Fylkesmannen i Møre og Romsdal atab

Transkript

1 Fylkesmannen i Møre og Romsdal atab Vår dato /1866/ASBU/421.3 Saksbehandlar, innvalstelefon Dykkar dato Dykkar ref. Overingeniør Astrid Buset, saksnr 2013/334 Vår ref. Sande kommune Rådhuset 6084 Larsnes Sande kommune. Kommuneplan - arealdelen Fråsegn til offentleg ettersyn - motsegn. Fylkesmannen viser til vedtak i Sande formannskap sak-f 52/13 om å leggje forslag til kommuneplanens arealdel ut til offentleg ettersyn. Fylkesmannen har fått utsett frist til 17.september 2013 for å gje fråsegn i saka. Fylkesmannen har ut frå sine ansvarsområde følgjande merknader: GENERELT Eit viktig prinsipp i plan- og bygningslova er den tette koplinga mellom samfunnsdelen og arealdelen i kommuneplanen. Samfunnsdelen er det overordna plandokumentet som skal ligge til grunn for arealdelen. Til dømes vil demografiske tilhøve legge føringar for framtidig utbyggingsmønster. Vi vil gje ros for at kommunen no er godt i gang med arbeidet med rulleringa av kommuneplanens arealdel. Samfunnsdelen for Sande kommune vart vedtatt i 2009, og er såleis, saman med nasjonale og regionale føringar, eitt av dei viktigaste grunnlagsdokumenta for arbeidet med arealdelen. Planen syner til føringane som er lagt i samfunnsdelen, men vi saknar ei klårare forankring av foreslått arealbruk i nasjonale mål og føringar for ei berekraftig utvikling som er formidla i Nasjonale forventninger til regional og kommunal planlegging (kgl.res. 24. juni 2011). KONSEKVENSUTGREIINGA For kommuneplanens arealdel skal ein greie ut konsekvensane for dei delane av planen som fastsett rammer for framtidig utbygging og som inneber endringar i forhold til gjeldande plan. For arealdelen er konsekvensutgreiinga eitt av dei viktigaste grunnlagsdokumenta. Utgreiingane skal vere avgjerdsrelevante for konkrete framlegg til arealbruk og føresegner. I saksframlegget skal det gå fram korleis verknadene av planframlegget med KU og innkomne uttalar er vurdert og korleis desse er vektlagt. Konsekvensutgreiinga (KU) for dei enkelte delområda har eit oversiktleg oppsett, men kunne med fordel tatt inn kartutsnitt av gjeldande plan som viser omfanget av arealbruksendringane. For å gjere dokumentet endå meir brukarvenleg, burde det utstyrast med innhaldsliste og sidetal. Sjølve utgreiinga er skjematisk og lite utdjupande når det gjeld verknaden av dei ulike utbyggingsområda. Det kan også ofte vere vanskeleg å sjå direkte samanheng eller skilje mellom konsekvens (kalla «konfliktpotensial» i KUen) og konklusjon. I konklusjonen burde ein for kvart område oppsummere positive/negative verknader av utbyggingsforslaget og om forslaget bør vidareførast i planen eller ikkje. Postadresse: Fylkeshuset 6404 Molde Telefon: Telefax: E-post: postmottak@fmmr.no Web:

2 side 2 av 17 Konsekvensutgreiinga manglar også ei vurdering av konsekvensane av heile planen for ulike interesser. Fylkesmannen kan ikkje sjå at det er gjort vurderingar av foreslått arealbruk i samsvar med innhaldet i Statlig planretningslinje (SPR) for differensiert forvaltning av strandsonen langs sjøen. Vurderingane av nye byggeområde ved sjøen er heller ikkje konkret vurdert opp mot dei delane av planretningslinjene som gjeld for Sande kommune. I konsekvensutgreiinga er det utelukkande gjort ei generell tilvising til SPR som skal «heimle» at det vert opna for utbygging i denne sona. Krava i naturmangfaldlova skal oppfyllast på alle plannivå, men skal ha ei meir overordna vurdering på kommuneplannivå enn ved reguleringsplanar. For kommuneplanen sin arealdel skal vurderingar etter naturmangfaldlova kapittel II inngå som del av konsekvensutgreiinga i henhald til plan- og bygningslova 4-2 andre ledd. Fylkesmannen kan ikkje sjå at det er gjort vurderingar etter naturmangfaldlova som oppfyller lovkrava. PLANFORSLAGET MED FØRESEGNER Natur- og miljøvern Fleire av utbyggingsområda som er foreslått i planen utfordrar nasjonale mål for areal- og miljøpolitikken. St.meld. nr. 26 (2006/2007) Regjeringens miljøpolitikk og rikets miljøtilstand legg viktige arealpolitiske føringar som er relevante for lokalisering av nye byggeområde. Mellom anna: Miljøkvaliteter i landskapet skal bevares og styrkes gjennom økt kunnskap om verdier og bevisst planlegging og arealpolitikk. Fritidsbebyggelse skal lokaliseres og utformes med vekt på landskap, miljøverdier, ressursbruk og estetikk. Strandsonen skal bevares som et natur- og friluftsområde tilgjengelig for alle. Nasjonale mål for friluftslivet går fram av St. meld. nr. 39 Friluftsliv ein veg til høgare livskvalitet. Målsetjinga er at «Alle skal ha høve til å drive friluftsliv som helsefremjande, trivselsskapande og miljøvennleg aktivitet i nærmiljøet og i naturen elles. ( ) Område av verdi for friluftslivet skal sikrast slik at det fremjar miljøvennleg ferdsel, opphald og hausting, og at naturgrunnlaget blir teke vare på». Det er eit nasjonalt mål at strandsona skal bevarast som natur- og friluftsområde tilgjengeleg for alle. Regjeringa ynskjer ei strengare og meir langsiktig strandsoneforvaltning, der ein streng praksis blir lagt til grunn ved handsaming av plansaker i 100-metersbeltet langs sjøen. Kommunen skal planlegge arealbruken i strandsona i eit heilskapleg og langsiktig perspektiv. Statlege planretningslinjer (SPR) for differensiert forvaltning av strandsona langs sjøen må ligge til grunn for planarbeidet. Kommunen skal i kommuneplanen vurdere behovet for utvikling av eksisterande arealbruk, og behovet for tilpassing av eventuell ny utbygging. Kommunane skal også vurdere om tidlegare vedtatte, men ikkje utbygde område for utbygging i strandsona skal oppretthaldast eller takast ut av kommuneplanen. Dei skjerpa krava i plan- og bygningslova 1-8 og dei statlege planretningslinjene skal leggast til grunn i vurderinga. Også Rikspolitiske retningslinjer for samordnet areal- og transportplanlegging peikar på viktige prinsipp som skal leggast til grunn i planlegginga. Mellom anna skal det ved

