Møteprotokoll. Arbeidsutval - Nasjonalparkstyret for Reinheimen. Følgende faste medlemmer møtte: Navn Funksjon Representerer LEIAR NESTLEIAR MEDL

Transkript

1 Møteprotokoll Arbeidsutval - Nasjonalparkstyret for Reinheimen Utvalg: Møtested: E-post behandling Dato: Tidspunkt: Behandlingsfrist kl. 13:00 Følgende faste medlemmer møtte: Navn Funksjon Representerer Per Magnus Berdal Bjarne Eiolf Holø Mariann Skotte LEIAR NESTLEIAR MEDL Merknader Avtalt møtetid: Førebuing møte: 1 time Møtetid: 1 time Fra administrasjonen møtte: Navn Stilling Kristine Sørlie Nasjonalparkforvaltar Ingvild Øyjordet Nasjonalparkforvaltar Underskrift: Vi bekrefter med underskriftene våre at det som er ført på de sidene vi har signert i møteboka, er i samsvar med det som ble vedtatt på møtet. Per Magnus Berdal Bjarne Eiolf Holø Mariann Skotte Sign. Sign. Sign.

2 Saksliste Utvalgssaksnr Innhold Lukket Arkivsaksnr ST 1/17 Reinheimen nasjonalpark - Dispensasjon - Motorferdsel bruk av helikopter, snøscooter og flyging med drone i samband med filmprosjekt - Norsk fjellmuseum ST 2/17 Trollstigen landskapsvernområde - Dispensasjon - restaurering av sel på Grønningsæter gnr.17 bnr.2 - Tor Bjarne Grønningsæter 2017/ /2870

3 NASJONALPARKSTYRET FOR REINHEIMEN ARBEIDSUTVALET Saksframlegg Arkivsaksnr: 2017/ Sakshandsamar: Kristine Sørlie Dato: Utval Utvalssak Møtedato Arbeidsutval - Nasjonalparkstyret for Reinheimen 1/ Reinheimen nasjonalpark - Dispensasjon - Motorferdsel bruk av helikopter, snøscooter og flyging med drone i samband med filmprosjekt - Norsk fjellmuseum Forvaltar si innstilling Med heimel i naturmangfaldlova 48 får Norsk fjellmuseum dispensasjon frå verneforskrift for Reinheimen nasjonalpark, Ottadalen lvo og Lordalen lvo til følgjande: 1. bruk av helikopter under 300 meter over følgjande område: - Gråhø, Løyfthø, Storbreen - Tordseggje, Veltdalseggje og ut mot Karitind - Innover Lordalen og sørover Skardådråget gjennom Veslskardet aust for Skardtind og vestover mot Leirungsvatnet. 2. bruk av snøscootar til Leirungsvatnet og Råkåvatnet. 3. bruk av drone for filming i Trollveggen og ved Råkåvatnet og Leirungsvatnet i Reinheimen nasjonalpark. Helikopterflyginga, flyging med drone og bruk av snøscooter skal gjennomførast for å gjere filmopptak i samband med ein filmproduksjon som skal visast i ny utstilling for besøkande på Norsk fjellsenter-besøkssenter nasjonalpark. Filmen skal formidle naturverdiane i Reinheimen og tilhøyrande verneområde. Det vert gjeve dispensasjon fordi tiltaket er spesielt retta mot formidling av verneverdiane i området, og ikkje strider mot verneføremålet eller påverkar verneverdiane i nemneverdig grad. Verdiskapinga knytt til filmproduksjon for kunnskapsformidling om verneområda er vurdert som stor, medan tiltaket er forbigåande og har liten innverknad på verneverdiane. Dispensasjon er gjeve med følgjande vilkår: 1. Dispensasjon til låg flyging med helikopter i nasjonalparken gjeld for 1 dag i løpet av Under den årlege villreinjakta i området, normalt frå 20.august til 14.september, samt i kalvingstida 15.april 15.mai, skal det ikkje flygast med helikopter. 3. Dispensasjon til snøscooter til Råkåvatnet og Leirungsvatnet gjeld for 1 tur med 2 snøscooterar vintersesongen 2018, innan 20.april Det skal ikkje køyrast i Påskehelga. 4. Transporten skal utførast av godkjend kommunal leigekøyrar.

