Fylkesmannen i Møre og Romsdal atab

Transkript

1 Fylkesmannen i Møre og Romsdal atab Vår dato /772/KREI/421.3 Saksbehandlar, innvalstelefon Dykkar dato Dykkar ref. overingeniør Kristin Eide, Vår ref. Helse Møre og Romsdal HF 6026 ÅLESUND Postadresse: Fylkeshuset 6404 Molde Regionale konsekvensar, KU del 2 Sjukehuset i Nordmøre og Romsdal, SNR Høyring Fylkesmannen har ut frå sine ansvarsområde følgjande merknader: KONSEKVENSUTGREIINGA Generelt Helse Møre og Romsdal har vedtatt å bygge eitt nytt felles akuttsjukehus i Nordmøre og Romsdal, lokalisert på aksen mellom Hjelset i Molde kommune og Frei i Kristiansund kommune. Det er gjort ei rekkje faglege utgreiingar i denne prosessen knytt til lokale og regionale konsekvensar av alternative tomteval, samt vurderingar også av meir helse- og sjukehusfagleg karakter. Dei to første høyringane knytt til dei kommunale (KU1) og den regionale konsekvensutgreiinga (KU2) er lagt opp etter prosessreglane i plan- og bygningslova. Fylkesmannen har tidlegare levert fråsegn til melding om oppstart og til høyring av felles planprogram knytt til alternative tomtelokaliseringar i kommunane Molde, Gjemnes og Kristiansund, jf. vårt høyringsbrev av I samband med KU1 har Fylkesmannen i høyringsbrev av levert fråsegn til dei aktuelle tomtealternativa i kvar av dei tre kommunane. I vår fråsegn til Gjemnes kommune påpeika vi at det må avklarast kor vidt tomtene på Astad og Høgset er heilt trygge for skred. Vidare er det i regi av Helse Møre og Romsdal no utarbeidd KU2 som vurderer dei regionale konsekvensane for lokalisering av nytt akuttsjukehus. Etter vår vurdering er konsekvensutgreiinga gjort i tråd med vedteke planprogram, og dannar i all hovudsak eit tilstrekkeleg grunnlag for val av sjukehustomt i Møre og Romsdal. Spørsmål om lokalisering av nytt akuttsjukehus grip inn i fleire av dei nasjonale interessene som Fylkesmannen skal ivareta. Natur- og miljøvern I Fylkesmannen si fråsegn av vart det etterspurt ei synleggjering av grunnlaget for å velje bort meir bynære alternativ i konsekvensutgreiinga etter plan- og bygningslova. Dette har konsekvensutgreiinga forsøkt å svare på i punkt 2.3 som Telefon: Telefax: E-post: postmottak@fmmr.no Web:

2 side 2 av 5 omhandlar avgrensing av aktuelle alternativ. Rekruttering til sjukehuset, pendlaravstand frå begge byane og nærleik til sentra vart vektlagt då Helse Møre og Romsdal vedtok at sjukehustomta skulle ligge på aksen Hjelset Frei. Vi vil også i denne delen av prosessen poengtere at det er ein mangel ved konsekvensutgreiinga at bynære alternativ ikkje er gjort greie for i tilstrekkeleg grad. Klimagassutslepp og transport KU2 har mellom anna gjort vurderingar knytt til trafikk, tilgjengelegheit og klimagassutslepp, og desse vurderingane må sjåast opp mot dei Rikspolitiske retningslinene for samordna areal og transportplanlegging. Retningslinene har som mål at arealbruk og transportsystem skal utviklast slik at dei fremmar samfunnsøkonomisk effektiv ressursutnytting med gode løysingar for miljøet, trygge lokalsamfunn og bumiljø, god trafikksikkerheit og effektiv trafikkavvikling. Når regionale publikumsretta offentlege eller private servicetilbod skal lokaliserast må dette gjerast ut frå ein regional heilskapsvurdering tilpassa eksisterande og planlagt senterstruktur og kollektivknutepunkt. Klimagassutslepp er utgreidd både for bygge- og driftsfasen, der transport er halde fram som ei av dei viktigaste kjeldene til utslepp over tid. Størst utslag gir endringane i transportomfang når sjukehuset er i drift. KU2 drar også slutning om at alle tomtealternativa fører til auka transportomfang, sett i høve til nullalternativet, men der Gjemnes sine alternativ til ei viss grad vil gi ei større transportauke enn dei andre alternativa. I punkt Trafikale effekter, er det gitt ei auke i transportarbeid for Hjelset og Frei (Storbakken) på 70 og 80 prosent, og for alternativa i Gjemnes om lag 125 prosent meir trafikk, sett i høve til nullalternativet. I ei samla vurdering der både arbeidsreiser, reiser for pasientar/pårørande, tilgjenge til kollektivtransport og med noko større vekt på busette innanfor 45 minutt avstand, kjem Astad og Høgset noko dårlegare ut enn Storbakken og alternativa på Hjelset. For å få rekruttert folk til ein arbeidsplass er det gjerne avgjerande at også ektefelle/partner får arbeid i nærleiken, samt at ungdom skal få skuleplass. Andre arbeidsplasser, skuletilbod for ungdom og aktivitetar på kveldstid er gjerne lokalisert i ein by/tettstad. Slike vurderingar vil høgst sannsynleg forsterke det som er kome fram i konsekvensutgreiinga, nemleg at det blir meir transport dess lenger ein plasserer sjukehuset frå ein av dei to byane. Regionale effektar Nasjonale forventningar til regional og kommunal planlegging er konkretisert i Fylkesdelplan for senterstruktur, som viser til at publikumsretta sørvis- og tenestetilbod bør lokaliserast i eller i utkanten av sentrumsområda. Fylkesmannen er av den oppfatning at ingen av alternativa som ligg på aksen Hjelset Frei er å oppfatte som sentrumsnære. Tomtealternativa på Hjelset og Frei (Storbakken) ligg likevel nærare bysentra enn lokalitetane i Gjemnes. Konsekvensutgreiinga har i punkt summert at etablering av sjukehus nærast byane vil styrke byane sin byfunksjon, og til ei viss grad dempe fråflytting og tap av kompetanse til andre større stader. Ei plassering midt mellom byane vil truleg i liten grad endre dagens fordeling av busetnad og arbeidsplassar i regionen, og dermed gi ei større spreiinga av busetnad mellom byane og tilgrensande landkommunar.