3 side 3 av 17 planlegging av utbyggingsmønsteret leggast til rette for trygg og miljøvenleg transport, slik at transportbehovet kan avgrensast. Det skal vidare leggast vekt på å få til løysingar som kan gje korte avstandar i forhold til daglege gjeremål. Bustader Kommunen ynskjer å legge til rette for bustadbygging i alle delar av kommunen. I følgje planomtalen legg planen til rette for om lag 250 nye bueiningar i planperioden. I denne oversikta er talet på nye bueiningar innafor LNF-område med spreidd bustadbygging utelate. Desse kjem i tillegg til allereie godkjente byggeområde i kommunen. Planomtalen gir gode opplysningar om talet på nye bustader, fritidshus og naust, men arealreservane (tomtereserven) som alt er godkjent i reguleringsplanar som vert vidareført, er utelate. I kommuneplanen skal det vere ein arealrekneskap som avklarar arealbehov og arealreservar til mellom anna bustader, og det skal utarbeidast mål for utbyggingsmønsteret og utbyggingsvolumet. Dette er informasjon som vil kunne vere utslagsgjevande i vår vurdering av nye byggeområde opp mot nasjonale og viktige regionale interesser Fylkesmannen er sett til å ivareta. Generelt bør det vere eit godt samsvar mellom behov/etterspørsel og nye utbyggingsområde. Kommuneplanen synest etter vår vurdering å legge til rette for ei svært omfattande utbygging, utan særleg styring gjennom bruk av verkemidla ein har i plan- og bygningslova, så som rekkjefølgjekrav og krav om detaljregulering for enkelte område. Vikane I (bustadområde) med naustområde Fn20 Holmesundet (Larsnes) Verken Vikane I eller Vikane II som ligg inne i gjeldande kommuneplan er bygde på. Begge ligg mellom fylkesvegen og sjøen, med god tilgjengelegheit frå bustadfelta i nærområdet. Særleg vil område for Vikane I vere attraktivt friområde ved realisering av Vikane II. Det er ikkje stilt krav om detaljregulering av bustadområdet. Dette er svært uheldig med omsyn til å sikre ei god arealutnytting, tilrettelegging av leikeareal og sikre ålmenta tilgang til bruk av strandsona. Etter plan- og bygningslova 3-1 bokstav e) skal planlegging «legge til rette for god forming av bygde omgivelser, gode bomiljøer og gode oppvekst- og levekår i alle deler av landet». Vidare skal det i 100-metersbeltet langs sjøen «tas særlig hensyn til natur- og kulturmiljø, friluftsliv, landskap og andre allmenne interesser». Fylkesmannen reiser på dette grunnlag motsegn til Vikane I med tilhøyrande naustområde Fn20 (Holmesundet) inntil det er stilt rekkjefølgjekrav til at utbygging av Vikane I og Fn20 ikkje kan skje før Vikane II er utbygd og det er utarbeidd reguleringsplan for Vikane I. Vi rår samstundes sterkt til at det vert stilt krav om utarbeiding av reguleringsplan for Vikane II. B7 Kjelsvika (Gursken) Fylkesmannen har tidlegare vore negativ til at det vert bygd bustader her når det er ledig byggeareal i bustadområde i nærleiken. B7 er i strid med strandsonevernet, særleg med omsyn til landskap og friluftsliv. Området hallar slakt ned mot sjøen. Strandsona består av berg og steinstrand. I planforslaget er det lagt inn ein ti meter smal grøn buffersone mot sjøen. Erfaringsmessig vil ei så smal sone ikkje ivareta retten til fri ferdsel og opphald. Det ligg eit par bustadhus innafor B7 og det tilgrensande arealet i aust. Vidare er det planlagt naust i vest. Vi vil difor ikkje gå i mot at delar av arealet kan nyttast som framtidig bustadområde. Dette føreset at tomtegrense mot sjø ikkje vert lagt nærare strandlinja enn 40 meter. Vi finn å måtte reise motsegn til områdeavgrensinga til B7.

4 side 4 av 17 B12 Skulen Almestad (Gursken/Almestad) Bustadområdet ligg langs fv61 som i følgje konsekvensutgreiinga har ein årsdøgntrafikk på mellom kjørety per døgn. Det er opplyst at det vil bli bygd gang- og sykkelveg innan kort tid. Fylkesmannen rår til at det i føresegnene vert stilt rekkjefølgjekrav til at bustadfeltet ikkje kan regulerast og byggast ut før det er etablert gang- og sykkelveg som sikrar trygg skuleveg. B16 Dueneset Bustadfeltet er eit nytt tiltak mellom lokalvegen og sjøen på Duesenet. Området er såpass smalt at heile området nedom vegen vil bli nytta til bustader og privatisert. Plasseringa av feltet nesten ute på neset er uheldig i høve landskapsbiletet og andre strandsoneinteresser. Det er registrert ynglande oter (Lutra lutra) i området. Oter er oppført som sårbar (VU) på Norsk rødliste for arter Dueneset er eit lokalt nytta friluftsområde både til utfart og fiske frå land, og bustadfeltet vil kunne medføre begrensingar på både dagens og framtidig bruk av området. Bustadområdet er opplyst å ligge om lag tre km frå skulen. Vi stiller spørsmål ved behovet for dette feltet når det er lagt inn utviding av eksisterande bustadfelt nærare skule, idrettsanlegg og butikk. Fylkesmannen reiser motsegn til B16. B17 Storehaugen (Larsnes) B17 viser bustadområde for Storehaugen som er under regulering og som det er knytt motsegn til. Inntil saka er avgjort i Miljøverndepartementet må området som er omfatta av reguleringsplanen visast som unntatt rettsverknad, jf. plan- og bygningslova B24 og B25 Sandshamn (Sandsøya) Område B25 ligg inne i gjeldande kommuneplan medan B24 er ny. Det er ikkje stilt krav om detaljregulering av områda. Begge felta ligg nær sjøen og grensar til Sandsvågen naturreservat. Området er lett tilgjengeleg. Naturtypen i Sandsvågen er undervasseng og brakkvatnspoll som er prega av store tidevassareal med kvikkleire. Her er store ålegrasenger. Brakkvatnspollar er høgproduktive økosystem, og Sandsvågen er av denne grunn eit viktig raste- og overvintringsområde for våtmarksfugl. Naturtypen er i raudlista (Artsdatabanken 2011) antatt å vere trua eller nær trua. I Sandsvågen har det vore eit problem med eutrofiering og algeoppblomstring. Dette kjem av forureining grunna tilsig frå jordbruk og busetnad. Byggeområda er ikkje vurdert etter naturmangfaldlova eller 8-12 og 49 (utenforliggende virksomhet som kan medføre skade inn i et verneområde). Utbygginga vil vere i konflikt med nasjonale strandsoneomsyn, jfr. SPR for strandsona. I kommuneplanen er det avsett store areal for bustadbygging like i nærleiken og som bør byggast ut før det vert aktuelt å vurdere utbygging på B24 og B25. Fylkesmannen reiser på denne bakgrunn motsegn til B24. Vi har også motsegn til B25 inntil det er fastsett krav om detaljregulering og rekkjefølgjekrav som seier at området ikkje kan byggast på før allereie godkjente byggeområde for bustader i Sandshamn er bygde ut (areal omfatta av reguleringsplan for Sandshamn sentrum, samt B22, B23 og B26). B29 Myra 1 (Kvamsøya) I området på Støylane er det i dag spreidd busetnad som randbusetnad på både sider av hovudvegen. Planforslaget legg opp til ytterlegare bustadbygging i dette området. Det er