4 5. Køyretrase: frå Aursjoen til Leirungsvatnet og Råkåvatnet. Retur same veg. 6. Det skal takast spesielt omsyn til dyreliv og ferdsel under filming og transporten. Køyring med helikopter og snøscooter skal skje skånsamt, og haldast på eit minimum av omsyn til natur og miljø og avgrensast til det som strengt tatt er nødvendig. Dersom ein møter på villrein i planlagt køyrerute vinterstid, skal ein vente til dyra har trekt unna, eller til ein kan køyre rundt dyra i en avstand på minimum 500 m på le side. 7. Det skal ikkje flygast med drone nær dyr, hekkeplasser og hi-lokalitetar, mellom 1.februar og 15.juli. 8. Det er ei føresetnad at opptak ved filming frå drone som skal brukast, er gjort i tråd med samferdselsdepartementets forskrift av Forskrift om luftfartøy som ikkje har fører om bord mv, når det gjeld sikkerheit og avstand til eventuelle turfolk som var i området. 9. Motorferdsel med snøscooter og helikopter skal varslast lokalt SNO seinast dagen før. Kontaktperson er Per Olav Haugen, tlf: Det skal sendast ein rapport til nasjonalparkforvaltninga om helikoptertransporten, snøscooterkøyringa og om samla omfang av droneflyginga. Rapporten skal sendast nasjonalparkforvaltar innan 31.desember det aktuelle året. Det vert gjort merksam på at dispensasjon til bruk av snøscooter også må avklarast med grunneigar. Ved bruk av godkjend kommunal leigekjørar treng ikkje kommunen særskild behandling, jf. rammer for leigekjørarløyve gjeve av kommunane. Saksprotokoll i Arbeidsutval - Nasjonalparkstyret for Reinheimen Samrøystes som innstillinga. Vedtak Med heimel i naturmangfaldlova 48 får Norsk fjellmuseum dispensasjon frå verneforskrift for Reinheimen nasjonalpark, Ottadalen lvo og Lordalen lvo til følgjande: 1. bruk av helikopter under 300 meter over følgjande område: - Gråhø, Løyfthø, Storbreen - Tordseggje, Veltdalseggje og ut mot Karitind - Innover Lordalen og sørover Skardådråget gjennom Veslskardet aust for Skardtind og vestover mot Leirungsvatnet. 2. bruk av snøscootar til Leirungsvatnet og Råkåvatnet. 3. bruk av drone for filming i Trollveggen og ved Råkåvatnet og Leirungsvatnet i Reinheimen nasjonalpark. Helikopterflyginga, flyging med drone og bruk av snøscooter skal gjennomførast for å gjere filmopptak i samband med ein filmproduksjon som skal visast i ny utstilling for besøkande på Norsk fjellsenter-besøkssenter nasjonalpark. Filmen skal formidle naturverdiane i Reinheimen og tilhøyrande verneområde. Det vert gjeve dispensasjon fordi tiltaket er spesielt retta mot formidling av verneverdiane i området, og ikkje strider mot verneføremålet eller påverkar verneverdiane i nemneverdig grad. Verdiskapinga knytt til filmproduksjon for kunnskapsformidling om verneområda er vurdert som stor, medan tiltaket er forbigåande og har liten innverknad på verneverdiane. Dispensasjon er gjeve med følgjande vilkår: 1. Dispensasjon til låg flyging med helikopter i nasjonalparken gjeld for 1 dag i løpet av Under den årlege villreinjakta i området, normalt frå 20.august til 14.september, samt i kalvingstida 15.april 15.mai, skal det ikkje flygast med helikopter.

