TILBAKEMELDING TIL KUNNSKAPSDEPARTEMENTET I STRUKTURSAKA

Transkript

1 Saksframlegg Dato Referanse / Sakshandsamar Georg Arnestad Saksgang: Saksnr. Saksgang Møtedato 3/15 Høgskulestyret TILBAKEMELDING TIL KUNNSKAPSDEPARTEMENTET I STRUKTURSAKA Framlegg til vedtak: 1) Styret står fast ved at HiSF best vil ivareta samfunnsoppdraget sitt ved å halde fram som sjølvstendig høgskule (jf. innspel til KD ) med eit forpliktande samarbeid og arbeidsdeling med andre institusjonar. 2) Subsidiært går styret inn for ein tettare integrasjon mellom HiSF, HiB, HiVolda og UiB med sikte på å etablera eit framtidig fleircampusuniversitet på Vestlandet. Saksvedlegg: Saksframstilling 1. Bakgrunn HiSF skal etter styreseminaret og styremøtet 4-5 februar melde tilbake til Kunnskapsdepartementet om våre «preferansar» når det gjeld strukturen i det framtidige UH-landskapet i Noreg. Styret skal på styremøtet ta stilling til vår endelege tilbakemelding til departementet i saka. I denne saka gir vi ei kortfatta oppsummering av kva som har skjedd sidan styremøtet Vi prøver også å få fram korleis UH-landskapet i Noreg ser ut i dag, kort tid før fristen departementet har sett for endeleg tilbakemelding frå institusjonane. Noko avhengig av styremøtet i NTNU onsdag 28. januar, er det framleis fleire høgskular som ikkje har klare fusjonspartnarar eller som framleis står fast ved at dei primært ønskjer å halde fram som sjølvstendige institusjonar. Høgskulane som primært ønskjer å halde fram som sjølvstendige, legg vekt på fleire forhold. For oss er desse fire punkta viktige: 1) Fusjonar vil svekke den nærleiken og det særs viktige faglege og utdanningsmessige samarbeidet dei regionale høgskulane har med arbeids- og samfunnslivet i regionen. Høgskulane er særleg viktige for å rekruttere kompetent arbeidskraft for regionalt næringsliv og offentleg forvaltning. 2) Fusjonar vil, uansett garantiar, medføre sentralisering av viktige fellestenester og, etter kvart, også reduksjonar og mogleg nedlegging av studietilbod. 3) Vi har liten tru på, og det finst lite empirisk grunnlag for, at pålagde fusjonar vil gjere institusjonane særleg betre eller styrkje dei fagleg. 4) Samla sett vurderer fleire høgskular det slik at fusjonar kan bidra til ei kompetansesvekking av regionane og distrikta.

2 2 2. Utvikling i saka etter siste styremøte På møte vedtok styret å halde fast ved tidlegare vedtak om at Høgskulen i Sogn og Fjordane skal halde fram som sjølvstendig høgskule. Styret ønskte ikkje å drøfte eit alternativ B som rektor hadde lagt opp til i saksutgreiinga. Styret gjorde følgjande vedtak: «Styret viser til vedtaket i struktursaka 29.oktober Styret har tillit til at styreleiar og rektor ivaretek høgskulen sine interesser i møtet statsråden 18.desember 2014.» På møtet med departementet , der HiSF var representerte ved rektor og styreleiar, stod høgskulen fast ved sjølvstendevedtaket. Fire dagar seinare, 22. desember, kom denne meldinga frå KD om møtet 18.12: «Vi viser til møte 18. desember i Kunnskapsdepartementets lokaler om framtidig struktur i UHsektoren, og takker for konstruktive diskusjoner. Vi