Meld. St. 3. ( ) Melding til Stortinget. Statsrekneskapen 2011

Transkript

1 Meld. St. 3 ( ) Melding til Stortinget

2 Meld. St. 3 ( ) Melding til Stortinget

3 Innhald 1 Hovudtrekk i finanspolitikken Innleiing Budsjettpolitikken Det strukturelle, oljekorrigerte underskotet Hovudtala i statsrekneskapen Det oljekorrigerte underskotet Veksten i utgiftene i statsbudsjettet Lånetransaksjonar og finansieringsbehov Skattar og avgifter frå Fastlands-Noreg Utgifter og inntekter frå petroleumsverksemda Statens pensjonsfond utland Departementsvise omtalar Konstitusjonelle institusjonar Utanriksdepartementet Kunnskapsdepartementet Kulturdepartementet Justis- og politidepartementet Kommunal- og regionaldepartementet Arbeidsdepartementet Helse- og omsorgsdepartementet Barne-, likestillings- og integreringsdepartementet Nærings- og handelsdepartementet Fiskeri- og kystdepartementet Landbruks- og matdepartementet Samferdselsdepartementet Miljøverndepartementet Fornyings-, administrasjons- og kyrkjedepartementet Finansdepartementet Forsvarsdepartementet Olje- og energidepartementet Statlege utlån Statens pensjonsfond Statens pensjonsfond utland Statens pensjonsfond Noreg Statens balanse med kommentarar til finanspostar m.m Statens balanse med notar Finansinntekter og finansutgifter Garantiar Prinsipp for føring av stats- rekneskapen Vedlegg 1 Oversikt over stats- rekneskapen Løyvingsrekneskap for staten Løyvingsrekneskap for staten, utgifter Løyvingsrekneskap for staten, inntekter Fullmakt til å overskrida gjevne løyvingar i Tilsegnsfullmakter Bestillingsfullmakter Kapitalrekneskap for staten Eiendeler Forpliktelser Egenkapital Notar og spesifikasjonar Aksjeinteresser Statens inntektskrav Gåver og gåveforsterkingsmidlar Note til kapital- rekneskapens konto 70/ Note til kapital- rekneskapens konto Statens garantiansvar Andre rekneskap og spesifikasjonar Svalbardrekneskapen Andre spesifikasjonar

4 Tabelloversikt Tabell 1.1 Den strukturelle, oljekorrigerte budsjettbalansen... 8 Tabell 1.2 Inntekter og utgifter utanom lånetransaksjonar i stats- budsjettet og Statens pensjonsfond Tabell 1.3 Lånetransaksjonar og finansieringsbehov Tabell 3.1 Samla verdi av Statens pensjonsfond Tabell 3.2 Resultatoppstilling for SPU Tabell 3.3 Balanse for SPU per Tabell 3.4 Folketrygdfondets resultat- rekneskap for SPN Tabell 3.5 Hovudtal i balansen for SPN per Tabell 4.1 Statens eigedelar og gjeld Tabell 4.2 Renter Tabell 4.3 Samla garantiansvar for staten per Vedlegg 1 Tabell 1.1 Statens samla inntekter og utgifter Tabell 1.2 Løyvingsrekneskapen for budsjetterminen Tabell 1.3 Løyvingar og rekneskap Tabell 1.4 Løyvingsrekneskapen for Tabell 1.5 Oversikt over løyvings- rekneskapen sine hovudgrupper for Tabell 1.6 Samla utgifter for løyvings- rekneskapen og overførte løyvingar i 2011 fordelte på utgiftsgrupper Tabell 1.7 Løyvingane 2011 fordelte etter departement og grupper av postnummer Tabell 1.8 Rekneskap 2011 fordelt etter departement og grupper av Tabell 1.9 postnummer Løyvingar og rekneskap 2011 fordelte etter art på program- område Tabell 1.10 Løyvingar og rekneskap utanom lånetransaksjonar 2011 på programområde Tabell 1.11 Balansekonto for staten Tabell 1.12 Note til balansekonto for staten, avslutningskonto for stats- rekneskapen konto Tabell 1.13 Note til endringar i avslutnings- konto , spesifikasjon av endringar på konto for forskyvingar i balansen Tabell 1.14 Samanhengen mellom finansieringsbehovet (kap 5999) for 2011 og faktisk endring i kontantbehaldninga Tabell 1.15 Oversyn over statsrekneskapen 2011 ut frå kjelde til postering Vedlegg 2 Tabell 2.1 Tabell 2.2 Tabell 2.3 Tabell 2.4 Tabell 2.5 Løyvingsrekneskap for staten, utgifter Løyvingsrekneskap for staten, inntekter Fullmakt til å overskrida gjevne løyvingar i Tilsegnsfullmakter per 31. desember Bestillingsfullmakter per 31. desember Vedlegg 3 Tabell 3.1 Kapitalrekneskap for staten Tabell 3.2 Note til kapitalrekneskapens konto 68, spesifikasjon av statens faste kapital i statsføretaka Tabell 3.3 Note til kapitalrekneskapens konto 80, endring i statsgjelda Tabell 3.4 Note til kapitalrekneskapens kontogruppe 8080, spesifikasjon av kontolån til statskassa per 31. desember Tabell 3.5 Note til kapitalrekneskapens konto 80, Statsgjelda, rente- byteavtalar Tabell 3.6 Aksjeinteresser per 31. desember Tabell 3.7 Statens inntektskrav vedk. skattar, avgifter og refusjons- krav Tabell 3.8 Gåver og gåveforsterkings- midlar Tabell 3.9 Note til kapitalrekneskapens konto 70/71, spesifikasjon av mellomværet mellom statskassa og departementa

5 Tabell 3.10 Note til kapitalrekneskapens konto 82, spesifikasjon av kontantbehaldning for verksemder med særskilde fullmakter Vedlegg 4 Tabell 4.1 Garantiansvar Tabell 4.2 Garantiar stilte av staten 31. desember Vedlegg 5 Tabell 5.1 Tabell 5.2 Svalbardrekneskapen. Administrasjon av Svalbard Svalbardrekneskapen. Balansekonto per 31. desember Tabell 5.3 Tabell 5.4 Tabell 5.5 Tabell 5.6 Tabell 5.7 Tabell 5.8 Tabell 5.9 Svalbardrekneskapen. Note til balansekonto, behaldnings- endringar Statsbygg. Balanse per 31. desember Statens kartverk. Balanse per 31. desember NVE Anlegg. Balanse per 31. desember Statens direkte økonomiske engasjement i petroleums- verksemda (SDØE). Balanse per 31. desember Statens pensjonskasse Forvaltningsbedrift. Balanse per 31. desember NORFUND. Balanse per 31. desember Oversikt over boksar Boks 1.1 Samanhengen mellom det strukturelle og det oljekorrigerte budsjettunderskotet... 9 Boks 1.2 Om uvisse i budsjettanslaga... 13

