Vinterdrift av høgfjellsvegar. Vinterkonferansen på Voss 1. og 2. sept Pelle Engesæter, Norconsult. høgfjellsvegar. Forundersøking av lokale og

Transkript

1 Vinterdrift av høgfjellsvegar Forundersøking av lokale og regionale verknader av vinterdrift av høgfjellsvegar Vinterkonferansen på Voss 1. og 2. sept Pelle Engesæter, Norconsult

2 Ei kvalitativ vurdering av lokale og regionale verknader av vinterdrift på fjellovergangar

3 Presentasjonen inneheld følgjande punkt: Føresetnader for regional utvikling Faktabolk Hovudtrekk frå undersøkinga Avslutning og vurdering

4 Det dreiar seg om: Mobilitet av varer, tenester og folk og lokale og regionale verknader om grunnlaget for mobilitet vert endra Om stengde fjellovergangar gir negative verknader for lokalsamfunn og regionar?

5 Føresetnader for regional utvikling 1 Lokale og regionale føresetnader Naturressursar? Kapital: Human kapital, økonomisk kapital Demografiske tilhøve Næringsstruktur Kultur Beliggenheit

6 Føresetnader for regional utvikling 2 Vegsamband Vegsambandet si rolle for regional utvikling er viktig, men ikkje eintydig Betre vegsamband større mobilitet utvida arbeids, bo og tenesteytingsregion auka regional integrasjon Betre vegsamband betre tilgang til marknader intra regional integrasjon Regional utvikling er avhengig av både god inter regional integrasjon og god intra regional integrasjon Betre vegsamband kumulative ringverknader lokal og regional utvikling Forbetringar i vegsamband gir best effekt i område som allereie har eit godt utvikla næringsliv

7 Fakta 1 Vinterdøgntrafikk 2007 Fjellovergang VDT Tendens E134 Haukeli 800 Aukande Rv52 Hemsedal 750 Sterkt aukande E16 Filefjell 550 Sterkt aukande Rv15 Strynefjellet 400 Svakt aukande Rv7 Hardangervidda 350 Svakt aukande Rv50 Aurland Hol 200 Synkande

8 Fakta 2a Geografi, årstid og type transport avgjer vegvala Bergensregionen: Rv52 for tunge køyretøy, persontrafikken fordelar seg mellom Rv52, E16, Rv7 og Rv50 RV15 Rv52/E16 Haugalandet/Sunnhordland:E134 Hardanger: Rv 7 og E134, avhengig av lokalisering Rv50 Hallingdal: Rv 7, Rv50 og Rv52 avhenging av kommune Rv7 Sogn og Sunnfjord: Rv52 og E16, men Aurland foretrekker Rv50 E134 Indre Nordfjord: Rv 15, til nød Rv52 eller E16 Indre Sunnmøre: Rv15, alternativt E136 gjennom Romsdal

9 Fakta 2b Transportmønsteret på fjellovergangane Oslo Bergen viktigaste relasjonen for tungtrafikk Tungtrafikk utgjer omlag 20 prosent av den totale trafikken over fjellet Andel tungtrafikk størst på Rv52 Hemsedal (28 %), E16 Filefjell (21 %) og E134 Haukeli (19 %) Rv7 er viktig for ferie og fritidstrafikk, men er av liten betyding for næringstrafikk Kjelde: Statens vegvesen Region vest 2005: Korridorutgreiing: korridor 5

10 Fakta 3 Antall timar med stengde fjellovergangar i 2007/08 Fjellovergang Timar stengt Tendens Rv50 Aurland Hol ca 900 Sterkt aukande Rv7 Hardangervidda ca 600 Aukande E134 Haukeli ca 200 Svakt aukande Rv52 Hemsedal ca 170 Aukande E16 Filefjell ca 150 Sterkt aukande Rv15 Strynefjellet ca 50 Svakt synkande Samtlege overganger var meir stengd i 2007/08 enn i periodane forut.

11 Fakta 4 Omkøyring på meir enn 1 time dersom næraste fjellovergang er stengd Frå 1.val til Oslo Til Oslo Til Geilo Til Porsgrunn Karmøy E134 Rv7:1t 30 min* Eidfjord Rv7 E134:+2t Lofthus Rv7 Odda E134 ** Utne E134, Rv7 Øystese Rv7, E134 Bergen Rv52, Rv50, Rv7, E16 *** Sogndal Rv52, E16 Årdalstangen Rv53/E16 Aurland Rv50, Rv52 Stryn Rv15/E6 Førde Rv52, E16 Sykkylven Rv15/E6 Stranda Rv15/E6 *) Forutsatt at Rv7 er open. Omkøyring via E39/E18: 4t 20 min **) Forutsatt at Rv7 er open. Omkøyring via Rv52:+3t 35min *'*) Forutsatt at både Rv7 og Rv50 er stengde og ein må køyre Rv52 Kjelde: VisVeg. Personbil. Raskaste veg.

