік құнды қалыптастыруда, бюджетті жоспарлауда айқын ашықтықты қамтамасыз етуге мүмкіндік береді, деп атап айтты жұмысшылармен кездесуде «ЖТМ» Бас директоры Жанболат Бөрібаев. Өзіндік құнды тиісінше төмендетуге апаратын таза өндірістік шығынды есептеуге мүмкіндік туады. Сатып алу құрылымын жеңілдетеді, салық салуды оңтайландыруға жол ашады Бірінші кезекте «Шығыстүстімет» пен «Қарағандытүстімет» ӨБ-нің жетекші құрамы қысқартылады. Бұл өзгерістердің жұмысшыларға еш қатысы жоқ, деп атап өтті өндірістік бірлестікке кіретін кəсіпорындарға тікелей басшылық ететін «Қазақмыс корпорациясы» ЖШС-нің Бас директоры Бақтияр Қрыкпышев. Олардың арасында оңтайландыру шараларын жүргізіп болдық. Жаңа жұмыс жағдайының оңай болмайтыны түсінікті. Бірақ, басқа амал жоқ. Егер шығындарымызды қазір қысқартпасақ, ертеңгі күні компания барынан айрылып қалуы мүмкін. Бұған жол беруге болмайды. «ҚТМ» пен «ШТМ» ӨБ-де өндірістік кəсіпорындардың қызметін бақылайтын басқару жəне инженерлік-техникалық қызметтерді қысқарту жоспарлануда. Кеніштер, кен байыту фабрикалары мен басқа да кəсіпорындар «Қазақмыс корпорациясы» ЖШС тікелей бағынады. Қарағанды, Балқаш, Шығыс Қазақстан облысындағы өндірістік алаңдардан 539 адам қысқартуға ұшырамақ. Біз бір- бірінің жұмысын қайталайтын қызметтерді қысқартамыз, Жаңа «Жезқазғантүстімет» ЖШС-на бұрынғы келісім бойынша Жезқазған кен орындарындағы мыс кенін өндіру жəне өңдеу, Жыланды кен орнында кен қазу жұмыстарын жүргізу құқығы беріледі. Жаңа мəртебе адамдардың əлеуметтік жағдайына нұқсан келтірмейді. Жалақы, əлеуметтік пакеттер бұрынғы қалпында қалмақ. Еңбек өтіліне зиян келмейді, адамдар бұрынғыдай еңбек демалысына шыға бермек. Тек жаңа құрылымның құрылуына байланысты қызметкерлер жұмысқа жаңадан қабылданып, қайта рəсімделеді. Еңбек келісімшарты жұмыс берушінің атауының өзгеруіне байланысты қайта жасалады. Сонымен қатар, барлығына бірдей медициналық тексеруден өту міндеттелген. Үлкен өзгерістер Қазақмысқа өндірісті жедел басқарудың жаңа құрылымы енгізілуде. Аталмыш өзгерістер əкімшілік-басқару қызметкерлерін қысқартуды қамтиды, алайда өндірістік процеске əсер етпейді. Юлия КУЗНЕЦОВА, Алматы деп жалғастырды əңгімесін Бақтияр Қрықпышев. Қызметкерлер арасындағы оңтайландыру шарасы қысқаша түрде жүргізіледі. Ал қысқарту шарасы басқарманы қамтиды. Өйткені, олар нарықта қажетті мамандық иелері, жұмыссыз қалмайды. Қалғандарын қажетті жұмыс орындарына орналастырамыз. «Қазақмыс корпорациясы» ЖШС қызметкерлер бойынша операциялық директоры Əлішер Əбеновтің айтуынша, қазіргі күні Топта 500 жұмыс орны бар. Қысқартуға ұшырайтындар жақын күндері белгілі болады. Бұл бағыттағы барлық жұмыстар еңбек заңдылығына сəйкес жүргізіледі. Осы мақсатта арнайы комиссия жұмыс істейді, дейді Əбенов. Іріктеуден өтпеген жұмысшыларға бір айлық жалақы мөлшерінде өтемақы беріледі. Əкімшілік шығындарды қысқарту бағдарламасы өндірістік кəсіпорындардағы басқармаларды ірілендіру жолымен жүргізілмек. Кеніштер мен кен байыту фабрикаларының басшылығы біріктіріледі. Мəселен, Орлов кеніші мен ШҚО кен байыту фабрикасы, Балқаш аймағында Саяқ пен Қоңырат кеніштері, ОЖК, Степной, ШЖК, БЖК бір басқармаға біріктіріледі. Құрметті əріптестер! Компанияда қазіргі кезде жүзеге асып жатқан өзгерістер туралы айтудың уақыты келді. Біздің міндетіміз аталмыш шараларды шұғыл қабылдау. Өткенді сызып тастайтын ойымыз жоқ, біз қазіргі мүмкіндіктерді жоспарлаудамыз. Қазіргі жасалынып жатқан жұмыстар өндірісті жаңа деңгейге шығаруға, жаңа технологияны ендіруге, жұмыс жағдайын жақсартуға бағытталған. Бұл үшін бірнеше қадамға баруымыз керек. Біз өндірісті жылдам басқарудың жаңа құрылымын енгізудеміз. Басқару қызметкерлерін оңтайландыру арқылы əкімшілік шығындарды қысқарттық. Есті экономика саясатын ұстануды жалғастырудамыз. Сонымен қатар, компания мақтанышына айналған өндірісші кəсіби кадрларымызды жоғалтып алмауымыз керек. Барлық құрылымдық бөлімшелерде жүргізіліп жатқан оңтайландырудың қазіргі кезеңі осы мақсатқа бағытталған. Жақында компания əкімшілік-басқару қызметкерлерін қысқартудың оңтайлы жолын қарастыратын өндірісті жедел басқарудың жаңа формасына көшеді. Мамандардың Бозшакөл мен Ақтоғайға қызметкерлерді іріктеу бағдарламасына қатысу мүмкіндігі бар. Сонымен қатар, КӨК мен дивизондардың екі кезеңін қысқартып, кəсіпорындарды корпорация басқармасына тікелей бағындырмақпыз. Бұл əкімшілік шығындарды, жалақы мөлшерін, көлік шығындарын, кеңселерді жалға алуға кететін шығындарды қысқартуды төмендетуге мүмкіндік береді. Сонымен қатар, өндірістік активтер басқармасы кеніштер мен фабрикалар əкімшілігі біріктіріледі. Біз болып жатқан барлық өзгерістермен тұрақты түрде таныстырып отырамыз. Құрылымдық өзерістерге қарамастан өзектілігін жоймай отырған тағы бір мəселе жұмысшылардың қауіпсіздігі. Бұл біздің басым бағытымыз. Өкінішке орай, жыл басынан бері апатты жағдайлардың кесірінен 13 жұмысшы өмірден озды. Біз олардың туғантуыстарының қайғысына ортақтаса отырып, басты міндетіміз болып табылатын өндірістегі жарақатты нөлдік деңгейге жеткізуге ұмтыламыз. Мен сіздерді сақтық пен ұқыптылықты сақтауға, ұмытпауға шақырамын. Денсаулықтарыңызды сақтап, əрдайым отбастарыңызға аман-есен оралыңыздар. Құрметпен, Қазақмыс корпорациясы ЖШС Басқарма төрағасы Эдуард ОГАЙ

4 4 АРНАЙЫ СҰХБАТ Бақтияр Қрықпышев: «Болашақ білікті мамандардың қолында!» Өткен жылы Қазақмыста жаңа құрылымдық бөлімше Таукен өңдеу кешені құрылған болатын. Осы уақыт аралығында ТКӨК ұжымы жақсы нəтижелерге қол жеткізіп, ЖТМ, ШТМ мен Шахтапроходкалау тресі кəсіпорындарының көрсеткіштерін айтарлықтай жақсарта алды. Сөйтіп, оның жалғасы ретінде ТКӨК басшылығының құзырет аумағы өсіп, 1 желтоқсаннан бастап Бақтияр Қрықпышев «Қазақмыс корпорациясы» ЖШС-нің Бас директоры лауазымына тағайындалды. Біз Бақтияр Əбдірақманұлының жаңа қызметі туралы міндетті түрде айтып береміз. Ал бүгінгі сұхбат барысында оның ТКӨК басшысы лауазымындағы жұмысын қорытындылауды жөн көрдік. Зульфира МУХАМЕДЬЯРОВА, Астана Біздің анықтама Бақтияр Əбдірақманұлы ҚРЫҚПЫШЕВ Қарсақпай кентінде дүниеге келген. Жезқазғандағы Тау-кен технологиялық институтының түлегі. Білікті кеншінің еңбек өтілі 17 жылды құрайды. Еңбек жолын 1996 жылы Солтүстік Жезқазған кенішінде БелАЗ жүк көлігінің жүргізушісі болып бастаған. Қазақмыста мансаптық өсудің барлық сатысынан өткен азамат. Үйленген, 3 бала тəрбиелеуде. «Қазақстан Конституциясына 10 жыл» мерейтойлық медалімен жəне ІІІ дəрежелі «Еңбек даңқы» төсбелгісімен марапатталған жылғы 1 желтоқсаннан бастап «Қазақмыс корпорациясы» ЖШС Бас директоры. Бақтияр Əбдірақманұлы, кəсіпорындар жаңа құрылымға неге біріктірілді? Жаңа тау-кен өңдеу кешені (ТКӨК) өткен жылдың 5 желтоқсанында құрылды. Оның құрамына кен өндіруде кенгеологиялық, кентехникалық жағдайымен ерекшеленетін ірі кəсіпорындар, өндірістік алаңдар енгізілді. Жезқазған алаңында, Жомарт кенішінде кен өндірудің негізгі бөлігі камералы-бағаналы жүйемен жəне де қайталап өндіру жүйесімен жүргізілсе, Шығыс аймақта кен өндірудің негізгі көлденең текшелер арқылы өндіру жүйесі жүзеге асырылады. Аталмыш жүйе жыныстың физика-математикалық қасиетіне сəйкес жүргізіледі. ТКӨК басқа міндеттермен бірге қолдағы бар кен қорына орталықтандырылған тіркеу жүргізді. Геологиялық барлау жұмыстарындағы жобаларды дамытып, жаңа жобалар жасады. Бұл жұмысты менің командам Қазақмыс корпорациясының Бас директоры басқармасы аппараты құрамында да жалғастырады. Жаңа деңгейге көтерілу арқылы жұмысымызға стратегиялық тұрғыда көбірек көңіл бөле аламыз деп ойлаймын. Біз өндіру мен өңдеу технологиясын қарастыра отырып, өндірісті оңтайландырудамыз. Мақсатымыз: өндірістің тиімділігін арттырып, өндірісшілерді тұрақты жұмыспен, ыңғайлы да қауіпсіз еңбек жағдайымен Қажетті кадрлардың жетіспеушілігі бүгінгі таңда өзекті мəселелердің бірі болып отыр. Жастармен кездескенде: Мақсатың қандай? Ел игілігі үшін бар жан-тəніңмен қызмет етуге дайынсың ба?, деп сұраймын. Біз өндірістің қырсырын жақсы білеміз. Кезінде барлық қиындықтарды бастан өткердік. Сондықтан болар туындаған мəселелерге бей-жай қарай алмаймыз. Оны шешу үшін бар күшжігерімізді сарп етуге дайынбыз.