6

7 Meld. St. 3 ( ) Melding til Stortinget Tilråding frå Finansdepartementet 27. april 2012, godkjend i statsråd same dagen. (Regjeringa Stoltenberg II) 1 Hovudtrekk i finanspolitikken 1.1 Innleiing 1 I tabellane i statsrekneskapen kan det vera avvik mellom sumtala i tabellane og dei avrunda tala som står ovanfor summane. Sumtala skal vera i samsvar med rekneskapen. Finansdepartementet legg med dette fram meldinga om statsrekneskapen Meldinga omfattar statsrekneskapen med ein løyvingsrekneskap og ein kapitalrekneskap. Løyvingsrekneskapen syner samla løyving og rekneskap for kvar post i statsbudsjettet. For utgiftspostane går det òg fram overført løyving frå 2010 til 2011 og overført løyving frå 2011 til Kapitalrekneskapen syner statens eigedelar, gjeld og eigenkapital. Meldinga inneheld òg oversyn over rekneskapen for Svalbard, statens garantiansvar, tilsegns- og bestillingsfullmakter og ei oppgåve over aksjar som staten eig. Meldinga gjer greie for løyvingane i statsbudsjettet og rekneskapsførte tal. 1 Det er lagt vekt på å forklara avvik mellom budsjett og rekneskap. I kapittel 1 er det gjort greie for hovudelementa i budsjettpolitikken. Dette omfattar mellom anna bruken av petroleumsinntekter, veksten i statsutgiftene og skatte- og avgiftsinntekter frå Fastlands-Noreg og frå petroleumsverksemda. Lånetransaksjonar og finansieringsbehov vert òg omtala. Kapittel 2 tek føre seg områda til kvart departement for seg. I kapittel 3 er rekneskapen til Statens pensjonsfond omtala, og i kapittel 4 er det gjort greie for statens balanse og finanspostar. Dei samla inntektene i statsrekneskapen for 2011 er 1 223,5 mrd. kroner, medan utgiftene er 952,1 mrd. kroner, jf. tabell 1.2. Lånetransaksjonar er då ikkje rekna med. Nettoinntektene frå petroleumsverksemda er 350,8 mrd. kroner, med 372,2 mrd. kroner i inntekter og 21,4 mrd. kroner i utgifter. Netto kontantstraum frå petroleumsverksemda vart overført til Statens pensjonsfond utland. Dei samla inntektene utanom petroleumsverksemda og lånetransaksjonar er på 851,3 mrd. kroner, medan utgiftene er på 930,7 mrd. kroner. Statsrekneskapen syner dermed eit oljekorrigert underskot på 79,4 mrd. kroner. Ved nysalderinga av statsbudsjettet for 2011 vart det lagt til grunn eit oljekorrigert underskot på 84,2 mrd. kroner. Dette vart dekt med overføring frå Statens pensjonsfond utland. Statsrekneskapen for 2011 vert dermed gjord opp med eit

8 8 Meld. St overskot på 4,8 mrd. kroner. Utanom petroleumsverksemda vart inntektene knapt 6,1 mrd. kroner høgare og utgiftene drygt 1,3 mrd. kroner høgare enn i nysaldert budsjett Det strukturelle, oljekorrigerte underskotet for 2011 er no rekna til 94,1 mrd. kroner. Dette er om lag 4,9 mrd. kroner mindre enn ved nysalderinga av statsbudsjettet 2011, der det strukturelle, oljekorrigerte underskotet i 2011 vart rekna til 99,0 mrd. kroner. Renteinntekter og utbyte i Statens pensjonsfond vart 103,0 mrd. kroner. Desse inntektene inngår i samla oppstilling over statsbudsjettet og Statens pensjonsfond, og overskotet er eit uttrykk for statens nettofinansinvesteringar, jf. tabell 1.2. Overskotet i Statens pensjonsfond vart 369,7 mrd. kroner, og samla sett vert statsrekneskapen og Statens pensjonsfond gjorde opp med eit overskot på 374,4 mrd. kroner i Ved utgangen av 2011 var den bokførte verdien av Statens pensjonsfond utland 3 307,9 mrd. kroner. Det er 227,1 mrd. kroner meir enn ved utgangen av Overskotet i Statens pensjonsfond utland auka kapitalen med 363,7 mrd. kroner, jf. tabell 1.2, medan andre tilhøve minka kapitalen med 136,6 mrd. kroner. Av dette auka netto valutakursvinst kapitalen i fondet med 49,2 mrd. kroner, medan netto realiserte og urealiserte tap reduserte kapitalen i fondet med 185,8 mrd. kroner. Frå utgangen av 2010 til utgangen av 2011 minka kapitalen i Statens Pensjonsfond Noreg med 5,4 mrd. kroner, frå 134,9 mrd. kroner til 129,5 mrd. kroner. Årsaka er renteinntekter og utbyte på 6,0 mrd. kroner og 11,4 mrd. kroner i samla netto realiserte og urealiserte tap på aksjeog renteplasseringane. 1.2 Budsjettpolitikken Eit fleirtal i Stortinget slutta seg våren 2001 til retningsliner for den økonomiske politikken, jf. St.meld. nr. 29 ( ) Retningslinjer for den økonomiske politikken. Dei inneber at petroleumsinntektene gradvis vert fasa inn i økonomien, om lag i takt med venta realavkastning av Statens pensjonsfond utland. Budsjettpolitikken skal medverka til ei stabil utvikling i norsk økonomi. Meininga bak retningslinene er å syta for ein jamn auke i bruken av petroleumsinntektene til eit langsiktig forsvarleg nivå. Samstundes opnar dei for at handlefridomen som petroleumsinntektene gjev, kan brukast til å stimulera produksjon og sysselsetjing i periodar med høg og aukande arbeidsløyse. Motsett vil det vera naudsynt å halda attende i budsjettpolitikken i periodar med høg kapasitetsutnytting og presstendensar i økonomien. Bruken av petroleumsinntekter vert målt ved det strukturelle, oljekorrigerte budsjettunderskotet. Ved utrekning av dette underskotet tek ein mellom anna omsyn til at delar av statens inntekter og utgifter varierer med konjunkturane og med endringar i rekneskapstilhøve, sjå boks Det strukturelle, oljekorrigerte underskotet Med utgangspunkt i statsrekneskapen for 2011 er bruken av petroleumsinntekter i 2011 no rekna til 94,1 mrd. kroner, målt ved det strukturelle, oljekorrigerte underskotet. Dette er om lag 34 mrd. kroner mindre enn anslaget i Nasjonalbudsjettet 2011, der det strukturelle, oljekorrigerte underskotet vart rekna til 128,1 mrd. kroner. Venta realavkastning av Statens pensjonsfond utland i 2011 er rekna til 123,2 mrd. kroner, eller om lag 29 mrd. kroner høgare enn det strukturelle, oljekorrigerte underskotet. Det strukturelle, oljekorrigerte underskotet svarar til 4,5 prosent av trend-bnp for Fastlands-Noreg. I Revidert nasjonalbudsjett 2011 vart anslaget på det strukturelle, oljekorrigerte underskotet sett ned med 15,2 mrd. kroner, til 112,9 mrd. kroner. Anslaget på dei strukturelle skattane auka med 13 mrd. kroner, medan anslaget for andre postar styrkte budsjettet med netto 2,2 mrd. kroner. Frå Revidert nasjonalbudsjett 2011 til nysal- Tabell 1.1 Den strukturelle, oljekorrigerte budsjettbalansen (tal i mill. kroner) Oljekorrigert overskot i statsbudsjettet Netto renter og overføringar frå Noregs Bank, avvik frå trend Særskilde rekneskapstilhøve Skatteinntekter og dagpengar til arbeidslause, avvik frå trend = Strukturelt, oljekorrigert overskot

