Statsbudsjettet - Kap. 551, post 60 og 61 tilskot til fylkeskommunar for regional utvikling - rapport for året 2011

Transkript

1 Side 1 av 6 Næringsavdelinga Det Kongelege Kommunal- og regionaldepartement Postboks 8112 Dep OSLO Sakshandsamar: Kristin Arnestad E-post: kristin.arnestad@sfj.no Tlf: Vår ref. Sak nr.: 10/ Gje alltid opp vår ref. ved kontakt Internt l.nr /12 Dykkar ref. Dato LEIKANGER, Statsbudsjettet - Kap. 551, post 60 og 61 tilskot til fylkeskommunar for regional utvikling - rapport for året 2011 Det vert synt til tilskotsbrev av 24. februar og 4. mars 2011, og kravet til årleg rapportering. Økonomiske rammer Sogn og Fjordane fylkeskommune fekk i 2011 tildelt ei ramme på 102,16 mill. kr i regionale utviklingsmidlar over kap. 551 post 60. I tillegg fekk fylkeskommunen 8,4 mill. kr til breiband og annan infrastruktur, samt 38,3 mill. kr til næringsretta regionale utviklingstiltak frå post 61. Fylkeskommunen meiner det er viktig å også nytte ein stor del av eigne midlar til regional utvikling, og løyvde 19,63 mill. kr i 2011 til satsing innan næring og samfunnsutvikling. I praksis blir om lag same mål og føringar lagt til grunn for utviklingsmidlane uavhengig av finansieringskjelde. I tillegg vert det nytta midlar gjennom andre sektorar. Som kjent er det ei eiga ordning for forvaltninga av større deler av post 61, og bruken av desse midlane blir sett i samanheng med post 60 og eigne midlar. Bruken av midlane i høve til utfordringar, mål og strategiar for Sogn og Fjordane Fylkesplanen Det overordna målet i Fylkesplanen Vegen vidare for Sogn og Fjordane er å oppretthalde folketal og busetnadsmønster. Mellom anna på grunn av forvaltningsreforma, og at det var sett i gang omfattande fylkesdelplanar har fylkesplanen blitt forlenga fleire gonger, sist gjennom ei fylkesplanmelding i juni Fylkesplanen gjeld no ut Fylkesplanen står sentralt i samband med utforming og gjennomføring av det regionale utviklingsarbeidet. Fylkesplanen skal vere utgangspunktet for overordna politikk på dei områda planen dekker. Den gjev strategiar for korleis den regionale partnarskapen skal delta i utviklinga av fylket - og den skal gje mål og retningsliner for drifta og investeringane i kommunane/ fylkeskommunen. Den regionale partnarskapen har stått sentralt i arbeidet med å utforme fylkesplanen. Utfordringar og korleis desse påverkar prioriteringane Fylkesplanen skal ligge til grunn for dei løyvingar og vedtak som vert gjort både av 60-midlane, handlingsplan for 61-midlane og fylkeskommunen sine eigne midlar til regional utvikling. Løyvingssaker gjennom året vert vurdert opp mot dei overordna styringsdokumenta. Fylkeshuset Askedalen LEIKANGER Tlf.: Faks: Bankgiro: postmottak.sentraladm@sfj.no Org.nr.: NO MVA