5 side 5 av 17 stilt krav om reguleringsplan før utbygging. Avstanden frå hovudvegen og til sjø er om lag hundre meter. Bustadfelt på nedsida av hovudvegen vil såleis kome i konflikt med ålmenne strandsoneomsyn. Sjølv om det er noko spreidd randbusetnad langs med vegen, rår vi til at det nye bustadfeltet vert avgrensa til arealet på oppsida av vegen. Det er i dag etablert ei rekkje moloar og nokre spreidde naust i denne delen av strandsona, og ved planlegging av framtidig utbygging her, må ålmenne interesser tilleggast stor vekt. Det er avsett eit om lag meter breitt LNF-område mellom bustadområdet og sjøen. Dette er altfor smal til å ivareta landskapsmessige kvalitetar og retten til ålmenn fri ferdsel og opphald etter friluftslova. Sjå også den landbruksfaglege merknaden under. Vi reiser motsegn til B29 inntil områdeavgrensinga er trekt unna sjøen slik at byggegrensa mot sjø er på linje med busetnaden langs vegen. Fritidsbusetnad St.meld. nr. 26 (2006/2007) Regjeringens miljøpolitikk og rikets miljøtilstand gir føringar for korleis lokaliseringa av fritidsbusetnad skal avklarast i kommuneplanen. Det er peika på at fritidsbusetnad skal unngåast lokalisert i strandsona, langs vassdrag, i trua eller unike økosystem og naturtypar med rikt biologisk mangfald, viktige friluftsområder, sårbare og viktige natur- og kulturlandskap og regionalt viktige grøntdrag. Alle nye byggeområde for fritidshus i kommuneplanen for Sande ligg innafor hundremetersbeltet langs sjøen. Det synest såleis som om utbygging av fritidsbustader ved sjø er ein kommunal «strategi». Etter det vi forstår speglar planutkastet i stor grad grunneigarinnspel og har kanskje i mindre grad vore gjennom konkrete arealbruksmessige vurderingar, slik områda er vist i planen. Det er lagt ut mange små og litt større nye utbyggingsområde i strandsona, utan at konsekvensutgreiinga i særleg grad har synleggjort dei samla landskapsmessige konsekvensane, eller at utbyggingsområda samla tar i bruk større strekningar urørt strandareal. Vi vil igjen minne om at dei statlege planretningslinjene for strandsona skal leggast til grunn. Mellom anna skal utbyggingsareal utanfor denne sona vurderast. I mange tilfelle vil det finnast attraktive areal for fritidsbusetnad i kort avstand til sjøen, sjølv om desse ligg utanfor hundremetersbeltet. Ei slik løysing gir fleire tilgang til større, samanhengande natur- og friluftsområde ved sjøen nær sin fritidsbustad. I førsegna 5 bokstav e. opnar ein for bygging av inntil 200 m2 fritidsbustader i strandsona. Fylkesmannen meiner dette er altfor store bygg i dei tilfella der dei skal byggast innafor 100-metersbeltet. Førsesegna 7 bokstav d opnar vidare for at fritidsbebyggelsen innafor LNFF-områda kan plasserast heilt nede ved sjøkanten. Vi er usikre på i kor stor grad denne føresegna er i strid med nasjonal strandsonepolitikk og nasjonal hyttepolitikk, og har, inntil vi har fått synfart dei aktuelle områda, motsegn til at kommuneplanen opnar for så store hytter som ei generell øvre ramme. LNFF4 Vestnes/Basteneset (Kvamsøya) Innafor LNFF4 er det opna for fritidsbustader like ved sjøen (<20 meter frå sjø). Det går veg heilt fram. Landskapet er ope og eksponert mot havet, og nye byggetiltak vil bli svært synlege. LNFF4 grensar ligg i innfallsporten til friluftsområdet kring Nonshornet, som er eit lokalt viktig turterreng. Dette området har ein viktig viltfunksjon for rovfugl, vade-, måke og alkefuglar, noko som aukar opplevingsverdien.

6 side 6 av 17 Når det gjeld det konkrete avgrensinga av LNFF4, vil området innskrenke ålmenta sine mogelegheiter for bruk av denne delen av strandsona. Det er vidare særs uheldig å opne for etablering av fritidsbusetnad her utan at det samstundes er vurdert å legge til rette for friluftsfolket, slik som turparkering og tydeleg tilkomst. Utan tilrettelegging, vil byggetiltaka i seg sjølv medføre at mogelegheitene for friluftsliv vert reduserte. Ut i frå strandsoneinteressene, med særleg vekt på landskap og friluftsliv har vi motsegn til LNFF4. Fh1, Fh3, Fh4, Fh5 og BA1 (Hide, Gjerdsvika) Nord i området ved Hide er vegetasjonstypen kystlynghei. Artskart viser at det tidlegare er gjort funn av purpurlyng området, ein art som er nær trua på Norsk rødliste for arter Purpurlyng er sjeldsynt i Møre og Romsdal, og har si nordgrense på Sunnmøre. Kystlynghei er på grunn av opphøyr av tradisjonell bruk, gått sterkt attende siste 60 åra, og er rekna som trua naturtype, også i europeisk samanheng. Området for fritidsbusetnad er elles jordbrukslandskap ned mot sjøen. Verken dei landskapsmessige konsekvensane eller dei samla konsekvensane av spreidd fritidsbusetnad i strandsona er i særleg grad vurdert og synleggjort i konsekvensutgreiinga. Vi ynskjer difor å synfare området. Inntil vi har fått gjort ei nærare vurdering av dei ålmenne strandsoneinteressene av planforslaget, har vi motsegn til Fh1, Fh3, Fh4, Fh5 og BA1. Fh8 (ved Svartevatnet, Larsnes) Fh8 omfattar to bygde hytter over tregrensa ved Svartevatnet. Det ligg ei frådelt, ubygd tomt like utanfor avgrensinga (gnr86 bnr181). Områdeavgrensinga går ut i vatnet, og bør trekkast tilbake i samsvar med byggeforbodet på 50 meter som er foreslått i føresegna 2.5. Fjellet er eit lokalt viktig friluftsområde, med fleire mindre vatn (fiskevatn). Det går ikkje veg fram til hyttefeltet i dag, og vi legg til grunn at det heller ikkje er planar om dette. Eit mindre område med inngrepsfri natur (INON) vil bli redusert dersom det vert bygd veg fram. Dette er i strid med nasjonale mål om å ivareta område med rest-inon. Det er ikkje stilt krav om reguleringsplan før utbygging. Vi vil difor rå til at det vert gjeve føresegner som styrer utbygginga, slik at omsynet til estetikk, landskap, friluftsliv og naturmangfald vert ivaretatt i det enkelte byggetiltaket. Sjå elles merknaden knytt til hyttestorleik over. Fh10 Flødevikane (Sandsøya) Utlegging av hyttefelt Fh10 aust for hovudvegen inneberer ei nedbygging av ålmenn tilgjengeleg strandsone, som har verdi både som lokalt friluftslivsområde og som er vist til er eit viktig ekskursjonsområde for skule og barnehage. Strandområda er grunne og har ein viktig viltfunksjon for sjøfugl. Landskapsmessig og av friluftsomsyn er det svært uheldig å bygge inne bukta frå to sider. Dette reduserer tilgjengelegheita og opplevingsverdien av naturområdet. Hytter så tett på eit ålment tilgjengeleg område vil opplevast sterkt privatiserande og redusere bruksverdien av området. Fylkesmannen vurderer framlegget til å vere i strid med nasjonale mål for strandsonevernet (plan- og bygningslova 1-8, jfr. SPR) og Rikspolitiske retningslinjer for å styrke barn og unges interesser i planleggingen. Fylkesmannen reiser motsegn til Fh10. Fh12 Ristesund II (Kvamsøya) Nytt hytteområde som er planlagt mellom 5 og 35 meter frå strandlinja like ved ei fin sandstrand, og som i heilheit ligg innafor hundremetersbeltet langs sjøen. Planen inneberer nedbygging av ei lokalt viktig naturbeitemark med funn av den nær trua (NT) sopparten tannjordglye (Collema bachmanianum). Naturbeitemarker er ein trua naturtype, vurdert som