9 Meld. St. 3 9 Boks 1.1 Samanhengen mellom det strukturelle og det oljekorrigerte budsjettunderskotet Retningslinene for budsjettpolitikken tek sikte på ein gradvis og langsiktig forsvarleg auke i bruken av petroleumsinntekter i norsk økonomi, om lag i takt med venta avkastning av Statens pensjonsfond utland. For å unngå ein budsjettpolitikk som medverkar til å gjera den økonomiske utviklinga ustabil, er bruken av petroleumsinntekter knytt til utviklinga i det strukturelle, oljekorrigerte budsjettunderskotet og ikkje til utviklinga i det faktiske, oljekorrigerte budsjettunderskotet. Det oljekorrigerte budsjettunderskotet er ikkje berre avhengig av budsjettpolitikken, men òg av konjunktursituasjonen. Til dømes vil det oljekorrigerte budsjettunderskotet normalt auka ved eit konjunkturtilbakeslag og minka i ein konjunkturoppgang. Om ein skulle ta sikte på å la det faktiske budsjettunderskotet følgja utviklinga i venta avkastning av Statens pensjonsfond utland, måtte ein stramma til politikken i nedgangstider, medan ein kunne setja ned skattane eller auka utgiftene i oppgangstider. Ein slik politikk ville auka etterspurnaden i gode tider og dempa han i dårlege tider. Når ein styrer budsjettpolitikken etter eit mål for utviklinga i det strukturelle, oljekorrigerte budsjettunderskotet, er det mellom anna for å unngå denne typen medsyklisk politikk. For å koma frå det oljekorrigerte til det strukturelle, oljekorrigerte budsjettunderskotet gjer ein desse korreksjonane: For å reinsa den oljekorrigerte budsjettbalansen for verknaden av at konjunkturane skil seg frå det normale, reknar ein budsjettverknadene av at dei ulike inntektene frå skattar og avgifter skil seg frå trendnivået sitt. Dessutan tek ein omsyn til at utbetalingane av trygd til arbeidslause følgjer konjunkturane. Det vert korrigert for skilnaden mellom normalnivået for dei statlege renteinntektene og renteutgiftene og dei verkelege rentestraumane, og normalnivået for overføringane frå Noregs Bank og dei verkelege overføringane. Ein korrigerer òg for endringar i rekneskapstilhøve og i funksjonsdelinga mellom staten og kommunane som ikkje påverkar den underliggande utviklinga i budsjettbalansen. Ei rekkje andre land nyttar utviklinga i ein strukturell budsjettbalanse som utgangspunkt for innrettinga av budsjettpolitikken. I tråd med dette utarbeider OECD og EU standardiserte utrekningar av strukturelle budsjettunderskot i medlemslanda. Desse utrekningane er baserte på meir aggregerte utrekningar enn dei tala for Noreg som Finansdepartementet publiserer i budsjettdokumenta. dert budsjett 2011 vart det strukturelle, oljekorrigerte underskotet sett ned med 13,9 mrd. kroner, til 99,0 mrd. kroner, som følgje av ny informasjon om utgiftene i statsbudsjettet og utviklinga i skatteinntektene. Det strukturelle, oljekorrigerte underskotet er no rekna å vera 4,9 mrd. kroner mindre enn i nysaldert budsjett, som følgje av lågare utgifter og høgare skatteinntekter enn venta. 1.4 Hovudtala i statsrekneskapen Tabell 1.2 gjev eit samla oversyn over inntektene, utgiftene og overskotet i statsbudsjettet, statsrekneskapen og Statens pensjonsfond i 2010 og Samla overskot i statsbudsjettet og Statens pensjonsfond auka med 112,0 mrd. kroner, frå 262,4 mrd. kroner i 2010 til 374,4 mrd. kroner i Utanom petroleumsverksemda auka inntektene med 82,6 mrd. kroner, medan utgiftene auka med 57,9 mrd. kroner. Samla sett inneber det at det oljekorrigerte underskotet minka med 24,7 mrd. kroner frå 2010 til Netto kontantstraum frå petroleumsverksemda auka med 74,8 mrd. kroner, frå 276,0 mrd. kroner i 2010 til 350,8 mrd. kroner i Renteinntekter og utbyte i Statens pensjonsfond auka med 12,5 mrd. kroner, frå 90,5 mrd. kroner i 2010 til 103,0 mrd. kroner i For Statens pensjonsfond syner tabell 1.2 netto inntekter frå kontantstraumen som vert overførte til SPU, og overføringa frå SPU til statsbudsjettet for å dekkja det oljekorrigerte budsjettunderskotet i nysaldert budsjett. I tillegg syner oversikta netto betalte rente- og utbyteinntekter i Statens pensjonsfond. I kapittel 3 er det gjort nærare greie for Statens pensjonsfond utland og Statens pensjonsfond Noreg.