5 3. Dispensasjon til snøscooter til Råkåvatnet og Leirungsvatnet gjeld for 1 tur med 2 snøscooterar vintersesongen 2018, innan 20.april Det skal ikkje køyrast i Påskehelga. 4. Transporten skal utførast av godkjend kommunal leigekøyrar. 5. Køyretrase: frå Aursjoen til Leirungsvatnet og Råkåvatnet. Retur same veg. 6. Det skal takast spesielt omsyn til dyreliv og ferdsel under filming og transporten. Køyring med helikopter og snøscooter skal skje skånsamt, og haldast på eit minimum av omsyn til natur og miljø og avgrensast til det som strengt tatt er nødvendig. Dersom ein møter på villrein i planlagt køyrerute vinterstid, skal ein vente til dyra har trekt unna, eller til ein kan køyre rundt dyra i en avstand på minimum 500 m på le side. 7. Det skal ikkje flygast med drone nær dyr, hekkeplasser og hi-lokalitetar, mellom 1.februar og 15.juli. 8. Det er ei føresetnad at opptak ved filming frå drone som skal brukast, er gjort i tråd med samferdselsdepartementets forskrift av Forskrift om luftfartøy som ikkje har fører om bord mv, når det gjeld sikkerheit og avstand til eventuelle turfolk som var i området. 9. Motorferdsel med snøscooter og helikopter skal varslast lokalt SNO seinast dagen før. Kontaktperson er Per Olav Haugen, tlf: Det skal sendast ein rapport til nasjonalparkforvaltninga om helikoptertransporten, snøscooterkøyringa og om samla omfang av droneflyginga. Rapporten skal sendast nasjonalparkforvaltar innan 31.desember det aktuelle året. Det vert gjort merksam på at dispensasjon til bruk av snøscooter også må avklarast med grunneigar. Ved bruk av godkjend kommunal leigekjørar treng ikkje kommunen særskild behandling, jf. rammer for leigekjørarløyve gjeve av kommunane. Saksopplysningar Dokument i saka: - Søknad frå Norsk fjellmuseum, Søknaden: Norsk fjellmuseum søkjer om motorisert ferdsel ved bruk av helikopter og snøscooter i Reinheimen nasjonalpark og tilhøyrande landskapsvernområde, for å gjere filmopptak av naturverdiane i verneområdet. Filmen skal brukast i ny hovudutstilling på Norsk fjellsenter. I tillegg er det søkt om å fly med drone på utvalde lokalitetar i nasjonalparken. I søknaden står følgjande: «I samband med den nye hovudutstillinga på Norsk fjellsenter skal vi lage ein 3-5 min. introfilm om nasjonalparkane Reinheimen, Breheimen og Jotunheimen som skal visast i stort breddeformat i det du kjem inn i utstillingsrommet. Filmen skal vise dei fremste naturkvalitetane ved parkane gjennom eit år og vere akkompagnert av naturlyder. Målet med filmen er å inspirere til å ta vare på naturen, ikkje gjennom å fortelje dei om verneverdiane, men ved å syne dei fram. Vi ønskjer å trollbinde dei besøkande og vekke kjensler gjennom å syne det mektige og varierte fjellandskapet, med fokus på den reine naturen, møte med naturelement og kontrastane i landskapet frå det minste til det største. Vi har hatt ein anbodskonkurranse og har inngått samarbeid med Flash studio om produksjonen. Om filminga Filminga vil foregå til ulike årstider i dei tre parkane, og eit utkast til stader og tidspunkt er laga saman med nasjonalparkforvaltare og lokale kjendfolk. Utkastet ligg vedlagt. Filmprodusentane ønskjer å variere mellom bakkefilming og drone, dette for å kunne syne naturkvalitetane frå ulike perspektiv og

6 for å kunne sjå samanhenger i landskapet. Vi er opne for å justere planar og ønskjer eit tett samarbeid med forvaltninga og kommunar. Eventuell utviding av prosjektet Om vi får støtte frå Innovasjon Norge ønskjer vi å utvide prosjektet til også å gjelde ein helikoptertur i kvar sesong med det nyaste filmutstyret som er på marknaden. Den fyrste helikopterturen blir tidligast våren Dette er eit kostbart prosjekt, men vil gi ei uvurdelig database med film og bildemateriale som samlast i ein søkbar database som både reiseliv og forvaltninga har tilgang til. Målet med dette er at ein har tilgjengeleg materiale i særs god kvalitet, og kan slippe mange fleire turar i verneområda.» Kartet under viser ei skisse over aktuelle køyretrasear for filming frå helikopter og frå snøscooter: I utgangspunktet er det lagt opp til ½ dag med filming frå helikopter sommar/haust 2017, og 1 dag med filming frå snøscooter i Ottadalen lvo og Reinheimen np, vinteren Fjellsenteret søkjer om å bruke 2 snøscooterar, og eiga personell til å gjennomføre transporten. Filmopptaka skal gjennomførast av 2 personar i Flash studio. I tillegg er det lagt opp til filming ved bruk av drone ved følgjande lokalitetar og årstid: Årstid Område Tidsrom Vår 2017 Finndalen 1 dag landskapsvernområde (lvo) Sommar 2017 Finndalen lvo, Lordalen lvo, 4 dagar Aursjoen (Ottadalen lvo), Trollveggen (Reinheimen np) Haust 2017 Liafjellet (Ottadalen lvo) 1 dag Vinter 2018 Råkåvatnet, Leirungsvatnet (Reinheimen np) 1 dag Søknaden er vurdert i samsvar med: Verneforskrift for Reinheimen nasjonalpark, Verneforskrift for Ottadalen landskapsvernområde, Forvaltningsplan for Reinheimen, 2010 Naturmangfaldlova,