avtalte på møtet at dere skulle få en e-post i etterkant som kort oppsummerte departementets forventninger til dere framover. Som påpekt vil KD fortsette dialogen om framtidig struktur med institusjonene ut januar. Etter det må vi konkludere. Utgangspunktet for departementet er at det blir krevende for høyskolene i Molde, Ålesund, Volda og Sogn og Fjordane å fortsette alene. For høyskolene i Sogn og Fjordane og Volda pekes det særlig på usikkerhet om evnen til å bære en femårig lærerutdanning, mens Høyskolen i Molde simpelthen er av underkritisk størrelse, gitt porteføljen av studietilbud. Vi registrerer at Høyskolen i Ålesund er i prosess med NTNU. Dersom institusjonene i prosessen har funnet grunnlag for å revidere sine preferanser etter innspill til departementet primo november eller senere, ber departementet om å få formell beskjed om dette. Dette gjelder også dersom alternativer som er spilt inn som likeverdige, nå er mulig å rangere.» Saka vart drøfta i leiargruppa i møte 5. Januar og det var semje om at alternativ B for høgskulen burde vere ein brei allianse der både Høgskulen i Bergen og Høgskulen i Volda og helst og Universitetet i Bergen er med, dersom ein ikkje fekk tilslutnad til sjølvstendealternativet. 8. januar opna styreleiar Osland i intervju med NRK for å gå inn i eit storuniversitet på Vestlandet, med Universitetet i Bergen i spissen. Det vart teke kontakt med UiB-rektor Dag Rune Olsen og HiB-rektor Ole-Gunnar Søgnen og gjort avtale om dei skulle komme til Sogndal for å møte rektor og styreleiar ved HiSF for å drøfte denne saka. Leiarmøtet drøfta den nye utviklinga på møte måndag 12. januar, og konstaterte høgskulen bør føreslå ein plan B i svarbrevet til departementet. Alle kan tenke seg går inn for ein brei allianse mellom HiSF, HiB, HiVolda og UiB som ein plan B. Onsdag 14. januar kom dei to bergensrektorane som planlagt til Sogndal og hadde møte med rektor Løkeland og styreleiar Osland. Dei tre institusjonane har felles ønskje om ein tettare integrasjon, og tek sikte på eit felles innspel til departementet, heitte det på heimesida til høgskulen Dialogen om dette skulle halde fram. Torsdag 15.1 fekk så rektor melding om at kunnskapsminister Torbjørn Røe Isaksen kjem til Sogndal 27. januar. Han ville drøfte struktursaka på eit møte med høgskulen og ønskte i tillegg å diskutere dette på eit ope møte. Laurdag 17.1 skreiv statsråd Røe Isaksen ein kronikk i Sogn Avis, der han gjorde det klart at samanslåing må til for å møte dei utfordringane HiSF står overfor. Tettare samarbeid med andre høgskular er ikkje nok, ifølgje ministeren

3 3 I samband med Kunnskapsdepartementets kontaktkonferanse i Oslo tysdag 20. januar var det eit møte mellom statssekretær Haugstad, prosjektleiar Marheim, rektorane ved UiB og HiB, og styreleiar, rektor og viserektor for utdanning ved HiSF. På dagsorden var spørsmålet om samarbeidet og moglege fusjonar mellom institusjonane på Vestlandet. UiB har gjort det klart at ein mogleg storfusjon på Vestlandet ikkje er på tale med det første. Men leiinga ved UiB har no bede dei seks fakulteta ta stilling til om ein bør greie