5 АРНАЙЫ СҰХБАТ 5 қамтамасыз ету. Бір сөзбен айтқанда, ірі мыс өндіруші компанияның бағытбағдарын ұстап тұру. ТКӨК басшылар тарапынан қойылған міндеттерді жүзеге асыру үшін қандай шаралар қолданды? Қандай қиындықтар болды? Қазақмыс кен орындарын ұзақ уақыттан бері игеріп келеді. Шикізат қоры сарқыла бастады. Мəселен, Жезқазған кен орнының пайдалануға берілгеніне 80 жылдай болып қалды. Жыл басынан бері Жезқазған аймағы бойынша кендегі мыстың орташа мөлшері 0,63% болатын 371 миллион тонна кен тіркелді. Қазір Жыланды кен орнындағы кен қоры өндірісті тағы жылға созуға мүмкіндік береді. Өткен жылы Басқарма төрағасы Эдуард Огайдың жарлығымен, менің басшылығыммен Жезқазған мен Шығыстағы өндірістік алаңдардағы барлық шығындарды оңтайландыру үшін шұғыл топ құрылған болатын. Бұл топтың міндетіне шығындарды оңтайландырып қана қоймай, қосымша кен көлемі, сапалы металл құрамымен қамтамасыз ету үшін кен жыныстарын дамыту жоспарын қайта қарау тапсырмасы бекітілді. Катодты мыстың өзіндік құнын нарықтағы жағдаймен сəйкестендірудің маңызы артты. Жүргізілген жұмыстардан кейін Жезқазған мен басқа да өндірістік алаңдарды жеке кешенге айналдыру туралы шешім қабылданды. Кейін аталмыш кешен құрамына жұмыс барысының саябырлауына байланысты Жомарт кеніші де енгізілді. Бүгінгі күні біз күн тəртібіндегі мəселелердің шешімін таптық. Өткен жылмен салыстырғанда нəтижесі айтарлықтай жəне 2012 жылдардағы көрсеткіш бойынша кен өндіру көлемі мен құрамы жоспар бойынша орындалмаған болатын. Осы жылдың сегіз айының қорытындысы бойынша кен өндіру мен мыс шығару жоспарын артығымен орындадық. Кен құрамы бойынша жоспар сəйкесінше артық орындалды. Жезқазған өндірістік алаңының жұмысын ерекше атап өткім келіп отыр. Өткен жылмен биылғы жылдың көрсеткішін салыстырар болсақ, Жезқазған үлкен жетістіктерге жетті. Мыс кені бойынша негізгі көрсеткіш 20% артық орындалып келеді. Бұл еңбек ұжымының жұмысқа деген көзқарасының өзгергендігін танытады. Өндірістік көрсеткіштерді жақсартуға сүббелі үлес қосқан əріптес кеншілерге алғысымды білдіремін. Кəсіпорындар жұмысының тиімділігін арттыру қалай жүзеге асырылды? Басты кезекте бүгінде Шахтопроходкалау тресі орындап отырған барлық таукен жұмыстары қайта қаралды. Тау-кен дайындаудың жұмыс жоспары мен барлық кəсіпорындардағы өндіру жоспарын қайта қарап шықтық. Жезқазған мен Шығыс дивизиондарының барлық мəліметтерін жалпылай емес, əр кəсіпорынға жеке-жеке талдау жасап, талқыладық. Мəселен, кей жерлерде өндіру технологиясын өзгерттік, ал кей жерлерге тау-кен жұмыстарының жоспарын қараған жеткілікті болып шықты. Құрылымдардың тиімділігін арттыруға бас мамандардың қосқан үлесі зор. Біз бұл жұмыстарға Жезқазған мен Шығыс дивизиондарындағы жағдайды жақсы білетін мамандарды тарттық. Олар өз тəжірибелерімен, мол білімдерімен бөлісті. Қызметкерлерді өздеріне қатысты болғандықтан компаниядағы өзгерістер мен жаңалықтар əрқашан қызықтырады. Қобалжуға негіз бар ма? Қазір көп жерде, əсіресе Жезқазған алаңында Жезқазғанның болашағы туралы сұрақтар туындауда. Екі жыл ғана қалыпты, содан кейін Жезқазған өндірістік алаңы болмайды екен деген алып қашпа сөздер айтылып жүр. Бұл жалған ақпарат. Бұл аймақ үшін компанияның ұзақ жылғы жоспары мен жобалары бар. Бас жобалау институты құрамында Жезқазған аймағын дамыту жөніндегі жоспарды құру үшін арнайы топ жасақталды. Осы жылдың ішінде Жезқазған кен орнын дамытудың бас жоспарының ТЭН дайындалады. Дамудың негізгі бағыты анықталып, жер асты жұмыстарының кестесі, кен тасымалдаудың жаңа сызбасы жасалады. Аталмыш жобаны дамыту шахталардағы қорды тиімді өңдеуге көмектеседі. Катодты мыстың өзіндік құнын төмендетіп, өндірістің пайдалылығын арттыруға септігін тигізеді. Ең бастысы, Жезқазған алаңындағы кəсіпорындарда жұмыс орындары сақталады. Компанияда қайта құрылымдау жұмыстары жалғасуда. Жезқазған кеніштерін Қазақмыс құрамында жеке құрылым ретінде ретінде қайта құру жоспарлануда. Онда өзіндік құнды бақылау, əкімшілік-техникалық рəсімдерді жеделдету жақсармақ. Мұндай тəжірибе корпорацияда бұрын да табысты жүргізілген. Келесі кезеңде басқарма құрылымдары өзгеріске ұшырайды. Ол түбегейлі тəсілмен қайта қаралады. Кəсіпорындарда басқару ұйымдары жұмысы нығайтылады. Өндірістік бірлестік деңгейіндегі қосарланған атқарымдар таратылып, əкімшілік-басқарма қызметкерлері оңтайландырылады. Шешім қабылдау жылдамдығы өсіп, өндірістік кəсіпорын жетекшілерінің жауапкершілігі, құқығы мен өкілеттілігі, түптеп келгенде мəртебесі де артады. Əкімшілікбасқару персоналы оңтайландырылады. Жезқазған аймағында ғана емес, барлық аймақтарда. Өндірісшілер үшін қандай да бір өзгерістер қарастырылмаған. Компания өндіріс мүддесі үшін қызметкерлердің бір бөлігіне ауыр тиетін қадамдарға баруға мəжбүр болып отыр. Өндіріс табалдырығын жас əрі тəжірибесіз маман ретінде аттадыңыз. Қаншама жылдар өтті. Бүгінде қарамағыңызда мыңдаған адамдар жұмыс істейтін басшысыз. Енді бүгінгі жастарды, студенттерді өзіңіз қалай қарсы алудасыз? Біз өндіру мен өңдеу технологиясын қарастыра отырып, өндірісті оңтайландырудамыз. Мақсатымыз: өндірістің тиімділігін арттырып, өндірісшілерді тұрақты жұмыспен, ыңғайлы да қауіпсіз еңбек жағдайымен қамтамасыз ету. Бір сөзбен айтқанда, ірі мыс өндіруші компанияның бағытбағдарын ұстап тұру. Қажетті кадрлардың жетіспеушілігі бүгінде өзекті мəселелердің бірі болып отыр. Жастармен кездескенде Мақсатың қандай? Ел игілігі үшін бар жан-тəніңмен қызмет етуге дайынсың ба? деп сұраймын. Біз өндірістің қыр-сырын жақсы білеміз. Кезінде барлық қиындықтарды бастан өткердік. Сондықтан болар туындаған мəселелерге бей-жай қарай алмаймыз. Оны шешу үшін бар күш-жігерімізді сарп етуге дайынбыз. Сондықтан жас маманның жұмысқа деген ынтасы, қарым-қатынасы қандай екендігін білу маңызды. Жезқазғанның өмір сүруі үшін білімді де білікті мамандар қажет. Түптеп келгенде өндіріс бұрғылаушы мен проходкалаушының, маркшейдердің қызметіне тəуелді. Жезқазған аймағының болашағы бар екендігін жас мамандар білсе екен деймін. Ол жалғыз Жезқазғанның ғана емес, бүкіл еліміздің шикізатты минералды базасымен тығыз байланысты. Өндірістегі жұмыс өте қызықты əрі тартымды. Өз жұмысына жауапкершілікпен қараған қызметкердің тиімділігі мол. Біздің бүгінгі міндетіміз өндіріске кедергі келтірмеу. Жоспар құрылды, келісілді. Барлық маңызды мəселерді шешіп үлгердік деп айта алмаймын. Егер қызметкерлеріміз жақсартылған жұмыс жағдайында жұмыс істесе, олардың қойылған міндеттерді түсінгендігі, жəне оны біздің қатысуымызсыз ақ атқара алады деген сөз. Олай болса бізде де қолға алған мақсатымызды əрі қарата модернизациялауға, өндірісті өзгертуге, жаңа технологиялар мен инновацияларды енгізуге уақыт жеткілікті болмақ. Осы мақсаттағы игі істерді жалғастыра бермекпіз. Барлығыңызға тиімді əрі қауіпсіз еңбек қарқынын тілеймін!

6 6 ӨЗЕКТІ Ақша тиыннан құралады немесе, Қазақмысқа үнемдеудің қажеті қанша? Компаниядағы мыстың ағымдағы жалпы өзіндікқұны тоннасына долларды құрайды. Яғни, 2011 жылғы көрсеткішпен салыстырғанда 35%-ға артқан. Өнеркəсіптік құнсызданудың жоғары деңгейі, кеннің кедейленуі, жалпы əлемдегі экономикалық ахуалдың нашарлауы, тағы басқа да себептер салдарынан Қазақмыс тиімді экономика жолын ойластыра отырып, уақытша кертартпалықтан құтылудың амалын табуға мəжбүр болды. Юлия КУЗНЕЦОВА, Алматы Үнемдеу шарасы аясында қаржылық шығындарды азайту бірінші кезекте жүзеге асырылады. Қазақмыста операциялық шығындарды оңтайландыру шарасының қолға алынғанына бір жылдай болып қалды. Оның мақсаты да айқын: аз жұмсап, көбірек табыс табу жылдың екінші жарты жылдығында технологиялық материалдарға, жөндеу қоры, автокөлікке жұмсалатын шығындар 10 пайызға азайған. Қазақмыс Тобы Коммерциялық қызметінің мəліметінше, 2013 жылдың шілде айында жарияланған инвестициялық бағдарлама бойынша келісімшартқа отыру туралы мораториден кейін кəсіпорынның 1,194 млрд. теңгені (7,9 млн. доллар) құрайтын тапсырысы жойылған. Сонымен қатар, бірнеше келісім шарттар тоқтатылған. Заңды жəне жеке тұлғалардан құралған компания аутсорсингке көшу арқылы ресурстарды үнемдей алады. Аталмыш процесс қайта құрылымдау деп аталады. Яғни, активтерді тиімді басқаруды қалыптастырып, инвестициялық шығындарды азайтып, бір активтің төмендеуіне өтемақы төлей отырып, екінші активті өсіреді. Топ активтері бес кешенге таратылған: Кен-өңдеу, Өндірісті дамыту кешені, Металлургиялық, Сервистік өндіріс кешені жəне Жылу-энергетикалық кешен. Қайта құрылымдау Қаржыны үнемдеу үшін технологиясы ескірген кəсіпорындарды қайта құрылымдаудан өткізіп, модернизациялау қажет. Ескі технология компанияға пайда емес, зиян əкеледі. Пайдасыз өндірісті іске қосудан екі жағдай туындауы мүмкін. Бірінші жағдайда, қызметкерлер толықтай қысқартылып, кəсіпорын жұмысы тоқтатылуы ықтимал. Екінші жағдайда кəсіпорынды модернизациялап, оны экономикалық тұрғыдан тиімді басқаруға болады. Қазақмыс екінші жолды таңдады. Бүгінгі күні Николаев пен Сəтбаев кен байыту фабрикаларында қайта құрылымдау жұмыстары жалғасуда. Оңтайландыру бағдарламасы Топ қызметкерлерін айналып өткен жоқ. Қызметкерлерді оңтайландыру шарасы компания жұмысшыларының арасында түсініспестік туындауына, «қысқарту Қазақмыс Тобында қызметкерлерді оңтайландыру 319 адам. 382 адам. 591 адам. Жезқазған аймағы Шығыс Қазақстан облысы Қарағанды аймағы Балқаш аймағы 1374 адам. БАРЛЫҒЫ 2666 Оңтайландырылған əлеуметтік нысандар 1 нысан 19 нысан Оңтайландырылған штаттық бірліктер 1044 адам. Бос орын Басқа құрылымдарға 765 адам. жұмысқа орналасу Дəйекті босатулар Табиғи ағым Зейнетақы 115 адам. 49 адам. 44 адам. 25 нысан Келісім шарт бойынша мемлекет меншігіне Жеке меншік құрылымдарға Еңбек ұжымына