7 side 7 av 17 sårbar (VU), i Norsk rødliste for naturtyper Arealet ligg innfor det heilheitlege kulturlandskapet Sandsøya-Riste. Fylkesmannen meiner plasseringa så nær stranda vil verke sterkt privatiserande. Det er vidare uheldig at ein foreslår å bygge ned ein raudlista naturtype, utan at dette er nærare utgreidd i høve bevaringsmåla i naturmangfaldlova. Konsekvensutgreiinga konkluderer med middels/høg konflikt grunna strandsone, kulturlandskap og tap av dyrkajord. Fylkesmannen har motsegn. Fh13 ved Ristesundsanden (Kvamsøya) Fh13 ligg i strandsona og grensar til badestranda og naturreservatet på Ristesundsanden. Lokalvegen endar her, og er utgangspunkt for fotturar vidare vestover i retning Kletten. Arealet ligg innfor det heilheitlege kulturlandskapet Sandsøya-Riste. Vegen bør danne byggegrensa mot naturreservatet og dei strandnære områda. Det er ikkje, etter det vi kan sjå, stilt krav om regulering før utbygging. Vi har motsegn til områdeavgrensinga, men vil akseptere at det vert lagt til rette for fritidsbusetnad ovanfor vegen. Fh14 Kletten (Kvamsøya) Nytt byggeområde som inneberer at det vert bygd ny infrastruktur som veg inn i eit urørt natur- og friluftsområde. Korridoren frå sjø til fjell er ubroten då det i dag er det ikkje inngrep i naturen og strandsona her. Fh14 ligg innafor 100-metersbeltet langs sjøen, eksponert mot havet. Området er samanfallande med ei lokalt viktig naturbeitemark. Naturbeitemarker (kulturmarkseng) er ein trua naturtype, vurdert som sårbar (VU), i Norsk rødliste for naturtyper Her er gjort funn av den nær trua (NT) beitemarkssoppen russelærsopp (Hygrocybe russocoriacea). Området nord på Kvamsøya har som det heilheitlege kulturlandskapet Sandsøya-Riste store landskapsverdiar og er eit lokalt viktig utfartsområde. Tidlegare eit viktig hekke- og jaktområde for raudlista rovfuglart. Arealet må sjåast i samanheng med badestranda på Ristesundsanden i aust. Fh14 medfører eit nytt inngrep i eit til no ubygd natur- og friluftsområde. Konsekvensutgreiinga konkluderer med middels/høg konflikt. Fylkesmannen reiser ut i frå natur- og miljøverninteressene motsegn til Fh14. Naust Kommuneplanen legg til rette for om lag 300 nye naust i kommunen. Desse kjem i tillegg til eksisterande naust. Det er ikkje opplyst kva for dekningsgrad det er for naust i kommunen i dag, og såleis er ikkje behovet for 300 nye naust i planperioden tilstrekkeleg dokumentert. Sande kommune set maksimal grunnflate på naust til 60 m2. Tradisjonelle naust har sjeldan større BYA enn m2. Større naust enn dette har auka risiko for urettmessig innreiing. Spesielt loftsvolum er avgjerande for dette. Fylkesmannen meiner ein bør legge den gjennomgåande grensa for naust til maksimalt 40 m2 BYA. Dersom spesielle behov og tilhøva på staden gjer det forsvarleg kan ein eventuelt vurdere dispensasjon frå planen. Fylkesmannen har motsegn til planen på dette punktet. I føresegnene er det ikkje tydeleg skilt mellom område for naust, sjøbuder og rorbu med naust. Det er uklart kva for område som opnar for bygging av rorbuer og sjøbuder som fritidsbustad. Desse områda er ikkje vist i kartet. Det er heller ikkje skilt klart mellom kva for bygningsstorleik som gjeld for fritidsbustadområda, herunder LNFF-områda (LNF med spreidd utbygging). Planen er altså ikkje eintydig, og vi har difor motsegn til føresegna 2.6 fjerde, femte, sjette og sjuande ledd, då vedtektene her kan tolkast som at planen opnar for rorbu og sjøbuder (fritidhus) i naustområde.

8 side 8 av 17 Fn2 Hamna (Gjerdsvika) Eit lite friområde på neset vert liggande inneklemt mellom eksisterande småbåthamn og Fn2. Grøntarealet vil har verdi som grønstruktur, men misser sin verdi ved utfylling i bukta i bakkant (Fn2) Vi rår til at utfylling i sjø for etablering av Fn2 vert redusert til å omfatte den innerste delen av bukta, slik at neset vert liggande fritt i landskapet. Fn7 Sandangerbotn (Gjerdsvika) Innafor Fn7 er det i følgje flyfoto tre naust i dag. Kommunen ynskjer at naustrekka skal kunne utvidast austover i retning badestranda, som er av den sjeldne naturtypen havstrand. Lokaliteten er vurdert til verdi B på grunn av den spesielle floraen. Avgrensinga av naturtypen i vest er i stor grad samanfallande med områdeavgrensinga for naustområdet Fn7. Vi rår til at ein avsluttar Fn7 vest for utløpet av bekken/grøfta, og fastset føresegner som sikrar tilstrekkeleg avstand til bekken og det naturlege utløpet, og at det ikkje kan etablerast moloar eller liknande, då dette kan hindre den naturlege dynamikken i sanddynene, jf. rapporten Supplerende kartlegging av naturtyper i Sande kommune Fn12 Indre Sætre (Gursken) Naustområdet er ei utviding av eksisterande mindre naustområde med 35 nye naust. Ved planlegging av så store naustområde, vil det raskt kome behov for fasilitetar som fins i småbåthamner. Dette er ikkje tatt stilling til i planen. Vi kjenner ikkje til kapasiteten i småbåthamna på Hauge, men dette er eit relevant forhold som må drøftast og avklarast i planen. Sjøbotnen i området kan vere forureina av kjemikaliar/miljøgifter frå verftsaktiviteten. Det kan difor ikkje gjerast mudre- eller dumpearbeid i sjøen utan særskilt løyve etter forureiningslova. Fylkesmannen meiner at konsekvensane av foreslått framtidig arealbruk ikkje er godt nok utgreia og rår i frå Fn12 slik det er foreslått. Fn30 Kvamme (Kvamsøya) Områdeavgrensinga har ei lite formålstenleg arrondering og plassering med tanke på at området har naustformål. Det er i dag etablert ein større molo. Det framstår noko uforståeleg at ein ikkje regulerar heile området til småbåthamn med tilhøyrande landareal som omfattar dei frådelte nausttomtene og arealet nede ved sjøen. Kommunen bør også vurdere om det bygde arealet vest for moloen skal inngå i Fn30. Industri/næringsareal K1 Larsnes Buss og Last AS (Larsnes) Friområde i gjeldande arealdel er vist som båtopptrekk. Dette avskjerer den samanhengande grønstrukturen langs sjøen frå Larsneset vesetover til Nesetangen og badeplassen. Konsekvensutgreiinga konkluderer med lite/middels konflikt føresett at det må stillast krav om samstundes regulering for å sikre bygging av gangveg langs sjøen. Dette er ikkje følgt opp i føresegnene. Fylkesmannen rår frå at det vert planlagt båtopptrekk, då arealbruken avskjerer den frie ferdselen og dermed er i strid med ålmenne friluftsinteresser i strandsona. Alternativt areal for båtopptrekk for bedrifta må vurderast og utgreiast. N2 utviding av Myklebust verft (Gursken) Utvidinga av verftsområdet inneberer eit utfylling i sjø der Myklebustelva vert lagt i kanal eller røyr i ei lengd på om lag 350 meter. Samstundes inneberer framlegget at tilgjengeleg