3 side 3 av 5 Landbruk Det er først i samband med KU2 st det er gitt høve til å gjere ei samla vurdering av landbruksinteressene i dei ulike kommune. Vårt vurderingsgrunnlag er utgreiingane i KU1. For ei stadbunden og arealbrukande næring som landbruk er, vil konsekvensane ved lokalisering av nytt felles sjukehus vere knytt til endringane i arealbruk. Dette gjeld sjølvsagt avgang av produktive areal for mat- og skogproduksjon på sjølve sjukehustomta, men i minst like stor grad påverknad av korleis tilkomst og drift av produksjonsareala i nærområdet vil bli etter at sjukehuset er plassert. I vurderinga må ein derfor vektlegge kva verknader oppbygging av nødvendig infrastruktur, servicefunksjonar og lokalisering av bustadområder o.a. vil føre med seg av endringar for vidare drift av produksjonsareala i nærområdet til sjukehuset. For å ivareta noverande og framtidige behov for livskraft i landbruksnæringa og eit potensial for auka matproduksjon, vil det i regional samanheng vere viktig at lokalisering av nytt sjukehus blir lagt til område med høg grad av etablert infrastruktur, tenesteyting og bustadområde. Gjemnes kommune har ein større del av befolkninga sysselsett i landbruket enn dei to bykommunane. Vidare er Gjemnes den kommunen som i minst grad har eksisterande infrastruktur, tenesteyting og buområde, og det er sannsynleg at utbyggingspresset på verdifulle landbruksareal vil bli større her enn på Hjelset og Frei. Samfunnstryggleik Som del av konsekvensutgreiinga er det gjennomført ein risiko- og sårbarheitsanalyse. Denne analysen vurderer overgripande risiko- og sårbarheitsforhold som ikkje er med i dei kommunale konsekvensutgreiingane. Fylkesmannen har ingen vesentlege merknader til den tilnærminga som er valt. Når det gjeld vurderingane som er gjort, meiner vi at analysen av framkomelegheit på E39 er noko knapp. Det er openbert at Freifjordtunnelen må vurderast særskilt, men vi trur likevel at denne eine vegstrekninga blir tillagt for stor vekt i analysen. Det er vist til at tunnelen har vore stengt 25 gonger på fire år. Samanlikna med andre vegstrekningar er dette eit høgt tal, men samstundes ein konsekvens av dei drifts- og tryggleiksrutinane som gjeld for undersjøiske tunnelar. Det vi saknar er nyanseringar av kor mange gonger og eventuelt kor lenge tunnelen har vore stengt for utrykkingskøyretøy det som for akuttsjukehus verkeleg er kritisk. For andre behov finst det faktisk omkøyring. Den konkluderande setninga er i beste fall unyansert: «På bakgrunn av at større deler av regionen ikke vil nå et fremtidig sjukehus dersom Krifast stenges, vurderes sårbarheten ved sjukehus plassering på Storbakken til å være moderat.» Vi saknar også ei noko grundigare vurdering av andre flaskehalsar langs vegnettet. Det hadde ikkje overraska oss om det er meir sannsynleg at E39 blir langvarig stengt (fleire dagar) som følgje av flaumskred og/eller tette stikkrenner og kvar er ein då mest sårbar for ei stenging? Når det gjeld analysen av brannberedskap, er vi einige om at alle alternativa må reknast som svært sårbare. Vi synest likevel det er tatt noko lett på korleis sårbarheita kan

