Kulturlandskapssenteret driv med formidling av kunnskapar om kulturlandskap gjennom guiding, kurs og konsulentverksemd

Transkript

1 Kulturlandskapssenteret driv med formidling av kunnskapar om kulturlandskap gjennom guiding, kurs og konsulentverksemd

2 Aksjeselskap (stifta ) 147 aksjar fordelt på 58 stiftarar: 22 %: Kommunar: Hjartdal, Notodden, Seljord og Tokke 23 %: Bankar: Hjartdal og Gransherad Spb., Seljord Spb. 15 %: Organisasjonar, institusjonar og konsulentfirma: Norsk Kulturarv, NIBIO, Telemarksforsking Telemark Bondelag, NLR, ATSkog m. fl. 40 %: Grendelag, privatpersonar og lokale verksemder Finansiering: Stiftingskapital : Oppstartsstønader frå Fellesfondet i Vest-Telemark og Telemark fylkeskommune + Prosjekt og tenestesal 2009 Prosjektarbeid og tenestesal Tilsette: 1 stk i 90 % + tilknytte på oppdragsbasis Per 2017 ikkje eit «fysisk» senter

3 Styret : Tor Gunnar Austjord (FAUN) (styreleiar) Ellen Svalheim (NIBIO) Elin Skålid (repr. landbrukskontora) Olav Tho (repr. lokale gardbrukarar, trad.kunnskap) Tora Grøstad Domen (ungdomsrepr., landskapsarkitekt) Torunn Raftevold Rue, 1. vara Olav S. Nordbø, 2. vara Valnemnd 2018: Tone Telnes, Ann Norderhaug, Henry Mæland Tilsette: Ingvill M. B. Garnås (90 %) Samarbeidspartnarar: Fylkesmannens miljøvernavdeling, Ragnhild Bjåen (husdyr/beite), Arnt Magne Haugen (bygningsvern) Landbruksrådgjevinga/Knut Volland, BioFokus/Sigve Reiso, ent Nilsen (slåttekurs m.m.),

4 Årstal Driftsresultat Eigenkapital (65 159) ( ) ( ) ( ) Sum innskoten eigenkapital (aksjar) i 2005 var kr I åra er det pdd lagt til kr i opptent eigenkapital. Årleg omsetjing på ca. 1mlo

5 Formidlings -aktivitetar

6 1. Natur- og kulturguiding - Studentar vgs/h/u - Forvaltning - Faglag - (Turistar)

7

8

9

10

11 2. Temadagar, kurs og seminar

12

13

14

15

16

17

18

19 3. Føredrag, undervisingsopplegg og kulturprogram Dei gamle kulturmarkstypane - Levande kulturminne og biologiske skattekammer

20

21 Ut i mark og eng Kulturlandskap i grunnskulen historie (jordbruket før og no) naturfag (biologisk mangfald) samfunnsfag (miljø og matvaretryggleik)

22 Ut i mark og eng Kulturlandskap for grunnskulen Teoridel: Kva er kulturlandskap Kjenne sitt eige landskap Verdiar i kulturlandskapet Matvaretryggleik Biologisk mangfald Trivsel og trekkplaster Kulturhistorie og identitet Oppgåvedel Intervjue eldre i bygda Utferder og praktisk del

23

24

25

26 I fjelle slo dem myrar og elle stan det va gras, fe o få nok gras te vet n. Det va høysæl fleire plassa i fjellet. O so ut på vet n, når det va skikkeleg føre, blei det kjørd heim Fjellslått under Gaustatoppen, Tuddal. Sitat; Øystein Bondal.

27 Småskulen: Grøpåstadgutu buferdsvegen

28 Småskulen: Ambjørndalsstigen - Læring i ur og skur

29 Bornehagen: «Hjuringliv»

30 4. «Frie opplevingstilbod» / Fysisk del av senteret - stigar, infotavler, digitale forteljingar - Tilrettelagte stignett: Ambjørndalsstigen, Buferdsvegen - Infotavler ved Kyrkjeparken - #Hjartdalsforteljingar (stolpar/skilt med QR?) - Utstillingsmateriell - Ambulerande utstillingar - Fast infosenter på sikt? Arbeider no med kopling mot Utvalde kulturlandskap + Verdsarven

31 Konsulenttenester

32

33 Slåttemark - Administrering («Implementering» av Hpl) - Info/søknadshjelp - Mediastunt - Skjøtselsplanar - Infotiltak - Slåttekurs - Ljåtradisjon

34 Haustingsskog - Administrering (info, søknadshjelp) - Skjøtselsplanar Hjartdal-Svartdal-Flatdal ++ - Restaurering / utprøvingar av metodar - Kurs om skjøtsel/rest. - Historikk og økologi - Metodikk (skjøtsel/rest.) - Reiskap og tryggleik