9 side 9 av 17 strandsone går tapt og at naustområde vert flytta vestover (Fn12). Fylkesmannen meiner det er to omsyn som må tilleggast stor vekt; 1) bevare strandsona med dei kvalitetane naustmiljøet utgjer i dag, samt 2) bidra til å oppretthalde utløpet av Myklebustelva, som er eit anadromt vassdrag, og dei økologiske prosessane knytt til vassdraget. Korleis tilstanden /utforminga av utlaupet til elva er vil vere kritisk i høve å sikre oppgang av anadrom fisk. Det er eit nasjonalt mål at vassdragslandskapet skal bevarast som ein ressurs for friluftsliv og biologisk mangfald. Elveos og randsoner langs vassdrag er mellom dei mest artsrike og bevaringsverdige med omsyn til landskapsøkologi og biologisk mangfald. Ut i frå omsynet til strandsoneinteressene og villfiskinteressene knytt til Myklebustelva, er det ei betre løysing å utvide verftsområdet vestover. Verken konsekvensutgreiinga eller planomtalen har synleggjort denne konflikten og vurdert utvidinga i lys av desse nasjonale interessene. Vi reier difor motsegn til den delen av N2 som omfattar og ligg nord for utløpet av Myklebustelva og som medfører nedbygging av strandsona og naustområdet ved utløpsosen. N8/N9 Industriområde Breivik/Saude (Larsnes aust) Konsekvensutgreiinga er mangelfull då det i vurderingane ikkje er tatt omsyn til forekomsten av den nær trua (NT) hasselkjuka (Dichomitus campestris) og den sterkt trua (EN) arten lita ramslaukfluge (Cheilosia fasciata), som er knytta til planta ramslauk. Etter naturmangfaldlova 7 jf skal foreslått arealbruk vurderast i høve forvaltningsmåla for artar ( 5). Det er ikkje gjort. Det er heller ikkje i særleg grad drøfta korleis landskapsbiletet vil bli påverka som følgje av utfylling i sjø/bygging av djupvasskai, og om det er mogeleg å sikre delar av den overordna grønstrukturen ved realisering av næringsområdet. Vi meiner det er uheldig at desse forholda ikkje er avklara tilstrekkeleg på overordna plannivå. Inntil dette er nærare vurdert, vil vi jf. naturmangfaldlova sin 9 (føre-var-prinsippet) rå i frå omfanget av planlagt arealbruk. Vi gjer merksam på at planar og tiltak som vil ha vesentlege verknader for natur og miljø er forhold som vil utløyse krav om konsekvensutgreiing i samband med reguleringsplanarbeidet, jf. KU-forskrifta 4. N13 Trettholmane (Voksa/Sandsøya) Utfylling av 172,4 dekar som næringsareal og djupvasskai. Dei grunne sjøområda her er svært viktige område for sjøfugl. Sjøfugl ei sårbar dyregruppe for menneskeleg påverknad. N13 vil gå ut over viktige raste- og beiteområde for sjøfugl, og Fylkesmannen er opptatt av at desse areala ikkje vert nytta som deponi for masser. Ei rekkje av artane som lever her er i følgje Norsk rødliste 2010 trua. Arealbruken er ikkje tilstrekkeleg utgreia i høve krava i naturmangfaldlova kapittel II. Det er vist til at arealbruken skal sjåast i samanheng med planlagt fastlandssamband mellom Kvamsøy, Voksa og Sandsøya. Fylkesmannen legg til grunn at behovet for deponiområde og/eller gjenbruk av overskotsmasser vert avklara og utgreidd i samband med planarbeidet for Sande fastlandssamband. Det er også peika på eit behov for djupvasskai, utan at alternativ er vurdert. Vi registrerer at det også er planlagt djupvasskai i Breivik/Saude (N8/N9). Fylkesmannen finn at foreslått arealbruk vil vere negativ for sjøfuglbestandane som hentar maten sin i dei grunne sjøområda her. Vi reiser motsegn til N13.

10 side 10 av 17 N16 Gangstødneset (Voksa) Næringsområde på eit nes i tilknyting til foreslått naustområde. Det er uheldig å legge opp til utfylling i dei grunne sjøområda utan at alternativ plassering er nøye vurdert. Det vil vere naturleg å sjå på ei samlokalisering med H7 dersom det er planar om sjøtilknytta næringsverksemd. Vi rår frå N16. AB 12 mellombels massedeponi (Larsnes) Arealet er planlagt som massedeponi for mellomlagring av tunellmasse i samband med fastlandssambandet over Rovdefjorden. Dette fastlandssambandet er gjenstand for eigen kommunedelplan, og det vil vere meir naturleg at ein avklarar aktuelle område for massedeponi i denne prosessen. Vi rår difor frå at ein i kommuneplanen sin arealdel legg ut dette arealet til dette formålet. Byggegrense mot sjø Som eit utgangspunkt kan kommunen legge til grunn at det må fastsettast byggegrenser mot sjø anten i kartet direkte, eller i føresegnene til alle arealformåla som ligg nærare sjøen enn 100 meter, også utbyggingsområde. Der det er trong for å differensiere mellom utbyggingsområde med same formål, må ein eventuelt fastsette byggegrense for kvart enkelt område. Sjøområda/akvakultur Det vert generelt opna for akvakulturverksemd i størstedelen av sjøområda i kommunen (NFFFA). Det er lagt inn nokre føringar for interesseavveging som skal leggast til grunn ved konsesjonshandsaminga. Planforslaget avklarar såleis i liten grad konfliktar i høve framtidig arealbruk og gir etter vårt syn ikkje særskilt god styring av arealbruken til sjøs. Fylkesmannen vil be at kommunen planlegg sjøområda betre og foretar ei reell interesseavklaring. Område som er viktige for vilt, laksefisk og friluftsliv bør visast som fleirbruksområde utan akvakultur (NFFF). Friluftslivsområde, naturreservat, og viktige viltområde går fram av Naturbase ( og GisLink ( I tillegg må kommunen nytte lokalkunnskapen sin. Vi vonar at kommunen oppdaterer sjødelen i kartet i samsvar med dette innspelet. A1 (Akvakultur lokalitet ved Laupen) Området ligg like ved godkjent lokalitet Voldnes (Vålneset) i Herøy, og skal kanskje sjåast i samanheng med denne? Dette bør gjerast greie for. Anleggsfortøyingane vil kunne kome i konflikt med hjortetrekket over Rovdefjorden mellom Øykjenest ved Korsfura og Laupen. Dette vil kunne avklarast i samband med søknad om løyve til akvakulturverksemd. Hamneområde H1, H4 H8, H10: Arealformålet Samferdselsanlegg og teknisk infrastruktur (pbl 11-7 nr. 2) er område for seinare utbygging, jf. Ot.prp. nr 32 ( ) Om lov om planlegging og byggesaksbehandling (plan- og bygningsloven) (plandelen). I hamneområde H1, H4 - H8 og H10 er det også andre interesser som vil berørt av ei eventuell hamneutvikling og som må få si avklaring på eit meir detaljert nivå. Slik planen er utforma, kan vi ikkje sjå at desse omsyna kan ivaretakast på ein god måte. Fylkesmannen meiner difor at i desse hamneområda, bør hamneinteressene kunne ivaretakast ved at området blir avsett til fleirbruksområde i sjø og med omsynssone som ivaretar hamneinteressene. For H5 må