ut ein fusjon mellom HiB og UiB. Dekanane ved tre av avdelingane (mat.nat, medisin/odontologi, psykologi) har alt signalisert interesse for ei mogleg samanslåing. Fakulteta ved UiB skal no vurdere nytten av ein eventuell fusjon med HiB. Spørsmålet om utgreiing av ein slik fusjon, kjem mest truleg opp til avgjerd i UiB-styret 23. april. Innafor område helse og teknologi er det alt etablert felles prosjekt, og arbeidet med felles klyngjer for forsking og utdanning er i gang. Saman med NHH, har UiB og HiB etablert ei felles sivilingeniørutdanning. Men ein framtidig fusjon mellom UiB og HiB ligg nokre år framme i tida. Fredag 23. januar var det Fagdag for personalet ved høgskulen. Årets tema var «Korleis skal høgskulen formast i framtida?» Følgjande underspørsmål var formulerte; jf. heimesida til HiSF: Korleis kan vi nå dei måla vi har sett når det gjeld kompetanseutvikling og fou? Kan vi halde fast på at vi skal vere ein sjølvstendig høgskule? Eit Vestlandsuniversitet? Ein Nynorskhøgskule i lag med Volda? Kva med framtida til lærarutdanninga, og kva med forskinga? Rektor Ole-Gunnar Søgnen frå HiB og rektor Per Halse frå HiVolda var inviterte som innleiarar for å leggje fram sitt syn på struktursaka. Det var også seks-sju bestilte kommentarar frå studentar og HiSF-tilsette med ulike syn på struktursaka. Ein aktiv plenumsdebatt avslutta Fagdagen. Fagdagen hadde svært god oppslutning frå dei tilsette ved høgskulen. Også styreleiar og eksterne styremedlemmer var til stades. Det vart ein svært vellykka fagdag med mange gode og varierte innlegg både frå tilsette, studentar og dei invitere gjestane nord og sør for oss. Det er ulike syn intern i HiSF på kva for veg høgskulen bør velje dei nærmaste åra. I Sogndal er det stor oppslutnad om sjølvstendealternativet. Blant dei tilsette i Førde (helsefag og ingeniørfag) er det eit tydeleg fleirtal for ein fusjon med HiB. Det gjeld både som alternativ A og som ein mogleg plan B. Men også tilsette i Førde er opne for ein større vestlandsfusjon, som også inkluderer UiB. Det er både blant personalet og i regionen brei semje at studiestadene Sogndal og Førde ikkje må fusjonerast inn i ulike institusjonar. Samla sett for høgskulen under eitt, er det eit relativt stort fleirtal blant dei tilsette for at HiSF skal halde fram som sjølvstendig institusjon. Når det gjeld moglege fusjonsalternativ, er det store mindretal som vil finne ein fusjon med berre HiVolda eller berre med HiB lite tilfredsstillande. Rektor ser derfor slik éin-institusjonsfusjonar som uaktuelle. Av fusjonsalternativa er ein brei vestlandsfusjon som også inkluderer UiB, det alternativet som har størst tilslutnad i personalet ved høgskulen. Ein fusjon av HiSF, HiVolda og HiB som eit mogleg første ledd i ein seinare fusjon med UiB, er eit alternativ som òg har vore drøfta og vurdert. Tysdag 27. januar kom så statsråd Torbjørn Røe Isaksen hit. Han deltok først på eit fellesmøte med leiing og styre ved høgskulen, og deretter på eit ope debattmøte. Statsråden heldt fast på at HiSF ikkje tilfredsstiller kriteria for å halde fram som ein eigen sjølvstendig institusjon.