10 10 Meld. St Tabell 1.2 Inntekter og utgifter utanom lånetransaksjonar i statsbudsjettet og Statens pensjonsfond 2011 (tal i mill. kroner) Rekneskap 2010 Saldert budsjett 2011 Nysaldert budsjett 2011 Rekneskap Statsbudsjettet A Inntekter i alt A.1 Inntekter frå petroleumsverksemda A.2 Inntekter utanom petroleumsverksemda B Utgifter i alt B.1 Utgifter til petroleumsverksemda B.2 Utgifter utanom petroleumsverksemda Oljekorrigert overskot i statsbudsjettet (A.2-B.2) Overført frå Statens pensjonsfond utland = Overskot i statsbudsjettet før lånetransaksjonar 1) Statens pensjonsfond Netto kontantstraum frå petroleumsverksemda i statsbudsjettet (A.1-B.1), vert overført til Statens pensjonsfond utland Overført frå Statens pensjonsfond utland til statsbudsjettet Renteinntekter og utbyte i fondet 2) = Overskot i Statens pensjonsfond 1) Statsbudsjettet og Statens pensjonsfond Samla overskot 1) ) Overskotet i statsbudsjettet, Statens pensjonsfond og samla overskot vert oppstilt i samsvar med definisjonane av nettofinansinvesteringar i nasjonalrekneskapen og slik det vert nytta i utanriksrekneskapen som Statistisk sentralbyrå sett opp. Etter definisjonane i nasjonalrekneskapen er ikkje realiserte og urealiserte vinstar og tap rekna som netto finansinvestering, og difor er dei ikkje med i denne oppstillinga. 2) For 2011 utgjer renter og utbyte i Statens pensjonsfond utland (SPU) 97,037 mrd. kroner og i Statens pensjonsfond Noreg 5,966 mrd. kroner. For 2010 var renter og utbyte i SPU utland drygt 86,1 mrd. kroner og i Statens pensjonsfond Noreg drygt 4,4 mrd. kroner. Overskotet for SPU i 2011 var 363,7 mrd. kroner, medan det i 2010 var 252,7 mrd. kroner. Kapittel 3 inneheld ei detaljert resultatoppstilling for Statens pensjonsfond. Kjelde: Finansdepartementet 1.5 Det oljekorrigerte underskotet Utviklinga frå saldert til nysaldert budsjett Inntektsløyvingane utanom lånetransaksjonar for 2011 vart 105,5 mrd. kroner høgare i nysaldert budsjett enn i saldert budsjett, medan utgiftsløyvingane vart 9,8 mrd. kroner lågare. Utanom petroleumsverksemda vart inntektene 45,0 mrd. kroner høgare i nysaldert budsjett enn i saldert budsjett, medan utgiftene vart 5,8 mrd. kroner lågare. Samla gav dette eit oljekorrigert underskot på 84,2 mrd. kroner i nysaldert budsjett for 2011, noko som er 50,8 mrd. kroner lågare enn i saldert budsjett. Nedgangen i det oljekorrigerte underskotet frå saldert til nysaldert budsjett må sjåast i samanheng med ein monaleg auke i skatte- og avgiftsinntektene på 37,7 mrd. kroner. Utgiftene vart 5,8 mrd. kroner mindre, mellom anna som følgje av lågare renteutgifter og utgifter til dagpengar under folketrygda. Budsjettutviklinga gjennom 2011 fram til nysalderinga er omtala nærare i Prop. 45 S ( ) Ny saldering av statsbudsjettet Utviklinga etter nysalderinga I statsrekneskapen for 2011 er det oljekorrigerte underskotet 79,4 mrd. kroner. Dette er 4,8 mrd. kroner mindre enn i nysalderinga og 55,6 mrd. kroner mindre enn i saldert budsjett, jf. tabell 1.2. Som del av BNP for Fastlands-Noreg utgjer endringane i det oljekorrigerte underskotet høvesvis -0,2 prosent og -2,7 prosent. Det vil alltid vera

11 Meld. St uvisse knytt til framskrivingar av budsjettal og andre makroøkonomiske tal, og endringane i 2011 skil seg ikkje frå det som har vore normale avvik. Sjå boks 1.2 om uvisse i budsjettanslaga. Tilbakeføringa frå Statens pensjonsfond utland til statsbudsjettet vart endeleg fastlagd i nysaldert budsjett for å dekkja det venta oljekorrigerte underskotet. På denne bakgrunnen vert statsrekneskapen for 2011 gjord opp med eit overskot på 4,8 mrd. kroner. Endringa frå nysaldert budsjett kjem fram slik: Inntektene utanom petroleumsinntekter vart 6,1 mrd. kroner høgare, ei endring frå 845,2 mrd. kroner til 851,3 mrd. kroner. Inntektene frå skattar og avgifter vart 2,3 mrd. kroner høgare, medan andre inntekter til saman vart om lag 3,8 mrd. kroner høgare. Utgiftene utanom petroleumsverksemda vart 1,3 mrd. kroner høgare, ei endring frå 929,4 mrd. kroner til 930,7 mrd. kroner. Medrekna i desse tala er meirinntekter og meirutgifter på drygt 2,1 mrd. kroner frå standardrefusjonar som ikkje vert budsjetterte med beløp på løyvingane i nysaldert budsjett. Dette er refusjonar frå mellom anna Arbeids- og velferdsetaten og folketrygda som heimlar meirutgifter for utgifter til arbeidsmarknadstiltak i statlege verksemder, løn under fødsels- og adopsjonspermisjon, løn til lærlingar og løn under sjukdom. Medrekna er òg meirinntekter på 1,8 mrd. kroner på løyvingar med meirinntektsfullmakter som heimlar meirutgifter i departementa og forvaltninga. Overførte, unytta løyvingar frå 2011 til 2012 vart 0,3 mrd. kroner høgare enn overføringane frå 2010 til 2011, noko som medverkar til lågare utgifter i rekneskapen. Endringar i inntektene Endringar i inntektene utanom lånetransaksjonar og petroleumsinntekter frå nysaldert budsjett til rekneskapen (tal i mill. kroner): Skattar og avgifter frå Fastlands-Noreg Renteinntekter Andre inntekter, netto 103 = Auka inntekter utan standardrefusjonar og meirinntekter Meirinntekter frå meirinntektsfullmakter Meirinntekter frå standardrefusjonar = Samla auka inntekter Auken i skatte- og avgiftsinntektene kjem for det meste av endra periodisering av skatteinntektene i løyvingsrekneskapen. Medan skattane tidlegare vart førte med ein månads etterslep, vert skattane etter omlegging i slutten av 2011 ført med same periodisering i løyvingsrekneskapen som i skatterekneskapen. Departementa har rapportert om lag 1,8 mrd. kroner i meirinntekter på budsjettpostar som det er knytt meirinntektsfullmakter til. Mellom anna vart inntektene til Politidirektoratet, Kystverket og Forsvarsbygg høgare enn i budsjettet for Nokre departement har dessutan høve til å utføra oppdragsverksemd mot refusjon av utgiftene. Ut over dette omfattar netto meirinntekter under departementa mindre beløp for mellom anna ei rekkje gebyr-, sals- og leigeinntekter. Endringar i utgiftene Endringar i utgiftene utanom lånetransaksjonar og petroleumsutgifter frå nysaldert budsjett til rekneskapen (tal i mill. kroner): Momskompensasjon til kommunar, fylkeskommunar og frivillige Renteutgifter, statsgjelda Stønader i folketrygda medrekna utgifter til dagpengar Auka investeringar og drift i Jernbaneverket Auka investeringar, drift og tilskot under Statens vegvesen CO 2 -handtering Tilskot til omsorgsbustader og sjukeheimsplassar Tilskot til Svalbardbudsjettet Mindreutgifter motsvara av auka overføringar til Andre utgifter, netto = Endring utgifter før standardrefusjonar og meirinntekter Meirutgifter motsvara av meirinntektsfullmakter Meirutgifter motsvara av standardrefusjonar = Samla endring, utgifter Når ein ser bort frå meirutgifter som heng saman med bruk av inntekter frå standardrefusjonar og andre meirinntektsfullmakter i departementa og forvaltninga, syner tabellen 2,6 mrd. kroner mindre utgifter, fordelt på ei rekkje løyvingar.