7 ӨЗЕКТІ 7 болады екен» деген секілді алып-қашпа сөздердің пайда болуына əкеп соқтырды. Қызметкерлерді оңтайландыру шарасы, біріншіден, компания ішінде еңбек ресурсын тиімді жолмен қайта құруға бағытталды. Осы мақсатта Қазақмыс басшылығы еңбекті ұйымдастыруды жүзеге асыру жəне дамыту бағдарламасын бекітті. Қазақмыс Тобы операциялық қызметінің мамандары жүргізген мониторингі мен штаттық кестені талдауы нəтижесінде Топтың құрылымдық бөлімшелерінде мамандардың жетіспеушілігі, ал кейбіреулерінде мамандардың толықтығы анықталды. Нəтижесінде штаттық бірлікті оңтайландыру жөнінде шешім шығарылды. Қысқарту емес, оңтайландыру! Оңтайландыруға ұшыраған штаттық бірліктердің үлкен бөлігін адамдар емес, бос жұмыс орындары құрайды. Олардың жалпы саны Қазіргі кезде аталмыш орындарды жаңа қызметкерлермен толықтыруға сұраныстың жоқтығы анықталды. 765 қызметкер оңтайландыру аясында басқа құрылымдық бөлімдерге жұмысқа орналастырылады. Бұған дейін олар компания есебінен қажетті мамандықты игеріп, білімін тереңдетіп, біліктілігін көтереді. Бұл шара кəсіпорындарда аса қажетті емес штаттардағы қызметкерлерді қамтыды. Аталған шара барысында еліміздің еңбек заңнамалары, кəсіпұйымдар мен осы процеске қатысқан жұмысшылардың пікірлері ескерілді. Сонымен қатар, барлық аймақтарда Ақтоғай мен Бозшакөл кенішіне жүргізіліп жатқан қызметкерлерді іріктеу шарасы компания ішіндегі еңбек ресурсын қайта құрудың тиімділігін арттыруға бағытталған. Əлеуметтік жүктеме Қазіргі уақытта Қазақмыстың 212 əлеуметтік активінің 58-і мемлекетке немесе аймақтың бизнес қауымдастықтарына қайтарылған. Компания теңгерімінен 148 нысанды шығару жоспарлануда. Солардың есебінен əлеуметтік нысандарды қамтамасыз етуге кететін шығындар азайып, теңгерім құны 1,6 млрд теңге (10,7 млн. доллар) жəне 2,9 млрд. теңге (19,3 млн.доллар) төмендеді. Нысанды жаңа меншік иесіне беру барысында Қазақмыс нысан мен оның қызметкерлерінің тағдырын да естен шығармайды. Əлеуметтік нысанды сату мен табыстау барысында қызметкерлердің жұмыс орнының сақталуы басты шарт болып табылады. Сонымен қатар, компания нысанның алдағы уақытта да қызмет көрсету бағытын өзгертпеуін талап етеді. Балабақша балабақша, спорттық кешен спорттық кешен болып қала бермек. Сондай-ақ, жұмысшылар мен олардың отбасы мүшелерінің аталған нысандардың қызметін бұрынғысынша пайдалануына тыйым салынбайды. Жалпы, оңтайландыру соншалықты қорқынышты бағдарлама емес. Бұл компанияның стратегиялық жұмысы. Үнемдеу арқылы Қазақмыс өз өндірісінің табысты жұмысының жəне аймақтардағы тұрақтылықтың іргетасын қалауда. Жаңғырық Бұл қысқарту емес Қазақмыста операциялық шығындарды оңтайландыру бағдарламасының жүзеге асырылып жатқанына бір жылдан асты. Материалдық шығындар қысқартылып, өзіндік құн төмендеді, кадрлық ресурстар қайта қараудан өткізіліп, кезеңдік мөлшерлеу жүргізілуде. Оңтайландырылған учаскелер мен бөлімдердің жұмысшыларына түрлі аймақтардан қосымша жұмыс орындары ұсынылды. Мəлімет бойынша, компаниядан бірде-бір жұмысшы жұмыстан шығарылмаған. Қазақмыстықтар аталмыш бағдарламаны қалай түсінеді, қалай қабылдады? Қарағанды аймақтық кəсіпорны ҚҚМЗ механикалық құрастыру цехының фрезеровщигі Алексей Попов: Кадрларды оңтайландыруды қолдамаймын. Мəселен, біздің кəсіпорында жүзге жуық адам еңбек етеді. Олардың арасында қажетсіздері жоқ. Егер біздің ұжымнан бір адамды қысқартса, жұмыс көлемі ұлғайып, қалғандарының иығындағы жүк арта түспек. Зейнеткерлік жасқа жеткендер арасында да мықты мамандар бар. Оларды құрметті демалысқа жіберуге болады. Бірақ, олардың тəжірибесі мол, сапалы жұмыс атқарумен қатар, жастарды тəрбиелейді. Сондықтан, басқа жолмен үнемдеуді дұрыс деп есептеймін. «ЖТМ» ӨБ «Кəсіп Қазақмыс» кəсіподақ ұйымының төрағасы Серікжан Жақсыбеков: Аталмыш бағдарлама компанияның барлық құрылымдық бөлімшелерінде бір жарым жыл бойы жүзеге асуда. Шығыс Жезқазған кенішінде өткен жылы біздің құрамға енгізілген Анненск кенішін қосқанда оңтайландырудың бірінші кезеңінде 200 адам қамтылды. Оңтайландыру дегеніміз не? Көп адамдар оны қысқартумен шатастырады. Оңтайландыру бағдарламасы бойынша жұмыс беруші жоспарға сай, штаттық кесте бойынша, өндіріс пен кадрлар құрамын оңтайландырады. Біздің кəсіподақ ұйымдарының мақсаты ешкімді жұмыссыз қалдырмау. «Бөрлі» көмір басқармасының Бас директоры Фарит Азизов: Оңтайландыру дағдарыс кезеңіндегі аса қажетті мүмкіндік. Мен оған түсіністікпен қараймын. «Бөрлі» көмір басқармасында да оңтайландыру жүргіздік. Қарағандыдағы жалға алынған кеңселерді ұстаудың қажеті жоқ. Жиырма алты қызмет орнын қысқартып, адамдарды жұмысқа орналастырдық. Өткен жылы Қушоқы көмір кəсіпорнын оңтайландырғанда 86 штаттық бірлік қысқартылды. Онда да барлық жұмысшыларға басқа орын табылды. Бұл жолы да солай болмақ. ШЖК 57 шахта, 9 учаске жүргізушісі Дулат Хамзин: Оңтайландыру туралы жұмысшылармен болған жиналыста естіп білдім. «ЖТМ» Бас директоры Жанболат Бөрібаев бүкіл ұжымға жаңа өзгерістер туралы айтып берді. Кəсіпорынның жұмыс ырғағын үзбеу үшін бізге өзіндік құнды төмендетіп, штаттық кестені қайта қарау қажет. Қажетті кəсіпорындарда жұмысшы қолы көбейтіліп, қажетсіз жерлер оңтайландырылады. Бізде осымен айналысудамыз. «Казахмыс Сервисиз Лимитед» координаторы Мөлдір Тайлақова: Маған компанияда жүргізіліп жатқан оңтайландыру бағдарламасы таныс. Бұл аса қажетті, уақытылы шара. Пайданы өсіру үшін кірісті көбейту керек немесе шығынды азайту керек. Егер біріншісін іске асыру қиын болса, екіншісі ыңғайлы. Мəселен, мереке жəне демалыс күндері іссапар төлемін есепке алмау туралы тəртіп бекітілді. Қызметкерлердің іссапарларды азайтқаны анық, мұнан шығындар да қысқарды.