7 Verneforskrift, verneføremål, naturmangfaldlov: Formålet med oppretting av Reinheimen nasjonalpark er fyrst og fremst knytt til naturkvalitetane i området, der leveområdet til villreinstammen i Reinheimen-Breheimen villreinområde står sentralt. Ein tilleggsverdi er at ålmenta skal ha tilgang til naturoppleving gjennom utøving av tradisjonelt og enkelt friluftsliv i områda med liten grad av teknisk tilrettelegging. I Reinheimen nasjonalpark og tilhøyrande landskapsvernområde er motorisert ferdsel på land og på vatn, og bruk av luftfartøy lågare enn 300 meter over bakken i utgangspunktet forbode og særleg konfliktfylt fordi verneområda skal vera skjerma for unødvendig støy og uro. Transportar skal ha eit klårt nytteføremål, og turkøyring skal ikkje skje. Dei spesifiserte unntaksreglane i verneforskrifta for Reinheimen NP 3, pkt. 6.3, for Ottadalen lvo 3, pkt. 5.3 og Lordalen lvo 3, pkt. 5.3 b), opnar for at forvaltningsstyresmakta kan gjere unntak og gje dispensasjon til bruk av beltegåande køyretøy på snødekt mark langs etablerte trasear eller lufttransport for nødvendig transport av ved, materialar eller varer til buer og hytter, utkøyring av båt. I tillegg kan det gjevast løyve til flyging lågare enn 300 meter over bakken i samband med beitedyrleiting og dyreteljingar. Etter lov om motorferdsel i utmark er små luftfarty som drone ikkje rekna inn, da den lova berre omfattar farkostar som er store nok til å frakte ein person. I verneforskrift for Reinheimen er det eit eige punkt som regulerer denne typen farkostar. I verneforskrifta 3, pkt. 7.2 står følgjande: «All unødvendig støy skal unngåast. Bruk av motor på modellfly, modellbåt mv. er forbode.» Det blir tolka slik at «mv.» omfattar dronar. I landskapsvernområda er ikkje bruk av modellfly, modellbåt mv. regulert slik som i nasjonalparken, men all ferdsel skal skje med omsyn og varsemd slik at dyrelivet ikkje vert uroa, jf. 3, pkt. 4.1, om ferdsel. Forvaltningsplan frå 2010 gir ikkje føringar for bruk av dronar, ettersom det var ein lite brukt teknologi da planen vart utarbeidd. Det er ikkje spesifisert unntaksregel for tiltak som gjeld filmopptak av naturen i verneområda, og ein søknad om dispensasjon for motorisert ferdsel og bruk av drone i nasjonalparken til dette føremålet, krev da behandling etter den generelle dispensasjonsheimelen i 4, dvs. vurdering etter naturmangfaldlovas set svært strenge krav til når ein dispensasjon eventuelt kan vurderast, og opnar for dispensasjon berre dersom tiltaket «ikke strider mot verneformålet og ikke påvirker verneverdiene nevneverdig». Begge vilkår må vera oppfylt. Dispensasjon må heller ikkje gjevast sjølv om vilkåra elles kan vera oppfylt. Skjønn og instruksar frå overordna styremakter spelar også inn. Dispensasjonsregelen i 48 kan ikkje brukast for å utvide rammene gjevne i vernevedtaket, men er ein sikkerheitsventil som skal fange opp uføresette eller heilt spesielle tilfelle som ikkje vart vurdert på vernetidspunktet, som bagatellmessige inngrep eller forbigåande uro. 48 første alternativ dekker tilfelle der verneformålet og verneverdiane tåler enkeltståande avvik frå vernereglane. Vurdering Verneverdiane i Reinheimen og tilgrensande landskapsvernområde er i stor grad knytt til naturverdiar. Motorferdsel og bruk av drone kan virke negativt på fauna i ein sårbar fase som kalving/hekking. Rovfugl og villrein er særleg utsett. I tillegg er støy frå motorisert ferdsel og drone generende på friluftslivet. I Forvaltningsplan for Reinheimen er forholdet til å gi dispensasjon ikkje diskutert spesielt, men det blir understreka at motorferdsel kan vera særleg konfliktfylt fordi nasjonalparken og landskapsvernområda skal vera skjerma for unødig støy og uro, og at motorferdsel skal ha eit klårt nytteføremål. I verneområda er det og ei målsetting om å halde motorisert ferdsel på eit minimum. Køyring med snøscooter skal normalt ikkje skje etter 20.april, og det skal i regelen nyttast leigekøyrar til køyreoppdraget.