12 12 Meld. St Utgifter til investeringar og drift under Jernbaneverket vart knapt 0,7 mrd. kroner høgare enn i nysaldert budsjett, medan utgiftene under Statens vegvesen vart 0,2 mrd. kroner høgare. Under Oljeog energidepartementet vart det i nysalderinga av 2010-budsjettet varsla at staten sin del av finansieringsbehovet i 2010 til investering i og driftsførebuing av teknologisenteret på Mongstad (TCM) såg ut til å verta lågare enn tidlegare rekna med, og at overslaget for 2011 kunne verta høgare. På grunn av uvisse om utbetalingstidspunkt, vart budsjettposten merkt «kan overførast» i nysaldert budsjett Rekneskapen for 2011 syner eit meirforbruk på drygt 0,5 mrd. kroner på budsjettkapittelet. Utgiftene til investeringstilskot til omsorgsbustader og sjukeheimsplassar vart knapt 0,5 mrd. kroner mindre enn i nysaldert budsjett. Mindreutgiftene kjem av lågare aktivitetsnivå og at det tek lengre tid å gjennomføra prosjekta. Tilskotet til Svalbardbudsjettet vart 0,6 mrd. kroner lågare enn i nysalderinga og kjem av høgare skatte- og avgiftsinntekter på Svalbard enn venta. Overført, unytta løyving til 2012 Frå 2010 til 2011 vart det overført unytta løyvingar, utanom lånetransaksjonar og statleg petroleumsverksemd, på til saman 10,8 mrd. kroner, medan overførte løyvingar frå 2011 til 2012 er på 11,1 mrd. kroner. Det er ein auke på om lag 0,3 mrd. kroner. Det er særleg Forsvarsdepartementet (0,5 mrd. kroner), Kommunal- og regionaldepartementet (0,6 mrd. kroner) og Fiskeri- og kystdepartementet (0,3 mrd. kroner) som har ein auke i overførte løyvingar. Hovudgrunnane er materiellkjøp i forsvaret, tilskot til utleigebustader og investeringstilskot til omsorgsbustader og sjukeheimsplassar under KRD og drift og investeringar under Kystverket. Overføringane under Utanriksdepartementet auka med om lag 0,1 mrd. kroner fordelt på ei rekkje postar, medan overføringane under Finansdepartementet auka netto med drygt 0,1 mrd. kroner, noko som for det meste kjem av overført løyving for kjøp av klimakvotar, generell ordning. Den største nedgangen i overførte beløp finn ein i Arbeidsdepartementet, Helse- og omsorgsdepartementet, Olje- og energidepartementet og Samferdselsdepartementet. Tabell 1.2 i vedlegg 1 syner ei meir detaljert oversikt over endra overføring per departement. Overføring av unytta løyvingar utanom lånetransaksjonar dei siste fem åra (tal i mill. kroner): År Overført løyving Under Næringsdepartementet vart det under kapittel 934 Internasjonaliseringstiltak, post 90 Lån til mellombels statleg eksportfinansieringsordning for CIRR-kvalifiserte lån, «kan overførast», løyvd til saman 40 mrd. kroner i 2011, jf. Prop. 34 S ( ) Eksportfinansiering og Prop. 42 S ( ) Endringer i Prop. 34 S ( ) Eksportfinansiering. Av lånetransaksjonsløyvinga er 33,3 mrd. kroner unytta i 2011 og overført til Veksten i utgiftene i statsbudsjettet Utviklinga i utgiftene i statsbudsjettet frå eit år til neste kjem til uttrykk ved den reelle, underliggjande veksten. I den reelle, underliggjande veksten i utgiftene vert det korrigert for utgifter til dagpengar, renter, petroleumsverksemda og for visse rekneskapstilhøve og ekstraordinære endringar. Ved utrekninga av den reelle, underliggjande veksten i utgiftene vert det òg korrigert for prisendringar, slik at talet er uttrykk for volumendringar knytte til driftsutgiftene, investeringane og overføringane i statsbudsjettet. Nærare omtale av korleis den reelle, underliggjande veksten i utgiftene vert rekna ut, kan ein finna i kapittel 3 i nasjonalbudsjettet. I Nasjonalbudsjettet 2011 var den reelle, underliggjande veksten i utgiftene i statsbudsjettet rekna til 2,3 prosent, medan han i nysaldert budsjett for 2011 vart rekna til 2,2 prosent. Med utgangspunkt i statsrekneskapen for 2011 er veksten rekna til 1,7 prosent. Grunnen til nedjusteringa er dels at underliggjande utgifter vart noko lågare enn venta, og dels at løns- og prisveksten i 2011 vart høgare enn venta. 1.7 Lånetransaksjonar og finansieringsbehov Auke/nedgang (-) frå året før Tabell 1.3 syner utviklinga i finansieringsbehovet i statsbudsjettet. Samanlikna med rekneskapen for 2010 har lånebehovet auka med 25,6 mrd. kroner,

13 Meld. St Det er mykje uvisse knytt til framskrivingar av budsjettal og andre makroøkonomiske tal. Mellom anna vil informasjonen om den økonomiske situasjonen ikkje vera fullstendig når prognosane vert utarbeidd. Det kan òg skje hendingar som ein ikkje kan føresjå på prognosetidspunktet. Dessutan er prognosane påverka av det økonomiske opplegget og om det år om anna vert gjort endringar i føringsmåte og oppstilling på einskilde postar i statsbudsjettet. I ettertid kan ein vurdera kor godt prognosane trefte, ved å samanlikna anslaga med rekneskapen. Figur 1.1A syner anslag og rekneskap for statsbudsjettets balanse utanom inntekter og utgifter knytte til petroleumsverksemda, det vil seia den oljekorrigerte budsjettbalansen. Tala er målte i høve til BNP for Fastlands-Noreg. Figuren syner at det er monalege svingingar i den oljekorrigerte budsjettbalansen. Desse svingingane må fyrst og fremst sjåast i samanheng med konjunkturutviklinga i norsk økonomi. Figur 1.1B syner avvik mellom anslag og rekneskap for den oljekorrigerte budsjettbalansen. Fleire av åra er det store avvik mellom Boks 1.2 Om uvisse i budsjettanslaga anslaget som låg til grunn då budsjettet vart vedteke fyrste gong (saldert budsjett) og rekneskapen. Somme år må dette sjåast i samanheng med at budsjettpolitikken vart lagd om i løpet av året. Den finanspolitiske tiltakspakka mot finanskrisa i 2009 er eit døme på dette. Dessutan har skiftande regjeringar lagt stor vekt på at dei automatiske stabilisatorane skal få verka. Endringar i konjunkturane påverkar inntektene og utgiftene i statsbudsjettet og har såleis gjennomgåande fått slå ut i budsjettbalansen. Det gjennomsnittlege avviket mellom anslaga i saldert budsjett og rekneskapen er -0,5 prosenteiningar. Det inneber at anslaga på det oljekorrigerte underskotet i saldert budsjett i gjennomsnitt var større enn i rekneskapen, rekna til 0,5 prosent av BNP for Fastlands-Noreg. Det gjennomsnittlege talverdiavviket er på 1,4 prosenteiningar. Det gjennomsnittlege avviket mellom anslaga i nysaldert budsjett og rekneskapen er - 0,3 prosenteiningar, som inneber at underskotet i nysaldert budsjett i gjennomsnitt var større enn i rekneskapen. Det gjennomsnittlege talverdiavviket er 0,3 prosenteiningar. 2 A. Oljekorrigert underskot. Anslag i saldert budsjett og nysaldert budsjett, samt rekneskap. Prosent av BNP Fastlands-Noreg 2 3 B. Avvik mellom anslag på oljekorrigert underskot og rekneskap. Prosent av BNP Fastlands-Noreg Saldert budsjett -10 Nysaldert budsjett Saldert budsjett -4 Rekneskap Nysaldert budsjett Figur 1.1 Oljekorrigert 1) underskot frå 1983 til Anslag og rekneskap 1) For dei tidlegaste åra er det oljekorrigerte underskotet berekna, ut frå dagens definisjon. Kjelde: Finansdepartementet og Statistisk sentralbyrå frå 38,0 mrd. kroner i 2010 til 63,6 mrd. kroner i Utlån og aksjeteikning m.m. minka med 11,2 mrd. kroner, medan tilbakebetalingane auka med 9,9 mrd. kroner. Det vart betalt 46,2 mrd. kroner i avdrag på statsgjelda i 2011, medan det i 2010 ikkje vart betalt avdrag på statsgjelda. Endringane i gjeldsavdrag må sjåast i samanheng med avdragsprofilen på statsgjelda.