4 4 3. Andre UH-institusjonar på Vestlandet Universitetet i Stavanger og Høgskulen Stord/Haugesund Som vi veit, har HSH tidlegare signalisert klart at dei ønskjer å fusjonere med UiS. UiS behandla denne saka på ekstraordinært styremøte måndag Styret gjorde følgjande vedtak: 1. Styret vedtar å iverksette fusjonsprosessen med Høgskolen Stord/Haugesund 2. Styret gir universitetsdirektøren fullmakt til å utforme søknad til KD i samarbeid med rektor og HSH i tråd med anbefalingane i styresaken og med de innspill som kom i styremøtet. HSH skal først ha styremøte HSH har styrevedtak på at dei vil gå inn i fusjonsforhandlingar med UiS. I innstillinga til styret tilrår og direktør ved UiS på at det vert innleia fusjonsforhandlingar. Det har i heile prosessen vore god dialog mellom HSH og HiSF. Universitetet i Bergen UiB gjorde vedtak om «at aktuelle utredningar om fusjon eller andre samarbeidsmodeller vil bli forelagt styret fortløpende. Dei sende i desember brev til KD om vidare utgreiing av mogleg fusjon med KHiB. Dette vil styret bli orientert om. Som nemnt ovanfor, har rektor ved UiB bede alle dei seks dekanane ta stilling til om ein bør greie ut ein mogleg fusjon med HiB. UiB har sitt neste styremøte Spørsmålet om utgreiing av mogleg fusjon med HiB vert truleg lagt fram for avgjerd på styremøtet Fusjon med andre høgskular enn HiB, er ikkje tema, men UiB-rektor Dag Rune Olsen har gitt uttrykk for at dersom Høgskulen i Sogn og Fjordane og Høgskolen i Bergen går inn for fusjon med kvarandre, vil dette ikkje endre saka sett får UiB si side. Høgskolen i Bergen HiB-styret har i to styremøte gått inn for to alternative vegar ein kan gå for å utvikle den profesjons- og arbeidsretta profilen ved HiB: - samanslåing av høgskular på Vestlandet, eller - samanslåing med UiB der gjerne fleire høgskular er med Dette står framleis fast. Men det synest som det siste av dei to alternativa har vorte meir aktuelt i løpet at dei siste månadene. HiB skal ha styremøte 4.2. Høgskulen i Volda Styret har ikkje endra vedtaket om at høgskulen ynskjer å slå saman dei fire høgskulane på Nordvestlandet (tre i MogR, pluss HiSF) til éin sterk institusjon i Nordvest, gjerne med nynorsk profil. Men Ålesund har prioritert fusjon med NTNU. Det er styremøte i Volda I si innstilling til styret har rektor laga ei orienteringssak om utviklinga etter utan forslag til vedtak. Krefter internt på høgskulen, inklusive påtroppande rektor, ønskjer at HiVolda skal halde fram som sjølvstendig institusjon Høgskulen i Ålesund HiÅlesund har lenge innsett at den er for liten til å halde fram som eigen institusjon. Styret vedtok i møte 19.1 å søkje fusjon med NTNU (saman med tre andre høgskular). Departementet har gitt klarsignal for dette. Saka skal opp til behandling av styret for NTNU Dei har òg vedtak om ein plan B med fusjon av dei tre høgskulane i M&R, pluss HiSF. Høgskolen i Molde Høgskolen i Molde har i det lengste stått på sjølvstendelinja. I eit ekstra styremøte 14. januar vart det tidlegare sjølvstendevedtaket presisert med eit tillegg om at ein (subsidiært) vil gå inn for ein regional høgskule i Møre og Romsdal, der eventuelt også HiSF deltek. Styret såg på det som viktig at Høgskolen i Ålesund (HiÅ) er med i ein slik modell. Viss HiÅ ikkje blir med, bad styret om ein (ny) mulegheit til å vurdere den nye situasjonen.

5 5 Per i dag er den framtidige situasjonen for dei høgare utdanningsinstitusjonane på Vestlandet uavklart, med unntak, truleg, for fusjonen mellom UiS og HSH. Styremøtet ved NTNU kan gjere forholda meir oversiktlege. Viss NTNU seier nei til HiÅ, kan vi gå ut frå at det vert éin felles høgskule i Møre og Romsdal. Dette vil kunne få konsekvensar for oss. 4. HiSF sin plass i det nye UH-landskapet Vi har, som nokre andre høgskular, fått klar melding frå Kunnskapsdepartementet at dei meiner vi ikkje er sterke nok til å halde fram som ein sjølvstendig institusjon. Departementet har her peikt på forhold