8 8 ҚАУІПСІЗДІК ТЕХНИКАСЫ Ертіс кеніші байланыста Бас инженер Нұрбол Əжинов пен Ертіс кенішіндегі ЕҚжЭ бөлім бастығы Олег Назаров 12 қабатқа жіберілген жүйені тестілеу үстінде Мен бұл кеніште бірнеше рет болдым. Бұл жерде байланыс құралдарынан стационарлық телефондар мен бірнеше бекеттен өзге ештеңе жоқ еді. Бұл жолы кəсіпорындағы жұмыс барысын корпоративтік пошта арқылы бақылаған инженер-техниктердің жұмысына куə болдым. Аталмыш процесс жер астында, 12 шахта деңгей жиегінде, бір шақырымдық тереңдікте жүзеге асырылады. Ермек ДҮЙСКЕНЕВ, Шығыс Қазақстан Кеніштерді жерасты байланысымен қамтамасыз етуді Қазақмыс Тобы 2012 жылдан бастап жүзеге асыра бастады. Родиобайланыс, телефон, дауысты байланыс, бейнебақылау, интернет бұлардың барлығы қауіпсіздікті арттыратын кəсіпорынды басқару жүйесіне жатады. Жұмысшылар қандай тереңдікте болмасын, жер үстімен байланысқа шығып, қажет жағдайда тиісті көмек сұрай алады. Ө н д і ріс т і к а к т и в т е рд і б а с қ а ру басқармасының технологиялық ақпараттық қызметі мен екі бірдей ха л ы қ ара л ы қ ме рд і г е р Қ а з а қ м ыс кеніштеріне аталмыш жүйені енгізу бағытында бір жарым жыл жұмыс істеді. Қазір байланыс Орлов пен Шатыркөл кеніштерінде пайдаланылуда. ОЖК, Жомарт, Нұрқазған, Артемьев, Саяқ кеніштерінде жұмыстар аяқталуға жақын. «Қазақмыс корпорациясы» ЖШС Даму басқармасының желілік шешімдерді т ұ р а қ т а н д ы ру т о бы н ы ң ба с т ы ғ ы Юрий Дорофеевтің айтуынша, бүгінде Ертіс кенішінде жерасты байланысын дамытудың бірінші кезеңі аяқталған. Төрт ай бойы жерасты байланысын орнату жұмыстарын жүргіздік. Бейнебақылау, корпоративтік желі, интернет, дауысты байланыс үшін қажетті нүктелерді іске қостық. Жерастына кеншілерді сапалы байланыспен қамтамасыз ету мақсатында 7 шақырым сым тартылды, деп атап айтты Дорофеев. Қа зіргі кезде бай ланыспен төрт деңгей жиегі, торлы діңгек, кеніштің үстіңгі беті түгелдей қамтылған. Сонымен қатар, жерастына, теміржолдарға, жұмыс орындарына бейнебақылау камералары орнатылған. Камерадағы ақпарат өндірістік процесті бақылаушы, шұғыл көмекті ұйымдастырушы диспечерге келіп түседі. Аталмыш жүйені енгізу арқылы өндірістік мəселелерді шешу мүмкіндігі т уды. А қ парат көзін де молынан жинастыруға жағдай бар, дейді Ертіс кенішінің Бас инженері Нұрбол Əжінов. Қазақмыс ИТ даму басқармасының желілік шешімдерді тұрақтандыру тобының бастығы Юрий Дорофеев жаңа қондырғының жұмысын тексеруде Кен өндіру жұмыстарына да бақылау күшейді. Қауіпсіздік техникасы мен еңбекті қорғаудың бұл бір жаңа мүмкіндігі болып табылады. Біз енді кеніштегі жағдайды жедел бақылау жасай аламыз. Барлық ИТЖ-да рациялар бар, бейнебақылау камераларымен де қамтамасыз етілген. Шұғыл жағдайда қажетті шараны дер кезінде қолдану мүмкіндігі бар. Ал кейін болған жағдайларға нақты талдау жасай аламыз, деп есептейді Ертіс кеніші Еңбекті қорғау жəне экология, қауіпсіздік бөлімінің бастығы Олег Назаров. Келесі ж ы лы бай ланыс ж ү йесін енгізудің екінші кезеңі жүзеге асырылмақ. Ол жерасты көліктерінің қозғалысын бақылауға алып, жұмысшыларға қолайлы жағдай жасап, жұмыс тиімділігі мен қауіпсіздікті арттыра түспек. Жерасты техникаларының қозғалысы туралы ақпарат бере отырып, жұмыс өнімділігін еселейді. Сонымен қатар, шахтаға түсер а лдында əр ж ұ мысшыға берілетін фонарға арнайы белгі қойылады. Аталмыш белгілер диспетчерге белгі бере отырып, кестеде кеншінің қозғалысын, бағытын көрсете алады. WiFi-мен жұмыс істеу корпоративтік поштаны ғана емес, арнайы мəтін арқылы смартфонда мобилді байланыс орната алады. Осы мүмкіндіктерді кеніш жұмысшылары мен мамандары сынақтан өткізіп үлгерді.

9 қауіпсіздік техникасы 9 Дәрі қобдишасының пайдасы зор Алғашқы дәрігерлік көмек беру, сонымен қатар, шағын жарақаттарды тіркеу мен тізімге алу мақсатында 2013 жылдың 2 маусымында 231 ««Қазақмыс корпорациясы ЖШС құрылымдық бөлімшелері мен кешендері, филиалы қызметкерлерін дәрі қобдишаларымен қамтамасыз ету туралы» бұйрық шыққан болатын. Бекежан Балабаев, «Қазақмыс корпорациясы» ЖШС Қауіпсіздік, еңбекті қорғау және экология департаменті Бұйрыққа тіркелген құжатқа сәйкес дәрілерді пайдалану жөнінде тіркеуге алу Кесте-Журналы жүргізілді. Онда дәрілік қобдишаның төрт түрі қарастырылған: жерасты кеніштерінің жұмысшылары үшін; электрстанция жұмысшылары үшін; кен байыту фабрикаларының жұмысшылары үшін; мыс зауыты жұмысшылары үшін. Дәрілер қобдишасының атауына сәйкес дәрілердің салыну ережесі бар. Жеке дәрі қобдишасын дәрімен толықтыру құрылымдық бөлімшелердегі денсаулық бекеттері арқылы жүзеге асырылады. Жеке дәрілер қобдишасының ауызы пломбамен бекітілген. Ашылған күнде жауапты тұлға шебер (жер үсті кәсіпорындары үшін) және лампа таратушылар (жер асты кәсіпорындары үшін) ауысым сайын оның қолданылуы мен дәрінің қабылдануын тексеріп, тіркеу журналында есеп жүргізеді. Дәрі қобдишасының ашылу фактісі тіркеу Журналында шағын жарақат жөнінде зерттеу жүргізу мен тізімге алудың негізі болып табылады. Ал бұл өз кезегінде ҚЕҚЭД қызметкерлеріне өндірістегі жарақат алу көрсеткіштерін анықтап, олардың алдын алу шараларын жоспарлауға мүмкіндік береді. ЕСІҢІЗДЕ БОЛСЫН, ДӘРІ ҚОБДИШАСЫН ПАЙДАЛАНҒАНЫҢЫЗ ҮШІН ЖАУАПКЕРШІЛІККЕ ТАРТЫЛМАЙСЫЗ! көңіл айтамыз Ербосынов Еркін Әбдірахманұлы Өткел Жамқор Әбдіқадырұлы Құрметті әріптестер! Компания басшылығы мен Өндірістік қауіпсіздік пен еңбекті қорғау қызметінің атынан қазаға ұшыраған компания қызметкерлерінің отбасыларына қайғыра отырып көңіл айтамын. 28 қыркүйекте «Жезқазғантүстімет» ӨБ Оңтүстік Жезқазған кенішінде қайғылы оқиға орын алды. Шахта қабатындағы жер асты техникасы жүретін жолда өздігінен жүретін жер асты машинасын кен жынысы басып қалды. Оқиға салдарынан жүргізуші Ербосынов Еркін Әбдірахманұлы ауыр жарақат алып, қапыда қаза болды. Ж е л т о қ с а н н ы ң і н д е «Қарағандытүстімет» ӨБ Нұрқазған кенішінде өздігінен жүретін жер асты машинасының қағып кетуі салдарынан 6 жол-бағыты учаскесінің кен шебері Өткел Жамқор Әбдіқадырұлы қазаға ұшырады. Өндірісте қаза болғандардың туғантуыстарының қайғысына ортақтасып көңіл айтамыз. Аталмыш оқиғаларға байланысты арнайы комиссия құрылып, тексеру жұмыстары жүргізілуде. Мұндай оқиғалардың енді қайталанбауы үшін қолдан келген барлық шараларды жүзеге асырамыз. Бірақ, сіздердің көмектеріңізсіз жарақат алу көрсеткішін нөлдік деңгейге түсіру қиын шаруа. Сіздерді және әріптестеріңізді қауіпсіздік талаптарын қатаң ұстануға шақырамын. Сақтықта қорлық жоқ дегендей, қашан да сақ болыңыздар! Құрметпен, Қанат Шайқыбеков, «Қазақмыс корпорациясы» ЖШС қауіпсіздік, еңбекті қорғау және экология басқармасының директоры

10 10 ҮЙЛЕСІМДІЛІК Қайта құру Металлургтердің жалақасы тұрақты Биылғы жылдың 1 қыркүйегінен бастап Жезқазған мыс зауытының жұмысы қайта құрылымдауға байланысты уақытша тоқтатылған болатын. Зауыт жұмысын қайта бағдарлап, мыс балқыту ісіне жаңа технология енгізіп, болашақта бəсекеге қабілеттілігін сақтап қалу үшін 42 жылдық тарихы бар кəсіпорынды түгелдей өзгерту қажет. Бүгінде зауыт қызметі жалғасуда. Жұмыс күні бұрынғыдай лездемелермен, тапсырма-өкімхаттар берумен басталады. Кəсіпорынның қоғамдық жəне кəсіподақтық өмірі қайнап жатыр деуге болады. Жақында Қарсақбай мысының 85 жылдық мерейтойына орай өндіріс озаттарына құрмет көрсетілді. Ең бастысы, ай сайынғы жалақы мөлшері сақталып, əр жұмысшының Жабдықтар Инвестициялық жоспар мен кестеге сəйкес жұмыс істеу мерзімі аяқталған кен техникалары жаңартылып, Оңтүстік Жезқазған кенішіне жаңа жабдықтар пайдалануға берілді. Шығыс Жезқазған, Батыс Жезқазған, Степной кеніштері де жаңа «Минка», бұрғылау каретасы, самосвал жүк машинасы, анкерқондырғысы, басқа да қосымша жабдықтармен толықтырылды. Жаңа заманауи жабдықтарға қол жеткізу арқылы өндіріс қуатын арттыру Қазақмыс Тобының көптен айналысып жатқан жобаларының бірі. Инвестициялық бағдарлама аясында ескі жабдықтарға айырбас ретінде миллиард теңге бөлінді жылы Жезқазған дивизоны үшін 2 млрд. қолына уақытында тиюде. Тиісті əлеуметтік көмектер мен еңбек шарттарында өзгерістер болған жоқ. Барлық қызметкерлер бұрынғы қалпында еңбек ырғағын жалғастыруда. Адамдарды жұмыстан босату оқиғалары орын алған жоқ. Бүгінде зауытта 1539 адам еңбек етіп, қайта құрылымдау жұмыстарына өз үлестерін қосуда, деп атап айтты зауыт директоры Бағлан Тəненов. Жаңа техника өндірісте Қазақмыс Тобы кəсіпорындарындағы техникалық парктің жаңартылуы жалғасуда. Бүгінде «Жезқазғантүстімет» ӨБ бойынша 30 жаңа кен-шахталық жабдықтар жаңартылды. теңгеге жабдықтар сатып алынды. Бірінші кезекте, жаңа жабдықтар кеншілердің жұмысын қауіпсіздендіріп қана қоймай, жеңілдетеді. Яғни автоматтандырылған жабдықтармен жұмыс тиімділігі арта түспек. Аталмыш техникалар жетілдірілген əрі сенімді. Олар техникалық көрсеткіштері бойынша Жезқазған кен орындарындағы шахталарда іске қосылуға əбден лайықты. Бұл біздің еңбек бригадаларындағы өндірістік көрсеткіштердің тұрақтана түсуіне септігін тигізбек, дейді «ЖТМ» ӨБ Бас механигі Мақсат Əбуов. Модернизация Жөндеу жұмыстары жалғасуда Биыл шілдеде Сəтбаев байыту фабрикасы жөндеу жұмыстарын жүргізуге тоқтатылғаны белгілі. Мердігер ұйымдардың қызметкерлерін қосқанда жеті жүздей адам Жезқазған байыту фабрикасына уақытша жұмыс істеуге ауыстырылды. Кəсіпорынды қайта құру ескі жабдықтарды бөлшектеп бұзу мен цехтарды кең көлемді күрделі жөндеуге дайындаудан басталды. 22 диірмен мен классификаторда ағымдағы жұмыстар қазірдің өзінде аяқталды. 11 диірмен жөнделуде, онда барабан мен бүйіріндегі қақпақшалар айырбасталды. Үш флотациялау машинасы ағымдағы жөндеуден өтті. 7 конвейердің таспасы жаңартылды. Екі флотациялау машинасы бөлшектеп бұзылды. Əзірге құрылыс жəне монтаждау жұмыстары жүргізілуде, кəсіпорынның ескірген жабдықтарының орнына жаңалары жеткізіледі. Қазірдің өзінде флотациялау машинасының 11 камерасы келіп тұр. Кейінірек тағы да 29 келеді. Диірмен барабаны да алынды. Фабрика басшылығы мен жұмысшыларының сөзіне қарағанда, күрделі жөндеу жүргізудің қажеттілігі əлдеқашан туған. Жабдықтардың барынша ескіруі салдарынан жиі жиі жөндеуге тоқтатуға тура келіп, мұның өзі цехтардың өнімділігіне салқынын тигізген. Бүгінде фабрикада 82 адам жұмыс істейді. Олар кəсіпорынды қайта құрумен жəне өндірістік нысанды күзетумен айналысады. Владимир ЯКОВЛЕВ, жүккөтеру механизмін жөндеу слесары: Біз флотациялық машиналарды монтаждаймыз. Жұмыс жетерлік. Жалақы көлемі бұрынғыдай, уақытында беріледі. Егер жөндеу жұмыстары уақытында сапалы аяқталса, фабриканың жаңа өмірі басталады деуге мол мүмкіндік бар. Бетті дайындаған Əлина Жұмашева, Жезқазған. Фото автордікі.