14 14 Meld. St Tabell 1.3 Lånetransaksjonar og finansieringsbehov 2011 (tal i mill. kroner) Kjelde: Finansdepartementet Rekneskap 2010 Saldert budsjett 2011 Nysaldert budsjett 2011 Rekneskap 2011 Lånetransaksjonar utanom petroleumsverksemda Utlån, aksjeteikning m.m Tilbakebetalingar Overskot i statsbudsjettet = Netto finansieringsbehov Gjeldsavdrag = Brutto finansieringsbehov i statsbudsjettet Utgiftene til utlån vart om lag 31,8 mrd. kroner lågare enn venta ved nysalderinga. Endringar i utlån frå nysaldert budsjett til rekneskapen (tal i mill. kroner) er: Statens lånekasse for utdanning 183 Statens pensjonskasse, bustadlånsordninga Eigenkapital, Luftforsvarets hovudverkstad Kjeller som føretak -35 Husbanken -33 Innovasjon Noreg 265 Eksportfinansieringsordninga for CIRR-kvalifiserte lån Andre utlån, netto 1 Samla endring utlån Av samla løyving på 40 mrd. kroner til ei førebels statleg eksportfinansieringsordning for CIRRkvalifiserte lån vart det i 2011 utbetalt 6,7 mrd. kroner. Unytta løyving på 33,3 mrd. kroner er overført til Meirutgiftene under Statens pensjonskasse, bustadlånsordninga svarar til 7,5 prosent av løyvinga, medan auken under Lånekassa svarar til 1,0 prosent av løyvinga. Mindreutgiftene på lån frå Husbanken svarar til under ¼ prosent av løyvinga. Eigenkapitalinnskotet i nytt føretak for Luftforsvarets hovudverkstad på Kjeller vart 35 mill. kroner mindre enn budsjettert. Tilbakebetalingane vart knapt 0,2 mrd. kroner lågare enn venta i nysalderinga. Endringar i tilbakebetalingar frå nysaldert budsjett til rekneskapen (tal i mill. kroner) er: Statens lånekasse for utdanning -120 Netto inntekter ved overføring av eigedelar og gjeld, Luftforsvarets hovudverkstad Kjeller -35 Tilbakeføring av kapitalinnskot frå IT Fornebu Holding AS -41 Forskot på rammetilskot til kommunar 10 Husbanken -157 Statens pensjonskasse, bustadlånsordninga 550 Innovasjon Noreg -370 Avdrag på uteståande krav 0 Andre låntakarar, netto -1 Samla endring i tilbakebetalingane -163 Netto utlån vart dermed drygt 31,6 mrd. kroner lågare enn i nysaldert budsjett. Sidan rekneskapen syner eit overskot på 4,8 mrd. kroner, vart netto finansieringsbehov 36,4 mrd. kroner lågare enn i nysaldert budsjett. Avdrag på innanlandsk statsgjeld vart som i nysaldert budsjett. Brutto finansieringsbehov er dermed òg 36,4 mrd. kroner mindre enn i nysaldert budsjett. Lånetransaksjonar knytte til petroleumsverksemda vert dekte med overføring frå Statens pensjonsfond utland. Det vart ikkje rekneskapsført lånetransaksjonar knytte til petroleumsverksemda i 2010 og Skattar og avgifter frå Fastlands- Noreg Statsrekneskapen for 2011 syner at dei samla inntektene frå skattar og avgifter frå Fastlands-Noreg utgjorde 777,5 mrd. kroner i 2011, ein auke på

15 Meld. St ,5 4,0 3,5 3,0 2,5 2,0 1,5 1,0 0,5 0, Figur 1.2 Skatt frå føretak utanom petroleumsverksemd som del av BNP for Fastlands-Noreg. Prosent Kjelde: Finansdepartementet 64,0 mrd. kroner eller 9,0 prosent frå året før. Det er i stor grad uventa høge inntekter frå skattelegging av føretak som har gjort at skatte- og avgiftsinntektene vart 40,0 mrd. kroner høgare enn i saldert budsjett for Skatt frå føretak varierer mykje over tid, òg målt mot BNP for Fastlands-Noreg. I høve til BNP for Fastlands-Noreg har føretaksskattane auka monaleg frå tidleg i 1990-åra, mellom anna som følgje av skattereforma i Medan føretaksskattane utgjorde 1½ 2 prosent av BNP for Fastlands-Noreg i perioden , har høvetalet dei siste åra auka til rundt 4 prosent, jf. figur 1.1 Skatteinngangen frå føretak har i uventa liten grad vorte påverka av finanskrisa og det internasjonale tilbakeslaget. Skatte- og avgiftsinntektene vart knapt 2,3 mrd. kroner høgare enn i nysaldert budsjett for Hovudgrunnen er endra periodisering av skatteinntektene i løyvingsrekneskapen. I samband med utvikling av den nye skatterekneskapen SOFIE har Skattedirektoratet hatt til utprøving ei løysing som gjev same periodisering i skatterekneskapen og statsrekneskapen. Endringa inneber at det periodiske oppgjeret for staten sin del av skattane vert inntektsført i same rekneskapsperiode (månad) i statsrekneskapen som i skatterekneskapen. Tidlegare vart inntektsføringa i statsrekneskapen gjort med eit etterslep på ein månad. Den nye ordninga har medført at skatteinntektene har auka med om lag 3,5 mrd. kroner på grunn av endra periodisering. Dersom ein tek omsyn til dette, er dei samla skatte- og avgiftsinntektene frå Fastlands-Noreg i statsrekneskapen for 2011 lågare enn i nysaldert budsjett. Av dei samla skatte- og avgiftsinntektene på 777,5 mrd. kroner i statsrekneskapen for 2011 utgjorde skatt på inntekt og formue 227,6 mrd. kroner, og arveavgifta 1,8 mrd. kroner. Frå 2010 til 2011 auka inntektene frå skatt på inntekt og formue med 15,1 prosent. Trygdeavgift og arbeidsgjevaravgift utgjorde 241,0 mrd. kroner i 2011, ein auke på 8,4 prosent frå året før. Inntektene frå meirverdiavgifta auka med 6,1 prosent, til 208,7 mrd. kroner i Frå 2010 til 2011 auka andre særavgifter og tollinntekter med 3,6 prosent, frå 95,0 mrd. kroner til 98,4 mrd. kroner. Sjå vedlegg 1, tabell 1.1 og løyvingsrekneskapen i vedlegg 2, tabell 2.2 for detaljar. 1.9 Utgifter og inntekter frå petroleumsverksemda Statens pensjonsfond utland Utgiftene til petroleumsverksemda skriv seg frå investeringar i statens direkte deltaking i petroleumsverksemda (SDØE). Utgiftene til petroleums-