4 side 4 av 5 reduserast: «Det vil imidlertid være forholdsvis enkelt å redusere denne sårbarheten i forhold til omstrukturering av brannvesen, lokalisering av stasjoner mv.» Det er mogleg at dette er rekna som enkelt fordi det vil vere ei lovpålagt kommunal plikt å følgje opp eit eventuelt nytt sjukehus med tilfredsstillande brannberedskap. Vi ser heller ikkje bort frå at kommunane ikkje ønskjer for mykje merksemd mot dette akkurat no. Men dersom det til dømes skulle bli nødvendig å etablere ein ny brannstasjon med kassernert mannskap i tilknyting til eit nytt sjukehus, er dette langt frå forholdsvis enkelt i ein kommunal budsjettsamanheng. Ettersom alle tomtealternativa er klassifiserte som svært sårbare med omsyn til brannberedskap, skulle vi gjerne sett at konsekvensutgreiinga var meir avklarande med omsyn til dei konkrete moglegheitene til å redusere denne sårbarheita. Sjølv om sårbarheita i utgangspunktet er lik, kan det vere store skilnader i kva det vil koste å redusere den. Vi vil også legge til at brannberedskap er eit vesentleg argument for at også sentrumsalternativ burde vore vurderte. Ikkje berre fordi det i sentrumsområda allereie finst tilfredsstillande beredskap, men også fordi forskyving av by-brannvesena sine ressursar mot dei aktuelle tomtene uvilkårleg vil svekke brannberedskapen i byane. Vi viser elles til vår fråsegn til KU del 1 av , der vi peika på at tomtene på Astad og Høgset må få avklart om dei er heilt trygge for ras. Konklusjon Det er ein mangel ved utgreiinga at bynære alternativ ikkje er gjort greie for i tilstrekkeleg grad, jf. Rikspolitiska retningslinjer for samordna areal- og transportplanlegging og Fylkesdelplan for senterstruktur. Ut over dette finn vi at KU del 2 er gjort i tråd med vedteke planprogram, og dannar i all hovudsak eit tilstrekkeleg grunnlag for val av sjukehustomt. Utgreiinga slår fast at alle alternativa fører til auka transportomfang, men at ei lokalisering på Astad eller Høgset i Gjemnes kommune vil gi størst transportauke, og dermed mest utslepp av klimagassar. Det er sannsynleg at utbyggingspresset på verdfulle landbruksareal vil bli større på Astad og Høgset enn Storbakken og alternativa på Hjelset, mellom anna fordi Gjemnes kommune er ein landkommune som i minst grad har eksisterande infrastruktur, tenesteyting og buområde. Vurderingane i høve E39 og Freifjordtunnelen kunne vore meir nyanserte, og vi saknar ei noko grundigare vurdering av andre flaskehalsar langs vegnettet. Alle tomtealternativa må reknast som svært sårbare kva gjeld brannberedskap, men det kan vere store skilnader mellom kommunane i kva det vil koste å redusere den. Av omsyn til brannberedskap burde også sentrumsnære alternativ vore vurdert. Utgreiingane knytt til klimagassutslepp og transport, jordvern og brannberedskap viser at tomtealternativa i Gjemnes kommune kjem noko dårlegare ut enn tomtealternativa i Kristiansund og Molde kommune. Forskjellane mellom dei to bykommunane er ikkje

5 side 5 av 5 tydelege nok til at vi vil legge vekt på dei. Fylkesmannen vil med dette som grunnlag rå til at nytt akuttsjukehus i Nordmøre og Romsdal vert lagt anten til Molde kommune (Hjelset) eller Kristiansund kommune (Storbakken). Med helsing Lodve Solholm fylkesmann Sveinung Dimmen samordnar Dokumentet er elektronisk godkjent og har ingen signatur. Fagsaksbehandlar Natur og miljøvern: Kristin Eide Landbruk: Harald Nymoen Samfunnstryggleik: Ketil Matvik Foldal Kopi: Gjemnes kommune Rådhuset 6631 Batnfjordsøra Molde kommune Rådhusplassen Molde Statens vegvesen Region midt Fylkeshuset 6404 Molde Kristiansund kommune Postboks Kristiansund N Møre og Romsdal fylkeskommune Fylkeshuset 6404 Molde