35 Stølslandskap - Skjøtselsplanar i Brattefjell-Vindeggen Kulturlandskapssoner/Brukssoner - Brukarar/moglege tiltak - Biomangfald - Kulturminneverdiar - (Tilgjenge)

36 Bygningsvern - Rådgjeving - Tilstandsrapport/Tiltaksplan - Søknadshjelp - SMIL (kommunane) - Kulturminnefondet

37 Erfaringar å dele? Det er viktig å:

38 Unngå fordommar Gå ut frå at grunneigaren er interessert i å ta vare på kulturhistoriske og biologiske verdiar på eigedomen sin i utgangspunktet, - dei aller fleste er det: Det er den gamle innstillinga; «Eg eig ikkje jorda, eg forvaltar ho». At vår generasjon gardeigarar/brukarar ikkje rår med å ta vare på alt, kantar som gror att etc., tyder ikkje at dei ikkje ser det som skjer og ynskjer det annleis. Hovudproblemet ligg i at ein allereie er nedsylta i arbeid/idealisme: Jobb utanom + rasjonalisering mange gbnr. å slå, pluss vedlikehald og ymse entreprenørarbeid Dvs. det er allereie mykje arbeid/idealisme ute og går, og lite tid til overs prioriteringar må gå på lønsemd (tid er pengar for vår generasjon, ikkje så «mange hendar» lenger) Legg opp til ein likeverdig dialog: Biologen/forvaltaren har alltid noko å lære av grunneigaren/gardbrukaren, og omvendt. Teorien er lite verdt om det ikkje går å omsetja det i praksis.

39 Spreie kunnskap Grundig informasjon per brevs form i forkant Om kva for spesielle verdiar som er på eigedomen (basert på registreringar, ev. tips) Kulturmarkstype, historikk, samfunnsmessige verdiar (kulturminneverdi, biologisk verdi) Om tilskotsordning, satsar og skjøtselsavtaler Tilbod, ikkje tvang! Alternativ (grunneigar/brukar/lag og foreining?) God kommunikasjon undervegs i planarbeidet i felt Felles synfaring, drøfting av skjøtselsplan og kva som er praktisk gjennomførbart Oppfylging og kontakt i skjøtselsfase ver til stades Halde kontakten, tilby hjelp med søknader og rapport i ESS (NB: generasjonsperspektiv!) Mogleg pga prioriteringa hjå FMMA, Telemark som har satsa på denne «tunge» oppbygginga og likevel fått i gang veldig mykje (tal)

40 Syte for godtgjering, og halde det ein lovar Skjøtselsavtaler, «intensjonsavtaler» med greie satsar og 10-årige rammer, høve til fornying (RMP og/eller TN) TELEMARK: Slått: 2000 kr/da t.o.m. 5 da, 500 kr/da utover dette Styvingstre: 200 kr/tre «i omløp» per år Spesialtilskot i restaureringsfase/vanskelege lokalitetar høgare satsar (lite HJARTESUKK vedr. «vrimmel av ordningar» fordelt på ulike hald/fristar og varierande/manglande satsar). PS: Generasjonsperspektivet, «Tidsknipa», moglegheita til å leige inn folk, seta ting bort

41 Ikkje vera firkanta, men heller ikkje for rund Lag heilskaplege avgrensingar basert på skjøtsel, men set «rekkefylgjekrav» med tanke på tilskot, trapping av tilskot er ei god løysing (slått) Sjekk gjerne ut tips, men vær ærleg når det er ein C; Skjøtselsplanar bør forbehaldast lokalitetar med A eller sterk B-verdi. «Dårleg drivne jorde» kan vera vanskelege å ta stilling til. Vegetasjonen er «rett», men historia «feil». Krev god grunngjeving. Prioriter lokalitetar som ligg i nærleiken av andre

42 Sakn / «Hol i systemet» A- og B-lokalitetar HPL, skjøtselsplan, skjøtselsavtaler (RMP/TNT) Men kva med «det store lappeteppet»? Til dømes «vanlege» jorde- og vegkantar som ikkje har A- eller B-verdi slike det kanskje ikkje er så aktuelt å kartlegge / lage skjøtselplanar for Informasjon: Er på veg inn via div. kampanjer, for eksempel «La humla suse» Økonomiske verkemiddel: Kan det bli aktuelt med eit meir generelt tilskot for slå jordekantar, ev. etter visse kriterie? T. d. gjennom enkel kartlegging, Miljøplan trinn 2? Avgrense område som kan skjøttast som trad. slåtteeng...koordinering av tilskottsordningar Mdir/TNT <-> Ldir/RMP og/eller NMP, SMIL..