2 Side 2 av 6 Fylkesplanen vert konkretisert i dei årlege budsjettdokumenta, og det er gjennom budsjettdokumenta vi kan gjere mål og strategiar meir aktuelle i høve dei utfordringane som gjeld no. Dette er særleg viktig sidan det er nokon år sidan fylkesplanen blei sett i verk. Budsjettet omfattar både post 60 og post 61, men post 61 er berre tekstleg omfatta. I 2010 vart det også gjort ein grundig gjennomgang av fylkesplanen sett opp mot dei aktuelle utfordringane som låg føre. Dette vart gjort gjennom ei eiga fylkesplanmelding handsama av Fylkestinget. Det var mellom anna sett på om gjeldande strategiar var levedyktige, og ein tok utganspunkt i at fylket må bygge på dei konkurransefortrinna som er tufta på næringsmiljø som er spesialiserte, nyttar lokale ressursar og som står fram som unike. Gjennom analysedelen i fylkesplanmeldinga vart status og utfordringar vurdert. Det vart peika på nokon punkt som skal vektleggast særskild i siste del av den forlenga fylkesplanperioden. Det vert no jobba med ny regional planstrategi som skal vedtakast i oktober Utdjuping av prioriteringane I årlege tilsegnsbrev til mellom anna Innovasjon Norge og kommunale næringsfond vert mål og satsingar utdjupa. Forvaltninga av 61-posten er i Sogn og Fjordane lagt til eit fondstyre,: Den Interkommunale Næringsretta Utviklingsordninga som kompenserer for auka arbeidsgjevaravgift i kommunane Førde, Sogndal og Flora (INU-FSF). Næringslivet har ei sentral rolle i fondstyret. I handlingsplanen for seier INU-FSF at fondsstyret er opptatt av å medvirke til at det vert ei god koordinering i høve fylkesplanen og dei måla som er nedfelt i denne. INU-FSF har i sin handlingsplan for sett opp følgjande prioriterte satsingsområde: Fornybar energi, innovasjon/nyskaping, FoU, reiseliv og kulturbaserte næringar, infrastruktur, tettstadutvikling og bedriftsretta satsing. Målgrupper Sogn og Fjordane fylkeskommune har dei siste åra hatt sterkare fokus på å vere tydeleg på målgruppene i dei bestillingane vi gjer til andre forvaltarar. Mellom anna har vi presisert at målgruppene skal kome tydeleg fram i kommunane sine retningsliner for kommunale næringsfond. Partnarskap Fylkeskommunen jobbar gjennom mange partnarskap. Fylkesplanen sin handlingsdel og budsjettet er ein raud tråd i utviklingsarbeidet, anten dette skjer i regi av fylkeskommunen, Innovasjon Norge eller dei andre tiltaka som fylkeskommunen støttar. Av partnarskapsarbeid kan vi nemne, fylkesplanprogram, utviklingsavtale med Høgskulen Sogn og Fjordane (HISF) og Vestlandsforsking, vestlandssamarbeid innan marin næring, arbeid med oppfølging av reiselivsplanen og eit eige prosjekt innan kommunal næringsutvikling. Etter førebuande arbeid i 2011 er det frå 2012 starta opp ein partnarskapsarena kalla Næringsforum. Dette er eit fora der partnarskapen held seg orientert, skaffar seg eit heilskapleg bilde og kan gje råd og tilbakemeldingar til dei som skal setje satsingane ut i livet. INU-FSF forvaltar kompensasjonsmidlane til næringsretta tiltak frå staten (61-posten) gjennom ein handlingsplan godkjent av hovudutval for plan og næring. Fondet har eit styre med representantar frå næringslivet, ordføraren frå dei involverte kommunane og leiaren i fylkeskommunen sitt hovudutval for plan og næring. Næringslivet har ei sentral rolle i INUordninga med sine seks av ti representantar i fondstyret og med styreleiar. Arbeidet med breibandutbygging har vore planlagt og gjennomført i regi av Breibandforum Sogn og Fjordane. Dei har styrt prosessen i tett dialog med fylkeskommunen og regionråda i

3 Side 3 av 6 Sogn og Fjordane. Breibandforum vart oppretta som ei arbeidsgruppe under IT-forum Sogn og Fjordane i Alle kommunane i fylket er medlemer gjennom regionale it-samarbeid. I arbeidet med budsjett og nye langsiktige planar har vi no endå tydelegare fokus på involvering av partnarskapen enn tidlegare. Dette er mellom anna nedfelt i felles arbeidsplan for budsjettarbeidet. Vi har i 2011 inngått nye langsiktige avtalar med Høgskulen i Sogn og Fjordane, Vestlandsforsking og Ungt Entreprenørskap. Avtalane skal sikre målretta og føreseieleg arbeid. Dei regionale måla ligg godt innanfor dei nasjonale måla for programkategori Måloppnåing og resultat Måloppnåing Det står enno att å etablere gode nok indikatorar i høve resultata vi oppnår. Det er starta eit arbeid med å forbetre mål og resultatvurderinga til sektoren, dette omfattar også verkemidla over kap Gjennom fylkesplanmeldinga i 2010 korrigerte vi kursen for satsingar innan fylkesplanen, dette var mellom anna for å auke måloppnåinga. Vi har også gjennomført eit forprosjekt Gjennomføringsevne som skulle sjå særleg på partnarskapsarbeidet i oppfølging av fylkesplanen. I utviklingsavtalen med Vestlandsforsking og HISF har vi oppnådd konkrete mål med betre samarbeid mellom forskingsmiljøa innanfor tema innovasjon, samhandling, omstilling og formidling. Fylkesplanen vert konkretisert i årlege budsjettdokument, her vert det lagt strategiar som er førande for arbeidet. For 2011 jobba vi med desse strategiane innan sektoren plan og næring (eigne fylkeskommunale midlar og kap. 551): Bedriftsretta satsing (Innovasjon Norge) Reiseliv Mat, marin næringsutvikling og landbruk Næringsretta energisatsing Industri Breiband Kommunalt næringsutviklingsarbeid og entreprenørskap FoU og innovasjon Kulturbasert næring og kunnskapsintensiv verksemd Planlegging og stadutvikling Miljø og ressursforvaltning Folkehelse Ungdom Internasjonalt arbeid Fylkeskommunen sender kvart år bestillingsbrev til Innovasjon Norge med prioriterte oppgåver. Innovasjon Norge har levert årsrapport til fylkeskommune på dette. Siste åra har vi også hatt meir fokus på at kommunane som får kommunale næringsfond må vurdere bruken og såleis måloppnåinga opp mot strategiske planar. Partnarskapsarenaen Næringsforum fungerer også som eit fora for å vurdere status og måloppnåing innan ulike satsingsområde.