11 side 11 av 17 avgrensinga justerast, slik at den ikkje vert liggande innafor vernegrensa til Sandsvågen naturreservat. Forureining I område der det skal tilretteleggast for industri eller ny type industri skal det gjerast ei støykartlegging, eller på eit generelt grunnlag fastsetjast støykrav i planen som ivaretar omgjevnadene. I område der det er registrert eller mistanke om forureining på land, må alt gravearbeid skje i samsvar med kap. 2 i forureiningsforskrifta der kommunen er mynde. Der det skal fyllast ut over område med mistanke om forureina sjøbotn, må det søkjast om løyve i samsvar med Miljødirektoratets rettleiar TA 2960/2012. Igangsettingsløyve kan ikkje gjevast før løyvee etter forureiningslova er gitt frå Fylkesmannen. Landbruk Som det allereie er vist til, er tidligare godkjente byggeområde i kommunen ikkje tatt med i rekneskapen over talet på kor mange nye bueiningar planen legg til rette for. Planen bør ikkje legge beslag på gode jordressursar dersom utbyggingsreserven allereie er stor nok. Dette er ikkje minst viktig for å ivareta kort- og langsiktige landbruksinteresser. Spreidd bustadbygging Etter fylkesmannens oppfatning er det sett av for store områder for spreidd bustadbygging. Vi legg til grunn at kommunen ved å legge ut desse områda ønskjer å signalisere ei positiv haldning til spreidd bustadbygging i store deler av kommunen. Når det setjast av svært store områder, der mykje av arealet mellom anna på grunn av landbruksinteressene må seiast å vere uaktuelle byggeområder, gir dette misvisande signal om aktuell arealbruk. Det vil dessutan krevje svært detaljerte føresegner dersom eit slikt plangrep skal vere forsvarleg. I føresegnene er det lista opp kva områder som er sett av til spreidd bustadbygging, og det maksimale talet på einingar er fastsett til 23. Med ei planperiode frå 2013 til 2025 skulle dette i gjennomsnitt utgjere om lag 2 einingar pr. år. Dette utgjer ei såpass lita saksmengde at det ikkje burde vere noko i vegen for å handsame dei søknadene som kjem som dispensasjon frå LNF-føremålet. Dersom kommunen likevel ønskjer å fastsetje LNFB-områder, må dei vere mindre, jf. kravet til at «bebyggelsens omfang, lokalisering og formål er nærmere angitt i planen» (pbl nr. 2). Vi fremjer difor motsegn mot LNFB1 (Hide-Gjerde), LNFB2 (Muresida), LNFB3 (Hauge), LNFB4 (Indre Hauge), LNFB11/12 (Årvika-Støylan), LNFB8 (Hallebygda), LNFB13 (Våge-nøre Sande-Sandsbakken), LNFB15 (Bringsvor-Voren), LNFB16 (Skare- Kinna), LNFB19 (Kvamsøy aust og nord) og LNFB21 (Kvamme). I føresegnene til LNFB-områder må det vidare stå at bustadtomter ikkje skal plasserast på dyrka jord, ikkje skal fragmentere dyrka jord og heller ikkje bidra til drifts- og miljømessige ulemper for landbruksdrift i området. Ordlyden i framlegget til føresegner er at «Bustadtomter skal så langt det er råd ikkje plasserast på dyrka jord». Dette er altfor vagt og skjønnsmessig til at det gir dyrkajorda eit tilstrekkeleg vern mot unødig nedbygging og fragmentering. Vi fremjer motsegn mot ordlyden i føresegnene slik dei er formulert no. I føresegnene er det lista opp område som blir oppretthaldne som i gjeldande plan, og det står at både bustadhus og hytter kan oppførast, men bustadhus skal prioriterast i Gursken,

12 side 12 av 17 Larsnes og Skredestranda. Dersom dette skal la seg gjennomføre i praksis, må ein ha langt klårare føresegner. Nærare om dei enkelte områda: B1 (Gjerdsvika) Arealet ligg på fulldyrka mark, innmarksbeite og noko skog. Det er allereie eit større ubebygd område i området i eksisterande kommuneplan. Det er difor vanskeleg å sjå at det er behov for å avsette enda mykje meir areal til bustader i Gjerdsvika. Vi oppmodar kommunen til å innskrenke bustadområdet til sør for vegen (som går til Storevatnet). B11 (Gursken) Dette området er på om lag 50 dekar, og arealet har både fulldyrka jord og innmarksbeite. B11 ligg inntil B10, som er lagt ut til bustader frå tidligare, men som ser ut til å ha mykje ledig byggeareal. Det er ikkje i tråd med jordvern og forsvarleg arealforvaltning å nytte jordbruksareal til å bygge på når det lett kan finnast anna areal til det formålet. Vi oppmodar difor om at ein nyttar dei arealreservane ein har før ein legg ut yttarlegare areal. Vi ber difor om at B11 går ut. B12 (Gursken) Vi er kjende med at mykje av dette arealet blir brukt som utmarksbeite for nærliggjande bruk. Vi ber om at kommunen tar omsyn til dette, slik at husdyrbruk i området framleis har tilgang til viktige beiteressursar. BA8 (Gursken) Utvidingsområde for ev. barnehage og idrettshall. Dette området utgjer om lag 18 dekar fulldyrka areal, og representerer ein monaleg ressurs for matproduksjon. Vi minner om at det frå nasjonalt hald er lagt stor vekt på at jordvern skal vere ein vesentleg premiss i kommunane si arealforvaltning, og at dyrka jord ikkje skal byggjast ned unødig. Vi viser til det nasjonale målet for jordvern om å avgrense omdisponeringa av dyrka jord til under 6000 dekar per år (jf. Meld. St. 9 ( ) Landbruks- og matpolitikken). Det må ligge føre svært gode grunnar for å bygge ned så verdifull jord, og kommunen må søkje å finne alternativt areal, evt. utnytte betre det arealet som allereie er innanfor dagens skuleområde. Vi viser til Pbl 4-2 og Ot.prp. nr. 32 ( ) s. 187 om at «for utbyggingsområder skal det dokumenteres at det er utredet alternativer til bygging på dyrket mark». Vi kan ikkje sjå at konsekvensutgreiinga gir tilstrekkeleg dokumentasjon på at dette er gjort. Vi fremjer motsegn mot BA8. FN12 (Gursken) Dette området utgjer dekar, og er nedste del av ein om lag 18 dekar stor teig. Vi kan ikkje sjå at planformålet utviding av naustområdet kan forsvare at så mykje dyrka jord blir nedbygd, og oppmodar om at kommunen finn anna areal til dette formålet. N6 (Gursken) Utviding av industriområdet. Vi stiller spørsmål ved om det faktisk er behov for skisserte utviding av dette området, eller om eksisterande område kan utnyttast meir arealeffektivt. Industriområder bør heller ikkje legge beslag på områder som kan vere aktuelle som områder for bustader dersom det finst alternative løysingar.