som låg førstekompetanse, låg publiseringsaktivitet, lite EU- og forskingsrådsmidlar, og at vi ikkje vil tilfredsstille vilkår som er sette for å drive ei eiga femårig lærarutdanning. Rektor viser her til at det no er sett i gang arbeid med ein handlingsplan for FoU, som styret får til høyring februar, og som dei skal ta stilling til på marsmøtet. Denne planen vil på relativt kort sikt gi oss betre grunnlag for å styrke konkurransevilkåra våre når det gjeld FoU. Dette vil gi utteljing for oss både når det gjeld kompetanse, forskingskvalitet, publisering og eksterne FoU-midlar. Når det gjeld femårig lærarutdanning, vil vi løpet at eit par-tre år ha fått styrkt vår kompetanse med toppstillingar både i norsk og matematikk, slik at vi kan tilby fullgod femårig lærarutdanning på masternivå innanfor desse to sentrale skulefaga. Førstekompetansen, unnateke toppstillingar, er alt no tilfredsstillande i begge desse faga. Vi vil òg kunne innfri krava når det gjeld idrett og samfunnsfag. På utdanningssida tilfredsstiller vi kvalitetskrava til departementet. Rektor vil òg trekkje fram at vi er gode på mange former for samhandling med regionen vår. Vi får svært gode tilbakemeldingar om dette regionalt så vel som frå nasjonale styresmakter. Rektor viser til vårt omfattande innspel til departementet av 31.10, der vi skreiv følgjande: Vårt standpunkt er at Høgskulen i Sogn og Fjordane skal halde fram som sjølvstendig høgskule. Fram mot 2020 skal HiSF utviklast til å verte ein sterk, fagleg god og sjølvstendig høgskule, som i nært fagleg og administrativt samarbeid med andre høgskular og universitet, og i samverke med samfunns- og arbeidslivet i regionen vår, skal gi framifrå undervisning og utføre relevant forsking av høg kvalitet. Rektor meiner at vi best kan ivareta samfunnsoppdraget vårt ved å halde fram som ein sjølvstendig institusjon. Etter rektor sitt syn står standpunktet like stødig som det gjorde i haust, jf. det som går fram i siste del av avsnittet Bakgrunn, s.1 ovanfor. Det er òg lite i den generelle debatten om framtidig UHstruktur som har vist særlege fordelar ved å slå saman breie og varierte høgskular med eige stort regionalt nedslagsfelt. Vi viser vidare til at vi no gjennom nytilsetjingar i toppstillingar vil kunne tilfredsstille dei nye kompetansekrava for sentrale fag i den nye femårige masterutdanninga for lærarar. Plan B for HiSF Rektor ønskjer at høgskulen skal ha ein plan B, som eit mogleg alternativ. I eit uklårt UH-landskap med fleire tenkjelege vestlandsalternativ for samanslåing, er det viktig at vi no klart signaliserer vårt eige subsidiære standpunkt, uavhengig av kva andre institusjonar måtte meine om kva som gagnar oss best. Det finst fleire aktuelle fusjonsalternativ. Fleire av dei vart drøfta under Fagdagen, og er nemnde ovanfor. HiSF ønskjer ikkje å fusjonere berre med éin annan institusjon, verken med berre med Høgskulen i Volda eller berre med Høgskolen i Bergen. Dette har mykje å gjere med at fagmiljøa våre både i Førde og Sogndal skal sjå nytten av og mulegheiter for sine fag og studiemiljø innanfor ein mogleg fusjon. Det er heller ikkje ønskjeleg at HiSF skal verte fusjonert inn i ei ny samanslått høgskuleeining i Møre og Romsdal.

6 6 Ut frå samtalar, diskusjonar og samråding siste tida er det rektor si oppfatning at det beste subsidiære framlegget for HiSF, vil vere ein tettare integrasjon mellom HiSF, HiVolda og HiBergen, med sikte på å etablera eit framtidig fleircampusuniversitet på Vestlandet der Universitetet i Bergen er med. Vi legg til grunn at det skal vere fullverdige og livskraftige campus både i Førde og Sogndal. Dersom departementet ikkje kan gje sin tilslutnad til HiSF sitt primære ønskje om å halde fram som sjølvstendig høgskule, ønskjer HiSF at departementet vil leggje til rette for eit fleircampusuniversitet på Vestlandet, og at det blir lagt inn føringar i den komande stortingsmeldinga som støttar opp om denne prosessen.