16 16 Meld. St verksemda vart i 2011 drygt 21,4 mrd. kroner, og det meste var investeringar. Inntektene frå petroleumsverksemda omfattar skatt og avgift på utvinning, aksjeutbyte frå Statoil ASA og inntekter frå SDØE. Inntektene frå SDØE er for det meste driftsresultat og kalkulatoriske avskrivingar og renter. Dei samla innbetalte skattane og avgiftene frå petroleumsverksemda og CO 2 -avgifta vart 209,7 mrd. kroner i Inntektene frå SDØE vart 149,2 mrd. kroner, medan utbyte frå Statoil ASA i 2011 vart knapt 13,4 mrd. kroner. Samla inntekter frå petroleumsverksemda vart dermed 372,2 mrd. kroner i 2011, og netto kontantstraum frå petroleumsverksemda vart 350,8 mrd. kroner. Det er 62,8 mrd. kroner meir enn i saldert budsjett og 1,7 mrd. kroner mindre enn i nysaldert budsjett. Endring i netto kontantstraum frå statleg petroleumsverksemd frå nysaldert budsjett til rekneskapen (tal i mill. kroner) er: Mindre petroleumsskattar og CO 2 -/NO x -avgift Større inntekter frå statleg petroleumsverksemd og utbyte frå Statoil ASA Større investeringar i statleg petroleumsverksemd -437 = Netto endring i petroleumsinntekter Overføringa frå Statens pensjonsfond utland til statsbudsjettet over kapittel 5800 vert rekneskapsført i samsvar med stortingsvedtaket i nysaldert budsjett, medan overføringa til fondet over kapittel 2800 er tilpassa netto kontantstraum frå petroleumsverksemda. Netto avsetjing til fondet i 2011 vart 266,6 mrd. kroner. I kapittel 3 er det gjort nærare greie for resultat og verdiutvikling i Statens pensjonsfond utland.

17 Meld. St Departementsvise omtalar Dette kapittelet har ein kort omtale av rekneskapen til kvart einskilt departement og statlege utlån gjennom Statens lånekasse for utdanning, Husbanken, bustadlånsordninga i Statens pensjonskasse, Innovasjon Noreg og overgangsordninga for eksportfinansiering. Kapittelet syner utviklinga på utgiftsområda dei seinare åra. Under kvart programområde vert rekneskapen for 2009, 2010 og 2011 synt i ein tabell saman med nysaldert budsjett for Samla lånetransaksjonar kjem fram på ei eiga rad i tabellen. Rekneskapen vert i utgangspunktet gjord opp på kapittel- og postnivå. Overføringar frå eit år til det neste vert avgjorde på postnivå. Unytta beløp kan overførast på postar merkte «kan overførast», medan vanlege driftspostar berre kan overførast med opp til fem prosent av løyvinga. Eit programområde inneheld mange postar, og summen av overførte beløp er difor ikkje den same som summen av unytta løyvingar på programområdet sett under eitt. Tabell 1.10 i vedlegg 1 syner utgiftsløyvingar, rekneskap og overførte løyvingar utanom lånetransaksjonar per programområde og gjev ei oversikt over samla inntekter frå refusjonar og andre meirinntekter knytte til områda. Det kan vera avvik mellom sumtala i tabellane og dei avrunda tala som står ovanfor summane. Sumtala skal vera i samsvar med rekneskapen. 2.1 Konstitusjonelle institusjonar Programområde 00 Konstitusjonelle institusjonar Programkategori Rekneskap 2009 Rekneskap 2010 Budsjett 2011 (i mill. kr) Rekneskap Kongehuset 186,1 176,3 185,6 185, Regjeringa 286,2 297,5 322,2 321, Stortinget og underliggjande institusjonar 1 389, , , ,0 Sum før lånetransaksjonar 1 861, , , ,3 Lånetransaksjonar 0,0 0,0 0,0 0,0 Sum Konstitusjonelle institusjonar 1 861, , , ,3 Samla avvik mellom budsjett og rekneskap Avvik mellom nysaldert budsjett og rekneskap før lånetransaksjonar syner ei mindreutgift på 60,6 mill. kroner. Overført løyving frå 2010 aukar disponibel løyving med 45,6 mill. kroner, frå 1 999,9 mill. kroner til 2 045,5 mill. kroner. Rekneskapen syner dermed ei mindreutgift på 106,2 mill. kroner samanlikna med disponibel løyving. På programområdet er det inntektsført refusjonar og andre meirinntekter på i alt 15,0 mill. kroner. Det er overført til saman 78,3 mill. kroner til 2012 på postar merkte «kan overførast» og vanlege driftspostar. Sjå òg tabell 1.10 i vedlegg 1, der fleire detaljar knytte til overføringar, meirinntekter og refusjonar på programområdet er spesifiserte. Trenden i rekneskapen I perioden har utgiftene på programområde 00 Konstitusjonelle institusjonar auka nominelt med 77,5 mill. kroner, frå knapt 1,9 mrd. kroner i 2009 til drygt 1,9 mrd. kroner i Frå 2009 til 2010 auka utgiftene med 0,7 prosent, og frå 2010 til 2011 auka dei med 3,4 prosent. På programkategori Kongehuset har utgiftene minka med 0,7 mill. kroner, frå 186,1 mill. kroner i 2009 til 185,4 mill. kroner i Utgiftene minka med 5,3 prosent frå 2009 til 2010 og auka med 5,2 prosent frå 2010 til Netto nedgang over perioden må sjåast på bakgrunn av rehabiliteringa av Oscarshall, som vart sluttført i 2009.