8 8 «Kunnskapsgrunnlaget» Kunnskapsgrunnlaget i saken er henta frå forvaltningsplan, naturbasen/artsdatabanken, Regional plan for Ottadalsområdet, NINA-rapport 643 og «Sett Rein» - observasjonar. Låg flyging i området på sørsida av Lordalen og vestover frå Lordalen over Storbreen og Torsflyene og Karitind er over det sentrale leveområdet og hovudtrekket for villrein, og det bør ikkje gjennomførast låg flyging dersom det er informasjon om at det er villrein på dei konkrete lokalitetane. Det skal heller ikkje flygast under den årlege reinsjakta, normalt frå 20.august til 14.september, og i kalvingstida mellomfrå 15.april 15.mai. Når det gjeld bruk av snøscooter vinterstid frå Aursjoen til Leirungsvatnet og Råkåvatnet er det ei kurant køyretrase tidleg på vinteren da rein normalt beiter lenger søraust på Liafjellet. Forvaltningsplan omtalar områda mellom indre delar av Lordalen og Finndalen som kjente kalvingsområde for villrein i Reinheimen. Vinteren 2017 trekte villrein nordover frå Liafjellet over ved Honnsjoen og Leirungsvatnet i slutten av mars. Ut i frå lokalkunnskap bør derfor snøscootertransporten leggjast til ein køyretrase der ein unngår villreinflokken vinterstid. Snøscootertransporten frå Aursjoen i Skjåk vil såleis vera kurant i høve til å unngå villrein tidleg på vinteren. Det er viktig at køyretraseen vert justert for å unngå forstyrringar av villrein. Kunnskap om arealbruken til villreinen i området vert vurdert som tilstrekkelig, nml 8, og det er god rutine med å avklare køyretrase med SNO. Det er ikkje nødvendig å ta i bruk 9, «førevar-prinspippet». Drone Bruk av drone til filming er ein ny sakstype, og det er lite presedens frå andre område å støtte seg på. Det er likevel dei siste åra behandla nokre slike saker i norske nasjonalparkar, der det og er gjeve dispensasjon med tydelege avgrensingar av formål, område og tidsrom. Det vert og sett vilkår knytt til dyreliv/hekkelokalitetar og vilkår om å unngå flyging i helg p.g.a. friluftsliv. Nasjonalparkstyret for Reinheimen har fram til no behandla 4 søknadar om bruk av drone for filming i samband med kartlegging av kulturminner, overvaking av skred, og filming i samband med kunnskapsformidling om naturverdiar. Det er døme på at rovfugl skyr drone ved konkurranse i luftrommet. I området ved Trollveggen og Trollstigen er det observasjonar av kongeørn, jaktfalk og fjellvåk. I Finndalen og Lordalen er det kjende rovfugllokalitetar som ein skal unngå i den mest sårbare tida på året mellom 1.februar 15.juli. Bruk av drone nær kjende rovfugllokalitetar i Finndalen og Lordalen, skal ut i frå føre-var-prinsippet ( 9), gjennomførast på seinsommar og hausten for å unngå eventuelle ulemper for hekkebiotopar i sårbare periodar. Kunnskapsgrunnlaget ( 8) er vurdert som tilfredsstillande når det gjeld biologiske verdiar i området. Nærfilming ved bruk av drone skal leggjast i område og til ei årstid der det ikkje går ut over dyrelivet. I høve til siste ledd i formålsparagrafen, om at «Ålmenta skal ha tilgang til naturoppleving» kan det tenkjast at enkelte vil føle at omfattande bruk av luftfarkostar medfører øydelegging av kjensla av å vera i urørt område. Det er viktig at ein unngår flyging når det er turgåarar i området. Det er viktig å vise respekt for folk som ferdast i fjellet, og unngå filming av privatpersonar som ikkje er førespurt om dette på førehand. Ein legg til grunn at flyginga med drone skjer i samsvar med Samferdselsdepartementets forskrift av Forskrift om luftfartøy som ikke har fører om bord mv, som også har strenge føringar på avstand til andre. På den andre sida må bruken av dronar for filming i nasjonalparken bør avgrensast til spesielle formål, og kan ikkje gjevast for privat fritidsfilming ut frå presedensverknad. I dette tilfelle er føremålet knytt til formidling og informasjon om naturverdiane i verneområdet, som skal nyttast til eit heilt spesielt føremål. Sjølve droneflyginga medfører ikkje miljøforringing dersom det blir utført på ein omsynsfull måte, og nml 11 blir såleis ikkje vurdert som relevant. 12 gjev føringar om «miljøforsvarlige teknikker og driftsmetoder».