4 Side 4 av 6 Konkrete resultat Det må framleis jobbast vidare med å kunne rapportere meir på effekt og resultat enn aktivitet. Dette er eit langsiktig arbeid. Sidan vi er på tampen av ein fylkesplanperiode og no jobbar med ny planstrategi er det ikkje større endringar frå tidlegare år. Vi har framleis merksemd på at vi må få på plass betre indikatorar for måling av resultat. Det blir likevel mest justeringar sidan grunnlaget i fylkesplanen er for lite konkret og vi er langt ut i perioden. Eit større arbeid må på plass i etterkant av regional planstrategi. Vi går her kort gjennom oppnådde resultat frå nokon av satsingsområda (strategiane i budsjettet). Største enkeltløyvinga på budsjettet går til Innovasjon Norge. Prioriterte satsingar i bestillingsbrev frå fylkeskommunen for 2011 var mellom anna kompetanseintensive tenesteytande næringar, levedyktige næringsklynger og større bu- og arbeidsmarknadsområde og få FoU på dagsorden i fleire bedrifter. Fylkeskommunen og Innovasjon Norge har eit tett samarbeid og utfyller kvarandre godt. Analysen over kundeeffektar knytt til Innovasjon Norge sine tenester frå viser at Sogn og Fjordane er av dei fylka som skårar høgast på innovasjon. Jamt over skårar fylket relativt høgt på indikatorane som vert målte. Gjennom fylkesplanmeldinga i 2010 var kursen for fem opphavlege fylkesplanprogram korrigert og nokon program vart lagt ned. Program for entreprenørskap og nyskaping held fram ut fylkesplanperioden. Ei større evaluering i 2009 viste at Sogn og Fjordane er langt framme i landssamanheng når det gjeld breiddesatsing på entreprenørskap i barnehage og skule. I siste del av planperioden har programmet bygd vidare på områda der evalueringa viste gode resultat og tatt tak i områda der evalueringa viste forbetringspotensiale. Sogn og Fjordane deltek med tre område i verdiskapingsprogrammet «Naturarven som verdiskapar». Dette er HAFS-kommunane (Kystarven), Luster (Frå fjord til fjell) og Aurland- Nærøyfjorden Verdsarvpark (Verdiskaping skjer i møtet). I fylkeskommunens budsjett er det lagt opp til ei løyving til prosjekta på kr kvart år fram til prosjektslutt i Fylkeskommunen ønskjer å vere meir tydeleg på sitt ansvar i å forvalte den storslåtte og særprega natur- og kulturarven i fylket, og det er tydeleg at slike initiativ som blir gjennomførte gjennom verdiskapingsprogrammet bidreg til dette. I åra har fylkeskommunen til saman bidrege med kr 58 mill. kr i ordinære omstillingsmidlar til 8 kommunar. Erfaringane frå omstillingsarbeidet er at dei aktuelle kommunane får styrka næringsutviklingsevne og eit meir robust og variert næringsliv. Alle kommunane i Sogn og Fjordane vert årleg invitert til å søkje tilskot til tettstadforming. Frå 1995 til 2011 har fylkeskommunen nytta 62 mill. kr. til tettstadutvikling i fylket. Dette er ei viktig satsing som har løyst ut mange gode tiltak i kommunane. Å gjere lokalsamfunna meir attraktive og trivelege er eit viktig tiltak i samband med at vi ynskjer at unge skal busetje seg i fylket. Tettstadutforming er også viktig for etablering av tenesteytande næringar og for reiselivet. I 2011 vart det løyvd 5,2 millionar kroner til tettstadforming. Det er lagt vekt på tiltak som er forankra i stadanalyse og kommunale planar. Tilbakemeldingane på prosjekt knytte til tettstadforming som har fått støtte er positive, og det er tydeleg at områda vert meir brukte og betrakta som meir attraktive som følgje av utbyggingane. Parkområdet i Sogndal er eit av ei rekkje døme på at tettstadmidlane har hatt positive verknader. Innanfor industrisatsinga kan vi trekke fram konkrete resultat i form av eit nytt kaianlegg i Florø som skal tene regionen og oljeindustrien. Prosjektet har blitt finansiert med midlar gjennom INU-FSF over tre år. Innanfor reiseliv har INU-FSF-midlar bidrege til utviding av turistsesongen. Båtruter og attraksjonar har hatt tilbod for besøkande i ein lengre periode enn tidlegare.