13 side 13 av 17 Køyreveg mellom FV10, hamna og kommunal veg: Slik denne vegen er skissert, vil den dele opp fleire små teigar med dyrka mark. At dyrkamarka som følgje av vegen vil bli dårlegare arrondert er uheldig med tanke på drift av arealet. Kanskje kunne ei løysing vore at det heller etablerast ein gang- og sykkelveg til hamneområdet, langs eigedomsgrensa. Ein slik veg har ikkje same krav til helling, kryssløysing osb. Køyrande har frå før to alternative tilkomstar til hamna. LNFF5 (Skredestranda Oksvika) Området på kartet utgjer berre 5 dekar, medan i planomtala er det oppgitt å vere på 83 dekar. Dersom figuren på kartet stemmer, har vi ingen merknad, men dersom planomtala er rett, må dette vurderast opp mot landbruksinteressene på nytt. Sandsøya, Voksa og Kvamsøya I Naturbase er store deler av Sandsøya og Kvamsøya kartlagt som «helhetlige kulturlandskap». Dette tilseier at ein av omsyn til kulturlandskapet bør vise ekstra varsemd i arealforvaltninga. B24 er oppgitt til om lag 20 dekar, og området består av fulldyrka jord, innmarksbeite og open jorddekt fastmark. Sjølv om arealet er innebygd, utgjer arealet eit så stort område at det er fullt mogleg å nytte det til jordbruksdrift. Saman med B23, B25 og B26 blir dette eit temmeleg stort utbyggingsområde, og mange dekar dyrkajord blir berørt. Vi stiller spørsmål ved om det er behov for så mange bustader i planperioden, og rår til at området blir innskrenka slik at dei beste jordressursane takast ut av figuren. Det må dessutan knyttast plankrav og rekkefølgekrav til utbygginga, slik at ein sikrar ei arealeffektiv utnytting av byggeområdet og unngår unødig «sløsing» med verdfulle jordressursar. B27 (Sandsøya) B27 er eit om lag 17 dekar stort område på Støyle som ligg på fulldyrka jord og innmarksbeite. Dersom kommunen ønskjer å legge til rette for eit lite bustadområde i dette området, oppmodar vi om at ein finn anna areal enn fulldyrka jord. FT, Flatøya (Voksa/Sandsøya) Innanfor området er det innmarksbeite og uproduktiv skog, og planen er å tilrettelegge for turisme/fritidsbustader. Det vil vere knytta plankrav til området, og desse må ta høgde for at øya framleis skal kunne nyttast til beite. B29 (Kvamsøya) Området utgjer om lag 150 dekar, og ifølge er mykje av arealet definert som innmarksbeite. Vi oppmodar kommunen om å finne areal av lågare landbruksmessig verdi, og stiller også spørsmål ved storleiken på området. B33 Myra 2 (Kvamsøya) Dette området må sjåast i samanheng med B32. Det må takast ei avgjerd på kva retning ein ønskjer at bustadfeltet skal utvidast. På same måten som for B29 må storleiken stå i forhold til estimert behov. FH12 Ristesund (Kvamsøya) Området er på om lag 14 dekar, og består av fulldyrka jord ( Planområdet er ein del av eit større samanhengande jordbruksareal. Det burde ikkje vere vanskeleg å finne anna areal for fritidsbustader enn fulldyrka jord i eit slikt område, og

14 side 14 av 17 føreslegne arealbruk er ikkje i tråd med nasjonal arealpolitikk der både jordvernet og omsyn til kulturlandskapet skal vere ein vesentleg premiss. Vi fremjer motsegn mot FN12. LNFF4 Brasseneset (Kvamsøya) Dette er eit område på om lag 12 dekar, og arealet er kartlagt som overflatedyrka jord, innmarksbeite og jorddekt fastmark. Bygging av fritidsbustader her (inntil 4 hytter) må tilpassast landskapet, og reguleringsføresegnene må utformast med tanke på at området også i framtida skal nyttast til jordbruk. N17 Kvamsøy hamn Det er opplyst at framføring av veg til området vil medføre tap av 5-6 dekar fulldyrka jord. Dette jordbruksarealet er ein del av eit større område fulldyrka jord. Vi oppmodar om at ein utredar alternativ plassering t.d. på sørsida av eksisterande industriområde. FN31 (Kvamsøy hamn) Utviding av veg og nytt naustområde her vil gjere at teigen bakanfor blir smalare og får dårlegare arrondering. Vi oppmodar om at ein prøvar å finne andre løysingar, t.d. gjennom utfylling i sjø, slik at tiltaket ikkje på same måten medfører at dyrkajord går tapt. Av områder som er lagt ut til byggeområder i gammal plan, har vi merka oss Vikane 1 som utgjer eit større jordbruksareal. Vi oppmodar kommunen til å endre planformålet her tilbake til LNF, då det etter slik vi oppfattar det er tilstrekkeleg med områder for bustadbygging i planen allereie med omsyn til folketalsutviklinga. Det bør i alle fall setjast plankrav til området om at Vikane 2 skal byggast ut før ein eventuelt «opnar» Vikane 1 for utbygging. Barn og unge Rikspolitiske retningslinjer for å styrke barn og unges interesser i planleggingen stiller krav til den kommunale planleggingsprosessen. Kommunen skal vurdere konsekvensane for born og unge i plansakshandsaminga, gjere ei samla vurdering av born og unge sitt oppvekstmiljø og på denne bakgrunn innarbeide mål og tiltak i kommuneplanarbeidet. Det skal utarbeidast retningslinjer eller føresegner om omfang og kvalitet av areal og anlegg som er av betydning for born og unge som skal sikrast i planar der denne gruppa vert berørt. Fylkesmannen legg dei rikspolitiske retningslinjene til grunn ved vurdering av nye utbyggingsområde. Kapittel 5 i retningslinja listar opp krav til den fysiske utforminga av areal som kan/eller blir brukt av born og unge. I retningslinjene pkt. 5d. heiter det: «Ved omdisponering av arealer som i planer er avsatt til fellesareal eller friområde som er i bruk eller er egnet for lek, skal det skaffes fullverdig erstatning. Erstatning skal også skaffes ved utbygging eller omdisponering av uregulert areal som barn bruker som lekeareal, eller dersom omdisponering av areal egnet for lek fører til at de hensyn som er nevnt i punkt b ovenfor, for å møte dagens eller framtidens behov ikke blir oppfylt.» N18 (Kvamsøya) På Kvamsøya er om lag 2 dekar av den lokale badeplassen på Brisingshaug foreslått omdisponert til industriføremål (N18). Vi kan ikkje sjå at det fins tilsvarande areal i nærleiken som skal vere fullgod erstatning. Vi er såleis ikkje samd i KUen som konkluderer med at det ikkje er konflikter knytt til barn og unge og friluftsinteressene.