11 МОДЕРНИЗАЦИЯ 11 Нұрқазған: қайта құрылымдау жұмыстары табысты аяқталды Нұрқазған кенішінде ұнтақтау-конвейер кешенін қайта құрылымдау жұмысы аяқталды. Енді кеніш кен өндіру бойынша өндірістік бағдарламаны тұрақты түрде орындап отырмақ. Сөйтіп, Нұрқазған жылына 4 млн. тонна мыс өндіретін жобалық қуатына енді. Сандуғаш СƏРСЕМБАЕВА, Караганда Жеңіс хроникасы Көктемде Нұрқазғанда сылақ, бетон жұмысын арнайы пневматикалық аппаратпен жүргізу тəсілін қолданатын кешен пайдалануға берілген болатын. Жуырда тор үшін «ТЕКХАРД» Фото Владимир ОДИНЦОВТІКІ цементті-минералды қоспасын пайдалану жоспарлануда. Ол өнімділікті, сапаны арттырып, кен жыныстарының құлауынан болатын апаттың алдын алмақ. 10 мамыр мен 25 маусым аралығында кеніште уатқыш-конвейер кешенін қайта құрылымдау жұмыстары жүргізілді. Ұнтақтау кешені 275 м белгіден 185 м белгіге көшіріліп, забойдан кен түсіруге дейінгі аралық қысқартылып, 4,5,6 кен түсіру пайдалануға берілді. Қазір тасып шығару арасы 230 м құрайды. Нəтижесінде үш жүк көлігі ТОRО 50+ босатылды. Сонымен қатар, Нұрқазғанда «Нормет» Скаймек базасының төбе жапқыш техникасы жұмысқа кірісті. Жарылыс жұмыстары Нұрқазған жұмысшыларының бір бөлігі қайта құрылымдау жұмыстарымен айнылысып жатқанда, жарылыстармен айналысатын мамандар өз жұмыстарына кірісіп кетті. Аттыру учаскесі Нұрқазған кенішінің ірі қызметінің бірі. Бұрғылаушылармен бірге слесарлар, жүргізушілерді қосқанда 80 адам жұмыс істейді. Олар күн сайын бұрғылаушыларымен бірге ұңғыма жұмыстарын атқарады. Өткен жылдың қорытындысы бойынша жоспарды 107% орындадық, дейді учаске бастығы Серік Мəмбетов. Ұңғылаушылардың жұмысы бұл жерде үлкен рөл атқарады. Бізде қалысқан жоқпыз. Үлкен нəтижелерге қол жеткіздік. Нұрқазғанда кеннің пайдасыз бөлігін 10% азайтатын бұрғылаудың жаңа тəсілі қолға алынған. Бұл қопарғыш заттар мен уақытты үнемдеу мүмкіндік береді. Өз ісінің шебері! Оның есімі кен кəсіпорны жұмысшыларына жақсы таныс. Қазыбеков Тілеухан Асылбекұлы еңбек жолын 1974 жылы Қоңырат кенішінде машинист көмекшісі болып бастаған. Одан кейін өзі де экскаватор тізгінін қолына алды. Лəззат СМАҒҰЛОВА, Балқаш Тілеухан Қазыбеков үздік мамандардың бірі ретінде Монғолия Республикасына жұмысқа жіберілді. Ол жақтан келгеннен кейін жұмысын баяғы Қоңырат кенішінде жалғастырды. Қазір Тілеухан аға «Қалдық» цехында экскаватор жүргізуші болып еңбек етуде. Бұрындары кен байыту фабрикасына екінші рет қайта өңдеуге жіберілетін қалдықтарды тиеумен айналысады. Əріптестері оны «Өз ісінің шебері» деп атап, еңбексүйгіштік, орындаушылық қасиеттерін аса жоғары бағалайды. Мұндай теңеулер тегіннен-тегін айтылмаса керек. Бұл атауларға Тілеухан Қазыбеков əбден лайық. Қай жерде болмасын ол адал еңбегімен көзге түседі. Оның айтуынша, экскаватор жүргізушісі рөлге ие болып қана қоймай, физика заңдылығын, əсіресе электртехникасын білуі тиіс. Сонымен қатар геометрия мен географияны да меңгергені дұрыс. Өз учаскесін кен-геологиялық жағынан жақсы барлай біліп, өндірілген жыныстардың құрамын да білгені абзал. Тілеухан ағаның өзіне мұның барлығы жақсы таныс дүние. Сондықтан болар оған күрделі де қиын өндірістік тапсырмалар сеніммен тапсырылады. Тілеухан Қазыбеков ұжымдағы қоғамдық жұмыстарға да белсене араласып, еңбекті қорғау инспекторы ретінде көптеген игі істерді жүзеге асыруға атсалысуда. Кеншілер мен кен байытушылардың төл мерекесі қарсаңында Тілеухен Асылбекұлы 60 жасқа толды. Осы жылдар ішіндегі ерен еңбегі бағаланып, ағамыз бірнеше рет марапатталды. Оның ішінде «Ерен еңбегі үшін» төсбелгісінің орны ерекше дейді Тілеухан ағамыз.

12 12 ПРОИЗВОДСТВО Кислород өндірісіне 55 жыл 30 қыркүйек Балқаш металлургтері үшін ерекше күн. Бұл күні 1958 жылы комбинаттың Бас инженері Юрий Победоносцевтің төрағалығымен мемлекеттік комиссия кислород концентраты 98% құрайтын станцияны іске қосу туралы актіге қол қойды. Лəззат СМАҒҰЛОВА, Балқаш Сол кезде еліміздегі жалғыз металлургиялық өнеркəсіп болып табылатын металлургиялық цех конверторына кислордты станцияның алғашқы өнімі берілді. Биылғы жылы кислород станциясының алғашқы өнімінің берілгеніне 55 жыл толмақ. Қазір ол «Kazakhmys Smelting» ЖШС кислород өндірісі бойынша кəсіпорны» деп аталады. Кислород өндірісінде түрлі мамандық иелері еңбек етеді, олардың жұмыстары бір мақсатқа жұмылдырылған. Ол Балқаш өндірістік алаңындағы барлық цехтарды кислородпен, азотпен үзіліссіз қамтамасыз ету. Кислород атмосфералық ауадан алынады, құрамы 20,9% құрайды. Газды бөліп алу оңай емес, сондықтан, кислород алу технологиясы бірнеше кезеңдерден тұрады: компрессорлы құралда ауаны сығымдау; ауаны сұйыққа айналғанша төменгі температурада минус C; суыту; сұйық ауаны сұйық кислород пен сұйық азотқа бөлу. Станцияда тəжірибелі мамандар жұмыс істейді. Олар тұрақты түрде оқытылып, тəжірибе жинақтап, алысжақын шет елдерде білім алды. Кислордты станцияның бірінші басшысы Ибрагим Урманов болды. Ол алғашқы еңбек жолын ленинградтық геолог Русаковтың қарамағында Қоңырат кен орнын ашуға үлкен үлес қосқан геологиялық барлау партиясында бастады. Урманов қарапайым слесарьдан бастап ірі өндіріс орны кислородты цех басшысы лауазымына дейін көтерілді. Хажбек Ибраимов кислород цехына 1966 жылы келген. Компрессорлы қондырғыда жүргізуші болып істеп, Балқаш кен-металлургиялық техникумында білім алған. Кислород өндірісінің барлық жұмысын игерген ол ауысым шебері болып еңбек етіп, жастарға жетекшілік етіп, шеберлігінің сырымен бөлісе білген. Қазір Хажбек аға құрметті еңбек демалысында, бірақ, кəсіпорын туралы ұмытпайды, ұжымдағы əріптестері де оны əркез еске алып, ақыл-кеңес сұраудан жалықпайды. Балқаш өндірістік алаңында кислород өндірісінің дамуына Ұлы Отан соғысының ардагері, «Жеңіс» орденінің үш дүркін кавалері, қаланың құрметті азаматы, аты Балқаш қаласының көшесіне берілген майталман маман Василий Спицын үлкен үлес қосты. Сонымен қатар, кəсіпорын тарихына В. Краснов, И. Веретельников, Д. Хабибуллин, Н. Лукин, Г. Жариков, Д. Никульников, К. Рақышева, Р. Лангенштейн, Л. Тюкачеваның есімдері алтын əріптермен жазылған. Қазір аға буын бастаған істі жас мамандар үлкен ықыласпен жалғастыруда. М. Еділбаев, А. Жайсаң, А. Игембаев, Б. Қаңлыбаев, А. Сайлаубаев, А. Талапов, Е. Көбзев, Е. Лавринавичус, А. Баймағамбетов, М. Макаев, Е. Аманбаев, М. Райсбеков жəне Р. Балапанова секілді жастарды кислород цехының болашағы деуге болады. Биылғы жылы цехқа «Қазақмыс корпорациясының» политехникалық колледжінің жеті бірдей жас маманы келді. Өмір жалғасын табуда деген осы да. Модернизация тұрақтылық кепілі Қайта құрылымдаудан өтіп жатқан «Шығыстүстімет» ӨБ Николаев байыту фабрикасы жұмысшыларының пікірі осындай. Ермек ДҮЙСКЕНЕВ, Шығыс Қазақстан облысы Жоба құны шамамен 80 млн. долларды құрайды. Нəтижесінде фабрика бұрынғы 1,8 млн. тонна орнына 2,2 млн. тонна кен өңдейтін болады. Қайта құрылымдау жұмыстары аяқталғаннан кейін біратаулы концентраттан мыс, мырыш, қорғасын алуды арттыру көзделген. Николаев фабрикасына үлкен сенім артып отырмыз, дейді «Қазақмыс корпорациясы» ЖШС филиалының «Шығыстүстімет» ӨБ бойынша Бас директоры Қайрат Шалмағамбетов. Қайта құрылымдау жұмыстары аяқталғаннан кейін фабриканың жаңа кезеңі басталмақ. Модернизация өндірістік көрсеткіштерді арттырып қана қоймай, еңбек жаңдайын да жақсартпақ. Модернизациялаудың басты көрсеткіштерінің бірі жаңа жабдықтардың өндіріс стандарты мен қауіпсіздік техникасы талаптарымен сəйкестігі. Қайта құрылымдау жұмыстары аяқталғаннан кейін бұрын мыс, мырыш, қорғасын концентраттары құрамында қалып, алынбай келген бағалы метал концентратын алуға мүмкіндік тумақ. Жоба аясында ұнтақтау, флотациялау, реагенттерді дайындау бөлімдерін қайта құрылымдау бағдарламасы жүзеге асырылды. Диірмендер мен насос-гидроциклонды құрылғыларды, технологиялық қондырғыларды, құбырларды, флотомашина бөлшектерін ауыстыру қарастырылуда. Бүгінгі күні жұмыстың үлкен бөлімі аяқталды. Бас корпуста жұмыстың 80% орындалды, дейді Николаев байыту фабрикасының Бас инженері Олжас Төлеутаев. Жаңа диірмен модернизациялаудан өткізілді, флотациялық парк толығымен жаңартылды. Қазіргі уақытта фабрикадағы бір секция модернизацияланса, екіншісінде монтаждау жұмыстары жүргізілуде. Сонымен қатар, диірмендер де модернизациялаудан өткізіліп, толық қуатында іске қосылатын болады. Қайта құрылымдау жұмыстарына 500-ден аса адам тартылған. Олардың көбі жергілікті тұрғындар, жезқазғандық монтаждаушылар. Қайта құрылымдау жұмыстары 2014 жылдың бірінші тоқсанында аяқталады деп жоспарлануда жылдан бастап іске қосылған кен байыту фабрикасы Артемьев жəне Юбилей-Снегирихин кеніштерінің кенін өңдеуден өткізеді. Фабрикаға соңғы модернизациялау жұмыстары 2007 жылы жүргізілген болатын. Алайда, сол уақытта орнатылған қытайлық техникалар үмітті ақтамады. Алдағы уақытта ресейлік өндірушілердің жабдықтары пайдаланылатын болады. НБФ жұмысшылары да қайта құрылымдау жұмыстары жөнінде өз пікірлерін білдіріп қалды. Иван Квятковский: Қайта құрылымдау қолға алынған жақсы жобалардың бірі. Жаңа жабдықтар, жаңартылған жұмыс орны дегендей. Жұмыс орнының сақталуына деген үлкен сенім пайда болады. Дешебик Гуляева: Біз аталмыш жұмыстардан үлкен тапсырмалар мен міндеттер күтеміз жəне оны ықыласпен орындап, сапа мен тиімділікті арттыратын боламыз.