5 Side 5 av 6 Vi har eit mål om at alle innbyggarar i Sogn og Fjordane skal ha tilgang til breiband. Frå 2003 til 2011 har det vore løyvd om lag 170 mill. kr til utbygging av breiband og mobildekning. Utbygginga har bidrege til at vel 99 % av innbyggarane no har tilbod om fyste generasjons breiband (0,64 Mbit/s). Utbygginga i 2011 har i stor grad vore av andre-generasjons breiband (25 Mbit/s) der berre 26 % av innbyggjarane i Sogn og Fjordane har eit tilbod per i dag. Sogn og Fjordane er det fylket i landet med dårlegast dekning av andre-generasjons breiband og dette er ein vidare satsing framover for å kunne dekke krav til betre hastigheit for næringsliv og private hushald. Utbygging av mobildekning vil også halde fram då det framleis er att område utan eller med manglande dekning. Evalueringar INU-FSF INU-FSF har bestilt ein evaluering av INU-ordninga av Møreforsking i Volda. Denne rapporten har sett på: virkemiddelbruk og effektar av tilskotsordninga i perioden i kommunane Førde, Florø og Sogndal; organiseringa av INU-FSF og flaskehalsar i innovasjonsprosessen. I rapporten kjem det fram at INU-ordninga har hatt regionale effektar og midlane har gått til naudsyn utvikling i nokon bedrifter. Kompetanse og kapital vert av bedrifter sett på som flaskehalsar for innovasjon. Aktørane seier dei opplever auka krav til system og formalitetar, og som følgje av dette mindre råderett over midlane. «Bosettingsvirkninger av regionale trainee-program» Denne rapporten som var bestilt av Distriktssenteret og lagt fram i februar 2011, ser på ni regionale traineeordningar. Blant desse var Framtidsfylket i Sogn og Fjordane som har fått ein stor del av finansieringa si frå restmidlar frå DAA-ordninga. Rapporten viser at ein stor del av traineeane vert verande etter endt traineeperiode, og at traineeprogrammet i stor grad har medverka til dette. Kunnskapsgrunnlag i Sognefjorden For å få innspel til resultat- og effektmål til eit program for heilskapleg akvakulturforvaltning (AHA!) fekk vi utført ein samla oversikt over kunnskapsgrunnlaget i Sognefjorden (både fysisk og kjemisk), SINTEF leverte også innspel til resultat og effektmål for programmet. Internkontroll og revisjon Fylkesrevisjonen har ikkje hatt merknader eller funn direkte knytt til verkemiddelbruken over postane 60 og 61. Men kontrollutvalet bestilte i april 2011 ein forvaltningsrevisjon av næringsretta tiltak i Sogn og Fjordane fylkeskommune. Rapporten vart lagt fram i september Rapporten har mellom anna sett på om fylkeskommunen har ei føremålstenleg organisering av næringsarbeidet, om fylkeskommunen sine tiltak har bidrege til positiv næringsutvikling og om fylkeskommunen følgjer opp vedtekne strategiar, mål og det regelverket som ligg føre. Rapporten konkluderer med at organiseringa i hovudsak er føremålstenleg, men at det er nokon utfordringar knytt til INU-FSF, og risiko- og vesentlegvurderingar i tilskotsforvaltninga. Rapporten gjev ikkje indikasjonar på at Næringsavdelinga og Innovasjon Norge ikkje følgjer relevant regelverk, men det kan vere trong for å auke kompetansen på EØS-regelverk. Rapporten la opp til 12 framlegg til tiltak som vi jobbar med å følgje opp. Noko punkt er kvittert ut, andre må vi jobbe meir med framover. Det har tidelegare blitt gjort ein forvaltningsrevisjon av internkontrollen i fylkeskommunen. Rapporten vart handsama i Fylkestinget i mars 2010, og vedtaket førte til 13 tiltak som skal gjennomførast. Tiltaka er kopla opp mot vårt arbeid med å forbetre mål og resultatstyringssystemet for dei regionale utviklingsmidlane. Det vert også jobba med oppfølginga av forvaltningsrevisjonen.

6 Side 6 av 6 Med helsing Jan Heggheim fylkesdirektør Kristin Arnestad rådgjevar Vedlegg link til evalueringar INU-FSF: «Bosettingsvirkninger av regionale traineeprogram»: Kunnskapsgrunnlag i Sognefjorden: portsognefjorden2011.pdf