18 18 Meld. St På programkategori Regjeringa har utgiftene auka med 35,7 mill. kroner, frå 286,2 mill. kroner i 2009 til 321,9 mill. kroner i Frå 2009 til 2010 auka utgiftene med 3,9 prosent, og frå 2010 til 2011 auka dei med 8,2 prosent. Auken i 2011 må ein òg sjå i samanheng med meirbehov som følgje av angrepa mot regjeringskvartalet og på Utøya 22. juli. På programkategori Stortinget og underliggjande institusjonar auka utgiftene med 42,5 mill. kroner, frå 1 389,5 mill. kroner i 2009 til 1 432,0 mill. kroner i Frå 2009 til 2010 auka utgiftene med 0,9 prosent, og frå 2010 til 2011 auka dei med 2,2 prosent. 2.2 Utanriksdepartementet Utanriksdepartementet har ansvaret for to budsjettområde: programområde 02 Utanriksforvaltning og programområde 03 Internasjonal utviklingshjelp (den offisielle utviklingshjelpa, ODA). Programområde 02 Utanriksforvaltning Programkategori Rekneskap 2009 Rekneskap 2010 Budsjett 2011 (i mill. kr) Rekneskap Administrasjon av utanrikstenesta 1 841, , , , Utanriksføremål 3 650, , , ,7 Sum før lånetransaksjonar 5 491, , , ,5 Lånetransaksjonar 0,0 0,1 0,4 0,1 Sum Utanriksforvaltning 5 491, , , ,5 Programområde 03 Internasjonal utviklingshjelp Administrasjon av utviklingshjelpa 1 275, , , , Bilateral hjelp 4 586, , , , Globale ordningar , , , , Multilateral hjelp 6 523, , , ,6 Sum før lånetransaksjonar , , , ,4 Lånetransaksjonar 441,3 474,3 757,3 757,3 Sum Internasjonal bistand , , , ,6 Sum Utanriksdepartementet , , , ,2 Programområde 02 Utanriksforvaltning Samla avvik mellom budsjett og rekneskap Avvik mellom nysaldert budsjett 2011 og rekneskap 2011 før lånetransaksjonar syner ei mindreutgift på 81,5 mill. kroner. Overført løyving frå 2010 aukar disponibel løyving med 500,6 mill. kroner, frå 6 181,0 mill. kroner til 6 681,6 mill. kroner. Rekneskapen syner dermed ei mindreutgift på 582,1 mill. kroner samanlikna med disponibel løyving. På programområdet er det inntektsført refusjonar og andre meirinntekter på i alt 85,7 mill. kroner. Det er overført til saman 619,5 mill. kroner til 2012 på postar merkte «kan overførast» og vanlege driftspostar. Mesteparten av overførte beløp er knytt til kap. 100 Utanriksdepartementet (81,1 mill. kroner) og kap. 117 EØS-finansieringsordningane (426,3 mill. kroner). Lånetransaksjonar syner ei mindreutgift på 0,3 mill. kroner. Sjå òg tabell 1.10 i vedlegg 1, der fleire detaljar knytte til overføringar, meirinntekter og refusjonar på programområdet er spesifiserte. Trenden i rekneskapen I perioden har utgiftene før lånetransaksjonar på programområde 02 Utanriksforvaltning auka nominelt med 0,6 mrd. kroner, frå knapt 5,5 mrd. kroner i 2009 til 6,1 mrd. kroner i Frå 2009 til 2010 auka utgiftene med 13,9 prosent, og frå 2010 til 2011 minka dei med 2,5 prosent, for det meste på grunn av endra utbetalingar til EØSfinansieringsordningane på programkategori På programkategori Administrasjon av utanrikstenesta har utgiftene auka med 47,5 mill.

19 Meld. St kroner, frå 1,84 mrd. kroner i 2009 til 1,89 mrd. kroner i Frå 2009 til 2010 auka utgiftene med 0,6 prosent, og frå 2010 til 2011 auka dei med 2,0 prosent. På programkategori Utanriksføremål har utgiftene auka med 0,56 mrd. kroner, frå 3,65 mrd. kroner i 2009 til 4,21 mrd. kroner i Frå 2009 til 2010 auka utgiftene med 20,6 prosent, og frå 2010 til 2011 minka dei med 4,3 prosent, for det meste på grunn av endra utbetalingar under EØSfinansieringsordningane. Programområde 03 Internasjonal utviklingshjelp Samla avvik mellom budsjett og rekneskap Avvik mellom nysaldert budsjett og rekneskap før lånetransaksjonar syner ei mindreutgift på 1,2 mill. kroner. Overført løyving frå 2010 aukar disponibel løyving med 557,5 mill. kroner, frå ,6 mill. kroner til ,1 mill. kroner. Rekneskapen syner dermed ei mindreutgift på 558,7 mill. kroner samanlikna med disponibel løyving. På programområdet er det inntektsført refusjonar og andre meirinntekter på i alt 15,2 mill. kroner. Det er overført til saman 555,8 mill. kroner til 2012 på postar merkte «kan overførast» og vanlege driftspostar. Sjå òg tabell 1.10 i vedlegg 1, der fleire detaljar knytte til overføringar, meirinntekter og refusjonar på programområdet er spesifiserte. Trenden i rekneskapen I perioden har utgiftene før lånetransaksjonar på programområde 03 Internasjonal utviklingshjelp auka nominelt med 0,7 mrd. kroner, frå 25,6 mrd. kroner i 2009 til 26,3 mrd. kroner i Frå 2009 til 2010 auka utgiftene med 6,3 prosent, og frå 2010 til 2011 minka dei med 3,3 prosent. År Utbetalt i mill. kroner Utbetalt i prosent av BNI* * Tal for BNI frå nasjonalrekneskapen per 7. mars Tal for BNI i 2010 og 2011 er førebels. På programkategori Administrasjon av utviklingshjelpa har utgiftene auka med 75 mill. kroner, frå mill. kroner i 2009 til mill. kroner i Frå 2009 til 2010 auka utgiftene med 4,3 prosent, og frå 2010 til 2011 auka dei med 1,6 prosent. På programkategori Bilateral hjelp har utgiftene minka med 0,3 mrd. kroner, frå 4,6 mrd. kroner i 2009 til 4,3 mrd. kroner i Frå 2009 til 2010 minka utgiftene med 4,8 prosent, og frå 2010 til 2011 minka dei med 1,8 prosent. På programkategori Globale ordningar (ekskl. lånetransaksjon til Norfund) har utgiftene auka med 0,9 mrd. kroner, frå 13,2 mrd. kroner i 2009 til 14,1 mrd. kroner i Frå 2009 til 2010 auka utgiftene med 14,5 prosent, og frå 2010 til 2011 minka dei med 6,9 prosent. Overføringar knytte til lånetransaksjonar har auka i perioden, frå 441 mill. kroner i 2009 til 474 mill. kroner i 2010 og til 757 mill. kroner i Lånetransaksjonane gjeld i hovudsak Norfund. På programkategori Multilateral hjelp har utgiftene auka med 72 mill. kroner, frå drygt 6,5 mrd. kroner i 2009 til knapt 6,6 mrd. kroner i Utgiftene minka med 2,3 prosent frå 2009 til 2010 og auka med 3,5 prosent frå 2010 til Utbetalingar av utviklingshjelp i perioden Ved framlegginga av budsjettforslaget for 2011, jf. Prop 1 S ( ) utgjorde budsjettframlegget på programområde 03 Internasjonal utviklingshjelp 27,05 mrd. kroner, tilsvarande 1,02 prosent av venta bruttonasjonalinntekt (BNI) for Rekneskapen for 2011 syner at det er utbetalt 27,05 mrd. kroner i utviklingshjelp, tilsvarande 0,98 prosent av BNI for 2011, slik BNI for 2011 er forventa no. Oversikta nedanfor syner utbetalingar av offisiell utviklingshjelp (nominelle tal) i perioden : Unytta løyving overført til neste termin ( i mill. kroner) Ubrukt løyving overført neste budsjettermin, i prosent av budsjett , , , , , , , , , ,0