13 ЖОБАЛАР Шағын қалалардағы кәсіпкерлік Зүльфира МҰХАМЕДЬЯРОВА, Астана Балқаш, Сəтбаев, Жезқазған секілді шағын қалалар тұрғындары өндірістегі жұмысты немен алмастыра алады? Қазақмыста жұмыс істемейтін адамдар күнін қалай көрмек? Басқа да салаларда қызмет етіп, табыс табуға болады. Мəселен, шағын жəне орта бизнес саласы. Үш жыл бұрын Қазақмыс Балқаш, Жезқазған аймақтарында кəсіпкерлердің Одағы мен Қауымдастығын құру жөнінде ұсыныс жасаған болатын. Бүгінде бұл аймақтарда алты мыңға жуық шағын жəне орта кəсіпкерлік нысандары жұмыс істейді, онда он мыңға жуық адам жұмыспен қамтылған. Кəсіпкерлердің 50% сауда мен құрылыс саласында өз қызметін дамытуда. Қазақмыс пен аталмыш ұйымдардың басты мақсаты аймақтардағы тұрғындарды жұмыспен қамтамасыз етуді ұлғайту, жаңа кəсіпорындар ашып, оны дамыту. Қазіргі таңда Балқаштағы кəсіпкерлер Одағына 49 компани я кіреді, ал, Жезқазғандағы Қауымдастық қ ұ рамында 50 компания бар. Онда 5500-ден астам адам жұмыс істейді. Қауымдастық есігі құқықтық көмек алам деушілерге, практикалық жəрдемге зəру адамдарға, идея ұсынушыларға, бизнес жоспарымен таныстырамын деушілерге айқара ашық. Қауымдастық қатысушылары Қазақмыс компаниясынан қолдау табуда. Кепілдендірілген ұзақ мерзімді тапсырыс, өндірісті ұлғайту мақсатында ғ и ма рат т а рд ы ж а л ғ а а л у с ек і л д і көмек түрлері көп. Қазақмыспен табысты серіктес болып келе жатқан кəсіпорын дар арасын да өн дірістік инновациялық «Ютария Ltd» ЖШС, «Евро т ехсе рвис К» Ж ШС, «GR PАзия» ЖШС, «Гелисханов» ИК, «Компания «Баян» ЖШС, тағы басқа да кəсіпорындарды атап айтуға болады. «Қа зақмыс корпораци ясы» ЖШС Басқарма төрағасы Эдуард Огай былай деп атап көрсетті: «Біз Қазақстанда бірінші болып отандық өнім өн діру ші лерді қол дау мақсат ы н да құрылымдық бөлімшелерді құрдық. Қа зір он ы ң нə т и жесі н көрудеміз. 8 Нөмір саны 108 млрд теңге 2013 ж ы л д ы ң 9 а й ы н да Қазақмыс осындай сомаға қазақстандық кəсіпорындардың тауарын сатып алды. Аймақтарда жаңа жұмыс орындары ашылуда, ШОБ өнімдерінің сапасы артып, көлемі ұлғая түсуде. Қазақмыстың қолдауына ие болған компаниялар республикалық дəрежеде өнімдерін көрсетіп, арнайы байқауларда жеңіске жетуде. Аймақтарда бəсекеге қабілетті компанияларды құра отырып, оларды отандық қана емес, халықаралық ареналарда көргіміз келеді». Қауымдастықтың таяудағы жоспарында өз аймағындағы кəсіпорындарды тарту мақсатында мемлекеттік тапсырыс талаптарына өзгерістер енгізу бар. Қазақмыс басшылығына компани я ба засында бизнес-инкубаторы мен технологиялық парк құру жөнінде ұсыныс жасалмақ. Аймақтарда əлеуметтік мəдениет қызметін дамыту мақсатында өнеркəсіптік емес компанияларды құру мүмкіндігі қаралмақ. Сонымен қатар, банктармен жеңілдетілген несие берудің екінші кезеңі туралы келісімшарт жасау жоспарлануда. 13

14 14 ҚАРАҢЫЗ Сыбайлас жемқорлықпен күрес жүйесінің негізі Біз өткен нөмірден бастап компанияны сыбайлас жемқорлықтан қорғау тақырыбында материалдар жариялай бастаған болатынбыз. Бұл жолғы мақалада сыбайлас жемқорлыққа қарсы жүйенің аса маңызды тиімді элементі саяси тренингтер туралы əңгімелейміз. Гүлнар БИЖАНОВА, «Қазақмыс корпорациясы» ЖШС Құқықтық бақылау басқармасының директоры Компаниядағы саяси рəсімдердің кейбір бөлігі нəтижесінде тиімсіз болып шықты. Жағдайды оңалту үшін онымен компанияның барлық қызметкерлерін таныстыру қажет. Мұнымен қатар, біліктілікті тұрақты түрде арттырып отыруды жолға қойып, аталмыш құжаттарда көрсетілген талаптардың орындалу барысын қатаң қадағалаған жөн. Корпорация жұмысшыларын сыбайлас жемқорлыққа қарсы саясаттан хабардар ету мақсатында дистанциалық тренингтер мен электронды тестілеу жүргізілді. Қызметкерлерді басқару қызметінің мəліметінше, адам электронды тестілеуге қатысып, оның і сынақтан сүрінбей өткен, ал 279-ы өте алмай қалған. Жалпы, бұл шара барысында қызметкерлердің 92,72 пайызы қамтылған. Компьютермен жұмыс істей білмейтін қызметкерлерге жадынама ұсынылды. Онда компанияның сыбайлас жемқорлықпен күрес саясатының негізгі ережесі жазылған. Корпоративті саясаттан хабардар болған қызметкерлер онымен танысып шыққандарын растап қолхат беріп, еңбек келісім-шартының қосымшасы сыбайлас жемқорлыққа қарсы саясатты ұстанатындығы туралы келісімге қол қояды. Қызметкерлерді басқару қызметі анықтағанындай, аталмыш қосымша келісімге жұмысшының і қол қойған. Яғни, жалпы қызметкерлердің 94,48 пайызы қамтылған. Жұмысқа қабылдау қарсаңында үміткерлерді тексерудің маңызы артуда. Компания принцпіне қарамақайшы заңсыз əрекеті анықталған қызметкерлер жұмысқа немесе лауазымдық тағайындауларға жіберілмейді жəне ұсынылмайды. Компания заң бұзушылықтарды уақытылы анықтай отырып бағдарламаның тиімділігін тұрақты түрде бағалайды. п отырады. Осындай бағалау құралдарының бірі «жалынды желі» немесе «сенім телефоны» болып табылады. Аталмыш арнайы желі Қазақмыста 2012 жылдан бері жұмыс істеп келеді. Жұмысшылардың компанияда орын алып жатқан жағымсыз оқиғалар немесе ерсі мінез-құлық туралы хабарлары кең таралған тəсіл болып табылады. Тағы бір тиімді тəсілдің бірі анонимді сенім телефоны. «Жалынды желі» операторы Лондонда орналасқан «Safecall Limited» тəуелсіз компаниясы. Ол 24 сағат бойы үзіліссіз жұмыс істейді. Апта бойы компания қызмет ететін елдердің барлық абоненттеріне бірнеше тілде қызмет көрсетеді. Тəуелсіз оператормен жұмыс істеу арқылы құпиялық қамтамасыз етіледі, адамның аты-жөні сұралмайды. Аты-жөнін өтініш берушінің өзі атаған күннің өзінде де бұл ақпарат тіркелмейді. Құқықтық бақылау басқармасының қызметкерлері шағымда айтылған нысанда жоспардан тыс тексеру жүргізеді жəне шағымданушы туралы ешқандай ақпарат бермейді. «Жалынды желі» іске қосылғаннан бері 32 телефон қоңырауы тіркелген. Оның 30-ы қаралды, тағы 2-і қаралау үстінде. 15 іс тоқтатылды (тексеру барысында аталған фактілер дəлелденбеген), 10 шағым қанағаттандырылса, төртеуіне қатысты түсінік берілді. Қазақмыс қызметкерлеріне арналған жаңа ресурс! сайтында тіркеліп, Компанияның соңғы жаңалықтарынан хабардар болыңыз, өзіңізді толғандырып жүрген сұрақтардың жауабын алыңыз. Ұсыныс-пікірлеріңізді, сұрақтарыңызды мына мекенжайға жолдаңыз: info@mykazakhmys.kz