12 Fakta 5 Liten inter regional integrasjon mellom naboregionar Arbeidsreiser mellom Hallingdal og Hardanger, og mellom Hallingdal og Indre Sogn er nesten fråverande Folk reiser ikkje over fjellet for å shoppe eller gå på kafé Dette har bla med reisetid ågjere Men; Bergensere reiser til Geilo for ågåpåski, Hallingar besøker ikkje Akvariet

13 Fakta 6 Demografisk situasjon Mange kommunar i tilknyting til fjellovergangar er demografisk sårbare Rv15 TENDENS: Negativ folketilvekst i mange kommunar nær fjellovergangar Rv7 Rv50 Rv52 E16 Dette gjeld særleg kommunar som ligg langt frå ein større by og/eller som har eit utsett næringsliv. E134 Positiv utvikling Negativ utvikling Uendra

14 Fakta 7 Nettoinnflytting og endring i antal arbeidsplassar heng saman... Buskerud Hordaland Kjelde: Telemarksforsking, attraktivitetsindeks

15 Kva undersøkinga fortel

16 Utval Utvalet består av verksemder og kommunar som har svart på tilsendt spørjeskjema Til saman 66 svar... Kommunar: 16 flest frå Hardanger og Indre Sogn Reiseliv: 17 flest frå Hallingdal Transport: 7 Hordaland og Sogn & Fjordane Verksemder: frå Vestlandet, 10 frå Hallingdal

17 Geografi og type transport avgjer vegvala og kva fjellovergangar som bør haldast opne Alle meiner sin fjellovergang må haldast ope I Hardanger og Hallingdal meiner dei spurde at Rv7 og helst òg Rv50, må haldast opne vinterstid Mange informantar med tilhald andre stader enn Hardanger og Hallingdal meiner både Rv7 og Rv50 gjerne må haldast stengd Likevel: Ordførarar uttrykkjer forståing for situasjonen i andre område enn deira eige og vil ikkje si at verken Rv7 eller Rv50 bør vinterstengjast

18 Om vegen vert stengd som vinteren 2007/08: Kva meiner næringslivet? Nesten samtlege verksemder seier det er kritisk for verksemda om den mest nytta fjellovergangen vert stengd i periodar i vinterhalvåret Svært få meiner dei kan velje ei anna rute utan større omkostnader Mange verksemder fekk negative økonomiske verknader som følgje av vinterstengd veg Kansellering av transportar skjedde sjeldan Utflagging av verksemder ikkje aktuelt Stengde fjellovergangar kan verke negativt inn på etableringslysta Reiselivsverksemder fryktar for åmiste kundar med stengde fjellovergangar Samtlege verksemder meiner dei vil tape økonomisk

19 Om vegen vert stengd som vinteren 2007/08: Kva meiner kommunane? Det er kritisk for kommunane om den mest nytta fjellovergangen vert stengd i periodar i vinterhalvåret Uvisse med omsyn til stenging er kritisk med omsyn til samfunnstryggleik og næringsutvikling i kommunen Delte meiningar om verksemder vil flytte ut frå kommunen om vegen vert stengd i periodar geografi avgjer Uvisse med omsyn til vinterstengde vegar vil verke negativt inn på næringslivets etableringslyst i kommunen

20 Kva er av betyding for verksemdene med omsyn til transport i vinterhalvåret aust vest? 1. Dårleg regularitet vinterstid 2. Avstand til marknaden 2. Dårleg vegstandard Mykje trafikk er av mindre betyding for dei fleste verksemder

21 Vegval Geografisk lokalisering og føremålet med reisa avgjer kva fjellovergang som vert nytta Nokre kan velje utan vesentlege omkostnader, andre ikkje

22 Vurdering

23 Vurdering av lokale og regionale verknader dersom den mest nytta fjellovergangen vert stengd i same omfang som vinteren 2007/2008 REGION verke inn på tilgang til: Hardanger Hallingdal Indre Sogn Nordfjord Sjukehus NEI DELVIS NEI NEI Skule NEI NEI NEI NEI Arbeidsplassar NEI NEI NEI NEI Kvalifisert arbeidskraft NEI NEI NEI NEI Marknader DELVIS JA KANSKJE KANSKJE Større sentra (by, regionsenter) NEI NEI NEI NEI Vil vinterstengd veg gje negative verknader m.o.t. Arbeidsplassutvikling DELVIS JA KANSKJE KANSKJE Næringsutvikling DELVIS JA KANSKJE KANSKJE Bulyst DELVIS KANSKJE KANSKJE KANSKJE

24 Avslutning Nesten alle regionane kan i prinsippet nytte alternative fjellovergangar. Likevel store omkostningar i tid og kroner for nokre: Haugalandet/Sunnhordland Øvre Hallingdal Eidfjord, Ulvik og deler av Ullensvang Det er i første rekkje kommunane Eidfjord og Hol som vil oppleve negative verknader av vinterstengde fjellovergangar (Rv7 og Rv50). Reiselivet i Hol er i særleg stor grad utsett med redusert tilgjenge frå vest vinterstid. Rv7 er livsnerva for Eidfjord og Rv50 er viktig for Aurland og Hol.