9 10 «Økosystemtilnærming og samla belastning» Belastninga for verneverdiane synes å være minimale for dette konkrete tiltaket denne eine gongen, isolert sett. Men ei samla belastning skal vurderast ut i frå om løyve denne eine gongen kan skape presedens, og på den måten bidra til ei gradvis utholing av verneforskrifta gjennom dispensasjonspraksisen i verneområdet. I Reinheimen nasjonalpark og enklete landskapsvernområde er det kvart år spørsmål om å få bruke helikopter for spektakulære fotoog filmopptak til bruk i film/tv produksjon og kommunikasjons- og PR prosjekt. På bakgrunn av dette har nasjonalparkstyret for Reinheimen på prinsipielt grunnlag gjeve avslag på søknad om motorisert ferdsel med låg flyging og landing med helikopter som primært skal marknadsføre produkt, der naturen og verneområdet berre er redusert til ei kulisse. Slike filmprosjekt skal etter nasjonalparkstyret sitt syn leggjast utanfor verneområdet. Bruk av helikopter i samband med produksjon av foto- og filmmateriale bør reserverast for prosjekt som har direkte samanheng med verneområdet. Som besøkssenter-nasjonalpark har Norsk fjellsenter som oppdrag å formidle kunnskap om natur og haldningar om verneverdiar, særleg knytt til nasjonalparkane. Besøkssenternasjonalpark er ein kommunikasjonskanal for forvaltninga ut til dei besøkande, og filmen vil vera ein måte å formidle kunnskap om naturverdiar og relevante tema på, om verneverdiane i Reinheimen. Det gjer at tiltaket er lettare å akseptere, dersom bruk av motorisert ferdsel er absolutt nødvendig. Dispensasjon til helikopterflyging, bruk av snøscooter og flyging med drone for filmproduksjon av naturverdiar i Reinheimen nasjonalpark gir presedens for liknande filmprosjekt, men føremålet er likevel innafor det som er akseptabelt. Vilkår vil kunne avbøte på eventuelle ulemper for verneverdiane. 12 «Miljøforsvarlige teknikkar og driftsmetodar» Bruk av helikopter, snøscooter og drone er effektive metodar for å løyse transportbehovet, og det gir uro over ei tidsavgrensa periode som gir relativt liten belastning. Bruk av drone er mindre belastande enn andre motoriserte hjelpemiddel, slik at drone er beste tekniske hjelpemiddel for filmopptak dersom vilkår for å gje løyve elles er til stades. Det er søkt om å gjennomføre snøscootertransporten sjølv utan bruk av leigekøyrar i området. I forvaltningsplan står det at det i regelen skal nyttast legekøyrar (jf Nasjonal forskrift om motorisert ferdsel i utmark og på islagde vassdrag 5 a). Regelen er ikkje absolutt, så det er gjort nokre unntak frå kravet om bruk av leigekøyrar i verneområdet. Unntak til kravet om bruk av leigekøyrar er gjort i samband med følgjande tiltak: - omfattande byggetiltak/opprydding på buer og hytter der snøscootertrafikken vert mindre utan bruk av leigekøyrar - tiltak i landbruket der beitelag ut i frå praktiske omsyn ønskjer å samkøyre for å køyre ut salt i kombinasjon med tilsyn/vedlikehald av beitebuer. - næringsaktørar i fjellet som t.d fjellstyrar og Skjåk Almenning, som har tilsyn og vedlikehald med buer, fiskeutsetting mm. - kraftselskap som gjennomførar sømålingar og har tilsyn på anlegg i området. Søknaden om transport av filmfotografar og filmutstyr til Leirungsvatnet og Råkåvatnet oppfyller ikkje vilkår for å gje unntak frå regelen om bruk av leigekøyrar. Det er etablert leigekøyringsordning i kommunane som kan gjennomføre det konkrete transportoppdraget i dette tilfelle.vilkåra for å gje dispensasjon er etter nasjonalparkforvaltaren sitt syn oppfylt under gjevne vilkår. Nasjonalparkforvaltaren vil understreke at dispensasjon i dette tilfelle er særleg knytt til innhald og føremål med filmproduksjon. Den motoriserte transporten og flyging med drone er stuttvarig og forbigåande, og vil med gjevne vilkår ikkje påverke verneverdiane i nemneverdig grad.

10 NASJONALPARKSTYRE T FOR REINHEIMEN ARBEIDSUTVALET Saksframlegg Arkivsaksnr: 2017/ Sakshandsamar: Ingvild Øyjordet Dato: Utval Utvalssak Møtedato Arbeidsutval - Nasjonalparkstyret for Reinheimen 2/ Trollstigen landskapsvernområde - Dispensasjon - restaurering av sel på Grønningsæter gnr.17 bnr.2 - Tor Bjarne Grønningsæter Forvaltar si innstilling Med heimel i verneforskrift for Trollstigen landskapsvernområde 3 pkt a), får Tor Bjarne Grønningsæter dispensasjon til restaurering av sel på Grønningsæter gnr. 17 bnr. 2 som ligg i Trollstigen landskapsvernområde. Dispensasjonen er gjeve med følgjande vilkår: - Reparasjon og restaurering av selet skal gjennomførast slik at opphaveleg preg og eksteriør blir opprettheldt; * vindauga skal ha same høgde, form og storleik på glasruter som eksisterande vindauge * eksisterande torvtak skal erstattast av torvtak. * ved ny bordkledning skal selet påførast farge som i dag, som gjer bygget minst mogleg synleg, slik at den ikkje dannar ein sterk kontrast til det eksisterande eller verkar skjemmande i landskapet. - Restaureringa skal vera i tråd med retningsliner for byggeskikk i forvaltningsplanen for Reiheimen samt den lokale rettleiaren for Norddal. - Nytt tak skal ferdigstillast i 2017 og bordkledning i Etter at tiltaket er gjennomført kvart år skal selet ryddast. - Statens naturoppsyn (SNO Reinheimen) vil kontrollere at tiltaket er gjennomført i samsvar med vedtaket. Tiltaket må og avklarast med Norddal kommune. Saksprotokoll i Arbeidsutval - Nasjonalparkstyret for Reinheimen Samrøystes som innstillinga. Vedtak Med heimel i verneforskrift for Trollstigen landskapsvernområde 3 pkt a), får Tor Bjarne Grønningsæter dispensasjon til restaurering av sel på Grønningsæter gnr. 17 bnr. 2 som ligg i Trollstigen landskapsvernområde. Dispensasjonen er gjeve med følgjande vilkår:

11 - Reparasjon og restaurering av selet skal gjennomførast slik at opphaveleg preg og eksteriør blir opprettheldt; * vindauga skal ha same høgde, form og storleik på glasruter som eksisterande vindauge * eksisterande torvtak skal erstattast av torvtak. * ved ny bordkledning skal selet påførast farge som i dag, som gjer bygget minst mogleg synleg, slik at den ikkje dannar ein sterk kontrast til det eksisterande eller verkar skjemmande i landskapet. - Restaureringa skal vera i tråd med retningsliner for byggeskikk i forvaltningsplanen for Reiheimen samt den lokale rettleiaren for Norddal. - Nytt tak skal ferdigstillast i 2017 og bordkledning i Etter at tiltaket er gjennomført kvart år skal selet ryddast. - Statens naturoppsyn (SNO Reinheimen) vil kontrollere at tiltaket er gjennomført i samsvar med vedtaket. Tiltaket må og avklarast med Norddal kommune. Saksopplysningar Dokument i saka - Søknad frå Tor Bjarne Grønningsæter, e-post frå Norddal kommune Tilbud på materialer og bilder - Steindalsstølen, e-post frå Norddal kommune Kart over Steindalsstølen, e-post frå Norddal kommune Søknaden Tor Bjarne Grønningsæter søkjer om dispensasjon til restaurering av sel på Grønningsæter gnr. 17 bnr. 2 som ligg i Trollstigen landskapsvernområde. I søknad om SMIL-midlar til tiltaket adressert Norddal kommune, opplyser søkar at føremålet med restaureringa er «å reparere sel på steindalsstølen før det ramlar ned.» Restaureringa av selen inneber nytt tak på selet (ny tro, papp, vorteplast, torvolar og torv), ny bordkledning, nye vindauge og pipe. Nytt tak skal ferdigstillast i 2017, bordkledning i Selen skal brukast på same måte som før etter at tiltaket er gjennomført med vedlikehald etter behov. Søkar har utarbeidd eit kostnadsoverslag for tiltaket og innhenta tilbod på materiale frå byggtorget i Valldal som viser kva som er tenkt brukt. Frå kostnadsoverslaget går det fram at materiala skal berast opp til selet. Bilete og kart av selet i søknad;

12 Sel markert med grønt. Kart over området. Selet er markert med blått. Vurdering Frå tilsendt bilete er det vanskeleg å sjå at selet har pipe. Frå materialtilbodet er røykrør og pipesokkel og hatt for røykrør opplista. I telefonsamtale med Tor Bjarne Grønningsæter informerer søkar om at selet har pipe som blir drege inn etter bruk og at denne må skiftast. Vidare stadfestar søkar at selet etter restaureringa skal framstå som i dag med omsyn til vindauge, tak samt kledning og farge. Søknaden blir vurdert etter: Verneforskrift for Trollstigen landskapsvernområde, Forvaltningsplan for Reinheimen, mars 2010 Naturmangfaldlova, Forskrift og lovverk. Verneformål Formål (jf. Forskrift av 24. nov nr ): Formålet med opprettinga av Trollstigen landskapsvernområde er å: - ta vare på eit særperga og vakkert natur- og kulturlandskap, der seterhus, setervollar og kulturminne etter fangst og beitebruk utgjer ein vesentleg del av landskapet sin eigenart - ta vare på eit samanhengande område varierande frå høgfjell med leveområda til villreinen i Ottadalen nord til skogområda øvst i Isterdalen og Meiadalen - ta vare på geologiske førekomstar og landskapsformer. Ålmenta skal ha tilgang til naturoppleving gjennom utøving av tradisjonelt og enkelt friluftsliv med liten grad av teknisk tilrettelegging.