15 БІЗДІКІЛЕРДІ БІЛІП ҚОЙ! 15 Шеберлер ісі Бірінші учаске қашанда алда Асанəлі Сахиев, бригадир Конвейер, диірмен, ұнтақтағыш, вагон аудару жəне тағы да басқа күрделі техникаларды жөндеу «Қазақмыс корпорациясы» ЖШС филиалы Жезқазған аймақтық «Қазмехсервис» кəсіпорны жұмысшылары үшін аса қиындық туғызбайды. Бұл жерде еңбек озаттары мен жетекшілер сый- құрметке ие. Жастар жағы болса əрдайым талапты да ынталы. Əлина ЖҰМАШЕВА, Жезқазған Жөндеушілердің өндірістік тəжірибесі Жезқазған аумағында үлкен сұранысқа ие. Балқаш, Қарағайлы кен байыту фабрикаларындағы жөндеу жұмыстары, Николаев фабрикасын қайта құрылымдау, Балқаш мыс зауыты пешіне күрделі жөндеу жұмыстарын жүргізу «Қазмехсервис» жұмысшыларының күшімен жүзеге асырылды. Сонымен қатар, кəсіпорын мамандары Шығыс Қазақстан өңіріндегі кеніштерге де барып қайтпақ. Аталмыш кəсіпорындағы бөлімшелердің бірі 216 адам еңбек ететін 1 учаске. Жезқазған аймақтық «Қазмехсервис» кəсіпорынына қарасты учаске бригадасы Жезқазған кен байыту фабрикасына тұрақты қызмет көрсетеді. Алты адамнан тұратын бір бригада ай сайын төрт диірменді қамтамасыз етіп, ағымдағы жөндеу жұмыстарын жүргізеді. Бір диірменге жөндеу жұмыстарын жүргізуге бес күндей уақыт кетеді дейді ауысымның аға шебері Дуанбай Сағындық. Біздің учаске жылдамдығымен, сапалы қызметімен ерекшеленеді. Ең бастысы, жұмысты шұғыл аяқтап қана қоймай, өндірістік тапсырмаларға үлкен жауапкершілікпен, шығармашылық көңілмен келеміз, деп жымияды Дуанбай. Дуанбай Сағындықтың өндірістегі еңбек өтілі 32 жылды құрайды. Көпті көрген ағамыз майталман мамандардың жұмысын бағалауға келгенде шатаспайды. Дуанбай аға өзіне де, өзгелерге ең қажеттісі еңбек қауіпсіздігі екендігін əрқашан есте ұстайды. Барлығы қауіпсіздіктен басталады. Бұған Əлік Жамбылов əбден сенімді. Слесарь-бригадирдің еңбек өтілі 10 жылды құрайды. Əр өндірісшінің өзіне жəне əріптестеріне ұқыппен қарағаны жөн, дейді ол. Учаске бастығы Юрий Литвиненко қоластындағыларға қолдау көрсетуге дайын тұрады. Ұжым өте ұйымшыл əрі тату, дейді Юрий Анатольевич. Жұмыста түрлі жағдайлар болып тұрады ғой, кейде дауласып қаламыз, əркім өз көзқарасын, шындығын дəлелдеуге тырысады. Дегенмен, бригадалар арасында адамгершілік қағидалары бірінші орында. Ерлан Дүйсембеков, Бауыржан Мұхамбеджанов, Мейрам Айдарбеков, Əлік Жамбылов, Сергей Гаранин, Анатолий Аношкин секілді өз ісінің шеберлері ұжым мақтанышы. Бірінші учаскенің жұмысы туралы «Қазмезсервис» директоры Георгий Юсупов те оң пікірін білдірді. Жұмысшылардың қауіпсіз жағдайда Сергей Гаранин, газбен кесуші еңбек еткені мен үшін маңызды болып табылады, дейді Георгий Евгеньевич. Олардың отбасында тыныштық пен бақыт орнаса екен деймін. Егер отбасында барлығы жайлы болса жұмыс та жақсы жүреді. Бірінші учаске əрдайым алдыңғы орындардан көрінетін еңбек ұжымы. Оларға барлық жұмыстарды сеніммен тапсыруға болады. Тəжірибесі де мол. Еңбек өтілдері жылды құрайды. Талай қиын жұмыстарды еңсерген əріптестерімнің ерен еңбегіне разылығымды білдіремін. Қазақмыстың осы бір маңызды кəсіпорыны жұмысшылары өзгелерден ерекшеленетін қасиеттерге ие. Олар еңбексүйгіш қана емес, қарапайым, ашық, көптеген мəселелерді əдеппен шешуге дағдыланған азаматтар. Фото автордікі.

16 16 ОҚИҒА Қарсақбайдың мысты мұржасы «Қазақмыс корпорациясы» ЖШС Басқарма төрағасы Эдуард Огай Қарсақбайдағы салтанатты жиналыста өндіріс ардагерлері, еңбек озаттарымен бірге 2013 жылдың 19 қазанында Қарсақбай мыс зауытынан алғашқы қара мыс балқымасының алынғанына 85 жыл толды. Аталмыш оқиға Қазақстан түсті металлургиясы тарихының бастауы болып табылады. Жанар ҚАНАФИНА, Жезқазған Алматы Осы атаулы күнге байланысты Қарсақбай кентінде үлкен мереке ұйымдастырылды. Мыс тарихының басында тұрған металлургтер еске алынды. Қиын жағдайда мыс балқытқан, Ұлы Жеңістың жақындауына зор үлес қосқан зауыт ардагерлеріне, директорларға құрмет көрсетілді. Аталары мен əкелерінің жолын жалғастырып келе жатқан еңбек əулеттері көпке үлгі ретінде таныстырылды. «Қазақмыс корпорациясы» ЖШС басқарма төрағасы Эдуард Огай құттықтау сөзінде былай деп атап айтты: Қазақстандық мыс жоғары сапаға шахтерлер, кен байытушылар мен металлургтер ұрпағының еңбегімен жетті. Бүгінде мыс өнімі республикаға ғана емес, бүкіл əлемге таныс. Өткен жетістіктеріміздің арқасында мыс өнеркəсібінің жарқын болашағына жол ашылды. Ол қазірдің өзінде мыңдаған адамдардың тағдырын бір арнаға тоғыстыруда. Біз бірінші мыс балқытушылардың дəстүрін жалғастыра бермекпіз. Қалай басталды Қарсақбай ежелден мыс іздеушілердің назарын өзіне аударған: басында барлауды Ресейдің бай көпестері жүргізді, одан соң ағылшындар қолға алды. Олар балқыту цехын салғанымен жарытып мыс таба алмады. Ағылшындардың Жосалы станциясынан Қарсақбайға жіңішке теміржол салғаны да белгілі. Қажетті жабдықтар үш жыл бойы Қарсақбайға сапар шеккен! Ал мұнда ақпан ревалюциясы басталып кеткен болатын. Ағылшындар еріксіз ат басын кері бұрды. Ал, зауыт кейін Кеңес үкіметі кезінде қайта қолға алынды. Геолог Қаныш Сəтбаев 26 жасында құрылыс жұмыстарымен танысуға осында келеді. Еліміздің басшылары бұл жерден мол кен қоры табылады дегенге сене қоймаған. Бірақ ғалымдар өз сөздерін дəлелдей білді. Көп ұзамай

17 ОҚИҒА 17 Назарларыңызға Бүгінде Қарсақбай мыс зауыты Қазақмыстың қолдауы арқасында тұрақты жұмыс істеп тұр. Онда өндіріске қажетті бөлшектер жасалынады. Кент сумен, жылумен қамтамасыз етіліп, жолдарға жөндеу жүргізіліп, орталық қазандық, жылу желісі, ауыз су құбыры Қазақмыс компаниясы есебінен толықтай жаңартылды Сəтбаевтың айтқаны келіп, Жезқазған- Ұлытау аймағында мыс қана емес, Атасу мен Қарсақбайда темір, Жездіде марганец, көмір, алтын, қорғасын секілді сирек кездесетін металдар бар екендігі анықталды жылдың қарашасында бірінші пеш іске қосылып, 1929 жылдың мамырында қуаты сөткесіне 250 тоннаны құрайтын байыту фабрикасы өз жұмысын бастады. Қарсақбайда СССР бойынша бірінші өндіру қондырғылары пайда болады жылдар аралығында зауытқа Рудольф Дрейман жетекшілік етті, деп жазады тарихшылар. Алғашқы мыс балқымасының куəсі болғандар бүгінде өмірде жоқ болғанымен, зауытпен бірге қиын күндерді, шарықтаған сəттерді бастан өткергендер аз емес. Олардың арасында байырғы балқытушы, Қарсақбай мыс балқыту зауытының ардагері Қойшыбек Доспанов бар: Мен Қарсақбай мыс зауытына 20 жасымда келдім. Қатты суық пен ызғарлы желдің өтінде еңбек етіп, 1600 градус ыстық пештің жанында жұмыс істеп көрдік. Елімізге мыс беріп жатқандықтан жұмысымызды барынша жақсы көрдік. Қарсақбайда еңбек еткеніме осы күнге дейін мақтанамын. Қазір ұлдарым менің жолымды жалғастырып, металлург атанып, Қазақмыста еңбек етіп жүр. Қарсақбай мыс зауыты ардагерлеріне көрсетілген шексіз құрмет бұл күні үлкен мерекелік шараларға ұласты. Бəйге беріліп, қазақ күресінен жарыс өткізілді. «Жезқазғантүстімет» ӨБ кеніштері киіз үйлер тігіп, қонақжайлылығын танытты. Металлургтер мен ауыл тұрғындарын атаулы күнмен қазақ эстрадасының жұлдыздары да құттықтады. Нұрлан Абдуллин, Нұрлан Өнербаев, Нұржан Керменбаев секілді əншілер əннен шашу шашты. Салтанатты шара аспан көгіне отшашумен аяқталды. Қарсақбайлықтарды мерейтоймен құттықтауға Қазақмыс басшылары, облыс басшылары да келді. Осы мерейтой құрметіне арнайы жасалынған «Қазақстанның алғашқы мысы» төсбелгісін 600 ардагер мен Қазақмыстың үздік қызметкерлеріне бағалы сыйлықтармен қоса табыстады. Компанияның он бір жұмысшысы жеңіл автокөлікке ие болды. «Жезқазғантүстімет» ӨБ Бас директоры Жанболат Бөрібаев жəне Қазақстанның атақты балуандары, турнир қонақтары Айбек Нұғымаров пен Қайрат Күнсафин Компанияның 11 қызметкері мерейтойлық «Нива» автокөлігін иеленді Бəйге жердің шаңын шығарған, көпшіліктің қанын қыздырған бəсеке болды