15 side 15 av 17 N18 medfører nedbygging av areal nytta av barn og unge, og endra arealbruk er i strid med Rikspolitiske retningslinjer for å styrke barn og unge sine interesser i planleggingen. Fylkesmannen har motsegn til N18. Fn1 Hageselle (Gjerdsvika) Naustområdet ligg rett vest for molo/hamneområdet i Gjerdsvika, og er registrert som ein lokal badeplass. Det er planlagt å utvikle og utvide eksisterande naust- og småbåthamnområde i Gjerdsvika med inntil 100 nye naust og ny molo. Det vil vere naturleg å samlokalisere nye naust her. Fylkesmannen kan ikkje sjå at det er tilsvarande badeplass i nærleiken som vil kunne erstatte den vesle stranda dersom ho vert bygd ned. For born og unge, som ikkje er så mobile, er det viktig at slike aktivitetsområde i kort avstand til heimen vert ivaretatt. Vi finn derfor at Fn1 er i strid med Rikspolitiske retningslinjer for å styrke barn og unge sine interesser i planleggingen, og reiser motsegn til Fn1. Føresegner Det er eit generelt problem i kommuneplanar at det ikkje blir skilt nok mellom kva som skal vere juridisk bindande føresegner og kva som er retningslinjer og reine saksopplysningar om gjeldande rett og anna. Sande kommune bør gå nøye gjennom grunnlaget for føresegner til kommuneplanen i plan- og bygningslova 11-8, 11-9, og Føresegnene må få ei meir strukturert og systematisk oppsett. For å tydeleg skilje kva som er føresegner og kva som er retningslinjer til planen, kan føresegnene ha ramme. For å unngå tolkingsrom, skal føresegnene skrivast i «skal»-form. Det må også gå klart fram kva for føremål føresegnene gjeld for, og det bør visast til rett heimel for føremålet. Generelle føresegner ( 11-9) kan fastsetjast for fleire føremål, til dømes for å oppnå eit heilheitleg grep om estetikk. Føresegnene er juridisk bindande. Følgjande prinsipp bør leggast til grunn ved utforminga av føresegnene: Klare målsetjingar Konkrete og eintydige Krav som vert stilt skal vere absolutte og ikkje skjønsmessige Tydeleg tekst, rett ordval Tilvising til plankartet, med nøye vurdering av kva for føresegner som er naudsynte for å supplere kartet Sjølvforklarande samanheng mellom plankart og føresegner Det er ikkje høve til å gje føresegner knytt til sakshandsaming eller planprosess. Dette er forhold som, der det er hensiktmessig, kan takast inn som retningslinjer eller i planomtalen. Det er heller ikkje høve til å gje føresegner om dispensasjon i høve reglane i kapittel 19 i lova. Før kommuneplanen sin arealdel vert handsama på nytt politisk, ynskjer Fylkesmannen ein dialog med kommunen knytt til utforminga av føresegnene. Arealformål For offentlege bygg, slik som Rådhuset med framtidig utvidingsområde, kyrkjer, skular og barnehagar, omsorgssenter og andre pleieinstitusjonar skal SOSI-kode 1160 (offentleg eller privat tenesteyting) nyttast. I planen er desse områda vist som SOSI-kode1000

16 side 16 av 17 (bygningar og anlegg). Også grendehus høyrer under kategorien offentleg eller privat tenesteyting. I tillegg skal det i føresegnene til arealformålet etter nr 3 visast til kav for areal som er/skal vere offentlege. Arealbrukskategorien andre typar bygg og anlegg (SOSI-kode 1500),vist som ABområde i plankartet, er brukt om ei rekkje ulike areal. Det framstår som uoversiktleg/ noko uklart kva for arealbruk som det er lagt til rette for. Dette må klargjerast for både noverande og framtidig aktivitet, gjerne ved bruk av føresegner etter plan- og bygningslova nr 1, 2 og/eller 3. Tilleggsinformasjon om arealbruken kan påførast plankartet. I tillegg er arealbrukskategorien nytta om bruksformål som høyrer under andre arealbrukskategoriar etter lova. Kommunen må gå igjennom arealformåla og rydde opp og tydeleggjere kva for arealbruk ein ynskjer å legge til rette for. Til dømes bør formålet småbåthamn (SOSI-kode 6230) nyttast om nye hamner. Dette er meir fleksibelt og gir rom for meir heilskaplege løysingar enn å vise arealet som ein strengt avgrensa molo (med SOSI-kode 1500). Eit anna døme er K1, Larsnes Buss og Last AS som er vist med SOSI-kode 1500, men som skal visast næringsformål (SOSI-kode 1300). Dersom arealet ikkje skal nyttast til næringsformål, må planlagt arealbruk gjerast greie for og eventuelt konsekvensutgreiast. Motorcrossbaner skal visast som kombinerte bygge- og anleggsområde (SOSI-kode 1800), medan skytebaner er idrettsanlegg (SOSI-kode 1400) med naudsynt omsynssone «fare». Konklusjon Sande kommune har lagt ned eit omfattande arbeid med ny arealdel til kommuneplanen. Planforslaget bryt likevel med regionale og nasjonale interesser på ein del område. I merknadene ovanfor har vi gått gjennom dei endringane vi meiner er naudsynt for å tilpasse planforslaget til dei føringane Storting og regjering har lagt for kommunal arealplanlegging. Det ligg føre motsegn til følgjande element i planen, jfr. grunngjevingane over: Natur- og miljøverninteresser Vikane I og Fn20 B7 - Kjelsvika B16 - Dueneset B24 og B25 - Sandshamn B29 - Myra 1 Fritidsbusetnad på inntil 200 m 2 som generell øvre ramme (føresegn 2.6 tredje ledd og 5 e) LNFF4 - Vestnes/Basteneset Fh1, Fh3, Fh4, Fh5 og BA1 - Hide/Gjerdsvika Fh10 - Flødevikane Fh12 - Ristesund II Fh13 - Ristesundsanden Fh14 - Kletten Generell øvre ramme for bygging av naust på 60 m 2 (føresegn 2.6 fjerde ledd) Føresegn 2.6 fjerde, femte, sjette og sjuande ledd N2 - utviding av Myklebust verft N13 - Trettholmane