13 Verneforskrift Trollstigen landskapsvernområde er i medhald av 3 pkt. 1.1 verna mot inngrep. Forvaltningsstyresmakta kan med heimel i 3, pkt gje løyve til: b) Vedlikehald av eksisterande bygningar, vegar, anlegg og andre innretningar. Alt vedlikehald på bygningar skal ta utgangspunkt i tradisjonell byggeskikk med omsyn til utforming og materialbruk. Arbeidet skal ikkje medføre endringar av storleiken og eksteriøret til bygningen. Forvaltningsplan I forvaltningsplanen for Reinheimen er dagens bruk, mål og utfordringar for bygningar i Trollstigen landskapsvernområde omtalt (6.3.1); «Det ligg om lag 10 bygningar i området i dag. Bygningane innafor verneområdet er i liten grad tradisjonelle landbruksbygg, men husvere knytt til bruk av utmarka. Bygningane har eit felles preg av lokal byggjeskikk, sjølv om enkelte skil seg ut frå denne. I april 1998 vart det utarbeidd ein rettleiar for lokal byggjeskikk for vedlikehald av eksisterande bygningar og nybygg i Norddal, Stordal og Stranda kommunar (Nemnda for byggeskikk i Norddal/Stordal/Stranda. 1998). I 1995 vart det gjort ei kulturhistorisk registrering av setrar i Norddal kommune, der byggjeskikken er godt dokumentert. Rettleiinga til lokal byggjeskikk får ein hos kommunen. Den lokale byggjeskikken er kjenneteikna i høve til: landskap og miljø, materialval, fysisk utforming, teknikk.» Retningsliner for vedlikehald i forvaltningsplanen, heimla i verneforskrifta 3 pkt 1.2 b; «Vanleg vedlikehald må ikkje medføre endring i storleik eller eksteriør på bygningen. Endring i eksteriør er til dømes å skifte til andre typar glas, male utvendig i ein annan, framståande farge, å legge blikktak der det før var torv eller å bordkle tømmerhus som ikkje har vore bordkledt tidlegare. Det er tilstanden på taket som avgjer om arbeidet er å rekne som nybygg/oppattføring eller vedlikehald.» Retningsliner for byggjeskikk i forvaltningsplanen, 3, pkt 1.3; Den lokale rettleiaren for Norddal, samt kjenneteikna som er skissert i dette kapittel skal følgjast ved nybygging, ombygging, tilbygg og vedlikehald av eksisterande bygningsmasse. Ved godkjenning av byggjetiltak etter søknad skal det settast vilkår om at dei blir gjennomført slik at dei ikkje dannar ein kontrast til eksisterande bygningar eller verkar skjemmande i landskapet. Forvaltningsplanen har klare retningsliner på vedlikehald av bygningar. Omsøkt restaureringstiltak må halde på dagens eksteriør for å bli rekna som «vanleg vedlikehald», jf. forvaltningsplanen. Tilstanden på selet er avgjerande for om tiltaket blir rekna som vedlikehald eller nybygg/oppattføring. Bilete og skildringar i saka dokumenterer tilstanden til selet i dag. Det blir vurdert til at restaureringstiltaket kan gjennomførast utan at fasaden blir endra. Dette inneber at nye vindauge, kledning og tak skal framstå som dagens stil. Det er viktig å understreke at tiltaket må vera ei restaurering og ikkje ei modernisering. Søkar har eit akseptert nødvendig behov for å restaurere selet. Tiltaket vil ikkje føre til bruksendring, som kan vera til ulempe for verneverdiane. Det er positivt at tradisjonelle sel knytt til seterstølar blir heldt vedlike for ivaretaking av bygningsmessige verdiar, men òg for ivaretaking av estetiske verdiar i eit landskaps- og miljøperspektiv. Tiltaket vurdert i høve til verneformål og miljørettslege prinsipp i naturmangfaldlova Tiltaket må vurderast mot naturmangfaldlovas 8-12, jf. 7. Kunnskapsgrunnlaget ( 8) er vurdert som tilfredsstillande når det gjeld biologiske verdiar i området. Det er ikke vurdert som nødvendig å bruke føre-var-prinsippet ( 9). Ut frå ei økosystemtilnærming og samla belastning ( 10) har omsøkt tiltak eit avgrensa omfang og vil ha liten påverknad for den samla belastninga på verneområdet. Det er det god

14 oversikt over kva interessentar som kan ha behov for liknande aktivitet i området. Dispensasjon til dette konkrete tiltaket vil ikkje føre til uheldig presedens og vera til nemneverdig ulempe for verneverdiane. Tiltaket medfører ikkje miljøforringing, og nml 11 blir såleis ikkje vurdert som relevant. Aktivitet i byggjeperioden vil ikkje verke negativt inn på verneverdiane, jf. 12 om miljøforsvarlege teknikkar og driftsmetodar. Konklusjon Ut i frå ei total vurdering vurderer nasjonalparkforvaltaren at dispensasjon til restaurering av sel på Grønningsæter bør gjevast med fastsette vilkår. Tiltaket er positivt for bygningsmiljøet og verneverdiane i landskapsverneområdet.