18 18 БІЗ ҚАЗАҚМЫС! Әли Вацуев: «Өндіріс екінші үйім» Өмірде жұмысына көңілі толмайтын адамдарды көптеп кездестіреміз. Кейде өзім де жұмыстағы у-шудан, компьютерден, кеңсенің мазасыз тірлігінен шаршап кетемін. Маңдайымызға жазылғаны осы сияқты. Бірақ, осы көзқарасымыз қиын да күрделі, қауіпті жерде еңбек ететін адамдармен кездескен уақытта өзгеріп сала береді. Олар сонымен қатар, өз жұмысын жан-тəнімен сүйеді. Кез-келген уақытта сүйікті ісі туралы əңгімелесуге дайын. Əли Вацуев Ертіс кенішіндегі проходкалау бригадасының бригадирі. Күн сайын жер астында 7-8 сағат жүргеннің қандай екендігін сұрағанымда ықыласпен жауап берді. Ермек ДҮЙСКЕНЕВ, Шығыс Қазақстан облысы Бұл мен үшін екінші өмір, дейді Əли Вацуев. Неше рет кеткім келген. Бұл жерде жағдай жаман болғандықтан емес. Бірақ, сүйікті ісімді тастай алмадым. Меніңше, жер бетінде жұмыс істей алмайтын сияқтымын. Жалғыз мен ғана осындай емеспін. Серега деген жігіт (жанымыздан Əлидің əріптесі өтіп бара жатты. авт) те бізге оқушы болып келген. Міне, неше жыл болды бірге еңбек етіп келеміз. Осы жұмысқа төселіп қалдық. Қиын болса да бұл біздің жұмысымыз. Жұмысымыз осындай! Əли өндірісте 33 жыл бойы еңбек етіп келе жатыр. Еңбек кітапшасында Ертіс полиметалдық комбинатына жұмысқа алынғандығы жөнінде жалғыз ғана жазу бар. Одан бері талай басшылық ауысып, кəсіпорынның құрылымы да өзгерді. Жұмысқа деген құлшыныс қана сол қалпында қалғандай. Мен кенші жолын таңдадым. Оған өкінген де емеспін. Бізде əскер қатарынан келе сала шахтаға жұмысқа тұру дəстүрге айналған болатын. Əкелеріміз де кенші. Алғаш жер астына түскенде қатты қобалжыдым, деп еске алады Əли. Мен үшін метрлік тереңдікте жұмыс істеу мүмкін еместей көрінетін. Шахтаға бірінші рет түскендердің көзінен де осы қобалжуды көремін. Мен жақсы бригадаға тап келіп, достарым көмектесті. Қолдау танытты. Жалақы жаман емес, күнкөріске жетеді. Əли Вацуевтің ұзақ жылғы қажырлы еңбегі ескеріліп ол ІІ, ІІI дəрежелі «Кенші даңқы» төсбелгісімен марапатталды. Вацуев бұл марапаттың бүкіл ұжымның еңбегінің жемісі екендігін айтады. Командалық жұмыс, көп жылғы ұжымдық еңбек мұндай марапатқа əбден лайықты. Қазір Əли бригада жетекшісі ретінде жас мамандарға жол көрсетіп, тəжірибесімен бөлісіп, тəлім-тəрбие беріп келеді. Қауіпсіздік техникасының бəрінен жоғары тұратындығын түсіндіріп келеміз. Ұжымда барлығы отбасылы, дейді Əли. Ауысымнан кейін үйге аман-есен, саусаламат қайтқың келеді. Қауіпсіздік техникасы ережесін бұза отырып, өз өміріме ғана емес, отбасымның да келешегіне де нұқсан келтіремін ғой. Мен апатқа ұшырай қалсам, отбасымды кім асырайды?... Қазіргі жастар еңбектің қадірін біледі, деп əңгімесін аяқтады Вацуев. Олар ақшаның тектен-тек келмесін түсінген. Шахтада бос жүріс деген жоқ. Егер өндірісті таңдадың ба, жұмыс істеуің керек. Жұмыс уақыты келді. Төмен түсу қажет. Əли Вацуев өз бригадасымен бірге кеніштің абыройын асқақтатып жүрген еңбек ұжымы қатарында еңбек көрігін қыздыруға тағы да аттанып бара жатты. Жұмысын жанындай жақсы көрертін маман Лəззат СМАҒҰЛОВА, Балқаш Қалыптасқан дəстүр бойынша Қазақмыс Тобы кəсіби мереке қарсаңында өндірісшілерді «Кенші даңқы», «Еңбек даңқы» төсбелгілерімен марапаттап отырады. Осы жылы компанияның кен өндіру өнеркəсібінің 44 жұмысшысы корпорацияның дамуына қосқан үлесі мен қауіпсіз еңбек жолындағы ерен еңбектері үшін аталмыш марапаттарға ие болды. Алтын Нарымбекова өзінің еңбек жолын 1976 жылы комбинаттың құрылысмонтаждау басқармасында сылақшы болып бастаған. 25 жыл құрылыс саласында тер төгіп, Балқаш кен байыту фабрикасына бесінші разрядты сылақшы-сыршы болып ауысады. Балқаш қаласындағы «Балқаштүстімет» өндірістік аумағындағы əсем ғимараттарда, цехтар мен кəсіпорындардың əкімшілік корпустарында оның қолының ізі қалды. Алтын Нарымбекованың айтуынша, ол барлық жұмысты адал атқаруға тырысады жəне мұны өзінің басты ұстанымы санайды. Жұмысыңа беріліп, адал атқарсаң барлық мақсаттарға жетуге мүмкіндік бар деп санайды. Оның жетекшілігімен бірнеше жас буын шыңдалып, тəжірибе жинақтады, шеберлігін жетілдірді. Бүгінде Алтын Исағалиқызының ізбасарлары оның жолын мақтанышпен жалғастырып, Балқаш өндірістік алаңының түрлі учаскелерінде, Астанада еңбек етуде. Мейірімділік, адамгершілік, жұмысты сапалы орындау арқылы Алтын Нарымбекова құрметке бөленді. Ол əріптестері арасында да сый мен құрметке ие. Биыл ІІІ дəрежелі «Еңбек даңқы» төсбелгісін иеленген А. Нарымбекова өз ісінің шеберлері қатарында

19 БІЗДІҢ ЕҢБЕККЕРЛЕР! 19 «Қауіпсіздік ұжымдық жұмыс» Əлина ЖҰМАШЕВА, Жезқазған Кен қондырғыларын шұғыл əрі сапалы жөндеу өндірістік жоспардың дер кезінде орындалуына кепіл болады.. Технологиялық ауысым жұмысы тапсырыстың жеделдігіне байланысты. Жөнделген машиналарды ауысымға жіберу жəне техниканың жөнделмей тұрып қалуын азайту Қазақмыстың мердігер серіктесі болып табылатын өздігінен жүретін жерасты қондырғыларына сервистік қызмет көрсету басқармасының басты бағыттарының бірі болып табылады. Біз Оңтүстік Жезқазған кенішінің 65 шахтасындағы ЖҚСҚКБ Параматик учаскесінде болып, өндіріс озаттарымен, жетекшілермен танысып қайттық. Учаске бригадирі Бакуаддин Достияровтың өндірісте еңбек еткеніне 39 жыл болыпты. Білікті маманның ерен еңбегі бағаланып, ол ІІІ дəрежелі «Кенші даңқы» төсбелгісіне ие болған. Ал, Жұбаныш Сағындықов болса, Қазақмыста 34 жыл еңбек етеді. Аға механиктің жастарға берген тəлім-тəрбиесі мол. Ол 2012 жылы Кеншілер мерекесі барысында ІІІ дəрежелі «Кенші даңқы» төсбелгісімен марапатталған. Бүгінде учаскеде 27 бұрғылау техникасы қолданыста. Оған ЖҚСҚКБ-ң 68 жұмысшысы қызмет көрсетеді. Өндіріс орындарының қызметі, кеніш жұмысының үзліссіз жұмыс істеуі де солардың жұмыс сапасына тəуелді. Сондықтан, бір-бірімізге əрқашан қолдау көрсетуге тырысамыз, дейді учаске бастығы Еділ Сыздық. Жұмысшылардың орташа еңбек өтілі жыл аралығын құрайды. Күн сайын жоспарлы ескерту жұмыстарын жүргіземіз. Қондырғыларды жөндеу барысында қауіпсіз жұмыс пен қауіпсіздік шараларына ерекше көңіл бөлінеді. Қауіпсіздік үшін ұжымдық барлық мүшелері жауапты екенін əрдайым естен шығармай, бір-бірімізді ескертіп отырамыз. Ал, осы кеніштегі ТОRО өндірістік учаскесі жөндеу жұмыстарына жəне кен тасымалына техникалық қызмет көрсетумен айналысады. Учаскеде жеті қондырғы іске қосылған. Учаскенің барлық жұмысшысы өз ісінің білікті маманы. Айтуларынша, жалақы мөлшері жоспардың орындалуына тікелей байланысты. Ынтымақтастық, бірбіріне, жұмысқа деген сыйласымды қарымқатынас əрдайым жетістіктерге жетелейді. Солдан оңға қарай: ОЖК 65 шахта, СЦ ТОRО. Звеношылар Жамбыл Төлегенов, Сəлім Жапаров, ҚТ қоғамдық инспекторы Мұрат Брəлинов жəне бригадир Ардақ Əлкенов Солдан оңға қарай: ОЖК, 65 шахта, СЦ Параматик. Жерасты токары ҚуанышбекҰрысбаев, бригадир Бакуаддин Достияров, УАЗ жүргізушісі Алексей Лукьянчук, электрослесарь ЕрболатƏубакіров жəне электрдəнекерлеушісі Өмірзақ Байтөрин Фото Əлина ЖҰМАШЕВА Фото Əлина ЖҰМАШЕВА

20 20 МЕРЕЙТОЙ Қазақмыстың корпоративтік тележаңалықтарын көріңіздер! Ай сайын жаңа топтамасы шығып отырады! Қазақмыстың барлық кəсіпорындарында! Компанияда орын алған оқиғалар қызметкерлер көзімен. Сіз де кезекті сюжеттің авторы бола аласыз! Өз идеяларыңызды, ұсыныс-пікірлеріңізді мына -ға жіберіңіздер: Бейнепорталдағы ресми арна: youtube.com. Құрылтайшы жəне меншік иесі «Қазақмыс PLС» Редактор Мақсұт Жапабаев 8 (727) , (ішкі 12233) Maksut.Zhapabaev@kazakhmys.com Редакцияның мекен-жайы: Жезқазған қ., Металлургтер алаңы, 1 Инженерлiк корпус 2 8 (7102) gazeta@kazakhmys.com Шығарушы редактор Əлина Жұмашева 8 (7102) Alina.Zhumasheva@kazakhmys.com Аймақтағы тілшілер: Алматы Нұрболат Тлеулин 8(727) (внутр.15281) Nurbolat.Tleulin@kazakhmys.com Астана Зульфира Мұхамедьярова Zulfira.Mukhamediyar@kazakhmys.com Елена Шальнова (ҚТ жəне ЕК). 8 (7172) Elena.Shalnova@kazakhmys.com Қарағанды Сандуғаш Сəрсембаева 8 (7212) Sandugash.Sarsembay@kazakhmys.com Жезқазған Ардақ Құлжамбекова 8 (7102) Ardak.Kulzhambekova@kazakhmys.com Балқаш Лəззат Смағұлова 8 (7103) akniet2007@yandex.ru Өскемен Ермек Дүйскенев Yermek.Dyuzkenev@kazakhmys.com Екiбастұз Елена Шеина 8 (7187) elena.sheina@ekibastuz-gres1.kz «Гласир» баспаханада басып шығар, қ. Қарағанды, к. Ермеков, 112/5, 8 (7212) Таралым 8000 дана. Тапсырыс 4770.